Luận văn Thạc sĩ Quản trị kinh doanh: Phát triển hệ thống thanh toán điện tử tại Ngân hàng TMCP Công Thương Việt Nam - Chi nhánh Cẩm Phả

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: DOCX | Số trang:107

Thêm vào BST

Báo xấu

42
lượt xem 8
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Luận văn trên cơ sở phân tích, đánh giá phát triển hệ thống thanh toán điện tử của Ngân hàng TMCP Công Thương Việt Nam - Chi nhánh Cẩm Phả để từ đó đưa ra các giải pháp nhằm phát triển hệ thống thanh toán điện tử phù hợp với đặc điểm Ngân hàng TMCP Công Thương Việt Nam - Chi nhánh Cẩm Phả.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Quản trị kinh doanh: Phát triển hệ thống thanh toán điện tử tại Ngân hàng TMCP Công Thương Việt Nam - Chi nhánh Cẩm Phả

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGOẠI THƯƠNG LUẬN VĂN THẠC SĨ PHÁT TRIỂN HỆ THỐNG THANH TOÁN ĐIỆN TỬ TẠI NGÂN HÀNG TMCP CÔNG THƯƠNG VIỆT NAM CHI NHÁNH CẨM PHẢ Chương trình: Điều hành cao cấp EMBA PHẠM THỊ HẢI
Hà Nội 2018 BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGOẠI THƯƠNG LUẬN VĂN THẠC SĨ Phát triển hệ thống thanh toán điện tử tại Ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam Chi nhánh Cẩm Phả Ngành: Quản trị kinh doanh Chương trình: Điều hành cao cấp EMBA Mã số: 60340102 Họ và tên học viên: Phạm Thị Hải
Người hướng dẫn: TS. Bùi Liên Hà Hà Nội 2018 LỜI CAM ĐOAN Em cam đoan đây là đề tài nghiên cứu của em. Những kết quả và các số liệu trong luận văn cao học được thực hiện tại Ngân hàng TMCP Công Thương Việt Nam Chi nhánh Cẩm Phả Tỉnh Quảng Ninh. Không sao chép bất kỳ nguồn nào khác. Các giải pháp nêu trong luận văn được rút ra từ những cơ sở lý luận và quá trình nghiên cứu thực tiễn. Em hoàn toàn chịu trách nhiệm trước nhà trường về sự cam đoan này. Quảng Ninh, ngày 05 tháng 09 năm 2018 Sinh viên (ký và ghi rõ tên) Phạm Thị Hải
LỜI CẢM ƠN Để hoàn thành báo cáo này em đã nhận được sự quan tâm hướng dẫn của nhiều cá nhân, tập thể trong và ngoài trường. Em xin chân thành cảm ơn Cô giáo, TS Bùi Liên Hà Khoa Quản trị Kinh doanh Trường Đại học Ngoại thương đã tận tình hướng dẫn giúp đỡ em trong suốt quá trình làm luận văn. Em xin chân thành cảm ơn Khoa Quản trị Kinh doanh Trường Đại học Ngoại thương; Phòng Tổng hợp của Ngân hàng TMCP Công Thương Việt Nam Chi nhánh Cẩm Phả Tỉnh Quảng Ninh đã tạo mọi điều kiện thuận lợi để giúp đỡ em hoàn thành báo cáo này. Do thời gian, trình độ cũng như kinh nghiệm còn hạn chế, bài luận văn của em không thể tránh khỏi những sai sót. Em kính mong nhận được sự góp ý của thầy cô để bài báo cáo của em được hoàn thiện hơn. Một lần nữa em xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc về sự giúp đỡ này.
MỤC LỤC
DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT CNH – HĐH : Công nghiệp hoá Hiện đại hoá. DNNN : Doanh nghiệp nhà nước. DNNQD : Doanh nghiệp ngoài quốc doanh. HĐQT : Hội đồng quản trị. HTX : Hợp tác xã. NHNN : Ngân hàng nhà nước. NHTM : Ngân hàng thương mại. QĐ : Quy định. SXKD : Sản xuất kinh doanh. TCTD : Tổ chức tín dụng. TGDC : Tiền gửi dân cư. TGĐ : Tổng giám đốc. TGTCKT – XH :Tiền gửi tổ chức kinh tế xã hội. TSC : Trụ sở chính. TSLĐ : Tài sản lưu động.
