Mỗi liên hệ giữa ứng dụng công nghệ thông tin và sự phát triển ý nghĩa - Phần 3

Chia sẻ: Nguyen Nhi | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:45

Thêm vào BST

Báo xấu

153
lượt xem 21
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Tham khảo tài liệu 'mỗi liên hệ giữa ứng dụng công nghệ thông tin và sự phát triển ý nghĩa - phần 3', kinh tế - quản lý, quản lý nhà nước phục vụ nhu cầu học tập, nghiên cứu và làm việc hiệu quả

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Mỗi liên hệ giữa ứng dụng công nghệ thông tin và sự phát triển ý nghĩa - Phần 3

3. NH NG NG D NG C A CÔNG NGH THÔNG TIN TRUY N THÔNG I V I PHÁT TRI N Ph n này nh m m c ích: • Mô t các ng d ng công ngh thông tin truy n thông trong các lĩnh v c khác nhau c bi t là s tr c ti p liên quan v i các m c tiêu phát tri n thiên niên k ; và • Xác nh các nguyên t c th c hành t t t nghiên c u trư ng h p ư c l a ch n v i các ng d ng công ngh thông tin truy n thông trong các lĩnh v c phát tri n ư c ưu tiên Công ngh thông tin truy n thông ư c s d ng r t nhi u, do tính ch t c a nó mà nh ng ng d ng r t a ngành và a hư ng. Ví d , trong khi tri n khai công ngh thông tin truy n thông gi m nghèo có th t p trung vào vi c cung c p các cơ h i t o ra thu nh p, nó cũng có th giúp ưa ph n vào trong các ho t ng kinh t chính, do ó gi i quy t ư c m c tiêu phát tri n song song. Tuy nhiên, trong m c ích c a cu c th o lu n, ph n này mô t các ng d ng khác nhau c a công ngh thông tin v i tham chi u c bi t n vai trò c a công ngh thông tin truy n thông trong vi c giúp t ư c m c tiêu phát tri n c th . Các m c tiêu ư c tách ra thành các lĩnh v c phát tri n. S c p chính ây là có 2 cách ti p c n i v i vi c tri n khai công ngh thông tin truy n thông. M t là tr c ti p và hư ng t i m c tiêu hư ng l i cu i cùng và s d ng công ngh thông tin truy n thông liên k t tr c ti p v i các nhà cung c p d ch v . Th hai là gián ti p và h tr - t c là nó ch hư ng t i các m c tiêu phát tri n chính sách, cơ s h t ng, h tr h th ng và n i dung,và l n lư t s em l i l i ích cho ngư i hư ng l i cu i cùng. C hai phương pháp này u quan tr ng i v i vi c t ư c m c tiêu phát tri n, nhưng m i m t cách ti p c n c n ư c lên k ho ch khác nhau i v i t ng chính sách, và các c p th c hi n. C n p h i có n l c xem xét c hai cách ti p c n này tuy nhiên ph i t trong b i c nh c a t ng m c tiêu thiên niên k riêng l . 50
3.1 Công ngh thông tin và xoá ói gi m nghèo: M c tiêu 1 - Xóa ói gi m nghèo Ch tiêu 1: Gi m m t n a t l ngư i dân có thu nh p dư i m t ô la m t ngày giai o n 1999-2005 Ch tiêu 2: Gi m m t n a t l ngư i dân b ói giai o n 1900- 2015 Công ngh thông tin truy n thông óng vai trò quan tr ng trong thúc y tăng trư ng kinh t , và có nh hư ng l n i v i xoá ói gi m nghèo. Nh ng qu c gia có m c phát tri n kinh t cao cũng là các qu c gia có t l thâm nh p c a công ngh thông tin truy n thông cao. B ng ch ng là doanh nghi p và công nghi p ư c hư ng l i nhi u nh t t cu c cách m ng thông tin. Cơ s h t ng công ngh thông tin truy n thông và phát tri n ngu n nhân l c ã làm tăng m c tăng trư ng cao các nư c như n và Trung Qu c, chuy n i nh ng nư c này thành các n n kinh t m nh m trong xã h i thông tin.... Tác ng bi n i c a công ngh thông tin truy n thông ã ư c nhìn th y trong h u h t các khu v c doanh nghi p v a và nh . S d ng công ngh thông tin truy n thông, các doanh nghi p nh ã có th nâng cao hi u qu ho t ng kinh doanh n i b b ng cách gi m chi phí liên quan v i truy n thông n i b (qua phòng ban n i b ) và giao ti p bên ngoài v i khách hàng; khám phá th trư ng m i, phát tri n m t cơ s khách hàng toàn c u và tăng lư ng nhu c u; và c i thi n qu n lý hàng t n kho, gi m lãng phí và do ó tăng l i nhu n. M c dù chính ph u tư vào cơ s h t ng truy n thông là c n thi t – ây là hình th c nh m thúc y tăng trư ng kinh t , các ưu ãi t t nh t mà các chính ph có th cung c p cho các doanh nghi p v a và nh s d ng công ngh thông tin truy n thông tăng năng su t nh m lo i b khó khăn và t o ra m t môi trư ng thu n l i thông qua vi c ăng ký ơn gi n và các yêu c u pháp lí, cung c p các k năng kinh doanh và tài chính giáo d c, các doanh nghi p v a và nh liên k t t i các công ty l n hơn và ch p nh n l i nhu n v thu . 51
