Luận án Tiến sĩ Lâm nghiệp: Nghiên cứu đặc điểm sinh học và kỹ thuật nhân giống mai cây (Dendrocalamus yunnanicus Hsueh Et D.Z.Li) tại khu vực miền núi phía Bắc Việt Nam

Ạ Ọ Đ I H C THÁI NGUYÊN

ƯỜ Ạ Ọ TR NG Đ I H C NÔNG LÂM

Ễ Ỹ Ả NGUY N M  H I

Ọ

Ứ

Ặ

Ể

NGHIÊN C U Đ C ĐI M SINH H C

Ố

Ậ

Ỹ

VÀ K  THU T NHÂN GI NG MAI CÂY

(Dendrocalamus yunnanicus Hsueh et D.Z.Li)

Ự

Ạ

Ắ

Ề

Ệ

T I KHU V C MI N NÚI PHÍA B C VI T NAM

Ậ

Ế

Ệ

LU N ÁN TI N SĨ LÂM NGHI P

ii

THÁI NGUYÊN ­ 2022

Ạ Ọ Đ I H C THÁI NGUYÊN

ƯỜ Ạ Ọ TR NG Đ I H C NÔNG LÂM

Ễ Ỹ Ả NGUY N M  H I

Ọ

Ứ

Ặ

Ể

NGHIÊN C U Đ C ĐI M SINH H C

Ố

Ậ

Ỹ

VÀ K  THU T NHÂN GI NG MAI CÂY

(Dendrocalamus yunnanicus Hsueh et D.Z.Li)

Ự

Ắ

Ạ

Ề

Ệ

T I KHU V C MI N NÚI PHÍA B C VI T NAM

Ngành: Lâm sinh

Mã s : ố 9.62.02.05

Ậ

Ế

Ệ

LU N ÁN TI N SĨ LÂM NGHI P

Ọ Ẫ NG ƯỜ ƯỚ I H NG D N KHOA H C:

ị ầ 1. PGS.TS. Tr n Th  Thu Hà

ế ị 2. TS. Vũ Th  Qu  Anh

ii

THÁI NGUYÊN ­ 2022

i

Ờ L I CAM ĐOAN

ứ ủ ả Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên c u c a b n thân tôi, công trình

ự ệ ẫ ủ ầ ị ượ đ c th c hi n d ướ ự ướ i s  h ị  ng d n c a PGS.TS. Tr n Th  Thu Hà và TS. Vũ Th

ế ờ ừ ế ế ả Qu  Anh trong th i gian t ậ   ố ệ  năm 2017 đ n 2020. Các s  li u, k t qu  nêu trong lu n

ự ủ ả ụ ệ ỹ án là trung th c c a Tác gi trong quá trình tham gia nhi m v  Qu  gen: “ Nghiên

ồ Dendrocalamus yunnannicus ể ứ c u khai thác và phát tri n ngu n gen Mai cây (

ạ ộ ố ỉ ề ủ ộ ọ ắ c a B  Khoa h c và Công Hsueh et D.Z.Li) t i m t s  t nh mi n núi phía B c”

ệ ự ệ ừ ủ ụ ế ệ ệ ngh  th c hi n t tháng 1/2017 đ n tháng 12/2020, ch  nhi m nhi m v  là PSG.TS

ỹ ả ễ ẫ ầ ị Tr n Th  Thu Hà, Nguy n M  H i là thành viên chính. Các thông tin trích d n trong

ậ ượ ồ ố lu n án đã đ c ghi rõ ngu n g c.

Thái Nguyên, ngày 18 tháng 12 năm 2022

ả ậ Tác gi lu n án

ễ ỹ ả Nguy n M  H i

ii

Ờ Ả Ơ L I C M  N

ự ỗ ự ủ ể ạ ả ậ Đ  hoàn thành lu n án này, bên c nh s  n  l c c a b n thân, còn có s ự

ỡ ủ ệ ạ ạ ộ ồ quan tâm giúp đ  c a gia đình, hai bên n i ngo i, b n bè đ ng nghi p.

ả ỏ ế ơ ế ắ ầ ị Tác gi xin bày t lòng bi t  n sâu s c đ n PGS.TS. Tr n Th  Thu Hà ­

ữ ệ ệ ệ ể ề ườ Khoa Lâm nghi p/ Vi n Lâm nghi p và Phát tri n b n v ng ­ Tr ạ ọ   ng Đ i h c

ạ ọ ế ộ ọ ị Nông lâm ­ Đ i h c Thái Nguyên; TS. Vũ Th  Qu  Anh ­ B  Khoa h c Công

ữ ệ ề ẫ ọ ờ ngh , nh ng ng ườ ướ i h ứ   ng d n khoa h c đã dành nhi u th i gian và công s c

ỡ ả ệ ậ giúp đ  cho tác gi ự  trong quá trình th c hi n lu n án.

ả ơ ậ ể ạ ườ Xin chân thành c m  n t p th  Lãnh đ o nhà tr ệ   ng, Khoa Lâm nghi p,

ệ ệ ể ề ệ ể ở ữ Vi n Lâm nghi p và Phát tri n b n v ng, S  Nông nghi p và Phát tri n Nông

ầ ắ ạ ỉ ườ ạ ọ ạ ọ thôn t nh B c K n và các th y cô giáo Tr ng Đ i h c Nông lâm ­ Đ i h c Thái

ậ ợ ể ề ệ ạ ả ể ọ ậ ứ Nguyên đã t o đi u ki n thu n l i đ  tác gi có th  h c t p và nghiên c u.

ả ử ờ ả ơ ấ ả ữ ự ọ ỡ Tác gi xin trân tr ng g i l i c m  n t t c  nh ng s  giúp đ  quý báu đó.

Thái Nguyên, ngày 18 tháng 12 năm 2022

ả ậ Tác gi lu n án

ễ ỹ ả Nguy n M  H i

iii

Ụ Ụ M C L C

Ừ Ế Ụ Ắ DANH M C CÁC T  VI T T T

Vi ế ắ t t t Vi ế ầ ủ t đ y đ

2,4­Dichlorophenoxyacetic acid 2,4­D

ấ ễ Transplantone: ch t kích thích ra r ABT

Boric acid BA

Benzylaminopurine BAP

Bón phân BP

ạ Chu vi thân t i lóng 5 (cm) CL5

CNBRC ố ứ Trung tâm Nghiên c u tre trúc Trung Qu c

ị ế Cetyl Ammonium Bromide (Dung d ch chi t) CTAB

ứ ệ Công th c thí nghi m CTTN

ệ ố ế Coefficient of Variation (H  s  bi n thiên) (%) CV

Deoxyribonucleic acid DNA

ườ ự Đ ng kính ngang ng c (cm) D1.3

ườ ạ Đ ng kính thân t i lóng 5 (cm) DL5

ệ Di n tích lá (cm) DLá

ứ ố Đ i ch ng ĐC

ề ưở Đi u hòa sinh tr ng ĐHST

ệ ẫ Electro Conductivity (tính d n đi n) EC

Ethylenediaminetetraacetic acid EDTA

Liên minh Châu Âu EU

FAO ươ ự ợ ố The Food and Agriculture Organization of the United Nations (Tổ  ệ ứ ch c L ng th c và Nông nghi p Liên H p Qu c)

ệ ố ầ ị ị GPS Global Positioning System (H  th ng đ nh v  toàn c u)

ệ ố HSSM H  s  sinh măng

ề Ht Chi u dài thân (m)

ề ọ Hvn Chi u cao vút ng n (m)

iv

Vi ế ắ t t t Vi ế ầ ủ t đ y đ

ề ọ Chi u cao vút ng n trung bình (m) Hvntb

β ­indole­acetic acid IAA

Indole­3­Butyric Acid IBA

ử ỉ ị Inter­Simple Sequence Repeats (Ch  th  phân t ) ISSR

ệ ượ Internal Transcribed Spacer (Vùng đ m trong đ c sao mã) ITS

Kali oxide K2O

Kali permanganat KMnO4

Kích thích ra rễ KTRR

Lâm nghi pệ LN

ề Chi u dài lóng 5 (cm) LL5

ề Chi u dài lá (cm) LLá

ề Chi u dài mo L mo

ự ệ ọ Least significant difference (S  khác bi t ít quan tr ng) LSD

ả ỗ Lâm s n ngoài g LSNG

ậ ộ M t đ  (cây/ha) MĐ

ườ ấ Môi tr ng nuôi c y (Murashige­Skoog) MS

α ­naphthaleneacetic acid NAA

Natri clorua NaCl

NaOH Natri hydroxide

NCBI ệ ố National Center for Biotechnology Information (Trung tâm Thông  ỳ ọ tin Công ngh  sinh h c Qu c gia Hoa K )

ể ệ NN&PTNT Nông nghi p và Phát tri n nông thôn

Phân bón NPK NPK

ạ ả Ô d ng b n ODB

Ô tiêu chu nẩ OTC

Diphosphorus pentoxide P2O5

ả ứ ỗ Polymerase chain reaction (Ph n  ng chu i polymerase) PCR

ỉ ố ủ ạ ộ ộ pH Potential   of   Hydrogen   (Ch   s   đo   đ   ho t   đ ng   c a   các   ion Hidro)

v

Vi ế ắ t t t Vi ế ầ ủ t đ y đ

ố Phân tích th ng kê PTTK

ươ Phân tích ph ng sai PTPS

ươ ng pháp đánh giá nông thôn PRA ự Participatory Rural Appraisal (Ph có s  tham gia)

ị ỉ RAPD ử Random Amplified Polymorphic DNA (ch  th  phân t )

ề ộ Chi u r ng lá (cm) RLá

ề ộ Chi u r ng mo (cm) Rmo

Acid ribonucleic RNA

ụ ề ầ ụ SPSS ố Statistical Package for the Social Sciences (Ph n m m ph c v công tác phân tích th ng kê)

Trung bình TB

ẩ Tiêu chu n ngành TCN

ẩ ệ Tiêu chu n Vi t Nam TCVN

Thidiazuron TDZ

ệ ộ TIFAC

ộ ồ ọ ự ệ Ấ Technology   Information   Forecasting   and   Assessment   Council  ộ  (H i đ ng Thông tin, D  báo và Đánh giá Công ngh  thu c B ộ Khoa h c và Công ngh   n Đ )

ọ TTKHLN ệ Trung tâm khoa h c lâm nghi p

vi

Ả Ụ DANH M C B NG

ụ ụ ụ ộ ể ọ ố 95        3.3. Tuy n ch n các b i tr i ph c v  cho công tác nhân gi ng .....................

ế ề ườ ọ ọ ụ ộ ư   3.3.1. Ch n l c b i tr i  u th  v  đ 95        ng kính ...............................................

vii

Ụ DANH M C CÁC HÌNH

ụ ụ ụ ộ ể ọ ố 95        3.3. Tuy n ch n các b i tr i ph c v  cho công tác nhân gi ng .....................

ế ề ườ ọ ọ ụ ộ ư   3.3.1. Ch n l c b i tr i  u th  v  đ 95        ng kính ...............................................

8

Ở Ầ M  Đ U

ấ ế ủ ậ 1. Tính c p thi t c a lu n án

ế ớ ề ấ ấ ạ Trên th  gi i các loài tre r t phong phú, đa d ng. Tre có r t nhi u loài có

ế ự ự ệ ấ ẩ ộ ị giá tr  kinh t ề    cao trong công nghi p xây d ng, n i th t và th c ph m. Nhi u

ế ớ ố ườ ư ủ ề ộ qu c gia trên th  gi i ng i tiêu dùng  a chu ng măng c a nhi u loài tre trúc

ấ ơ ố ự ẩ ỏ làm th c ph m vì giàu ch t x  t ứ t cho s c kh e.

ố ệ ấ ớ ượ ừ ố Theo s  li u m i nh t, đ c công b  trong Đánh giá tài nguyên r ng toàn

ổ ứ ủ ươ ự ệ ầ c u năm 2020 (FRA) c a T  ch c L ng th c và Nông nghi p LHQ (FAO), tre

ủ ớ ủ ệ ệ ấ ấ ả bao ph  kho ng 35 tri u ha đ t. Trong đó di n tích tre bao ph  l n nh t là châu

ệ ệ ệ ắ ỹ ỹ Á 24,9 tri u ha, châu M  5,4 tri u ha, châu Phi 4,6 tri u ha, B c và Trung M  có

ự ế ệ ả kho ng 0,1 tri u ha. Trên th c t ệ , FRA 2020 báo cáo di n tích tre tăng 50% t ừ

ự ở ộ ầ ớ ớ ở ế ố năm 1990 đ n năm 2020, ph n l n là do s  m  r ng m i Ấ    Trung Qu c và  n

ả ế ế ớ Đ . ộ Vorontsova và các tác gi (2016) cho bi t trên th  gi i có 1.642 loài tre,

ứ ấ ả ọ ạ n a và có t ụ t c  631 loài ph  là c  và mây . Tre ở ướ  n ấ c ta cũng r t đa d ng v ề

ế ệ ự ễ ớ loài và chi m di n tích t nhiên khá l n. Theo Nguy n Hoàng Nghĩa (2005),

ệ ứ ệ ổ ộ Vi t Nam có 216 loài/phân loài tre n a thu c 25 chi. T ng di n tích tre các

ể ả ừ ạ ự ể ả ừ ừ ầ ồ ỗ lo i, k  c  r ng t nhiên và r ng tr ng, k  c  r ng thu n loài và h n loài, c ả

ướ ừ ệ ệ ầ ơ ự n c có g n 1,5 tri u ha. Trong đó, h n 1,4 tri u ha là r ng t ồ    nhiên, bao g m

ừ ừ ệ ầ ỗ ơ ễ   800 nghìn ha là r ng thu n loài và h n 0,6 tri u ha là r ng h n loài (Nguy n

ứ ừ ấ ạ ọ ồ ộ Dendrocalamus Ng c Bình và Ph m Đ c Tu n, 2007). R ng tr ng tre Bát đ  (

ộ ố ễ ơ ấ latiflorus  Munro) và m t s  loài tre l y măng khác (Nguy n Huy S n và cs,

2013).

ứ ứ ư ệ ạ ỗ ặ   Tre có thân khí sinh là lo i nguyên li u đ ng th  hai sau g , nh ng đ c

ệ ấ ễ ố ề ỗ ẻ ố ộ bi t là đa s  các loài tre trúc đ u r ng ru t và r t d  u n d o lên đ ượ ử ụ   c s  d ng

ổ ế ầ ạ ộ ọ làm gia công ph  bi n. Tre trúc thu c d ng thân ng m, có loài thì m c ngay t ừ

ố ố ẹ ọ ướ ể ướ ặ ấ các đ t g c cây m , có loài thì m c thành dây l i phát tri n d i m t đ t. Các

ủ ẽ ọ ề ễ ủ ầ ồ ồ ể   ố đ t thân ng m có nhi u r  và ch i ng , ch i ng  s  m c thành măng, phát tri n

ặ ấ ạ ầ ầ   thân khí sinh trên m t đ t. Tre trúc có ba lo i thân ng m chính: (1) Thân ng m

9

ọ ụ ườ ặ ở ụ m c c m th ng g p các chi nh ề   ư Bambusa, Dendrocalamus… ví d  Tre Đi n

ụ ạ ộ ọ ộ trúc, L c trúc, M nh tông, Tre gai, Tre l c ng c, Hóp, Tre vàng s c, Hóp sào, L ồ

ả ầ ồ ọ ườ ặ ở ô,   Lu ng…;   (2)   Thân   ng m   m c   t n   th ng   g p các   chi   nh ư Indosasa,

ầ ư Phyllostachys,  Chimonobambusa… Nh  Trúc sào, Trúc c n câu, Trúc hóa long,

ợ ả ọ ụ ọ ả ầ ỗ ườ ặ ở Trúc đen; (3) Thân ng m h n h p c  m c c m và m c t n th ng g p các loài

chi Indosasa, chi Anindinaria và chi Phyllostachys …

̀ ưở ễ ớ ̀ ễ ồ Tre la loai d  tr ng, sinh tr ế ế   ng nhanh, s m cho khai thác, d  ch  bi n

̀ ượ ử ụ ị ấ ớ ụ ề nên đ ố ớ ề   c s  d ng cho nhi u m c đích khác nhau va có giá tr  r t l n đ i v i n n

ế ờ ố ặ ố ệ ở ề kinh t qu c dân và đ i s ng nhân dân, đ c bi t là nông thôn và mi n núi. K ỹ

ế ế ậ ố ồ ượ thu t nhân gi ng, gây tr ng và ch  bi n các loài tre trúc đã và đang đ c quan

ứ ề ượ ồ ồ tâm nghiên c u và gây tr ng. Nhi u loài tre trúc đã đ c nhân dân gây tr ng đ ể

ế ư ở ằ ầ ắ ở ộ ố ỉ ắ ể phát tri n kinh t , nh  Trúc sào Cao B ng, V u đ ng ạ    m t s  t nh B c K n,

ồ ơ ở ừ ọ ị S n La, Tuyên Quang; Lu ng Thanh Hóa, Phú Th  …V a có giá tr  kinh t ế   ,

ụ ở ủ ộ ố ầ ố ồ ố nâng cao đ  che ph , ch ng xói mòn, ch ng s t l ừ    ven sông su i, đ u ngu n v a

ế ế ệ ấ ế cung c p nguyên li u cho ch  bi n (chi u mành tre trúc; ván ghép thanh…), thúc

ị ườ ể ướ ệ ấ ẩ ườ ẩ đ y phát tri n th  tr ng trong n c và xu t kh u. Hi n nay ng ử ụ i ta s  d ng tre

ể ả ươ ể ặ ố ệ ẻ ẹ ế trúc đ  làm c nh t ng đ i phát tri n, đ c bi ộ   t các loài hi m và có v  đ p đ c

ư ậ ọ đáo nh : Trúc hóa long, Trúc vuông, Trúc s c vàng, Trúc ph t bà và Trúc đen...

̀ ộ ̉ Mai cây (Dendrocalamus yunnannicus Hsueh et D.Z.Li) là m t loai tre ban

̀ ́ ̣ ở ướ ớ ứ ề ̣ đia ̀  Viêt Nam. Loai nay co kích th c l n, vách thân dày, c ng và b n, thân ít

̀ ượ ụ ụ ậ ệ ̉ ấ cành nhánh. Loài này đã đ c trông đê l y thân làm nguyên v t li u ph c v  cho

́ ự ệ ệ ấ ượ ̣ ̣ công nghi p xây d ng và công nghi p gi y. Đăc biêt Mai cây đ ế c chê bi n hàng

ệ ấ ẩ ỹ ượ ế ơ m  ngh  xu t kh u do hàm l ng cellulose trong thân Mai cây chi m h n 50%,

̃ ơ ư ượ ợ s i dài 1,4­1,6 mm (trung bình 2,7 mm). H n n a, măng mai đ ạ   c đánh giá là lo i

ự ượ ế ế ạ ưỡ ợ ị ẩ th c ph m quý, đ c ch  bi n thành lo i măng "l i l n" có giá tr  dinh d ưỡ   ng

ễ ộ ị ấ ẩ và giá thành cao, d  tiêu th ụ ở ả ị ườ  c  th  tr ng n i đ a và xu t kh u.

ự ượ ồ ở ườ ừ ̃ ́ Trên th c tê, Mai cây đa đ c tr ng phân tán các v ặ ừ   n r ng ho c r ng

ề ộ ở ề ỉ ủ c a nhi u h  gia đình các t nh mi n núi phía B c. Tuy nhiên, trong nh ng̃ ư   ắ

̀ ̀ ́ ́ ̀ ̣ ươ ơ ư ̉ ̉ ̉ năm gân đây nhu câu cua thi tr ́ ̀ ng đôi v i cac san phâm t ̀  Mai cây gôm ca ̉

10

̀ ̀ ́ ́ ̀ ̀ ấ ớ ư ự ̉ ̉ ̣ ́ thân, măng va la r t l n, nh ng s  phat triên cua loai nay đang găp rât nhiêu kho ́

̀ ́ ́ ́ ̀ ơ ở ư ở ươ ̣ ̣ ả khăn b i ch a co môt nên t ng c  s  khoa hoc giup ng ̀ ̀ i dân va chinh quyên

̀ ́ ̀ ́ ̀ ươ ể ầ ậ ̣ ̉ đia ph ng phat triên loai nay. Vi v y, muôn phát tri n Mai cây c n có các

ả ồ ệ ố ủ ệ ể ọ nghiên c u đứ ơ ở ầy đ  và có h  th ng đ  làm c  s  khoa h c cho vi c b o t n và

ể ạ ế ộ ườ ườ phát tri n loài này đem l ị i giá tr  kinh t , xã h i và môi tr ng cho ng i dân

ặ ắ ỉ ệ ể ạ ồ ị các t nh vùng núi phía B c. Đ c bi t, đ  gây tr ng loài này trên ph m v  quy mô

́ ̃ ̀ ́ ư ư ề ể ặ ọ ọ   ớ l n cân co nh ng nghiên c u sâu v  các đ c đi m nông sinh h c, sinh thái h c,

́ ́ ̀ ́ ́ ́ ượ ̣ ươ ư ̣ ̉ chon giông và nhân giông chât l ng cao đap  ng nhu câu cua thi tr ́ ̀ ơ   ng. V i

́ ̀ ̃ ́ ́ ự ứ ặ ể ̣ ̉ ̉ ̣ vân đê đăt ra cua th c tiên san xuât, Luân an “ ọ   Nghiên c u đ c đi m sinh h c

ỹ ậ ố và   k   thu t   nhân   gi ng   Mai   cây (Dendrocalamus   yunnanicus  Hsueh   et

ạ ự ề ắ ệ ượ ̉ ” đ ế ứ   c triên khai là h t s c i khu v c mi n núi phía B c Vi t Nam D.Z.Li) t

ế ỉ ề ươ ự ễ ệ ọ ầ c n thi t, có ý nghĩa không ch  v  ph ng di n khoa h c và th c ti n mà còn

ươ ả ồ ệ ể ả ồ ị ả ề c  v  ph ng di n b o t n và phát tri n ngu n gen b n đ a.

ứ ủ ụ ậ 2. M c tiêu nghiên c u c a lu n án

ụ ổ 2.1. M c tiêu t ng quát

ộ ố ặ ự ề ể ạ ổ ọ ọ ấ   B  sung m t s  đ c đi m sinh h c, đa d ng di truy n, l a ch n các xu t

ả ồ ơ ở ự ễ ậ ố ọ ỹ ứ ố x  t t và k  thu t nhân gi ng làm c  s  khoa h c và th c ti n cho b o t n và

ể ở ự ề phát tri n loài Mai cây ắ .  khu v c mi n núi phía B c

ụ ụ ể 2.2. M c tiêu c  th

ị ượ ộ ố ặ ể ặ ồ ­ Xác đ nh đ ể   ọ ủ c m t s  đ c đi m sinh h c c a Mai cây, g m đ c đi m

ể ể ặ ặ ồ ố hình thái, đ c đi m ngu n gen và đ c đi m phân b , sinh thái.

ị ượ ơ ở ỹ ệ ậ ố ừ ­ Xác đ nh đ c c  s  k  thu t cho vi c nhân gi ng vô tính Mai cây t các

ể ọ ụ ộ ượ b i tr i đ c tuy n ch n.

ấ ượ ề ộ ố ệ ố ỹ ­ Đ  xu t đ ậ c m t s  bi n pháp k  thu t nhân gi ng vô tính loài Mai

cây.

ự ễ ủ ọ ậ 3. Ý nghĩa khoa h c và th c ti n c a lu n án

3.1. Ý nghĩa khoa h c ọ

11

ữ ệ ề ặ ể ạ ấ ọ Cung c p d  li u khoa h c v  đ c đi m hình thái, sinh thái, đa d ng di

̀ ́ ́ ề ồ ỹ ị ậ truy n, giá tr  ngu n gen và k  thu t nhân giông vô tinh loai Mai cây.

ự ễ 3.2. Ý nghĩa th c ti n

ả ủ ề ơ ở ữ ệ ế ả ị Nh ng k t qu  c a đ  tài là tài li u tham kh o có giá tr  và là c  s  khoa

ả ồ ể ệ ấ ọ ể ề h c đ  đ  xu t các bi n pháp b o t n và phát tri n loài Mai cây.

ớ ủ ữ ậ 4. Nh ng đóng góp m i c a lu n án

ị ượ ặ ề ể ồ ọ ­ Đã xác đ nh đ ạ c đ c đi m sinh h c và đa d ng di truy n ngu n gen Mai

ạ ộ ố ỉ ắ cây t ề i m t s  t nh mi n núi phía B c.

ị ượ ệ ố ỹ ­ Đã xác đ nh đ ậ c các bi n pháp k  thu t nhân gi ng Mai cây.

̀ ứ ứ ụ ậ ố ỹ ­ Công trình nghiên c u  ng d ng thành công k  thu t nhân gi ng loai Mai

̀ ̀ ươ ế ệ ố ̉ ằ cây b ng ph ng pháp chi ệ   t cành va hom g c nhăm bô sung và hoàn thi n bi n

ể ề ệ ả ấ ậ ỹ ề   pháp k  thu t phát tri n loài cây ti m năng này trong s n xu t lâm nghi p b n

ệ ả ữ v ng và hi u qu .

ố ụ ủ ậ 5. B  c c c a lu n án

ả ậ ồ Lu n án trình bày trong 112 trang, bao g m 34 b ng, 21 hình ầ   ộ và m t ph n

ụ ụ ồ ọ ế ả ề ế ấ ụ ụ ậ ph  l c g m các ph  l c minh h a k t qu  đi u tra và tính toán. K t c u lu n án

ầ ồ ươ bao g m các ph n và các ch ư ng nh  sau:

ở ầ M  đ u (4 trang)

ươ ứ ề ấ ổ Ch ng 1. T ng quan các v n đ  nghiên c u (3 8 trang)

ươ ộ ươ ứ Ch ng 2. N i dung và ph ng pháp nghiên c u (15 Trang)

ươ ứ ế ả ậ ả Ch ng 3. K t qu  nghiên c u và th o lu n (5 6 trang)

ồ ạ ế ậ K t lu n ­ T n t ế i và Ki n ngh  ( ị 3 trang).

12

ươ Ch ng 1

Ổ Ứ Ề Ấ T NG QUAN CÁC V N Đ  NGHIÊN C U

́ ́ ̀ ́ ́ ư ̉ ̀ 1.1. Tông quan cac vân đê nghiên c u vê tre trên thê gi ́ ơ i

ạ 1.1.1. Phân lo i Tre

ự ậ ặ ả ậ ợ ọ ọ   ộ Tre là t p h p các loài th c v t thu c h  Hoà th o (Poaceae ho c còn g i

ế ớ ấ là Gramineae). Theo Rao và Rao (1999), các loài tre trúc trên th  gi i r t phong

ố ở ắ ủ ạ ả phú, đa d ng, có kho ng 1.250 loài tre trúc c a 75 chi, phân b kh p các châu

ố ượ ừ ủ ặ ệ ụ l c, tr  châu Âu. Châu Á có s  l ạ ng và ch ng lo i tre trúc đ c bi t phong phú

ủ ả ả ớ v i kho ng 900 loài c a kho ng 65 chi.

