Luận văn tiến sĩ Khoa học giáo dục: Phát triển đội ngũ chuyên viên phòng Giáo dục và Đào tạo thành phố Hồ Chí Minh

Chia sẻ: Phong Tỉ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:241

Thêm vào BST

Báo xấu

20
lượt xem 5
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục đích nghiên cứu của luận án nhằm nghiên cứu lý luận và thực tiễn, luận án đề xuất các giải phát triển đội ngũ chuyên viên phòng GD-ĐT, góp phần nâng cao hiệu quả QL nhà nước về giáo dục trên địa bàn quận/ huyện TP.HCM.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn tiến sĩ Khoa học giáo dục: Phát triển đội ngũ chuyên viên phòng Giáo dục và Đào tạo thành phố Hồ Chí Minh

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƢỜNG ĐẠI HỌC VINH DƢƠNG VĂN THƢ PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ CHUYÊN VIÊN PHÒNG GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO THÀNH PHỐ HỒ CH INH LUẬN ÁN TIẾN SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC NGHỆ AN – 2019
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƢỜNG ĐẠI HỌC VINH DƢƠNG VĂN THƢ PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ CHUYÊN VIÊN PHÒNG GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO THÀNH PHỐ HỒ CH INH C u n n n : Quản lý giáo dục số : 9 4 4 LUẬN ÁN TIẾN SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: 1. PGS.TS. Nguyễn Thị Hƣờng 2. PGS.TS. Phạm Minh Hùng NGHỆ AN– 2019
LỜI CA ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số liệu và kết quả nêu trong luận án này chƣa đƣợc ai công bố trong bất kỳ công trình nào. Tác giả luận án Dƣơn Văn T ƣ
LỜI CẢ ƠN Để hoàn thành Luận án này tôi xin trân trọng đƣợc bày tỏ lòng biết ơn chân thành và sâu sắc tới PGS.TS. Nguyễn Thị Hƣờng, PGS.TS. Phạm Minh Hùng - Ngƣời Thầy/Cô hƣớng dẫn khoa học tâm huyết đã tận tình chỉ bảo, động viên khích lệ, dành nhiều thời gian trao đổi và định hƣớng cho tôi trong quá trình thực hiện luận án. Tôi cũng xin trân trọng gửi lời cảm ơn chân thành đến Ban Giám hiệu Trƣờng Đại học Vinh, Ban Lãnh đạo Khoa Giáo dục, Phòng Đào tạo sau Đại học, Thƣ viện Trƣờng, Phòng Hành chính Tổng hợp cùng tất cả các thầy cô giáo, đồng nghiệp, bạn bè trong Khoa, trong Trƣờng và các cơ quan đơn vị Sở Giáo dục và Đào tạo thành phố Hồ Chí Minh, Ủy ban nhân dân huyện Cần Giờ, phòng Giáo dục và Đào tạo huyện Cần Giờ, các phòng Giáo dục và Đào tạo quận huyện của thành phố Hồ Chí Minh, các đơn vị liên quan đã tạo điều kiện, hƣớng dẫn, giúp đỡ, hỗ trợ và chia sẻ kinh nghiệm cho tôi trong suốt quá trình học tập và nghiên cứu. Cuối cùng, tôi xin gửi tấm lòng ân tình và lời cảm ơn sâu sắc tới Ủy ban nhân dân huyện Cần Giờ, phòng Giáo dục và Đào tạo huyện Cần Giờ, thành phố Hồ Chí Minh Cơ quan tôi đang công tác, đã tạo mọi điều kiện thuận lợi nhất cho tôi trong quá trình nghiên cứu và Đặc biệt là Gia đình tôi, những ngƣời đã theo sát, hỗ trợ tôi trong suốt thời gian qua. Đó chính là nguồn động viên, cổ vũ giúp tôi có thêm sức mạnh, động lực và sự cố gắng để hoàn thành luận án này. Tác giả luận án Dƣơn Văn T ƣ
MỤC LỤC Trang LỜI CAM ĐOAN LỜI CẢM ƠN MỤC LỤC DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT TRONG LUẬN ÁN DANH MỤC CÁC BẢNG MỞ ĐẦU .........................................................................................................................1 CHƢƠNG 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA VẤN ĐỀ PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ CHUYÊN VIÊN PHÒNG GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO...................................................................9 1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề ..................................................................................9 1.1.1. Những nghiên cứu về phát triển nguồn nhân lực quản lý nhà nƣớc về giáo dục ..9 1.1.2. Những nghiên cứu về phát triển đội ngũ chuyên viên phòng Giáo dục và Đào tạo ...13 1.1.3. Đánh giá chung về tổng quan nghiên cứu.................................................................15 1.2. Đội ngũ chuyên viên phòng Giáo dục và Đào tạo trong bối cảnh đổi mới giáo dục .....16 1.2.1. Khái niệm chuyên viên, đội ngũ chuyên viên phòng Giáo dục và Đào tạo .............16 1.2.2. Vị trí chức năng, nhiệm vụ của chuyên viên phòng Giáo dục và Đào tạo .................18 1.2.3. Đặc trƣng lao động nghề nghiệp của chuyên viên phòng Giáo dục và Đào tạo .21 1.2.4. Yêu cầu về ph m chất, năng lực của chuyên viên phòng Giáo dục và Đào tạo trong bối cảnh đổi mới giáo dục ....................................................................................27 1.2.5. Những thách thức đối với chuyên viên phòng Giáo dục và Đào tạo trong bối cảnh đổi mới toàn diện giáo dục ....................................................................................33 1.3. Vấn đề phát triển đội ngũ chuyên viên phòng Giáo dục và Đào tạo ......................33 1.3.1. Khái niệm phát triển, phát triển đội ngũ chuyên viên phòng Giáo dục và Đào tạo ....33 1.3.2. Sự cần thiết phải phát triển đội ngũ chuyên viên phòng Giáo dục và Đào tạo ........37 1.3.3. Nội dung phát triển đội ngũ chuyên viên phòng Giáo dục và Đào tạo ...............42 1.4. Chủ thể phát triển đội ngũ chuyên viên phòng Giáo dục và Đào tạo .....................51 1.4.1. Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh/ thành phố ..........................................................51 1.4.2. Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo ......................................................................51
