Một số khó khăn khi chọn khối hồng cầu hòa hợp miễn dịch tại Viện Huyết học Truyền máu Trung ương và Bệnh viện Bạch Mai

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:4

Thêm vào BST

Báo xấu

4
lượt xem 1
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Bài viết trình bày nhận xét các khó khăn gặp phải khi chọn đơn vị khối hồng cầu hòa hợp miễn dịch và biện pháp xử trí tại Viện Huyết học - Truyền máu Trung ương và bệnh viện Bạch Mai từ 1/3/2019 đến 30/6/2019.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Một số khó khăn khi chọn khối hồng cầu hòa hợp miễn dịch tại Viện Huyết học Truyền máu Trung ương và Bệnh viện Bạch Mai

TẠP CHÍ Y HỌC VIỆT NAM TẬP 485 - THÁNG 12 - SỐ 1&2 - 2019 MỘT SỐ KHÓ KHĂN KHI CHỌN KHỐI HỒNG CẦU HOÀ HỢP MIỄN DỊCH TẠI VIỆN HUYẾT HỌC-TRUYỀN MÁU TRUNG ƯƠNG VÀ BỆNH VIỆN BẠCH MAI Nguyễn Quang Tùng*, Nguyễn Thị Thanh Nga*, Nguyễn Thị Phượng** TÓM TẮT Keywords: Cross-match reaction, red blood cell transfusion. 61 Mục tiêu: Nhận xétcác khó khăn gặp phải khi chọn đơn vị khối hồng cầu hòa hợp miễn dịch và biện I. ĐẶT VẤN ĐỀ pháp xử trí tại Viện Huyết học - Truyền máu Trung ương và bệnh viện Bạch Mai từ 1/3/2019 đến Máu và chế phẩm máu là một trong các liệu 30/6/2019. Đối tượng và phương pháp: Phân tích pháp điều trị quan trọng, tuy nhiên truyền máu 43666 lượt phát máu tại Viện Huyết học-Truyền máu có thể gây ra tai biến nghiêm trọng cho người Trung ương và bệnh viện Bạch Mai trong 4 tháng từ bệnh [1-4]. Để hạn chế những tai biến truyền 1/3/2019 đến 30/6/2019. Kết quả: (1)Gặp khó khăn máu, nhân viên y tế cần tuân thủ nghiêm chỉnh khi chọn khối hồng cầu hòa hợpmiễn dịch là 349 lượt (chiếm 0,8%), trong đó phản ứng hòa hợp dương tính các quy định, nguyên tắc an toàn truyền máu chiếm 68,5% và khó định nhóm chiếm 31.2%.(2) Có theo Thông tư 26 năm 2013 của Bộ Y tế [5]. Đối 44,1% trường hợp chọn được đơn vị hòa hợp miễn với truyền khối hồng cầu, trước khi truyền máu, dịch, 54,2% trường hợp chọn được đơn vị dương tính bệnh nhân cần làm xét nghiệm định nhóm máu yếu nhất và bác sĩ đồng ý truyền, 1,7% trường hợp bệnh nhân và túi máu, phản ứng hoà hợp tại chọn được đơn vị dương tính yếu nhất nhưng bác sĩ điều kiện 22oC, 37oC và môi trường AHG, sàng lâm sàng không đồng ý truyền. Kết luận: Khó khăn chủ yếu là do phản ứng hòa hợp dương tính và khó lọc kháng thể bất thường, trong trường hợp sàng định nhóm máu. Có tỷ lệ thấp không thể tiến hành lọc kháng thể bất thường dương tính cần định truyền máu trên lâm sàng do không tìm được đơn vị danh kháng thể bất thường [5]. Nhưng trên thực máu hoà hợp. tế, trong quá trình thực hiện xét nghiệm trước Từ khóa: Hoà hợp miễn dịch, truyền khối hồng cầu truyền máu để chọn được đơn vị khối hồng cầu SUMMARY hoà hợp miễn dịch cho bệnh nhân, có thể gặp DIFFICUTIES IN RED BLOOD CELLGROUP TYPING một số khó khăn như khó định nhóm máu, phản AND CROSS-MATCH TESTINGAT NATIONAL ứng hoà hợp dương tính. Đối với những trường INSTITUTE OF HEMATOLOGY AND BLOOD hợp này, vấn đề đặt ra cần phải giải quyết và cố TRANSFUSION AND BACH MAI HOSPITAL gắng tìm được đơn vị hoà hợp miễn dịch cho Objectives: Study on difficuties in blood group typing and cross-match reaction testing for red blood bệnh nhân, vì vậy chúng tôi tiến hành nghiên cell transfusion and resolving proceduces. Subjects cứu với mục tiêu: Nhận