Một số nhận xét về phương pháp buộc vòng chỉ thép cố định các gãy ổ cối di lệch

Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 16 * Số 4 * 2012<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> MỘT SỐ NHẬN XÉT VỀ PHƯƠNG PHÁP BUỘC VÒNG CHỈ THÉP<br /> CỐ ĐỊNH CÁC GÃY Ổ CỐI DI LỆCH<br /> Nguyễn Vĩnh Thống*, Cao Thỉ**<br /> <br /> TÓM TẮT<br /> Mở đầu: Các gãy ổ cối có di lệch thường được nắn chỉnh và cố định bằng nẹp ốc. Để có chỗ đặt nẹp ốc cần<br /> phải bộc lộ rộng ổ gãy, bóc tách mô mềm nhiều. Và như vậy có thể gặp một số biến chứng. Để hạn chế các biến<br /> chứng, chúng tôi thử áp dụng phương pháp buộc vòng chỉ thép trong điều trị các gãy ổ cối có di lệch.<br /> Mục tiêu: Đánh giá phương pháp buộc vòng chỉ thép đối với các gãy ổ cối có di lệch.<br /> Đối tượng và phương pháp nghiên cứu: Báo cáo loạt ca lâm sàng điều trị tại bệnh viện Chợ Rẫy.<br /> Kết quả: Từ tháng 1/2007 có 7 ca gãy ổ cối di lệch được buộc vòng chỉ thép. Trong đó có 3 ca gãy ngang, 4<br /> ca chữ T kết hợp vỡ vách sau có kèm trật khớp ra sau. Có 4 ca gãy nhiều mảnh được buộc chỉ thép phối hợp với<br /> nẹp ốc. Kết quả nắn xương: 3 ca rất tốt, 3 ca tốt và một ca trung bình. Tất cả đều liền xương và cơ năng rất tốt.<br /> Kết luận: Buộc vòng chỉ thép bước đầu cho thấy hiệu quả trong nắn và cố định các gãy ổ cối di lệch. Đây có<br /> thể là một lựa chọn cho phẫu thuật viên trong điều trị các gãy ổ cối.<br /> Từ khóa: gãy ổ cối, buộc vòng chỉ thép.<br /> <br /> ABSTRACT<br /> EFFECTIVENESS OF THE METHOD USING CERCLAGE WIRE IN DISPLACED FRACTURES<br /> OF THE ACETABULUM<br /> Nguyen Vinh Thong, Cao Thi * Y hoc TP. Ho Chi Minh * Vol. 16 – No 4– 2012: 197 - 199<br /> Background: To immobilize the fragments in displaced acetabular fractures, surgeons usually use plate and<br /> screws. This requires a large exposure, detachment and cut a lot of soft tissue, leading to some complications. To<br /> avoid these, we have used cerclage wire in treatment of acetabular fracture.<br /> Objectives: To assess the result of the mathod using cerclage wire in treatment of displaced acetabular<br /> fracture.<br /> Method: Case study.<br /> Results: From 1/2007, seven patients were applied the cerclage wire for reducing and fixing the displaced<br /> fractures of the acetabulum. Three patients had transverse fracture and the rest had T-shape associated with<br /> posterior wall fracture. Short plates and screws were added in 4 cases that had comminuted fragments.<br /> Conclusion: Cerclage wire technique is an effective method and should be considered as one of the choice in<br /> treatment of displaced acetabular fractures.<br /> Key words: acetabular fractures, cerclage wire.<br /> <br /> ĐẶT VẤN ĐỀ<br /> Thông thường, các gãy xương ổ cối có di<br /> lệch muốn được nắn tốt và cố định vững chắc<br /> <br /> thì cần phải bộc lộ rộng ổ gãy. Như thế, cần phải<br /> dùng đường mổ mở rộng, phải bóc tách và cắt<br /> khá nhiều tổ chức cơ và phần mềm. Điều này<br /> <br /> * Khoa Chấn Thương Chỉnh Hình, Bệnh viện Chợ Rẫy<br /> ** Bộ môn Chấn Thương Chỉnh Hình, Đại học Y Dược TP Hồ Chí Minh<br /> Tác giả liên lạc: BS. Nguyễn Vĩnh Thống<br /> ĐT: 0913925590<br /> Email; ngvinhthong@hotmail.com<br /> <br /> 197<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> dẫn đến nguy cơ chảy máu, dễ thương tổn thần<br /> kinh và mạch máu, thời gian phẫu thuật kéo dài,<br /> thời gian phục hồi chậm, và nguy cơ mọc xương<br /> lạc chỗ sau mổ.