1.4.3. Chủ tịch Ủy ban nhân dân quận/huyện ...............................................................52 1.4.4. Trƣởng phòng Giáo dục và Đào tạo ....................................................................52 1.5. Các yếu tố ảnh hƣởng đến hoạt động phát triển đội ngũ chuyên viên phòng Giáo dục và Đào tạo ...............................................................................................................53 1.5.1. Yếu tố khách quan ...............................................................................................53 1.5.2. Yếu tố chủ quan ....................................................................................................58 Kết luận chƣơng 1 .........................................................................................................60 CHƢƠNG 2. THỰC TRẠNG HOẠT ĐỘNG PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ CHUYÊN VIÊN PHÒNG GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO THÀNH PH H CH MINH ..............61 2.1. Khái quát về khảo sát thực trạng ............................................................................61 2.1.1. Mục đích khảo sát ................................................................................................61 2.1.2. Nội dung khảo sát ................................................................................................61 2.1.3. Đối tƣợng, địa bàn và thời gian khảo sát .............................................................61 2.1.4. Công cụ khảo sát .................................................................................................61 2.1.5. Phƣơng pháp khảo sát..........................................................................................62 2.1.6. Xử lí kết quả khảo sát ..........................................................................................63 2.2. Kết quả khảo sát thực trạng ....................................................................................63 2.2.1. Khái quát về tình hình kinh tế - xã hội và giáo dục ở thành phố Hồ Chí Minh ..63 2.2.2. Thực trạng đội ngũ chuyên viên phòng Giáo dục và Đào tạo ở thành phố Hồ Chí Minh...............................................................................................................................67 2.2.3. Thực trạng hoạt động phát triển đội ngũ chuyên viên phòng Giáo dục và Đào tạo ở thành phố Hồ Chí Minh. .............................................................................................90 2.2.4. Thực trạng các yếu tố ảnh hƣởng đến sự phát triển đội ngũ chuyên viên phòng Giáo dục và Đào tạo ......................................................................................................97 2.3. Đánh giá chung .......................................................................................................99 2.3.1. Mặt mạnh .............................................................................................................99 2.3.2. Mặt hạn chế .......................................................................................................100 2.3.3. Nguyên nhân ......................................................................................................101 Kết luận chƣơng 2 .......................................................................................................104
CHƢƠNG 3. GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ CHUYÊN VIÊN PHÒNG GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO THÀNH PH H CH MINH.................................................105 3.1. Nguyên tắc đề xuất giải pháp ...............................................................................105 3.1.1. Nguyên tắc đảm bảo tính mục tiêu ....................................................................105 3.1.2. Nguyên tắc đảm bảo tính toàn diện ...................................................................105 3.1.3. Nguyên tắc đảm bảo tính thực tiễn ....................................................................105 3.1.4. Nguyên tắc đảm bảo tính khả thi .......................................................................105 3.1.5. Nguyên tắc đảm bảo tính hiệu