ự ự ề ặ ư ệ ế ạ ẫ ạ V  m t phân lo i, cho đ n nay vi c phân lo i tre v n ch a th c s  chính

ư ặ ạ ề xác, nguyên nhân là do tính đa d ng v  loài, cũng nh  đ c tính ra hoa không

ườ ủ ư ề ầ ầ th ng xuyên c a nhi u loài tre. Năm 1868, Munro l n đ u tiên đã đ a ra h ệ

ạ ớ ố ộ ượ th ng phân lo i tre v i 120 loài thu c 21 chi, chúng đ c chia làm 3 nhóm. C  s ơ ở

ố ượ ạ ả ấ ị ủ ệ ố c a h  th ng phân lo i này là s  l ng nh  hoa và c u trúc qu . Bentham (1883)

ư ơ ở ệ ố ạ ủ ộ ố ổ đã đ a c  s  vào h  th ng phân lo i c a Munro và b  sung thêm m t s  tiêu

ư ấ ụ ể ể ẩ ự   chu n khác nh  c u trúc bông hoa, c m hoa, ki u phát sinh hoa, đ  xây d ng

ủ ụ ạ ớ Arundinarieae,   Bambuseae, ả b ng   phân   lo i   tre   c a   mình   v i   4   nhóm   ph   là:

ệ ố ạ ấ ổ Dendrocalamus và Melocanneae. Đây là h  th ng phân lo i tre ph  thông nh t và

ướ ể ệ ạ ặ ề đ t n n móng cho các b ệ c phát tri n, hoàn thi n vi c phân lo i tre sau này.

ố ớ ộ ề ả ả Đ i v i các loài thu c chi Bambuseae, có nhi u tác gi đã mô t khá chi

ế ặ ả ả ể ồ ả ằ ư ẽ ti t đ c đi m các loài bao g m c  b n mô t ể  b ng hình v , đi n hình nh  Munro

ả ả ở Ấ ộ (1868) đã mô t 9 loài; Gamble (1896) đã mô t 16 loài n Đ ; Tewari (1993)

ả ủ Ấ ộ ả ở ố đã mô t 14 loài c a  n Đ ; Hsueh & Li (1996) mô t 11 loài Trung Qu c; Li

ả ở ố và Stapleton (2006) mô t 24 loài tre Trung Qu c.

ế ỷ ở ộ ướ ự ệ ố   B c sang th  k  XX, Holttum (1956) đã m  r ng và xây d ng h  th ng

ơ ở ủ ế ự ấ ầ ạ ỵ ả phân lo i tre d a trên c  s  ch  y u là c u trúc b u nhu , tác gi đã chia các chi

13

thành   4   nhóm:  Schizostachyum,   Oxytenanthera,   Bambusa   ­   Dendrocalamus  và

Arundinaria.

ị ứ Theo Koichiro Ueda (1960), nghiên c u xác đ nh 1.250 loài tre trúc trên th ế

ớ ầ ớ ọ ự ề ộ ở ướ gi i, thu c 47 chi. Các loài ph n l n đ u m c t nhiên các n c trong vùng

ươ ấ ẫ ị ị ả Đông Nam châu Á (d n theo b n d ch V ng T n Nh , 1976).

ệ ố ạ Theo Rao và Rao (1995; 1999) đã phân lo i và h  th ng các loài tre trúc trên

ế ớ ố ộ ề ồ ộ th  gi i, g m 1.250 loài thu c 75 chi. Các loài này đ u phân b  r ng và có s ố

ầ ớ ọ ự ề ề ở ướ ượ l ng cây nhi u, song ph n l n đ u m c t nhiên các n c trong vùng Đông

ố ướ ề ấ ớ Nam châu Á và Châu Á. Trung Qu c là n c có nhi u loài tre trúc nh t, có t i 500

ậ ả ớ Ấ ộ ộ ộ ộ loài, thu c 50 chi; Nh t B n v i 230 loài thu c 13 chi;  n Đ  có 125 loài, thu c 23

ặ ộ ượ chi; Indonesia có 65 loài, thu c 10 chi..... Không g p đ ồ   ố c loài nào v n có ngu n

ả ị ở ấ ố ạ g c t i châu Âu và có r t ít loài cây b n đ a châu Úc.

ị ở ả Dranfield và Widjaja (1995) đã xác đ nh Đông Nam Á có kho ng 200 loài

ề ấ ả ộ tre, thu c 20 chi; trong đó chi Tre (Bambusa) có nhi u loài nh t (kho ng 37 loài),

ứ ế ế ồ ả ti p đ n chi N a (Schizostachyum) kho ng 30 loài, chi Lu ng (Dendrocalamus)

ả ớ ở ỉ ừ ế có kho ng 29 loài và có t i 8 chi tre trúc Đông Nam Á ch  có t 1 loài đ n 2

ể ọ ặ ượ ạ ồ loài. Các loài tre trúc có th  m c hoang d i ho c đ ộ ặ   c gây tr ng và có m t đ c

ổ ậ ặ ở ể ề ề đi m n i b t là tre trúc có m t ệ ố  nhi u đi u ki n s ng khác nhau.

ổ ố ế ứ ể ậ Ban t ch c Tri n lãm Qu c t ộ    Vietbuild Home (2020) và Ban v n đ ng

ệ ệ ạ ớ ư ả ộ Hi p h i Tre Vi t Nam đã đ a ra b ng phân lo i v i 49 chi c a ủ Bambusoideae và

ượ ụ đ c   chia   ra   3   nhóm   ph   là: Arundinarinae  Benth,  Bambusinae  Presl   và

ơ ở ủ ệ ố ự ạ ẩ   Melocanninae Reichenb. C  s  c a h  th ng phân lo i này là d a trên tiêu chu n

ụ ủ ủ ầ ả ấ ầ ỵ căn b n là c u trúc c a b u nhu  và các ph n ph  c a nó (Vietbuild Home,

2020).

ị ộ ệ ố ự ề ạ Soderstrom và Ellis (1987) đã đ  ngh  m t h  th ng phân lo i, d a trên c ơ

ề ấ ạ ể ặ ả ể ẫ ấ ả ở s  các đ c đi m v  c u t o gi i ph u lá, c u trúc bông hoa, ki u hoa và qu . Hai

ả ư ượ ắ ụ ư ế tác gi này đã đ a ra 54 chi tre đ c s p x p trong 9 nhóm ph  và 5 chi ch a xác

ữ ứ ế ề ề ạ ị đ nh chính xác. Nh ng năm ti p theo đã có nhi u nghiên c u v  phân lo i và b ổ

14

ệ ố ộ ố ạ ộ ụ sung m t s  loài, chi thu c các nhóm ph  khác nhau vào h  th ng phân lo i trên,

ư nh  Widjaja (1987), Wong (1993), Stapleton (1994).

́ ̀ ̀ ́ ́ ề ơ ả ơ ̣ ̉ ̣ ̣ Ngay nay, v i nên khoa hoc phat triên hiên đai nhi u tác gi trên thê gi ́ i đã

́ ́ ự ư ể ị ử ụ s  d ng các trình t nucleotide DNA đ  xác đ nh chinh xac loài tre trúc. Nh , Sun

ứ ị ượ ề ố và cs (2005) nghiên c u 21 loài tre và xác đ nh đ ủ   ệ c m i quan h  di truy n c a

ộ ố ộ ị ượ m t   s   loài   thu c   chi Bambusa.  Yang   và   cs   (2007)   xác   đ nh   đ c   trình   t ự

ầ ỉ nucleotide gen GBSSI và trnL cho 53 loài c n ch nh lý tên chi ( Schizostachyum,

Cephalostachyum, Dinochloa, Leptocanna, Melocanna, Melocalamus  và

Pseudostachyum).

ươ ự ả ử ụ ỉ ị T ng t , Ramanayake và các tác gi (2007) đã s  d ng ch  th  phân t ử

ứ ủ ể ề ạ ộ RAPD đ  nghiên c u đa d ng di truy n c a 23 khóm tre ộ   D.giganteus thu c m t

ể ở ườ ự ậ ầ ở ượ qu n th V n th c v t Hoàng Gia Peradeniya, Sri Lanka đ ự ế   c di th c đ n

ừ ộ ề ạ ẳ ầ ấ ị đây năm 1856 t ể  m t cây và kh ng đ nh qu n th  có đa d ng di truy n th p, ch ỉ

ể ể ầ ồ ấ ề 0,045±0,004. Qu n th  này đ ng nh t v  hình thái, các cá th  tăng lên do nhân

ố gi ng vô tính.

ả ử ụ Yang và các tác gi (2010) đã s  d ng 01 gen nhân và 03 vùng gen l c l p đ ụ ạ ể

ị ự ủ ạ ậ ộ xác đ nh trình t nucleotide và l p cây phát sinh ch ng lo i cho 64 loài thu c tông

ụ ứ ố ph  tre. Cùng năm này, Guo và ệ   các tác giả  (2010) đã nghiên c u m i quan h  di

ữ ề ầ ở ớ truy n g n gũi gi a các loài tre ( climbing bamboos) Đông Nam Á v i các loài

trong chi Bambusa.

ề ủ ạ Tian và các tác giả (2012) đã phân tích đa d ng di truy n c a 108 khóm tre

ể ở ỉ ầ ằ ố ỉ ị ộ A.giganteus thu c 7 qu n th t nh Vân Nam (Trung Qu c) b ng ch  th  phân t ử

ể ề ầ ấ ấ ạ ằ ISSR cho r ng đa d ng di truy n trong qu n th  là r t th p, trung bình là 11,33%

ể ấ ư ữ ề ầ ạ khác nhau, nh ng đa d ng di truy n gi a các qu n th  r t cao, trung bình 88,57%

ể ẳ ầ ả ị khác nhau. B y qu n th  này chia làm 2 nhóm chính và kh ng đ nh không có khác

ệ ề ặ ề ặ ị ữ ề ể ể ầ bi t v  m t di truy n gi a các cá th  trong qu n th  mà khác nhau v  m t đ a lý.

ả ề ấ ả ể ầ ầ ậ Các tác gi đ  ngh  b o t n ị ả ồ in situ t ậ ệ   t c  7 qu n th  này và c n thu th p v t li u

ố gi ng đ  b o t n ể ả ồ ex situ.

15

ế ớ ứ ề ạ ủ ế ự Tóm l i:ạ  Các nghiên c u v  phân lo i tre trên th  gi i ch  y u d a trên

ạ ự ạ ằ ệ ố ể ề ặ ư phân lo i b ng đ c đi m hình thái. Ch a có nhi u h  th ng phân lo i d a trên

ử ạ ọ ử ươ ạ ọ phân lo i h c phân t . Trong khi đó, phân lo i h c phân t là ph ng pháp

ứ ệ ạ ớ ươ ề ậ ạ ố nghiên   c u   hi n   đ i,   so   v i   các   ph ng   pháp   nh n   d ng   truy n   th ng,   thì

ươ ộ ệ ộ ph ng pháp này cho đ  chính xác cao mà không l thu c vào b t c  y u t ấ ứ ế ố

khách quan nào.

ừ ố ấ 1.1.2. Phân b  và c u trúc r ng tre

1.1.2.1. Phân bố

ế ớ ứ ầ ủ Công trình đ u tiên nghiên c u tre trúc trên th  gi i là c a Munro (1868),

ả ụ ấ ộ ổ tác gi ẩ   ề ọ  đã khái quát m t cách t ng quát v  h  ph  tre, trúc. Sau đó là  n ph m

ở Ấ ộ ả ế ề ặ ể ố ủ c a Gamble (1896) n Đ , đã mô t khá chi ti t v  đ c đi m phân b , m t s ộ ố

ủ ể ở Ấ ộ ặ đ c đi m hình thái và sinh thái c a 151 loài tre trúc có n Đ , Sri Lanka,

ễ ẫ ọ Pakistan,   Myanmar,   Malaysia   và   Indonesia   (D n   theo   Nguy n   Ng c   Bình   và

ứ ạ ấ Ph m Đ c Tu n, 2007).

ế ớ ệ ố ớ Tewari (1993) cũng đã công b , hi n nay trên th  gi i có t ừ i 80% r ng tre

ố ở ấ ả ừ ệ ớ ệ ớ ề phân b châu Á, t t c  các r ng nhi t đ i và á nhi ấ   t đ i đ u có tre trúc xu t

ố ủ ệ ề ộ ừ ể ớ ự ớ hi n. Đ  cao phân b  c a nhi u loài t sát bi n t i 4.000 m (so v i m c n ướ   c

ủ ế ở ể ậ ế ấ ả bi n), song t p trung ch  y u vùng th p đ n đai cao trung bình. Tác gi đã xác

ượ ố ộ ố ả ố ồ ị đ nh đ c vùng phân b  chung cho tre trúc và b n đ  phân b  m t s  chi tre trúc

ế ớ ủ ọ ả ấ ố ố ồ quan tr ng c a th  gi i. Nhìn vào b n đ  phân b  cho th y trung tâm phân b  tre

ự ậ ệ ớ ệ ớ ộ ủ ế trúc t p trung ch  y u vào khu v c nhi t đ i và á nhi t đ i thu c châu Á, trong đó

ở ộ ệ ậ ả ắ ủ ế ch  y u là ố Ấ  Trung Qu c,  n Đ , Vi t Nam, Nh t B n, Malaysia, B c Úc, Trung

ỏ ở ắ ộ ầ ộ ỹ ướ ố Phi, Nam M  và m t ph n nh ỹ Ấ  B c M .  n Đ  là n c có tre trúc phân b  và

ế ớ ấ ớ ố ừ ự ướ ể ớ ộ loài l n nh t th  gi i, phân b  t sát m c n c bi n lên t i đ  cao 3.700 m, sát

ố ở ộ ậ chân núi Himalaya. Có 50% loài tre trúc t p trung phân b Ấ  phía Tây  n Đ , đa s ố

ọ ụ ư ế các loài có thân m c c m nh : Tre, Lu ngồ ,...Ti p theo là Trung Qu c v i s  l ố ớ ố ượ   ng

loài tre trúc phong phú.

16

ố ộ ố ượ ề ầ ớ ề ớ Các loài tre đ u phân b  r ng và có s  l ọ   ng l n, song ph n l n đ u m c

ở ướ ể ự t nhiên các n c trong vùng Đông Nam châu Á và Châu Á đi n hình Trung

ặ ượ Ấ ố ố ạ ố ồ ộ Qu c và  n Đ . Không g p đ c loài nào v n có ngu n g c t ấ   i châu Âu và có r t

ị ở ả ít loài cây b n đ a châu Úc (Rao và Rao (1995; 1999)). Theo Dranfield và Widjaja

ể ọ ặ ượ ạ ồ (1995), các loài tre trúc có th  m c hoang d i ho c đ ộ ặ   c gây tr ng và có m t đ c

ổ ậ ặ ở ể ề ề đi m n i b t là tre trúc có m t ệ ố  nhi u đi u ki n s ng khác nhau.

ộ Theo Ohnberger (1999) có 52 loài thu c chi Bambuseae trên toàn th  gi ế ớ   i

ố ở ố có phân b phía Nam Trung Qu c kéo dài ra phía Tây và phía Đông và mi nề

ố ở Ấ ủ ở ả Trung c a Trung Qu c, ộ   n Đ  có dãy Himalaya và các đ o Andaman, ngoài

ặ ở ướ ra còn g p các n c Nepal, B hutan, Bangladesh, Sri Lanka, Myanmar, Malaysia,

ệ Lào, Campuchia, Vi t Nam, Philippine s, Indonesia và Papua New Guinea.

ở ả ấ ầ ả ớ ệ Theo Zhu Zhaohua (2001) đ o H i Nam r t g n v i Vi t Nam đã phát

ượ ố ự ủ ế ớ ệ hi n đ c 46 loài tre trúc, trong đó có 38 loài phân b  t nhiên v i ch  y u có 3

ọ ả ộ ỉ loài m c t n thu c chi Trúc ( Phyllotaschys) và Thiama (Sasa). Riêng t nh Vân

ượ ạ ớ ệ ớ Nam có 250 loài đã đ ệ c phát hi n v i di n tích tre trúc đ t t i 331.000 ha.

ế ớ ế ừ ệ Tính đ n năm 2005, th  gi ệ   i có 36,77 tri u ha r ng tre trúc, trong đó di n

ủ ệ ạ Ấ ệ ộ tích tre c a châu Á là 23,6 tri u ha (FAO, 2005). Riêng t ổ i  n Đ  có t ng di n tích

ả ớ Ở ướ ệ ừ r ng tre trúc kho ng 9,6 tri u ha, v i 136 loài khác nhau. các n c Đông Nam Á

ệ ươ ố ớ ư ở ướ ừ có di n tích r ng tre trúc t ng đ i l n nh : các n c Myanmar, Thái Lan,

ệ ề ớ ộ Philippines   và   Vi t   Nam.   Các   loài   tre   l n   đ u   thu c   chi Bambusa  và

ố ủ ế ươ ự Dendrocalamus phân b  ch  y u khu v c châu Á ­ Thái Bình D ng.

ấ ớ ừ ề ệ ệ ố Tính riêng r ng tre, Trung Qu c có nhi u tre nh t v i di n tích 7 tri u ha

ứ ệ ệ ậ ả ả ớ ồ g m kho ng 50 chi và 500 loài. Th  hai là Nh t B n v i di n tích 0,1 tri u ha

ế ồ g m 13 chi, trên 230 loài. Riêng Trúc sào Phyllostachys pubescens chi m 3,37

ệ ế ệ ở ố ổ tri u ha, chi m 70% t ng di n tích tre trúc Trung Qu c (Wang và cs, 2013).

ề ậ ớ ề Dransfield S. and Widjaja EA (1995) đã đ  c p t i các thông tin v  khoa

ị ươ ị ử ụ ố ị ủ ể ặ ậ ọ h c, tên đ a ph ng, phân b  đ a lí c a loài, giá tr  s  d ng, đ c đi m nh n bi ế   t

ắ ắ ề ộ ố ư ụ qua hình thái và thông tin v n t t v  sinh thái m t s  loài tre trúc ví d  nh  loài

ọ ự ở ệ ớ ẩ Trúc đen có m c t nhiên cao nguyên nhi t đ i  m trên 1.200 m.

17

ứ ị ượ ố Zhou Fangchun (2000) nghiên c u và đã xác đ nh đ c vùng phân b  sinh

ở ự ị ố ủ thái c a loài Phyllostachys pubescens ề  Trung Qu c, qua đi u tra th c đ a, đã xác

ượ ậ ị ị đ nh đ ố ủ c l p đ a phân b  c a loài trúc này.

ứ ớ ố ấ ủ Nghiên c u m i nh t c a Seethalakshmi và các tác giả (2016) th ng kê có

ế ớ ừ ệ ệ ả ế ệ ổ kho ng 36 tri u ha di n tích r ng tre trúc trên th  gi i, chi m 3,2% t ng di n tích

ố ở ệ ấ ở ỹ ừ r ng trên trái đ t, trong đó 80% di n tích phân b châu Á, 10% châu M  và

ở ộ ướ ấ ớ ừ ệ ớ 10% Ấ  châu Phi.  n Đ  là n ệ   c có di n tích r ng tre trúc l n nh t v i 11,4 tri u

ứ ủ ủ ừ ế ệ ha, chi m 50% di n tích r ng tre trúc c a toàn châu Á. Các nghiên c u c a các tác

ả ế ớ ề ữ ừ ệ ằ ộ ỉ gi trên th  gi ừ   i đ u ch  ra r ng r ng tre trúc là m t trong nh ng h  sinh thái r ng

ấ ọ quan tr ng trên trái đ t.

ừ ấ 1.1.2.2. C u trúc r ng

ể ư ừ ệ ệ ậ ộ ỹ Đ  đ a ra các bi n pháp k  thu t lâm sinh tác đ ng vào r ng tre hi u qu ả

ề ấ ừ ừ ấ ấ ỏ ọ ứ nh t đòi h i các nhà khoa h c nghiên c u v  c u trúc r ng tre. C u trúc r ng đã

ấ ượ ủ ề ầ ổ ạ ố cung c p đ c đ y đ  thông tin v  loài cây, t ầ    thành loài, d ng s ng, các t ng

ậ ộ ữ ượ ứ ừ ế ớ ừ th  trong r ng, m t đ , tr l ng r ng, ... Trên th  gi ề i đã có nhi u nhà khoa

ứ ề ấ ừ ọ h c nghiên c u v  c u trúc r ng tre trúc.

ấ ự ủ ừ ự ể Theo Yen và Lee (2011) cho th y s  phát tri n c a r ng tre trúc d a trên

ằ ầ ướ ặ ấ ượ ơ ở c  s  thân ng m n m d i m t đ t và thân khí sinh đ c sinh ra hàng năm. Do

ừ ườ ề ề ạ ấ ớ ổ ồ đó r ng tre trúc th ng có c u trúc tu i không đ ng đ u v i nhi u lo i thân khí

ở ộ ổ sinh ố  đ  tu i khác nhau cùng phân b .

ả ả ấ ủ ừ Zhang   và   các   tác   gi (2014)   đã   mô   t c u   trúc   c a   r ng   Trúc   sào

ọ ả ủ ế ố ở ộ ổ (Phyllostachys pubescens) là loài cây m c t n, ch  y u phân b đ  tu i 1 và 3

ố ượ ế ở ấ ế chi m 31,7% và 34,7%. S  l ng thân khí sinh c p kính 8cm đ n 12cm ở ổ    tu i

ế ố ổ 1 ­ 4 chi m trung bình 85% t ng s  thân khí sinh.

ả ị ượ ậ ộ ừ Chen và các tác gi (2016) đã xác đ nh đ c m t đ  r ng Trúc sào dao

1.3 t

ừ ừ ế ộ đ ng t 5.733 ­ 13.067 cây/ha và D 5,5 ± 0,5 đ n 6,3 ± 0,2 cm.

ư ủ ặ ằ Depanostachyum Liu Jiming (2009) cho r ng: Đ c tr ng sinh thái c a loài

ứ ự ớ ố ể luodianense, loài cây này có s  thích  ng v i các nhân t sinh thái (ti u sinh

18

ở ố ở ẹ ạ ể ể ả ả c nh) ụ ể  ph m vi h p, c  th  chúng phân b 5 ki u ti u sinh c nh khác nhau

ặ ấ ư ẽ ặ ố ở ỗ ể ề nh : m t đ t ­ m t đá ­ rãnh đá ­ k  đá ­ h c đá, ữ    m i ki u này đ u có nh ng

ư ầ ả ẫ ọ ặ đ c tr ng sinh thái khác nhau... (D n theo Tr n Ng c H i, 2012).

ư ậ ế ớ ứ ề ề ể ấ ằ Nh  v y có th  th y r ng trên th  gi i đã có nhi u nghiên c u v  phân

ề ặ ị ừ ứ ấ ỉ ố ủ   ố b  và c u trúc r ng tre trúc. Các nghiên c u đã ch  ra v  m t đ a lý, phân b  c a

ế ớ ươ ể tre trên toàn th  gi i có th  chia làm 3 vùng: Vùng tre châu Á ­ Thái Bình D ng,

ỗ ướ ỗ ỹ ể châu M  và châu Phi. Trong m i vùng hay m i n ề   c có th  chia thành nhi u

ụ ỳ ừ ề ạ ạ ấ ậ vùng ph  tu  theo khí h u và các d ng tre. C u trúc r ng tre có nhi u d ng khác

ự ọ ỗ ừ ấ ớ nhau trong t nhiên, trong đó c u trúc r ng tre m c h n giao v i các loài cây g ỗ

ộ ố ơ ừ ề ệ ế ấ ố ợ chi m đa s . Tuy nhiên, m t s  n i có đi u ki n phù h p thì c u trúc r ng tre

ể ớ ệ ề ầ ố ớ ỉ ượ thu n loài phát tri n v i di n tích khá l n, v  phân b  đã ch  ra đ c vùng phân

ự ề ộ ể   ố ủ b  c a các loài tre khá r ng trong đó có khu v c Đông Nam Á. Đi u này có th  là

ậ ả ồ ệ ể ấ ỹ ơ ở ể ề c  s  đ  đ  xu t các bi n pháp k  thu t b o t n và phát tri n loài Mai cây ở

ướ n c ta.

ọ ủ ể ặ 1.1.3. Đ c đi m sinh h c c a Tre

ể ặ 1.1.3.1. Đ c đi m hình thái

ệ ả ể ặ Theo tài li u Trung Qu c, ố đã mô t ấ ủ    các đ c đi m hình thái chung nh t c a

ộ ọ ỏ ự ậ ư ầ ớ ộ ặ   các loài tre. Tre thu c h  c  (Poaceae) trong l p th c v t m t lá m m, nh ng đ c

ủ ể ố ỏ ố đi m hình thái c a thân tre không gi ng các loài c , cũng không gi ng các thân

ố ặ ề ỗ ỗ ứ   cây g . Thân tre có láng r ng và đ t đ c; không m m quá và cũng không c ng

ướ ố ặ ấ ẹ ầ quá. D i g c cây là thân ng m, trên m t đ t là thân khí sinh mang b  mo, cành

ả ẫ ế ầ ấ ặ và lá. R t ít khi g p tre ra hoa, k t qu  (d n theo Tr n Văn Mão và cs , 2006).

ễ ạ Wang và Hsueh (1994) đã tóm l ượ ượ c đ c Tre có 2 lo i 11 thân r  chính là

ụ ạ ặ ộ ọ ơ ễ ấ ự ữ thu c lo i theo c m ho c m c đ n. Thân r là c u trúc t ề  nhiên b n v ng và

ượ ử ụ ể ạ đ c s  d ng đ  phân lo i Tre.

ể ặ 1.1.3.2. Đ c đi m sinh thái

ế ớ ứ ủ ề ể Trên th  gi ề ặ i đã có nhi u nghiên c u v  đ c đi m sinh thái c a m t s ộ ố

ư ể loài tre trúc đi n hình nh  sau.

19

ượ ể ế ề Wang  và  Hsueh  (1994)  đã   tóm  l c  các   hi u  bi t v   sinh thái  và   môi

ườ ơ ả ủ ể ể ố ươ ứ tr ầ ng s ng c a Tre là yêu c u c  b n đ  phát tri n ph ng th c lâm sinh và

ữ ề ề ồ khai thác b n v ng ngu n tài nguyên này. Thêm vào đó thông tin v  sinh thái và

ấ ơ ở ữ ệ ề ể ễ ả ấ ầ qu n th  cung c p c  s  cho nh ng c i thi n v  lâm sinh. Thân r  là c u trúc t ự

ữ ề ượ ử ụ ể ạ ệ ớ ầ ế nhiên b n v ng và đ c s  d ng đ  phân lo i Tre. Tre nhi ộ   t đ i h u h t thu c

ụ ớ ườ ự ọ ơ ệ ố h  th ng c m và tre ôn đ i th ng m c đ n. D a vào các tiêu chí này tác gi ả

ở ớ ừ ừ ạ ố ồ ừ phân r ng Tre Yunnan Trung Qu c thành 3 d ng, g m: r ng tre ôn đ i, r ng tre

ệ ớ ệ ớ á nhi ừ t đ i và r ng tre nhi t đ i.