DANH MỤC CÁC BẢNG Số bảng Tên bảng Trang 1.1 Số liệu về phí giao dịch ngân hàng 27 2.1 Kết quả kinh doanh của Vietinbank Cẩm Phả năm 2014 4546 2.2 Kết quả kinh doanh của Vietinbank Cẩm Phả năm 2015 4748 2.3 Kết quả kinh doanh của Vietinbank Cẩm Phả năm 2016 4950 Kết quả kinh doanh từ dịch vụ Internet banking và Mobile 2.4 51 banking từ năm 2014 đến tháng 6 năm 2018
TÓM TẮT KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU LUẬN VĂN Quán triệt mục tiêu nghiên cứu, trên cơ sở vận dụng tổng hợp phương pháp nghiên cứu khoa học, đi từ lý thuyết đến thực tiễn, đề tài “ Phát triển hệ thống thanh toán điện tử tại Ngân hàng TMCP Công Thương Việt Nam Chi nhánh Cẩm Phả ” đã tập trung giải quyết một số nội dung quan trọng như sau: Một là, làm rõ khái niệm về hệ thống thanh toán điện tử, nhận thấy những ưu điểm và tính tất yếu phải phát triển hệ thống thanh toán điện tử trong xu thế hội nhập hiện nay. Hai là, phân tích tình hình phát triển hệ thống thanh toán điện tử tại Vietinbank Cẩm Phả, từ đó nhìn thấy những thuận lợi, khó khăn cũng như những thành công, hạn chế để có những định hướng, giải pháp đúng đắn cho việc phát triển và ngày càng hoàn thiện hơn hệ thống thanh toán điện tử tại Vietinbank Cẩm Phả. Ba là, trên cơ sở định hướng phát triển công nghệ cũng như hệ thống thanh toán điện tử của Ngân hàng nhà nước và Vietinbank Cẩm Phả, Luận văn đề xuất một số giải pháp và kiến nghị nhằm góp phần phát triển hệ thống thanh toán điện tử. Để thực hiện thành công việc phát triển hệ thống thanh toán điện tử theo những định hướng đã nêu ra cần có sự hỗ trợ của Chính phủ, Ngân hàng nhà nước và các cấp quản lý liên quan cùng với sự nỗ lực của bản thân Vietinbank Cẩm Phả. Mặc dù đề tài đề cập tới nhiều vấn đề lý luận, thực tiễn và các giải pháp trong việc phát triển hệ thống thanh toán điện tử, tuy nhiên, đề tài chỉ tập trung vào hệ thống
thanh toán điện tử của Vietinbank Cẩm Phả. Những vấn đề khác cần có các công trình nghiên cứu khoa học tiếp theo nghiên cứu mới có thể giải quyết được.
MỞ ĐẦU 1. Lý do lựa chọn đề tài nghiên cứu Ngày nay, sự phát triển của công nghệ thông tin đã đem lại cho chúng ta rất nhiều ứng dụng tiện ích trên hầu hết các lĩnh vực, trong đó có lĩnh vực ngân hàng. Trong thời đại hội nhập kinh tế quốc tế, phát triển dịch vụ ngân hàng dựa trên nền tảng công nghệ thông tin – ngân hàng điện tử là xu hướng tất yếu mang tính khách quan của hầu hết các ngân hàng ở Việt Nam và trên toàn thế giới. Ngân hàng điện tử đem lại nhiều lợi ích cho khách hàng, ngân hàng và nền kinh tế nhờ những tiện ích, sự nhanh chóng, chính xác của các giao dịch. Ngân hàng điện tử chính là giải pháp cho thanh toán hiện đại, cạnh tranh về chi phí và chất lượng dịch vụ. Hệ thống thanh toán điện tử chiếm một vị trí quan trọng trong hoạt động kinh doanh ngân hàng. Nó làm tăng doanh thu, khuyến khích sự tham gia nhiều hơn của khách hàng, tạo điều kiện phục vụ khách hàng trên diện rộng, phá vỡ khoảng cách về biên giới giữa các quốc gia. Đồng