intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE

Mối liên quan giữa nhóm máu ABO và bệnh nhiễm dengue ở trẻ em

Chia sẻ: Trần Thị Hạnh | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:6

40
lượt xem
1
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Đề tài này được thực hiện với mục tiêu khảo sát mối liên quan giữa nhóm máu ABO với các bệnh cảnh của bệnh nhiễm dengue cấp ở trẻ em. Nghiên cứu thực hiện từ tháng 5/2009-5/2010 tại BV Bệnh Nhiệt Đới, và tiến hành khảo sát nhóm máu ABO trên 418 trường hợp được chẩn đoán nhiễm dengue cấp.

Chủ đề:
Lưu

Nội dung Text: Mối liên quan giữa nhóm máu ABO và bệnh nhiễm dengue ở trẻ em

Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 16 * Phụ bản của Số 1 * 2012<br /> <br /> MỐI LIÊN QUAN GIỮA NHÓM MÁU ABO VÀ BỆNH NHIỄM DENGUE<br /> Ở TRẺ EM<br /> Cao Thị Tâm*, Đông Thị Hoài Tâm**<br /> <br /> TÓM TẮT<br /> Mục tiêu: Khảo sát mối liên quan giữa nhóm máu ABO với các bệnh cảnh của bệnh nhiễm Dengue cấp ở trẻ<br /> em.<br /> Phương pháp: Mô tả cắt ngang.<br /> Kết quả: Từ tháng 5/2009-5/2010 tại BV Bệnh Nhiệt Đới, chúng tôi tiến hành khảo sát nhóm máu ABO<br /> trên 418 trường hợp được chẩn đoán nhiễm Dengue cấp (MAC-ELISA hoặc NS1 dương tính), trong đó có<br /> 51,4% có biểu hiện sốc. Trong nhóm sốc, nhóm máu B chiếm tỷ lệ cao nhất (41,4%) còn trong nhóm không sốc,<br /> nhóm máu O chiếm tỷ lệ cao nhất (44,3%), p=0,01. Nhóm máu B có biểu hiện sốc nhiều hơn các nhóm khác B<br /> (p=0,03), cũng như nhóm máu O biểu hiện ít sốc hơn nhóm khác O (P=0,00). Trong 65 trường hợp tái sốc, nhóm<br /> máu B chiếm tỷ lệ cao nhất: 52,3%, và cũng khác biệt thống kê với các nhóm khác (p=0,03). Số bệnh nhân có tiểu<br /> cầu < 50 000/ mm3 ở nhóm máu A và B cao hơn ở nhóm O (p=0,00). Qua phân tích đa biến, nhóm máu A và B bị<br /> sốc nhiều hơn nhóm máu O gấp 1,8 lần (p= 0,02 và p=0,00), cũng như 2 nhóm này có số bệnh nhân giảm tiểu<br /> cầu nhiều hơn nhóm máu O.<br /> Kết luận: Trong bệnh lý nhiễm Dengue, nhóm máu B có thể được xem là yếu tố liên quan bệnh nặng, còn<br /> nhóm máu O lại là một yếu tố liên quan bệnh nhẹ.<br /> Từ khoá: Nhiễm Dengue, nhóm máu hệ ABO.<br /> <br /> ABSTRACT<br /> RELATION BETWEEN ABO BLOOD GROUPS AND DENGUE INFECTION IN CHILDREN<br /> Cao Thi Tam, Dong Thi Hoai Tam<br /> * Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Vol. 16 - Supplement of No 1 - 2012: 120 - 125<br /> Objective: To investigate the relationship between ABO blood groups to the different clinical features of<br /> Dengue infection in children.<br /> Method: Cross sectional descriptive study.<br /> Results: From May/2009 to May/2010, at the Hospital For Tropical Diseases, we have investigated ABO<br /> blood group in 418 Dengue infected children confirmed by MAC ELISA or NS1 positivity, in which 51.4% had<br /> shock syndrome. In the shock group, group B had the highest rate (41.4%), while blood group O was associated<br /> with the non-shock group (44.3%), p=0.01. In the 65 cases having reshock episodes, the incidence of blood group B<br /> was also highest (52.3%) statistically different from the other groups (p=0.03). Patients having platelets < 50 000/<br /> mm3 was related with blood group B and A, more than group O (p=0.00). With multivariate analysis, blood group<br /> A and B patients were likely to develop shock more than group O (odds ratio 1.8, p = 0.02 and 0.00), as well as<br /> these 2 groups had more thrombocytopenic patients than group O.