Một số đặc điểm hóa sinh liên quan đến khả năng chịu mất nước của cây lúa nương địa phương ở giai đoạn mạ

Nguyễn Thị Ngọc Lan và cs<br /> <br /> Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ<br /> <br /> 63(1): 81 - 85<br /> <br /> MỘT SỐ ĐẶC ĐIỂM HÓA SINH LIÊN QUAN ĐẾN KHẢ NĂNG<br /> CHỊU MẤT NƢỚC CỦA CÂY LÚA NƢƠNG ĐỊA PHƢƠNG Ở GIAI ĐOẠN MẠ<br /> Nguyễn Thị Ngọc Lan1, Vi Văn Bảo1, Chu Hoàng Mậu2, Nguyễn Nhƣ Khanh3<br /> 1<br /> Trường Đại học Sư phạm – ĐH Thái Nguyên, 2 Đại học Thái Nguyên,<br /> 3<br /> Trường Đại học Sư phạm Hà Nội<br /> <br /> TÓM TẮT<br /> Hạn hán có tác động tiêu cực đối với cây lúa cạn, ảnh hƣởng lớn nhất là giai đoạn cây mạ. Khi tế<br /> bào mất nƣớc, các chất hòa tan trong cơ thể thực vật sẽ đƣợc tích luỹ dần trong tế bào chất làm<br /> tăng khả năng giữ nƣớc của nguyên sinh chất. Bài báo này đề cập đến kết quả nghiên cứu về một<br /> số đặc điểm hóa sinh liên quan đến khả năng chịu mất nƣớc ở giai đoạn mạ của cây lúa nƣơng địa<br /> phƣơng ở Việt Nam. Khả năng chịu mất nƣớc của các giống lúa nƣơng đã đƣợc đánh giá và xếp<br /> loại, trong đó giống chịu mất nƣớc tốt là giống Gb, còn giống Klk là giống chịu mất nƣớc kém<br /> nhất. Kết quả phân tích các chỉ hóa sinh nhƣ: hàm lƣợng chlorophyll tổng số, chlorophyll liên kết<br /> tổng số, hàm lƣợng prolin, hàm lƣợng axit hữu cơ và áp suất thẩm thấu đã cho thấy có sự tồn tại<br /> mối tƣơng quan thuận giữa các chỉ tiêu này với khả năng chịu hạn của các giống lúa nghiên cứu;<br /> có thể căn cứ vào các chỉ tiêu hóa sinh để bƣớc đầu đánh giá và tuyển chọn giống lúa chịu mất<br /> nƣớc giới thiệu cho sản xuất.<br /> Từ khóa: Áp xuất thẩm thấu, chịu mất nước, đặc điểm hóa sinh, giai đoạn mạ, lúa nương.<br /> <br /> MỞ ĐẦU<br /> Trong thời gian gần đây, nhiều nghiên cứu<br /> trong lĩnh vực nông lâm ngƣ nghiệp tập trung<br /> vào việc nâng cao năng suất, chất lƣợng và<br /> tính chống chịu của vật nuôi cây trồng. Các<br /> tác nhân ngoại cảnh bất lợi thƣờng gặp đối<br /> với thực vật là hạn hán, nóng, lạnh ...gây nên<br /> sự mất nƣớc của mô thực vật.Vì thế, các<br /> nghiên cứu về khả năng chịu mất nƣớc của<br /> cây trồng đã và đang đƣợc các nhà khoa học<br /> quan tâm đến [10], [11], [15], [18].<br /> Khi tế bào mất nƣớc, các chất hòa tan trong<br /> cơ thể thực vật sẽ đƣợc tích luỹ dần trong tế<br /> bào chất làm tăng khả năng giữ nƣớc của<br /> nguyên sinh chất. Hầu hết các loại chất hữu<br /> cơ hoà tan có tác dụng điều chỉnh áp suất<br /> thẩm thấu đƣợc sinh ra ngay trong quá trình<br /> đồng hoá và trao đổi chất. Những thay đổi<br /> hoá sinh khác do hạn gây ra cũng đã đƣợc<br /> nghiên cứu, chẳng hạn nhƣ giảm cố định CO2,<br /> giảm tổng hợp protein và axit nucleic, tăng<br /> hoạt tính ribonucleaza, làm tăng hàm lƣợng<br /> prolin, tăng nồng độ các chất hoà tan nhƣ<br /> betaine. Các nghiên cứu đều cho rằng khi cây<br /> gặp hạn, tế bào mất nƣớc đã xảy ra hiện tƣợng<br /> tăng lên về hàm lƣợng ABA, hàm lƣợng<br /> <br /> *<br /> <br /> *<br /> <br /> Tel: 0983 581 979; Email.: ntnl2008@gmail.com<br /> <br /> proline, nồng độ ion K+, các loại đƣờng, axit<br /> hữu cơ,... giảm phức hợp CO2, protein và các<br /> axit nucleic [1], [2].