thời, đây cũng là vũ khí cạnh tranh chiến lược của các ngân hàng, công cụ hỗ trợ đắc lực và cần thiết mà ngân hàng cần nắm bắt, vận dụng sáng tạo để nâng cao hiệu quả hoạt động kinh doanh trong môi trường cạnh tranh khốc liệt này. Sự bùng nổ của công nghệ thông tin và Internet đã tạo tiền đề cho thương mại điện tử phát triển. Với tốc độ phát triển nhanh chóng trong những năm qua, Internet đã trở thành phương tiện phổ biến cho truyền thông, dịch vụ và thương mại (Narges Delafrooz và cộng sự, 2010). Internet và thương mại điện tử đã làm thay đổi phương thức mua hàng truyền thống của người tiêu dùng. Người tiêu dùng sẽ không còn bị giới hạn về thời gian và địa điểm mà họ có thể mua các sản phẩm và dịch vụ ở bất cứ đâu và bất cứ khi nào (Hasslinger và cộng sự, 2007). Cùng với sự phát triển của
11 công nghệ thông tin và kỹ thuật số đã làm thay đổi môi trường kinh doanh trên thế giới, do đó các giao dịch kinh doanh cũng thay đổi từ các giao dịch tiền mặt chuyển sang giao dịch tiền điện tử (Mohamad, Haroon và Najiran, 2009). Các giao dịch giữa các đối tác kinh doanh tiếp tục phát triển trên nền tảng thương mại điện tử, giải pháp thanh toán điện tử xuất hiện để thay thế các hệ thống thanh toán bằng tiền mặt (Dennis, 2004). Trong môi trường thương mại điện tử, thanh toán trao đổi tiền ở dạng điện tử gọi là thanh toán điện tử, thanh toán điện tử là một phần không thể tách rời và là một phần quan trọng nhất của thương mại điện tử, nói chung thanh toán điện tử được sử dụng trong thanh toán hàng hóa, dịch vụ mua trực tuyến thông qua việc sử dụng Internet (Roy và Sinha, 2014). Tại Việt Nam, thanh toán điện tử ra đời năm 2008 với mô hình đầu tiên là ví điện tử. Hiện nay có nhiều doanh nghiệp khai thác mô hình ví điện tử nhưng theo thông tin từ Ngân hàng Nhà nước, hiện chỉ có 9 doanh nghiệp như: Payoo, MoMo, Mobivi, Ngân Lượng… được cấp phép thử nghiệm loại hình dịch vụ này. Để phát triển và khẳng định là một trong những ngân hàng hàng đầu, Ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam (Vietinbank), trong đó, có Vietinbank Chi nhánh Cẩm Phả (Vietinbank Cẩm Phả) đã phấn đấu, nỗ lực hết mình để bắt kịp tiến trình hiện đại hóa ngân hàng, không những hoàn thiện những nghiệp vụ truyền thống, mà còn tập trung phát triển hệ thống thanh toán điện tử , nâng cao năng lực cạnh tranh, đáp ứng yêu cầu hội nhập và phát triển. Hệ thống thanh toán điện tử là một trong nhiều ứng dụng công nghệ ngân hàng hiện đại của Vietinbank. Với khả năng xử lý thông tin trực tuyến, hệ thống thanh toán điện tử cung cấp các dịch vụ thanh toán và truy vấn online cho các khách hàng tổ chức tín dụng và tổ chức kinh tế có quan hệ thanh toán và tài khoản với Vietinbank. Trên thực tế, quá trình phát triển hệ thống thanh toán điện tử của Vietinbank Cẩm Phả cũng còn những khó khăn, hạn chế. Việc tìm ra các biện pháp nhằm triển khai, phát triển thành công hệ thống thanh toán điện tử sẽ giúp Vietinbank Cẩm Phả đã khẳng định vị thế, thương hiệu của mình.
