Luận văn Thạc sĩ Tài chính Ngân hàng: Phát triển cho vay doanh nghiệp nhỏ và vừa tại Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam – chi nhánh Thanh Xuân

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:106

Thêm vào BST

Báo xấu

49
lượt xem 23
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Đề tài tập trung nghiên cứu, tìm kiếm các giải pháp để phát triển hoạt động cho vay đối với DNNVV tại Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam- Chi nhánh Thanh Xuân, nhằm mở rộng về quy mô hoạt động cho vay đồng thời nâng cao chất lượng cho vay tại BIDV Thanh Xuân.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Tài chính Ngân hàng: Phát triển cho vay doanh nghiệp nhỏ và vừa tại Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam – chi nhánh Thanh Xuân

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƢỜNG ĐẠI HỌC NGOẠI THƢƠNG LUẬN VĂN THẠC SĨ PHÁT TRIỂN CHO VAY DOANH NGHIỆP NHỎ VÀ VỪA TẠI NGÂN HÀNG TMCP ĐẦU TƢ VÀ PHÁT TRIỂN VIỆT NAM - CHI NHÁNH THANH XUÂN Chuyên ngành: Tài chính - Ngân hàng LÊ THỊ VIỆT HÀ HÀ NỘI – 2017
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƢỜNG ĐẠI HỌC NGOẠI THƢƠNG LUẬN VĂN THẠC SĨ PHÁT TRIỂN CHO VAY DOANH NGHIỆP NHỎ VÀ VỪA TẠI NGÂN HÀNG TMCP ĐẦU TƢ VÀ PHÁT TRIỂN VIỆT NAM - CHI NHÁNH THANH XUÂN Ngành: Tài chính - Ngân hàng- Bảo hiểm Chuyên ngành: Tài chính - Ngân hàng Mã số: 60340201 Họ và tên học viên: Lê Thị Việt Hà Ngƣời hƣớng dẫn: TS. Nguyễn Thị Hiền HÀ NỘI – 2017
LỜI CAM ĐOAN Tôi đã đọc và hiểu về các hành vi vi phạm sự trung thực trong học thuật. Tôi cam kết bằng danh dự cá nhân rằng nghiên cứu này do tôi thực hiện và không vi phạm yêu cầu về sự trung thực trong học thuật. Trong quá trình thực hiện Luận văn này, tôi có sử dụng một số tài liệu tham khảo của các tác giả, các nhà khoa học và các anh chị bạn bè đồng nghiệp. Riêng các số liệu và kết quả trong quá trình nghiên cứu là hoàn toàn do quá trình tìm hiểu và nghiên cứu của tôi, chưa được sử dụng cho đề tài bảo vệ một học vị nào. Tôi xin cam đoan rằng các số liệu và mọi thông tin trích dẫn trong Luận văn đều có nguồn gốc rõ ràng. Xin chân thành cảm ơn! Hà Nội, ngày 03 tháng 05 năm 2017 Học viên Lê Thị Việt Hà
LỜI CẢM ƠN Để hoàn thành đề tài luận văn thạc sỹ và kết thúc khóa học, tôi xin chân thành cảm ơn Trường Đại học Ngoại thương đã tạo điều kiện cho tôi có môi trường học tập tốt trong suốt thời gian tôi học tập và nghiên cứu tại trường. Tôi xin bày tỏ lòng biết ơn đối với Khoa Sau đại học - Trường Đại học Ngoại thương, các thầy cô tham gia quản lý, giảng dạy và tư vấn cho tôi trong suốt quá trình học tập tại trường và nghiên cứu đề tài luận văn này. Tôi xin gửi lời cảm ơn sâu sắc tới TS. Nguyễn Thị Hiền đã dành thời gian và tâm huyết để hướng dẫn tôi hoàn thành đề tài luận văn thạc sỹ. Kính mong nhận được sự chỉ dẫn và góp ý của các thầy cô, bạn bè và đồng nghiệp để công trình nghiên cứu của tôi được hoàn thiện hơn. Hà Nội, ngày 03 tháng 05 năm 2017 Học viên Lê Thị Việt Hà
MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN LỜI CẢM ƠN DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT DANH MỤC BẢNG BIỂU, SƠ ĐỒ TÓM TẮT KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU LUẬN VĂN LỜI MỞ ĐẦU ............................................................................................................1 CHƢƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ PHÁT TRIỂN CHO VAY DOANH NGHIỆP NHỎ VÀ VỪA CỦA NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI ..........................6 1.1. Tổng quan về doanh nghiệp nhỏ và vừa ..........................................................6 1.1.1. Khái niệm doanh nghiệp nhỏ và vừa ............................................................6 1.1.2. Đặc điểm của doanh nghiệp nhỏ và vừa ......................................................7 1.1.3. Vai trò của doanh nghiệp nhỏ và vừa .........................................................12 1.2. Hoạt động cho vay doanh nghiệp nhỏ và vừa của ngân hàng thƣơng mại .14 1.2.1. Khái niệm hoạt động cho vay doanh nghiệp nhỏ và vừa của ngân hàng thương mại ............................................................................................................14 1.2.2. Phân loại các hình thức cho vay .................................................................15 1.3. Phát triển cho vay DNNVV của ngân hàng thƣơng mại ..............................17 1.3.1. Quan điểm phát triển cho vay DNNVV của ngân hàng thương mại ..........17 1.3.2. Sự cần thiết phải phát triển hoạt động cho vay DNNVV của ngân hàng thương mại ............................................................................................................18 1.3.3. Chỉ tiêu đánh giá sự phát triển cho vay đối với các DNNVV .....................19 1.3.4. Các nhân tố ảnh hưởng tới phát triển hoạt động cho vay DNNVV của ngân hàng thương mại ...................................................................................................25 CHƢƠNG 2: THỰC TRẠNG PHÁT TRIỂN CHO VAY DOANH NGHIỆP NHỎ VÀ VỪA TẠI NGÂN HÀNG TMCP ĐẦU TƢ VÀ PHÁT TRIỂN VIỆT NAM – CHI NHÁNH THANH XUÂN .................................................................32 2.1. Tổng quan về BIDV Thanh Xuân ...................................................................32