<br /> Trong phân loại nhóm cây trồng dựa trên khả<br /> năng chịu hạn thì cây lúa đƣợc xếp vào loại<br /> cây trồng có khả năng chịu hạn kém nhất của<br /> nhóm cây chịu hạn kém [4]. Quá trình sinh<br /> trƣởng và phát triển của cây lúa bao gồm<br /> nhiều giai đoạn, trong đó hạn có ảnh hƣởng<br /> lớn nhất ở giai đoạn hạt nảy mầm, giai đoạn<br /> cây mạ và giai đoạn trổ bông. Nếu thiếu nƣớc<br /> ở các giai đoạn này cây lúa sẽ ngừng sinh<br /> trƣởng, phát triển hoặc có thể bị chết làm hạn<br /> chế năng suất và sản lƣợng lúa. Có thể khẳng<br /> định chống hạn là đặc tính cơ bản để ổn định<br /> năng suất ở các địa bàn trồng lúa không chủ<br /> động về nƣớc tƣới. Để xác định nhanh tính<br /> chịu hạn của năm giống lúa nƣơng địa<br /> phƣơng, chúng tôi tiến hành đánh giá khả<br /> năng chịu hạn đồng thời tiến hành phân tích<br /> một số chỉ tiêu sinh lý, hóa sinh liên quan đến<br /> tính chịu hạn ở giai đoạn mạ.<br /> VẬT LIỆU VÀ PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN<br /> CỨU<br /> Sử dụng các giống lúa nƣơng địa phƣơng do<br /> Trung tâm Tài nguyên Di truyền Thực vật,<br /> Viện Khoa học Nông nghiệp Việt Nam cung<br /> cấp làm vật liệu nghiên cứu.<br /> <br /> 81<br /> Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên<br /> <br /> http://www.Lrc-tnu.edu.vn<br /> <br /> Nguyễn Thị Ngọc Lan và cs<br /> <br /> Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ<br /> <br /> Đánh giá nhanh khả năng chịu mất nƣớc của<br /> các giống lúa nƣơng địa phƣơng ở giai đoạn<br /> mạ theo phƣơng pháp của Lê Trần Bình và cs<br /> [1]. Hàm lƣợng axit hữu cơ tổng số trong mẫu<br /> đƣợc xác định theo phƣơng pháp của<br /> Ermacov [20]. Phân tích hàm lƣợng prolin<br /> theo phƣơng pháp của Bates và cs có cải tiến<br /> (1973) [7]. Hàm lƣợng chlorophyll đƣợc xác<br /> định theo phƣơng pháp của Wintermans, De<br /> Mots [3]. Xác định áp suất thẩm thấu của tế<br /> bào bằng phƣơng pháp so sánh tỷ trọng<br /> trong dung dịch [3].<br /> KẾT QUẢ VÀ THẢO LUẬN<br /> Chỉ số chịu hạn tƣơng đối của 5 giống lúa<br /> nƣơng<br /> Chúng tôi đánh giá khả năng chịu mất nƣớc<br /> của 5 giống lúa nƣơng địa phƣơng thông qua<br /> việc xác định chỉ số chịu hạn tƣơng đối của<br /> từng giống lúa nƣơng dựa trên kết quả phân<br /> tích các chỉ tiêu tỷ lệ phầm trăm cây không<br /> héo và cây phục hồi sau 1, 3, 5 ngày gây hạn.