Công nghi p và s tăng trư ng d n u ngành tư nhân ư c ư c h tr b i công ngh thông tin trong m t s trư ng h p cũng góp ph n xoá ói gi m nghèo. Tuy nhiên, ngư i nghèo ư c hư ng l i ít hơn t lo i hình phát tri n này hơn nh ng ngư i giàu. Chính ph c n ph i gi i quy t ói nghèo tr c ti p và không ch thông qua các can thi p trong n n kinh t thúc y tăng trư ng d oán r ng cu i cùng s em l i l i ích cho ngư i nghèo. Nghèo ói cũng có r t nhi u khía c nh bao g m thi u thu nh p cơ b n; không ti p c n ư c v i t, tín d ng và d ch v ; tình tr ng ói thư ng xuyên, không có ti p c n giáo d c cơ b n ho c chăm sóc s c kh e, c bi t là cho tr em và bà m ; t l t vong cao và tu i th th p; nhi m HIV / AIDS, s t rét và b nh lao; thi u sinh k b n v ng và ti p c n v i vi c làm cho nh ng ngư i tr tu i; và d b t n thương v i thiên tai và xung t. i v i t t c các khía c nh, s can thi p c a công ngh thông tin truy n thông m t cách tr c ti p và gián ti p - t c là s d ng công ngh thông tin cung c p d ch v cho ngư i nghèo, và cung c p nhi u hơn n a các can thi p h tr như s p t các ngu n tài nguyên thiên nhiên – ây là bư c quan tr ng trong chi n lư c xóa ói gi m nghèo. M ng Thread Hunza là m t sáng ki n a phương tài tr a phương cho các vùng xa xôi h o lánh c a Pakistan c i thi n ti p c n th trư ng toàn c u cho các máy d t a phương và các thương nhân, qua ó nâng cao năng su t, thu nh p c a h và ch t lư ng cu c s ng. Sáng ki n này i di n cho cách ti p c n tr c ti p c a công ngh thông tin ư c ư c s d ng liên k t ngư i nghèo v i th trư ng. Sáng ki n m ng Thread Hunza t i Pakistan T ch c phát tri n khu v c Karakoram (KADO) là t ch c nh m phát tri n a phương phi l i nhu n, ho t ng c i thi n các cơ s kinh t xã h i và i u ki n s ng v th ch t và s cô l p v kinh t c a dân s nông thôn thung lũng Hunza -Pakistan. KADO t p trung c bi t vào ph n , ngh nhân, nhà s n xu t nh , và c bi t t p trung i v i nh ng ngư i thi t thòi. Công vi c c a t ch c này bao g m: • Phát huy và làm h i sinh nh ng ngành ngh truy n th ng liên quan n ph n và cá nhóm i tư ng thi t thòi 52
• S d ng thông tin công ngh xoá ói nghèo và phát tri n các vùng nông thôn • H i sinh và phát huy l h i, ngh thu t và văn hóa; • Ph c h i ch c năng c a nh ng ngư i có nhu c u c bi t; • Xây d ng năng l c c a các t ch c a phương; và • Gi i quy t các v n môi trư ng Hunza. KADO g n ây ã h tr hai trung tâm ào t o kh năng c vi t trong làng nh m cung c p ào t o các ng d ng ph n m m cho ph n nông thôn. Các trung tâm này ang ư c ho t ng trên m t cơ s chi phí trong quan h i tác v i các c ng ng a phương. KADO cũng ã b t tay vào sáng ki n thương m i i n t v i hàng th công b ng cách ph i h p v i Trung tâm Nghiên c u Phát tri n Qu c t (IDRC) Pan Asia Networking qu ng bá s n ph m a phương làm b i ph n và ngh nhân khuy t t t. Theo d án v Công ngh Thông tin và Truy n thông nh m m c tiêu phát tri n, ư c tài tr b i IDRC, KADO còn cung c p d ch v Internet. KADO tin có th vi c thúc y sinh k b n v ng và xoá ói nghèo các vùng nông thôn thông qua nghiên c u hành ng trong ng d ng và h i nh p c a công ngh thông tin truy n thông. Ngu n: T ch c phát tri n khu v c Karakoram và m ng Thread Hunza, http://www.threadnethunza.com.pk/index.html Câu h i suy nghĩ? Thread Net cung c p m t gi i pháp sáng t o cho các v n a phương. Tuy nhiên, nó ph i i m t v i nhi u v n c a s can thi p k thu t s quy mô nh , ch ng h n như tính b n v ng và kh năng m r ng. Làm th nào d án này tăng cư ng và b n v ng? i u quan tr ng không kém gi i quy t các khía c nh a chi u c a nghèo ói là vi c t o ra các h th ng d a trên hi u qu công ngh thông tin h tr các chương trình công c ng l n nh m gi i quy t v n ói nghèo. M t ví d là h th ng SINAR c a Malaysia, m t cơ s d li u v ngư i nghèo các thành phô ư c ch ng minh r t h u ích cho các chính ph và các cơ quan nhà tài tr trong n l c cung c p d ch v cho lĩnh v c này. M t ví d khác là vi c s d ng các ng d ng công ngh thông tin do chính ph c a bang Andhra Pradesh, n h tr 53
m t cam k t cung c p vi c làm cho vùng nông thôn nghèo trong ít nh t trong vòng 100 ngày k t ngày theo o lu t b o m Vi c làm cho vùng nông thôn (NREGA). Công ngh thông tin truy n thông và án qu c gia c a n cho vi c b o lãnh vi c làm nông thôn bang Andhra Pradesh, n , công ngh thông tin truy n thông ang ư c s d ng hi u qu trong vi c m b o vi c làm nông thôn (NREGA) năm 2005, trong ó nhi m v ch y là mang l i 100 ngày làm vi c ư c tr công m i năm cho các vùng nông thôn. NREGA m b o vi c làm cho ngư i nghèo nông thôn thông qua các d án cơ s h t ng nông thôn. Chương trình này ph bi n t i 13.000 làng 13 qu n, huy n. V n t n t i trong th c hi n chương trình bao g m s ch m tr trong vi c chu n b d toán c a các k sư, xu hư ng phóng i các s li u, s thi u minh b ch trong vi c chu n b d toán, không chu n b trong d toán có s giám sát công chúng, không tính toán trư c i v i v n ngôn ng a phương gi i quy t nh ng tr ng i này, chính ph c a Andhra Pradesh t máy tính t i 659 làng trung gian và s d ng ph n m m phát tri n c bi t t o ra th công vi c, báo cáo d toán, ơn t hàng công vi c ban u, o lư ng, ơn t hàng và tr ti n lương phi u. Các c ng Web t o ra cho chương trình này cho phép b t c ai cũng có th xem chi ti t c a b t kỳ khía c nh nào trong chương trình. K t qu cho n nay cho th y hơn 4 tri u ngư i nghèo ư c c p th công vi c mà h có th tìm ki m vi c làm, và hơn 500.000 ngư i nghèo ã ư c cung c p các vi c làm dư i s ch o c a NREGA. Tài kho n ti t ki m cho nh ng ngư i s d ng ã ư c m và thanh toán tr c ti p cũng t i các tài kho n này nh m lo i b 54