2.1.1. Lịch sử hình thành BIDV Thanh Xuân .......................................................32 2.1.2. Cơ cấu tổ chức của BIDV Thanh Xuân ......................................................32 2.1.3. Kết quả hoạt động của BIDV Thanh Xuân trong những năm gần đây .....34 2.2. Thực trạng phát triển cho vay doanh nghiệp nhỏ và vừa tại BIDV Thanh Xuân..........................................................................................................................46 2.2.1. Hoạt động cho vay doanh nghiệp nhỏ và vừa tại BIDV Thanh Xuân ........46 2.2.2. Thực trạng phát triển cho vay doanh nghiệp nhỏ và vừa tại BIDV Thanh Xuân ..................................................................................................................51 2.3. Đánh giá thực trạng phát triển hoạt động cho vay doanh nghiệp nhỏ và vừa tại BIDV Thanh Xuân ....................................................................................................62 2.3.1. Kết quả đạt được .........................................................................................62 2.3.2. Hạn chế và nguyên nhân .............................................................................63 CHƢƠNG 3: GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN CHO VAY DOANH NGHIỆP NHỎ VÀ VỪA TẠI NGÂN HÀNG TMCP ĐẦU TƢ VÀ PHÁT TRIỂN VIỆT NAM – CHI NHÁNH THANH XUÂN ............................................................................71 3.1. Định hƣớng phát triển cho vay doanh nghiệp nhỏ và vừa tại BIDV Thanh Xuân trong thời gian tới .........................................................................................71 3.1.1. Định hướng chung của Chi nhánh ..............................................................71 3.1.2. Định hướng phát triển cho vay doanh nghiệp nhỏ và vừa của Chi nhánh .......72 3.2. Giải pháp phát triển cho vay đối với doanh nghiệp nhỏ và vừa tại BIDV Thanh Xuân .............................................................................................................74 3.2.1. Hoàn thiện quy trình thẩm định dự án đầu tư ............................................74 3.2.2. Nâng cao chất lượng hoạt động cho vay doanh nghiệp nhỏ và vừa ..........74 3.2.3. Nâng cao công tác huy động vốn, đặc biệt là nguồn vốn trung và dài hạn để hỗ trợ cho vay doanh nghiệp nhỏ và vừa .........................................................77 3.2.4. Không ngừng nâng cao trình độ của cán bộ tín dụng ................................79 3.2.5. Phát triển khách hàng các doanh nghiệp nhỏ và vừa từ đối tác của các khách hàng doanh nghiệp lớn tại chi nhánh.........................................................81 3.2.6. Mở rộng quy mô, tăng cường các hoạt động marketing thông qua kênh Hiệp hội doanh nghiệp nhỏ và vừa. ......................................................................81
3.3. Một số kiến nghị ...............................................................................................83 3.3.1. Kiến nghị đối với Hội sở chính Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam................................................................................................................83 3.3.2. Kiến nghị với Ngân hàng Nhà nước Việt Nam ...........................................87 3.3.3. Kiến nghị với Chính phủ và các Bộ, ngành liên quan ................................89 3.3.4. Kiến nghị với các Hiệp hội của doanh nghiệp nhỏ và vừa .........................91 KẾT LUẬN ..............................................................................................................92 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ...............................................................94
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT TT Chữ viết tắt Giải nghĩa 1 BIDV Ngân hàng TMCP đầu tư và phát triển Việt Nam Ngân hàng TMCP đầu tư và phát triển Việt Nam 2 BIDV Thanh Xuân Chi nhánh Thanh Xuân 3 DNNVV Doanh nghiệp nhỏ và vừa 4 ĐCTC Định chế tài chính 5 KHDN Khách hàng doanh nghiệp 6 LNTT Lợi nhuận trước thuế 7 NHNN Ngân hàng nhà nước 8 NHTM Ngân hàng thương mại 9 NIM Tỷ lệ thu nhập lãi cận biên (Net Interest Margin) 10 TDN Tổng dư nợ