quả ....................................................................106 3.2. Giải pháp phát triển đội ngũ chuyên viên phòng Giáo dục và Đào tạo thành phố Hồ Chí Minh ................................................................................................................106 3.2.1. Tổ chức quán triệt sự cần thiết phải phát triển đội ngũ chuyên viên phòng Giáo dục và Đào tạo cho cán bộ quản lý các cấp .......................................................................106 3.2.2. Đổi mới công tác quy hoạch phát triển đội ngũ chuyên viên phòng Giáo dục và Đào tạo ...................................................................................................................109 3.2.3. Tăng cƣờng hoạt động bồi dƣỡng nâng cao năng lực quản lý nhà nƣớc về giáo dục cho đội ngũ chuyên viên và công chức, viên chức diện quy hoạch chuyên viên phòng Giáo dục và Đào tạo. ........................................................................................113 3.2.4. Đổi mới cơ chế tuyển chọn, sử dụng, điều động công tác đội ngũ chuyên viên phòng Giáo dục và Đào tạo .........................................................................................120 3.2.5. Xây dựng bộ tiêu chu n làm căn cứ để đánh giá đội ngũ chuyên viên phòng Giáo dục và Đào tạo ....................................................................................................128 3.2.6. Hoàn thiện các chính sách, tạo động lực làm việc cho đội ngũ chuyên viên phòng Giáo dục và Đào tạo .........................................................................................139 3.3. Mối quan hệ giữa các giải pháp ............................................................................144 3.4. Khảo sát tính cấp thiết, tính khả thi của các giải pháp .........................................145 3.4.1. Mục đích khảo sát ..............................................................................................145 3.4.2. Nội dung khảo sát ..............................................................................................145 3.4.3. Phƣơng pháp khảo sát........................................................................................145 3.4.4. Đối tƣợng khảo sát.............................................................................................146 3.4.5. Kết quả khảo sát về tính cấp thiết và tính khả thi..............................................146
3.5. Thử nghiệm...........................................................................................................148 3.5.1. Tổ chức thử nghiệm ...........................................................................................148 3.5.2. Phân tích kết quả thử nghiệm ............................................................................150 Kết luận chƣơng 3 .......................................................................................................160 KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ .....................................................................................161 C C C NG TR NH LIÊN QUAN ĐẾN LUẬN ÁN ................................................165 ĐÃ ĐƢỢC T C GIẢ C NG B ...............................................................................165 TÀI LIỆU THAM KHẢO ...........................................................................................166 PHỤ LỤC ....................................................................................................................175
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT TRONG LUẬN ÁN TT Các chữ viết tắt Các chữ viết đầ đủ 1 BD Bồi dƣỡng 2 CB Cán bộ 3 CBQL Cán bộ quản lý 4 CNH, HĐH Công nghiệp hóa, hiện đại hóa 5 CV Chuyên viên 6 ĐH Đại học 7 ĐT Đào tạo 8 ĐC Đối chứng 9 GD Giáo dục 10 GD-ĐT Giáo dục và Đào tạo 11 KT-XH Kinh tế - xã hội 12 TP. HCM Thành phố Hồ Chí Minh 13 KN Kỹ năng 14 LĐ Lãnh đạo 15 QL Quản lý 16 QLGD Quản lý giáo dục 17 SGK Sách giáo khoa 18 TN Thử nghiệm 19 HĐND Hội đồng nhân dân 20 UBND Ủy ban nhân dân
DANH MỤC CÁC BẢNG Trang Bảng 2.1. Thống kê CV phòng GD-ĐT (giới, độ tuổi, đảng viên) TP.HCM................68 Bảng 2.2.Trình độ chuyên môn, lý luận chính trị và quản lý của đội ngũ CV phòng GD-ĐT TP.HCM. ..........................................................................................................69 Bảng 2.3. Số lƣợng ngƣời làm việc gắn với cơ cấu vị trí việc làm của CV phòng GD- ĐT TP.HCM ..................................................................................................................69 Bảng 2.4. Ph m chất chính trị, đạo đức, lối sống của đội ngũ chuyên viên phòng Giáo dục và Đào tạo. ..............................................................................................................73 Bảng 2.5. Năng lực chuyên môn, nghiệp vụ sƣ phạm của đội ngũ chuyên viên