tham nhũng. H th ng hi n nay cung c p thông tin c p nh t không ch ho ch nh chính sách và nhân s d án cho ngư i dân mà còn cho ngư i nghèo và các c ng ng làng theo o lu t b o m Vi c làm cho vùng nông thôn. V i s giúp này, ngư i nghèo có th truy c p b t kỳ chương trình liên quan n thông tin và tìm ki m kh c ph c nh ng phi n mu n, t ó m b o trách nhi m xã h i c a chính ph . M t s y u t em n cho s thành công c a sáng ki n NREGA, m t trong s ó là môi trư ng chính sách pháp lu t cho phép phù h p, chính tr là m t ph n c a nhà nư c th c hi n các bi n pháp gi m nghèo, s h p tác gi a chính quy n bang và ngành công nghi p Công ngh thông tin, và s h tr h th ng qu n lý chương trình và theo dõi có hi u qu c a ngư i dân Ngu n: B o m vi c làm cho ngư i dân vùng nông thôn- Andhra Pradesh, V phát tri n nông thôn, Chính ph Andhra Pradesh, http://nrega.ap.gov.in/Nregs/Home_eng.jsp. Câu h i suy nghĩ? B n có suy nghĩ gì v nh ng h n ch c a chương trình NREGA? B n nghĩ nh ng h n ch này s ư c gi i quy t như th nào? Có r t nhi u sáng ki n châu Á minh h a vi c s d ng công ngh thông tin truy n thông ch ng minh m i liên k t quan tr ng gi a c ng ng nông thôn và các th trư ng toàn c u, và cung c p các thông tin c n thi t qu n lý các chương trình xóa ói gi m nghèo (ví d l p b n nghèo ói b ng cách s d ng ph n m m thích h p). D n ch ng t nh ng thí nghi m này ã ch ra r ng hi u qu s d ng công ngh thông tin truyên thông có th giúp nông dân c i thi n canh tác c a h b ng cách giúp h truy c p thông tin v nông nghi p bi t th trư ng ang phát tri n như th nào Ví d , Vi t Nam, các ngôi làng ngh như Bát Tràng và H i An ã t o ra trang web riêng c a h qu ng cáo cho s n ph m c a mình. T i n , e-Choupal và các làng trung tâm ã thành công trong vi c k t n i các làng nghèo n các th trư ng bên ngoài. C hai u có nh ng sáng ki n c th nh m m c tiêu theo nhu c u c a nh ng ngư i nghèo nh t. 55
Làng e-Choupal, n e-Choupal ã ư c th nghi m v i công ngh thông tin truy n thông, m t công ty a qu c gia ã gi i quy t nh ng thách th c t ra b i các tính năng c áo c a nông nghi p n , như các trang tr i b phân m nh, cơ s h t ng y u, và s tham gia c a nhi u giai o n trung gian. D án có s pha tr n khôn ngoan và kh năng c a nh ng ki t qu n lý Internet c a nông dân (g i là sanchalaks) t cho phép truy c p thông tin c ng ng nông nghi p b ng ngôn ng a phương v th i ti t, giá c th trư ng, th c hành khoa h c nông nghi p và qu n lý r i ro. Các ki t cũng giúp nông dân mua u vào trang tr i và bán nông s n ngay trư c c a nhà riêng c a nông dân, i u này làm gi m áng k chi phí giao d ch. Ch t lư ng ng c p th gi i trong vi c cung c p hàng hóa và d ch v là m b o thông qua m t s s n ph m và d ch v quan h i tác c th v i các nhà lãnh o trong các lĩnh v c có liên quan, bên c nh công ngh thông tin truy n thông. Trong khi l i ích nông dân tăng lên thông qua nâng cao năng su t nông nghi p và giá c cao hơn, công ngh thông tin truy n thông cũng em l i l i ích chi phí th p hơn t m ng mua s m (m c dù giá chào bán t t hơn cho nông dân) do vi c lo i b các chi phí trong chu i cung ng mà không tăng thêm giá tr . Th c hi n t tháng 6 năm 2000, d án làng e-Choupal hi n nay là l n nh t trong s t t c các d án can thi p d a trên Internet nông thôn n . D ch v làng e-Choupal ngày hôm nay ã giúp ngư i nông dân t hơn 3.500.000 nhi u lo i cây tr ng ( u nành, cà phê, lúa mì, g o, u, tôm) t i hơn 38.500 thôn, thông qua g n 6.500 ki t trên chín ti u bang (Madhya Pradesh, Haryana, Uttaranchal, Karnataka, Andhra Pradesh, Uttar Pradesh, Maharashtra, Rajasthan và Kerala). Nh ng v n g p ph i trong vi c thi t l p và qu n lý các làng i n t Choupal liên quan ch y u n b t c p cơ s h t ng, bao g m cung c p i n, vi n thông và k t n i băng thông. Ngoài ra m t thách th c n a là làm th nào truy n t k năng cho ngư i s d ng Internet l n u vùng sâu vùng xa và không th 56