xét các loại khó khăn and research methods: Analyzing 43666 cases what gặp phải khi chọn đơn vị khối hồng cầu hòa hợp need the red blood tranfusion at National Institute of miễn dịch và biện pháp xử trí tại Viện Huyết học Hematology and Tranfusion and Bach Mai Hospital - Truyền máu Trung ương và bệnh viện Bạch Mai from March 1, 2019 to June 30, 2019. Results: (1) The rate of difficulies was 0,8% (349 cases), in which từ 1/3/2019 đến 30/6/2019. the incompatible crossmatchs were 68,5% and the II. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ABO and Rh blood groud discrepancies were 31,2%. (2) There were 44,1% case chose a compatible unit 2.1. Đối tượng nghiên cứu for tranfusion, 54,2% cases chose a “least- 2.1.1. Đối tượng nghiên cứu: Nghiên cứu incompatoble” unit and the doctor agreed tranfusion, 43666 lượt phát máu tại Viện Huyết học – 1,7% cases chose a “least-incommpatible” unit and Truyền máu Trung ương và bệnh viện Bạch Mai the doctor disagreed tranfusion. Conclusion: The trong 4 tháng từ 1/3/2019 đến 30/6/2019. difficuties were due to the incompatible cross-match and the blood group discrepancies. In some cases, Các xét nghiệm trước truyền máu được thực transfusions were not decided due to lack of a hiện theo quy định của Thông tư 26 năm 2013 compartible RBC unit. của Bộ Y tế. 2.1.2. Cỡ mẫu. - Phương pháp chọn cỡ mẫu: chọn cỡ mẫu *Trường Đại học Y Hà Nội, thuận tiện. **Bệnh viện Phụ sản Trung ương - Cỡ mẫu: 43.666 lượt phát máu. Chịu trách nhiệm chính: Nguyễn Quang Tùng Email: bsquangtung@gmail.com - Thời gian nghiên cứu: từ 1/3/2019 đến Ngày nhận bài: 15.10.2019 30/6/2019. Ngày phản biện khoa học: 4.12.2019 2.2. Phương pháp nghiên cứu Ngày duyệt bài: 16.12.2019 - Nghiên cứu mô tả cắt ngang. 235
vietnam medical journal n01&2 - december - 2019 - Đạo đức nghiên cứu: phân tích kết quả dựa trên ứng hòa hợp dương tính ở điều kiện AHG. kết quả có sẵn, không ảnh hưởng đến người bệnh. + Biện pháp xử trí: kiểm tra tiền sử, pha - Các chỉ số nghiên cứu: Các loại khó khăn có loãng bằng NaCl 0,9%, rửa hồng cầu, chọn máu thể gặp phải khi phát máu: mẫu máu có nhóm hoà hợp Phenotyp, chọn máu ngẫu nhiên, truyền máu khác với nhóm máu trong tiền sử bệnh thay hồng cầu O Rh(-). nhân, bất đồng giữa 2 phương pháp huyết thanh + Kết quả: Chọn được đơn vị máu phù hợp, mẫu và hồng cầu mẫu khi định nhóm máu, phản chọn được đơn vị máu dương tính yếu nhất. ứng hòa hợp dương tính ở điều kiện 22 oC, phản - Quy trình nghiên cứu: Sơ đồ 1: Các bước tiến hành lựa chọn đơn vị khối hồng cầu phù hợp Sơ đồ 2:Các bước xác định nguyên nhân khó khăn trong phát khối hồng cầu. 236
TẠP CHÍ Y HỌC VIỆT NAM TẬP 485 - THÁNG 12 - SỐ 1&2 - 2019 Sơ đồ 3: Xử trí kháng thể bất thường và kháng thể tự miễn. III. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU Chọn máu hòa hợp 107 30,7 3.1. Các loại khó khăn gặp phải khi phát Phenotype khối hồng cầu. Chọn máu ngẫu nhiên 209 59,8 Bảng 3.1. Tỷ lệ gặp khó khăn khi phát Truyền thay hồng cầu O Rh- 2 0,6 khối hồng cầu. Nhận xét: Kiểm tra tiền sử giải quyết được Bạch Viện 29 trường hợp, chiếm 8,3%; có 209 trường hợp Số lượng Tổng phải chọn máu, chiếm 59,8%. Mai HHTM Đã phát 16726 26940 43666 Bảng 4. Kết quả chọn đơn vị khối hồng Khó khăn khi cầu hòa hợp miễn dịch (n=349). 