phòng Giáo dục và Đào tạo. .....................................................................................................76 Bảng 2.6. Năng lực tham mƣu, thực hiện quản lý của đội ngũ chuyên viên phòng Giáo dục và Đào tạo. ..............................................................................................................81 Bảng 2.7. Năng lực hoạt động xã hội của đội ngũ chuyên viên phòng Giáo dục và Đào tạo. .................................................................................................................................87 Bảng 2.8. Kết quả khảo sát hoạt động phát triển đội ngũ CV phòng GD-ĐT quận/huyện tại TP.HCM ................................................................................................90 Bảng 2.9. Kết quả khảo sát mức độ các yếu tố ảnh hƣởng đến hoạt động phát triển đội ngũ CV phòng GD-ĐT TP. HCM. ................................................................................97 Bảng 3.1. Bộ tiêu chu n CV phòng GD-ĐT ..............................................................129 Bảng 3.2. Đánh giá về sự tính cấp thiết của các giải pháp đề xuất .............................146 Bảng 3.3. Đánh giá về tính khả thi của các giải pháp đề xuất .....................................147 Bảng 3.4. Kết quả khảo sát trình độ ban đầu về kiến thức quản lý nhà nƣớc .............151 về giáo dục của nhóm trƣớc thử nghiệm .....................................................................151 Bảng 3.5. Khảo sát trình độ ban đầu về KN QL nhà nƣớc về GD của nhóm trƣớc TN.....151 Bảng 3.6. Bảng kết quả về trình độ kiến thức QL nhà nƣớc về GD của nhóm CV phòng GD-ĐT sau TN lần 1 so với trƣớc khi TN. ......................................................152 Bảng 3.7. Phân bố tần suất fi và tần suất tích luỹ f i  về kiến thức QL nhà nƣớc về GD của nhóm trƣớc TN và kết quả TN lần 1. ....................................................................153
Bảng 3.8. Bảng thống kê kết quả Kiến thức QL nhà nƣớc về GD của CV phòng GD- ĐT sau khi TN lần 1 và TN lần 2 . ..............................................................................154 Bảng 3.9. Phân bố tần suất và tần suất tích luỹ về kiến thức QL nhà nƣớc về GD về kết quả TN lần 1 và kết quả TN lần 2. ..............................................................................154 Bảng 310. Kết quả về trình độ KN QL nhà nƣớc về GD của nhóm CV phòng GD-ĐT sau TN lần 1 so với trƣớc khi TN. ...............................................................................156 Bảng 3.11. Kết quả về trình độ KN QL nhà nƣớc về GD của nhóm CV phòng GD-ĐT sau TN lần 2 so với kết quả TN lần 1. .........................................................................157
DANH MỤC SƠ ĐỒ, BIỂU ĐỒ SƠ ĐỒ Sơ đồ 1.1. Quản lý và phát triển nguồn nhân lực ..........................................................36 BIỂU ĐỒ Biểu đồ 2.1. Về kết quả trình độ quản lý giáo dục ........................................................69 Biểu đồ 2.2. Cơ cấu vị trí việc làm CV phòng GD-ĐT TP.HCM .................................71 Biểu đồ 2.3. Kết quả tự đánh giá của chuyên viên và kết quả đánh giá của CBQL các cấp về tỉ lệ % CV chƣa đáp ứng về 02 tiêu chí: Hiểu biết vị trí, vai trò và xu thế phát triển của GD mầm non và GD phổ thông. .....................................................................79 Biểu đồ 2.4. Kết quả tự đánh giá của CV và kết quả đánh giá của CBQL các cấp về tỉ lệ % CV chƣa đáp ứng về 02 tiêu chí: Sử dụng đƣợc một ngoại ngữ trong công việc; Sử dụng máy tính và ứng dụng công nghệ thông tin trong công việc. ..........................80 Biểu đồ 2.5. Kết quả tự đánh giá của CV và kết quả đánh giá của CBQL các cấp về tỉ lệ % CV chƣa đáp ứng về 03 tiêu chí: KN tổ chức triển khai, giám sát và đánh giá việc thực hiện kế hoạch; Kiểm tra công tác QL chất lƣợng dạy và học; Hƣớng dẫn, việc ứng dụng khai thác công nghệ thông tin trong dạy học và QLGD đối với các cơ sở GD....86 Biểu đồ 2.6. Kết quả tự đánh giá của CV và kết quả đánh giá của CBQL các cấp về tỉ lệ % CV chƣa đáp ứng về 02 tiêu chí: KN thiết lập quan hệ gắn bó, đồng thuận của các tổ chức, cá nhân, doanh nghiệp nhằm hỗ trợ phát triển GD-ĐT địa phƣơng; KN xây dựng và phát triển quan hệ phối hợp giữa phòng GD-ĐT với chính quyền địa phƣơng. ................89 Biểu đồ 2.7. Kết quả khảo sát hoạt động phát triển đội ngũ CV phòng GD-ĐT quận/huyện tại TP.HCM ................................................................................................96 Biểu đồ 2.8. Kết quả khảo sát mức độ các yếu tố ảnh hƣởng đến hoạt động phát triển đội ngũ chuyên viên phòng GD-ĐT ..............................................................................99 Biểu đồ 3.1. Phân bổ tần suất fi (Trƣớc TN, sau TN lần 1 .........................................153 fi  Biểu đồ 3.2. Phân bổ tần suất tích lũy (Trƣớc TN, sau TN lần 1 ........................154 Biểu đồ 3.3. Phân bổ tần suất fi ( TN lần 1, TN lần 2) ................................................155 fi  Biểu đồ 3.4. Phân bổ tần suất tích lũy (TN lần 1, TN lần 2). ...............................155 Biểu đồ 3.5. So sánh kết quả về trình độ KN QL nhà nƣớc về GD của CV phòng GD- ĐT trƣớc TN, sau TN lần 1 và TN lần 2. ....................................................................158
