Một số chỉ tiêu lâm sàng và chỉ tiêu sinh lý máu ở lợn mắc bệnh phù đầu (Edema disease) trên đàn lợn ở một số trang trại thuộc vùng phụ cận Hà Nội

Chia sẻ: Leon Leon | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:6

Thêm vào BST

Báo xấu

96
lượt xem 9
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Một nghiên cứu được tiến hành trên 35 con lợn khỏe mạnh và 51 con lợn bị mắc bệnh phù nề để xác định các thông số lâm sàng và huyết học của lợn bị bệnh. Kết quả cho thấy trong các bệnh lợn nhiệt độ cơ thể bình thường, nhưng nhịp hô hấp và nhịp tim tăng lên. Số lượng các tế bào máu đỏ (hồng cầu) và khối lượng tế bào đóng gói đã giảm. Nồng độ hemoglobin và có nghĩa là hemoglobin tiểu thể được tăng lên. Số lượng các tế bào máu trắng (bạch cầu) được...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Một số chỉ tiêu lâm sàng và chỉ tiêu sinh lý máu ở lợn mắc bệnh phù đầu (Edema disease) trên đàn lợn ở một số trang trại thuộc vùng phụ cận Hà Nội

T¹p chÝ KHKT N«ng nghiÖp, TËp 2 sè 1/2004 Mét sè chØ tiªu l©m sµng vµ chØ tiªu sinh lý m¸u ë lîn m¾c bÖnh phï ®Çu (Edema disease) trªn ®µn lîn ë mét sè trang tr¹i thuéc vïng phô cËn Hµ Néi Some clinical and hematological parameters of pigs suffering from edema disease in Hanoi countryside Ph¹m Ngäc Th¹ch Summary A study was carried out on 35 healthy pigs and 51 pigs affected with edema disease to determine clinical and hematological parameters of diseased pigs. Results showed that in the diseased pig body temperature was normal, but the respiratory rhythm and the cardiac pulse were increased. The count of red blood cells (RBC) and the packed cell volume were reduced. The concentration of hemoglobin and mean corpuscular hemoglobin were increased. The count of white blood cells (WBC) was increased. The formula of WBC was also changed with Neutrophiles increased, but Monocytes and Lymphocytes reduced. Key words : Edema disease, pigs, body temperature, RBC, WBC, hemoglobin Ngµnh ch¨n nu«i lîn ë n−íc ta hiÖn nay 1. §èi t−îng - Néi dung vµ ph−¬ng ®ang ph¸t triÓn rÊt m¹nh mÏ víi quy m« ph¸p nghiªn