ớ ủ ệ ệ ề Khi gi i thi u v  tài li u tre trúc c a Đông Nam Á, Dransfield và Widjaja

ề ậ ớ ề ọ ị ươ ố ị (1995) đã đ  c p t i các thông tin v  tên khoa h c, tên đ a ph ng, phân b  đ a lí

ị ử ụ ể ậ ặ ế ủ c a loài, giá tr  s  d ng, đ c đi m nh n bi t qua hình thái và thông tin v n t ắ ắ ề t v

ư ố ớ ộ ố ọ ự sinh thái m t s  loài, nh  đ i v i loài Dendrocalamus giganteus có m c t nhiên

ở ệ ớ ẩ ự ướ ộ ớ ể cao nguyên nhi t đ i  m trên đ  cao 1.200 m so v i m c n c bi n, trong khi

ọ ở ừ ế ấ ạ t ệ i Thái Lan đã phát hi n th y loài này m c r ng T ch. Tuy nhiên, loài này có

ể ọ ở ừ ấ ệ ớ ẩ ề ầ th  m c r ng th p nhi ấ t đ i  m, có t ng đ t dày nhi u mùn.

ộ ố ự ố ộ ẩ ư D a vào m t s  nhân t ư  nh  nhi ệ ộ ượ t  đ , l ng m a,  đ   m.... Zhou F.

ủ ố ị (2000) đã xác đ nh vùng phân b  sinh thái c a loài Phyllostachys pubescens  ở

ự ị ề ố ị ượ ạ ấ Trung Qu c, qua đi u tra th c đ a đã xác đ nh đ ủ ấ   ặ c lo i đ t và đ c tính c a đ t

ố ủ ầ ở ứ ố ộ ấ ớ ơ n i có loài phân b . Căn c  vào đ  sâu phân b  c a thân ng m các l p đ t khác

ậ ượ ả ố ủ ầ ở ị nhau, đã l p đ c b ng phân b  c a thân ng m loài cây này 3 v  trí chân, s ườ   n,

ấ ở ế ố ủ ầ ộ ồ ớ ả ỉ đ nh.  K t qu  cho  th y ơ    chân  đ i đ   sâu phân  b  c a  thân ng m l n  h n

ở ỉ ầ ở ộ ấ ồ ỉ ừ ở (80cm), còn ệ  đ nh đ i ch  phát hi n th y thân ng m đ  sâu t 40cm tr  lên.

ồ ị 1.1.3.3. Giá tr  ngu n gen

ử ụ ặ ẫ ớ ồ ỹ ậ Rimbaquanto (2006) s  d ng k  thu t RAPD v i 31 c p m i ng u nhiên

ề ủ ẫ ạ ượ ả ể đ  phân tích đa d ng di truy n c a 115 m u tre thu đ ể   c 64 d i đa hình, 81 ki u

ề ừ ứ ạ gen đa locus (gen) khác nhau. Đa d ng di truy n trung bình là 0,04, (t ấ    m c th p

ấ ở ể ế ấ ầ ở ể ầ nh t 0,009 qu n th  Kuningan đ n cao nh t 0,144 qu n th  Purwokerto). Ch ỉ

ề ể ầ ấ ấ ạ ằ ồ ỉ ể ố s  đa d ng Simpson ch  ra r ng qu n th  nhi u nh t bao g m ki u gen duy nh t.

20

ả ử ụ ỉ ị ử Ramanayake và các tác gi (2007) đã s  d ng ch  th  phân t RAPD đ ể

ề ủ ứ ụ ạ ộ nghiên c u đa d ng di truy n c a 23 b i tre ộ   Dendrocalamus giganteus thu c m t

ể ở ườ ự ậ ầ ở ượ qu n th V n th c v t Hoàng Gia Peradeniya, Sri Lanka đ ự ế c di th c đ n đây

ừ ộ ụ ể ề ầ ạ ấ ẳ ị ỉ năm 1856 t m t b i và kh ng đ nh qu n th  có đa d ng di truy n th p, ch  0,045

ấ ề ể ể ầ ồ ố ±0,004. Qu n th  này đ ng nh t v  hình thái, các cá th  tăng lên do nhân gi ng vô

tính.

ả ụ ủ ề ạ Tian và các tác gi (2012) đã phân tích đa d ng di truy n c a 108 b i tre

ể ở ỉ ầ ằ ố ỉ ị ộ D.giganteus thu c 7 qu n th t nh Vân Nam (Trung Qu c) b ng ch  th  phân t ử

ề ể ầ ấ ấ ằ ạ ISSR cho r ng đa d ng di truy n trong qu n th  là r t th p, trung bình là 11,33%

ể ấ ư ữ ề ầ ạ khác nhau, nh ng đa d ng di truy n gi a các qu n th  r t cao, trung bình 88,57%

ể ẳ ả ầ ị khá nhau. B y qu n th  này chia làm 2 nhánh chính và kh ng đ nh không có khác

ệ ề ặ ề ặ ị ữ ề ể ể ầ bi t v  m t di truy n gi a các cá th  trong qu n th  mà khác nhau v  m t đ a lý.

ả ề ấ ả ể ầ ầ ậ Các tác gi đ  ngh  b o t n ị ả ồ in situ t ậ ệ   t c  7 qu n th  này và c n thu th p v t li u

ố gi ng đ  b o t n ể ả ồ ex situ.

ả ề ủ ự ầ Yang và các tác gi ạ  (2012)  đã đánh giá s  đa d ng di truy n c a 12 qu n th ể

ở ử ụ ự t ủ  nhiên c a loài Dendrocalamus membranaceus  Munro Vân Nam, s  d ng các

ệ ặ ạ ự ơ ừ ả ạ ả ồ ấ d u hi u l p l i trình t đ n gi n (ISSR). T  10 m i ISSR, t o ra 155 d i, trong đó

ứ ộ ả ớ ạ   153 d i đa hình (98,71%). So v i các loài khác trong chi, loài này có m c đ  đa d ng

ấ ơ ề ề ơ ộ di truy n cao h n (S = 0,349) và đ  phân hóa di truy n th p h n (G (ST) = 0,252).

ả Yang và các tác gi (2018) đã s  d ng ử ụ Dendrocalamus sinicus Chia & J.L.

ể ề ự ể ặ ạ ả ỗ Sun đ  đi u tra s  phát tán đ c đi m trong các lo i tre thân g . Kh o sát 232 cá

ể ượ ấ ẫ ừ ể ầ ế ạ ị ủ Dendrocalamus th  đ c l y m u t 18 qu n th  đã bi t ph m vi đ a lý c a

ự ế ụ ạ ế ạ ả ổ ạ   sinicus, k t qu  có s  bi n đ i trong ba đo n DNA l c l p (cpDNA) và tám đo n

ự ơ ả ầ trình t đ n gi n đ ượ ặ ạ c l p l i (SSR). Các qu n th ể Dendrocalamus sinicus bi uể

ứ ự ệ ề ộ ệ hi n m c đ  di truy n cao, s  phân bi ợ   t đã chia chúng thành hai nhóm phù h p

ạ ỗ ớ v i các lo i thân g  khác nhau.

ả ự ệ ự ơ Meena và các tác gi (2019) th c hi n các b ướ ặ ạ c l p l i trình t ả    đ n gi n

ứ ự ể ủ ể ề ạ ấ ầ ề (SSR) đ  nghiên c u s  đa d ng di truy n và c u trúc di truy n qu n th  c a 19

21

ự ự ắ ố khu v c t nhiên có Dendrocalamus  hamiltonii phân b  trên Đông B c Himalaya.

ồ ộ ổ ặ T ng   c ng   68   c p   m i   nSSR   c a ủ Dendrocalamus latiflorus  và  Bambusa

ượ ử ệ ề ả arundinacea  đã   đ c   th   nghi m ở Dendrocalamus  hamiltonii  v   kh   năng

ấ ự ạ ươ ủ ế ể ặ ồ chuy n giao c a chúng, trong đó 17 c p m i cho th y s  khu ch đ i d ng tính

ượ ử ụ ể ể ố ổ ị và đa hình đã đ c s  d ng đ  xác đ nh ki u gen. Có t ng s  130 alen đ ượ ạ   c t o

ở ể ủ ấ ả ử ụ ể ằ ầ ặ ồ ra 535 cá th  c a t ọ   t c  các qu n th  b ng cách s  d ng các c p m i đã ch n.

ầ ằ ỉ Phân tích marker ch  ra r ng qu n th ể Dendrocalamus  hamiltonii đã duy trì m cứ

ề ạ ở ắ Ấ ộ ấ ộ đ  đa d ng di truy n th p (h = 0,175, I = 0,291) vùng Đông b c  n Đ .

ạ ứ ề ặ ể ể ặ Tóm l ọ   i: Các nghiên c u v  đ c đi m hình thái và đ c đi m sinh thái h c

ự ậ ấ ứ ằ ỗ ỉ ố ủ c a loài tre đã ch  ra r ng tre không gi ng b t c  loài th c v t thân g  hay thân

ọ ướ ấ ầ ậ ả ộ th o nào khác. Tre có các b  ph n chính: thân ng m m c d i đ t, thân khí sinh

ẽ ị ứ ả ầ ố ỗ có đ t và ph n lóng thì r ng, mo, lá, hoa và qu . Các nghiên c u này s  đ nh

ướ ứ ủ ề ề ặ h ể   ng cho nghiên c u c a đ  tài là đi sâu vào phân tích và đánh giá v  đ c đi m

ầ ề ề ể ệ ặ ạ ậ ộ ề các b  ph n chính, tính đa d ng di truy n và đ c đi m yêu c u v  đi u ki n sinh

ủ thái c a Mai cây.

ố ậ ỹ 1.1.4. K  thu t nhân gi ng tre

ằ ố ế 1.1.4.1. Nhân gi ng b ng chi t cành

ươ ế ễ ở ư Ph ng pháp chi t cành cho t ỷ ệ  l ra r các loài tre vách dày nh  các loài

ượ Bambusa vulgaris,    Bambusa   polymorpha  và  Dendrocalamus  giganteus  đ c áp

ạ ỷ ệ ụ ở d ng Bangladesh đ t t l 45 ­ 56% (Banik 1985).

ử ệ ế ở ộ ố ơ Dransfield và Widjaja (1995) đã th  nghi m chi t cành m t s  n i khác

ư ố ớ ố không   thành   công   nh   mong   mu n.   Đ i   v i     các   loài Bambusa   vulgaris  và

ỉ Melocanna Dendrocalamus  giganteus ch  cho t ỷ ệ  l thành công 10%, trong khi loài

ớ ế baccifera không thành công v i chi t cành, còn loài Dendrocalamus D. asper cho

ỷ ệ t  l thành công 50%.

ế ủ Cành   chi t   c a   các   loài Bambusa  longispiculata,  Bambusa   tulda Roxb,

Bambusa   vulgaris,  Dendrocalamus  longispathu,   Melocanna   baccifera,  N aứ

(Neohouzeaua dulloa) và Oxytenanthera nigrociliata đã đ ể ồ   ượ ử ụ  đ  tr ng c s  d ng

22

ở Ấ ộ ỷ ệ ạ ồ ừ r ng n Đ  t l thành công đ t 44 ­ 76% khi tr ng vào tháng 4,33 ­ 38%

ổ ạ ỷ ệ ố ầ ồ ổ ơ ộ vào tháng 6 và ch i m m m t tu i đ t t s ng cao h n cây 2 ­ 3 tu i. Nhân l

ố ươ ế ố ớ ằ gi ng b ng ph ng pháp chi t cành đ i v i loài Lùng ( B. longissima) đ t t ạ ỷ ệ l

ễ ử ưở ư ễ ra r 25% khi không x  lý hoóc môn tăng tr ng, nh ng t ỷ ệ  l ra r tăng lên

ử ưở ớ 54% khi có x  lý v i hoóc môn tăng tr ng IBA 2000ppm (Rao và Rao, 1999).

ằ ố 1.1.4.2. Nhân gi ng b ng hom cành

ứ ủ ấ ằ ố ươ Nghiên c u c a Rao & Rao (1999) cho th y nhân gi ng b ng ph ng pháp

ộ ươ ụ ự ể ễ ớ giâm hom cành là m t ph ệ   ng pháp có th  áp d ng v i tính th c ti n và hi u

ả ươ ườ ươ ươ ạ ớ qu  cao, là ph ổ ế ng pháp ph  bi n cho các v n  m th ng m i v i quy mô

ươ ườ ượ ử ụ ễ ớ l n. Ph ng pháp này th ng đ c s  d ng cho các loài có r  khí sinh t ạ ố   i g c

ứ ề ằ ả ớ ỉ ủ c a các cành ngang. Các nghiên c u cũng ch  ra r ng cành l n có nhi u kh  năng

ễ ơ ễ ủ ụ ả ỏ ỗ ộ ra r  h n cành nh . Kh  năng ra r  c a m i loài là khác nhau và ph  thu c vào

ướ ủ ả ạ ộ kích th ủ c c a đo n hom và đ  dày vách c a lóng. Tre vách dày có kh  năng ra

ề ấ ả ơ ưỡ ơ ễ r  cao h n vì có kh  năng cung c p nhi u dinh d ng cho hom h n.

ứ ủ Nghiên c u c a Fu Maoyi ề và các tác giả  (2000) v  giâm hom cành cũng

ể ấ ọ ố ộ ổ ấ ướ cho th y ch n cành đ  giâm hom t t nh t có đ  tu i 1 ­ 2 năm. Kích th c hom

ừ ừ ế ố ượ ặ ớ dài t 40 ­ 50 cm, có t 2 đ n 3 đ t, khi giâm hom đ ố   c đ t nghiêng so v i lu ng

ấ ừ ờ ụ ể ế ừ ấ và l p đ t dày t 5 ­ 6 cm. Th i v  giâm hom có th  ti n hành t ế    tháng 2 đ n

ố ấ ừ ỷ ệ ố ấ ơ ằ tháng 9 h ng năm, t t nh t t tháng 2 ­ 3 t s ng cao h n, cành l y hom có l

ỏ ườ ử ễ ể ậ ấ ơ ỡ kích c  nh  th ớ   ng d  dàng x  lý, v n chuy n và chi phí th p h n cành l n.

ể ố ề ệ ễ ự ồ ỷ ệ ố Tr ng cây hom có s  phát tri n t t v  h  r  và cho t s ng cao. l

ứ ấ ố Trung tâm nghiên c u Tre Trung Qu c (CNBRC) (2001), đã cho th y nhân

ử ụ ố ỷ ệ ố gi ng Tre s  d ng các hom cành to cho t ạ  s ng cao và đ t 83,75%, n u s ế ử l

ể ấ ở ấ ả ấ ỉ ụ d ng cành nh  t ỏ ỷ ệ ố  l s ng r t th p, ch  kho ng 10%. Hom cành có th  l y cây

ắ ổ ườ ề ả 1 năm tu i, có trên 2 m t, đ ả   ng kính cành kho ng 1cm, chi u dài hom kho ng

ắ ở ộ ể ạ ầ ớ ố 30 cm và c t vát ph n trên v i góc 45 đ , đ  l i 3 ­ 5 lá trên cành là t ấ   t nh t

(China national Bamboo Research Centre, 2001).

23

ệ Razvi  và   các   tác   giả  (2017)   đã   thí   nghi m   giâm   hom   cành   loài

ở Ấ ộ ớ ề ạ ố ưở Dendrocalamus giganteus n Đ  v i 3 lo i thu c đi u hòa sinh tr ng (ĐHST)

ễ ở ồ ộ ở ư kích thích ra r  nh  IAA, IBA, NAA 3 n ng đ  100, 200 và 500 ppm 4 mùa

ỷ ệ ấ ạ ấ ở ễ ứ (Xuân, H , Thu, Đông) cho th y: T  l ra r  cao nh t ứ ố  công th c đ i ch ng ở

ố ử ụ ạ ạ ạ mùa h  đ t 63,3%, trong các lo i thu c s  d ng trong mùa này thì IBA 500 ppm

ễ ấ ứ ễ ạ ỷ ệ đ t t l ra r  cao nh t là 55,0%. Mùa có t ỷ ệ  l ra r  cao th  2 là mùa xuân v i t ớ ỷ

ấ ở ễ ứ ố ứ ứ ạ ệ l ra r  cao nh t công th c đ i ch ng đ t 55,83%, công th c IBA 500 ppm ở

ấ ạ Ở ạ ỷ ệ ứ mùa này cao nh t đ t 50,83%. mùa thu công th c IBA 200 ppm đ t t l ra r ễ

ứ ố ế ấ cao nh t 54,5%, sau đ n IBA 500 ppm là 45%, công th c đ i là 44,5, còn các công

ứ ướ Ở ứ th c khác d i 40%. ễ  mùa đông, không có công th c nào có hom cành ra r .

ả ế Các   tác   gi ệ   này   đã   ti n   hành   thí   nghi m   giâm   hom   cành   cho   loài

ố ướ ớ ệ ự ề ử Dendrocalamus gigantus  v i 2 đ t d i đi u ki n t ằ    nhiên và có x  lý b ng

ồ ộ ễ ố thu c ĐHST kích thích ra r  IAA, NAA, IBA v i ớ các n ng đ  100, 200 và 500

ờ ứ ứ ế ả ố ờ ppm trong th i gian 24 gi cho k t qu  công th c đ i ch ng cho t ỷ ệ  l ra r ễ

ử ụ ứ ế ế ấ ấ cao nh t là 40,42%, ti p  đ n là công th c có s  d ng ch t KTRR IBA 500

ễ ấ ở ấ ứ ppm cho t ỷ ệ  l ra r là 37,71% và th p nh t công th c NAA 500 ppm là

28,12%.

ả ệ Hossain   và   các   tác   gi (2018)   đã   thí   nghi m   giâm   hom   cành   loài

ở ằ ố ộ Dendrocalamus asper ồ  Malaysia b ng thu c IBA n ng đ  2000 ppm, 4000 ppm,

ứ ố ả ỷ ệ ứ ế ờ 8000 ppm trong th i gian 5 phút và công th c đ i ch ng cho k t qu  t l ra r ễ

ả ố ớ ứ ố ứ ấ ứ các công th c r t cao trên 80% ngay c  đ i v i công th c đ i ch ng, cao nh t ấ ở

ứ ạ ố ễ công th c IBA 4000 ppm đ t 95,2% s  hom ra r .

ằ ố 1.1.4.3. Nhân gi ng b ng hom thân

ứ ử ụ ể ạ ấ   Victor Cusack (1997) nghiên c u s  d ng đo n thân đ  giâm hom cho th y

ủ ữ ự ằ ố ỷ ệ t  l thành công c a nhân gi ng b ng hom thân có s  khác nhau gi a các loài tre

ụ ụ ệ ậ ộ ờ ố ỹ ố và ph  thu c vào các bi n pháp k  thu t áp d ng, th i gian nhân gi ng t ấ   t nh t

ườ ẹ ưở ữ ả th ọ ng vào mùa xuân. Ch n nh ng cây m  tr ổ   ng thành kho ng 2 ­ 3 năm tu i,

ề ớ ừ ắ ỏ ấ ả ạ ắ c t thành các đo n v i chi u dài t 1,5 ­ 2 m, c t b  t t c  các cành và lá, có th ể

ở ộ ố ố ể ạ đ  l i các cành chính m t s  đ t.

24

ứ ề ằ ộ   Rao và Rao (1999) nghiên c u v  giâm hom thân cũng cho r ng đây là m t

ươ ả ể ệ ố ph ng pháp hi u qu  đ  nhân gi ng các loài tre có vách dày và kích th ướ ớ   c l n

ườ ừ ữ ọ (đ ng kích t 8 ­ 12 cm) nh ổ   ư Bambusa  blumeana. Ch n nh ng cây 1 năm tu i

ể ắ ạ ằ ố ừ ế ể đ  nhân gi ng b ng hom thân, có th  c t đo n hom có t ố  1 đ n 2 đ t. Hom đ ượ   c

ấ ớ ố ượ ặ ầ ộ ố ộ ộ ắ c m xu ng đ t v i m t góc 45 đ  và đ  sâu 20 cm. Ph n đ t đ c đ t trong các

ườ ắ ở ở ễ ớ ộ ướ ướ ủ ẩ ầ môi tr ng ra r  v i m t m t h bên trên, t c đ   m 2 l n/ngày, sau 2 ­ i n

ướ ể ệ ấ ầ ấ ồ ớ ố ố ố ừ 4 tu n ch i m i có th  xu t hi n. N c, thu c ch ng n m và thu c tr sâu

ườ ượ ụ ướ th ng xuyên đ c áp d ng trong 6 ­ 12 tháng tr c khi ra ngôi. Tuy nhiên, tác

ả ậ ươ ổ ế gi ị  nh n đ nh ph ng pháp này là không ph  bi n vì có chi phí cao và có s  gi ự ớ   i

ử ụ ứ ậ ầ ổ ạ h n trong s  d ng hom thân 1 năm tu i, vì v y c n nghiên c u thêm cách nhân

ố ố ớ gi ng khác đ i v i các loài tre.

ứ ố ố Khi nghiên c u nhân gi ng hom thân 1 đ t, Fu Maoyi và Xiao Jianghua (1996)

ẹ ừ ấ ọ ừ ắ ạ ổ cũng cho th y nên ch n cây m  t 1 ­ 2 năm tu i, h  cây và c t thành t ng khúc,

ỗ ừ ượ ắ ở ầ ắ ề m i khúc có t 1 ­ 2 lóng. Hom đ c c t ố  ph n lóng, cách đ t có m t v  2 phía t ừ

ả ủ ầ ạ ể ữ ẩ ố ơ 6 ­ 9 cm. Khi giâm hom c n ph i t ằ  lên trên lu ng b ng r m r  đ  gi m và t ướ   i

ả ằ ỉ ướ ủ ẩ n c đ   m hàng ngày. Ngoài ra, tác gi ỏ    cũng ch  ra r ng các loài tre có vách m ng

ằ ố ươ ườ ấ nhân gi ng b ng ph ng pháp này th ng cho t ỷ ệ  l ỉ ạ    thành công th p,  ch   đ t

ả ậ ươ ụ kho ng 30%. Vì v y ph ợ   ng pháp này áp d ng cho các loài tre vách dày thích h p

h n. ơ

ả ử ụ Theo  Nautiyal và các tác gi (2008) s d ng hoóc môn IBA và NAA khi

ạ ỷ ệ ỗ ồ ố ễ ở B. giâm  hom   thân  (m i   hom   1   lóng,   g m   2  đ t)   đ t   t l ra   r 80% loài

arundinacea và 70% ở Dendrocalamus strictus.

ả ứ ả ưở ờ ụ ế ả Gulabrao và các tác gi (2012) nghiên c u  nh h ng th i v  đ n kh  năng ra

ủ ở Ấ ệ ằ ộ ỉ ễ ủ r  c a hom thân c a 8 loài tre ố     n Đ  ch  ra r ng thí nghi m hom thân 2­3 đ t,

ử ụ ễ ố ễ ấ không s  d ng thu c ĐHST kích thích ra r  thì t ỷ ệ  l ra r  cao nh t vào tháng 3 (mùa

ư ế ấ ấ xuân),   sau   đ n   tháng   6   (mùa   hè),   và   th p   nh t   tháng   8   (mùa   m a).   Loài

ễ ụ ạ ẳ ơ Dendrocalamus giganteus có t ỷ ệ  l ra r  v  xuân (đ t 73,33%) cao h n h n mùa hè

ư (13,33%) và mùa m a (13,33%). Còn loài Dendrocalamus hamiltonii và có t ỷ ệ  l ra r ễ

ấ ở ươ ứ ụ cao nh t mùa hè, t ng  ng là 56,67% và 53,33%; v  xuân có t ỷ ệ  l ễ ấ ơ    ra r  th p h n

25

ộ ươ ứ ư ẫ ơ m t chút, t ư ng  ng là 53,33% và 40,0% nh ng v n cao h n mùa m a, có t ỷ ệ  l ra r ễ

ươ ứ t ng  ng là 26,67% và 16,67%.

ằ ố ố 1.1.4.4. Nhân gi ng b ng hom g c

ứ ề ồ ố ượ ộ ố ả ố V  nghiên c u nhân gi ng g c tr ng tre đã đ c m t s  tác gi đánh giá

ư ế ề ạ là có t ỷ ệ  l thành công cao. Tuy nhiên, cũng có nhi u h n ch  nh  chi phí cao, s ố

ể ể ế ộ ố ư ứ ế ạ ố ượ l ng gi ng h n ch ... Có th  k  đ n m t s  nghiên c u nh  sau:

ẽ ạ ỷ ệ ằ ố ố ớ ố ớ Nhân gi ng b ng g c  đ i v i các loài tre s  đ t t l cao so v i các

ươ ụ ẳ ạ ạ ố ở Melocanna baccifera, ph ng pháp nhân gi ng khác. Ví d  ch ng h n đ t 5%

ở ở 9% ở Bambusa    tulda,  33% loài Oxytenanthera  nigrociliata,  40% loài

ở Dendrocalamus longivaginus và 100% loài Bambusa  vulgaris (Hassan 1977).

ứ ủ ấ ằ ố ố   Nghiên c u c a Victor Cusack (1997) cho th y nhân gi ng b ng hom g c

ể ạ ỷ ệ ố ụ ữ ỉ có th  đ t t l s ng 100%. Tuy nhiên, ch  nên áp d ng cho nh ng loài tre có kích

ướ ỏ ươ ố ượ ầ ấ ồ th c nh . Trong ph ng pháp này, g c đ ễ c đào bao g m r  và ph n đ t xung

ỗ ố ừ ể ạ ừ ủ ắ ầ ố quanh, m i g c có t 3 ­ 4 m t, ph n trên c a thân khí sinh đ  l i t 3 ­ 4 đ t.

ứ ủ ấ ố ử ụ   Nghiên c u c a Rao và Rao (1999) cũng cho th y nhân gi ng tre s  d ng

ổ ố ố ễ ạ ấ ả ấ ố hom g c 1 năm tu i là t t nh t, vì g c có kh  năng ra r  m nh nh t, ph ươ   ng

ở ờ ồ ố ấ pháp này thành công các loài tre vách dày, th i gian tr ng t t nh t là vào mùa

ư ả ủ ố ẹ ả ấ ổ m a, tác gi ắ  cũng cho th y có kho ng 3 ­ 7 m t to c a g c cây m  1 năm tu i có

ướ ư ắ ặ ồ ờ ọ ỉ ỉ xu h ng sinh măng đ ng th i, nh ng ch  1 ho c 2 m t m c hoàn ch nh. Đây là

ộ ạ ế ủ ươ ủ ồ ươ m t h n ch  c a ph ng pháp tr ng thân c , ngoài ra ph ng pháp này có chi

ệ ố ấ ố phí cao và h  s  nhân gi ng th p.