DANH MỤC SƠ ĐỒ, BẢNG BIỂU Sơ đồ 2.1. Bộ máy tổ chức hành chính của BIDV Thanh Xuân ...............................33 Bảng 1.1. Tiêu thức xác định doanh nghiệp vừa và nhỏ ở một số nước và cùng lãnh thổ .......................................................................................................................6 Bảng 1.2. Tiêu chí xác định doanh nghiệp nhỏ và vừa tại Việt nam ..........................7 ảng 2.1. ư nợ tín dụng phân theo nhóm nợ ..........................................................42 ảng 2.2. Số lượng doanh nghiệp có quan hệ tín dụng với BIDV Thanh Xuân ......51 ảng 2.3. Doanh số cho vay doanh nghiệp nhỏ và vừa ............................................53 ảng 2.4. ư nợ cho vay doanh nghiệp vừa và nhỏ .................................................54 ảng 2.5. T nh h nh nợ quá hạn trong cho vay doanh nghiệp nhỏ và vừa ...............57 ảng 2.6. T nh h nh nợ xấu trong cho vay doanh nghiệp nhỏ và vừa ......................59 ảng 2.7. ợi nhuận từ hoạt động cho vay doanh nghiệp nhỏ và vừa......................60 Biểu đồ 2.1. Huy động vốn của Chi nhánh 2008-2016 ............................................35 Biểu đồ 2.2: Cơ cấu huy động vốn cuối kỳ theo khách hàng 2008 - 2016 ...............36 Biểu đồ 2.3. Cơ cấu huy động vốn theo kỳ hạn giai đoạn 2013-2016 ......................36 Biểu đồ 2.4. Cơ cấu huy động vốn theo loại tiền giai đoạn 2013-2016 ....................37 Biểu đồ 2.5. Mức độ tăng trưởng tín dụng của Chi nhánh 2008-2016 .....................38 Biểu đồ 2.6. Cơ cấu dư nợ tín dụng theo đối tượng khách hàng 2013-2016 ............38 Biểu đồ 2.7. Cơ cấu dư nợ tín dụng theo loại tiền giai đoạn 2013-2016 ..................39 Biểu đồ 2.8. Cơ cấu dư nợ tín dụng theo kỳ hạn giai đoạn 2013-2016 ....................39 Biểu đồ 2.9. Cơ cấu ngành nghề kinh doanh 2016 ...................................................41 Biểu đồ 2.10. Mức tăng trưởng thu phí dịch vụ ròng giai đoạn 2008-2016 .............44 Biểu đồ 2.11. Tăng trưởng lợi nhuận trước thuế và chênh lệch thu chi của Chi nhánh 2008-2016..................................................................................................................44 Biểu đồ 2.12. Tăng trưởng NTT b nh quân người của Chi nhánh 2009-2016 .......45 Biểu đồ 2.13. Tốc độ tăng trưởng số lượng khách hàng doanh nghiệp ....................52 Biểu đồ 2.14: Cơ cấu dư nợ cho vay doanh nghiệp nhỏ và vừa theo thời hạn .........55 Biểu đồ 2.15: Cơ cấu dư nợ cho vay DNNVV theo tài sản bảo đảm .......................56
TÓM TẮT KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU LUẬN VĂN Luận văn với đề tài “Phát triển cho vay doanh nghiệp nhỏ và vừa tại Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam – chi nhánh Thanh Xuân” bao gồm 03 chương với nội dung chính như sau: Chương 1: Luận văn xây dựng khung lý thuyết chung về cho vay doanh nghiệp nhỏ và vừa của Ngân hàng thương mại. Xuất phát từ khái niệm, đặc điểm, vai trò của NNVV cũng như đặc điểm, vay trò hoạt động cho vay DNNVV của Ngân hàng thương mại, tác giả đưa ra các bộ chỉ tiêu đánh giá sự phát triển trong hoạt động cho vay DNNVV với hai nhóm chỉ tiêu chính là Nhóm chỉ tiêu phán ánh sự mở rộng về quy mô và Nhóm chỉ tiêu phản ánh sự tăng lên về chất lượng. Các chỉ tiêu cụ thể trong hai nhóm hầu hết là chỉ tiêu định lượng, điều này làm tăng thêm tính khách quan của luận văn thông qua “ các con số biết nói”. Ngoài ra, trong chương 1 luận văn cũng phân tích các yếu tố ảnh hưởng tới phát triển hoạt động cho vay doanh nghiệp nhỏ và vừa của ngân hàng thương mại, từ đó làm cơ sở đề đưa ra các giải pháp sẽ đề cấp đến trong chương 3. Chương 2: uận văn giới thiệu về lịch sử hình thành và chặng đường 8 năm phát triển của BIDV Thanh Xuân, cho thấy cái nhìn khái quát kết quả hoạt động kinh doanh của chi nhánh trong 5 năm gần đây và vị thế của chi nhánh trong hệ thống I V cũng như trên địa bàn quận Thanh Xuân. Cũng tại chương 2, các bộ chỉ tiêu đánh giá mức độ phát triển của hoạt động cho vay NNVV đã được áp dụng để đưa ra những phân tích chính xác về thực trạng cho vay, từ đó t m ra hạn chế và nguyên nhân. Chương 3: Trên cơ sở kết quả phân tích ở Chương 2, luận văn đưa ra những giải pháp nhằm phát triển cho vay DNNVV tại BIDV Thanh Xuân bao gồm 06 giải pháp, 07 kiến nghị đối với Hội sở chính BIDV, 9 kiến nghị với Ngân hàng Nhà nước, 07 kiến nghị đối với Chính phủ và các bộ, 02 kiến nghị đối với hiệp hội doanh nghiệp nhỏ và vừa.