Nhận thức được tầm quan trọng của hệ thống thanh toán điện tử , với mong muốn Vietinbank Cẩm Phả phát triển một cách bền vững trong môi trường cạnh tranh như ngày nay, tác giả đã chọn đề tài “Phát triển hệ thống thanh toán điện tử tại Ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam – Chi nhánh Cẩm Phả (Vietinbank Cẩm Phả)“. 2. Mục tiêu nghiên cứu và đối tượng nghiên cứu 2.1. Mục tiêu chung Luận văn trên cơ sở phân tích, đánh giá phát triển hệ thống thanh toán điện tử của Ngân hàng TMCP Công Thương Việt Nam Chi nhánh Cẩm Phả để từ đó đưa ra các giải pháp nhằm phát triển hệ thống thanh toán điện tử phù hợp với đặc điểm Ngân hàng TMCP Công Thương Việt Nam Chi nhánh Cẩm Phả. 2.2.Nhiệm vụ nghiên cứu Hệ thống hóa cơ sở lý thuyết về phát triển hệ thống thanh toán điện tử trong doanh nghiệp. Đánh giá thực trạng Công tác phát triển hệ thống thanh toán điện tử của Ngân hàng TMCP Công Thương Việt Nam Chi nhánh Cẩm Phả Tỉnh Quảng Ninh. Đánh giá những ưu điểm, nhược điểm, tồn tại cần khắc phục trong Công tác phát triển hệ thống thanh toán điện tử của Ngân hàng TMCP Công Thương Việt Nam Chi nhánh Cẩm Phả Tỉnh Quảng Ninh. Đề xuất giải pháp nhằm phát triển hệ thống thanh toán điện tử của Ngân hàng TMCP Công Thương Việt Nam Chi nhánh Cẩm Phả Tỉnh Quảng Ninh 2.3 Đối tượng nghiên cứu Đối tượng nghiên cứu của đề tài là những vấn đề trong phát triển hệ thống thanh toán điện tử tại Vietinbank Cẩm Phả.
13 3.Tổng quan nghiên cứu trong và ngoài nước Từ trước đến nay đã có rất nhiều bài báo cáo, tạp chí, luận văn, đồ án nghiên cứu về đề tài phát triển hệ thống thanh toán điện tử . Sau đây em xin đưa ra một số đề tài đáng chú ý: Luận văn nghiên cứu đề tài: “Phát triển hệ thống thanh toán điện tử tại Agribank” của tác giả Nông Trang được đăng trên trang tài liệu chia sẻ doc.edu.vn Tháng 9/2016. Luận văn đã hệ thống hoá được cơ sở lý luận về chất lượng hoạt động phát triển hệ thống thanh toán điện tử , đánh giá thực trạng chất lượng hoạt động phát triển hệ thống thanh toán điện tử trong lĩnh vực xây dựng của Agribank những năm qua, phát hiện nguyên nhân ảnh hưởng làm hạn chế chất lượng hoạt động phát triển hệ thống thanh toán điện tử của công ty, và định hướng, đề xuất các giải pháp nâng cao chất lượng hoạt động phát triển hệ thống thanh toán điện tử máy móc thiết bị. Chuyên đề tốt nghiệp: “ Hoạt động phát triển hệ thống thanh toán điện tử tại Ngân hàng BIDV” của tác giả Bùi Tùng Anh sinh viên lớp K32 – TMQTA Đại Học Kinh tế Kĩ Thuật Công nghiệp TP.HCM đã làm nổi bật vai trò của hoạt động phát triển hệ thống thanh toán điện tử trong kinh doanh thương mại, nhất là ngành Thương mại và Du lịch. Đưa ra được điểm mạnh, điểm yếu của doanh nghiệp, từ đó phát huy và khắc phục. Bài báo “ Nên nhập hay xuất?” của tác giả Nguyễn Toàn trên trang Kinh tế Nông nghiệp ra ngày 23/5/2016 đề cập về tình hình xuất khẩu – phát triển hệ thống thanh toán điện tử của kinh tế Việt Nam, chỉ ra điểm mạnh của nền kinh tế Nông nghiệp nước ta, và điểm yếu trong khâu thanh toán. Từ đó đưa ra kiến nghị cho Ngành Nông nghiệp. Đây là một vấn đề thực tế cần được coi trọng.