ế ằ ố ươ ỉ ả Zhou (2000) có k t qu : Nhân gi ng b ng ph ợ   ng pháp này ch  thích h p

ộ ố cho các loài thu c các chi Bambusa, Dendrocalamus, Sinobambusa... g c đ ượ   c

ọ ừ ữ ạ ỏ ừ ệ ọ ổ ch n t ẹ  nh ng cây m  kh e m nh, t ố    2 ­ 3 năm tu i, không sâu b nh. Ch n g c

ẻ ễ ắ ỉ ể ạ ộ ề ả bánh t ầ , có m t ít r , c t ph n thân khí sinh ch  đ  l i chi u dài kho ng 1 m, gi ữ

ầ ở ố ạ ễ l i r , thân ng m và 5 ­ 6 cành lá ố ầ  các đ t g n g c.

26

ầ ố 1.1.4.5. Nhân gi ng thân ng m

ứ ề ề ầ ọ ố Nghiên c u v  nhân gi ng thân ng m (hay g i là roi tre trúc), có nhi u tác

ả ề ậ ộ ố ả ư gi đ  c p, có m t s  tác gi nh :

ưở Suwannapinunt và Thaiutsa (1988), thân sinh tr ấ ủ ng trong đ t c a tre trúc

ượ ọ ọ ả ủ ầ ầ ọ đ c g i là thân ng m. Thân ng m c a tre trúc m c t n g i là roi tre. Roi tre trúc

ầ ố ổ ọ ọ ọ có cu ng roi (c  thân ng m), thân roi và ng n roi. Ng n roi còn g i là măng roi,

ấ ấ ạ ắ ả ồ ọ ưở có kh  năng xuyên đ t r t m nh. Trên m t roi m c ch i và sinh tr ớ   ng roi m i,

ưở ự ắ ố ồ ạ l i tăng tr ố ng các m t và đ t. Ch i bên và đ t dài ra và to lên. S  hình thành roi

ệ ượ ổ ế ọ ả ủ ợ ỗ ọ ị bên là hi n t ng ph  bi n c a tre m c t n và tre m c h n h p, v  trí và s ố

ứ ộ ệ ớ ủ ề ệ ạ ượ l ấ   ỏ ng roi bên có quan h  v i m c đ  kh e m nh c a roi chính và đi u ki n đ t

ơ ấ ơ ố ữ ườ ơ ấ ỉ đai. Nh ng n i đ t t i x p, roi to, th ng ít roi bên, ch  1 ­ 2 roi. N i đ t nghèo

ử ụ ể ề ề ế nhi u đá, roi y u thì ra nhi u roi bên, có lúc 5 ­ 6 roi. Có th  chúng ta s  d ng các

ủ ể ả ố ả ử ụ ệ roi c a tre trúc đ  nhân gi ng, b n thân tác gi đã s  d ng các thí nghi m nh ư

ứ ả ố ố ớ ầ nhân gi ng 2, 3, 4... đ t và c  thân ng m, v i các các công th c bón phân khác

ể nhau đ  giâm.

ấ ằ ố 1.1.4.6. Nhân gi ng b ng nuôi c y mô

ọ Ấ ộ ả ử Các nhà khoa h c  n Đ  (Rao và các tác gi ệ    1985, 1990) đã th  nghi m

ộ ố ư Dendrocalamus  strictus,  Dendrocalamus ạ t o   phôi   soma   cho   m t   s   loài   nh

membranaceus,  Bambusa  bambos,  Dendrocalamus  arundinacea,   Thyrsostachys

ạ ủ ườ siamensis. H t c a loài Dendrocalamus   strictus nuôi trên môi tr ợ   ng thích h p

ứ ẹ ệ ấ có ch a 2,4­D đã hình thành mô s o và phôi soma đã xu t hi n trong vòng 2

ể ấ ấ ầ ầ tu n. Sau 4 tu n phôi phát tri n thành cây con và khi c y vào đ t, chúng đ t t ạ ỷ

ệ ố ớ ể ạ ớ ộ ố l s ng t i 50% còn m t s  loài khác có th  đ t t i 90%.

ứ ủ ế ằ ả K t qu  nghiên c u c a Rungnagar Pattanavibool (1998) cho r ng   loài

ạ ấ tre  Dendrocalamus brandisii t ấ   i Thái Lan cho th y cây con sau 4 tháng nuôi c y

ủ ẩ ấ ườ ưở ố mô đã đ  tiêu chu n c y ra môi tr ng ngoài và sinh tr ng t t trong v ườ   n

27

ươ ứ ề ấ ượ ằ m. Nghiên c u cũng cho th y nhi u loài tre đ ể c phát tri n b ng ph ươ   ng

ấ ồ ừ ự ấ ườ ả pháp nuôi c y mô sau khi tr ng t 4 ­ 6 năm không có s  b t th ng nào x y ra.

ộ ố ạ ư ườ ấ ườ CNBRC (2008) đã đ a ra m t s  lo i môi tr ng và mô c y th ng đ ượ   c

ứ ầ ồ ượ ặ ườ ắ ử ụ s  d ng là ph n mô c t có ch a 1 ch i nách đ c đ t trong môi tr ồ   ng bao g m

ơ ả ớ ườ ố ổ ơ mu i khoáng c  b n MS, vitamin b  sung v i đ ng mía saccaroz  88 μm, 6g

ặ ạ ắ ặ th ch tr ng/lít, NAA (2,7; 5,4 ho c 10,8 μm), và BA (2,2; 4,4; 8,8;22,0 ho c 44

2) t

ầ ừ ướ ấ ượ ặ ườ μm). Ph n mô lá (1cm măng non d i đ t đ c đ t trong môi tr ng MS b ổ

ặ sung 2,4­ dichlorophenoxyacetic acid (2,4D) (0,45; 13,5; 27,0; 40,5 ho c 81,1 μm)

ặ ắ ừ ầ ỉ và NAA (2,7 ho c 5,4 μm). Ph n mô phân sinh đ nh c t t ử ụ    măng (0,1cm) s  d ng

ườ ặ ặ môi tr ặ   ng MS +2,4 D (0,45;2,3; 4,5 ho c 9,0) + NAA (0,54; 2,7 ho c 5,4) ho c

ớ ướ ừ ầ ụ ặ ằ thay NAA b ng BA (2,2 ho c 4,4 mm) v i n c d a (10%, 20%). Ph n c m hoa

ớ ồ ướ ỏ ơ ượ ố non g m hoa m i kích th c nh  h n 0,1 cm đ c nuôi trong t i và sáng trên môi

ườ ặ ầ ạ tr ng MS + 2,4 D (11, 3; 22,5 ho c 45,0 ớ   μm) + NAA (5,4 μm). Ph n h t non v i

ườ ặ môi tr ặ ng MS + BA (0,44; 1,1; 2,2; 4,4 ho c 8,8) + NAA (2,7 ho c 5,4) + 2,4D

ặ (0,45; 2,3; 4,5; 9,0; 13,5 ho c 27) (China national Bamboo Research Centre, 2008).

ằ ưở ủ ấ ồ Ray và Ali (2016) cho r ng sinh tr ng c a ch i trong nuôi c y mô ph ụ

ư ấ ờ ộ ồ ị ượ ử ụ thu c vào v  trí và th i gian l y ch i cũng nh  loài cây. BAP đ ộ   c s  d ng r ng

ể ế ế ợ ễ ạ ấ ớ ườ ấ rãi đ  k t k t h p v i các ch t thích ra r  t o ra môi tr ng nuôi c y mô.

ứ ấ Raju và  Roy  (2016) nghiên c u  nuôi  c y mô loài tre Bambusa bambos  ở

ấ ườ ấ ớ Bangladesh cho th y môi tr ng nuôi c y v i 2,5 mg/l IBA và 2,5 mg/l NAA có t ỷ ệ   l

ễ ồ ấ ạ ễ ượ ấ ra r  cao nh t đ t 86,67%, trung bình 8,72 r /ch i. Cây con đ ầ c c y ra b u ni lông

ỗ ợ ữ ơ ộ ầ ồ ỷ ệ ấ ớ ỗ ợ v i h n h p ru t b u g m đ t cát và h n h p h u c  theo t  l 1:1:1. Sau đó 1 tháng

ầ ớ ấ ữ ơ ể ợ ơ ượ đ c chuy n sang b u l n h n v i t ớ ỷ ệ ấ  l đ t và h p ch t h u c  1:1 có t ỷ ệ ố    s ng l

ạ cao đ t 100%.

ằ ố ạ 1.1.4.7. Nhân gi ng b ng h t

ệ ạ ằ ớ ố ấ ủ Theo Banik (1994) khó khăn l n nh t c a bi n pháp nhân gi ng b ng h t là

ầ ớ ạ ạ ư ớ ph n l n các loài tre trúc lâu năm m i ra hoa, có khi ra hoa nh ng h t l i cho t ỷ ệ   l

ể ữ ấ ầ ườ ỉ ả ạ ả ả n y m m th p, không th  gi lâu ngày. Thông th ng h t tre ch  b o qu n đ ượ   c

28

ạ ủ ạ ế ả ẳ trong vòng 2 tháng, ch ng h n h t c a loài ả   Melocanna baccifera  n u b o qu n

ở ề ệ ệ ộ ườ ỉ ượ trong cát khô đi u ki n nhi t đ  bình th ng ch  đ c 60 ngày. Ramyarangsi

ộ ố ể ả ư ả ạ (1990) đã đ a ra h t m t s  loài Tre có th  b o qu n đ ượ ớ c t ề   i 2 năm trong đi u

ệ ạ ạ ủ ẳ ạ ki n l nh, ch ng h n h t c a loài tre Thyrsostachys Siamensis,  loài này   duy trì

ớ ế ượ ả ả ở ộ ẩ ạ ấ ứ ố s c s ng t i 27 tháng n u đ c b o qu n đ   m h t th p (6 ­ 10%) và nhi ệ ộ  t đ

oC và 2 ­ 4oC).

ấ th p (­5

ứ ạ ả ể ở ạ ấ ạ Nghiên c u t i CNBRC (2008) cho th y h t tre ph i đ tr ng thái khô

ầ ớ ượ ứ ộ ấ ị ộ ẩ ư ụ ừ ộ nh t đ nh, nh ng m c đ  khô ph  thu c vào t ng loài, đ   m ph n l n đ c gi ữ

ở ớ ạ ừ ạ ượ ả ả i h n t gi 5 ­ 12%, h t đ ả   ặ c đóng trong túi v i ho c túi đay và b o qu n

ở ơ ữ ạ ư ử ườ ạ l nh, khô và n i thoáng gió. L u tr  h t không quá n a năm, trong tr ợ   ng h p

oC, ở

ể ả ả ở ề ệ ạ ữ ơ ớ ầ ư c n l u tr  lâu h n, có th  b o qu n đi u ki n l nh v i nhi ệ ộ ừ t đ  t 0 ­ 5

ủ ạ ề ệ ể ả ả ố ượ ầ đi u ki n này kh  năng n y m m c a h t gi ng có th  duy trì đ c trên 1 năm.

ử ử ằ ạ ướ ạ ệ ằ ố X   lý   h t   theo   cách   r a   b ng   n c   s ch   sau   đó   ti t   trùng   b ng   thu c   tím

ờ ử ạ ầ ữ ử ạ (KMnO4) 0,3% trong 2 ­ 3 gi sau đó r a l i l n n a, h t sau khi x  lý có th ể

ạ ả ầ ướ ớ ồ ạ đem gieo ngay. Sau khi h t n y m m 10 ­ 15 ngày, t i phân đ m v i n ng đ  t ộ ừ

0,2 ­ 0,3% (China national Bamboo Research Centre, 2008).

ạ ế ớ ứ ố Tóm l i, các nghiên c u nhân gi ng các loài tre trúc trên th  gi i đã đ ề

ươ ố ế ế ậ c p đ n 5 ph ng pháp nhân gi ng: chi t cành, giâm hom cành, giâm hom thân,

ấ ố ế ấ ằ ệ ằ ạ giâm hom g c, nuôi c y mô t bào và b ng h t. Qua đó th y r ng vi c nhân

ố ươ ậ ệ ố ớ ủ ế ể ằ gi ng b ng ph ng pháp vô tính đ i v i tre trúc là ch  y u và v t li u đ  nhân

ủ ể ề ậ ộ ố ả gi ng có th  dùng nhi u b  ph n khác nhau c a tre trúc ngoài ra các tác gi đã

ỉ ượ ả ưở ễ ủ ủ ấ ch  ra đ c  nh h ộ ổ ậ ệ   ng c a ch t ĐHST kích thích ra r , c a đ  tu i v t li u

ờ ụ ả ố ố ưở ấ ị ế ệ nhân gi ng và th i v  nhân gi ng có  nh h ng nh t đ nh đ n vi c thành công

ề ơ ở ả ủ ứ ế ề ố trong quá trình nhân gi ng. K t qu  c a các nghiên c u này là ti n đ  c  s  cho

ả ố ớ ứ ự ệ ố tác gi khi xây d ng các thí nghi m nghiên c u nhân gi ng đ i v i loài Mai cây.

́ ̀ ́ ̀ ư ở ̉ ̣ ́ 1.2. Tông quan cac vân đê nghiên c u vê tre Viêt Nam

ậ ệ ứ ồ ọ ỗ Ở ệ  Vi t Nam, tre trúc là ngu n v t li u quan tr ng th  2 sau g ; Tre trúc là

ệ ạ ạ ặ ướ ẩ nguyên li u t o ra hàng trăm lo i m t hàng tiêu dùng trong n ấ c và xu t kh u có

ọ ự ị ầ ặ ặ ỗ ớ ỗ giá tr . Tre trúc m c t nhiên thu n loài, ho c h n giao v i các cây g , ho c ch ủ

29

ượ ồ ộ ọ ổ ị ộ đ ng đ ờ   c gây tr ng r ng rãi trên toàn lãnh th  và có v  trí quan tr ng trong đ i

ế ộ ủ ườ ừ ữ ố s ng kinh t , văn hóa xã h i c a ng ậ i dân. Vì v y, ngay t ầ ủ    nh ng năm đ u c a

ế ỉ ừ ượ ọ ồ th  k  XX, ngu n tài nguyên t tre trúc ở ướ  n c ta đã đ c các nhà khoa h c quan

tâm nghiên c u.ứ

ạ 1.2.1. Phân lo i Tre

ườ ầ ậ ồ ộ Camus (1913) ng i đ u tiên ghi nh n các loài thu c chi Lu ng có m t ặ ở

ệ Vi ồ t   Nam,   g m   3   loài Dendrocalamus  latiflorus,  Dendrocalamus  brandisii  và

ế ậ ộ Dendrocalamus  giganteus. Ti p theo đó đã ghi nh n thêm 3 loài khác thu c chi

ồ Dendrocalamus  hamiltonii, Dendrocalamus  patellaris   và Lu ng,   đó   là

Dendrocalamus flabellifer (Camus & Camus,1923)

ố ệ Vũ Văn Dũng (1978) công b  Vi ả t Nam có kho ng 50 loài.

ư ễ ề ế Nguy n Đình H ng (1995) đã ti n hành đi u tra trên m t s  đi m ộ ố ể ở ộ ố m t s

ề ể ậ ọ ọ ắ   ư ỉ t nh tr ng đi m t p trung nhi u tre nh  Phú Th , Tuyên Quang, Hà Giang, B c

ậ ượ ồ ả ộ Thái, Thanh Hoá, Đ ng Nai, Sông Bé và đã thu th p đ ự ậ   c 130 b  tiêu b n th c v t

ỗ ộ ả ạ ạ ả ồ tre (m i b  tiêu b n loài g m tiêu b n lá, mo, đo n thân không cành, đo n thân có

ả ế ố ệ ề ề ả cành, hoa qu  (n u có) và ghi chép s  li u chi u cao c  cây, chi u cao không cành,

ọ ượ ươ ủ ườ đ ng kính tán lá, chi u ề dài lóng, b  dề ày thân, tr ng l ng thân t i…c a cây c ỡ

ộ ố ả ạ   trung bình) và m t s   nh minh ho .

ả ệ ạ ố ỏ ộ ệ Năm 1999, Tác gi Ph m Hoàng H  hoàn thi n cu n “Cây  c   Vi t  Nam”

ố ừ ể ộ ệ ề ượ đ c xem là m t cu n t ể  đi n có th  nói là đã li t kê và mô t ả ượ  đ c nhi u loài tre

ấ ớ nh t v i 18 chi và 126 loài tre.

ử Ưở ễ ạ ế ệ ọ Giai đo n 2001­2003, Nguy n T ng, Lê Vi t Lâm (Vi n Khoa h c Lâm

ệ ạ ớ ệ nghi p Vi t Nam) cùng v i GS. Xia Nianhe, chuyên gia phân lo i tre (chi Bambusa)

ự ậ ọ ệ ả ố ị ở ệ ủ c a Vi n th c v t h c Qu ng Châu, Trung Qu c đã xác đ nh Vi t Nam có 113

ủ ể ậ ặ ậ ớ ọ ệ ư ượ loài c a 22 chi, ki m tra và c p nh t 11 tên khoa h c m i, đ c bi t đ a ra đ c 6

ầ ượ ị ọ ở ầ ầ ệ ổ chi và 22 loài tre l n đ u đ u đ c đ nh tên khoa h c Vi t Nam b  sung cho h ệ

ệ ừ Ưở ế ự ậ th c v t Vi t Nam ( ễ Nguy n T ng và Lê Vi t Lâm, 2004).

30

ự ậ ở ệ ụ ố ự Năm 2005 s  ra đ i c a ờ ủ Cu n sách “Danh l c các loài th c v t Vi t Nam”

ườ ạ ọ ố ợ ệ ố ớ ộ ọ do Tr ng đ i h c Qu c gia Hà N i ph i h p v i Vi n Khoa h c và Công ngh ệ

ệ ề ậ ế ạ ả ọ ả ề Vi t nam so n th o đã đ  c p đ n phân h  tre (Bambusoideae) và mô t v  phân

ủ ụ ố ọ ồ ố ạ b , d ng s ng và sinh thái, công d ng c a các loài trong phân h  tre bao g m 29 chi

và 131 loài.

ế ả ố Lê Vi t Lâm và các tác gi (2005) đã công b  113 loài tre trúc và đã đ ề

ụ ề ạ ấ ồ ớ ị xu t 40 loài tre thông d ng, v i các thông tin v  phân lo i, gây tr ng, giá tr  kinh

ổ ậ ầ ư ữ ể ọ ế t ể    và tri n v ng, qua đó đã làm n i b t nh ng loài tre trúc c n  u tiên phát tri n,

ủ ế ị ủ ề ệ ẫ ạ tuy nhiên giá tr  c a tài li u v n ch  y u là v  phân lo i.

ứ ễ ế ầ ố ớ   Nguy n Hoàng Nghĩa và Tr n Văn Ti n (2005) đã công b  7 loài n a m i

ứ ư ậ ộ ố thu c chi N a ( ứ Schizostachyum) nh : Kh p cà ná (Cà Ná, Ninh Thu n), N a núi

ứ ứ ị dinh (Bà R a ­ Vũng Tàu), N a đèo lò xo (Đăk Glei, Kon Tum), N a lá to saloong

ươ ứ ứ ả ồ ọ ơ (Ng c H i, Kon Tum), N a không tai côn s n (Chí Linh, H i D ng), N a có tai

ứ ả ộ ả ươ ả ơ ộ ồ côn s n (Chí Linh, H i D ng), N a b o l c (B o L c, Lâm Đ ng ­ mô t ả ể    đ  so

ả ả ế ề ặ ủ ừ ể sánh). Các tác gi đã mô t chi ti t v  đ c đi m hình thái, sinh thái c a t ng loài

ả ị ự ứ ệ ồ ờ ụ ể c  th . Đ ng th i nhóm nghiên c u phát hi n ra 6 loài tre qu  th t d a trên c  s ơ ở

ả ả ị ẫ ả ượ ả ấ ạ c u t o hình thái và gi i ph u hoa qu , sáu loài tre qu  th t đã đ c mô t và

ể ạ ộ ớ ệ ả ị ị đ nh danh đ  t o nên m t chi tre m i cho Vi t Nam, đó là chi Tre qu  th t 16

ượ ế ẹ Melocalamus (Melocalamus).   Các   loài   đã   đ ậ c   nh n   bi t   là   D   Yên   Bái   (

ả ị yenbaiensis), Tre qu  th t cúc ph ả ị   ươ Melocalamus cucphuongensis), Tre qu  th t ng (

ừ ị ộ ả ắ Melocalamus kon   hà   n ng   ( Melocalamus   kbangensis),   Tre   qu   th t   l c   b c   (

ả ị ả ị ườ blaoensis), Tre qu  th t pà cò ( Melocalamus pacoensis) và Tre qu  th t tr ơ   ng s n

(Melocalamus truongsonensis).

ễ ở ệ ứ Theo Nguy n Hoàng Nghĩa (2005) Vi ộ   t Nam có 216 loài tre n a thu c

ể ế ễ ế ầ 25 chi và có th  đ n 250 loài. Nguy n Hoàng Nghĩa và Tr n Văn Ti n (2007)

ở ệ ề công b  ố danh sách v  các loài tre trúc có Vi t Nam, trong đó có 194 loài tre trúc

ờ ượ ị ạ ộ ạ ư thu c 26 chi, có 80 loài đã t m th i đ c đ nh danh, còn l i là các loài ch a có tên

ộ ố ệ ả ặ ớ ượ ho c có các loài/phân loài m i. Quá trình kh o sát đã phát hi n m t s  chi đ c coi

ớ ố ớ ướ ả ị là m i đ i v i n c ta là chi Giang (Maclurochloa), chi tre qu  th t, Tre lông Bidoup

31

ạ ố (Kinabaluchloa   wrayi  (Stapf)   K.M.Wong)  có   ngo i   hình   gi ng   loài   cùng   chi ở

ộ ố ề ồ Malaysia. M t s  chi có nhi u loài là chi Tre có 55 loài, chi Lu ng có 21 loài, chi Le

ầ ắ ứ ứ có 16 loài, chi N a có 14 loài và chi V u đ ng có 11 loài . Công trình nghiên c u này

ệ ầ ủ ừ ướ ế ệ ố ượ ượ đ c coi là tài li u đ y đ  t c đ n nay đã li tr t kê s  l ớ   ng chi, loài tre trúc v i

ố ặ ư ụ ề nhi u thông tin có ý nghĩa nh  phân b , đ c tính hình thái, sinh thái, công d ng và có

ị ư ộ ẩ ứ ể ặ ệ ậ ạ ặ ệ giá tr  nh  m t c m nang đ  tra c u, đ c bi t là nh n d ng loài tre. Đ c bi t các tác

ị ượ ở ệ ệ gi ả đã xác đ nh đ c phân tông tre (Bambussinae) Vi t Nam hi n nay có 8 chi:

ắ ồ chi Tre (Bambusa), chi Le b c b  ( ộ Bonia), chi Lu ng ( Dendrocalamus), chi Le

(Gigantochloa), chi Tre lông (Kinabaluchloa), chi Giang (Maclurochloa), chi Tre

ầ qu  th t ( ả ị Melocalamus), chi T m vông ( Thyrsostachys) mà các chi này có các loài

ậ ở ặ ớ ệ ộ ố ặ ự ể ớ m i ho c m i ghi nh n Vi ủ   t Nam. D a trên m t s  đ c đi m hình thái hoa c a

ư ộ ơ ưỡ ớ ệ 37 loài thu c 5 chi cũng nh  các c  quan dinh d ằ ng nh m gi ộ ố ặ   i thi u m t s  đ c

ể ậ ế ự ộ ễ đi m   d   nh n   bi ạ t   và   xây   d ng   khóa   phân   lo i   các   chi   thu c   phân   tông   tre

ở ệ (Bambusinae) Vi t Nam.

ỗ ợ ỗ ạ ự ả ệ Năm 2007, D  án h  tr  chuyên ngành Lâm s n ngoài g  t i Vi t Nam ­

ấ ả ấ ủ ợ ả ẩ “Lâm s n ngoài g  Vi ỗ ệ   t Pha II do chính ph  Hà Lan tài tr  đã xu t b n  n ph m

ớ ớ ệ ề ạ ả ỗ Nam” (2007) v i trên 1.000 trang gi i thi u v  các lo i lâm s n ngoài g  có giá

ị ớ ệ ề ớ tr , trong đó đã gi ữ i thi u 58 loài tre trúc v i nh ng thông tin v  hình thái, sinh

ụ ậ ồ ỹ thái, công d ng và k  thu t gây tr ng…

ờ ỳ ế ệ ạ ố Theo Báo cáo thuy t minh Quy ho ch lâm nghi p qu c gia, th i k  2021­

ế ầ ệ ệ ể ừ 2030, t m nhìn đ n 2050, Vi t Nam có di n tích ứ   230.029 ha ki u r ng tre n a,

ữ ượ ữ ượ ổ tr  l ng bình quân là 4 m3/ha và 7.160 cây tre n a/haứ , t ng tr  l ng là 979.000

ế ổ ừ m3  và  1.717.059  nghìn cây tre n aứ , chi m 0,1% t ng tr ữ ượ  l ng r ng trên toàn

ữ ượ qu c;ố  r ng ừ ỗ ỗ h n giao g  và tre n a ệ ứ  di n tích 1.145 nghìn ha, tr  l ng bình quân là

3  và 7.154.227

ữ ượ ổ 73 m3/ha và  6.248 cây tre n a/haứ , t ng tr  l ng là 84.004 nghìn m

ế ổ ừ nghìn cây tre n aứ , chi m 0,1% t ng tr ữ ượ  l ng r ng trên toàn qu c ộ ố   (B  NN  &

PTNT, 2021).

ạ ứ ề ạ Tóm l i: Các nghiên c u v  phân lo i tre trúc ở ệ  Vi ỉ ậ t Nam ch  t p trung vào

ạ ự ệ ạ ể ặ ư ứ phân lo i d a vào đ c đi m hình thái. Hi n t ạ   i, ch a có các nghiên c u phân lo i

32

ứ ể ạ ậ ằ ị ỉ và nh n d ng loài tre trúc b ng ch  th  DNA. Đây chính là đi m mà nghiên c u này

ụ ề ậ đ  c p áp d ng.