Với đề tài nghiên cứu “Phát triển cho vay doanh nghiệp nhỏ và vừa tại Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam – chi nhánh Thanh Xuân”, tác giả mong muốn có thể vận dụng các giải pháp đưa ra vào thực tiễn tại chi nhánh nhằm phát triển hoạt động cho vay NNVV đồng thời nhận được sự quan tâm của các tổ chức đã đề cập trong phần kiến nghị nhằm góp phần tạo ra một chính sách cho vay có hiệu quả và tạo điều kiện cho các DNNVV Việt Nam ngày càng phát triển.
1 LỜI MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Doanh nghiệp nhỏ và vừa hiện nay chiếm khoảng 98 % tổng số doanh nghiệp đang hoạt động trên cả nước, trong đó số doanh nghiệp vừa chỉ chiếm 2,2%, doanh nghiệp nhỏ chiếm 29,6% và còn lại 68,2% là siêu nhỏ1. NNVV là nơi tạo ra việc làm chủ yếu và tăng thu nhập cho người lao động, giúp huy động các nguồn lực xã hội cho đầu tư phát triển, xóa đói giảm nghèo…Hàng năm các NNVV đã tạo ra trên một triệu lao động mới; sử dụng tới 51% lao động xã hội và đóng góp hơn 40% G P cho đất nước. Đặc biệt, năm 2016 đươc chọn là năm quốc gia khởi nghiệp với kỷ lục 110.100 doanh nghiệp thành lập mới mà hầu hết là các doanh nghiệp vừa, nhỏ và siêu nhỏ2. Mặc dù đông về số lượng nhưng thực tế thời gian qua, sức cạnh tranh của các doanh nghiệp nhỏ và vừa vẫn còn nhiều hạn chế. Nguyên nhân chủ yếu là do thiếu vốn nên chưa được đầu tư đổi mới máy móc, trang thiết bị và quy trình công nghệ một cách thích đáng. Một trong những trở ngại của các doanh nghiệp nhỏ và vừa là khả năng tiếp cận thu hút các nguồn vốn bên ngoài gặp khó khăn, đặc biệt là đối với nguồn vốn tín dụng ngân hàng. Nhận thức được điều này, trong thời gian vừa qua, các ngân hàng thương mại đã chú trọng quan tâm hơn đến nhóm doanh nghiệp này, nhất là khi môi trường cạnh tranh giữa các ngân hàng đang ngày càng trở nên khốc liệt. Với số lượng lớn và nhu cầu về vốn cao để đầu tư cho sản xuất kinh doanh, các doanh nghiệp nhỏ và vừa trở thành nhóm khách hàng mục tiêu của hầu hết các ngân hàng thương mại tại nước ta hiện nay, trong đó có Ngân hàng thương mại cổ phần Đầu tư và Phát triển Việt Nam –Chi nhánh Thanh Xuân (sau đây gọi là “BIDV Thanh Xuân”). Trong những năm qua, Chi nhánh luôn có chủ trương mở rộng cho vay đối với các đối tượng là doanh nghiệp nhỏ và vừa với mục tiêu mở rộng thị phần, tăng trưởng tín dụng nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động kinh doanh cho ngân hàng. Tuy nhiên, việc phát triển hoạt động cho vay doanh nghiệp nhỏ và vừa tại Chi nhánh vẫn còn gặp 1 Nguồn tổng cục thống kê 2016 - 2017 2 Báo cáo của Cục Quản lý đăng ký kinh doanh - Bộ Kế hoạch và Đầu tư
2 phải rất nhiều hạn chế, thể hiện ở chỗ: dư nợ cho vay doanh nghiệp nhỏ và vừa chỉ chiếm tỷ trọng nhỏ trong tổng dư nợ cho vay (tổng dư nợ cho vay khách hàng doanh nghiệp chiếm 89,5% tổng dư nợ trong đó cho vay khách hàng là doanh nghiệp nhỏ và vừa chỉ chiếm 8,28% tổng dư nợ), lợi nhuận từ hoạt động tín dụng trong cho vay doanh nghiệp nhỏ và vừa còn thấp, công tác marketing, tiếp thị, giới thiệu sản phẩm cho vay tới khách hàng, tìm kiếm khách hàng còn yếu... Trong khi đó việc nghiên cứu để tìm hiểu những nguyên nhân gây ra khó khăn, rút ra những điểm mạnh, khắc phục những điểm yếu và đưa ra giải pháp nhằm phát triển hoạt động cho vay doanh nghiệp nhỏ và vừa tại Chi nhánh vẫn chưa được đầu tư nghiên cứu. Thực trạng này đã khiến khả năng cạnh tranh trong phân khúc