<br /> Conclusion: In Dengue infection, blood group B was related to severe clinical features, while group O was<br /> likely associated with mild disease.<br /> * Bệnh viện Bệnh Nhiệt Đới.<br /> Tác giả liên lạc: BS-CK2 Cao Thị Tâm<br /> <br /> 120<br /> <br /> ** Đại học Y Dược TP HCM<br /> ĐT: 0903992374<br /> <br /> Chuyên Đề Nội Khoa II<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 16 * Phụ bản của Số 1 * 2012<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Key words: Dengue infection, ABO blood groups.<br /> <br /> ĐẶT VẤN ĐỀ<br /> Sốt xuất huyết Dengue (SXH-D) là bệnh<br /> nhiễm trùng cấp tính, gặp với số lượng ngày<br /> càng tăng ở nhiều quốc gia vùng nhiệt đới.<br /> Những yếu tố dẫn đến bệnh cảnh nặng trong<br /> SXH-D còn là những điểm chưa được biết rõ.<br /> Phải chăng do type virus mắc phải, do tải lượng<br /> virus, do tuổi của bệnh nhân, do yếu tố di<br /> truyền của bệnh nhân? Yếu tố di truyền của ký<br /> chủ đóng vai trò quan trọng trong việc xác định<br /> tính dễ mắc bệnh nhiễm trùng ở người đã từng<br /> được biết đến, trong đó nhóm máu ABO, hệ<br /> thống HLA là một phần của hệ miễn dịch bẩm<br /> sinh(7). Từ lâu, đã có khá nhiều tác giả khảo sát<br /> về HLA ở nhiều nhóm dân tộc khác nhau<br /> (Việtnam, Mã lai, Ấn độ, Trung hoa) để thấy ảnh<br /> hưởng đa dạng và phức tạp của các typ HLA<br /> lớp I hoặc HLA lớp II trong bệnh này(1,2,4,5,8). Tuy<br /> nhiên, những công trình nào khảo sát về mối<br /> liên quan giữa nhóm máu ABO với độ nặng nhẹ<br /> của bệnh SXH-D vẫn còn ít. Và ở Việt Nam,<br /> bệnh nhiễm Dengue nặng liên quan đến nhóm<br /> máu nào? Nhóm máu nào dễ rơi vào sốc hơn,<br /> nhóm máu nào dễ tái sốc hơn, nhóm máu nào<br /> dễ bị xuất huyết hơn? Do vậy, mục tiêu nghiên<br /> cứu được đưa ra như sau: Khảo sát mối liên<br /> quan giữa nhóm máu ABO với các bệnh cảnh<br /> của bệnh nhiễm Dengue cấp ở trẻ em.<br /> <br /> PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU<br /> Với thiết kế mô tả cắt ngang, chúng tôi chọn<br /> các trẻ dưới 15 tuổi, được chẩn đoán lâm sàng<br /> nhiễm Dengue có huyết thanh chẩn đoán MACELISA Dengue dương tính hoặc NS1 dương<br /> tính, thử nhóm máu ABO trong thời gian nhập<br /> viện và phân loại theo độ nặng lâm sàng theo<br /> phân độ của BYT 1997 vào ngày xuất viện.<br /> <br /> KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU<br /> Đặc điểm chung của mẫu nghiên cứu<br /> Trong 418 trường hợp đưa vo nghiên cứu,<br /> Bệnh nhân nam chiếm tỉ lệ cao hơn bệnh nhân<br /> nữ (60,5%), với tỉ lệ nam/nữ = 1,53. Tuổi trung<br /> bình là 9,8 tuổi  3,1. Có 23% trẻ suy dinh<br /> <br /> Chuyên Đề Nội Khoa II<br /> <br /> dưỡng. Trong các trẻ không suy dinh dưỡng có<br /> 20,8% trẻ dư cân. Phân chia các thể bệnh theo<br /> phân loại của Bộ Y Tế 1997, chúng tôi thấy rằng<br /> có 73 ca là Sốt Dengue, 120 ca là SXH độ I và II,<br /> và 215 ca có sốc (51,4%), trong đó độ III cao hơn<br /> độ IV (bảng 1).