ti p c n c a nông thôn n . Ngu n: Adapted from OneChoupal, “About e-Choupal,” ITC Limited, http://www.echoupal.com; and “e- Choupal: Empowering Indian farmers,” ITC Limited, http://www.itcportal.com/rural-development/echoupal.htm. Câu h i suy nghĩ? B n nghĩ gì v nh ng nhân t em n thành công cho d án làng Choupan? Li u có th phát tri n m t d án tương t nư c b n không? Gi i thích t i sao phát tri n ư c? Ho c n u không th phát tri n thì t i sao? Cũng như cung c p h tr tr c ti p cho c ng ng nông nghi p là vi c xây d ng h th ng nông nghi p, xây d ng năng l c trong nghiên c u và m r ng, và nâng cao k năng và ki n th c cho các quan ch c chính ph và nông nghi p làm vi c i v i các m c tiêu thiên niên k là r t quan tr ng. M ng ki n th c toàn c u có s n cho Phát tri n nông thôn t i Châu Á Thái Bình Dương (ENRAP) là m t trong nh ng c ng duy nh t mà h tr c chính ph và các t ch c nông nghi p nh m xây d ng năng l c cá nhân và th ch trong nghiên c u m r ng nông nghi p. M ng ki n th c cho Phát tri n nông thôn t i Châu Á Thái Bình Dương ENRAP là s h p tác gi a Qu Qu c t v phát tri n nông nghi p (IFAD) và Trung tâm nghiên c u phát tri n qu c t Canada ư c thành l p mang l i nh ng l i ích c a vi c truy c p và chia s tài nguyên thông tin toàn c u nh m h tr các d án Qu Qu c t v phát tri n nông nghi p phát tri n nông thôn trong khu v c Châu Á Thái Bình Dương. Bây gi nó ang giai o n th ba và s ti p t c ho t ng cho n năm 2010. M ng ki n th c cho Phát tri n nông thôn t i Châu Á Thái Bình Dương phát tri n k năng trong vi c ti p c n, qu n lý và chia s ki n th c có liên quan cho các m c tiêu và th c hi n d án c a Qu Qu c t v phát tri n nông nghi p . Ngư i s d ng ti m năng c a h th ng chia s các ki n th c bao g m các cán b d án và các i tác c a h làm vi c tr c ti p v i các c ng ng nông thôn và 57
giúp ưa nh ng ki n th c này tr thành có s n c p s . D án tìm ki m cách thúc y m t n n văn hóa chia s ki n th c và h c t p trong t t c các bên liên quan c a d án Qu Qu c t v phát tri n nông nghi p M ng ki n th c cho Phát tri n nông thôn t i Châu Á Thái Bình Dương i u tra các chi n lư c, quy trình, phương pháp và công ngh h tr giao thông nông thôn và m ng lư i ki n th c, và phát tri n các khuy n ngh cho các ho t ng trong tương lai. Nó kh i xư ng nghiên c u và phát tri n trong lĩnh v c ki n th c và ng d ng m ng Internet t i a phương, qu c gia và qu c t . Phương pháp và gi i pháp th c ti n b i dư ng tham gia c p cơ s là m t tr ng tâm c bi t. B n tin i n t a phương, thông tin th trư ng nông nghi p ph bi n và chia s các thư vi n i n t là nh ng ví d c a M ng ki n th c cho Phát tri n nông thôn t i Châu Á Thái Bình Dương h tr các ho t ng. M ng ki n th c cho Phát tri n nông thôn t i Châu Á Thái Bình Dương bao g m các nhóm ư c l a ch n các d án trong khu v c Châu Á Thái Bình Dương. Các nư c khác không nh n ư c h tr tr c ti p t M ng ki n th c cho Phát tri n nông thôn t i Châu Á Thái Bình Dương có th hư ng l i t tài li u ào t o mi n phí, tài li u, cơ s d li u có s n trên trang web ENRAP (http://www.enrap.org), k thu t tư v n và phân b không gian làm vi c trên trang web M ng ki n th c cho Phát tri n nông thôn t i Châu Á Thái Bình Dương . D ki n trong tương lai t t c các d án Qu Qu c t v phát tri n nông nghi p t i Châu Á Thái Bình Dương s tham gia vào các ho t ng M ng ki n th c cho Phát tri n nông thôn t i Châu Á Thái Bình Dương và óng góp vào h th ng chia s ki n th c Nguòn: Adapted from IDRC, IFAD, “Knowledge Networking for Rural Development in Asia/Pacific Region,” http://www.enrap.org/index.php? module=htmlpages&func=display&pid=5. Câu h i suy nghĩ Nh ng ngu n l c toàn c u và t ch c qu c t nào ang giúp phát tri n h th ng nông nghi p các qu c gia ? B n có bi t b t kỳ t ch c nào ang giúp ph c v l i ích c a qu c gia / khu v c b n không? Ti u k t : 58
• Có b ng ch ng cho th y r ng có s k t n i n i tr c ti p gi a u tư vào công ngh thông tin truy n thông và năng su t kinh t . • Vi c s d ng công ngh thông tin truy n thông c a các doanh nghi p v a và nh ã ư c th hi n t i k t qu trong c i ti n th c ti n kinh doanh giúp gi m chi phí giao d ch và thông tin liên l c, h tr cho vi c qu n lý hàng t n kho, và cung c p truy c p n các th trư ng toàn c u, do ó tăng năng su t và l i nhu n. • M c dù tăng trư ng kinh t không ph i là m t b o m gi m nghèo, nhưng nó là i u c n thi t cho duy trì xóa ói gi m nghèo v lâu dài. • Can thi p Công ngh thông tin truy n thông tr c ti p xoá ói gi m nghèo nh liên k t nh ng ngư i nghèo n các th trư ng và th trư ng thông tin. • Can thi p như v y có th dư i hình th c các chương trình c a chính ph , phi chính ph can thi p và trách nhi m xã h i doanh nghi p các d án c a khu v c tư nhân. Bài t p Hãy tìm các d án phát tri n nư c b n có m c tiêu c th như (i) các doanh nghi p v a và nh và (ii) các c ng ng nghèo (ví d như các c ng ng nghèo ô th ). Xác nh vai trò c a công ngh thông tin truy n thông (n u có) trong các d án này 3.2 Công ngh thông tin truy n thông và giáo d c M c tiêu 2: t ư c ph c p giáo d c ti u h c Ch tiêu 3: m b o r ng n năm 2015, tr em m i nơi, trai cũng như gái s hoàn thành b c ti u h c Quy n ư c giáo d c t t ư c công nh n là m t quy n cơ b n, vì giáo d c là u vào quan tr ng m b o vi c xoá b ói nghèo và các hình th c b t bình ng trong xã h i. Tuy nhiên, b t bình ng xã h i và kinh t ã t o ra m t tình hu ng mà a s tr em trên th gi i không ư c th c hi n quy n cơ b n này. i v i các 59