khách hàng doanh nghiệp nhỏ và vừa của BIDV Thanh Xuân bị hạn chế rất nhiều so với các ngân hàng khác. Chính vì vậy, việc nghiên cứu một đề tài có tính khoa học nhằm phát triển cho vay doanh nghiệp nhỏ và vừa tại chi nhánh BIDV Thanh Xuân trở thành vấn đề quan trọng và bức thiết. Xuất phát từ thực tế này, tôi đã lựa chọn đề tài “Phát triển cho vay doanh nghiệp nhỏ và vừa tại Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam – chi nhánh Thanh Xuân” làm đề tài cho luận văn thạc sỹ này. 2. Tình hình nghiên cứu Từ trước đến nay có khá nhiều đề tài nghiên cứu về hoạt động cho vay doanh nghiệp vừa và nhỏ tại các Ngân hàng thương mại. iên quan đến đề tài “Phát triển cho vay doanh nghiệp nhỏ và vừa tại Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam – chi nhánh Thanh Xuân””, đã có một số luận văn và công tr nh nghiên cứu tiếp cận nội dung liên quan ở những góc độ và phạm vi khác nhau. Tiếp cận vấn đề phát triển cho vay doanh nghiệp vừa và nhỏ của các ngân hàng thương mại, đã một số luận văn đề cập đến việc mở rộng cũng như nâng cao chất lượng hoạt động cho vay doanh nghiệp nhỏ và vừa, cụ thể: Luận văn “Nâng cao chất lượng cho vay doanh nghiệp nhỏ và vừa tại Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam chi nhánh Hải Vân- Đà Nẵng” (Thạc sỹ Nguyễn Trương Thuần Mẫn- Đại học Đà Nẵng, 2012) đưa ra giải pháp về công tác
3 định giá tài sản bảo đảm, các biện pháp kiểm tra sử dụng vốn vay nhằm nâng cao chất lượng công tác quản lý rủi ro cho vay. Luận văn “Phát triển cho vay doanh nghiệp nhỏ và vừa tại Ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam- chi nhánh Bắc Hà Nội” (Thạc sỹ Nguyễn Thị Thùy Hương, 2014) đưa ra một số giải pháp về tăng cường Marketing, hoàn thiện chính sách cho vay và giải pháp phụ trợ cho vay ngắn hạn đối với khách hàng doanh nghiệp vừa và nhỏ. Luận văn “Hiệu quả hoạt động cho vay doanh nghiệp nhỏ và vừa tại I V” (Thạc sỹ của Đặng Thị Thanh Mai- Đại học Kinh tế - ĐHQGHN, 2015) chú trọng các giải pháp về chính sách cho vay, đa dạng hóa sản phẩm và chuyên môn hóa hoạt động cho vay doanh nghiệp vừa và nhỏ. Riêng tại chi nhánh I V Thanh Xuân cũng đã có một luận văn thạc sĩ với đề tại “ Nâng cao chất lượng thẩm định dự án đầu tư trong hoạt động cho vay khách hàng doanh nghiệp tại Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam – chi nhánh Thanh Xuân ” của tác giả Trần Thị Thoa và hiện một số giải pháp của luận văn đang được áp dụng trực tiếp tại Chi nhánh. Hầu hết các luận văn trên đi từ cơ sở lý luận, phân tích thực trạng, từ đó đề xuất các giải pháp phát triển hoạt động cho vay doanh nghiệp nhỏ và vừa. Tuy nhiên, mỗi chi nhánh ngân hàng lại có chính sách cho vay, môi trường kinh doanh và nguồn khách hàng khác nhau nên việc ứng dụng các nghiên cứu đã có vào thực tiễn tại BIDV Thanh Xuân còn chưa mang lại hiệu quả thực sự. Chính vì vậy, với vị trí là một chuyên viên quan hệ khách hàng, tôi đã quyết định tiếp tục nghiên cứu đề tài trên nhằm đưa ra những giải pháp thiết thực đối với hoat động cho vay doanh nghiệp vừa và nhỏ tại Chi nhánh. 3. Mục tiêu và nhiệm vụ nghiên cứu 3.1. Mục tiêu nghiên cứu Đề tài tập trung nghiên cứu, tìm kiếm các giải pháp để phát triển hoạt động cho vay đối với DNNVV tại Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam- Chi nhánh Thanh Xuân, nhằm mở rộng về quy mô hoạt động cho vay đồng thời nâng cao chất lượng cho vay tại BIDV Thanh Xuân.