Luận văn nghiên cứu đề tài “Phát triển dịch vụ ngân hàng điện tử tại Ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam – Chi nhánh Thăng Long” của tác giả Cao Thị Thủy – Trường đại học kinh tế Đại học quốc gia Hà Nội. Luận văn đã hệ thống hóa cơ sở lý luận cơ bản về các dịch vụ ngân hàng điện tử và nội dung phát triển dịch vụ ngân hàng điện tử ở các ngân hàng thương mại; đánh giá được tình hình thực tế của dịch vụ ngân hàng điện tử tại ngân hàng TMCP Công thương – chi nhánh Thăng Long, những biện pháp mà ngân hàng này dang áp dụng cũng như những thành công, hạn chế, nguyên nhân của những hạn chế của dịch vụ ngân hàng điện tử tại chi nhánh. Đề tài “Hình thức Thanh toán không dùng tiền mặt ở Việt Nam Thực trạng và giải pháp”, TS. Nguyễn Thanh Mai Học viện Ngân hàng. Đề tài đã làm nổi bật khung khổ pháp lý cho hoạt động thanh toán không dùng tiền mặt và đề ra những giải pháp đẩy nhanh hoạt động thanh toán không dùng tiền mặt; đồng thời đề tài cũng chỉ ra những nguyên nhân cơ bản làm hạn chế hoạt động thanh toán không dùng tiền mặt với nền kinh tế Việt Nam. Bài báo “Thực trạng thanh toán điện tử tại Việt Nam và một số kiến nghị” của tác giả Vũ Văn Điệp (Khoa hệ thống thông tin, trường đại học kinh tế Luật) được đăng trên tapchicongthuong.vn ngày 03/12/2017. Trong bài báo này, tác giả giới thiệu tình hình chung về cơ sở hạ tầng, hành lang pháp lý và thực trạng thanh toán điện tử tại Việt Nam, một số nguyên nhân tồn tại, hạn chế của thanh toán điện tử, từ đó tác giả đề xuất một số kiến nghị nhằm thúc đẩy sự phát triển thanh toán điện tử trong giai đoạn hiện nay Từ các công trình nghiên cứu trên, có thể thấy hệ thống thanh toán điện tử trong luôn là một đối tượng có vai trò vô cùng quan trọng đối sự sống còn và phát triển của mỗi doanh nghiệp. Tính cho đến nay, tại Ngân hàng TMCP Công Thương Việt Nam Chi nhánh Cẩm Phả Tỉnh Quảng Ninh lại chưa có một công trình nào nghiên cứu về công tác Phát triển hệ thống thanh toán điện tử tại ngân hàng. Với vai trò là
15 kế toán viên hiện đang công tác tại Công ty, tác giả chọn Đề tài “Phát triển hệ thống thanh toán điện tử tại Ngân hàng TMCP Công Thương Việt Nam Chi nhánh Cẩm Phả” để làm đề tài nghiên cứu của mình. Dựa trên cơ sở lý luận của các tài liệu tham khảo và nghiên cứu thực tế tình hình phát triển hệ thống thanh toán điện tử tại Ngân hàng TMCP Công Thương Việt Nam Chi nhánh Cẩm Phả Tỉnh Quảng Ninh, tác giả sẽ cung cấp một hệ thống toàn diện về tình hình phát triển hệ thống thanh toán điện tử hiện tại của Công ty và đưa ra các đề xuất về giải pháp góp phần nâng cao hiệu quả phát triển hệ thống thanh toán điện tử tại Ngân hàng TMCP Công Thương Việt Nam Chi nhánh Cẩm Phả Tỉnh Quảng Ninh. 4. Câu hỏi nghiên cứu Công tác Phát triển hệ thống thanh toán điện tử ở Ngân hàng TMCP Công Thương Việt Nam Chi nhánh Cẩm Phả Tỉnh Quảng Ninh đang được thực hiện như thế nào? Có giải pháp nào để phát triển hệ thống thanh toán điện tử hiện nay ở Ngân hàng TMCP Công Thương Việt Nam Chi nhánh Cẩm Phả Tỉnh Quảng Ninh không? 5. Phạm vi nghiên cứu 5.1 Phạm vi không gian Nghiên cứu được thực hiện tại Ngân hàng TMCP Công Thương Việt Nam Chi nhánh Cẩm Phả Tỉnh Quảng Ninh. 5.2. Phạm vi thời gian Phạm vi thời gian nghiên cứu của Luận văn cao học trong giai đoạn 2014 – 2017 6. Phương pháp nghiên cứu
Phương pháp thu thập thông tin dữ liệu: tất cả các thông tin, thu thập số liệu để phục vụ cho nghiên cứu của đề tài là các thông tin, số liệu từ các báo cáo tài chính, bảng cân đối vốn kinh doanh của Ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam và của VietinBank Cẩm Phả… Từ đó, tác giả dùng phương pháp thống kê, so sánh các năm và so sánh với các ngân hàng khác trên địa bàn, phân tích kết hợp với sử dụng hệ thống bảng biểu để minh họa. Phương pháp xử lý dữ liệu: sau khi thu thập được các thông tin, dữ liệu thì cần chọn lọc thu thập các yếu tố chính, sau đó dùng phương pháp so sánh, tổng hợp để nhận định đánh giá… nhằm cho mục đích phân tích, đánh giá và trình bày lại các ý tưởng nghiên cứu phục vụ cho đề tài 7. Kết cấu luận văn Ngoài phần mở đầu và kết luận, luận văn gồm 03 chương: Chương 1: Cơ sở lý luận về hệ thống thanh toán điện tử của NHTM Chương 2: Thực trạng phát triển hệ thống thanh toán điện tử tại Ngân hàng TMCP Công Thương Việt Nam Chi nhánh Cẩm Phả (Vietinbank Cẩm Phả). Chương 3: Giải pháp phát triển hệ thống thanh toán điện tử tại Ngân hàng TMCP Công Thương Việt Nam Chi nhánh Cẩm Phả Tỉnh Quảng Ninh.