<br /> Chỉ số chịu hạn càng lớn khả năng chịu mất<br /> nƣớc của cây càng cao và ngƣợc lại. Đây là<br /> cơ sở để đánh giá và tuyển chọn giống lúa có<br /> khả năng chịu mất nƣớc. Kết quả xác định chỉ<br /> số chịu hạn của 5 giống lúa nƣơng địa<br /> phƣơng đƣợc trình bày ở bảng 1.<br /> Bảng 1. Chỉ số chịu hạn tƣơng đối<br /> STT<br /> 1<br /> <br /> Giống<br /> Bcc<br /> <br /> Chỉ số chịu hạn<br /> 11220,67<br /> <br /> 2<br /> <br /> Gb<br /> <br /> 13840,71<br /> <br /> 3<br /> <br /> Klk<br /> <br /> 7217,72<br /> <br /> 4<br /> <br /> Ln<br /> <br /> 11544,18<br /> <br /> 5<br /> <br /> Mt<br /> <br /> 10210,80<br /> <br /> Số liệu ở bảng 1 cho thấy, chỉ số chịu hạn của<br /> 5 giống lúa nƣơng có sự chênh lệch khá lớn,<br /> cao nhất là giống Gb (13840,71), thấp hơn là<br /> giống Ln (11544,18), tiếp theo là giống Bcc<br /> (11220,67) và giống Mt (10210,80), cuối<br /> cùng là giống Klk. Nhƣ vậy có thể xếp khả<br /> năng chịu mất nƣớc theo thứ tự giảm dần của<br /> các giống lúa là: Gb > Ln > Bcc > Mt> Klk.<br /> Hàm lƣợng prolin trong cây mạ<br /> Prolin là một axit amin liên quan nhiều đến sự<br /> gia tăng áp suất thẩm thấu khi gặp điều kiện<br /> bất lợi của môi trƣờng. Prolin cũng là một<br /> trong các chỉ tiêu quan trọng nhất điều kiện<br /> thiếu hụt nƣớc và đƣợc coi nhƣ là một thông<br /> 82<br /> <br /> 63(1): 81 - 85<br /> <br /> số để xác định sự khô hạn sinh lý của cây<br /> trồng. Vì vậy, chúng tôi đã phân tích hàm<br /> lƣợng prolin của 5 giống lúa nƣơng, kết quả<br /> đƣợc thể hiện ở hình 1.<br /> M/mg<br /> <br /> Hình 1. Hàm lƣợng prolin của cây mạ<br /> <br /> Các giống lúa nghiên cứu có hàm lƣợng<br /> prolin dao động từ 0,22 đến 0,35 M/mg<br /> mẫu<br /> Giống<br /> tƣơi phân tích. Giống Gb có khả năng chịu<br /> hạn tốt nhất trong 5 giống thì cũng có hàm<br /> lƣợng prolin trong cây cao nhất đạt 0,35<br /> M/mg, sau đó là các giống Bcc, Ln, Mt và<br /> thấp nhất là giống Klk, đây cũng là giống kém<br /> chịu hạn nhất. Nhƣ vậy, rõ ràng có sự liên<br /> quan khá chặt chẽ giữa khả năng chịu hạn với<br /> hàm lƣợng prolin trong cây mạ. Prolin là một<br /> axit amin có vai trò tăng khả năng giữ nƣớc<br /> của tế bào. Sự tích lũy prolin trong cây có thể<br /> là phản ứng thích nghi chống lại sự thiếu nƣớc.<br /> Kết quả nghiên cứu này của chúng tôi cũng<br /> tƣơng tự với các nghiên cứu về mối liên quan<br /> giữa tính chống chịu với hàm lƣợng prolin trên<br /> các loại cây trồng khác nhau [2], [7].