<br /> Bảng 1: Đặc điểm chung của mẫu nghiên cứu.<br /> Đặc điểm mẫu<br /> Giới tính Nam<br /> Nữ<br /> Nhóm tuổi:< 6<br /> 6-9<br /> ≥ 10<br /> <br /> Tần số<br /> 253<br /> 165<br /> 38<br /> 144<br /> 236<br /> <br /> Tỉ lệ %<br /> 60,5<br /> 39,5<br /> 9,1<br /> 34,5<br /> 56,4<br /> <br /> Tình trạng dinhdưỡng<br /> Suy dinh dưỡng<br /> DD bình thường<br /> Dư cân<br /> <br /> 96<br /> 235<br /> 87<br /> <br /> 23,0<br /> 56,2<br /> 20,8<br /> <br /> Bệnh cảnh<br /> Sốt Dengue<br /> SXH độ I<br /> SXH độ II<br /> SXH độ III<br /> SXH độ IV<br /> <br /> 73<br /> 13<br /> 117<br /> 200<br /> 15<br /> <br /> 17,5<br /> 3,1<br /> 28<br /> 47.8<br /> 3,6<br /> <br /> Phân phối nhóm máu trong toàn mẫu<br /> Sự phân bố của nhóm máu ABO trong toàn<br /> mẫu như sau: máu AB hiện diện với tỷ lệ thấp<br /> nhất: 20 ca (4,8%), kế đến là nhóm A (90 ca,<br /> 21%). Còn nhóm B (153 ca) và nhóm O (155 ca)<br /> có tỷ lệ gần bằng nhau (36,6% và 37,1%) (bảng<br /> 2). Sự phân phối này có phải chăng là sự phân<br /> phối tự nhiên trong cộng đồng? Theo số liệu của<br /> tác giả Trần Văn Bé (1998), hoặc khảo sát trên<br /> 5543 người cho máu từ 1975 đến 1994 của cùng<br /> tác giả, cũng như khảo sát trên người hiến máu<br /> tình nguyện của tác giả Nguyễn Anh Trí (2010),<br /> nhóm máu AB vẫn là nhóm máu ít gặp nhất ở<br /> Việt Nam (thay đổi từ 4,4 đến 6%) trong khi<br /> nhóm máu O là nhóm thường gặp nhiều hơn<br /> (thay đổi từ 43 đến 44%). Nhóm máu A (21,4<br /> đến 22%) gặp ở tỷ lệ hơi thấp hơn máu B (2929,5%). Còn nếu so sánh với các bệnh nhân có<br /> biểu hiện lâm sàng giống Dengue, nhưng không<br /> chẩn đoán xác định là Dengue trong đợt khảo<br /> sát này, thì nhóm máu O lại cao hơn hẳn (53,8%)<br /> <br /> 121<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 16 * Phụ bản của Số 1 * 2012<br /> <br /> trong nhóm này, còn nhóm máu B thì lại thấp<br /> hơn so với nhóm Dengue. (Bảng 2)<br /> Bảng 2: Phân phối nhóm máu trong nhóm Dengue<br /> và không Dengue.<br /> Nhóm máu<br /> AB<br /> A<br /> B<br /> O<br /> <br /> Nhiễm Dengue<br /> (N=418) n (%)<br /> 20 (4,8)<br /> 90 (21,5)<br /> 153 (36,6)<br /> 155 (37,1)<br /> <br /> Không Dengue<br /> (N=52) n (%)<br /> 2 (3,8)<br /> 13 (25)<br /> 9 (17,3)<br /> 28 (53,8)<br /> <br /> Phân phối nhóm máu theo bệnh cảnh SXH<br /> Nếu so sánh giữa nhóm Sốt Dengue và SXH<br /> D, máu O chiếm tỷ lệ cao nhất 41,1% trong<br /> nhóm Sốt Dengue, và ngược lại, trong SXHD<br /> nhóm máu B chiếm tỷ lệ cao nhất 38%. Tuy<br /> nhiên không có khác biệt giữa các nhóm máu<br /> trong SD và SXHD (bảng 3).<br /> Bảng 3: Phân bố nhóm máu ABO theo bệnh cảnh SD<br /> và SXHD.