65 284 349 Kết quả n % phát KHC Tần số 0,39% 1,05% 0,8% Chọn được 154 44,1 Nhận xét: Trong 4 tháng, tại bệnh viện Bạch Chọn được đơn vị dương tính 189 54,2 Mai và Viện Huyết học – Truyền máu Trung ương yếu nhất. Bác sĩ đồng ý truyền đã phát tất cả 43666 đơn vị khối hồng cầu, trong Chọn được đơn vị dương tính đó có 349 trường hợp gặp khó khăn khi chọn đơn yếu nhất 6 1,7 vị máu hòa hợp miễn dịch, chiếm 0,8%. Bác sĩ không đồng ý truyền Bảng 2. Khó khăn gặp phải khi phát máu Tổng 349 100 (n= 349). Nhận xét: Có 154 trường hợp chọn được Khó khăn n % đơn vị khối hồng cầu hòa hợp miễn dịch chiếm Khi định nhóm 109 31,2 44,1%. Còn tỷ lệ nhỏ (1.7%) của các trường hợp 22 độ C 16 4,6 khó khăn đã không thể tiến hành truyền khối Môi trường hồng cầu trên lâm sàng. Phản 174 49,9 AHG IV. BÀN LUẬN ứng hòa 68.5 Cả 2 điều Trong 4 tháng từ 3/2019 đến 6/2019, tại hợp 49 14 kiện bệnh viện Bạch Mai và Viện Huyết học – Truyền Định nhóm và phản máu Trung ương đã phát 43666 đơn vị khối 1 0,3 ứng hòa hợp hồng cầu, trong đó có 349 trường hợp gặp khó Nhận xét: Khi phát máu, định nhóm máu khăn khi chọn đơn vị hòa hợp miễn dịch, chiếm khó gặp 31,5% (110/349 trường hợp), phản ứng 0,8%. Tại Viện Huyết học – Truyền máu Trung hòa hợp dương tính (22°C và môi trường AHG) là 68,5% (240/349 trường hợp). ương, tỉ lệ gặp khó khăn là 1,05% (284/26940 3.3. Xử trí và kết quả. trường hợp). Tỉ lệ này tại bệnh viện Bạch Mai là Bảng 3. Kết quả xử lý các trường hợp 0,39% (65/16726 trường hợp). Có sự khác nhau khó chọn đơn vị hòa hợp miễn dịch này có lẽ do tại Viện Huyết học Truyền máu (n=349). Trung ương là một bệnh viện chuyên khoa về Biện pháp xử trí n % huyết học, tập trung nhiều bệnh nhân có bệnh lý Kiểm tra tiền sử 29 8,3 huyết học như tan máu tự miễn, thalassemia...là Pha loãng bẳng NaCl 0,9 % 1 0,3 những đối tượng nhiều khả năng khó chọn được Rửa hồng cầu 1 0,3 đơn vị khối hồng cầu hòa hợp miễn dịch. Năm 237
vietnam medical journal n01&2 - december - 2019 2010, Tondon và cộng sự khi nghiên cứu các khó nhiều biện pháp để loại bỏ kháng thể tự miễn đã khăn gặp phải trong quá trình truyền máu đưa ra được nghiên cứu như pha loãng, hấp phụ kháng kết quả có 342 trường hợp (6,2/1000 lượt truyền thể. Bệnh nhân có kháng thể bất thường sẽ khối hồng cầu) [6]. Có sự khác biệt này do đối được chọn đơn vị hòa hợp kháng nguyên hồng tượng nghiên cứu trong nghiên cứu của Tondon cầu để truyền hoặc chọn máu ngẫu nhiên để tìm là tất cả các lỗi do con người, trong khi đó đơn vị máu hoà hợp miễn dịch. Trong trường nghiên cứu của chúng tôi là vấn đề gặp khó hợp bệnh nhân có kháng thể tự miễn, sẽ được khăn khi phát máu, bao gồm định nhóm máu tiến hành chọn ngẫu nhiên để tìm ra đơn vị khối khó, phản ứng chéo dương tính... hồng cầu có phản ứng dương tính yếu nhất rồi Trong những trường hợp gặp khó khăn khi liên hệ với bác sĩ lâm sàng xem có đồng ý truyền phát máu, gặp nhiều nhất phản ứng hoà hợp và chấp nhận nguy cơ xảy ra.Kết quả sau xử trí dương tính 239 trường hợp (chiếm 68,5%), có của nghiên cứu chọn được 154đơn vị khối hồng 109 trường hợp khó định nhóm máu (chiếm cầu hòa hợp miễn dịchchiếm 44,1%, với những 31,2%), 1 trường hợp hồng cầu tự ngưng kết, trường hợp còn lại kết quả nghiên cứu chọn gây ra khó khăn cả ở bước định nhóm máu và được khối hồng cầu có phản ứng dương tính yếu làm phản ứng hòa hợp (chiếm 0,3%).Ngay từ nhất, những trường hợp này sau khi thông