Nang ống Nuck: Hình ảnh siêu âm và chụp cắt lớp (Nhân một trường hợp được phát hiện tại Bệnh viện E)

TẠP CHÍ Y - DƯỢC HỌC QUÂN SỰ SỐ 4-2013<br /> <br /> NANG ỐNG NUCK: HÌNH ẢNH SIÊU ÂM VÀ CHỤP CẮT LỚP.<br /> NHÂN MỘT TRƯỜNG HỢP ĐƯỢC PHÁT HIỆN TẠI BỆNH VIỆN E<br /> Nguyễn Trường Đức*; Hữu Hoài Anh*<br /> Vũ Hồng Anh*; Trần Đình Dưỡng**<br /> TÓM TẮT<br /> Nang của ống Nuck là một bệnh lý hiếm gặp ở nữ giới do sự bít tắc không hoàn toàn của ống Nuck,<br /> dẫn tới tích đọng dịch và tạo nang trong ống bẹn. Siêu âm có vai trò quan trọng trong chẩn đoán xác<br /> định và phân biệt bệnh lý này. MRI và CT giúp xác định những trường hợp siêu âm không rõ.<br /> Nhân một trường hợp được chẩn đoán nang của ống Nuck trên siêu âm và CT tại Bệnh viện E<br /> được chúng tôi ghi nhận đối chiếu với kết quả phẫu thuật và giải phẫu bệnh.<br /> * Từ khóa: Nang ống Nuck; Siêu âm; Chụp cắt lớp.<br /> <br /> cyst of the canal of nuck: ultrasonographic image<br /> and ct-scanner: A case diagnosed at e hospital<br /> Summary<br /> Hydrocele (or cyst) of the canal of Nuck is a rare disease in females, resulting from incomplete<br /> obliteration of the canal and entrapment of fluid in the inguinal canal. Ultrasonography plays an important<br /> role in diagnosis, determination and differentiate from the other diseases with inguinal swelling. MRI<br /> and CT-scan can help identify an inguinal cystic mass when sonographic findings are not clear.<br /> We report a case of hydrocele of the canal of Nuck that was diagnosed with ultrasonography and<br /> CT-scan, and then compared with surgery and pathology result at E Hospital.<br /> * Key words: Hydrocele of canal of Nuck; Ultrasonography; CT-scan.<br /> <br /> ĐẶT VẤN ĐỀ<br /> Trong thời kỳ bào thai hình thành bộ<br /> phận sinh dục nữ, một phần của phúc mạc<br /> lõm xuống di chuyển theo dây chằng tròn<br /> chui qua lỗ bẹn sâu vào ống bẹn ra lỗ bẹn<br /> nông và tận cùng ở môi lớn tạo thành ống<br /> phúc mạc gọi là ống Nuck. Bình thường<br /> ống này bị tắc trong khoảng một năm đầu,<br /> khi có biểu hiện không bít tắc hoặc bít tắc<br /> <br /> từng đoạn kèm theo nguyên nhân nào đó<br /> làm mất cân bằng bài tiết, hấp thu ở phúc<br /> mạc trong lòng của ống Nuck, dẫn tới tích<br /> tụ dịch tạo thành nang gọi là nang của ống<br /> Nuck. Các nguyên nhân gây tăng tiết hoặc<br /> giảm hấp thu có thể là: viêm nhiễm, chấn<br /> thương, do bạch mạch… Ống Nuck nằm<br /> phía trước dây chằng tròn, có cấu tạo lớp<br /> trong cùng là phúc mạc thành, sau đó là tổ<br /> chức mỡ và có rất ít mạch máu [1, 4, 7].