ừ ố ấ 1.2.2. Phân b  và c u trúc r ng tre

1.2.2.1. Phân bố

ứ ề ố ở ệ ượ ề Nghiên c u v  phân b  các loài tre trúc Vi t Nam đ c nhi u nhà khoa

ộ ố ả ư ừ ổ ậ ọ h c quan tâm, n i b t có m t s  tác gi , nh : Theo Thái Văn Tr ng (1978);

ử Ưở ứ ễ ạ ấ ọ ễ (Nguy n   T ng   (2001);   Nguy n   Ng c   Bình   và   Ph m   Đ c   Tu n   (2007)

ả ề ấ ế ố ộ ậ ố ừ v.v...Các tác gi đ u th ng nh t k t lu n: Tre trúc phân b  r ng t vùng nhi ệ   t

o  vĩ B c đ n 47

o  vĩ đ  Nam. Vi

ệ ớ ế ớ ừ ế ắ ộ ệ ớ đ i, á nhi t đ i đ n ôn đ i, t 51 ộ   t Nam là m t

ế ớ ữ ố ệ ự trong nh ng vùng trung tâm phân b  tre trúc trên th  gi ề i do có đi u ki n t nhiên

ữ ượ ệ ợ ớ ầ ố phù h p v i. Tuy nhiên, di n tích, tr  l ng và thành ph n loài phân b  có khác

ữ ướ ệ ư ớ nhau gi a các vùng trong n c; Vùng có di n tích và tr ữ ượ  l ng l n, nh : Tây

ắ ắ ộ ộ ệ ắ Nguyên, B c Trung B , Đông B c, Đông Nam B  và Tây B c. Vi t Nam có

ố ớ ổ ữ ượ ằ ệ 1.489.068 ha b ng 4,53% di n tích toàn qu c v i t ng tr  l ng là 8.400.767.000

cây.

ừ ủ ạ ố Ngay t giai đo n 1973 ­ 1975, theo th ng kê c a Vũ Văn Dũng (1978) đã

ở ề ắ ệ ứ ạ ị xác đ nh mi n B c Vi t Nam có 10 chi, 48 loài, 4 d ng, 2 th , trong đó vùng

ớ ế ạ ộ ộ ắ Đông B c có t i 36 loài thu c 9 chi. Đ n năm 1999, Ph m Hoàng H  đã gi ớ   i

ộ ố ư ệ ả ư thi u 23 chi, 121 loài tre trúc, nh ng có m t s  loài ch a có mô t , các loài khác

ả ủ ư ầ ế ể ậ ế có mô t song ch a đ  các thông tin c n thi ể t đ  có th  nh n bi t chúng ngoài

ự ị ạ ộ th c đ a (Ph m Hoàng H , 1999).

ế ả ố ở ầ ế Theo Lê Vi t Lâm và các tác gi (2005) tre phân b h u h t các vùng và

ủ ệ ố ộ đ  cao khác nhau c a Vi t Nam, các loài tre trúc phân b  theo vùng sinh thái th ể

ệ ấ ề ặ ố ả ộ hi n r t rõ. V  m t phân b , tác gi ố  đã chia thành phân b  theo đ  cao, phân b ố

ố ộ ừ ộ ể ặ theo các vùng sinh thái. Phân b  theo đ  cao t ế   ớ  đ  cao ngang v i m t bi n đ n

ấ ủ ữ ệ ư ư nh ng núi cao nh t c a Vi t Nam nh  Hoàng Liên, Tây Côn Lĩnh, Ch  Jang Sinh,

ố ủ ư ề ể ọ ọ ề Ng c Linh, … đ u có tre m c. Nh ng v  phân b  c a tre có th  chia làm 2 đai đ ộ

ệ ộ ộ ướ Ở cao rõ r t: đai đ  cao trên 700 ­ 800 m và đai đ  cao d i 700 ­ 800 m. đai đ ộ

33

ọ ả ế ể ậ ầ cao trên 700 ­ 800 m h u h t là các loài tre m c t n tiêu bi u cho khí h u á nhi ệ   t

ư ớ đ i nh  các chi: S t ( ặ Arundinaria), V u (ầ Indosasa), Trúc (Phyllostachys), Trúc

Ở ướ ầ vuông (Chimonobambusa), … đai d ọ ụ   ế i 700 ­ 800 m h u h t là các tre m c c m

ể ậ ệ ư ớ ộ tiêu   bi u   cho   khí   h u   nhi t   đ i   thu c   các   chi   nh :   Tre   ( Bambusa),   Lu ngồ

ệ ế ộ ọ ụ ữ (Dendrocalamus), … Cá bi t có nh ng loài tre m c c m leo lên đ n đ  cao 1000 m

ư ố ọ ả ặ nh  Mai cây  ng ( Dendrocalamus aff giganteus) ho c loài tre m c t n phân b ố

ư ầ ế ắ ộ ố ố xu ng đ n đ  cao 400 ­ 500 m nh  V u đ ng ( Indosasa angustata). Phân b  theo

ữ ư ề ặ ặ ặ ủ   các vùng sinh thái có nhi u loài tre trúc là các loài đ c h u ho c đ c tr ng c a

ạ ạ ạ ắ (Bambusa ừ t ng   vùng.   Vùng   Tây   B c   có   M y   sang,   M y   bông,   M y   bói

ạ burmanica), M y púa cai na ( Dendrocalamus pachystachys)…, Vùng Đông B c cóắ

ầ ắ ầ V u đ ng, Trúc sào ( Phyllostachys edulis), Trúc c n câu ( Phyllostachys sulphurea)

ứ ễ … Vùng Trung tâm có Giang, Di n tr ng ( Dendrocalamus parvigemniferus), Di nễ

ộ đá (Dendrocalamus longgivaginus), L c ng c ộ (Bambusa bicorniculata), Tre là ngà

ắ ộ (Bambusa  sinospinosa)… Vùng B c Trung B  có Lùng ( Bambusa  longissima),

ạ M y  c n ầ (Thyrostachys  oliveri),  Lu ng  ồ (Dendrocalamus  barbatus). Vùng Nam

ộ ồ Trung B  có L  ô trung b ộ (Bambusa balcooa), Tre qu  th t ả ị (Melocalamus sp. )….

Vùng Tây Nguyên có Le, L  ô ồ (Bambusa procea), Le c  ỏ (Vietnammosasa pusilla).

ộ ồ Vùng Đông Nam B  có L  ô, Mum (Gigantochloa multifloscenla). Vùng Tây Nam

ỡ ộ B  có Tre m , Tre gai.

ứ ễ ạ ấ ằ ọ ừ ộ Nguy n Ng c Bình và Ph m Đ c Tu n (2007) cho r ng t đ  cao ngang

ủ ể ế ặ ệ ư m t bi n đ n vùng núi cao c a Vi ọ   t Nam nh  Hoàng Liên, Tây Côn Lĩnh, Ng c

ố ự ề ề ặ ủ ư Lĩnh… đ u có phân b  t ố ủ    nhiên c a các loài tre trúc. Nh ng v  m t phân b  c a

ệ Ở ể ộ ầ ế ộ tre trúc có th  chia làm 2 đai đ  cao rõ r t. đai đ  cao trên 700 ­ 800 m h u h t là

ể ậ ầ ệ ớ ọ ả các loài tre có thân ng m m c t n, tiêu bi u cho khí h u á nhi ư t đ i nh  các chi

ộ ầ S t (ặ Arundinaria), V u, Trúc, Trúc vuông (Chimonobambusa)… Còn đai đ  cao

ọ ụ ể ế ậ ầ ướ d i 700 ­ 800 m h u h t là các loài tre m c c m tiêu bi u cho khí h u nhi ệ ớ   t đ i

ư ồ ộ ệ ọ ụ ữ thu c các chi nh  Tre, Lu ng… Cá bi t có nh ng loài tre m c c m phân b ố ở ộ   đ

ư ươ ặ cao 1.000m nh  B ng l n ớ (Dendrocalamus sinicus Chia et J. L. Sun), ho c loài tre

ư ầ ọ ả ắ ố ố ộ m c t n phân b  xu ng đ  cao 400 ­ 500m nh  V u đ ng (Indosasa angustata).

34

ả ừ ệ ế ố ổ Theo đó, các tác gi đã th ng kê, tính đ n năm 2001, t ng di n tích r ng tre trúc

ệ ả ừ ự ủ c a Vi t Nam có kho ng 1.489.000 ha, trong đó 1.415.500 ha là r ng t nhiên

ặ ỗ ừ ầ ồ ả (thu n loài ho c h n loài), và kho ng 73.500 ha là r ng tr ng tre trúc.

ư ủ ứ ề ề ồ Có nhi u công trình nghiên c u v  Lu ng nh  c a Lê Quang Liên (2001);

ộ ố ứ ậ ị ưở ấ Cao Danh Th nh (2004) nghiên c u m t s  quy lu t sinh tr ủ   ng và c u trúc c a

ầ ồ ạ ỉ ặ ệ ả ồ ừ r ng Lu ng tr ng thu n loài t i t nh Thanh Hóa. Đ c bi t các tác gi ứ    nghiên c u

ố ủ ề ự ồ ở ệ ẳ ị sâu v  s  phân b  c a chi Lu ng ( Dendrocalamus) Vi t Nam đã kh ng đ nh s ự

ồ ố ở ự ề ễ ắ phân b  khá r ng khu v c phía b c và mi n trung (Nguy n Hoàng Nghĩa, 2005;

ễ ọ ả ể ạ Nguy n Văn Th , 2012). Nhóm tác gi Ph m Văn Đi n và cs (2009) đã gi ớ   i

ươ ệ ế ươ thi u loài cây B ng ( Sinocalamus flagelliter Munro) cho bi ồ   t B ng là cây tr ng

ấ ở ắ ắ ắ ỉ ậ t p trung nh t ố    các t nh vùng Đông B c, Trung Tâm, Tây B c và B c Khu B n.

ươ ộ ừ ậ ở ộ ố ủ Đ  cao phân b  c a cây B ng t ư  50 ­ 100m nh ng t p trung đ  cao 300 ­

ả ự ễ ơ ộ ế ươ ố D. 700m. Tác gi Nguy n Huy S n và c ng s  (2013) cho bi t B ng m c (

ư ư ố ự ầ ườ ỉ ặ ở ạ velutinus) h u nh  ch a phân b  t nhiên ở ướ  n c ta th ng ch  g p ừ    d ng r ng

ặ ồ ở ư ệ ắ ơ ỉ tr ng ho c phân tán các t nh phía B c nh : Đi n Biên, S n La, Hòa Bình và các

ươ ệ ộ ự ứ ủ ỉ ủ huy n phía Tây c a Hà N i. T ng t nghiên c u c a Lê Văn Thành (2013) ch  ra

ở ặ ộ ị ố ủ ự s  phân b  c a loài này Ba Vì – Hà N i. Đ ng Th  Thu Hà (2016), nghiên c u v ứ ề

ự ẳ ị ươ B ng ệ lông Đi n Biên ( Dendrocalamus giganteus Munro) đã kh ng đ nh s  phân

ở ệ ề ể ấ ố ủ b  c a loài này Đi n Biên r t phong phú và phát tri n ti m năng.

ươ ề ễ ệ ứ Nguy n Anh Dũng (2017) nghiên c u v  cây B ng lông đi n biên cho

ố ậ ươ ấ ở ộ ừ ệ th y: Cây B ng lông đi n biên phân b  t p trung đ  cao t ớ    200 ­ 700m so v i

ự ướ ở ề ệ ấ ơ ỉ m c n ể c bi n, có nhi u nh t các t nh Đi n Biên, Lai Châu, S n La.

ừ ấ 1.2.2.2. C u trúc r ng

ứ ề ấ ừ ở ệ ộ ố Nghiên c u v  c u trúc r ng tre trúc Vi t Nam cũng đã có m t s  nghiên

ộ ố ư ể ọ ứ c u cho m t s  loài trong h  Bamboo, đi n hình nh  sau.

ề ấ ứ ừ ố ượ ể ệ Nghiên c u v  c u trúc r ng mong mu n đ ạ   c th  hi n trong Quy ph m

ấ ỗ ừ ứ ệ ả ậ ỹ ụ các bi n pháp k  thu t lâm sinh áp d ng cho r ng s n xu t g  và tre n a (B ộ

ể ạ ệ ố ị ừ ổ Lâm nghi p, 1993) xác đ nh s  cây tàn che đ  l i cho t ng khóm và tu i cây khai

35

ố ượ ậ ộ ư ư ứ ừ ị ừ thác cho t ng đ i t ng r ng tre n a nh ng ch a xác đ nh m t đ  khóm và phân

ừ ấ ổ ố ố b  s  cây theo t ng c p tu i.

ứ ặ ề ể ể ấ ạ ợ   Ph m Văn Đi n (2006) trong chuyên đ  nghiên c u đ c đi m c u trúc h p

ỗ ạ ứ ừ ẻ ệ ơ ỉ lý cho r ng n a xen g  t ạ i xã Bình H m, huy n L c S n, t nh Hòa Bình đã đ ề

ấ ấ ợ ợ ố ỉ ứ ớ xu t c u trúc h p lý cho nhóm cây n a v i 2 ch  tiêu là (i) s  cây thích h p trên

ố ố ứ ợ ổ ổ ợ ố ấ khóm, (ii) phân b  s  cây h p lý theo c p tu i: n a cái t ng s  cây h p lý trong

ứ khóm là 32 cây (8 non, 16 trung niên, 8 già); n a xanh là 120 cây/khóm (30 non, 60

ứ ả ề ấ ố ớ ừ trung niên, 30 già). Đ i v i r ng tre n a, nhóm tác gi này đã đ  xu t mô hình

ậ ộ ố ồ ố ợ ỉ ừ r ng mong mu n g m 3 ch  tiêu: (i) m t đ  khóm, (ii) s  cây thích h p trên

ố ố ấ ợ ổ khóm, (iii) phân b  s  cây h p lý theo c p tu i.

ấ ỏ ườ ừ Tran (2010) đã mô ph ng c u trúc đ ng kính r ng cho 5 loài cây: Lành

ừ ễ Dendrocalamus (Oligostachyum),   Trúc   sào   (Phyllostachys   edulis),   Di n   tr ng   (

ồ latiflours), Tre g y (ầ Dendrocalamopsis sp) và Lu ng ( Dendrocalamus barbatus)

ố ươ ữ ườ ủ ề ớ và m i t ng quan gi a đ ng kính v i chi u cao c a 5 loài này.

ả ươ ườ ộ ố ủ ề B ng 1.1. T ng quan đ ng kính, chi u cao c a m t s  loài tre

ươ Tên loài Ph ng trình R2

h = 6,0184ln(d) ­ 0,5293 0,69

Lành  (Oligostachyum) h = ­0,0125d2 + 1,3654d + 2,5757 0,70

h = 7,6353ln(d) ­ 1,4749 0,75

h = ­0,2288d2 + 3,9001d ­ 2,9149 0,76 Trúc sào  (Phyllostachys  edulis)

ễ h = 11,324ln(d) ­ 11,614 0,70

h = ­0,1148d2 + 3,3118d ­ 7,1603 0,71 ứ Di n tr ng  (Dendrocalamus  latiflours)

h = 11,209ln(d) ­ 10,762 0,57

h = 0,0776d2 + 0,197d + 5,7565 0,59 Tre g y ầ (Dendrocalamopsis  sp)

h = 10,285ln(d) ­ 9,0593 0,65

h = 0,0345d2 + 0,602d + 5,2273 0,65 Lu ng ồ (Dendrocalamus  barbatus)

36

ứ ể ả ặ ấ ả Ngô Xuân H i (2020) đã nghiên c u đ c đi m c u trúc và kh  năng tích

ầ ắ ầ ạ ủ ừ lũy Carbon c a r ng V u đ ng ( Indosasa angustata Mc.Clure) thu n loài t ắ   i B c

ậ ộ ừ ấ ấ ầ ắ ạ ạ ắ ế ạ ạ ộ K n cho th y c u trúc m t đ  r ng V u đ ng t i B c K n bi n đ ng khá m nh,

ừ ố ở ấ ố ộ dao đ ng t 1,940 ­ 6,480 cây/ha, trong đó 31 ­ 40% s  cây phân b ổ    c p tu i I,

ổ ừ ổ ừ ườ ắ ầ tu i II t 35 ­ 39%, tu i III t 21 ­ 34%. Đ ng kính thân khí sinh V u đ ng ch ủ

ề ừ ế ừ y u t 6 ­ 10 cm, chi u cao thân khí sinh t ụ   ậ  12 ­ 16m, ghi nh n 30 loài cây b i

ươ ượ ạ ố ướ ừ ắ ầ ả th m t i, đ c chia thành 8 d ng s ng khác nhau d i tán r ng V u đ ng.

ạ ể ấ ằ ố ở ầ ế ộ Tóm l i có th  th y r ng tre phân b h u h t các vùng và đ  cao khác

ủ ệ ố ừ ộ ớ nhau c a Vi t Nam, các loài tre trúc phân b  theo vùng, t ặ    đ  cao ngang v i m t

ấ ủ ữ ế ể ệ ư bi n đ n nh ng núi cao nh t c a Vi t Nam nh  Hoàng Liên, Tây Côn Lĩnh, Ch ư

ể ệ ấ ề ặ ọ ọ ệ Yang Sin, Ng c Linh, … đ u có tre m c sinh thái th  hi n r t rõ. Đ c bi ự   t khu v c

ề ắ ệ ọ ự ệ ớ mi n núi phía B c Vi t Nam thì tre trúc m c trong t nhiên có di n tích khá l n và

ề ị ậ ợ ữ ạ ộ ộ đa d ng v  đ a hình và đ  cao đây là m t trong nh ng thu n l ệ ề ấ   i cho vi c đ  xu t

ứ ủ ề ự khu v c nghiên c u c a đ  tài.

ọ ủ ể ặ 1.2.3. Đ c đi m sinh h c c a tre

ể ặ ể 1.2.3.1. Đ c đi m đi m hình thái

ệ ả ọ ủ ể ặ ạ ệ Vi c mô t hình thái và đ c đi m sinh h c c a các loài Tre  t i Vi t Nam

ượ ả ố ượ đã đ ề c nhi u tác gi ứ ố ớ ừ  nghiên c u đ i v i t ng đ i t ụ ể ng c  th .

ả ủ ộ ồ Loureiro (1790) đã mô t ầ    hình thái c a các loài tre thu c chi Lu ng đ u

ả ả ủ ở ệ ướ tiên. Tác gi đã mô t hình thái c a 7 loài tre có Vi t Nam d i chi Arundo,

Arundo.multiflex,   Arundo   bambu,   Arundo   agrestis,   Arundo   mitis, ồ g m   các   loài

ố Arundo maxima, Arundo fax  và  Arundo tabacaria. Sau đó 5 trong s  7 loài này

ượ ể đ c chuy n sang chi tre ( Bambusa).

ả Camus (1913) và Camus & Camus (1923) đã mô t ồ   ộ  các loài thu c chi Lu ng

ố ặ ề ị ư ể ẫ ỉ có ở ệ  Vi t Nam nh ng ch  có thông tin v  đ a đi m phân b  ho c thu m u, không có

ư ộ ừ ề ạ ạ ố các thông tin v  sinh thái nh  đ  cao, tr ng thái r ng có phân b  loài. Ph m Hoàng

37

ộ ả ố ồ ỉ ủ ế ậ H  (1999) ch  y u t p trung mô t hình thái và ch  nêu phân b  các chi Lu ng, có

ấ ộ ượ ả ở duy nh t m t loài là D.poilanei đ c mô t có ộ  khe đá, đ  cao 600m.

ễ ậ ộ ồ ở Nguy n Hoàng Nghĩa (2005) đã ghi nh n 29 loài thu c chi Lu ng Vi ệ   t

ả ẽ ặ ủ ắ ọ Nam và mô t ể  ng n g n và có hình v  đ c đi m hình thái c a 27 loài. Tác gi ả ỉ   ch

ằ ớ ỗ ườ ứ ra r ng tre trúc khác v i các loài g , th ặ   ư ỗ ng có thân c ng nh  g , song có các đ c

ư ườ ệ ầ ỗ ộ tr ng là thân th ng r ng trong ru t, có h  thân ng m (rhizome) và phân cành

ứ ạ ả ượ ử ụ ả ệ ố khá ph c t p, và có h  th ng mo thân hoàn h o, đ ệ c s  d ng hi u qu  trong

quá trình phân lo i. ạ

ả ầ ầ ọ ả Tr n Văn Mão và Tr n Ng c H i (2006) đã mô t hình thái các loài tre thân

ọ ỗ ọ ụ ư ể ấ ạ ọ ả ầ ợ ể ng m nh  ki u m c c m, m c t n và ki u m c h n h p; c u t o thân khí sinh, s ố

ộ ậ ợ ượ l ng cành và cách phân cành; các b  ph n và hình thái lá quang h p, mo nang và hoa.

ộ ố ễ ọ ỉ ằ Nguy n Văn Th  (2012) ch  ra r ng có m t s  loài tre thân nh , đ ỏ ườ   ng

ỉ ư Dendrocalamus   poilanei,   Dendrocalamus   cinctus, kính   ch   vài   cm   nh

ặ ư Dendrocalamus   strictus, Dendrocalamus   sinuatus  và   có   loài   thân   đ c   nh

ươ ư ả ủ ầ Dendrocalamus poilanei. T ng t , tác gi ả đã mô t khá đ y đ  thông tin v  v ề ị

ố ố ớ ư ạ ừ ẫ ộ trí thu m u nh  tr ng thái r ng, đ  cao phân b  đ i v i các loài do tác gi ả ự    tr c

ư ư ế ề ể ẫ ố ti p thu m u, song nhi u loài ch a có hoa nên ch a th  công b  loài.

ặ ị ả ế ề ặ ể Đ ng Th  Thu Hà (2016) đã mô t khá chi ti ủ   t v  đ c đi m hình thái c a

ươ ệ ọ ụ cây B ng lông đi n biên ( Dendrocalamus giganteus), là loài tre m c c m, kích

ướ ớ ẳ ơ ồ ừ th c l n h n Lu ng, thân cây to, th ng. Cây ra măng t tháng 4 ­ 9, ra hoa vào

ệ ở ọ ở tháng 2 ­ 3 (  Phú Th ), và tháng 3 ­ 5 (  Đi n Biên).

ọ ượ ả ễ ễ ả Tre ng t đ c các tác gi Nguy n Vi n và cs (2019) mô t là loài có biên

ố ừ ộ ộ ế ọ đ  ộ sinh thái khá r ng, phân b  t đ  cao 50m đ n 1.600 m. Cây Tre ng t có kích

ướ ớ ừ ộ ườ ệ ậ ề th c dao đ ng khá l n t 6,8 ­ 12,3 cm đ ị   ng kính, theo các đi u ki n l p đ a

ấ ạ ề ớ ừ ấ ạ khác nhau; l n nh t đ t 19,2 cm, chi u cao t 12,4 ­ 20,8 m, cao nh t đ t 26m.

ọ ưở Măng Tre ng t có quá trình sinh tr ủ ế ậ   ng kéo dài 245 ngày, mùa măng ch  y u t p

ừ ố ượ ế ế trung t tháng 6 đ n tháng 8 (chi m trên 50% s  l ỗ   ủ ả ng măng c a c  năm). M i

ừ ụ ọ ổ ọ ụ b i Tre ng t sinh ra t ề    14 ­ 19,8 măng/b i/năm, cây Tre ng t 1 tu i ra măng nhi u

38

ấ ừ ọ ấ ủ nh t   t 1,8   ­   2,6   măng/cây   m . ẹ Cành  chính  c a  Tre  ng t  r t  ít (trung  bình  1

ấ ừ ố cành/cây) và phân cành r t cao t đ t 18 ­ 21.

ể ặ 1.2.3.2. Đ c đi m sinh thái

ứ ả ưở ủ ố Khi nghiên c u  nh h ng c a các nhân t ế ừ  sinh thái đ n r ng, Phùng

ừ ề ằ ấ ọ ố ỗ Ng c Lan (1986) và Thái Văn Tr ng (1978) đ u th ng nh t cho r ng m i vùng

ộ ổ ợ ố ẽ ộ ị đ a lí khác nhau có m t t h p các nhân t ể    sinh thái khác nhau s  có m t ki u

ộ ả ư ạ ặ ị ệ ặ ừ r ng đ c tr ng và t o nên m t c nh quan đ a lý riêng bi ư   t, đó chính là đ c tr ng

sinh thái.

ế ả ế ấ Theo Lê Vi t Lâm và các tác gi ầ  (2005), cho th y h u h t các loài tre là

ơ ấ ư ầ ẩ ồ ố ọ cây  a sáng và  m nên khi tr ng c n ch n n i đ t sâu, dày, ven sông su i. Ngoài

ộ ố ị ượ ạ ở ắ ra, m t s  loài tre cũng ch u đ ư c khô h n nh  các loài tre vùng Tây B c Vi ệ   t

ư ạ ị ượ ữ ạ Nam, nh  M y sang, M y bông. Nh ng loài tre không ch u đ ặ   ạ c khô h n khi g p

ệ ề ạ ướ ủ ộ ố ề ả ấ đi u ki n khô h n, kích th ư   c c a chúng gi m đi r t nhi u. M t s  loài tre  a

ề ệ ặ ệ ủ ườ ư các đi u ki n đ c bi t c a môi tr ng nh  loài Trúc dây (Ampelocalamus sp.) chỉ

ộ ố ư ể ậ ọ ị m c trên vùng núi đá vôi. M t s  loài tre có th  ch u ng p khá lâu nh : Tre gai,

ộ ượ ồ ộ Tre là ngà và L c ng c thái lan (B. bicomiculata). Tre gai đ ộ c tr ng r ng rãi trên

ả ướ ạ ph m vi c  n c.

ứ ễ ạ ấ ọ Nguy n Ng c Bình và Ph m Đ c Tu n (2007) tre trúc là loài cây có thân

ầ ố ướ ườ ể ấ ng m (thân s ng d ặ ấ i m t đ t) th ể   ng phát tri n bò dài trong đ t, phát tri n

ạ ướ ộ ố ố ắ ở ố ể ỉ Ở thành m ng l i, hay ch  phát tri n thành m t s  đ t ng n g c cây. ố    các đ t

ầ ườ ủ ẽ ọ ề ễ ủ ồ thân ng m th ồ ng có nhi u r  và ch i ng . Ch i ng  s  m c lên thành cây tre,

ặ ấ ể ầ ớ ầ   trúc (thân khí sinh) trên m t đ t và phát tri n thành thân ng m m i. Thân ng m

ư ạ tre trúc có 3 d ng nh  sau:

ụ ắ ấ ầ ạ ầ ọ ễ 1) Thân ng m m c c m (Sympodial) lo i thân ng m r t ng n có r và

ặ ấ ồ ở ầ ọ ồ ồ ớ ch i. Ch i m c thành thân ng m m i và cây tre trên m t đ t. Các ch i thân

ộ ố ể ầ ồ ở ỉ ng m ch  có m t s  phát tri n thành măng, sau tr  thành tre, còn các ch i khác

ủ ế ồ ườ ạ ẫ ở ạ v n tr ng thái ng , đ n năm sau, các ch i đó bình th ng teo l i. Các chi tre

ọ ụ ầ ồ trúc có thân ng m m c c m g m: Bambusa, Sinocalamus, Dendrocalamus.

39

ồ ở ể ầ ố 2) Ch i ấ    cu ng thân phát tri n thành thân ng m, bò lan dài trong đ t.