1 Ở ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài 1.1. Nghị quyết số 29-NQ/TW ngày 4/11/2013 của Hội nghị lần thứ 8, Ban Chấp hành Trung ƣơng khóa XI về đổi mới căn bản, toàn diện GD-ĐT, đáp ứng yêu cầu công nghiệp hóa, hiện đại hóa trong điều kiện kinh tế thị trƣờng định hƣớng xã hội chủ ngh a và hội nhập quốc tế kh ng định: Thực hiện Nghị quyết Trung ƣơng 2 khóa VIII và các chủ trƣơng của Đảng, Nhà nƣớc về định hƣớng chiến lƣợc phát triển GD- ĐT trong thời kỳ công nghiệp hóa, hiện đại hóa, l nh vực GD-ĐT nƣớc ta đã đạt đƣợc những thành tựu quan trọng, góp phần to lớn vào sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc 32 . Bên cạnh đó, Nghị quyết cũng xác định r những tồn tại yếu k m, trong đó nêu: Quản lý GD-ĐT còn nhiều yếu k m. Đội ngũ nhà giáo và CB QLGD bất cập về chất lƣợng, số lƣợng và cơ cấu; một bộ phận chƣa theo kịp yêu cầu đổi mới và phát triển GD, thiếu tâm huyết, thậm chí vi phạm đạo đức nghề nghiệp 32 . T những nội dung trên, Nghị quyết đã xác định nhiệm vụ: Phát triển đội ngũ nhà giáo và CBQL, đáp ứng yêu cầu đổi mới GD-ĐT; Xây dựng quy hoạch, kế hoạch đào tạo, bồi dƣỡng đội ngũ nhà giáo và CBQLGD gắn với nhu cầu phát triển KT-XH, bảo đảm an ninh, quốc phòng và hội nhập quốc tế 32 . 1.2. Đội ngũ CV công tác tại các phòng GD-ĐT quận huyện giữ vai trò hết sức quan trọng công tác tham mƣu cho lãnh đạo phòng GD-ĐT, giúp UBND cấp quận/huyện thực hiện chức năng QL nhà nƣớc về GD ở địa phƣơng. Phát triển đội ngũ CV phòng GD-ĐT đủ về số lƣợng, đảm bảo về chất lƣợng, đồng bộ về cơ cấu là một yêu cầu khách quan và cấp bách, nhằm nâng cao chất lƣợng GD trên địa bàn quận/huyện, đáp ứng yêu cầu đổi mới căn bản và toàn diện GD-ĐT. Phát triển đội ngũ CV phòng GD-ĐT là phát triển nguồn nhân lực QL nhà nƣớc về giáo dục. Có thể nói ph m chất đạo đức, trình độ, năng lực của đội ngũ CV phòng GD-ĐT có ảnh hƣởng rất lớn đến chất lƣợng giáo dục của các quận/huyện, nhất là trong bối cảnh đổi mới GD – ĐT hiện nay. Vì vậy, việc nghiên cứu một cách đầy đủ, toàn diện về vị trí, vai trò, khung năng lực của đội ngũ CV phòng GD-ĐT, trên cơ sở đó có những giải pháp phát
2 triển đội ngũ này đảm bảo về số lƣợng, chất lƣợng, đồng bộ về cơ cấu đáp ứng yêu cầu đổi mới GD – ĐT hiện nay là vấn đề cấp thiết về mặt lý luận. 1.3. Thành phố Hồ Chí Minh là đô thị đặc biệt, một trung tâm lớn về kinh tế, văn hóa, GD-ĐT, khoa học công nghệ, đầu mối giao lƣu và hội nhập quốc tế, là đầu tàu, động lực có sức thu hút và sức lan tỏa lớn của vùng kinh tế trọng điểm phía Nam, có vị trí chính trị quan trọng của cả nƣớc [3]. TP.HCM là thành phố đông dân nhất Việt Nam với 24 quận huyện, 322 phƣờng, xã và thị trấn; tổng số dân lƣu trú thực tế của thành phố hiện nay hơn 10 triệu ngƣời. TP.HCM có 24 phòng GD-ĐT huyện, quận đƣợc phân cấp, uỷ quyền quản lý ngành học mầm non, GD tiểu học, GD trung học cơ sở và một số đơn vị sự nghiệp GD khác trực thuộc các quận, huyện, gồm: 1.863 trƣờng, 60.599 giáo viên, 1.345.574 học sinh cùng với các đơn vị trực thuộc khác [69]; ngoài ra, phòng GD-ĐT còn có trách nhiệm QL nhà nƣớc về GD trên địa bàn đối với các tổ chức, cơ quan, đơn vị, cá nhân hoạt động về l nh vƣc GD. Hiện nay tại TP.HCM, do tình hình phát triển dân số tƣ nhiên cùng với việc di dân cơ học, qui mô trƣờng lớp, giáo viên, học sinh tiếp tục tăng nhanh hàng năm nên phạm vi tác động của phòng GD-ĐT đến các cơ sở GD và sự phát triển GD trên địa bàn quận huyện TP.HCM là rất lớn. Tuy nhiên, trƣớc yêu cầu đổi mới GD hiện nay và qui mô GD của thành phố, đội ngũ CV phòng GD-ĐT vẫn còn thiếu về số lƣợng, bất cập về chất lƣợng. Cho đến nay vẫn chƣa có công trình nghiên cứu một cách đầy đủ, toàn diện về phát triển đội ngũ CV phòng GD-ĐT trên địa bàn quận huyện TP.HCM. Vì vậy, việc nghiên cứu các giải pháp phát triển đội ngũ CV phòng GD-ĐT có cơ sở khoa học, có tính khả thi, phù hợp với thực tiễn GD TP.HCM, đủ về số lƣợng, đồng bộ về cơ cấu, đảm bảo về chất lƣợng, phát huy hiệu quả công tác QL nhà nƣớc về GD của phòng GD-ĐT tại TP.HCM, đáp ứng yêu cầu đổi mới căn bản, toàn diện GD-ĐT, góp phần nâng cao chất lƣợng GD – ĐT của thành phố là vấn đề có tính cấp thiết. T những lí do trên, chúng tôi chọn và nghiên cứu đề tài: “Phát triển đội ngũ chuyên viên phòng Giáo dục và Đào tạo hành ph Ch inh nhằm góp phần xây dựng nguồn nhân lực có trình độ cao cho sự nghiệp GD-ĐT của thành phố Hồ Chí Minh.