<br /> Nhóm<br /> máu<br /> AB<br /> A<br /> B<br /> O<br /> <br /> Độ nặng<br /> Tần số<br /> N=418<br /> SD<br /> SXHD<br /> n (%)<br /> N=73 n (%) N=345 n (%)<br /> 20 (4,8)<br /> 6 (8,2)<br /> 14 (4,1)<br /> 90 (21,5)<br /> 15 (20,5)<br /> 75 (21,7)<br /> 153 (36,6) 22 (30,1)<br /> 131 (38)<br /> 155 (37,1) 30 (41,1)<br /> 125 (36,2)<br /> <br /> P<br /> <br /> 0,30<br /> <br /> Mối liên quan giữa nhóm máu và tình<br /> trạng sốc<br /> Trong nhóm không sốc tỷ lệ của nhóm máu<br /> O cao nhất (44.3%), trong nhóm sốc nhóm máu<br /> B chiếm tỷ lệ cao nhất (41.4%), và tỷ lệ nhóm A<br /> trong nhóm sốc cũng cao hơn (24,2%) trong<br /> nhóm không sốc (18,7%). Với sự khác biệt thống<br /> kê p=0,01, chúng tôi xem xét mối liên quan giữa<br /> từng cặp nhóm máu với tình trạng sốc và nhận<br /> thấy rằng tỷ lệ vào sốc của nhóm O chỉ có 41,9%,<br /> thấp hơn tỷ lệ của nhóm khác O (57%), với<br /> p=0,00. Bên cạnh đó, tỷ lệ vào sốc của nhóm B là<br /> 58,2% cao hơn tỷ lệ của nhóm khác B (47,5%) với<br /> p=0.03 (bảng 4). Sự khác biệt thống kê này nhấn<br /> mạnh nguy cơ vào sốc cao của nhóm máu B so<br /> với nhóm máu khác B và nhóm máu O ít nguy<br /> cơ vào sốc so với nhóm khác O.<br /> Bảng 4: Mối liên quan của từng cặp nhóm máu với<br /> tình trạng sốc.<br /> <br /> 122<br /> <br /> Sốc<br /> <br /> Nhóm máu<br /> <br /> Tần số N<br /> (%)<br /> <br /> Có (n,%)<br /> <br /> B<br /> Khác B<br /> A<br /> Khác A<br /> O<br /> Khác O<br /> AB<br /> KhácAB<br /> <br /> 153 (36,6)<br /> 265 (63,4)<br /> 90 (21,5)<br /> 328 (78,5)<br /> 155(37,1)<br /> 263 (62,9)<br /> 20 (4,8)<br /> 398 (95,2)<br /> <br /> 89 (58,2)<br /> 126 (47,5)<br /> 52 (57,8)<br /> 163 (49,7)<br /> 65 (41,9)<br /> 150 (57,0)<br /> 9 (45,0)<br /> 206 (51,8)<br /> <br /> Không<br /> (n,%)<br /> 64 (41,8)<br /> 139 (52,5)<br /> 38 (42,2)<br /> 165 (50,3)<br /> 90 (58,1)<br /> 113 (43)<br /> 11 (55,0)<br /> 192 (48,2)<br /> <br /> p<br /> <br /> 0,036<br /> 0,17<br /> 0,003<br /> 0,55<br /> <br /> Với nghiên cứu tại Sri Lanka năm 2006(3) thì<br /> tác giả Malavige lại cho rằng nhóm máu O<br /> (chiếm 55,8% trong các trường hợp nhiễm<br /> Dengue nặng) là một yếu tố nguy cơ nặng với<br /> p=0,029; ở đây cách phân lọai độ nặng của<br /> SXHD lại không đúng như phân lọai của<br /> TCYTTG 1997 là SXHD nặng (có sốc) chỉ bao<br /> gồm độ III và IV: Tác giả này lại xếp trẻ SXHD<br /> độ II vào nhóm nặng, do đó kết quả nhận định<br /> đã có thể bị sai lạc. Tác giả Malavige cũng chưa<br /> đưa ra lý do giải thích tại sao nhóm máu O là<br /> yếu tố nguy cơ nặng. So sánh với kết quả của tác<br /> giả Kalayanarooj(6) nhóm máu O hiện diện nhiều<br /> ở bệnh cảnh SD, hoặc SXHD độ I, độ II, tức là<br /> bệnh cảnh nhẹ. Trong khi đó nhóm máu AB lại<br /> hiện diện nhiều hơn ở SXHD độ III có ý nghĩa<br /> thống kê nên tác giả này cho rằng nhóm máu<br /> AB có thể là một yêu tố tiên lượng bệnh nặng.<br /> Trong nghiên cứu của chúng tôi số trường hợp<br /> nhóm máu AB không đủ nhiều để tìm thấy sự<br /> khác biệt với nhóm O. Ngựơc lại nhóm B và<br /> nhóm A là nhóm nguy cơ vào sốc nhiều hơn.