4 3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu Để đạt được mục tiêu nghiên cứu như trên, luận văn cần thực hiện những nhiệm vụ như sau: - Hệ thống hóa các vấn đề có liên quan đến phát triển hoạt động cho vay đối với doanh nghiệp nhỏ và vừa của ngân hàng thương mại. - Phân tích, đánh giá thực trạng hoạt động cho vay đối với doanh nghiệp nhỏ và vừa tại BIDV Thanh Xuân. - Đề xuất các giải pháp phù hợp để phát triển hoạt động cho vay đối với doanh nghiệp nhỏ và vừa tại BIDV Thanh Xuân. 4. Đối tƣợng nghiên cứu và phạm vi nghiên cứu. 4.1. Đối tƣợng nghiên cứu - Đối tượng nghiên cứu là phát triển hoạt động cho vay doanh nghiệp nhỏ và vừa của ngân hàng thương mại. 4.2. Phạm vi nghiên cứu - Phạm vi nghiên cứu là thực trạng phát triển hoạt động cho vay doanh nghiệp nhỏ và vừa tại I V Thanh Xuân trong giai đoạn 2012 –2016, đề xuất các giải pháp phù hợp nhằm phát triển hoạt động này tại Chi nhánh trong giai đoạn tới. 5. Phƣơng pháp nghiên cứu 5.1. Quy trình nghiên cứu
5 5.2. Phƣơng pháp nghiên cứu - Luận văn sử dụng các phương pháp nghiên cứu: + Phương pháp tổng hợp thống kê: được sử dụng để thu thập, tìm kiếm và tổng hợp các số liệu cần thiết. + Phương pháp phân tích: căn cứ trên nguồn thông tin và số liệu thu thập được, chọn lọc các chỉ tiêu để tiến hành phân tích đối tượng nghiên cứu. + Phương pháp so sánh: được sử dụng để so sánh các chỉ tiêu qua các năm, so sánh chỉ tiêu của đối tượng với đối tượng khác, so sánh chỉ tiêu kế hoạch và thực tế từ đó rút ra nhận định chung về sự phát triển hoạt động cho vay doanh nghiệp nhỏ và vừa tại Chi nhánh. 5.3. Các nguồn dữ liệu sử dụng: - Luận văn sử dụng nguồn dữ liệu thứ cấp, được thu thập từ các tài liệu sau: + Thông tin nội bộ: các số liệu do Phòng Quản lý rủi ro, 03 Phòng quan hệ khách hàng doanh nghiệp, Phòng kế hoạch tài chính của BIDV Thanh Xuân cung cấp, các báo cáo tổng kết cuối năm, phân tích báo cáo tài chính hàng năm của Chi nhánh. + Nguồn thông tin thu thập từ bên ngoài: Các số liệu về chỉ tiêu hoạt động kinh doanh của BIDV và của ngành ngân hàng để đối chiếu, so sánh; Các nguồn dữ liệu về doanh nghiệp nhỏ và vừa thu thập từ sách, báo, tạp chí, trên các website chính thức của các Bộ ngành, Hiệp hội doanh nghiệp nhỏ và vừa Việt Nam... 6. Kết cấu của luận văn Ngoài lời mở đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo, luận văn được trình bày gồm ba phần như sau: Chƣơng 1. Cơ sở lý luận về phát triển hoạt động cho vay đối với doanh nghiệp nhỏ và vừa của ngân hàng thương mại. Chƣơng 2. Thực trạng phát triển hoạt động cho vay đối với doanh nghiệp nhỏ và vừa tại BIDV Thanh Xuân. Chƣơng 3. Giải pháp phát triển hoạt động cho vay đối với doanh nghiệp nhỏ và vừa tại BIDV Thanh Xuân.