cøu ch¨n nu«i tËp trung ngµy cµng nhiÒu, c¸c 1.1. §èi t−îng nghiªn cøu trang tr¹i ch¨n nu«i cã sè l−îng hµng tr¨m Lîn lai F1 (h−íng n¹c), lîn con tõ 21 ®Õn con ®· trë thµnh phæ biÕn t¹i c¸c vïng n«ng 60 ngµy tuæi, bÞ bÖnh phï ®Çu trong tù nhiªn. th«n. X¸c ®Þnh lîn bÖnh: §Ó x¸c ®Þnh lîn Tuy nhiªn, t×nh h×nh dÞch bÖnh vÉn x¶y bÖnh chóng t«i dùa trªn nh÷ng ®Æc ®iÓm dÞch ra liªn miªn vµ ngµy cµng nghiªm träng. tÔ, nh÷ng triÖu chøng l©m sµng vµ c¸c biÕn VÊn ®Ò sö dông hiÖu qu¶ vaccin t¹i c¸c ®Þa ®æi bÖnh lý ®Æc tr−ng cña bÖnh, bÖnh tÝch ph−¬ng hiÖn nay cßn nhiÒu bÊt cËp. V× vËy ®iÓn h×nh mµ c¸c t¸c gi¶: Francis D. Het. al c¸c bÖnh truyÒn nhiÔm vÉn th−êng xuyªn ®e (1989), J. Thomson vµ Buxton (1996) ®· m« do¹ nh÷ng ng−êi ch¨n nu«i. t¶. Ngoµi ra chóng t«i cßn c¨n cø vµo kÕt qu¶ BÖnh phï ®Çu lµ mét bÖnh rÊt nguy nu«i cÊy, ph©n lËp vi khuÈn g©y bÖnh ë lîn hiÓm ®èi víi lîn tr−íc vµ sau cai s÷a, bÖnh cã triÖu chøng l©m sµng ®iÓn h×nh. x¶y ra rÊt nhanh vµ g©y thiÖt h¹i lín cho 1.2. Néi dung nghiªn cøu ng−êi ch¨n nu«i, v× tû lÖ chÕt cao vµ hiÖu Theo dâi sù thay ®æi cña mét sè chØ tiªu qu¶ ®iÒu trÞ rÊt thÊp. l©m sµng (th©n nhiÖt, tÇn sè h« hÊp, nhÞp tim), Cho ®Õn nay, nh÷ng tµi liÖu nghiªn cøu mét sè chØ tiªu sinh lý m¸u. vÒ lîn m¾c bÖnh phï ®Çu cßn Ýt, ®Æc biÖt lµ 1.2.1. Theo dâi sù thay ®æi mét sè chØ tiªu nh÷ng tµi liÖu nghiªn cøu vÒ l©m sµng vµ l©m sµng c¸c chØ tiªu huyÕt häc cña lîn bÖnh. C¸c tµi - NhiÖt ®é: Dïng nhiÖt kÕ ®o ë trùc trµng. liÖu nµy nÕu cã sÏ lµ c¬ së khoa häc cho - TÇn sè h« hÊp: Dïng èng nghe nghe viÖc phßng vµ trÞ bÖnh cã hiÖu qu¶ cao. vïng phæi. 61
- NhÞp ®Ëp cña tim: Dïng èng nghe ®Õm sè lîn bÞ bÖnh nhãm I vµ (133,09 ± 0,71) lÇn tim ®Ëp trong mét phót. lÇn/phót ë lîn bÖnh nhãm II ). 1. 2.2. Theo dâi mét sè chØ tiªu sinh lý m¸u Tãm l¹i, ë lîn bÞ bÖnh phï ®Çu th©n - §Õm sè l−îng hång cÇu ( triÖu/mm3 nhiÖt kh«ng t¨ng hoÆc t¨ng rÊt Ýt nh−ng tÇn m¸u), dïng buång ®Õm Neubauer. sè h« hÊp vµ tÇn sè tim m¹ch t¨ng cao h¬n - §o hµm l−îng huyÕt s¾c tè (g%), b×nh th−êng. dïng huyÕt s¾c kÕ Shalli. 