ườ ố ủ ề ọ ầ Thân ng m này th ồ   ng g i là "roi tre". Trên các đ t c a roi tre mang nhi u ch i,

ể ể ồ ồ ớ có ch i phát tri n thành măng và cũng có ch i phát tri n thành "roi tre" m i. Các

ọ ả ể ạ ầ ướ thân ng m m c t n sau này phát tri n thành m ng l ấ   ớ i đan thành l p trong đ t,

ề ả ặ ặ ọ ầ   m c cách nhau đ u đ n trong kho ng 60 ­ 80 cm ho c 80 ­ 100 cm. Thâm ng m

ọ ả ọ ả ọ ả ầ ầ ạ ồ ơ ứ   m c t n có 2 d ng, g m thân ng m m c t n đ n và thân ng m m c t n ph c

ổ ế ư ầ ọ ả ầ ồ ạ t p. Thân ng m m c t n g m có các loài tre trúc ph  bi n nh  V u, trúc sào,

ầ ộ ặ Trúc c n câu, S t thu c các chi Indosasa, Phylostachys, Chimonobambusa...

ể ể ầ ầ ỗ ộ ợ ỗ ợ ọ ả ạ   3) Thân ng m ki u h n h p là m t ki u thân ng m m c h n h p c  lo i

ọ ụ ọ ả ồ ở ề ầ ẽ ể ầ m c c m và m c t n. Ph n nhi u ch i thân ng m roi tre s  phát tri n thành

ư ể ể ơ ộ ồ ọ ụ   ộ ố các cây tre trúc đ n đ c nh ng có m t s  ch i phát tri n theo ki u m c c m.

ạ ườ ặ ở ầ D ng này th ng g p các loài trong chi v u.

ủ ễ ể ặ ơ Nguy n Huy S n và cs (2013) đã khái quát đ c đi m sinh thái c a loài cây

ộ ẩ ươ ư ấ ậ ớ ố ợ ướ B ng m c thích h p v i khí h u m a mùa, đ   m đ t cao và thoát n c.

ươ ư ư ế ậ ầ ả ọ ố Tr n Ng c H i (2015) đã đ a ra k t lu n B ng m c là loài cây  a sáng,

ả ị ở ứ ộ ở kh  năng ch u bóng không cao, m c đ  nhi ệ ừ t t ị ổ    40ºC tr  lên lá cây đã b  t n

ươ ả ươ ế ầ ồ ố ị th ng. Tác gi đã khuy n ngh  nên tr ng B ng m c thu n loài và không nên

ư ể ả ầ ồ ả tr ng th a đ  đ m b o nhu c u ánh sáng.

ặ ị ả ế ề ặ ể Đ ng Th  Thu Hà (2016) đã mô t khá chi ti ố   t v  đ c đi m sinh thái đ i

ươ ệ ớ v i loài B ng lông Đi n Biên Dendrocalamus giganteus Munro. Loài này thích

ậ ớ ệ ớ ệ ộ ả ạ ợ h p v i khí h u nhi t đ i gió mùa, nhi t đ  bình quân hàng năm đ t kho ng 22,2

ượ ư ừ ượ ­ 24,3oC, l ng m a trung bình t 1.321 ­ 1.888,9 mm. Cây đ ồ c tr ng ở ả ộ   d i đ

ừ ự ướ ớ ộ ố ừ ơ ể ằ ẳ cao t 150 ­ 980 m so v i m c n c bi n. Đ  d c t n i khá b ng ph ng lên t ớ   i

ộ ố ừ ấ ơ ư ợ ưở 35o, nh ng thích h p nh t n i có đ  d c t 15 ­  25o. Cây sinh tr ng và phát

ể ố ạ ấ ẩ ư ướ ố ầ ấ tri n t t trên các lo i đ t  m, nh ng thoát n ầ   t, t ng đ t dày, có thành ph n c t

ườ ấ ộ ừ ầ ấ ặ ơ ớ c  gi i trung bình, môi tr ng đ t chua đ  pH t 3,02 ­ 4,55. T ng đ t m t có

ượ ạ ừ ứ ế ạ ượ hàm l ng mùn và đ m đ t t m c trung bình đ n giàu, hàm l ng P ễ 2O5 d  tiêu

ấ ạ ừ và K2O trong đ t đ t t ế  nghèo đ n giàu.

40

ễ ế ặ ủ ể Nguy n Anh Dũng và cs (2017), cho bi ươ   t đ c đi m sinh thái c a cây B ng

ươ ệ ệ lông Đi n Biên (Dendrocalamus giganteus  Munro): Cây B ng lông Đi n Biên

ậ ợ ệ ớ ệ ộ ạ ớ thích h p v i khí h u nhi t đ i gió mùa, nhi ả   t đ  bình quân hàng năm đ t kho ng

ượ ư ừ ố ở ả ộ 21 ­ 230 oC, l ng m a trung bình t 1.300 ­ 2.000 mm. Phân b ộ    d i đ  cao r ng

ớ ự ướ ừ t 150 ­ 980 m so v i m c n ể c bi n...

ồ ị 1.2.3.3. Giá tr  ngu n gen

ư ứ ệ ề ề ề ạ ồ   Hi n nay, ch a có nhi u nghiên c u v  đánh giá đa d ng di truy n ngu n

ộ ồ ở ệ ứ ủ ể gen các loài thu c chi Lu ng Vi ễ   t Nam. Đi n hình là nghiên c u c a Nguy n

ủ ự ề ạ ộ ẫ   Hoàng Nghĩa và c ng s  (2018)  đã  phân tích đa  d ng di truy n c a 12 m u

ồ ậ ừ ề ỉ Lu ng D.barbatus ạ  và M y h c ố D.sikkimensis thu th p t ắ    7 t nh mi n núi phía B c

ị ử ử ụ ề ị ỉ ị ỉ ằ b ng ch  th  phân t ISSR. Vũ Th  Thu Hi n và cs (2012) đã s  d ng ch  th  phân

ộ ố ể ọ ộ ử t trnL­trnF, psbA­trnH và matK đ  làm rõ tên khoa h c cho m t s  loài thu c chi

ở ệ Tre (Bambusa) Vi t Nam.

ạ ứ ề ặ ọ ủ ể Tóm l i: Các nghiên c u v  đ c đi m sinh h c c a các loài tre trúc ở ệ    Vi t

ỉ ượ ơ ở ứ ụ ề Nam đã ch  ra đ c khá rõ nét, đây là c  s  cho nghiên c u cho đ  tài áp d ng cho

loài Mai cây.

ố ậ ỹ 1.2.4. K  thu t nhân gi ng tre

ố ớ ề ồ ả Đ i v i các loài trong chi Lu ng, nhi u tác gi ố   ứ  đã nghiên c u nhân gi ng

ưỡ ề ằ ươ ư ế sinh d ng b ng nhi u ph ng pháp khác nhau nh : chi t cành, giâm hom, tách

ồ ươ ư ụ ể ch i... c  th  các ph ng pháp nh  sau:

ằ ố ế 1.2.4.1. Nhân gi ng b ng chi t cành

ế ị ộ ố B  NN&PTNT (2000) ban hành Quy t đ nh s  05/2000/QĐ­BNN­KHCN

ậ ồ ệ ạ ồ ồ ỹ ị ề v  quy ph m k  thu t tr ng và khai thác Lu ng quy đ nh vi c gây tr ng có th ể

ặ ố ố ế ươ ằ b ng gi ng g c, hom thân, hom chét ho c cành chi t; trong đó ph ng pháp nhân

ằ ố ế ụ ệ ả ắ ượ ượ ể gi ng b ng cành chi ấ t là hi u qu  nh t, kh c ph c đ c các nh ủ   c đi m c a

ươ ủ ố ượ ả ả ố ố các ph ng pháp nhân gi ng khác, đ m b o đ  s  l ớ   ng gi ng trên quy mô l n

ấ ượ ễ ệ ả ướ ồ và d  dàng trong vi c qu n lý ch t l ố ng gi ng tr c khi đem tr ng.

ứ ố ồ Lê   Quang   Liên   (2001)   đã   nghiên   c u   nhân   gi ng   Lu ng   Thanh   Hóa

ằ ế ư ế ể ồ (Dendrocalamus barbatus)  b ng chi ậ t cành đ a ra k t lu n Lu ng có th  nhân

41

ằ ố ươ ế ằ ỗ ợ ơ gi ng b ng cành, ph ng pháp chi t cành b ng h n h p bùn r m có t ỷ ệ  l ra r ễ

ụ ứ ễ ệ ế ả ơ ộ 97,5% là phư ng pháp d  áp d ng có hi u qu . M t nghiên c u ti p theo nhân

ằ ồ ố ươ ế gi ng thành công cây Lu ng b ng ph ng pháp chi t các cành chét trên thân khí

ướ ầ ủ ệ ổ ộ sinh d i m t năm tu i, đã ra lá đ y đ . Đây là bi n pháp cho phép các cành không

ắ ứ ễ ế ệ ủ ỉ ể ố ễ ằ có r  khí sinh cũng ra r  b ng cách c t đ t 2/3 ti t di n c a cành, ch  đ  4 đ t sát

ầ ượ ắ ỏ ế ượ ọ ằ ỗ ợ ầ thân cây, ph n đ u cành đ c c t b . Cành chi ủ ế   c b c b ng h n h p ch  y u t đ

ấ ạ ượ ọ ằ ữ ẩ ễ ạ ớ ơ là đ t bùn và r m r , ngoài đ c b c b ng nilon gi m, t ỷ ệ  l ra r  đ t t i 97,5%.

ế ố ấ ể Có th  chi t cành quanh năm song t t nh t là vào các tháng 1 ­ 3 và 7 ­ 9. Sau khi

ế ầ ắ ế ườ ươ ừ ế ớ chi t c n c t và giâm cành chi t trong v n  m t ồ    4 đ n 6 tháng m i đem tr ng

(Lê Quang Liên, 2004).

ươ ố ố   ứ Lê   Văn   Thành   (2013)   Nghiên   c u   nhân   gi ng   cây   B ng   m c

ằ ế ấ ế (Dendrocalamus velutinus) b ng chi t cành và giâm hom cành cho th y chi t cành

ươ ứ ấ ấ ố ổ ế chét là ph ợ ng th c nhân gi ng thích h p nh t, tu i cây l y cành chi ồ   t và n ng

ả ưở ệ ế ễ ủ ả ế ộ đ  IBA có  nh h ng rõ r t đ n kh  năng ra r  c a loài cây này. Chi t cành chét

ổ ằ ử ễ ấ ừ l y t cây 1 năm tu i b ng x  lý IBA 1500 ppm sau 7 ngày có t ỷ ệ  l ra r  96,67%,

ấ ượ ễ ễ ố ế sau 14 ngày có t ỷ ệ  l ra r  100% và có ch t l ng r  t ấ t nh t. Chi ấ   t cành chét l y

ổ ằ ừ t cây 2 ­ 3 năm tu i b ng IBA 2.000 ppm sau 21 ngày có t ỷ ệ  l ra 75,56%, sau 28

ngày có t ỷ ệ  l ễ  ra r  80%.

ặ ị ả ứ ậ ỹ Đ ng Th  Thu Hà và các tác gi ố    (2016), Nghiên c u k  thu t nhân gi ng

ươ ệ ằ ươ cây B ng lông đi n biên ( Dendrocalamus giganteus)  b ng ph ng pháp chi ế   t

ệ ế ử ụ ươ ứ cành. Các công th c thí nghi m chi ấ   t cành cây B ng lông có s  d ng ch t

ễ ứ ứ ế ả ơ ớ ố ĐHST kích thích ra r cho k t qu  cao h n so v i công th c đ i ch ng không

ố ở ạ ứ dùng thu c. Trong đó công th c IBA (Indole Butyric Acid) ố ộ ồ    d ng thu c b t n ng

ấ ượ ễ ấ ạ ộ đ  1,5% cho t ỷ ệ  l cây ra r  cao nh t sau 28 ngày đ t 90 ­ 91,1% và ch t l ng r ễ

ấ ủ c a cành chi ế ố t t t nh t.

ả ứ ậ ỹ ế  Ma Thanh Thuy t, và các tác gi ố    (2020), Nghiên c u k  thu t nhân gi ng

ế ố ế chi t g c cành loài Tre ng t ( ả   ọ Dendrocalamus brandisii (Munro) Kurz). K t qu ,

ử ụ ụ ế ả ấ ồ ỷ ệ ố S  d ng IBA (1500 ppm) vào v  Xuân cho k t qu  cao nh t, g m: t s ng sau l

ố ượ ạ ồ ố ế ố ễ ố ồ 28 ngày đ t 97,8%, s  l ng ch i/g c cành chi t là 3,61 ch i, s  r /g c cành

42

ế ễ ạ ễ ề ỷ ệ ố chi t là 20 r , chi u dài r  đ t 6,9 cm và t s ng sau giâm hom t l ạ ườ ươ   n  m i v

ố ộ ầ ứ ấ ỗ ợ ỉ ạ đ t 92% là t ử ụ t nh t. Nghiên c u còn ch  ra s  d ng h n h p ru t b u có thành

ấ ầ ế ạ ầ ặ ơ ỏ ph n: 68% đ t t ng m t + 2% NPK + 30% r m r  băm nh  cho k t qu  s  r ả ố ễ

ế ễ ề ễ ấ ố trung bình/g c cành chi t là 6,4 r  và chi u dài r  là 4,5cm là cao nh t.

ằ ố 1.2.4.2 Nhân gi ng b ng hom cành

ứ ủ ả ườ ữ ạ Các nghiên c u c a tác gi Hoàng Vĩnh T ng giai đo n nh ng năm 1970

ệ ệ ệ ằ ỉ ọ ủ c a   Vi n   Khoa   h c   Lâm   nghi p   Vi ồ   t   Nam   ch   ra   r ng   cây   Lu ng

ượ ử ấ ằ (Dendrocalamus barbatus) đ c x  lý b ng ch t ĐHST kích thích cho cây hom ra

ụ ừ ể ồ ồ ượ ễ ớ ỷ ệ r  v i t l cao (90%), có th  áp d ng vào tr ng r ng Lu ng và đã đ ộ c B  Lâm

ệ ệ ể ộ nghi p   (nay   là   B   Nông   nghi p   &   Phát   tri n   nông   thôn)   ban   hành   quy   trình

ườ ế ủ ươ ỗ ỉ (Hoàng Vĩnh T ạ ng, 1977). H n ch  c a ph ng pháp này là trên m i cây ch  có

ệ ộ ụ ễ ố 3 ­ 4 cành mang r  khí sinh nên khó áp d ng cho nhân gi ng di n r ng.

ả ườ ế ớ Các tác gi Ngô Quang Đê và Lê Xuân Tr ng (2011) cho bi t v i m t s ộ ố

ể ươ ư ễ ằ ồ ộ ộ ố loài tre nh  Di n, Lu ng, L c ng c, Tre gai có th   m b ng hom g c cành.

ể ẹ ổ ọ ườ ụ ặ ọ Ch n cây m  2 tu i, cây phát tri n bình th ng, ho c cây c t ng n (do gió bão)

ể ọ ẻ ể ấ ắ ậ có cành phát tri n to m p. Ch n các cành bánh t ớ  đ  l y hom, v i hom c t dài 30

ắ ả ố ỏ ồ ỉ ­ 40 cm (có kho ng 2 ­ 3 đ t), c t sát thân và t a b  các nhánh r i đem ngâm vào

ươ ủ ễ ể ặ ố ị dung d ch ĐHST kích thích ra r  sau đem  m. Đ c đi m c a hom g c cành là

ệ ấ ả ưở ế ưở ủ ẹ ả ưở vi c l y hom ít  nh h ng đ n sinh tr ng c a cây m  và không  nh h ế   ng đ n

ị ử ụ ủ ẹ giá tr  s  d ng c a cây m  (Ngô Quang Đê, 2004; Ngô Quang Đê và Lê Xuân

ườ Tr ng, 2011).

̀ ạ ồ ả ộ ố ưở Theo Đinh Công Trinh (2011), lo i n ng đ  thu c cũng  nh h ng không

ỏ ớ ễ ố ớ ế ạ ạ ả nh  t ả ệ ử ụ   i kh  năng ra r  đ i v i loài M y lay và M y bói. K t qu  vi c s  d ng

ề ấ ưở ồ ộ ch t đi u hòa sinh tr ố   ng  (ĐHST) IBA có n ng đ  1%, cành hom giâm là có g c

ướ ổ ễ ấ ạ ớ cành d i 1 năm tu i có t ỷ ệ  l ố    ra r  cao nh t: 91% v i cây M y bói và 45% đ i

ạ ấ ồ ộ ễ ấ ớ v i cây M y lay. Ch t ĐHST  NAA n ng đ  0.5% có t ỷ ệ  l ấ ơ    ra r  th p nh t h n

ố ớ ố ớ ạ ạ ố ớ đ i v i cây M y bói (69%) và đ i v i cây M y lay (19%). Đ i v i cành hom

ố ớ ơ ổ ễ ạ ầ ồ giâm là g c cành l n h n 1 năm tu i thì t ỷ ệ  l ra r  l i tăng d n theo n ng đ ộ

ạ ấ ấ ố ồ ộ thu c kích thích và cao nh t là lo i ch t ĐHST IBA n ng đ  1,5% có t ỷ ệ  l ra r ễ

43

ụ ế ả ạ ạ ớ ớ là 71% v i cây M y bói và 35% v i cây M y lay. Mùa v  giâm cho k t qu  ra r ễ

ấ ố ớ ả cao nh t đ i v i c  hai loài này là tháng 4 ­ 6 hàng năm.

ươ ệ ố   Lê   Văn   Thành   (2013)   đã   thí   nghi m   giâm   hom   cành   B ng   m c

ỉ ệ ổ ễ (Dendrocalamus velutinus) 1 năm tu i cũng cho t  l ơ  ra r  cao h n và ch t l ấ ượ   ng

ử ụ ấ ồ ộ ổ ễ ố ơ r  t t h n giâm hom cành 2 ­ 3 năm tu i. S  d ng ch t ĐHST IBA n ng đ  2.000

ươ ỉ ệ ố ấ ố ượ ễ ễ ề ppm giâm hom cành B ng m c cho t  l ra r  cao nh t, s  l ấ   ng r  nhi u nh t

ị ả ễ ớ ề ễ ệ ằ ấ ố   và chi u dài r  l n nh t. Nguy n Th  T o (2013) cho r ng thí nghi m nhân gi ng

ươ ế ớ ồ ử ụ ằ b ng ph ng pháp chi ấ t hay giâm hom s  d ng ch t ĐHST NAA v i n ng đ ộ

ỷ ễ ấ 1.500 ppm và 2.000 ppm là cho t ra r  cao nh t 100%.

ễ ả ớ ệ ơ Nguy n Huy S n và các tác gi (2013) đã gi i thi u 8 loài tre trúc đ ượ   c

ằ ố ươ ươ ồ ố ồ nhân gi ng b ng ph ng pháp giâm hom cành g m: B ng m c, Lu ng, Mai

ố ớ ạ ạ ạ ươ   ầ xanh, M nh tông, M y bói, M y lay, T m vông, Tre đũa. Đ i v i cây B ng

ọ ố ố ừ ụ ữ ẹ ạ m c ch n hom g c cành t ọ   ỏ  nh ng cây m  to, cao, kh e m nh không c t ng n,

ở ế ầ ạ ổ còn non đang giai đo n 8 tháng đ n 1 năm tu i. C n chú ý trên thân cây m ẹ

ữ ọ ườ ầ ch n nh ng cành chính có đ ố   ng kính ≥ 1,5 cm, cành làm hom càng g n phía g c

ố ắ ằ ớ ố càng t ẹ ắ   ầ t. Giâm hom cành b ng cách c t ph n g c cành sát v i thân cây m , c t

ỉ ể ạ ầ ấ ầ ắ ờ ố ớ b t ph n non ch  đ  l ồ i 3 ­ 4 lóng g n g c cành, đ ng th i có ít nh t 2 m t còn

ạ ả ả ồ ố ị ươ t i, có kh  năng n y ch i. T o hom xong, nhúng hom g c cành vào dung d ch

ễ ầ ồ ộ ố ấ   kích thích ra r  IBA, n ng đ  2.000 ppm, sau đó giâm hom g c cành vào b u đ t

ườ ươ ỏ ầ ử ụ ỡ ẵ đã đóng s n trong v ặ   n  m. V  b u s  d ng túi polyetylen c  14 x 20 cm ho c

ụ ỗ ướ ể ướ 15 x 22 cm, đ c 4 ­ 6 l ặ ắ  xung quanh ho c c t 2 góc phía d i đ  thoát n ỗ   c. H n

ộ ầ ấ ầ ồ ồ ớ ế ợ ợ h p ru t b u g m 90% đ t t ng A k t h p v i 9% phân chu ng hoai và 1% supe

ể ạ ễ lân Lâm Thao. Sau 50 ngày giâm hom, t ỷ ệ  l ra r  có th  đ t ≥ 75%. Khi hom ra

ố ủ ữ ạ ẩ ấ   măng trên các đ t c a cành và nh ng măng đó ra lá non thì đ t tiêu chu n xu t

ườ ờ ụ ể ồ ố ấ v n và có th  đem tr ng. Th i v  giâm hom cành t ặ   ụ t nh t là v  Xuân ho c

ừ ạ ồ ớ ố ừ ỷ ệ ố Xuân ­ Hè, tr ng r ng v i lo i gi ng cây t hom cành cho t ể ạ    s ng có th  đ t l

95 ­ 100%.

ứ ễ ễ ệ ị Nguy n Anh Dũng và Nguy n Th  Ánh Nguy t (2021) đã nghiên c u k ỹ

ệ ậ ố Dendrocalamus   dienbienensis ươ thu t   nhân   gi ng   B ng   lông   Đi n   biên   (

ằ ươ ế ả h.n.nguyen & v.t.nguyen) b ng ph ng pháp giâm hom cành chét. K t qu  nghiên

44

ẹ ươ ấ ở ổ ấ ứ c u cho th y cây m  B ng lông ố ắ    tu i 2 và c p kính > 12 ­ 20 cm có s  m t

ủ ủ ể ể ắ ấ ọ ọ ố ấ   ng  có tri n v ng nh t (5,43 m t ng /cây) và có s  cành chét có tri n v ng nh t

ươ ệ ằ ố (2,93 cành chét/cây). Nhân gi ng b ng hom cành chét B ng lông đi n biên vào

ử ụ ố ộ ồ ầ b u nilon s  d ng thu c kích thích IBA n ng đ  1.000ppm cho t ỷ ệ  l ễ  ra r  cao

ấ ượ ấ ễ ố ấ nh t (83,3%) và ch t l ng r  t t nh t.

ằ ố 1.2.4.3. Nhân gi ng b ng hom thân

ươ ộ D ng   M ng   Hùng   (2004)   khi   nghiên   c u ứ nhân   gi ngố   Trúc   sào

ằ ươ (Phyllostachys edulis (Carr.) Houz. De Lehaie) b ng ph ng pháp giâm hom thân

ạ ỉ ử ụ ạ ấ ầ ng m t i t nh Cao B ng ằ  đã s  d ng các lo i ch t ĐHST  là ABT1, NAA, 2,4­D,

ế ề ấ ấ ả ồ ớ ộ Atonik, IBA v i các n ng đ  khác nhau, k t qu  cho th y các ch t đi u hòa sinh

ưở ưở ế ỷ ệ tr ả ng có  nh h ng khác nhau đ n t l hình thành cây măng và cây hom. T  l ỉ ệ

ử ấ ấ ạ hình thành cây hom có x  lý Atonik 25 ppm đ t 57,2% là cao nh t, các ch t khác

ỷ ệ ừ cho t l t ế  35,2% đ n 42,9%.

ố ớ ụ ệ ằ ố Nhân gi ng b ng hom thân là bi n pháp thông d ng đ i v i các loài tre

ọ ả ặ ệ ư ầ ộ m c t n, đ c bi t là các loài thu c chi Trúc nh  Trúc sào, Trúc c n câu, Trúc đen,

ử ạ ầ ừ Trúc hóa long, Trúc đá, Trúc quân t v.v. Các đo n thân ng m dài t ế    30cm đ n

ượ ắ ờ ẹ ỏ ồ ườ 80cm đ c c t r i kh i cây m  và đem đi tr ng. Thông th ng ở ướ  n c ta, các

ượ ồ ướ ể ầ ế ị loài trúc đ c tr ng ngay tr c và sau T t âm l ch, đ  đ u Xuân chúng có kh ả

ế ủ ể ạ ả ồ ệ năng n y ch i, h n ch  c a bi n pháp này là không th  có đ ượ ố ượ c s  l ớ   ng l n

ụ ụ ồ ừ ề ẫ ầ ớ thân ng m ph c v  tr ng r ng quy mô l n nên nhi u năm nay đã v n là khó khăn

ố ớ ở ỉ ễ ớ l n đ i v i loài Trúc sào t nh Cao B ng ằ  (Nguy n Hoàng Nghĩa, 2005).

ễ ả ớ ệ ố ơ Nguy n Huy S n và các tác gi (2013) đã gi ạ i thi u cách t o gi ng hom

ươ ụ ố ố thân g c cho các loài: Mai xanh, Trúc sào, B ng m c, L c trúc và Lu ng.ồ ... V iớ

ủ ầ ạ ố ọ ố loài cây Mai xanh t o gi ng hom thân g c hay còn g i là c , là ph n còn l ạ ủ   i c a

ự ẩ ầ ừ ổ măng sau khi khai thác ph n trên làm th c ph m t 8 ­ 12 tháng tu i, các thân

ủ ề ầ ượ ừ ố ẹ ở ị ấ ng m này đ u có ít nh t 1 cành đã ra đ  lá, đ c tách ra t g c cây m v  trí

ễ ườ ầ ộ ố ượ ủ ầ thân ng m, có m t ít r , đ ng kính đ u trên c  ≥ 6 cm, kh i l ng ≥ 0,6 kg,

ủ ồ ỗ ươ ố ộ ừ ấ m i bên có ít nh t 2 ch i ng  còn t i, có m t cành s ng dài t 20 ­ 25 cm. K ỹ

45

ậ ố ươ ự ỏ ố ư ủ ố thu t tách hom thân g c cũng t ng t nh  hom g c, khi tách c  ra kh i g c cây

ứ ỡ ủ ầ ẹ ậ ượ ế ồ m  chú ý không làm d p nát, n t v , hom c  c n đ ư   c tr ng ngay, n u ch a

ả ầ ơ ồ ướ ướ ủ ẩ ườ tr ng c n ph i giâm vào n i râm mát và t c đ   m th i n ố ớ   ng xuyên. Đ i v i

ươ ữ ả ằ ố ố ọ ố ươ   loài cây B ng m c, nhân gi ng b ng hom thân g c ph i ch n nh ng cây B ng

ụ ữ ụ ẹ ạ ố ọ ỏ m c trong các b i có nh ng cây m  kh e m nh, không c t ng n, không sâu

ừ ể ố ổ ườ ệ b nh, cây còn non t ầ  1 ­ 1,5 tu i. Hom thân ng m g c có th  giâm trong v n khi

ờ ụ ạ ắ ầ ả ấ ắ ồ ồ ố   th y m t trên thân khí sinh b t đ u n y ch i thì đem tr ng. Th i v  t o gi ng

ụ ồ ố ụ ấ ặ ố g c và tr ng vào v  Xuân là t t nh t, ho c v  Xuân ­ Hè cũng cho t ỷ ệ ố    s ng l

ệ ử ụ ệ ố ụ ạ ố ớ ố ố   cao, tuy t đ i không t o gi ng vào v  Thu ­ Đông. V i vi c s  d ng gi ng g c

ủ ừ ể ạ ỷ ệ ố t ồ  s ng c a r ng tr ng có th  đ t 90%. l

ứ ề ề ấ ọ ố ị ử ụ   Bùi Th  Huy n (2015) đã nghiên c u v  ch n cây l y gi ng và s  d ng

ễ ể ằ ấ ấ ố ố ồ ch t kích thích ra r  đ  nhân gi ng Lu ng b ng hom cành. Cây l y gi ng ngoài

ẩ ượ ầ ẩ ị các tiêu chu n đ c quy đ nh trong Tiêu chu n ngành 04 TCN 21 ­ 2000 c n b ổ

ấ ẩ ồ ố ướ sung các tiêu chu n, g m: (i) Cây l y gi ng có kích th c D ≥ 9,53 cm, Hvn

ả ấ ố ố ể ồ ≥13,15 m; (ii) Khóm l y gi ng ph i có t i thi u là 9 cây Lu ng và kích th ướ ố   i c t

ề ườ ể ủ ề ố ọ thi u trung bình v  đ ng kính cách g c 20 cm và chi u cao vút ng n c a các

ồ ở ậ ị cây Lu ng trong khóm l p đ a S1 là 8,8 cm và 12,3 m, S2 là 8,2 cm và 11,7 m,

ấ S3 là 7,5 cm và 11 m; (iii) Hàng năm trong khóm có ít nh t 3 cây măng có kích

ị ườ ể ủ ồ th ướ ố c t ạ i thi u đ t giá tr  đ ng kính trung bình c a cây Lu ng trong khóm.