nư c ang phát tri n, thách th c là làm th nào cung c p ch t lư ng giáo d c cho t t c các c p khi ang i m t v i s khan hi m các ngu n l c, mà trong lĩnh v c giáo d c ư c th hi n trong tình tr ng thi u tr m tr ng phòng h c, sách giáo khoa và các giáo viên, và nh ng nhi u th khác n a… Công ngh thông tin truy n thông óng vai trò quan tr ng trong vi c gi i quy t các thách th c này. C th hơn, công ngh thông tin truy n thông có th cung c p cho các trư ng h c ngu n l c, nâng cao ch t lư ng d y và h c, và nâng cao hi u qu hành chính và gi ng d y (xem B ng 6). B ng 6: Cơ h i và l i ích thu ư c t vi c ng d ng công ngh thông tin truy n thông trong giáo d c Cơ h i L i ích Cơ h i ti p c n tài li u h c t p ch t Tài li u h c t p b t c âu và có lư ng cao, không phân bi t v trí th truy c p b t c lúc nào K t n i ngư i h c H p tác h c t p Tính tương tác Công ngh thông tin truy n thông n i m ng cho phép s tác ng l n nhau gi a ngư i h c, giáo viên và h c viên Không gian không h n ch Kho ng cách, tình tr ng b cô l p không còn là y u t quy t nh ch t lư ng ho c chi phí h c t p Qu n lý h c t p... Vi c t ch c tuy n sinh, ánh giá, và ch ng nh n có th gi m chi phí qu n lý giáo d c Công ngh thông tin truy n thông ã ư c s d ng ưa ra cách ti p c n giáo d c cho nh ng ngư i, vì lý do nghèo, khuy t t t v th ch t, v trí a lý, gi i tính, xung t, trong tr i giam ho c h n ch văn hóa, mà không th i h c... 60
Ví d , truy n hình và ài phát thanh ã ư c s d ng các nư c như Trung Qu c và Mexico cung c p hư ng d n l p h c cho tr em và thanh thi u niên các c ng ng nông thôn. Trong xã h i nam gi i th ng tr , công ngh ã ch ng t là m t cách thay th hi u qu cho gi ng viên n trư ng h c cho ph n và tr em gái. T i Bangladesh, n , Pakistan và Sri Lanka, trư ng h c ư c m ã ư c th nghi m v i công ngh thông tin truy n thông khác nhau, t các tài li u in n thông thư ng n hình nh âm thanh và vi c h c tr c tuy n cho giáo d c ti u h c và trung h c. Vi n i h c m qu c gia n Vi n i h c m qu c gia n ã cung c p giáo d c cơ b n, các khoá h c, và giáo d c trung h c cho hơn1.5 tri u ngư i tr . S chú ý c bi t ư c u tư là áp ng yêu c u c a ngư i h c th h u tiên (t c là th h u tiên trong m t gia ình ư c hư ng l i t vi c h c chính th c); th ch t, tinh th n và tr c quan thách th c ngư i h c; và nh ng ngư i thu c các thành ph n thi t thòi trong xã h i. Các khóa h c ã ư c in s n, có ch nghe-nhìn và tr c tuy n. Vi n i h c m qu c gia n hi n ang ho t ng thông qua m t m ng lư i các phòng ban, khu v c trung tâm và các t ch c ư c công nh n (Trung tâm h c) n và nư c ngoài. V i s giám sát trên m t h th ng các trư ng i h c m c p nhà nư c, ây là h th ng trư ng h c m l n nh t trên th gi i. H th ng s n sàng giúp n t ư c m c tiêu 'ph c p giáo d c'.... Ngu n: Vi n i h c m qu c gia n , http://www.nios.ac.in. SchoolNets i di n cho m t cách ti p c n công ngh thông tin h tr , mà c th nh m nâng cao ch t lư ng vi c cung c p giáo d c trong trư ng h c. SchoolNets là nhóm các trư ng có s d ng công ngh thông tin truy n thông làm vi c cùng nhau ho c h p tác tăng cư ng gi ng d y và h c t p. SchoolNets ã ư c thi t l p c hai, châu Phi, nơi mà s h p tác gi a các trư ng là c n thi t và có hi u qu , và ông Nam Á, nơi mà h th ng giáo d c ang ư c tích c c h tr b i 61
các cơ quan qu c t . S xu t hi n c a SchoolNets trong khu v c Thái Bình Dương n i b t c ti m năng và nh ng c m b y do n l c này mang l i. SchoolNet và Model truy c p C ng ng cho Nam Thái Bình Dương Samoa SchoolNet và D án truy c p C ng ng là m t sáng ki n c a Chính ph Samoa, v i s h tr kinh phí t Ngân hàng Phát tri n Châu Á, thí i m m t mô hình thích h p gi i thi u công ngh thông tin trong trư ng h c và c ng ng c a mình. D án bao g m vi c thành l p trong trư ng h c m t Trung tâm h c t p trang b máy tính, máy photocopy, máy nh, DVD, máy in, k t n i Internet, fax và máy chi u a phương ti n, và nhi u trang thi t b khác. H c sinh và giáo viên s d ng Trung tâm H c t p trong gi h c. Các cơ s cùng các ch c năng sau gi như là m t liên doanh kinh doanh ph c v cho các thành viên c ng ng. án này cung c p h tr tài chính n Trung tâm H c t p. H p tác gi a các nhân viên nhà trư ng và các y ban trư ng h c tương ng cũng ã ư c tăng cư ng thông qua d án này. Tru ng ti u h c Vaitele Uta là trư ng u tiên t i Samoa và trong toàn b Nam Thái Bình Dương ư c k t n i như là m t trư ng SchoolNet. Sau ó là trư ng Cao ng Vaimauga và Cao ng Lepa / Lotofaga cũng gia nh p m ng lư i này. L n lư t các trư ng cao ng Amoa College và cao ng Mataaevave Savaii cũng gia nh p h th ng này Mô hình k t n i là m t thi t k b ng cách s d ng băng thông r ng không dây và k t n i dial-up thông qua m t trung tâm d li u. Vi c gi i thi u k p th i pháp lu t v công ngh thông tin truyêng thông c a Chính ph Samoa i u ch nh lĩnh v c truy n thông và c p gi y phép 3G m i s ch c i thi n d ch v công ngh thông tin và k t n i. Vi c m r ng các k t n i không dây c bi t quan tr ng, vì nó cài t tương i r ti n, d dàng m r ng n các vùng khác c a t nư c, và cũng r t phù h p v i a lý c a Samoa. Ngu n: Adapted from Asian Development Bank, “Samoa SchoolNet,” http://www.adb.org/Projects/project. asp?id=36513. Câu h i suy nghĩ? B n nghĩ gì v l i ích c a vi c k t n i các trư ng h c v i nhau, và k t n i các trư ng h c v i c ng ng? Làm th nào chi n lư c này có th giúp c i thi n giáo 62
d c, cũng như ch t lư ng giáo d c nư c b n? B i vì vi c s d ng công ngh thông tin truy n thông òi h i m c t i thi u t l máy tính, nó ã bư c u phát huy trong lĩnh v c giáo d c như m t công c h tr giáo d c i h c. c bi t là tăng kh năng ti p c n v i giáo d c i h c các nư c có dân s l n. Ngày nay các chương trình giáo d c t xa ư c phân ph i tr c tuy n, trong m t ch g i là h c t p tr c tuy n. Tuy nhiên, kho ng cách v kĩ thu t s ã làm h n ch kh năng c a các chương trình này n v i nh ng ngư i có tài chính, có cơ s h t ng và chuyên môn. gi i quy t m t cách chính xác, các ti u bang nh trong khu v c Th nh vư ng chung, c bi t là nh ng ngư i t khu v c Thái Bình Dương, ã hình thành m t liên minh các qu c gia b bao kín trong l c a th c hi n gi i quy t nhu c u c a h trong khi làm cho vi c d a trên s s d ng và tùy ch n công ngh t t nh t . K t qu là i h c o cho khu v c Th nh vư ng chung c a các qu c gia nh ra i (VUSSC). i h c o cho khu v c Th nh vư ng chung c a các qu c gia nh (VUSSC) VUSCC ư c thành l p năm 2005 trên khuy n ngh c a B trư ng Giáo d c Kh i th nh vư ng chung. 30 qu c gia tham gia là m t ph n trong c a sáng ki n thành l p VUSSC trong kh i th nh vư ng chung (COL) – ây là m t cơ quan qu c t có tr s t i Vancouver, Canada, v i các ho t ng ph i h p. VUSCC t p trung vào vi c t o sau trung h c, k năng liên quan n khóa h c trong các lĩnh v c như du l ch, kinh doanh, phát tri n chuyên môn, qu n lý thiên tai và m t lo t các chuyên ngành k thu t và d y ngh . Tính không c quy n, và t ch c khóa h c i n t có th d dàng thích nghi v i b i c nh c th c a m i nư c ư c s d ng cung c p i u ki n tín d ng cho các th ch sau trung h c t i các nư c tham gia VUSCC. i u này ã c ng c năng l c giáo d c và ti p c n c ng ng c a h . M t d án l n là vi c t o ra các tài nguyên giáo d c m b ng cách s d ng n i dung khóa h c ã ư c làm s n thông qua Internet. 63
Mc thành công c a VUSSC v n chưa ư c tính. Tuy nhiên, ngay c giai o n u này, có th nói r ng VUSSC là giúp gi i quy t kho ng cách v k thu t s và cho th y r ng các bang nh có th tr thành ngư i óng góp tích c c vào s phát tri n toàn c u và các nhà lãnh o trong c i cách giáo d c thông qua vi c s d ng sáng t o công ngh thông tin truy n thông. Ngu n: i h c o cho khu v c Th nh vư ng chung c a các qu c gia nh in the Caribbean,” http://www.col.org/colweb/site/cache/offonce/pid/3512. Câu h i suy nghĩ? VUSSC là m t sáng ki n lâu dài có liên quan n h p tác sâu r ng và h p tác gi a các i tác. H p tác như v y có ti m năng thành công trong khi cũng ph i i m t v i nh ng r i ro khác nhau mà có th d n n th t b i. Nh ng y u t thành công là gì? Nh ng r i ro có th d n n th t b i? M t lĩnh v c khác c a c p giáo d c mà công ngh thông tin truy n thông có th có vai trò thúc y là giáo d c không chính quy (NFE). Ngày nay giáo d c không chính quy là m t ph n c a khái ni m h c t p su t i thông qua ó gi i tr và ngư i l n ư c mong i có ư c và duy trì k năng và kh năng c n thi t thích nghi v i m t môi trư ng thay i liên t c. các nư c ang phát tri n, t l cho chương trình cơ b n là m t thành ph n chính c a giáo d c không chính quy và h u h t trong s này ti p t c ư c phát huy. Có b ng ch ng r ng quá trình này ã thay i. M ng People First qu n o Solomon People First Network (PFnet) là m t d án t i qu n o Solomon, th hi n vi c ng d ng công ngh thông tin truy n thông trong vi c cung c p giáo d c không chính quy và ti p t c s nghi p h c t p cho c ng ng nông thôn. PFnet là m ng thông tin liên l c ang t n t i. Trong d án này, i h c Nam Thái Bình Dương thành l p m t tr m căn c c ng PFnet trong c ng ng nông thôn c a Sasamungga, Choiseul cùng v i m t trung tâm máy tính năng lư ng m t tr i t i 64