6 CHƢƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ PHÁT TRIỂN CHO VAY DOANH NGHIỆP NHỎ VÀ VỪA CỦA NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI 1.1. Tổng quan về doanh nghiệp nhỏ và vừa 1.1.1. Khái niệm doanh nghiệp nhỏ và vừa Hiện nay, để xác định doanh nghiệp nhỏ và vừa người ta thường căn cứ vào hai nhóm tiêu chí: + Nhóm các tiêu chí định tính bao gồm: tr nh độ chuyên môn hoá thấp, số đầu mối quản lý ít, không phức tạp. Nhóm yếu tố này phản ánh đúng bản chất vấn đề nhưng thường khó xác định bởi vậy mà nó mang tính tham khảo, kiểm chứng, ít được sử dụng trong thực tế. + Nhóm các tiêu chí định lượng bao gồm: số lao động, giá trị tài sản, vốn kinh doanh, doanh thu, lợi nhuận. Nhóm tiêu chí này mỗi nước sử dụng hoàn toàn không giống nhau, có thể căn cứ vào cả lao động, vốn, doanh thu cũng có thể chỉ căn cứ vào số lao động hoặc vốn kinh doanh. Mỗi quốc gia trên thế giới có một quy định và tiêu chí riêng để xác định doanh nghiệp nhỏ và vừa, chưa có một khái niệm chung, thống nhất trên thế giới để xác định đối tượng này. Điều này ta có thể thấy rõ thông qua số liệu ở bảng 1.1 Bảng 1.1. Tiêu thức xác định doanh nghiệp vừa và nhỏ ở một số nƣớc và cùng lãnh thổ Tiêu thức áp dụng Quốc gia Số lao động Tổng vốn hoặc giá trị tài sản Indonesia
7 Tại Việt Nam, ngày 30/06/2009 Chính phủ đã ban hành Nghị định số 56/2009/NĐ-CP về trợ giúp phát triển các doanh nghiệp nhỏ và vừa, có hiệu lực từ ngày 20/08/2009. Theo Điều 3 Nghị định này, “Doanh nghiệp nhỏ và vừa là cơ sở kinh doanh đã đăng ký kinh doanh theo quy định pháp luật, được chia thành ba cấp: siêu nhỏ, nhỏ, vừa theo quy mô tổng nguồn vốn (tổng nguồn vốn tương đương tổng tài sản được xác định trong bảng cân đối kế toán của doanh nghiệp) hoặc số lao động bình quân năm (tổng nguồn vốn là tiêu chí ưu tiên)”, cụ thể như sau: Bảng 1.2. Tiêu chí xác định doanh nghiệp nhỏ và vừa tại Việt nam Doanh Quy mô nghiệp Doanh nghiệp nhỏ Doanh nghiệp vừa siêu nhỏ Tổng Số lao Số lao Tổng Số lao Khu vực nguồn động động nguồn vốn động vốn I. Nông, lâm 20 tỷ từ trên 10 từ trên 20 từ trên 200 10 người nghiệp và thủy đồng trở đến 200 đến 100 tỷ đến 300 trở xuống sản xuống người đồng người 20 tỷ từ trên 10 từ trên 20 từ trên 200 II. Công nghiệp 10 người đồng trở đến 200 đến 100 tỷ đến 300 và xây dựng trở xuống xuống người đồng người 10 tỷ từ trên 10 từ trên 10 từ trên 50 III. Thương mại 10 người đồng trở đến 50 đến 50 tỷ đến 100 và dịch vụ trở xuống xuống người đồng người (Nguồn: Điều 3 Nghị định số 56/2009/NĐ-CP) 1.1.2. Đặc điểm của doanh nghiệp nhỏ và vừa 1.1.2.1 Đặc điểm về cơ cấu tổ chức và quản lý doanh nghiệp Các NNVV thường có cơ cấu tổ chức sản xuất và quản lý đơn giản, gọn nhẹ với số lượng lao động ít. Hầu hết ở các doanh nghiệp này, ngoại trừ chức năng kế toán thường có bộ phận riêng hoặc có nhân viên được chuyên môn hóa đảm nhận
8 ra, còn các chức năng khác như quản trị về chiến lược, marketing, chất lượng, tài chính, nhân sự … th không có bộ phận riêng đảm nhận hoặc không được phân công rõ ràng. Xét ở một khía cạnh nào đó, khi doanh nghiệp có quy mô nhỏ, hoạt động ít phức tạp th cơ cấu tổ chức gọn nhẹ, linh hoạt sẽ là ưu điểm lớn giúp các doanh nghiệp này năng động hơn, dễ dàng thâm nhập sâu và thích ứng nhanh với nhu cầu thị trường. So với những bộ máy cồng kềnh của các tập đoàn lớn thì một bộ máy đơn giản, gọn nhẹ sẽ giúp việc ra quyết định kinh doanh tại các doanh nghiệp nhỏ và vừa không cần xin ý kiến của nhiều cấp, và khi gặp khó khăn, mọi người đều có thể nhanh chóng giải quyết. Với số lượng nhân viên ít sẽ đảm bảo sự thống nhất trong các quyết sách từ lãnh đạo cho đến nhân viên, từ đó quá tr nh triển khai, thực hiện kế hoạch kinh