ể ử ụ ấ ằ ố ờ ồ Đ ng th i khi nhân gi ng b ng hom cành có th  s  d ng ch t ĐHST IBA và

ố ượ ể ấ ượ ồ NAA đ  nâng cao s  l ng và ch t l ử ụ ng hom giâm. S  d ng NAA n ng đ ộ

ễ ể ể 100­300 ppm ngâm trong 3 h đ  kích thích hom ra r , sau đó giâm trên giá th  cát

ố ượ ấ ượ ấ ẽ ạ s ch s  cho s  l ng và ch t l ng hom cao nh t ( t ỷ ệ  l ễ  hom ra r  87­94%; s ố

ễ ề ễ ượ l ng r  trên hom trung bình 16 ­ 17 cái, chi u dài r  trung bình 16 ­ 18 cm).

ươ ứ ậ ặ ố ỹ ị Đ ng Th  Thu Hà (2016), nghiên c u k  thu t nhân gi ng cây B ng lông

ệ ằ ươ đi n biên ( Dendrocalamus giganteus) b ng ph ng pháp ử ụ   giâm hom thân s  d ng

ạ ồ ấ ộ ướ ầ ớ ch t kích thích (IBA và NAA) v i các lo i n ng đ  khác nhau b c đ u cho t ỷ ệ   l

ấ ướ ứ ạ ứ ự ệ ề ố ấ thành cây r t th p, các b ệ   c th c hi n ph c t p, t n nhi u công s c trong khi hi u

46

ả ạ ừ ụ ấ ả ấ ố ồ qu  mang l i không cao, r t khó áp d ng trong s n xu t gi ng tr ng r ng quy mô

l n.ớ

ằ ố ố 1.2.4.4. Nhân gi ng b ng hom g c

ễ ươ ằ ồ ố ọ Theo Nguy n Ng c Bình (2001), ph ng pháp nhân gi ng Lu ng b ng hom

ả ả ố ơ ở ườ ươ ỷ ệ ố ố g c, gi ng chét đ n gi n, không ph i qua khâu giâm n  m, t v s ng cao, l

ả ưở ể ậ ả ạ ừ kh  năng sinh tr ng m nh, gi m chi phí v n chuy n, nhanh cho măng t ữ    nh ng

ế ủ ạ ầ ươ ề ể ố năm đ u tiên. Tuy nhiên, h n ch  c a ph ng pháp này là t n nhi u công đ  đánh

ệ ố ạ ạ ấ ồ ố ộ ỉ ụ ố g c, h  s  t o gi ng th p nên ch  áp d ng trong ph m vi h  gia đình và tr ng ở

ấ ấ ừ ơ n i đang còn tính ch t đ t r ng.

ễ ả ớ ệ ố ơ Nguy n Huy S n và các tác gi (2013) đã gi ạ i thi u cách t o gi ng hom

ượ ư ằ ố ố ố g c cho các loài tre trúc đ ươ   c nhân gi ng b ng hom g c nh : Loài cây B ng

ố ụ Bambusa oldamii); m c   ( Dendrocalamuvelutinus), L c   trúc   ( Lu ngồ

ươ ố (Dendrocalamu barbatus..)...; Đ i loài cây B ng m c ( ố Dendrocalamu velutinus)

ươ ụ ữ ả ằ ố ố ọ ố nhân gi ng b ng hom g c ph i ch n nh ng cây B ng m c trong các b i có

ữ ụ ệ ẹ ạ ỏ ọ ừ nh ng cây m  kh e m nh, không c t ng n, không sâu b nh, cây còn non t 1 ­

1,5 tu i. ổ

ứ ầ ằ ố 1.2.4.5. Nghiên c u nhân gi ng b ng thân ng m

ễ ả Nguy n   Văn   Phong   và   các   tác   gi ằ   ố   (2009),   Nhân   gi ng   Trúc   sào   b ng

ươ ầ ạ ằ ả ph ng pháp giâm hom thân ng m t i Cao B ng; Nhóm tác gi ằ  đã cho r ng: Trúc

ầ ằ ả ự ế ọ ủ ế sào sinh s n vô tính ch  y u b ng thân ng m còn g i là roi; D a trên k t qu  v ả ề

ữ ứ ả ưở ủ ố nh ng nghiên c u đã đánh giá  nh h ng c a các nhân t sinh thái đ n t ế ỷ ệ l

ưở ể ế ủ ố s ng, sinh măng, sinh tr ậ   ố ng c a cây con khi nhân gi ng Trúc sào, đ  k t lu n

ố ố ấ ề ươ v  ph ng pháp giâm hom 2 ­ 6 đ t, phân bón ... là t t nh t.

ấ ằ ố 1.2.4.6. Nhân gi ng b ng nuôi c y mô

ượ ả ư ể ậ ọ Vũ Ng c Ph ng và các tác gi ế  (2002) đã đ a ra k t lu n có th  nhân

ạ ướ ồ ừ ạ ố gi ng ố in vitro tre M nh tông và tre tàu theo các b ạ c: 1) T o ch i t h t t t trên

ườ ồ ố môi tr ng MS có BA 3 mg/l va Kinetin 1 mg/l; 2) Nhân ch i t t trên môi tr ườ   ng

ễ ồ ưở MS có BA 2 mg/l và Kinetin 1 mg/l; 3) Ch i, cây con ra r  và sinh tr ng thành

47

ỉ ố ườ ả ồ ộ cây hoàn ch nh t t trên môi tr ng có n ng đ  khoáng KS gi m 1/2 và có IBA 10

12 cây b u đ t/ năm/ 1 h t tre ban đ u.

ệ ố ố ấ ầ ạ ầ mg/l; 4) H  s  nhân gi ng đ ượ ướ c c tính 3

ễ ệ ấ Theo Nguy n Hoàng Nghĩa (2005), công ngh  nuôi c y mô cho phép nhân

ớ ố ượ ụ ồ ừ ụ ệ ệ ậ ố ộ ị nhanh  v i s  l ng v t li u  gi ng ph c  v   tr ng  r ng di n  r ng.  Hai  đ nh

ướ ủ ạ ấ ồ h ạ ng chính c a nuôi c y mô tre trúc là t o phôi nhân (phôi xôma) và t o ch i.

ượ ả ư ể ế ậ ọ Vũ Ng c Ph ng và các tác gi (2002) đã đ a ra k t lu n có th  nhân

ạ ố ướ ạ gi ng invitro tre M nh tông và tre tàu theo các b c: 1. T o ch i h t t ồ ạ ừ ạ ố   t h t t

ườ ồ ố trên môi tr ng MS có BA 3 mg/l va Kinetin 1 mg/l; 2. Nhân ch i t t trên môi

ườ ễ ồ tr ng MS có BA 2 mg/l và Kinetin 1 mg/l; 3. Ch i, cây con ra r  và sinh tr ưở   ng

ỉ ố ườ ả ồ ộ thành cây hoàn ch nh t t trên môi tr ng có n ng đ  khoáng KS gi m 1/2 và có

12 cây b u đ t/ năm/ 1 h t tre

ệ ố ố ấ ầ ạ IBA 10 mg/l; 4. H  s  nhân gi ng đ ượ ướ c c tính 3

ban đ u.ầ

ả ứ ạ Lê Văn Hòa và các tác gi (2012) đã nghiên c u t o phôi soma và tái sinh

ồ ồ ừ ỏ ế ch i Tre r ng ( Dendrocalamus giganteus  Munro) t ấ ớ  nuôi c y l p m ng t bào,

ấ ớ ả ấ ỏ ế ủ ồ ế k t qu  cho th y: nuôi c y l p m ng t bào c a thân ch i non in vitro trên môi

ườ ế ợ ả ạ ệ ổ ớ tr ng MS b  sung NAA 2 mg/l k t h p v i 2,4D 7 mg/l cho hi u qu  t o mô

ứ ẹ ấ ắ ầ ấ   ẹ s o cao (81,34%) và mô s o c ng ch c cao nh t (64,77%) sau 8 tu n nuôi c y.

ườ ự ợ ưở ẹ ể Môi tr ng thích h p cho s  sinh tr ng và phát tri n mô s o là môi tr ườ   ng

ế ợ ự ạ ớ ừ ẹ MS+NAA 2 mg/l k t h p v i 2,4D ­ 7 mg/l. S  t o phôi soma t mô s o trên môi

ườ ạ ượ ổ ể ầ ờ tr ng MS b  sung TDZ 0,01 mg/l đ t đ c 33,33% vào th i đi m 3 tu n sau khi

ườ ưở ể ố ồ ấ c y, các ch i trong môi tr ng này sinh tr ng và phát tri n t t.

ằ ố ạ 1.2.4.7. Nhân gi ng b ng h t

ả ặ ỉ Khi kh o sát S t ba vì ( ườ   Chimonocalamus baviensis)  trên đ nh Vua (V n

ễ ấ ố ế ạ   qu c gia Ba Vì) Nguy n Hoàng Nghĩa (2005) cho th y sau mùa ra hoa k t h t,

ừ ặ ướ ự cây s t con tái sinh thành t ng đám dày d ừ i tán r ng t nhiên. Tre qu  th t ả ị ở

ả ồ ộ ướ ố ẹ B o L c (Lâm Đ ng) cũng tái sinh ngay d ậ   i g c cây m  sau mùa ra hoa và đ u

qu .ả

48

ứ ề ươ ể ạ ả Khi nghiên c u v  cây B ng, Ph m Văn Đi n và các tác gi (2009, 2012)

ươ ằ ặ cho r ng không g p cây B ng (Sinocalamus flagellifer Munro) ra hoa hàng lo t,ạ

ỉ ặ ở ừ ụ ẻ ồ ị ch  g p cây ra hoa ặ ừ  t ng b i ho c t ng cây riêng l ờ   ế  sau đó b  ch t, đ ng th i

ể ế ư ư ể ậ ấ ạ ố ừ ạ ch a th y có h t. Nên ch a th  k t lu n có th  nhân gi ng loài này t h t hay

không.

ạ ứ ề ố ượ Tóm l i các nghiên c u v  nhân gi ng cây tre trúc đã đ c các tác gi ả

ứ ế ậ ế ể ệ ị nghiên c u và có các k t lu n khá chi ti ẳ t, qua đó có th  kh ng đ nh vi c nhân

ố ươ ể ự ệ ượ ằ gi ng b ng ph ng pháp vô tính là hoàn toàn có th  th c hi n đ c và ph ươ   ng

ằ ế ệ ẽ ế ễ ả ố pháp nhân gi ng b ng chi ả t cành chét s  cho k t qu  ra r  và hi u qu  kinh t ế

ị ướ ứ ề ố ẽ cao. Đây s  là đ nh h ng cho các nghiên c u v  nhân gi ng cây Mai cây c a đ ủ ề

tài.

ứ ề ổ 1.3. T ng quan các nghiên c u v   Mai cây

ứ ề ổ 1.3.1. T ng quan các nghiên c u v  Mai cây trên th  gi ế ớ i

ế ớ ư ứ ề Trên th  gi ứ   ề i ch a có nhi u nghiên c u v  loài Mai cây, các nghiên c u

ề ặ ỉ ậ ể ớ ọ m i ch  t p trung v  đ c đi m hình thái và sinh thái. Mai cây có tên khoa h c là

ượ Dendrocalamus yunnanicus Hsueh et D. Z. Li. Năm 1988, loài này đ ệ   c phát hi n

ở ộ ự ướ ớ ể ạ ỉ ố ở đ  cao 1500 m so v i m c n c bi n t i t nh Vân Nam (Trung Qu c) b i 2 tác

ả ạ ự ậ ố gi Hsueh và D.Z. Li. . Hsueh và Li (1996) t ố ẫ   i cu n Th c v t chí Trung Qu c v n

ẳ ỉ ị ở ệ ễ kh ng đ nh loài này ch  có Vi t Nam. Stepleton và Li (2006), Nguy n Văn Th ọ

ả ẳ ỉ ị ở (2012) và Vorontsova và các tác gi (2016) kh ng đ nh loài này ch  có Trung

ố ệ Qu c và Vi t Nam.

ứ ề ổ ở ̣ 1.3.2. T ng quan các nghiên c u v  Mai cây Viêt Nam

ế ớ ở ư ệ ư ề Cũng nh  trên th  gi i, Vi t Nam ch a có nhi u nghiên c u c  th  v ứ ụ ể ề

ư ỹ ậ ố ớ ố ồ nhân   gi ng   vô   tính,   cũng   nh   k   thu t   gây   tr ng   đ i   v i   loài   Mai   cây

ứ ề (Dendrocalamus yunnanicus Hsueh et D. Z. Li). Các nghiên c u v  loài Mai cây

ề ặ ụ ứ ủ ớ ỉ ể m i ch  nghiên c u khái quát v  đ c đi m hình thái và công d ng c a loài này.

Mai cây có tên khoa h c ọ Dendrocalamus yunnanicus Hsueh & D.Z.Li và

ề ị ươ ừ ạ ố ị có nhi u tên đ a ph ng: Mai  ng, M y ng u, Mai  Đ nh Hoá, Mai cây Tre

49

ươ ủ ủ ạ ạ ố ặ   mai, Mai, M y pu c, M y m i (Thái, Tày, Nùng), L ng ch  (H'mông). Đ c

ệ ừ ượ ế ế ớ ị ề bi t loài này t lâu đ c bi ị t đ n v i đ a danh là Đ nh Hóa, nên nhi u ng ườ   i

ọ ị g i là Mai cây Đ nh Hóa.

ố ở ề ắ ọ ỉ Ở ệ  Vi t Nam phân b ư  các t nh mi n B c nh  Phú Th , Tuyên Quang,

ố ở ộ ắ ạ ừ ụ B c K n, Thái Nguyên và Hòa Bình phân b đ  cao t ế    vài ch c mét đ n

ự ả ớ ướ ể ạ ầ kho ng 200 m so v i m c n ợ   c bi n (Ph m Thành Trang và Tr n Đình H i,

ườ ặ ở ữ ầ ẩ ấ ơ 2009). Mai cây th ng g p ạ    nh ng n i có t ng đ t dày,  m, ven các khe c n,

ậ ồ ớ ợ ệ ớ ư ệ ộ chân đ i, … Mai cây thích h p v i khí h u nhi t đ i m a mùa, nhi t đ  bình

ộ ẩ ượ ư quân trên 20°C, đ   m không khí bình quân 80%, l ng m a bình quân trên 1500

ặ ướ ộ ớ ấ ấ ừ ữ ể ơ mm, đ  cao so v i m t n c bi n 10 ­ 800 m, nh ng n i có tính ch t đ t r ng,

ấ ố ẩ ủ ề ậ ạ ị ầ t ng dày trên 60cm, đ t x p  m (không b  úng ng p lâu ngày) c a nhi u lo i đá

ẹ ư ễ ế ầ ả ọ m  nh  Phyllit, Micachiste, Gneiss (Nguy n Vi t Khoa và Tr n Ng c H i, 2008) .

ủ ư ầ ạ ọ ọ   Mai cây là loài tre to, thân ng m d ng c , thân tre m c khóm th a, ng n

ườ ổ ế ệ ủ r , cao 15 ­ 25 cm, đ ng kính ph  bi n 12 ­ 15 cm, cá bi t có cây 18 ­ 22 cm.

ề ề ố ổ Lóng có đ t không n i, chi u dài lóng 30 ­ 45 cm, b  dày vách thân 1­3cm, lúc

ề ặ ủ ớ ắ ườ ở non b  m t có ph  l p sáp tr ng; th ng phân cành cao ỗ ố    1/3­1/2 thân, m i đ t

ườ ụ ớ ướ ề chia nhi u cành, th ng có 01 cành chính. Mo thân r ng s m, kích th c 25­37,5

ẹ ấ ươ x 30,5­60 cm, b  mo to, ch t da dày, lúc t ặ ư   i màu tím, mép nguyên, m t l ng

ồ ạ ề ẹ ọ ớ ố ề ế ệ ố m c dày lông m m d p màu nâu t n t i mo li n v i g c phi n mo x  xu ng, ít

ề ậ ễ ụ ề ưỡ ẻ ạ nhi u l t ra ngoài, v  sau d  r ng; l i mo rõ, cao 6 ­ 12 mm, mép x  d ng răng

ế ắ ậ ưỡ ứ ạ ng n; phi n mo l t ra ngoài, hình l ố ằ   i mác d ng tr ng, dài 13 ­ 38 cm, g c b ng

ẹ ả ỏ ỉ ườ kho ng 4/5 đ nh b  mo. Cành nh  mang 5 ­ 15 lá thông th ng mang 7 ­ 10 lá, b ẹ

ưỡ ẻ ổ lá không lông, không có tai lá, l i lá n i lên, cao 1­3 mm, mép x  răng không

ưỡ ể ớ ế ấ ổ ế ề đ u; phi n lá hình l ề i mác dài, bi n đ i nhi u, lá dài nh t có th  t i 45 cm,

ặ ướ ầ ọ ố ỏ ộ r ng 10 cm, đ u có mũi nh n, g c hình nêm, lúc non m t d i có lông nh , gân

ỏ ấ ư ỏ ố ấ c p hai 8 ­ 18 đôi, gân ngang nh , rõ, mép lá có răng c a nh , r t ráp; cu ng lá

ỗ ố ụ ạ ỳ dài 5­10 mm. C m hoa trên các cành không lá, d ng chu , m i đ t có 4 ­ 12 bông

ỏ ọ ụ ụ ề ấ ố ướ ố nh  m c c m, chi u dài lóng c m hoa c p cu i 1,2 ­ 1,5 cm; phía d i đ t ph ủ

ấ ắ ầ ạ ỉ ắ ề ỏ ộ ph n tr ng, ph n còn l i có lông m m màu r  s t; bông nh  dài 1 ­ 1,5 cm, r ng 3

50

ắ ầ ố ỏ ứ   ọ ­ 4 mm, lúc khô màu tím, đ u có mũi nh n, g c mang 1 ­ 2 lá b c, bông nh  ch a

ữ ụ ấ ờ 5 ­ 8 hoa, hoa trên cùng b t th , sau khi chín gi a các hoa không cách r i nhau; lá

ả ộ ớ ộ ơ   ứ ắ b c 2, dài 3 ­ 4 mm; mày ngoài hình tr ng r ng, dài kho ng 1 cm, r ng l n h n

ặ ư ề ề ề ả ỏ   ế chi u dài, có nhi u gân (kho ng 25 chi c), m t l ng và mép đ u có lông nh ,

ả ằ ọ ỏ ờ ầ đ u có mũi nh n nh ; mày trong dài b ng mày ngoài, lông có 2 g , kho ng cách

ữ ầ ả ờ ơ ờ ọ gi a 2 g  2,5 mm, có hai gân; trên g  m c dày lông m nh, đ u tù hay h i lõm ( ở

ự ả ậ ờ ỏ ị ỉ hoa t n cùng không g , không lông); không có mày c c nh , ch  nh  dài kho ng 1

ấ ầ ọ ỵ ớ cm, bao ph n dài 6,5 mm; đ u có trung đ i thò ra và có mũi nh n; nhu  dài 1 cm,

ủ ứ ề ầ ầ ấ ắ ộ ỵ toàn b  ph  lông m m ng n, b u hình tr ng, vòi r t dài, đ u nhu  1, cong, màu

ễ ả tím. Qu  hình tròn dài, dài 7 ­ 8 mm, đâu tù, có lông nhung (Nguy n Hoàng Nghĩa,

2005).

ứ ễ ế ứ   Theo Nguy n Danh Minh và Lê Văn Bình (2005) khi nghiên c u ki n th c

ằ ấ ị ươ ể ọ ả b n đ a kinh doanh Tre l y măng, b ng ph ng pháp cho đi m đã ch n ra 5 loài

ể ấ ọ ấ tre tri n v ng nh t trong kinh doanh tre l y măng, trong đó có loài Mai cây. Theo

ả ừ ế các tác gi này, mùa măng chính t ạ    tháng 7 đ n tháng 9. Măng Mai cây là lo i

ự ặ ẩ ệ ế ế ạ ưỡ ợ ạ th c ph m quý, đ c bi t ch  bi n thành lo i măng "l i l n". Đó là lo i măng

ộ ượ ặ ấ ủ ế ơ ớ sau khi lu c, đ ạ   c thái thành mi ng l n và ph i ho c s y khô. Giá bán c a lo i

ế ị ả măng này vào d p T t kho ng 300.000­ 400.000 đ/kg.

ề ế ế ấ ẩ ỹ V  thân Mai cây, đ ễ   ượ  ch  bi n hàng m  ngh  xu t kh u. Theo Nguy n ệ c

ử Ưở ế ượ ế T ng và Lê Vi t Lâm (2004), hàm l ơ   ng cellulose trong thân mai chi m h n

ợ ườ 50%; s i dài 1,4­1,6 mm (trung bình 2,7 mm), đ ng kính 26 µm nên mai đ ượ   c

3.

ấ Ở ộ ẩ ệ ỷ ọ dùng trong công nghi p gi y. đ   m 19%, thân có t ả  tr ng kho ng 900 kg/m

ề ớ ồ ớ ỉ So v i cây Lu ng cùng chi v i cây Mai cây này thì các ch  tiêu v  hàm l ượ   ng

ộ ẩ ể ấ ơ ợ ơ ồ cellulose th p h n không đáng k , trong khi s i dài và đ   m cao h n Lu ng, c ụ

ứ ể ồ ồ ườ ề ợ th  thân Lu ng ch a cellulose (54%), Lu ng th ng có chi u dài s i trung bình

3.

ườ ệ ỷ ọ 2,944 mm, đ ộ ẩ ng kính 17,84 µm, đ   m thí nghi m có t tr ng 838 kg/m

ậ ả 1.4. Th o lu n chung

51

ấ ằ ữ ừ ứ ượ T  nh ng nghiên c u trên cho th y r ng tre trúc đã và đang đ ề   c nhi u

ả ế ớ ệ ứ ế ọ h c gi trên th  gi i và Vi ả ủ t Nam quan tâm. K t qu  c a các các nghiên c u đã

ố ộ ẳ ạ ị ở ặ kh ng đ nh tính đa d ng các loài tre trúc và có phân b  r ng châu Á. Đ c bi ệ   t,

ớ ể ổ ế ụ ứ ệ ụ   ữ các nghiên c u ti p t c phát hi n ra nh ng loài m i đ  b  sung vào danh m c

ế ớ ướ các loài tre trúc trên th  gi ư i cũng nh  trong n c.

ọ ủ ề ặ ứ ể Các nghiên c u đi sâu v  đ c đi m sinh h c c a các loài tre trúc khác nhau

ở ữ nh ng vùng sinh thái khác nhau.

ứ ề ả ượ ế Các nghiên c u v  kh  năng nhân gi ng ố  các loài tre đã đ ở   c ti n hành b i

ươ ằ ằ ạ ố ố ố ồ các ph ng pháp nhân gi ng, bao g m: nhân gi ng b ng h t; nhân gi ng b ng hom

ằ ầ ằ ố ố ố g c; nhân gi ng b ng hom thân ng m; nhân gi ng b ng hom thân, hom cành và nhân

ằ ấ ố ề ằ ỉ gi ng b ng nuôi c y mô. ứ   Tuy nhiên, các nghiên c u đ u ch  ra r ng các ph ươ   ng

ố ế ể ế ả pháp nhân gi ng chi ố t cành, giâm hom cành, hom g c cho k t qu  cao đi n hình nh ư

ồ ầ ớ ươ ứ ễ ắ ầ ố Lu ng, Giang ,  Di n tr ng, V u đ ng, trúc sào, B ng m c... Ph n l n các thí

ế ớ ệ ề ử ụ ễ nghi m trên th  gi i và ở ệ  Vi ấ t Nam đ u s  d ng các ch t kích thích ra r  Indole ­3­

Acetic Acid (IAA), Indole Butyric Acid (IBA) và Naphthalene Acetic Acid (NAA) ở

ộ ờ ụ ễ ổ ồ n ng đ  >500 ppm có t ỷ ệ  l ậ ệ   ố  ra r  cao. Th i v  nhân gi ng và tu i cây làm v t li u

ả ố ưở ễ ủ ậ nhân gi ng có  nh h ng đ n t ế ỷ ệ ố  l s ng và ra r  c a cây. Do đó, lu n án đã s ử

ể ử ệ ạ ấ ớ ớ ồ ộ ụ d ng lo i ch t IBA và NAA này v i các n ng đ  khác nhau đ  th  nghi m v i các

ờ ụ ổ ươ ệ th i v  và tu i cây khác nhau cho loài Mai cây trong các ph ng pháp thí nghi m v ề

ố ố ớ nhân gi ng đ i v i loài Mai cây.

ề ỹ ề ậ ồ ở ả ứ Nhi u công trình nghiên c u v  k  thu t gây tr ng c  trong và ngoài

ướ ấ ượ ể ằ ồ ỉ ố n c đã ch  ra r ng đ  gây tr ng thành công, ch t l ng cây gi ng đóng vai

ậ ệ ế ứ ệ ể ậ ầ ọ ọ ố trò h t s c quan tr ng. Vì v y, vi c tuy n ch n v t li u nhân gi ng đ u vào

ượ ệ ố ứ ề ọ ọ ố ầ c n đ ố   c nghiên c u có h  th ng và khoa h c trong di truy n ch n gi ng đ i

ớ v i các loài tre trúc nói chung.