<br /> <br /> * Bệnh viện E<br /> * Bệnh viện 103<br /> Chịu trách nhiệm nội dung khoa học: GS. TS. Hoàng Văn Lương<br /> GS. TS. Lê Trung Hải<br /> <br /> 132<br /> <br /> TẠP CHÍ Y - DƯỢC HỌC QUÂN SỰ SỐ 4-2013<br /> Dấu hiệu lâm sàng chủ yếu là có khối u<br /> mềm ở vùng bẹn, không di động, ấn không<br /> xẹp, một số ít BN có triệu chứng đau tại<br /> khối u. Dựa vào lâm sàng để chẩn đoán<br /> chính xác trước mổ gặp nhiều khó khăn, dễ<br /> nhầm với các bệnh lý khác cũng có khối u ở<br /> vùng bẹn. Do vậy, đa số BN được chẩn<br /> đoán xác định sau mổ [5]. Chẩn đoán hình<br /> ảnh (đặc biệt là siêu âm Dopper) có vai trò<br /> rất quan trọng để chẩn đoán xác định, ngoài<br /> ra nó còn có giá trị cao trong chẩn đoán<br /> phân biệt nang ống Nuck với các bệnh lý<br /> khác. Một số tác giả đã mô tả hình ảnh siêu<br /> âm và cộng hưởng từ, cắt lớp của nang<br /> Nuck là nang có vỏ mỏng được tưới máu<br /> rất ít, hình ống, xúc xích, quả tạ hoặc hình<br /> dấu phẩy [1, 3, 4, 6, 7]. Nhờ đó, BN được<br /> <br /> Hình ảnh siêu âm.<br /> * Hình ảnh CT-scan:<br /> Cấu trúc dạng nang dịch tỷ trọng 1 - 5 HU,<br /> ranh giới rõ, không xâm lấn thành ống bẹn,<br /> kích thước 32 x 29 mm, nằm phía dưới của<br /> dây chằng tròn trong ống bẹn phải. Kết luận:<br /> hình ảnh nang của ống Nuck bên phải.<br /> <br /> chẩn đoán chính xác trước mổ [4].<br /> Tháng 1 - 2013 tại Bệnh viện E, một BN<br /> được chẩn đoán trên siêu âm và chụp CT<br /> nang ống Nuck, sau đó đối chiếu với kết<br /> quả phẫu thuật và giải phẫu bệnh.<br /> CA LÂM SÀNG<br /> BN nữ Kim Thị T, 51 tuổi, vào viện với lý<br /> do: đau vùng bẹn phải. BN tình cờ phát<br /> hiện khối vùng bẹn phải trước khi vào viện<br /> 1 tháng, 1 ngày trước khi vào viện đau âm ỉ.<br /> Thăm khám vùng bẹn phải có khối mềm<br /> như quả trứng, ít di động, không to lên khi<br /> ho rặn, ấn không nhỏ đi và đau tức nhẹ.<br /> * Hình ảnh siêu âm:<br /> Hình ảnh nang trống âm, có tăng âm<br /> phía sau, thành mỏng, kích thước 44 x 24<br /> mm nằm trong ống bẹn phải, ấn không xẹp.<br /> Kết luận: Hình ảnh nang trong ống bẹn phải.<br /> <br /> Hình ảnh chụp CT.<br /> <br /> 134<br /> <br /> TẠP CHÍ Y - DƯỢC HỌC QUÂN SỰ SỐ 4-2013<br /> * Phẫu thuật:<br /> Chẩn đoán trước mổ: nang ống Nuck.<br /> Mở bụng theo đường ngang bên phải 5 cm,<br /> mở cân chéo lớn vào ống bẹn, nang nước<br /> kích thước 41 x 29 mm, nằm trong ống bẹn<br /> phía trước dây chằng tròn, hình như quả<br /> trứng thuôn nhỏ lại ở lỗ bẹn sâu, vỏ mỏng,<br /> ít mạch máu. Phẫu tích bóc toàn bộ nang,<br /> cắt cổ nang đóng cân chéo lớn, da.