<br /> Hàm lƣợng axít hữu cơ trong cây mạ<br /> Bảng 2. Hàm lƣợng axít hữu cơ<br /> (* ldl: mili đương lượng)<br /> STT<br /> <br /> Giống<br /> <br /> 1<br /> <br /> Bcc<br /> <br /> Hàm lƣợng axit tổng số<br /> (ldl*/g mẫu tƣơi)<br /> 42,05<br /> ±<br /> 0,050<br /> <br /> 2<br /> <br /> Gb<br /> <br /> 42,8<br /> <br /> ±<br /> <br /> 0,100<br /> <br /> 3<br /> <br /> Klk<br /> <br /> 28,06<br /> <br /> ±<br /> <br /> 0,026<br /> <br /> 4<br /> <br /> Ln<br /> <br /> 41,95<br /> <br /> ±<br /> <br /> 0,132<br /> <br /> 5<br /> <br /> Mt<br /> <br /> 36,6<br /> <br /> ±<br /> <br /> 0,755<br /> <br /> Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên<br /> <br /> http://www.Lrc-tnu.edu.vn<br /> <br /> Nguyễn Thị Ngọc Lan và cs<br /> <br /> Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ<br /> <br /> Axit hữu cơ là sản phẩm trung gian trong quá<br /> trình trao đổi chất và năng lƣợng. Bên cạnh<br /> đó các axit hữu cơ tan cũng là chất có hoạt<br /> tính thẩm thấu góp phần tham gia điều chỉnh<br /> áp suất thẩm thấu trong tế bào.<br /> Kết quả ở bảng 2 cho thấy hàm lƣợng axit<br /> tổng số trong 5 giống lúa thí nghiệm có biến<br /> đổi khác nhau. Trong đó, giống Klk là giống<br /> có hàm lƣợng axit hữu cơ tổng số thấp nhất<br /> chỉ đạt 28 ldl/g mẫu tƣơi, còn giống Gb là có<br /> hàm lƣợng axit hữu cơ tổng số cao nhất –<br /> 42,8 ldl/g mẫu tƣơi.<br /> Khi gặp điều kiện gây mất nƣớc, cây trồng có<br /> sự gia tăng tích lũy các chất có hoạt tính thẩm<br /> thấu để tăng áp suất thẩm thấu thúc đẩy quá<br /> trình hút nƣớc và giữ nƣớc của cây. Cùng với<br /> các chất hòa tan khác thì hàm lƣợng axit trong<br /> cây cũng là yếu tố tạo cơ sở cho tính chống<br /> chịu của cây trồng. Nghiên cứu của Võ Minh<br /> <br /> 63(1): 81 - 85<br /> <br /> Thứ về tính chống chịu mặn ở lúa cũng có kết<br /> luận tƣơng tự [5].<br /> Hàm lƣợng chlorophyll của cây mạ<br /> Hàm lƣợng chlorophyll trong lá là một chỉ số<br /> thể hiện khả năng quang hợp của cây<br /> (Nageswara và cs, 2001 [13]; Wright và cs, 1994<br /> [17]) và là yếu tố có liên quan trực tiếp đến<br /> quá trình tăng trƣởng của cây (Farquhar và<br /> Richards, 1984 [8]). Bộ máy quang hợp trong lá<br /> <br /> cây thƣờng rất mẫn cảm với những thay đổi<br /> của môi trƣờng. Khi gặp điều kiện thiếu nƣớc<br /> làm quá trình tổng hợp mới chlorophyll bị<br /> ngừng trệ đồng thời cấu trúc của bộ máy<br /> quang hợp cũng bị hƣ hại làm thay đổi lƣợng<br /> chlorophyll tổng số và chlorophyll liên kết<br /> trong lá. Vì thế chúng tôi đã tiến hành phân<br /> tích hai chỉ tiêu này ở mô lá của các giống lúa<br /> (bảng 3).<br /> <br /> Bảng 3. Hàm lƣợng chlorophyll tổng số và chlorophyll liên kết<br /> Giống<br /> <br /> Chlorophyll tổng số (mg/g)<br /> <br /> Chlorophyll liên kết (mg/g)<br /> <br /> Chl a(mg/g)<br /> <br /> Chl b<br /> <br /> Chl (a+b)<br /> <br /> Chl a<br /> <br /> Bcc<br /> <br /> 1,39 ±<br /> <br /> 0,030<br /> <br /> 0,52 ±<br /> <br /> 0,012<br /> <br /> 1,91 ±<br /> <br /> 0,037<br /> <br /> 0,65 ±<br /> <br /> 0,008<br /> <br /> 0,27 ±<br /> <br /> 0,004<br /> <br /> 0,92 ±<br /> <br /> 0,005<br /> <br /> Gb<br /> <br /> 1,41 ±<br /> <br /> 0,003<br /> <br /> 0,55 ±<br /> <br /> 0,001<br /> <br /> 1,96 ±<br /> <br /> 0,002<br /> <br /> 0,67 ±<br /> <br /> 0,014<br /> <br /> 0,32 ±<br /> <br /> 0,007<br /> <br /> 0,99 ±<br /> <br /> 0,006<br /> <br /> Klk<br /> <br /> 1,10 ±<br /> <br /> 0,015<br /> <br /> 0,40 ±<br /> <br /> 0,023<br /> <br /> 1,50 ±<br /> <br /> 0,009<br /> <br /> 0,41 ±<br /> <br /> 0,004<br /> <br /> 0,20 ±<br /> <br /> 0,003<br /> <br /> 0,61 ±<br /> <br /> 0,003<br /> <br /> Ln<br /> <br /> 1,32 ±<br /> <br /> 0,003<br /> <br /> 0,62 ±<br /> <br /> 0,002<br /> <br /> 1,93 ±<br /> <br /> 0,002<br /> <br /> 0,66 ±<br /> <br /> 0,015<br /> <br /> 0,31 ±<br /> <br /> 0,009<br /> <br /> 0,97 ±<br /> <br /> 0,018<br /> <br /> Mt<br /> <br /> 1,29 ±<br /> <br /> 0,005<br /> <br /> 0,51 ±<br /> <br /> 0,006<br /> <br /> 1,80 ±<br /> <br /> 0,007<br /> <br /> 0,53 ±<br /> <br /> 0,003<br /> <br /> 0,24 ±<br /> <br /> 0,005<br /> <br /> 0,77 ±<br /> <br /> 0,003<br /> <br /> Khi nghiên cứu mối liên quan giữa hàm lƣợng<br /> nƣớc và hàm lƣợng chlorophyll ở cây vừng<br /> (Sesamum indicum L.) trong các điều kiện<br /> cung cấp nƣớc khác nhau, Hassanzadeh và cs<br /> (2009) [9] đã đề nghị có thể dựa vào hàm<br /> lƣợng chlorophyll b và chlorophyll tổng số để<br /> tuyển chọn giống chịu hạn và có năng suất<br /> cao. Theo Percival và Noviss (2008) [14],<br /> hàm lƣợng chlorophyll trong lá và huỳnh<br /> quang chlorophyll cao đã tăng cƣờng tính<br /> chịu hạn kéo dài, giúp cây nhanh phục hồi sau<br /> hạn. Chỉ số về tính ổn định của chlorophyll<br /> còn có liên quan mật thiết với năng suất của<br /> các giống kê (Panicum miliaceum) trong điều<br /> kiện khô hạn (Masood Ali, 1986) [12]. Khi<br /> nghiên cứu về tính chịu hạn ở cây lạc<br /> (Arachis hypogaea L.), Arunyanark và cs<br /> (2008) [6] đã khẳng định sự ổn định của<br /> <br /> Chl b<br /> <br /> Chl (a+b)<br /> <br /> chlorophyll là một chỉ tiêu đặc trƣng cho tính<br /> chịu hạn ở lạc.<br /> Kết quả ở bảng 3 cho thấy, hàm lƣợng<br /> chlorophyll tổng số của các giống lúa nghiên<br /> cứu dao động trong khoảng từ 1,50 đến 1,96<br /> và thứ tự xếp từ cao xuống thấp về giá trị của<br /> hàm lƣợng chlorophyll tổng số là: Gb > Ln ><br /> Bcc > Mt > Klk. Hàm lƣợng chlorophyll liên<br /> kết trong lá của các giống có giá trị từ cao<br /> đến thấp cũng tƣơng tự với hàm lƣợng<br /> chlorophyll tổng số và giống Gb vẫn có hàm<br /> lƣợng chlorophyll liên kết cao nhất ở cả ba<br /> nhóm (chlorophyll a,<br /> chlorophyll b,<br /> chlorophyll (a+b)) và thấp nhất ở giống Klk.