<br /> Kỹ thuật buộc vòng chỉ thép đã được áp<br /> dụng nhiều năm trước, cho một số trường hợp<br /> chọn lọc của gãy ổ cối di lệch, có kết quả tốt<br /> trong nắn chỉnh và cố định xương gãy. Schopfer<br /> 1993 và Chen 2001 báo cáo đã dùng chỉ thép néo<br /> xương gãy ổ cối. Mears và Shirahama 1998(3),<br /> Mears 1999(4), và mới đây Chang Soo Kang và<br /> Byung Woo Min Hàn Quốc 2002 đã báo cáo<br /> dùng dây cáp thay cho chỉ thép để néo các gãy ổ<br /> cối di lệch(1).<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 16 * Số 4 * 2012<br /> từ giữa hai gai chậu đến khuyết hông lớn để kéo<br /> lần lượt hai đầu chỉ thép ra. Buộc và xoắn chỉ<br /> thép nơi giữa hai gai chậu trước trên và trước<br /> dưới. Tùy thuộc vào lúc mổ đánh giá các mảnh<br /> rời và độ vững của ổ gãy mà chỉ sử dụng chỉ<br /> thép đơn thuần hay phối hợp thêm với nẹp và<br /> ốc<br /> - Hậu phẫu: Không cần kéo liên tục hoặc bất<br /> động gì thêm. Tập vận động háng và gối sớm,<br /> tập ngồi, tập đi với hai nạng. Có thể chịu lực<br /> một phần nơi chân đau sau 1 tuần tuỳ thuộc<br /> mức độ đau và độ vững của kết hợp xương.<br /> <br /> Số liệu<br /> <br /> Nhận thấy kỹ thuật buộc vòng chỉ thép có<br /> <br /> Từ tháng 1/2007 chúng tôi áp dụng phương<br /> <br /> một số ưu điểm trong một số trường hợp gãy ổ<br /> <br /> pháp néo chỉ thép cho 7 bệnh nhân gãy ổ cối, tất<br /> <br /> cối, và cũng chưa thấy ai thực hiện phương<br /> <br /> cả đều là nam giới, tuổi từ 25-45.<br /> <br /> pháp này ở Việt Nam, chúng tôi tiến hành áp<br /> <br /> Về loại gãy có 3 ca gãy ngang và 4 ca gãy<br /> <br /> dụng phương pháp này trên một số bệnh nhân<br /> <br /> chữ T, di lệch từ 5mm (2ca) đến hơn 30mm (2<br /> <br /> chọn lọc và đánh giá kết quả điều trị.<br /> <br /> ca).<br /> <br /> PHƯƠNG PHÁP VÀ SỐ LIỆU<br /> Phương pháp nghiên cứu<br /> Báo cáo loạt ca lâm sàng.<br /> <br /> Phương pháp điều trị<br /> - Đường mổ Kocher- Langenbeck. Đường<br /> <br /> Thời gian từ lúc tai nạn đến khi phẫu thuật:<br /> - 5-7 ngày<br /> <br /> : 2 ca.<br /> <br /> - 7-14 ngày<br /> <br /> : 3 ca.<br /> <br /> - > 14 ngày<br /> <br /> : 2ca.<br /> <br /> Có 3 ca chỉ dùng chỉ thép néo đơn thuần, 3<br /> ca néo chỉ thép kết hợp nẹp ốc, 1 ca néo chỉ thép<br /> <br /> mổ này cho phép tiếp cận khuyết hông lớn<br /> <br /> kết hợp với 2 vít 3.5.<br /> <br /> dễ dàng.<br /> - Tư thế: Nằm nghiêng hơi sấp 30 độ. Tư<br /> <br /> Thời gian mổ kéo dài từ 75 phút đến 100<br /> phút.<br /> <br /> thế này giúp luồn chỉ thép qua trụ trước và<br /> <br /> Tất cả các trường hợp đều được theo dõi ít<br /> <br /> trụ sau dễ dàng. Khác với mổ nắn chỉnh và cố<br /> <br /> nhất là 1 năm<br /> <br /> định trụ sau bằng nẹp ốc phải đặt bệnh nhân<br /> <br /> KẾT QUẢ<br /> <br /> tư thế nằm sấp.<br /> - Kỹ thuật: Sau khi vào khuyết hông lớn<br /> bằng đường mổ Kocher- Langenbeck, rạch da<br /> 3cm ở khoảng giữa gai chậu trước trên và trước<br /> dưới, bóc tách cho tới xương. Sau đó, dùng cây<br /> róc màng xương để tách sát xương mặt trong và<br /> mặt ngoài cánh chậu. Dùng một kelly dài luồn<br /> <br /> 198<br /> <br /> Kết quả nắn chỉnh: dựa vào X-quang sau<br /> mổ, có 3 ca rất tốt, 3 ca tốt, và 1ca trung bình.