trư ng c ng ng. Các thành viên c a c ng ng ư c d y trư c ti ng Anh và ti ng Anh ư c dùng cho m i m c ích t i trung tâm máy tính. Nh ng ngư i tham gia cùng xem xét s thành công c a d án. Nhân viên và các qu n tr viên t i các trư ng ti u h c và m c h c cao hơn trong c ng ng Sasamunga bây gi có quy n truy c p vào máy tính. Quan tr ng hơn, s thay i v t ch c và thái ư c quan sát b i lãnh o trong làng, do ó h ã nh n ra t m quan tr ng c a vi c s d ng công ngh thông tin truy n thông trong c ng ng. Ngu n: Adapted from Rural Development Volunteers Association, “Pipol Fastaem,” UNDP and UNOPS, http://www.peoplefirst.net.sb. M t ng d ng quan tr ng c a công ngh thông tin truy n thông trong giáo d c các nư c ang phát tri n là s phát tri n các giáo viên chuyên nghi p. Công ngh thông tin truy n thông là m t phương ti n quan tr ng trong vi c ào t o s lư ng l n giáo viên c n thi t áp ng các thách th c trong vi c cung c p cho giáo d c. Và b i vì h là nh ng chìa khóa d n n hi u qu s d ng công ngh thông tin truy n thông trong l p h c, giáo viên c n phát tri n c k năng k thu t và sư ph m c n thi t v công ngh thông tin h tr d y và h c. i u này c bi t quan tr ng trong n n kinh t tri th c m i mà m c tiêu c a giáo d c ã chuy n t phát tri n ki n th c và k năng sang phát tri n k năng th k 21'- tư duy phê phán, t l thông tin cao, gi i quy t v n v h p tác d y h c, kh năng tìm hi u ki n th c m i và áp d ng ki n th c ó trong tình hình m i là c n thi t. S thành công c a công ngh thông tin truy n thông Singapore trong n l c giáo d c ch y u d a trên các s ào t o thành công các giáo viên làm vi c trong m t môi trư ng công ngh thông tin truy n thông ư c nâng cao ngay c trư c khi máy tính ư c t trong trư ng h c. Bhutan ã có quan h i tác v i Qu Qu c t Singapore nh m gi i thi u n giáo viên công ngh thông tin truy n thông thông qua m t s chương trình ào t o t i các trư ng v giáo d c c a h . N l c này ư c ng b v i vi c tri n khai các ph n c ng trong các trư ng h c cho giáo viên s d ng công ngh thông tin truy n thông h tr bài gi ng. Sau giai o n u ào t o giáo viên, giai o n th hai ch ng ki n s h i nh p c a công 65
ngh thông tin truy n thông vào trong chương trình gi ng d y như m t yêu c u trong các chương trình Giáo d c C nhân. T i Nepal và Bangladesh giáo viên ư c ào t o tương t trong m t lo t các công ngh , t máy tính n máy nh k thu t s . Các sáng ki n tương t ang ư c tri n khai các nư c khác nhau như Mongolia và Samoa. M c dù s khác bi t, có m t s công nh n chung r ng n u không có hi u qu trong ào t o giáo viên công ngh thông tin và h i nh p giáo trình, c i cách giáo d c s không thành công. Ngay c m t cu c kh o sát r ng rãi c a các n l c qu c gia cho th y r ng vi c s d ng công ngh thông tin truy n thông trong giáo d c là làm phong phú a d ng. Các nhà ho ch nh chính sách giáo d c bây gi mu n bi t làm th nào công ngh thông tin truy n thông có th tăng quy n ti p c n vào giáo d c, nh ng chi phí, và nh ng gì tác ng gì s tác ng n ch t lư ng cung c p giáo d c. i u quan tr ng là hi u r ng công ngh thông tin truy n thông không ph i là c u cánh cho t t c các v n t n t i h th ng giáo d c. Hơn n a, nh ng l i ích ti m năng c a công ngh thông tin truy n thông có nhi u kh năng ư c th c hi n khi công ngh thông tin truy n thông ư c gi i thi u trong b i c nh c i cách giáo d c trong các chính sách và th c ti n. L i ích h c t p và c i thi n m t h th ng giáo d c s di n ra ch khi t t c các y u t c a s thay i giáo d c, t các chính sách và th c ti n, giáo viên, h c viên và các bên liên quan khác liên k t ư c v i nhau. Ti u k t : • Công ngh thông tin truy n thông có th ư c s d ng cung c p truy c p t i các l p h c và giáo d c thư ng xuyên, và nâng cao ch t lư ng giáo d c trong l p h c. • Công ngh thông tin truy n thông có th cho phép m ng lư i và h p tác gi a các h c sinh và giáo viên các trư ng h c khác nhau và làm cho h c t p h p d n và y th thách. • Giáo d c Giáo viên là m t trong nh ng ng d ng quan tr ng c a công ngh thông tin truy n thông trong giáo d c. 66
• M r ng s d ng công ngh thông tin truy n thông cho giáo d c không chính quy là c n thi t c bi t là cho c, vi t và hi u bi t chung v s c kh e, dinh dư ng và môi trư ng, d n n ch t lư ng cu c s ng t t hơn. Bài t p T nghiên c u trư ng h p i n hình trên, có v như rõ ràng là công ngh thông tin truy n thông có th ư c dùng m r ng ti p c n giáo d c và cho phép các m ng lư i h p tác như SchoolNets c i thi n ch t lư ng giáo d c. Tuy nhiên, li u công ngh thông tin truy n thông có th ư c s d ng trong trư ng h p t l ngư i nghèo không bi t c cao? Hãy th xác nh và th o lu n v b t kỳ th nghi m, d án, dù là trong nư c c a b n hay nơi khác trên th gi i- nơi mà d án này có th th làm? 3.3 Công ngh thông tin truy n thông và bình ng gi i M c tiêu # 3 - Thúc y Bình ng