<br /> Áp suất thẩm thấu của cây mạ<br /> Đặc tính chịu hạn của cây trồng là do nhiều<br /> yếu tố quyết định nhƣ đặc điểm hình thái, giải<br /> phẫu; các chỉ tiêu sinh lý, hóa sinh ... Trong<br /> đó, sự điều chỉnh áp suất thẩm thấu dịch bào<br /> là một phản ứng cơ bản đối với sự thiếu hụt<br /> <br /> 83<br /> Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên<br /> <br /> http://www.Lrc-tnu.edu.vn<br /> <br /> Nguyễn Thị Ngọc Lan và cs<br /> <br /> Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ<br /> <br /> nƣớc. Vì thế, bên cạnh việc xác định hàm<br /> lƣợng một số chất có hoạt tính thẩm thấu<br /> chúng tôi còn xác định áp suất thẩm thấu của<br /> 5 giống lúa.<br /> Bảng 4. Áp suất thẩm thấu của cây mạ<br /> STT<br /> <br /> Giống<br /> <br /> Áp suất thẩm thấu (atm)<br /> <br /> 1<br /> <br /> Bcc<br /> <br /> 5,96<br /> <br /> 2<br /> <br /> Gb<br /> <br /> 6,46<br /> <br /> 3<br /> <br /> Klk<br /> <br /> 4,22<br /> <br /> 4<br /> <br /> Ln<br /> <br /> 6,09<br /> <br /> 5<br /> <br /> Mt<br /> <br /> 5,96<br /> <br /> Từ kết quả phân tích áp suất thẩm thấu của<br /> các giống lúa ở bảng 4, chúng tôi thấy giữa<br /> các giống lúa nghiên cứu có sự biến động<br /> khác nhau không nhiều về áp suất thẩm thấu.<br /> Tuy nhiên, giống Gb vẫn là giống có áp suất<br /> thẩm thấu cao nhất – 6,46 atm tiếp sau lần<br /> lƣợt là các giống Ln (6,09 atm), Bcc và Mt<br /> cùng đạt giá trị là 5,96 atm, cuối cùng là<br /> giống Klk chỉ đạt 4,22 atm. Các nghiên cứu<br /> của Zhang và cs (1999), Taix và Zeiger<br /> (1998) đã chỉ ra rằng, áp suất thẩm thấu khác<br /> nhau của các giống cây trồng có thể do các<br /> gen hay QTL (quantitative trait loci ) kiểm<br /> soát sự điều chỉnh thẩm thấu qui định chiều<br /> hƣớng thích nghi khác nhau [19], [16].<br /> KẾT LUẬN<br /> Đã xác định đƣợc mức độ chịu hạn của các<br /> giống lúa nƣơng địa phƣơng, giống Gb chịu<br /> hạn tốt và giống Klk chịu hạn kém nhất.<br /> Các chỉ tiêu sinh hóa nhƣ: hàm lƣợng<br /> chlorophyll tổng số, chlorophyll liên kết tổng<br /> số, hàm lƣợng prolin, hàm lƣợng axit hữu cơ và<br /> áp suất thẩm thấu có mối tƣơng quan thuận với<br /> khả năng chịu hạn của cây lúa nƣơng. Đây là cơ<br /> sở để bƣớc đầu đánh giá và tuyển chọn giống<br /> lúa chịu mất nƣớc, giới thiệu cho sản xuất.<br /> TÀI LIỆU THAM KHẢO<br /> [1]. Lê Trần Bình, Lê Thị Muội (1998), Phân lập<br /> gen và chọn dòng chống chịu ngoại cảnh bất lợi ở<br /> cây lúa, Nxb Đại học Quốc gia, Hà Nội.<br /> [2]. Nguyễn Hữu Cƣờng, Nguyễn Thị Kim Anh,<br /> Đinh Thị Phòng, Lê Thị Muội, Lê Trần Bình<br /> (2003), “Mối tƣơng quan giữa hàm lƣợng proline<br /> và tính chống chịu ở cây lúa”. Tạp chí Công nghệ<br /> sinh học 1(1), 85-95<br /> [3]. Nguyễn Nhƣ Khanh, Nguyễn Duy Minh<br /> <br /> 63(1): 81 - 85<br /> <br /> (1997), Thực hành sinh lý thực vật, Nxb Hà Nội.<br /> [4].Trần Thị Phƣơng Liên (1999), Nghiên cứu đặc<br /> tính hóa sinh và sinh học phân tử của một số<br /> giống đậu tương có khả năng chịu nóng, chịu hạn<br /> ở Việt Nam. Luận án tiến sỹ Sinh học, Hà Nội<br /> [5]. Võ Minh Thứ (1999), Nghiên cứu so sánh<br /> một số chỉ tiêu sinh ly, sinh hóa của bốn giống lúa<br /> chịu mặn khác nhau dưới ảnh hưởng của mặn<br /> NaCl và mặn có xử lý KClO3. Luận án tiến sỹ Sinh<br /> học, Hà Nội.