2.2 C¸c chØ tiªu huyÕt häc - Tû khèi hång cÇu (%), dïng m¸y ly KÕt qu¶ xem b¶ng 2 t©m TH12 (Hematocrit). Qua b¶ng 2 cho thÊy. - ThÓ tÝch b×nh qu©n cña hång cÇu (µm3). + Sè l−îng hång cÇu trung b×nh cña lîn - L−îng huyÕt s¾c tè b×nh qu©n trong khoÎ lµ (6,55 ± 0,16) triÖu/mm3m¸u. Khi mét hång cÇu(pg). lîn bÞ bÖnh sè l−îng hång cÇu gi¶m ®i - §Õm sè l−îng hång cÇu ( ngh×n/mm3 nhiÒu tõ (6,55 ± 0,16) triÖu/ mm3 m¸u gi¶m m¸u) dïng buång ®Õm Neubauer. xuèng cßn (5,27±0,14) triÖu/mm3m¸u ë lîn - C«ng thøc b¹ch cÇu (%) theo ph©n bÖnh nhãm I vµ (4,23 triÖu ± 0,18)/mm3 lo¹i cña Schilling. m¸u ë lîn bÖnh nhãm II. 1.3. Ph−¬ng ph¸p xö lý sè liÖu + Tû khèi hång cÇu trung b×nh ë lîn Sö dông ph−¬ng ph¸p thèng kª sinh khoÎ lµ (34,7 ± 1,07)%. Theo kÕt qu¶ häc, tÝnh to¸n b»ng ch−¬ng tr×nh Excel. nghiªn cøu cña Bush vµ céng sù (1995), tû khèi hång cÇu cña lîn khoÎ dao ®éng tõ 33 2. KÕt qu¶ vµ th¶o luËn ®Õn 42%. Nh− vËy kÕt qu¶ nghiªn cøu cña Theo dâi 86 lîn trong ®ã 35 lîn khoÎ, chóng t«i t−¬ng ®−¬ng víi kÕt qu¶ nghiªn 51 lîn m¾c bÖnh phï ®Çu, kÕt qu¶ ®−îc ghi cøu cña t¸c gi¶ trªn. §èi víi lîn bÖnh, chØ trong c¸c b¶ng 1,2,3,4. sè nµy gi¶m ®i nhiÒu so víi lîn khoÎ. Cô 2.1. C¸c chØ tiªu l©m sµng thÓ : tõ (34,7 ± 1,07)% ë lîn khoÎ gi¶m Qua b¶ng 1 cho thÊy : xuèng cßn (30,5 ± 0,91)% ë lîn bÞ bÖnh + Th©n nhiÖt: ë lîn khoÎ trung b×nh lµ nhãm I vµ( 23,4 ± 0,42)% ë lîn bÖnh (38,97±0,12)0C. Khi lîn m¾c bÖnh cã th©n nhãm II. nhiÖt trung b×nh (39,98±0,10)0C - ë lîn + ThÓ tÝch b×nh qu©n cña hång cÇu ë bÖnh nhãm I vµ (38,19±0,17)0C - ë lîn lîn kháe trung b×nh lµ (53,09 ± 0,73)µm3. bÖnh nhãm II. Theo Bush vµ céng sù (1995), thÓ tÝch b×nh Nh− vËy kÕt qu¶ nghiªn cøu cña chóng qu©n cña hång cÇu lîn dao ®éng tõ (50 ®Õn t«i phï hîp víi nhËn xÐt cña t¸c gi¶ Shanks 68)µm3. KÕt qu¶ nghiªn cøu cña chóng t«i (1938), J. Tomoney (1950): lîn m¾c bÖnh còng n»m trong kho¶ng ®ã. phï ®Çu th−êng kh«ng sèt hoÆc sèt nhÑ. Khi lîn bÞ bÖnh thÓ tÝch b×nh qu©n cña + TÇn sè h« hÊp : ë lîn khoÎ trung b×nh hång cÇu thay ®æi kh«ng ®¸ng kÓ so víi thÓ lµ 22,74 ± 0,42 lÇn/phót. Khi bÞ bÖnh tÇn sè tÝch b×nh qu©n hång cÇu cña lîn khoÎ h« hÊp t¨ng lªn (37,38±0,57) lÇn/phót ë lîn (b¶ng 2). bÖnh nhãm I vµ (44,23± 0,47) lÇn/phót-ë + Hµm l−îng huyÕt s¾c tè nhãm II. (Hemoglobin-Hb)g% + TÇn sè tim m¹ch : ë lîn khoÎ trung §Ó x¸c ®Þnh l−îng huyÕt s¾c tè cña lîn b×nh lµ (93,34 ± 0,65) lÇn/phót. TÇn sè khoÎ vµ lîn bÖnh chóng t«i sö dông huyÕt tim t¨ng lªn (119,55 ± 0,53) lÇn/phót ë s¾c kÕ Shalli. KÕt qu¶ tr×nh bµy ë b¶ng 3. 62 71
B¶ng 1: Th©n nhiÖt, tÇn sè h« hÊp, tÇn sè m¹ch cña lîn khoÎ vµ lîn bÖnh phï ®Çu ChØ tiªu Sè l−îng Th©n nhiÖt (OC) TÇn sè h« hÊp (LÇn/phót) TÇn sè m¹ch (LÇn/phót) (con) §èi t−îng X ± mx Dao ®éng X ± mx Dao ®éng X ± mx Dao ®éng Lîn khoÎ 35 38,97 ± 0,12 38,5 - 39,8 22,74 ± 0,42 20 - 25 93,34 ± 0,65 90- 98 Lîn Nhãm I 29 39,98 ± 0,10 39,5 - 40,4 37,38 ± 0,57 35 - 40 119,55 ± 0,53 117 - 123 bÖnh Nhãm II 22 38,19 ± 0,17 37,5 - 38,9 44,23 ± 0,47 43 - 46 133,09 ± 0,71 131 - 136 B¶ng 2: Sè l−îng hång cÇu, tû khèi hång cÇu, thÓ tÝch b×nh qu©n hång cÇu ë lîn khoÎ vµ lîn m¾c bÖnh phï ®Çu, s−ng mÆt ChØ tiªu Sè l−îng hång cÇu ThÓ tÝch BQ cña hång cÇu Sè Tû khèi hång cÇu (%) (triÖu/mm3) (µ m3) l−îng (con) X ± mx Dao ®éng X ± mx Dao ®éng X ± mx Dao ®éng §èi t−îng Lîn khoÎ 35 6,55 ± 0,16 6,16-7,84 34,7 ± 1,07 29,5-40,5 53,09 ± 0,73 50,85-57,17 Lîn Nhãm I 29 5,57 ± 0, 14 5,22-6,35 30,5 ± 0,91 26,5-33,5 58,3 ± 1,69 52,77-64,97 bÖnh Nhãm II 22 4,23 ± 0,18 3,74-5,03 23,4 ± 0,42 22,4-24,6 55,67 ± 1,71 48,91-59,89 B¶ng 3: Hµm l−îng huyÕt s¾c tè, nång ®é huyÕt s¾c tè b×nh qu©n, l−îng huyÕt s¾c tè b×nh qu©n cña hång cÇu ë lîn khoÎ vµ lîn m¾c bÖnh phï ®Çu ChØ tiªu Hµm l−îng huyÕt s¾c Nång ®é huyÕt s¾c tè b×nh L−îng huyÕt s¾c tè b×nh Sè tè(g%) qu©n(%) qu©n trong 1 hång cÇu (pg) l−îng (con) Dao §èi t−îng X ± mx ®éng X ± mx Dao ®éng X ± mx Dao ®éng Lîn khoÎ 35 12,16 ± 0,22 11-13 35,16 ± 0,63 32,1 - 37,33 18,66 ± 0,66 16,5-21,3 Lîn Nhãm I 29 16,05 ± 0,32 15 - 17,5 53,50 ± 0,74 50,7-56,6 31,26 ± 1,03 27,3-35,9 bÖnh Nhãm II 22 17,68 ± 0,23 17 - 18,5 75,50 ± 0,12 75,1-75,9 42,03 ± 1,41 36,7-45,4 Qua b¶ng 3 cho thÊy: Lîn khoÎ cã hµm t¨ng tõ (35,16 ± 0,63)% ë lîn khoÎ lªn tíi l−îng huyÕt s¾c tè trung b×nh lµ (12,16± (53,5 ± 0,74)% ë lîn bÖnh nhãm I vµ (75,5 ± 0,12)g%, dao ®éng tõ (11 ®Õn 13)g%. Theo 0,12)% ë lîn bÖnh nhãm II). Craft vµ céng sù (1994) hµm l−îng huyÕt + L−îng huyÕt s¾c tè b×nh qu©n cña s¾c tè trung b×nh ë lîn khoÎ lµ 13g%, dao hång cÇu: kiÓm tra l−îng huyÕt s¾c tè ®éng tõ 10 - 15g%. b×nh qu©n cña hång cÇu ë 35 lîn khoÎ vµ KiÓm tra hµm l−îng huyÕt s¾c tè ë lîn 51 lîn lîn bÖnh cho thÊy: l−îng huyÕt s¾c bÖnh cho thÊy: khi lîn bÞ bÖnh phï ®Çu th× tè b×nh qu©n cña hång cÇu lîn khoÎ trung hµm l−îng huyÕt s¾c tè cao h¬n b×nh th−êng b×nh lµ (18,66 ± 0,59) pg. Nh−ng khi lîn rÊt nhiÒu tõ (12,16±0,22)g% t¨ng lªn tíi bÞ bÖnh th× l−îng huyÕt s¾c tè b×nh qu©n (16,05±0,32)g% ë lîn bÖnh nhãm I vµ trung b×nh t¨ng lªn tíi (31,26±1,03)pg ë (17,68±0,23)g% ë lîn bÖnh nhãm II). lîn bÖnh nhãm I vµ (42,03±1,41)pg ë lîn + Nång ®é huyÕt s¾c tè b×nh qu©n cña bÖnh nhãm II. lîn khoÎ trung b×nh lµ (35,16 ± 0,63)%. Khi + Sè l−îng vµ c«ng thøc b¹ch cÇu. KÕt lîn bÞ bÖnh, nång ®é huyÕt s¾c tè b×nh qu©n qu¶ ghi ë b¶ng 4. 63
B¶ng 4 : Sè l−îng b¹ch cÇu, c«ng thøc b¹ch cÇu ë lîn khoÎ vµ lîn m¾c bÖnh phï ®Çu ChØ tiªu C«ng thøc b¹ch cÇu Sè l−îng B¹ch cÇu B¹ch cÇu ¸i B¹ch cÇu trung tÝnh Sè b¹ch cÇu L©m ba cÇu §¬n nh©n lín ¸i toan kiÒm Nh©n Êu Nh©n gËy (%) Nh©n ®èt l−îng (ngh×n/mm) (%) (%) (%) (%) (%) (%) (con) X ± mx X ± mx X ± mx X ± mx X ± mx X ± mx X ± mx X ± mx §èi t−îng Dao ®éng Dao ®éng Dao ®éng Dao ®éng Dao ®éng Dao ®éng Dao ®éng Dao ®éng 14,70 ± 0,29 2,44 ± 0,19 2,36 ± 0,13 13,75 ± 0,29 26,61 ± 0,26 50,06 ± 1,37 4,78 ± 0,36 Lîn khoÎ 35 0 13,39 - 16,24 1,39 ± 3,19 1,7 - 2,9 12,49 - 15,48 25,49 - 27,98 44,5 - 57,0 3,0 - 6,9 20,43 ± 0,17 2,04 ± 0,10 3,27 ± 0,10 34,44 ± 0,50 15,32 ± 0,63 42,10 ± 0,71 2,83 ± 0,10 Nhãm I 29 0 Lîn 19,77 - 21,19 1,64 - 2,49 2,8 - 3,7 31,49 - 35,98 12,79 - 17,78 39,5 - 45,0 2,46 - 3,25 bÖnh 21,47 ± 0,24 0,85 ± 0,02 5,55 ± 0,40 40,46 ± 0,32 18,02 ± 0,45 33,22 ± 0,96 1,90 ± 0,07 Nhãm II 22 0 20,49 - 22,09 0,77 - 0,92 4,24 - 7,09 38,49 - 41,18 16,2 - 19,68 29,5 - 35,8 1,6 - 2,15 70