17 CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ PHÁT TRIỂN HỆ THỐNG THANH TOÁN ĐIỆN TỬ CỦA NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI 1.1. Khái niệm 1.1.1 Thương mại điện tử Hiện nay định nghĩa Thương mại điện tử (ECommerce) được rất nhiều tổ chức quốc tế đưa ra song chưa có một định nghĩa thống nhất về thương mại điện tử. Nhìn một cách tổng quát, các định nghĩa thương mại điện tử được chia thành hai nhóm tùy thuộc vào quan điểm.
Theo giáo trình Tin học đại cương của Khoa tin học kinh tế trường Đại học Kinh Tế Quốc Dân: “Thương mại điện tử là việc trao đổi các thông tin thương mại thông qua các phương tiện của công nghệ điện tử không phải in ra giấy trong bất cứ công đoạn nào của toàn bộ quá trình giao dịch” Bên cạnh đó, theo Luật mẫu về Thương mại điện tử của Ủy ban Liên Hợp Quốc về Luật Thương mại quốc tế định nghĩa: “Thuật ngữ Thương mại điện tử cần được hiểu theo nghĩa rộng để bao quát các vấn đề phát sinh từ mọi quan hệ mang tính chất thương mại dù có hay không có hợp đồng. Các quan hệ mang tính thương mại bao gồm các giao dịch sau đây: bất cứ giao dịch nào về cung cấp hoặc trao đổi hàng hóa và dịch vụ, thỏa thuận phân phối, đại diện hoặc đại lý thương mại, ủy thác hoa hồng, cho thuê dài hạn, xây dựng các công trình, tư vấn kỹ thuật công trình, đầu tư cấp vốn, ngân hàng ,bảo hiểm, thỏa thuận khai thác hoặc tô nhượng, liên doanh và các hình thức về hợp tác công nghiệp hoặc kinh doanh, chuyên chở hàng hóa hay hành khách bằng đường biển, đường sắt, đường không hoặc đường bộ”. Theo định nghĩa này có thể thấy phạm vi hoạt động của Thương mại điện tử rất rộng, bao quát hầu hết các lĩnh vực hoạt động kinh tế, trong đó hoạt động mua bán hàng hóa và dịch vụ chỉ là một phạm vi rất nhỏ trong thương mại điện tử. 1.1.2 Hệ thống thanh toán điện tử 1.1.2.1 Khái niệm ngân hàng điện tử Trong xã hội hiện đại ngày nay, khi mọi người đều quá bận rộn với công việc của mình thì các dịch vụ được cung cấp dựa trên các ứng dụng mới về công nghệ đang là một trảo lưu không thể thiếu của cuộc sống. Ngân hàng với vai trò là người cung cấp các dịch vụ cao cấp, dịch vụ tài chính cho các khách hàng đang cố gắng làm cho việc giao dịch qua ngân hàng trở nên ngày càng nhanh chóng và thuận
19 tiện hơn. Các dịch vụ ngân hàng điện tử lần lượt ra đời trên thế giới từ các hệ thống thanh toán liên ngân hàng nhỏ lẻ phát triển thành những hệ thống thanh toán toàn cầu, các máy rút tiền tự động ATM được lần đầu tiên ra mắt công chúng vào năm 1969 tại Chemical Bank ở New York (Mỹ). Sự ra đời của máy ATM thực sự là một dấu mốc quan trọng trong sự phát triển của ngân hàng điện tử, ngân hàng Chemical đã tuyên bố: “Kể từ ngày 2/9, ngân hàng chúng tôi sẽ mở cửa lúc 9 giờ sáng và sẽ không bao giờ đóng cửa nữa". Đó thực sự là một sự tiện lợi tuyệt với cho các chủ sở hữu thẻ tín dụng. Tuy chưa có một định nghĩa đầy đủ về ngân hàng điện tử nhưng ngân hàng điện tử được hiểu như là một phương thức cung cấp các sản phẩm mới và sản phẩm truyền thống đến người tiêu dùng thông qua con đường điện tử và các kênh truyền thông tương tác. Các