báo năm 1982, Tác giả Mintz đã nghiên cứu 261136 cho bác sỹ lâm sàng có 189 trường hợp (54,2%) phản ứng hòa hợp thực hiện trên 116278 mẫu bác sĩ lâm sàng đồng ý truyền và 6 trường hợp máu từ 46000 bệnh nhân khác nhau,có 101 bác sĩ lâm sàng không đồng ý truyền. bệnh nhân có ít nhất một phản ứng hòa hợp dương tính, tuy nhiên nghiên cứu chỉ dừng lại ở V. KẾT LUẬN xác định tần xuất hiện phản ứng hoà hợp dương Trong 4 tháng từ 3/2019 đén 6/2019, tại tínhở các điều kiện 22oC, 37oc, AHG[7]. bệnh viện Bạch Mai và Viện Huyết học – Truyền Khi gặp khó khăn trong chọn đơn vị khối hồng máu Trung ương đã phát 43666 đơn vị khối cầu hòa hợp miễn dịch, các biện pháp xử trí được hồng cầu, trong đó có 349 trường hợp gặp khó thực hiện bao gồm: kiểm tra tiền sử, pha loãng khăn khi chọn đơn vị hòa hợp miễn dịch, chiếm bằng NaCl 0.9%, rửa hồng cầu, chọn máu hoà 0,8%. Phản ứng hòa hợp dương tính chiếm hợp Phenotype, chọn máu ngẫu nhiên, truyền 68,8% các trường hợp. thay hồng cầu O Rh(-), trong đó,29 trường hợp Sau khi xử trí, có 44,1% trường hợp chọn đã xác định được nhóm máu khi kiểm tra lại tiền được đơn vị hòa hợp miễn dịch, 54,2% trường sử truyền máu, tiền sử truyền máu và kết hợp kết hợp chọn được đơn vị dương tính yếu nhất và quả định nhóm máu, nguyên nhân đều do có tiền bác sĩ đồng ý truyền, 1,7% trường hợp chọn sử truyền máu khác nhóm hệ ABO, 1 trường hợp được đơn vị dương tính yếu nhất nhưng bác sĩ cần pha loãng bằng NaCl 0,9% vì hồng cầu chuỗi lâm sàng không đồng ý truyền. tiền, 1 trường hợp phải rửa hồng cầu do hồng cầu TÀI LIỆU THAM KHẢO tự ngưng kết khi định nhóm máu, có 107 trường 1. Bùi Thị Mai An, Nguyễn Anh Trí (2014). hợp thực hiện truyền máu hòa hợp phenotyp Những phát minh và tiến bộ trong lĩnh vực bảo chiếm 30,7%, 209 trường hợp tiến hành chọn đảm an toàn truyền máu trên thế giới và tại Việt máu, 2 trường hợp định ra nhóm máu AB Rh âm Nam, Một số chuyên đề Huyết học Truyền máu, NXB Y học, Hà Nộitập V, 38-50. nhưng không có đơn vị khối hồng cầu cùng nhóm 2. Anstee D.J (1998). Antigens on Red Cells. Vox nên đã được thực hiện truyền khối hồng cầu O Rh Sanguinis, 74, 255-257. âm thay thế. 3. Nguyễn Hà Thanh (2009). Tai biến do truyền Đối với trường hợp phản ứng hoà hợp dương máu. Huyết học – Truyền máu, Sách đào tạo cử nhân kỹ thuật y học, Nhà xuất bản Y học, Hà tính, gồm có 16 trường hợp phản ứng dương Nội,233-340. tính ở điều kiện 22°C, 174 trường hợp phản ứng 4. Roxby D (2011). Current concepts in pre- dương tính ở điều kiện môi trường AHG và 49 transfusion serological compatibility testing. ISBT trường hợp dương tính ở cả 2 điều kiện. Nguyên Science Series (2011), 6, 265-269. nhân chính của hiện tượng này là do có kháng 5. Thông tư số 26/2013/TT-BYT Hướng dẫn hoạt động truyền máu thể tự miễn hay kháng thể bất thường. Để giải 6. Tondon, R (2010). Errors reported in cross match quyết vấn đề này, trước tiên cần sàng lọc và laboratory: a prospective data analysis. Transfusion định danh kháng thể bất thường. Nếu là kháng and Apheresis Science, 43 (3), 309-314. thể tự miễn, trước tiên cần loại bỏ kháng thể tự 7. Mintz, P. D (1982). Incompatible crossmatch miễn, sau đó sàng lọc và định danh kháng thể following nonreactive antibody detection test. Frequency and cause. Transfusion, 22 (2), 107-110. để xác định kháng thể bất thường nếu có. Có 238