Gi i và Trao quy n cho ph n Ch tiêu 4: Lo i b b t bình ng gi i trong giáo d c ti u h c và trung h c vào năm 2005 và t t c các c p giáo d c trư c năm 2015. B t bình ng gi i không ph i là v n c a riêng ph n và tr em gái. Ít nh t m t n a dân s không ư c làm nh ng quy n cơ b n do ó h không có kh năng óng góp y cho s phát tri n kinh t xã h i m t cách t t nh t. Th gi i ã công nh n các quy n th c t này ư c minh ch ng b ng các m c tiêu v bình ng gi i trong các m c tiêu thiên niên k . Tuy nhiên, có s thi u s rõ ràng t t c các c p trong vi c ra quy t nh và th c hi n các quy n này. Nhi u chính sách phát tri n và các chương trình còn chưa liên k t ư c v i s h i nh p c a công ngh thông tin truy n thông. Theo m t nghiên c u c a Cơ quan Phát tri n Qu c t Th y i n, m c dù có m t s khu v c nơi công ngh thông tin truy n thông ã giúp giúp gi m nghèo, h u h t các d án công ngh thông tin ã 67
t p trung vào ngư i nghèo "như là m t v n nói chung mà không nh t thi t ph i chú ý n các v n c a ph n ”. K t qu là, các d án ã không mang l i l i cho ph n . ây là m t v n vì công ngh thông tin truy n thông ang ngày càng tr thành m t công c chính trong s tham gia c a xã h i và năng su t kinh t , s th t b i trong vi c trang b cho ph n v i các k năng công ngh thông tin s ti p t c cách ly h v i xã h i. Công ngh thông tin truy n thông có th có l i tr c ti p khi ph n ph n khai thác nó c i thi n tình tr ng c a riêng mình, và gián ti p khi công ngh thông tin truy n thông ư c s d ng c i thi n cung c p các thông tin và d ch v cho ph n . Công ngh thông tin truy n thông em n nh ng kh năng cung c p cho ph n tr c ti p tham gia vào thương m i i n t và ti p c n giáo d c và chính ph i n t , b qua nh ng rào c n văn hoá xã h i ã c n tr h ti p c n vào các ti n b kinh t . i v i các nhóm ph n , vi c s d ng công ngh thông tin truy n thông ã cho phép ph n t ch c các chi n d ch tuyên truy n v n ng th c hi n các quy n c a ph n và s tham gia b ng cách cung c p m t di n àn truy n thông m i nh m bi u hi n quan i m c a h và nâng cao nh n th c v các v n c a ph n . S li u v s phân bi t gi i tính trong vi c s d ng công ngh thông tin truy n thông không t n t i h u h t các khu v c châu Á Thái Bình Dương. H u h t ph n ph i i m t v i các rào c n trong vi c ti p c n công ngh thông tin truy n thông nhưng cũng là nh ng rào c n h ph i i m t khi ti p c n vào giáo d c ho c cơ h i kinh t , như mù ch và thi u nh n th c, ói nghèo, thi u th i gian, s t tin và lòng t tr ng th p, và văn hoá xã h i nh m c, s h n ch trong di chuy n. Các rào c n khác ngăn c n quá trình ti p c n công ngh thông tin truy n thông c a ph n có th tóm t t trong ba lo i chính: liên quan, có s n và s d ng. Ph n s d ng công ngh thông tin truy n thông b c n tr khi n i dung không liên quan tr c ti p n sinh k c a h và m i quan tâm khác, và khi nó không có giá tr ki n th c, trí tu và kinh nghi m. Nghiên c u cho th y r ng tr khi các n i dung do công ngh thông tin truy n thông mang l i có tác ng tr c ti p n cu c s ng c a ph n , còn không ph n s không c m nh n ư c s c n thi t và l i ích c a công ngh thông tin truy n thông. 68
Ví d n i ti ng là s can thi p tr c ti p c a công ngh thông tin truy n thông ã giúp ph n có ư c và duy trì sinh k là d án i n tho i Grameen t i Bangladesh. Câu chuy n v d án i n tho i Grameen t i Bangladesh i n tho i làng (VP) là m t ý tư ng duy nh t cung c p d ch v vi n thông hi n i cho ngư i dân nghèo Bangladesh. Ngân hàng Grameen n i ti ng th gi i ã cung c p các kho n vay th ch p mi n phí cho ngư i nghèo nông thôn Bangladesh, óng m t vai trò quan tr ng trong chương trình này, c th b ng cách cung c p t ch c h tr trung tâm i n tho i Grameen trong vi c l a ch n các thành viên, t p h p các d án lu t, x lý các v n trong ngày. Chương trình này nh m: • Cung c p s truy c p d dàng i v i d ch v i n tho i trên t t c các vùng nông thôn Bangladesh; • Kh i xư ng thu nh p m i cho ngư i dân; • D n d n mang l i nh ng l i ích c a cách m ng thông tin n dân làng (i.e. mang CNTT n cho ngư i nghèo); và • S d ng i n tho i như m t vũ khí ch ng l i ói nghèo k t khi k t n i các vùng nông thôn v i ph n còn l i c a th gi i qua ó mang l i cơ h i m i cho ngư i dân nông thôn. Thành viên Ngân hàng Grameen – nh ng ngư i ã có m t kho n ti n vay tr n , b t kì là ai, là ngư i bi t ch ho c nh ng ngư i có con ho c nh ng ngư i có h hàng, nh ng ngư i có th c và vi t, ư c quy n có riêng m t chi c i n tho i. Thu nh p có ngu n g c t s chênh l ch gi a nh ng chi phí thanh toán c a khách hàng và s ti n ư c l p hoá ơn mà các nhà i u hành i n tho i ph i tr ti n, cùng v i m t phí d ch v căn h mà khách hàng tr ti n. Chương trình này ho t ng ư c vì Bangladesh r t r ng l n, nghèo và có ông 69