<br /> <br /> Nuck là bệnh lý rất hiếm gặp. Trên thế giới<br /> có một số báo cáo, nhưng với số liệu BN rất<br /> ít, trong nhiều năm chúng tôi cũng chỉ gặp<br /> 1 BN [4]. Dấu hiệu lâm sàng có u vùng bẹn<br /> không di động, ranh giới rõ, ấn không xẹp,<br /> đôi khi đau. Vì vậy, đa số tác giả cho rằng<br /> chẩn đoán trước mổ rất khó khăn, dễ nhầm<br /> với các bệnh lý có khối u vùng bẹn như:<br /> thoát vị bẹn, thoát vị đùi, hạch vùng bẹn,<br /> phình mạch, khối áp xe… [5]. BN của chúng<br /> tôi cũng có khối u bẹn phải không di động,<br /> ấn không xẹp và có đau. Do vậy, chúng tôi<br /> cân nhắc rất kỹ để chẩn đoán phân biệt với<br /> thoát vị bẹn.<br /> Các tác giả trên thế giới cho rằng chẩn<br /> đoán hình ảnh, đặc biệt siêu âm Doppler rất<br /> có giá trị trong chẩn đoán phân biệt nang<br /> ống Nuck với các nguyên nhân khác [4].<br /> * Hình ảnh siêu âm:<br /> <br /> Hình ảnh phẫu thuật.<br /> * Kết quả giải phẫu bệnh:<br /> Đại thể: nang kích thước 41 x 29 mm,<br /> trong lòng nước, vỏ mỏng.<br /> Vi thể: thành nang là tổ chức xơ, mỡ.<br /> BÀN LUẬN<br /> Ống Nuck được mô tả lần đầu tiên bởi<br /> Anton Nuck vào năm 1691. Nang của ống<br /> <br /> Nang của ống Nuck thường hình ống, bầu<br /> dục hoặc dấu phẩy, nằm trong ống bẹn, có<br /> vỏ mỏng ít mạch máu, cấu trúc trống âm và<br /> tăng âm phía sau nang, không xâm lấn<br /> thành ống bẹn. Trong lòng nang có thể có<br /> vách do di chứng của tổn thương viêm và<br /> chảy máu, đôi khi có hình ảnh nang trong<br /> nang. Có ít mạch trong và quanh nang, làm<br /> biện pháp Valsalva không thấy thay đổi kích<br /> thước và vị trí nang [1, 3, 7]. Qua siêu âm,<br /> chúng tôi thấy nang trống âm, có tăng âm<br /> phía sau, thành mỏng, kích thước 44 x 24<br /> mm nằm trong ống bẹn phải, ấn không xẹp,<br /> tương tự như mô tả của các tác giả. Chẩn<br /> đoán nang ống Nuck, tuy nhiên để củng cố<br /> thêm chẩn đoán chúng tôi thống nhất tiến<br /> hành chụp CT để đối chiếu kết quả.<br /> * Hình ảnh chụp CT:<br /> Cấu trúc nang dịch đồng nhất, có thể có<br /> vách, thành nang ít ngấm thuốc, nằm trong<br /> ống bẹn lan tới môi lớn và không xâm lấn ra<br /> thành ống bẹn [4, 6]. Trên hình ảnh chụp CT:<br /> <br /> 135<br /> <br /> TẠP CHÍ Y - DƯỢC HỌC QUÂN SỰ SỐ 4-2013<br /> trong ống bẹn ở phía trước dây chằng tròn<br /> có cấu trúc dạng nang, tỷ trọng 1 - 5 HU,<br /> ranh giới rõ, kích thước 32 x 29 mm, không<br /> bắt thuốc cản quang, khối này không tiếp<br /> giáp với quai ruột, các quai ruột không giãn.<br /> Như vậy, hình ảnh này phù hợp với dấu<br /> hiệu lâm sàng, hình ảnh siêu âm của nang<br /> ống Nuck.<br /> * Hình ảnh chụp MRI:<br /> Cấu trúc dạng nang dịch tăng tín hiệu<br /> trên T2 và giảm tín hiệu trên T1, vách trong<br /> nang có ngấm thuốc nhẹ sau tiêm thuốc<br /> tương phản từ, không xâm lấn thành ống<br /> bẹn. Chụp cộng hưởng từ cũng có giá trị<br /> chẩn đoán cao, tuy nhiên, tại Bệnh viện<br /> chúng tôi chưa có máy, vì vậy chóng tôi chỉ<br /> chụp CT [1, 2, 3].