chuyên gia công nghệ ngân hàng cho rằng, xu hướng toàn cầu hoá môi trường kênh phân phối điện tử trong lĩnh vực ngân hàng đang dịch chuyển sự tập trung từ chú trọng sản phẩm thành chú trọng khách hàng. Các dịch vụ ngân hàng điện tử ngày nay không chỉ giới hạn trong các kênh truyền thống như ATM mà phát triển dựa trên một nền tảng khoa học công nghệ mới mà Internet chính là cầu nối mang lại sự phát triển cho ngân hàng điện tử. Sự tiện lợi của Internet khi mà bạn có thể ngồi ở bất cứ đâu trong phòng riêng, tại văn phòng cơ quan hay thậm chí tại một quán cafe Internet mà vẫn có thể sử dụng được các dịch vụ ngân hàng. Internet đã tạo ra một nền tảng lớn lao cho sự phát triển dựa trên một hệ thống mạng toàn cầu (world wide web). Các ứng dụng mua sắm trực tuyến như sendo, tiki, lazada, shopee… ngày càng phổ biến thì nhu cầu đối với các cách thức thanh toán trực tuyến thông qua các dịch vụ ngân hàng điện tử lại càng lớn do việc mua sắm qua mạng đặt ra yêu cầu đối với phương thức thanh toán nhanh chóng, tiện lợi mà lại an toàn, đảm bảo được lợi ích cho cả hai bên mua và bán. 1.1.2.2 Khái niệm hệ thống thanh toán điện tử
Hệ thống thanh toán điện tử đã ra đời từ lâu và vẫn đang phát triển vượt bậc. Thanh toán điện tử là kinh doanh trên môi trường điện tử nhằm kết nối người bán và người mua. Nó tích hợp dữ liệu, liên lạc điện tử và dịch vụ bảo mật để tạo thuận lợi cho công việc kinh doanh. Hệ thống thanh toán điện tử là một tập hợp công nghệ, ứng dụng và quy trình kinh doanh nhằm liên kết tổ chức, khách hàng và cộng đồng thông qua những giao dịch điện tử và sự trao đổi hàng hóa, dịch vụ và thông tin. (tài liệu đào tạo về TTĐT của Microsoft Fundamentals of Ebusiness) 1.1.2.3 Một số các công cụ thanh toán trong hệ thống thanh toán điện tử a, Các điểm chấp nhận thanh toán( EFTPOS Electronic Fund Transfer At Point Of Sale) Các thiết bị vi tính được trang bị trong siêu thị hay tại các cửa hàng cho phép khách hàng thanh toán một cách nhanh chóng các hóa đơn cho hàng hóa và dịch vụ tại nơi mua hàng thông qua hệ thống điện tử. Hệ thống này được đặt tại các điểm bán lẻ khách hàng sau khi lựa chọn loại hàng hóa mình cần thì tiến hành thanh toán bằng cách đưa thẻ cho nhân viên thanh toán kiểm tra thẻ trên máy. Khách hàng xác nhận giao dịch bằng cách kí vào hóa đơn hay sử dụng mã số cá nhân PIN (Personal Identity Number). Ngân hàng sau khi có thông tin về giao dịch anfy sẽ lập tức hạch toán nợ vào tài khoản của khách hàng và ghi có tương ứng vào tài khoản cảu cảu hàng. Hoạt động thanh toán sử dụng thẻ qua các máy thanh toán tại điểm bán hàng làm giảm chi phí về in ấn hóa đơn, kiểm đếm cũng như làm giảm lượng tiền mặt trong lưu thông. Cả thẻ tín dụng (Credit Card) và thẻ ghi nợ (Debit Card) đều có thể sử dụng hình thức này. Đây là hình thức thanh toán không dùng tiền mặt thông dụng hiện nay. Ở các nước hiện đại, việc sử dụng tiền mặt để thanh toán cho hàng hóa hay dịch vụ là việc hiếm gặp, trừ các trường hợp mà giá trị hóa đơn nhỏ như việc bạn đi mua 1 cốc cafe hay thanh toán cho 1 chiếc pizza gọi đến nhà. Điều này góp phần đáng kể