doanh cũng sẽ dễ dàng và nhanh chóng hơn. Trong điều kiện trên thị trường luôn có sự cạnh tranh gay gắt như hiện nay thì việc thâm nhập sâu, thích ứng nhanh với thị trường sẽ là một lợi thế đáng kể của các DNNVV. Tuy nhiên, khi quy mô doanh nghiệp lớn hơn, nếu duy tr lâu cơ cấu tổ chức này sẽ trở thành nguyên nhân kìm hãm sự tăng trưởng của doanh nghiệp do việc chồng chéo công việc giữa các bộ phận liên quan. Một đặc điểm khác về cơ cấu tổ chức của DNNVV là so với các doanh nghiệp lớn thì ở các NNVV, người trực tiếp điều hành hoạt động sản xuất kinh doanh thường là chủ sở hữu hoặc các cổ đông lớn của doanh nghiệp. Như vậy, quyền lợi của người quản lý được gắn chặt với quyền lợi của người chủ sở hữu giúp cho người quản lý doanh nghiệp có quyền tự quyết cao trong công việc, dễ dàng chớp lấy những cơ hội và tự do sáng tạo trong kinh doanh cũng như phản ứng nhanh với những sự thay đổi của thị trường. Bên cạnh những thuận lợi kể trên, sự phân quyền rất hạn chế, quyền hạn quản trị tập trung gần như tuyệt đối vào chủ doanh nghiệp, cơ chế quản lý chủ yếu dựa trên sự thuận tiện, phụ thuộc phần lớn vào năng lực và kinh nghiệm của người chủ doanh nghiệp. Đây có thể trở thành nguyên nhân kìm hãm sự phát triển của doanh nghiệp nếu như người chủ doanh nghiệp có năng lực quản lý yếu kém, thiếu kinh nghiệm cũng như chưa có sự nháy bén đối với sự thay đổi của thị trường.
9 1.1.2.2. Đặc điểm về nguồn nhân lực - Về người quản lý doanh nghiệp: Hoạt động sản xuất kinh doanh luôn chứa đựng sự cạnh tranh đầy khốc liệt. Điều này đòi hỏi những người chủ doanh nghiệp phải có tr nh độ kiến thức cao, năng lực quản lý giỏi thì mới có thể thành đạt trong kinh doanh, đưa doanh nghiệp của mình ngày càng phát triển. Người chủ doanh nghiệp phải biết thu thập, tổng hợp, phân tích, đánh giá thông tin kinh tế, kỹ thuật, biết đề ra chiến lược đúng đắn và đưa ra quyết định sáng suốt, kịp thời. Bên cạnh đó, trong nội bộ công ty, người chủ doanh nghiệp phải biết quản lý, điều hành công việc của những người lao động một cách hợp lý, có hiệu quả, biết đánh giá, động viên, khuyến khích, thưởng phạt và trả công chính xác, tương xứng với những đóng góp của họ vào kết quả chung của doanh nghiệp. Tuy nhiên, so với các doanh nghiệp lớn, số lượng cũng như chất lượng những người quản lý giỏi tại các doanh nghiệp nhỏ và vừa đều hạn chế hơn rất nhiều, phần lớn đều không được đào tạo bài bản về kinh doanh, chủ yếu lập nghiệp dựa trên kinh nghiệm sống của bản thân, vì vậy việc hoạch định chiến lược và tầm nhìn trong dài hạn của các doanh nghiệp này còn kém. - Về đội ngũ lao động: Đội ngũ lao động tại các doanh nghiệp nhỏ và vừa khá phong phú với tr nh độ rất đa dạng, từ lao động thủ công đến lao động có tay nghề, và cả những người lao động có tr nh độ chuyên môn cao…Tuy nhiên, trong số đó th lao động có tr nh độ thấp vẫn chiếm tỷ trọng lớn, gây khó khăn cho việc quản lý và sử dụng lao động cũng như ảnh hưởng đến hiệu quả kinh doanh của doanh nghiệp. Nguyên nhân chính dẫn đến việc chất lượng của đội ngũ lao động tại các doanh nghiệp nhỏ và vừa còn thấp là do bản thân đặc điểm ngành nghề của các doanh nghiệp này. Phần lớn các doanh nghiệp nhỏ và vừa kinh doanh các mặt hàng và dịch vụ thiết yếu cho xã hội, trong đó chủ yếu là các sản phẩm, dịch vụ phục vụ tiêu dùng và các sản phẩm truyền thống như chế biến thủy sản, cung cấp lương thực thực phẩm, dệt may, gia công đồ mỹ nghệ… Quá tr nh sản xuất của những ngành này thường sử dụng chủ yếu là những lao động tay chân không qua hệ thống trường lớp, kinh nghiệm được tích lũy thông qua làm việc thực tế. Mặt khác, do quy mô nhỏ, đem lại giá trị gia tăng thấp, môi trường làm việc không chuyên nghiệp, khiến