3 2. Mục đíc n i n cứu Trên cơ sở nghiên cứu lý luận và thực tiễn, luận án đề xuất các giải phát triển đội ngũ CV phòng GD-ĐT, góp phần nâng cao hiệu quả QL nhà nƣớc về GD trên địa bàn quận/ huyện TP.HCM. 3. Khách thể v đối tƣợng nghiên cứu 3.1 Khách thể nghiên cứu: Đội ngũ CV phòng GD-ĐT. 3.2 Đ i tượng nghiên cứu: Hoạt động phát triển đội ngũ CV phòng GD-ĐT TP.HCM. 4. Giả thuyết khoa học Hoạt động phát triển đội ngũ CV phòng GD-ĐT ở TP.HCM vẫn còn những bất cập trƣớc yêu cầu đổi mới giáo dục phổ thông. Nếu đề xuất và thực hiện đƣợc đồng bộ các giải pháp phát triển đội ngũ CV phòng GD-ĐT dựa trên tiếp cận phát triển nguồn nhân lực; vị trí việc làm và thực tiễn GD của địa phƣơng thì có thể phát triển đội ngũ CV phòng GD-ĐT TP.HCM đảm bảo về số lƣợng và chất lƣợng, đồng bộ về cơ cấu, đáp ứng yêu cầu nâng cao hiệu quả QL nhà nƣớc về GD trên địa bàn quận/huyện TP.HCM. 5. Nhiệm vụ nghiên cứu 5.1. Nghiên cứu cơ sở lý luận của vấn đề phát triển đội ngũ CV phòng GD-ĐT. 5.2. Khảo sát và đánh giá thực trạng hoạt động phát triển đội ngũ CV phòng GD-ĐT TP.HCM. 5.3. Đề xuất các giải pháp phát triển đội ngũ CV phòng GD-ĐT TP.HCM. 5.4. Thăm dò và thử nghiệm giải pháp phát triển đội ngũ CV phòng GD-ĐT TP.HCM đƣợc đề xuất trong luận án. 6. Phạm vi nghiên cứu - Luận án chỉ tập trung nghiên cứu công tác phát triển đội ngũ CV phòng GD-ĐT làm công tác chuyên môn về GD (GD mầm non, tiểu học, THCS) tại TP.HCM. - Khảo sát đánh giá thực trạng hoạt động phát triển đội ngũ CV phòng GD-ĐT, thu thập số liệu các số liệu trong các năm 2016 và 2017, thăm dò sự cần thiết và tính khả thi của các các giải pháp phát triển đội ngũ CV phòng GD-ĐT TP.HCM. Thử nghiệm giải pháp đề xuất ở TP.HCM.
4 7. Quan điểm tiếp cận v p ƣơn p áp n i n cứu 7.1. Quan điểm tiếp cận 7.1.1. Quan điểm tiếp cận quản lý ngu n nhân lực Tiếp cận QL nguồn nhân lực để thấy đƣợc sự thống nhất giữa phát triển nguồn nhân lực với QL, sử dụng và tạo môi trƣờng nuôi dƣỡng nguồn nhân lực. Phát triển nguồn nhân lực chính là đ y nhanh tốc độ phát triển KT-XH; nâng cao hiệu quả sử dụng đội ngũ công chức, viên chức; có chiến lƣợc phát triển con ngƣời trên cơ sở một hệ thống chính sách đồng bộ, hƣớng tới con ngƣời, v a là mục tiêu v a là động lực của sự phát triển. Trong bối cảnh đổi mới căn bản toàn diện GD, việc phát triển nguồn nhân lực công chức, viên chức ngành GD nói chung, công chức công tác tại các phòng GD-ĐT nói riêng là một yêu cầu cấp thiết để góp phần quan trọng phát triển sự nghiệp GD, đáp ứng tốt hơn yêu cầu phát triển KT-XH của đất nƣớc. 7.1.2 u n điể tiếp cận v tr vi c à Các vị trí việc trong một cơ quan đơn vị làm cần phải đƣợc phối hợp, đồng bộ đảm bảo thực hiện tốt chức năng nhiệm vụ của cơ quan, đơn vị theo luật định; t ng vị trí việc làm phải đƣợc xác định r chức năng nhiệm vụ, phù hợp và đồng bộ; t ng thành viên ở t ng vị trí việc làm cần đƣợc xác định r chức năng nhiệm vụ, phù hợp với vị trí việc làm; qua đó tác động toàn diện để các thành viên ở t ng vị trí việc làm phối hợp, thực hiện tốt nhiệm vụ đƣợc giao, đảm bảo thực hiện tốt chức năng nhiệm vụ của cơ quan, đơn vị . 7.1.3. u n điểm tiếp cận năng ực thực hi n Năng lực thực hiện là khả năng thực hiện đƣợc các hoạt động (nhiệm vụ, công việc trong nghề theo tiêu chu n đặt ra đối với t ng nhiệm vụ và công việc đó. Năng lực thực hiện là các kiến thức,k năng, thái độ cần có đối với một ngƣời để thực hiện hoạt động có kết quả các công việc trong một nghề. Để thực hiện có hiệu quả chức năng của mình, CV phòng GD – ĐT phải có những ph m chất và năng lực cần thiết, đặc biệt là khả năng thực hiện đƣợc các hoạt động trong theo tiêu chu n đặt ra đối với t ng nhiệm vụ và công việc. Vì vậy, nghiên cứu phát triển đội ngũ CV phòng GD-ĐT TP.HCM phải dựa trên tiếp cận năng lực thực hiện.