<br /> [6]. Arunyanark, A; Jogloy, S; Akkasaeng,<br /> C; Vorasoot, N; Kesmala, T; Nageswara Rao, R.<br /> C; Wright, G. C;Patanothai, A. (2008) Chlorophyll<br /> stability is an indicator of drought tolerance in<br /> peanut. Journal of Agronomy and Crop Science,<br /> Volume 194, Number 2, pp. 113-125(13)<br /> [7]. Bates LS, Waldren RP and Teare ID. 1973.<br /> Rapid determination of free proline for water<br /> stress studies. Plant and soil 39, 205-207<br /> [8]. Farquhar, G.D. and Richards, R.A. (1984),<br /> Isotope composition of plant carbon correlates<br /> with water use efficiency of wheat genotypes.<br /> Aust. J. Plant Physiol. 11: 539-552.<br /> [9]. M. Hassanzadeh, A. Ebadi, M. Panahyan-eKivi, A.G. Eshghi, Sh. Jamaati-e-Somarin, M.<br /> Saeidi and R. Zabihi-e-Mahmoodabad. (2009).<br /> Evaluation of Drought Stress on Relative Water<br /> Content and Chlorophyll Content of Sesame<br /> (Sesamum indicum L.) Genotypes at Early<br /> Flowering<br /> Stage.<br /> Research<br /> Journal<br /> of<br /> Environmental Sciences. Volume: 3, Issue: 3 p:<br /> 345-350.<br /> [10]. Jann P. Conroy, James M. Virgona, Robert<br /> M. Smillie and Edward W. Barlow (1988),<br /> Influence of drought acclimation and CO2<br /> enrichment on osmotic adjustment and chlorophyll<br /> a fluorescence of sunflower during drought. Plant<br /> Physiology 86:1108-1115<br /> [11]. Longenberger, Polly; Smith, Wayne; Burke,<br /> John;<br /> McMichael, Bobbie (2007) Drought<br /> tolerance classification via chlorophyll fluroescence<br /> in upland cotton (Gossypium hirsutum L.).<br /> Characterization and enhancement of plant<br /> resistance to water-deficit and thermal stresses.<br /> Plant Stress and Germplasm Development. ASACSSA-SSSA Annual Meeting Abstracts<br /> [12]. Masood Ali, B. D. Patil, N. C. Sinha, C. R.<br /> Rawat (1986), Studies on some Drought Resistant<br /> Traits of Pearl Millet Cultivars and their<br /> Association with Grain Production under Natural<br /> Drought. Journal of Agronomy and Crop<br /> Science. Volume 156 Issue 2,<br /> p 133-137.<br /> [13]. Nageswara Rao RC, Talwar HS and Wright<br /> GC (2001), Rapid assessment of specific leaf area<br /> and leaf nitrogen in peanut (Arachis hypogaea L.)<br /> <br /> 84<br /> Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên<br /> <br /> http://www.Lrc-tnu.edu.vn<br /> <br /> Nguyễn Thị Ngọc Lan và cs<br /> <br /> Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ<br /> <br /> using chlorophyll meter. Journal of Agronomy and<br /> Crop Science 189:175-182.