<br /> Phải chăng virus Dengue mang một kháng<br /> nguyên có cấu trúc giống kháng nguyên A và<br /> kháng nguyên B của nhóm máu A và B, nên khó<br /> gây bệnh cho người mang máu O, do trong<br /> huyết thanh người này đã có sẳn anti A và anti<br /> B(7). Còn ở người máu AB lại không có anti A và<br /> anti B, nên không có khả năng đề kháng với<br /> bệnh nhiễm Dengue nặng, như gợi ý của tác giả<br /> Kalayanarooj ? Để trả lời câu hỏi này, có lẽ cần<br /> phải có những khảo sát sinh học phân tử về gen<br /> của virus Dengue mới nắm được cấu trúc kháng<br /> nguyên của tác nhân virus.<br /> <br /> Chuyên Đề Nội Khoa II<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 16 * Phụ bản của Số 1 * 2012<br /> Mối liên quan giữa nhóm máu và tình<br /> trạng tái sốc<br /> Trong 65 trường hợp tái sốc, nhóm B chiếm<br /> tỷ lệ 52,3%, nhóm A và nhóm O ở mức thấp hơn<br /> (23 và 21,5%). Những khác biệt này không có ý<br /> nghĩa thống kê (p=0,14). Tuy nhiên, nếu so sánh<br /> từng cặp các nhóm máu như nhóm O và khác O,<br /> nhóm B và khác B, nhóm A và khác A, thống kê<br /> cho thấy rằng nhóm B có tỷ lệ là 38,2%, khác biệt<br /> có ý nghĩa với các nhóm khác B (p=0,03) (bảng 5)<br /> Chúng tôi chưa có thể giải thích cơ chế của hiện<br /> tượng này, tuy nhiên đây là một điều đáng lưu<br /> ý trong quá trình điều trị trẻ SXH vào sốc.<br /> Bảng 5: Mối liên quan giữa từng cặp nhóm máu với<br /> tình trạng tái sốc.<br /> Nhóm<br /> máu<br /> <br /> Tần số<br /> N (%)<br /> <br /> B<br /> Khác B<br /> A<br /> Khác A<br /> O<br /> Khác O<br /> AB<br /> KhácAB<br /> <br /> 89 (41,4)<br /> 126(58,6)<br /> 52 (24,2)<br /> 163(75,8)<br /> 65 (30,2)<br /> 150(69,8)<br /> 9 (4,2)<br /> 206(95,8)<br /> <br /> Tái sốc<br /> Có N=65 Không N=150<br /> (n,%)<br /> (n,%)<br /> 34 (38,2)<br /> 55(61,8)<br /> 31 (24,6)<br /> 95(75,4)<br /> 15 (28,8)<br /> 37(71,2)<br /> 50 (30,7)<br /> 113(69,3)<br /> 14 (21,5)<br /> 51(78,5)<br /> 51 (34,0)<br /> 99(66,0)<br /> 2 (22,2)<br /> 7(77,8)<br /> 63 (30,6)<br /> 143(69,4)<br /> <br /> p<br /> <br /> 0,03<br /> 0,80<br /> 0,06<br /> 0,59<br /> <br /> AB<br /> A<br /> B<br /> O<br /> <br /> 0<br /> 1 (20)<br /> 4 (80)<br /> 0<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> 15 (4,4)<br /> 71(20,6)<br /> 126(36,6)<br /> 132(38,4)<br /> <br /> 5 (7,2)<br /> 18(26,1)<br /> 23(33,3)<br /> 23(40,6)<br /> <br /> 0,31<br /> <br /> Mối liên quan giữa nhóm máu và số lượng<br /> tiểu cầu trong sốt xuất huyết<br /> Để so sánh mức độ giảm tiểu cầu, chúng tôi<br /> so sánh 2 nhóm: tiểu cầu < 50000/mm3 và nhóm<br /> > 50000/mm3. Trong nhóm O, tỷ lệ bệnh nhân có<br /> tiểu cầu ≥ 50000/mm3 đạt đến 47,9%, cao hơn tỷ<br /> lệ bệnh nhân có tiểu cầu < 50000/mm3, chỉ có<br /> 31.4%. Nhóm A và nhóm B thì ngược lại: tỷ lệ có<br /> tiểu cầu < 50.000/mm3 lại cao hơn (24,5% và<br /> 39,8%) so với tiểu cầu ≥ 50000/mm3 (16% và<br /> 30,6%), với sự khác biệt thống kê p=0,00. Có thể<br /> nói rằng nhóm máu O đi đôi với các trường hợp<br /> có tiểu cầu cao (bảng 7).<br /> Bảng 7: Mối liên quan giữa nhóm máu và mức độ<br /> giảm tiểu cầu.<br /> Nhóm<br /> máu<br /> AB<br /> A<br /> B<br /> O<br /> <br /> Nhóm tiểu cầu<br /> TC
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

 

Đồng bộ tài khoản
2=>2