5 7.1.4 u n điể tiếp cận h th ng Việc nghiên cứu phải đƣợc xây dựng trên cơ sở phân tích đối tƣợng một cách sâu sắc nhằm tìm ra tính hệ thống và tính toàn vẹn của nó, phát hiện đƣợc những mối quan hệ bên trong và bên ngoài của hệ thống, xác định đƣợc những yếu tố cơ bản và vai trò của chúng trong hệ thống. Phát triển đội ngũ CV phòng GD-ĐT là một hoạt động nhiều mặt về số lƣợng, chất lƣợng và cơ cấu với sự tham gia của các chủ thể khác nhau. Vì vậy, nghiên cứu hoạt động phát triển đội ngũ CV phòng GD-ĐT cần đảm bảo tính hệ thống, trong mối quan hệ giữa các yếu tố khác nhau. 7.1.5 u n điể tiếp cận hoạt động – nhân cách Nhân cách đối tƣợng đƣợc xem x t dƣới góc độ là một cấu thành của hoạt động QL nhà nƣớc về GD. Phát triển đội ngũ CV phòng GD-ĐT thực chất là cách thức tác động của các chủ thể QL đến đội ngũ CV nhằm làm cho đội ngũ này đủ về số lƣợng, đồng bộ về cơ cấu, đặc biệt là đảm bảo về chất lƣợng. Hoạt động này tác động mạnh mẽ đến nhân cách của đội ngũ CV, nâng cao ph m chất và năng lực cho họ. Vì vậy, khi nghiên cứu hoạt động phát triển đội ngũ CV phòng GD-ĐT cần tính đến quan điểm tiếp cận hoạt động – nhân cách. 7.1.6 u n điể tiếp cận thực tiễn Thực tiễn QL nhà nƣớc về GD ở các phòng GD-ĐT tại TP.HCM v a là nguồn gốc, là động lực, v a là tiêu chu n để đánh giá những giải pháp đề xuất. Quan điểm này đòi hỏi khi nghiên cứu các giải pháp phát triển đội ngũ CV phòng GD-ĐT trên địa bàn TP.HCM phải bám sát với thực tiễn kinh tế, văn hóa, xã hội và GD của địa phƣơng, đồng thời phải đảm bảo tính khả thi của các giải pháp đề xuất. 7.1.7 u n điể tiếp cận phát triển Đối tƣợng đƣợc nghiên cứu trong quá trình vận động và phát triển của nó, trong mối quan hệ biện chứng của nó với các điều kiện bên trong và bên ngoài của hoạt động QL nhà nƣớc về GD ở các phòng GD-ĐT. Vì vậy, vấn đề cốt l i của phát triển đội ngũ CV phòng GD-ĐT TP.HCM nói riêng, trong cả nƣớc nói chung là nâng cao chất lƣợng đội ngũ này, góp phần nâng cao chất lƣợng GD-ĐT. 7.2. Phương pháp nghiên cứu 7 2 1 Các phương pháp nghiên cứu lý luận
6 Phân tích, tổng hợp, hệ thống hóa, khái quát các tài liệu, để xây dựng cơ sở lý luận của đề tài, cụ thể: - Phƣơng pháp phân tích, tổng hợp lý thuyết các tài liệu khoa học có liên quan; Các tài liệu, văn kiện của Đảng và Nhà nƣớc về phát triển GD , xây dựng đội ngũ cán bộ công chức, viên chức ngành GD các cấp nói chung, cán bộ công chức cơ quan phòng GD-ĐT nói riêng nhằm tìm hiểu sâu sắc bản chất của vấn đề nghiên cứu để hình thành giả thuyết khoa học và xây dựng cơ sở lý luận của đề tài. - Phƣơng pháp phân loại, hệ thống lý thuyết nhằm phân chia, sắp xếp các luận điểm khoa học về các vấn đề có liên quan đến đề tài luận án vào một hệ thống nhất định thành các nhóm hoặc các hƣớng nghiên cứu. - Phƣơng pháp khái quát hóa các nhận định độc lập nhằm rút ra những khái quát, nhận định của bản thân về các vấn đề nghiên cứu, t những quan niệm, quan điểm của ngƣời khác. 7 2 2 Các phương pháp nghiên cứu thực tiễn: Phƣơng pháp điều tra qua các phiếu xin ý kiến; Phƣơng pháp đàm thoại, phƣơng pháp chuyên gia; Phƣơng pháp thử nghiệm; Phƣơng pháp nghiên cứu điển hình; Phƣơng pháp tổng kết kinh nghiệm: thông qua việc tổ chức sơ kết, tổng kết nhiệm vụ năm học hàng năm trong t ng cấp học, tổ chức hội nghị chuyên đề, hội thảo về công tác phát triển sự nghiệp GD trên địa bàn quận, huyện ở TP.HCM … nghiên cứu sản ph m hoạt động, kết quả việc thực hiện nhiệm vụ t ng năm học ở các phòng GD-ĐT TP.HCM. 7.2.3. Phương pháp th ng kê toán học Sử dụng các công thức toán học thống kê và phần mềm SPSS 20.0 để xử lý