<br /> [14]. Percival GC và Noviss K (2008) Triazole<br /> induced drought tolerance in horse chestnut<br /> (Aesculushippocastanum).<br /> Tree Physiol.28(11):1685-92.<br /> [15]. Somerville C, Briscoe J(2001), Genetic<br /> engineering and water. Science 2001, 292:2217.<br /> [16]. Taix L. and Zeiger E. (1998), Plant<br /> Physiology, Sinauer Associates, Inc, Sinderland,<br /> Massachusetts.<br /> [17]. Wright, G.C., Nageswara Rao RC and<br /> Farquhar, G.D. (1994), Water use effciency and<br /> carbon isotope discrimination in peanut under<br /> <br /> 63(1): 81 - 85<br /> <br /> water deficit conditions. Journal of Agronomy and<br /> Crop Science. 34: 92-97.<br /> [18]. Zhang JZ, Creelman RA, Zhu J-K. (2004),<br /> From laboratory to field. Using information from<br /> Arabidopsis to engineer salt, cold, and drought<br /> tolerance in crops. Plant Physiol, 135:615-621).<br /> [19]. Zhang J., Nguyen H.T. and Blum A.<br /> (1999) “Genetic analysis of osmotic adjustment<br /> in crop plants”. plant Physiology, Vol. 50: 291302.<br /> [20]. A.И.Epmakob<br /> (1972),<br /> Memoәы<br /> Ϭ<br /> uoxumuчeckoso Uccлeәobahuя pacmemuй.<br /> Лemuhzpag Изәateлbctbo. Koлoc.<br /> <br /> SUMMARY<br /> SOME BIOCHEMICAL CHARACTERISTICS RELATED TO<br /> DROUGHT RESISTANCE OF LOCAL UPLAND RICE CULTIVARS<br /> AT THE SEEDLING STAGE<br /> Nguyen Thi Ngoc Lan12, Vi Van Bao1, Chu Hoang Mau2, Nguyen Nhu Khanh3<br /> 1<br /> Collect of Education- Thai Nguyen University, 2 Thai Nguyen University,<br /> 3<br /> Ha Noi University of Education<br /> <br /> Drought have negative effects for many crops. Seedling stage was a period that is most influential<br /> by drought. When cells lose water, dissolved substances in the plant body will be accumulated in<br /> the cytoplasm to increase the water holding capacity of the cytoplasm. This article refers to<br /> research results on some biochemical characteristics related to drought resistance in the seedling<br /> stage of local upland rice in Vietnam. Resistant to dehydration of rice varieties were evaluated and<br /> ranked, Gb is the best and the worst is Klk. The analysis of biochemical indicators such as total<br /> chlorophyll content, total chlorophyll link, prolin content, organic acid content and osmotic<br /> pressure; results show correlation agreement between the targets with the ability of droughtresistant rice varieties, It can base on biochemical targets to initially review and selection of<br /> dehydration resistant rice varieties.<br /> Key wods: Biochemical characteristics,drought resistance, osmotic pressure, local upland rice, seedling<br /> stage.<br /> <br /> 2<br /> <br /> Tel: 0983 581 979; Email.: ntnl2008@gmail.com<br /> <br /> 85<br /> Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên<br /> <br /> http://www.Lrc-tnu.edu.vn<br /> <br />