<br /> Kết quả cơ năng: rất tốt, 2-3 ngày sau mổ có<br /> thể ngồi. Ngay cả trường hợp nắn chưa thật<br /> hoàn chỉnh nhưng sau 5 ngày bệnh nhân tập đi<br /> nạng tốt, không đau.<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 16 * Số 4 * 2012<br /> Kết quả lành xương: Tất cả các trường hợp<br /> đều lành xương.<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> vào. Buộc vòng hữu ích trong trường hợp loãng<br /> xương ở người già nhờ bộc lộ giới hạn và cơ chế<br /> <br /> Không có biến chứng nào trong khi mổ.<br /> <br /> nắn gián tiếp.<br /> <br /> Không có biến chứng nhiễm khuẩn. Chưa thấy<br /> <br /> Theo Tile, loại gãy ngang trông đơn giản<br /> <br /> trường hợp nào thoái hóa hay hư khớp háng.<br /> <br /> nhưng rất khó nắn đạt yêu cầu(2). Thực tế, qua<br /> <br /> BÀN LUẬN<br /> <br /> nhiều trường hợp phẫu thuật nắn chỉnh và cố<br /> <br /> Buộc vòng chỉ thép là phương pháp cùng<br /> lúc nắn và cố đinh gãy ổ cối một cách gián tiếp,<br /> có nghĩa là không cần dụng cụ nắm giữ và ép<br /> sát mặt gãy, chỉ cần luồn chỉ thép quanh xương<br /> <br /> định như kinh điển, hiếm khi đạt yêu cầu. Qua 7<br /> ca mổ với buộc vòng chỉ thép, các ca gãy ngang<br /> và gãy chữ T được nắn dễ dàng hơn, có 2 ca nắn<br /> hoàn chỉnh.<br /> <br /> chậu, khi xoắn chỉ hai mặt gãy tự động áp sát<br /> <br /> A<br /> <br /> B<br /> <br /> Hình 1: Gãy ngang ổ cối, nắn và cố định bằng chỉ thép. A: Trước mổ, B: Sau mổ<br /> Trường hợp đường gãy ở khuyết hông lớn<br /> <br /> KẾT LUẬN<br /> <br /> tương đối thấp, để tránh trượt vòng chỉ thép,<br /> <br /> Tuy chỉ mới thực hiện và theo đõi 7 bệnh<br /> <br /> ta có thể khoan lỗ vào mảnh gãy và luồn chỉ<br /> <br /> nhân buộc vòng chỉ thép để nắn và cố định<br /> <br /> thép qua.<br /> <br /> gãy ổ cối có di lệch, chúng tôi nhận xét đây là<br /> <br /> Chỉ định buộc vòng chỉ thép khi có đường<br /> <br /> một phương pháp có nhiều ưu điểm, góp<br /> <br /> gãy lan lên cao nơi khuyết hông lớn, như trường<br /> <br /> thêm một lựa chọn cho các phẫu thuật viên<br /> <br /> hợp gãy trụ sau cao, gãy ngang hoặc gãy hai trụ<br /> <br /> điều trị gãy ổ cối.<br /> <br /> có nhánh trước hoặc nhánh sau cao. Chúng tôi<br /> <br /> TÀI LIỆU THAM KHẢO<br /> <br /> có 3 ca gãy chữ T, thực sự gãy chữ T là kiểu gãy<br /> <br /> 1.<br /> <br /> ngang kết hợp thêm đường gãy dọc.<br /> Dây cáp thì tốt hơn chỉ thép vì dễ thao tác,<br /> <br /> 2.<br /> <br /> khi xiết căng thì lực ép phân bố đều hơn,<br /> <br /> 3.<br /> <br /> nhưng chắc chắn giá của dây cáp đắt hơn chỉ<br /> thép, và hiện tại cũng chưa có sẵn trên<br /> thị trường.<br /> <br /> 4.<br /> <br /> Kang CS và Min BW (2002), “Cable fixation in displaced<br /> fractures of the acetabulum”, Acta Orthop Scand 2002, 73 (6), pp.<br /> 619-624.<br /> Marvin T (2003), Fractures of the Pelvis and Acetabulum,<br /> Lippincott Williams & Wilkins, USA, pp. 658-662.<br /> Mears DC, Shirahama M (1998). Stabilization of an acetabular<br /> fracture with cables for acute total hip arthroplasty. J Orthop<br /> Trauma; 13: 104–7.<br /> Mears DC (1999) Surgical treatment of acetabular fractures in<br /> elderly patients with osteoporotic bone. J Am Acad Orthop Surg;<br /> 7: 128–41.<br /> <br /> 199<br /> <br />