các dữ liệu liên quan đến vấn đề khảo sát thực trạng các yếu tố xây dựng đội ngũ CV phòng GD-ĐT, thăm dò sự cần thiết và tính khả thi của các giải pháp đề xuất, thử nghiệm giải pháp đề xuất ở TP.HCM. 8. Những luận điểm cần bảo vệ 8.1. Đội ngũ CV phòng GD-ĐT giữ vai trò hết sức quan trọng công tác tham mƣu cho lãnh đạo phòng GD-ĐT, giúp UBND cấp quận/huyện thực hiện chức năng QL nhà nƣớc về GD ở địa phƣơng. Phát triển đội ngũ CV phòng GD-ĐT đủ về số lƣợng, đảm bảo về chất lƣợng, đồng bộ về cơ cấu là một yêu cầu khách quan và cấp
7 bách, nhằm nâng cao chất lƣợng GD trên địa bàn quận/huyện, đáp ứng yêu cầu đổi mới căn bản và toàn diện GD. Phát triển đội ngũ CV phòng GD-ĐT là phát triển nguồn nhân lực QL nhà nƣớc về GD. Vì vậy, hoạt động phát triển đội ngũ CV phòng GD-ĐT phải dựa trên lý thuyết phát triển nguồn nhân lực, đồng thời phải tính đến chức năng, nhiệm vụ và đặc trƣng lao động của họ. 8.2. Hoạt động phát triển đội ngũ CV phòng GD-ĐT ở TP.HCM trong những năm qua đã đạt đƣợc những kết quả nhất định. Tuy nhiên, trƣớc yêu cầu đổi mới căn bản, toàn diện GD hiện nay, công tác này đang tồn tại những bất cập, hạn chế. Vì vậy, để các phòng GD-ĐT thực hiện có hiệu quả hơn chức năng tham mƣu giúp UBND cấp huyện thực hiện chức năng QL nhà nƣớc về GD trên địa bàn quận huyện cần phải có những giải pháp đồng bộ, có tính khoa học và tính khả thi, phù hợp với thực tiễn kinh tế, văn hóa, xã hội và GD của Thành phố. 8.3. Tổ chức quán triệt sự cần thiết phải phát triển đội ngũ CV phòng GD-ĐT cho CBQL các cấp; Đổi mới công tác quy hoạch phát triển đội ngũ CV phòng GD-ĐT; Tăng cƣờng hoạt động đào tạo, bồi dƣỡng nâng cao năng lực QL nhà nƣớc về GD cho đội ngũ CV phòng GD-ĐT và công chức, viên chức diện quy hoạch CV phòng GD- ĐT; Đổi mới cơ chế tuyển chọn, sử dụng, điều động công tác đội ngũ CV phòng GD- ĐT; Xây dựng bộ tiêu chu n làm căn cứ để đánh giá đội ngũ CV phòng GD-ĐT; Hoàn thiện các chính sách, tạo động lực làm việc cho đội ngũ CV phòng GD-ĐT là những giải pháp cơ bản để phát triển đội ngũ CV phòng GD-ĐT TP.HCM. 9. Đón óp mới của luận án 9.1. Làm sáng rõ và bổ sung thêm các vấn đề lý luận về hoạt động phát triển đội ngũ CV phòng GD-ĐT đáp ứng yêu cầu đổi mới căn bản, toàn diện GD-ĐT; Làm r vị trí chức năng, nhiệm vụ, đặc trƣng lao động, ph m chất năng lực của CV phòng GD- ĐT. 9.2. Đánh giá, làm r đƣợc thực trạng đội ngũ CV, thực trạng hoạt động phát triển đội ngũ CV phòng GD-ĐT ở TP. HCM dựa theo cách thức phát triển nguồn nhân lực nói chung, phát triển nguồn nhân lực QL nhà nƣớc về GD nói riêng, dựa trên chức năng nhiệm vụ, đặc trƣng lao động nghề nghiệp của CV, yêu cầu ph m chất năng lực CV phòng GD-ĐT.
8 9.3. Trên cơ sở nghiên cứu lý luận và thực tiễn, luận án đã đã đề xuất 6 giải pháp phát triển đội ngũ CV phòng GD-ĐT TP. HCM. Đặc biệt là xây dựng bộ tiêu chu n làm căn cứ để đánh giá đội ngũ CV phòng GD-ĐT, thực hiện công tác quy hoạch, đào tạo, bồi dƣỡng, tuyển chọn, sử dụng, điều động công tác, thực hiện chế độ chính sách cho đội ngũ CV phòng GD-ĐT. Kết quả khảo sát đã kh ng định sự cần thiết và tính khả thi của các giải pháp đề xuất. Kết quả thử nghiệm giải pháp 3 đã đem lại kết quả cao. 10. Cấu trúc của luận án Ngoài phần mở đầu, kết luận, tài liệu tham khảo và phụ lục, luận án gồm 3 chƣơng: C ƣơn : Cơ sở lý luận của vấn đề phát triển đội ngũ chuyên viên phòng Giáo dục và Đào tạo C ƣơn 2: Thực trạng hoạt động phát triển đội ngũ chuyên viên phòng Giáo dục và Đào tạo thành phố Hồ Chí Minh C ƣơn 3: Giải pháp phát triển đội ngũ chuyên viên phòng Giáo dục và Đào tạo thành phố Hồ Chí Minh.