<br /> Tiến hành hội chẩn và thống nhất chẩn<br /> đoán nang của ống Nuck, chúng tôi chẩn đoán<br /> loại trừ với thoát vị bẹn nghẹt không mổ cấp<br /> cứu và để BN mổ theo chương trình. Kết quả:<br /> trong mổ: nang nước kích thước 41 x 29 mm,<br /> nằm trong ống bẹn phía trước dây chằng<br /> tròn, hình quả trứng, thuôn nhỏ lại ở lỗ bẹn<br /> sâu, vỏ mỏng và giải phẫu bệnh lý, đó là tổ<br /> chức xơ, kết quả này hoàn toàn phù hợp<br /> giữa lâm sàng, giải phẫu bệnh, siêu âm và<br /> chụp cắt lớp.<br /> <br /> TÀI LIỆU THAM KHẢO<br /> 1. Edmund Soh, Kenneth Sheah, Keh Oon<br /> Ong. Hydrocele of the canal of Nuck: Ultrasound<br /> and MRI findings. Reports in Medical Imaging<br /> 2011, 4, pp.15-17.<br /> 2. S J Park, H K Lee, H S Hong, H C Kim, D<br /> H Kim, and E J Shin. Hydrocele of the canal of<br /> Nuck in a girl: ultrasound and MRI appearance.<br /> The British Journal of Radiology. 2004, 77,<br /> pp.243-244. DOI: 10.1259/bjr/51474597.<br /> 3. Safak AA, Erdogmus B, Yazici B, Gokgoz<br /> AT. Hydrocele of the canal of Nuck: sonographic<br /> and MRI appearances. J Clin Ultrasound. 2007,<br /> 35 (9), pp.531-532.<br /> 4. Ranjeet Jagdale, Saurabh Agrawal, Sarabjeet<br /> Chhabra, Shehreen Youlaena Jewan. Hydrocele<br /> of the canal of nuck: Value of Radiological Diagnosis<br /> Case Reports. Journal of Radiology. 2012, Jun,<br /> 6 (6), pp.18-22.<br /> 5. YM Choi, et al. Two cases of female hydrocele<br /> of the canal of Nuck. Korean J Pediatr. 2012, 55 (4),<br /> pp.143-146.<br /> 6. YC Manjunatha, YC Beeregowda and A<br /> Bhaskaran. Hydrocele of the canal of Nuck: imaging<br /> findings. Acta Radiologica Short Reports 2012,<br /> 1:12. DOI: 10.1258 /arsr.2012.11 0016.<br /> 7. Walter H Stickel, Martin Manner. Female<br /> hydrocele (Cyst of the Canal of Nuck) Sonographic<br /> Appearance of a Rare and Little-Known Disorder.<br /> J Ultrasound Med. 2004, 23, pp.429-432.<br /> <br /> KẾT LUẬN<br /> Nang ống Nuck là bệnh lý hiếm gặp ở nữ,<br /> gợi ý chẩn đoán khi có khối u mềm vùng<br /> bẹn không di động, ấn không xẹp.<br /> Chẩn đoán hình ảnh có vai trò rất quan<br /> trọng trong chẩn đoán xác định nang của<br /> ống Nuck. Trên hình ảnh siêu âm, cộng<br /> hưởng từ và cắt lớp, thấy: nang nằm trong<br /> ống bẹn trước dây chằng tròn có vỏ mỏng<br /> được tưới máu rất ít, hình ống, xúc xích,<br /> quả tạ hoặc hình dấu phẩy.<br /> <br /> Ngày nhận bài: 28/2/2012<br /> Ngày giao phản biện: 25/3/2013<br /> Ngày giao bản thảo in: 26/4/2013<br /> <br /> 136<br /> <br /> TẠP CHÍ Y - DƯỢC HỌC QUÂN SỰ SỐ 4-2013<br /> <br /> 137<br /> <br />