NhËn xÐt: 2. Sè l−îng hång cÇu, tû khèi hång cÇu - Sè l−îng b¹ch cÇu trung b×nh ë lîn ë lîn bÖnh gi¶m so víi lîn khoÎ, gi¶m khoÎ lµ 14,70 ± 0,29 ngh×n/mm3 m¸u. So víi nhiÒu khi bÖnh nÆng. tµi liÖu cña Luke. D (1953) vµ Hå V¨n Nam 3. Hµm l−îng huyÕt s¾c tè, nång ®é (1982), sè l−îng b¹ch cÇu trung b×nh ë lîn huyÕt s¾c tè b×nh qu©n, l−îng huyÕt s¾c tè khoÎ lµ 16 ngh×n/mm3 m¸u, dao ®éng tõ 11 - b×nh qu©n ë hång cÇu cña lîn bÖnh t¨ng vµ 16 ngh×n/mm3 m¸u th× kÕt qu¶ nghiªn cøu t¨ng cao khi bÖnh nÆng. cña chóng t«i n»m trong kho¶ng dao ®éng 4. Khi lîn bÞ bÖnh sè l−îng b¹ch cÇu trong nh− kÕt qu¶ nghiªn cøu cña c¸c gi¶ trªn. 1mm3 m¸u t¨ng lªn vµ c«ng thøc b¹ch cÇu còng Khi lîn bÞ bÖnh th× sè l−îng b¹ch cÇu thay ®æi, b¹ch cÇu trung tÝnh t¨ng. Nh−ng b¹ch t¨ng so víi sè l−îng b¹ch cÇu ë lîn khoÎ tõ cÇu ®¬n nh©n vµ l©m ba cÇu gi¶m so víi lîn (14,70±0,29) ngh×n/mm3 m¸u t¨ng lªn tíi khoÎ. (20,43±0,17) ngh×n/mm3 m¸u ë lîn bÖnh nhãm I vµ (21,47±0,24) ngh×n/mm3m¸u ë Tµi liÖu tham kh¶o lîn bÖnh nhãm II Bush, J. G; Berlin, N. I; Jensen, W. N; Bill, A. C«ng thøc b¹ch cÇu: ë lîn bÖnh sè B. and Wintrobe, M. M. (1956). l−îng b¹ch cÇu trung tÝnh nh©n Êu vµ nh©n "erythocyte life span in growing swine as gËy ®Òu t¨ng so víi lîn khoÎ tû lÖ b¹ch cÇu determined by glycin", J. Exp. Med. trung tÝnh ë lîn bÖnh phï ®Çu cao h¬n lîn Craft et al (1994). "statistical observations khoÎ (b¶ng 4), nh−ng tû lÖ b¹ch cÇu ®¬n involving weight, hemoglobin and the proportion of white blood cells in pig", J. nh©n vµ l©m ba cÇu gi¶m so víi lîn khoÎ. Am - Vet. MA. Nh− vËy, cã sù thay ®æi râ rÖt vÒ c«ng thøc b¹ch cÇu gi÷a lîn khoÎ vµ lîn bÖnh Luke, D. (1953). "the differential leukocyte count in the normal pig", J. Comp. Path and Therap. phï ®Çu. Hå V¨n Nam, NguyÔn ThÞ §µo Nguyªn, Ph¹m 3. KÕt luËn Ngäc Th¹ch (1996), Gi¸o tr×nh chÈn ®o¸n 1. Khi lîn bÞ bÖnh phï ®Çu th©n nhiÖt l©m sµng thó y NXB N«ng nghiÖp, Hµ kh«ng t¨ng, thËm chÝ l¹i gi¶m so víi b×nh Néi. th−êng (ë lîn bÖnh nhãm II) nh−ng tÇn sè Shank, P.L. (1998). “An unusual condition h« hÊp vµ nhÞp tim m¹ch ®Òu cao h¬n so víi affecting the digestive organ of the pig”, lîn khoÎ. Vet Rec 50, pp. 356-358. 65
71