ố ớ ế ớ ứ ệ Đ i v i loài Mai cây, các công trình nghiên c u trên th  gi i và Vi t Nam

ấ ạ ứ ế ệ ặ ộ ư ề đ u còn r t h n ch  ho c thâm chí ch a có nghiên c u. M t vài tài li u nghiên

ỉ ơ ộ ề ể ả ệ ư ẳ ầ ớ ị ạ ứ c u ban đ u m i ch  s  b  v  phân lo i, nh ng k  c  vi c kh ng đ nh loài này

ỉ ở ệ ỉ ở ệ ố ố phân b  ch  có Vi t Nam hay ch  có Vi ư   t Nam và Trung Qu c cũng ch a

52

ượ ỏ ứ ề ặ ọ ọ đ c sáng t ể . Các nghiên c u v  các đ c đi m sinh h c, sinh thái h c, tính đa

ư ư ề ố ọ ồ ố ạ d ng di truy n, ch n gi ng, nhân gi ng và gây tr ng cũng nh  ch a có công trình

ọ ơ ả ứ ượ ố ố nghiên c u khoa h c c  b n nào đ ộ   c công b  chính th ng. Và đây chính là m t

ứ ố ớ ấ ớ ề ầ ấ ả ố kho ng tr ng r t l n trong v n đ  c n nghiên c u đ i v i loài này.

ứ ở ệ ể ể Nhìn chung, các nghiên c u Vi ồ   t Nam đ  khai thác và phát tri n ngu n

ề ặ ữ ể ả ọ ọ ố gen cây Mai cây còn nh ng kho ng tr ng v  đ c đi m sinh h c, lâm h c và k ỹ

ậ ậ ố ồ ỹ ơ ở ệ ậ ọ thu t nhân gi ng, k  thu t tr ng. ứ Vì v y, vi c nghiên c u c  s  khoa h c và

ế ứ ự ể ễ ầ ồ ế ể th c ti n đ  khai thác và phát tri n ngu n gen này là h t s c c n thi ằ   t nh m

ị ừ ầ ồ ướ ằ ả ỗ góp ph n nâng cao giá tr  r ng tr ng theo h ng lâm s n ngoài g  nh m gia

ị ế ộ ơ ị ệ ừ ể ế tăng giá tr  kinh t ồ  trên m t đ n v  di n tích tr ng r ng và phát tri n kinh t xã

ữ ề ộ ở ấ ầ ề ắ ỉ ế ộ h i m t cách b n v ng các t nh mi n núi phía B c là r t c n thi ấ   t và c p

bách.

ứ ữ ế ượ ổ ạ ượ ở ị ả Nh ng k t qu  nghiên c u đ ợ c t ng h p đã đ t đ c ẽ    trên s  là đ nh

ứ ồ ạ ự ề ắ ướ h ng cho nghiên c u gây tr ng loài Mai cây t i khu v c mi n núi phía B c.

ướ ậ ị * Đ nh h ứ ủ ng nghiên c u c a lu n án

ọ ủ ề ặ ữ ứ ồ ặ   ­ V  đ c tính sinh h c c a loài Mai cây, bao g m: nghiên c u nh ng đ c

ố ặ ư ể ề ưở ự ể tr ng v  hình thái, phân b , đ c đi m sinh tr ng và phát tri n, đánh giá s  đa

ồ ề ạ d ng di truy n ngu n gen.

ứ ề ề ỹ ụ ậ ố ưở ­ V  k  thu t nhân gi ng loài Mai cây, nghiên c u v  mùa v  sinh tr ng,

ẹ ự ẹ ẩ ọ ố ọ ươ ự l a ch n cây m  làm gi ng, tiêu chu n cây m , l a ch n ph ng pháp nhân

ố ố ỹ ậ gi ng, k  thu t nhân gi ng.

ẽ ả ậ ộ ố ấ ề ầ ổ ế ằ Lu n án s  gi i quy t m t s  v n đ  nêu trên nh m góp ph n b  sung c  s ơ ở

ề ấ ả ồ ể ậ ớ ị ế lý lu n, đ  xu t b o t n và phát tri n Mai cây v i giá tr  kinh t cao cho ng ườ ồ   i tr ng

r ng.ừ

53

ươ Ch ng 2

Ộ ƯƠ Ứ N I DUNG VÀ PH NG PHÁP NGHIÊN C U

ố ượ ứ ạ 2.1. Đ i t ng và ph m vi nghiên c u

ố ượ ứ 2.1.1. Đ i t ng nghiên c u

ố ượ ủ ứ Đ i   t ậ ng   nghiên   c u   c a   lu n   án   là   cây   Mai   cây (Dendrocalamus

ề ị ươ yunnanicus Hsueh et D. Z. Li) , loài này có nhi u tên đ a ph ư   ng khác nhau nh :

ừ ạ ạ ạ ố ố ị ươ   Mai  ng, M y ng u, Mai đ nh hoá, Mai cây Tre mai, Mai, M y pu c, M y m i

ủ ủ (Thái, Tày, Nùng), L ng ch  (H'mông).

ớ ạ ứ 2.1.2. Gi i h n nghiên c u

ỉ ậ ứ ể ậ ồ ọ ị ặ Lu n án ch  t p trung nghiên c u đ c đi m sinh h c, giá tr  ngu n gen và

ố ạ ứ ự nhân gi ng vô tính Mai cây t i khu v c nghiên c u.

ứ ị ể 2.1.3. Đ a đi m nghiên c u

ọ ủ ứ ể ặ ậ ố ­ Lu n án nghiên c u đ c đi m hình thái, phân b , sinh thái h c c a loài

ạ ạ ắ ọ ỉ Mai cây t i 5 t nh: Hà Giang, Phú Th , Tuyên Quang, Thái Nguyên và B c K n.

ứ ề ạ ượ ế ạ ề ­ Các nghiên c u v  đa d ng di truy n đ c ti n hành t i phòng lab và

ứ ề ỹ ậ ố ượ ệ ạ ự ệ nghiên c u v  k  thu t nhân gi ng vô tính Mai cây đ c th c hi n t i Vi n Lâm

ề ữ ệ ườ ạ ọ ể nghi p và Phát tri n B n v ng ­ Tr ng Đ i h c Nông lâm Thái Nguyên.

ứ ộ 2.2. N i dung nghiên c u

ọ ủ ́ư ặ ể ­ Nghiên c u đ c đi m sinh h c c a loài Mai cây.

̀ ề ạ ­ Đánh giá đa d ng di truy n nguôn gen Mai cây.

ể ụ ụ ộ ủ ứ ự ọ ­ Tuy n ch n các các khóm tr i c a khu v c nghiên c u ph c v  cho công

tác nhân gi ng.ố

́ư ỹ ậ ố ­ Nghiên c u k  thu t nhân gi ng vô tính loài Mai cây.

ố Ả ằ ố ưở ạ ộ ồ ố ố + Nhân gi ng b ng hom g c:  nh h ng lo i thu c, n ng đ  thu c ĐHST

ờ ụ ế ỷ ệ ễ kích thích, th i v  đ n t l ra r .

54

ằ ố ế Ả ưở ạ ộ ồ ố + Nhân gi ng b ng cành chi t:  nh h ố   ng lo i thu c, n ng  đ  thu c

ờ ụ ế ỷ ệ ĐHST kích thích, th i v  đ n t l ễ  ra r .

Ả ằ ố ưở ồ ố ộ + Nhân gi ng b ng hom cành:  nh h ạ ng n ng đ , lo i thu c, th i v ờ ụ

ế ỷ ệ ố đ n t  l ễ  s ng và ra r .

Ả ằ ố ưở ộ ồ ố + Nhân gi ng b ng hom thân:  nh h ạ ng n ng đ , lo i thu c, th i v ờ ụ

ế ỷ ố đ n t s ng và t ỷ ệ  l ễ  ra r .

̀ ́ ộ ố ệ ố ọ ố ỹ ậ ­ Đê xuât m t s  bi n pháp k  thu t ch n gi ng và nhân gi ng loài Mai

cây.

ể ươ ứ 2.3. Quan đi m và ph ng pháp nghiên c u

2.3.1. Quan đi mể

ố ượ ứ ủ ụ ậ ặ ộ Đ i t ể   ng nghiên c u c a lu n án là m t loài tre đa tác d ng, có đ c đi m

ư ộ ơ ề ị ế ườ u tr i h n các loài tre khác v  giá tr  kinh t ả  và c  môi tr ế   ng. Do đó cách ti p

ứ ệ ố ừ ể ậ ủ ề c n c a đ  tài là theo quan đi m nghiên c u h  th ng đi t ể   ứ ặ  nghiên c u đ c đi m

ụ ộ ể ọ ọ ọ ọ ử ệ ệ ọ ơ ở sinh h c, ch n l c b i tr i đ  làm c  s  cho vi c ch n l c và th  nghi m các

ươ ế ợ ữ ề ậ ả ố ph ớ   ứ ng pháp nhân gi ng. Vì v y, nghiên c u k t h p gi a đi u tra kh o sát v i

ệ

ố

B  trí thí nghi m

ề

ả

Nhân gi ng ố

ệ ộ ồ thí nghi m đ ng ru ng và phân tích trong phòng (hình 2.1).

ự ị ể

ị

ề

ồ

Kh o sát th c đ a,  xác đ nh đ a đi m  nghiên c uứ

ấ

Đi u tra và phân tích  (hình thái, sinh thái, đa  ạ d ng di truy n, ngu n  gen, c u trúc…)

ậ ố ệ Thu th p s  li u

ố ệ

ử

X  lý s  li u

ứ

ế

ả

K t qu  nghiên c u

ỹ

ố

ặ

ọ

ể Đ c đi m sinh h c  Mai cây

ậ K  thu t nhân gi ng  Mai cây

ấ

ề

ộ ố ệ

ố

ố

ọ

ậ ỹ Đ  xu t m t s  bi n pháp k  thu t ch n gi ng và nhân gi ng  Mai cây

ị

55

ơ ồ ướ ế ứ Hình 2.1. S  đ  các b c ti n hành nghiên c u

ươ ứ ụ ể 2.3.2. Ph ng pháp nghiên c u c  th

ươ 2.3.2.1. Ph ế ừ ng pháp k  th a

ế ừ ố ệ ề ề ệ ự ế ộ ở ­ K  th a s  li u v  đi u ki n t nhiên, kinh t , xã h i ự  khu v c nghiên

c u.ứ

ế ừ ọ ọ ứ ệ ố ­ K  th a có ch n l c các tài li u, công trình nghiên c u đã công b  có liên

ủ ề ọ ướ quan v  tre trúc c a các nhà khoa h c trong và ngoài n c.

ố ệ ủ ề ạ ậ ị   ­ Thu th p các quy trình, quy ph m và s  li u v  tre trúc c a các đ a

ươ ươ ố ướ ph ng và Trung ng đã công b  tr c đây.

ươ ự ị ề 2.3.2.2. Ph ng pháp đi u tra th c đ a

ế ể ậ ắ ắ ộ ầ Ti p  c n  n m   b t  thông   tin  ban  đ u  thông   qua   các   cán  b   Ki m  lâm,

ế ệ ế ườ ị ươ ơ ở khuy n nông khuy n lâm c  s , công ty lâm nghi p và ng i dân đ a ph ng,

ế ợ ớ ờ ế ừ ề ề ệ ự   ồ đ ng th i k  th a các tài li u đã có v  cây Mai cây k t h p v i đi u tra ngoài th c

ể ừ ể ế ứ ị ị đ a theo tuy n đi n hình đ  t ố ủ  đó xác đ nh vùng phân b  c a loài cây nghiên c u. .

ế ậ ệ ạ ế ề ấ ơ Thi t l p 12 tuy n đi u tra, 42 OTC n i có cây Mai cây xu t hi n t ỉ i 5 t nh.

ỗ ỉ ẽ ế ậ ố ư ạ Trong đó m i t nh s  thi t l p s  OTC nh  sau: t i Thái Nguyên: 7 OTC; t ạ ắ   i B c

ạ ạ ạ ạ K n 5 OTC; t i Tuyên Quang: 10 OTC; t i Hà Giang: 12 OTC; và t ọ   i Phú Th : 8

ừ ề ươ ơ ớ ế OTC. T  các tuy n đi u tra theo ph ẫ ng pháp ng u nhiên c  gi ề   i cách khóm đi u

ể ề ậ ẩ ấ tra khóm. Sau đó l y các khóm đi u tra làm tâm l p ô tiêu chu n (OTC) đi n hình

ố ự ữ ệ ờ ặ ở ạ t m th i trên nh ng di n tích phân b  t ồ  nhiên ho c tr ng Mai cây có ạ    các d ng

2 (quy đông đ c). ặ

ỗ ệ ậ ị l p đ a khác nhau, di n tích m i OTC 500 m

ươ ọ ủ ́ ư ặ a) Ph ể ng pháp nghiên c u đ c đi m sinh h c c a loài Mai cây

ươ ứ ể ặ ố ị * Ph ng pháp nghiên c u đ c đi m hình thái và giám đ nh các gi ng Mai

cây:

56

ấ ứ ệ ớ ỗ ở ể ế ề ấ V i m i xu t x  Mai cây hi n có ẫ    các đi m đi u tra ti n hành l y m u

ệ ấ ầ ả ả ạ ỗ ẫ tiêu b n đ i di n, m i khóm l y 03 m u tiêu b n (lá, mo, thân ng m, thân khí

ả ự ị ằ ọ ị ươ sinh) và mô t hình thái ngoài th c đ a, xác đ nh tên khoa h c b ng ph ng pháp

ờ ế ợ ệ ớ ố ồ ớ   so sánh v i tài li u công b  loài (Hsueh & D.Z.Li, 1998). Đ ng th i k t h p v i

ặ ạ ệ ẫ ố ậ ể ố ả các tài li u công b  loài và các m u đ t t ế   ự i các b o tàng th c v t đ  đ i chi u

ị giám đ nh.

ỗ ỉ ề ẫ ọ ổ   ế ­ Thân khí sinh: M i t nh đi u tra ti n hành ch n ng u nhiên 45 cây tu i 3

ề ườ ế ỉ ở ị ứ ộ đo đ m các ch  tiêu v  đ ộ ng kính, đ  dài lóng v  trí lóng th  5 và đo đ  dày

vách thân khí sinh.

ề ọ ượ ướ ượ ­ Chi u cao vút ng n: đ ằ c đo b ng th c đo cao Laser, đ c tính t ừ ố    g c

ế ưở ấ ủ ể cây đ n đi m sinh tr ng cao nh t c a cây.

ướ ấ ứ ỉ ề ộ ủ ủ ề ­ Lá: Đo kích th c chi u dài, chi u r ng c a 45 lá/xu t x /t nh c a các

ừ ổ ả ấ ở ấ ị cây t 11 ­ 12 tháng tu i và mô t hình thái lá. L y lá ấ  3 v  trí th p nh t cành

ữ ầ ọ ầ đ u tiên, t ng trên cành gi a và cành ng n.

ả ẹ ề ộ ề ắ ­ Mo: Mô t ủ    b  mo, màu s c mo, tai mo, đo chi u r ng đáy, chi u cao c a

ỉ ừ ổ ở ứ ủ 45 mo/t nh c a các cây t 11 ­ 12 tháng tu i, đo các mô lóng th  5.

ụ ế ị ử ụ ả ướ ướ ẹ ụ D ng c  và thi t b  s  d ng: máy  nh, th c dây, th c k p (palme),

ẹ ả ữ   ư GPS, k p tiêu b n, máy đo cao laze, c a và thang, xà beng, dao, kéo… Nh ng

ả ủ ư ậ ầ ẫ ộ m u tiêu b n c a các b  ph n nh  thân khí sinh, thân ng m, lá, cành chét và mo

ậ ả ế ệ ườ ẫ nang đã thu th p đ y ủ ầ đ , mô t chi ti t ngày hi n tr ể   ng và ghi chép vào m u bi u

ề ụ ể (Ph  bi u 01, 02, 03). đi u tra

ươ ề ể ặ ưở * Ph ng pháp đi u tra đ c đi m sinh thái và sinh tr ng:

ế ề ể ế ạ ờ ộ ề   Ti n hành đi u tra tên 42 OTC đi n hình t m th i thu c các tuy n đi u

ở ắ ạ ọ ỉ tra 5 t nh Hà Giang, Phú Th , Tuyên Quang, Thái Nguyên, B c K n.. Trong

ế ậ ỗ ụ ể (Ph  bi u 04) m i OTC ti n hành thu th p các thông tin ư  nh  sau:

ộ ố ặ ự ướ ể ộ ớ ị ể ị ­ Xác đ nh m t s  đ c đi m sinh thái: Đ  cao so v i m c n c bi n, v  trí

ặ ố ồ ườ ộ ố ỉ ướ ố phân b  ho c gây tr ng (chân, s n, đ nh, khe) đ  d c, h ễ   ng d c (Nguy n

ụ ử ụ ụ ị Nghĩa Thìn, 2006). Các d ng c  s  d ng: máy GPS, máy đ a bàn.

57

2

ế ỉ ườ ủ ề ộ ­ Đo đ m các ch  tiêu đ ng kính, chi u cao c a toàn b  các loài cây g ỗ

ệ ả ạ ẩ ậ trong ô tiêu chu n (Raunkiaer, 1934). L p 5 ô d ng b n (ODB) có di n tích 25 m

ượ ố ở ở ủ ế (5m x 5m), đ c b  trí 4 ô 4 góc và 1 ô trung tâm c a OTC. Ti n hành đo

ố ượ ấ ượ ề ồ ố ế đ m s  l ng, chi u cao, ngu n g c và ch t l ỗ ng cây g  tái sinh d ướ ừ   i r ng

Mai cây trong các ODB.

ị ủ ủ ầ ụ ả ươ ử ụ ­ Xác đ nh t ỷ ệ  l che ph  c a t ng cây b i, th m t i (%): S  d ng th ướ   c

ườ ủ ướ ữ ủ ị dây đo 2 đ ng chéo c a ODB, tính trên th ạ c dây nh ng đo n b  tán c a cây

ả ươ ủ ỷ ệ ủ ằ ữ ạ ổ ặ ụ b i ho c th m t i che ph , t l ộ  che ph  b ng t ng đ  dài nh ng đo n này

ộ ườ ổ chia cho t ng đ  dài đ ủ ng chéo c a ODB.

ị ạ ị ạ ị ộ ­ Xác đ nh đ  tàn che: đo t i 5 v  trí trong OTC (t ằ   i các v  trí ODB) b ng

ộ máy đo đ  tàn che Spherical Densiometer Model ­ A.

ộ ố ấ ả ị ­ Xác đ nh sinh tr ưở Mai cây: Đo toàn b  s  khóm trong OTC, đo t ng t c  các

ườ ở ứ ề ằ ướ cây trong khóm, đo đ ng kính lóng th  5 và đo chi u cao cây b ng th c đo cao,

ệ ạ ổ ổ ổ ổ ổ (Phụ phân lo i cây theo tu i (1 tu i, 2 tu i, 3 tu i và ≥ 4 tu i), tình hình sâu b nh

ể bi u 5).

ằ ươ ự ế B ng ph ạ   ng pháp quan sát tr c ti p theo Ngô Quang Đê (2011) phân lo i

tu i:ổ

ấ ắ ổ ở ố ớ Tu i 1: Trên thân cây có ph n tr ng, đ t có lông màu vàng ph t nâu,

ắ ầ ế ầ cành mang lá b t đ u hình thành (dùng dao gõ có ti ng kêu tr m).

ổ ượ ỉ ắ ủ ộ Tu i 2: Thân khí sinh đ c ph  toàn b  lông màu r  s t.

ầ ộ ụ ổ Tu i 3: Thân khí sinh, lông r ng d n l ra thân khí sinh màu xanh và đã có

ế ị đ a y (dùng dao gõ có ti ng kêu đanh).

ể ề ẫ ổ ớ ơ ị Tu i 4 và l n h n 4: Thân chuy n sang màu xanh th m, có nhi u đ a y và

ố ướ ề ề ễ ấ n m m c trên thân, trên các vòng mo d i đ u có nhi u r  khí sinh.

ị ấ ả ổ ươ ề Tác giá xác đ nh t t c  các khóm và cây khí sinh đ u là tu i t ố   ng đ i.

ổ ươ ớ ố ổ ừ ố ớ ồ V i khóm, tu i t ng đ i là tu i tính t năm tr ng, còn đ i v i thân khí sinh,

ổ ươ ố ổ ừ ượ tu i t ng đ i là tu i tính t khi măng đ c sinh ra.

58

ươ * Ph ấ ề ng pháp đi u tra đ t

ỗ ạ ừ ệ ấ ẫ ậ ị ả M i d ng l p đ a có r ng Mai cây đào 03 ph u di n đ t, mô t ự    ngoài th c

ẫ ạ ộ ẫ ấ ấ ỗ ị đ a, l y 3 m u t i đ  sâu (0 ­ 20 cm; 30 ­ 50 cm; 60 ­ 80 cm), m i m u l y 500 g

ổ ượ ẫ ạ ỉ ấ đ t cho vào túi zip, t ng thu đ ấ c 36 m u đ t/ 12 OTC t ứ   i 05 t nh nghiên c u.

ấ ượ ầ ơ ớ ỉ ẫ Các m u đ t đ c phân tích ch  tiêu thành ph n c  gi ạ   ấ ữ ơ i, pH, Ch t h u c , Đ m,

ộ ẩ ệ ệ ọ P2O5,  K2O, Ca, Mg, đ   m, dung tr ng trong Phòng thí nghi m Vi n Nông hóa

ổ ưỡ ệ Th  nh ng Vi ẩ t Nam theo tiêu chu n TCVN 8567:2010.

ớ ổ ấ ở ấ ẫ ố ệ ượ V i t ng s  36 m u đ t đã l y ẫ  các ph u di n đ c phân tích trong

ổ ưỡ ệ ệ ồ ỉ ệ Phòng thí nghi m Vi n Nông hóa Th  nh ng Vi t Nam g m các ch  tiêu sau:

ơ ớ ầ ươ ố ­ Thành ph n c  gi i: Ph ẩ   ng pháp  ng hút Robinson theo tiêu chu n

TCVN 8567: 2010

ữ ơ ổ ố ươ ­ H u c  t ng s  (OM%): Ph ẩ   ng pháp Walkley ­ Black, theo tiêu chu n

ấ ượ ệ ấ ấ TCVN 8941: 2011. Phân c p hàm l ng mùn trong đ t theo tài li u Đ t Vi ệ   t

ọ ấ ủ ộ ượ ấ ấ Nam c a H i khoa h c đ t (2000) đ ấ   ấ c chia thành 5 c p: C p 1: R t nghèo (ch t

ấ ữ ơ ừ ấ ơ ấ ữ h u c  < 1%), C p 2: Nghèo (ch t h u c  t ấ    1 ­ 2%), C p 3: Trung bình (ch t

ấ ữ ơ ừ ấ ấ ữ ơ ừ h u c  t 2 ­ 3%), C p 4: Khá (ch t h u c  t 3 ­5%), C p 5: Giàu (ch t h u c ấ ữ ơ

ừ t >5%)

ạ ố ổ ươ ẩ = Đ m t ng s  (N%): Ph ng pháp Kjeldahl, theo tiêu chu n TCVN 6498:

ệ ẩ ượ ấ ượ 1999. Theo C m nang lâm nghi p (2006) hàm l ng N trong đ t đ c chia theo 5

ấ ấ ấ ấ ấ c p: C p 1: R t nghèo (<0,05 % N), C p 2: Nghèo (0,05 ­ 0,1%N), C p 3: Trung

ấ ấ bình (0,1 ­ 0,15% N), C p 4: Khá (0,15 ­ 0,20% N), C p 5: Giàu (>0, 20% N)

ấ ươ ẩ ằ ủ ­ pHKCl  c a đ t: Ph ng pháp đo b ng pH meter, theo tiêu chu n TCVN

5979: 2007.

ổ ươ ộ ằ ẩ ­ Ca2+, Mg2+ trao đ i: Ph ng pháp chu n đ  b ng Trilon B, theo tiêu

ẩ chu n TCVN 8569:2010

2O5): Ph

ươ ẩ ễ ­ Lân d  tiêu (P ng pháp Bray II, theo tiêu chu n TCVN 8942:

ự ệ ấ ệ ủ ấ ọ ộ ệ 2011. D a vào tài li u Đ t Vi t Nam c a H i khoa h c đ t Vi t Nam (2000)

2O5 trong đ t đ

ượ ấ ượ ư ấ ấ phân c p hàm l ng P c chia theo 4 c p nh  sau: Khi % P

2O5 dễ  ­1 là

ướ ấ tiêu d i 5mg.kg­1 là đ t nghèo lân; Khi % P ễ 2O5 d  tiêu d ướ ừ i t 5 ­ 10 mg.kg

ấ ấ đ t trung bình lân; Khi % P ễ 2O5 d  tiêu d ướ ừ i t 10 ­ 15 mg.kg­1 là đ t khá lân; Khi

59

­1 là đ t giàu lân.

ễ ấ % P2O5 d  tiêu trên 15 mg.kg

2O): Ph

ươ ổ ấ ụ ử ễ ­ Kali d  tiêu (K ng pháp quang ph  h p th  nguyên t ọ ử    ng n l a,

ẩ theo tiêu chu n TCVN 8662: 2011.

̀ ươ ề ạ b) Ph ng pháp đánh giá đa d ng di truy n nguôn gen Mai cây

ồ ả B ng 2.1. Danh sách các m i ITS

ITS1 TCCGTAGGTGAACCTGCGG

ITS4 TCCTCCGCTTATTGATATGC

ồ (Ngu n: White và cs, 1990)

ươ ế ổ ố * Ph ng pháp tách chi t DNA t ng s

ố ượ ế ừ ẫ ủ ệ ạ ẫ ổ  DNA t ng s  đ c tách chi m u lá non c a 12 m u đ i di n cho các t t

ậ ị ị ươ ủ và ạ d ng l p đ a, phân vùng đ a lý khác nhau theo ph ng pháp CTAB c a Dolye

ượ ệ ạ ự ề ữ ệ ệ ể Dolye (1987), đ c th c hi n t i Vi n Lâm nghi p và Phát tri n b n v ng.

ươ ả * Ph ng pháp nhân b n PCR.

ầ ươ ạ ả ả ứ  Thành ph n ph n  ng PCR và ch ng trình ch y PCR theo b ng sau:

ả ứ ầ ả B ng 2.2. Thành ph n ph n  ng PCR

ể Th  tích (µl) Thành ph nầ

ướ ấ ử ầ N c c t hai l n kh  ion 8,4

Buffer Mg+ 25 Mm 1,5

dNTPs 10 Mm 0,3

Taq ADN polymerase 5 U/µl 0,8

ồ M i ITS1 10 µM 1,5

ồ M i ITS4 10 µM 1,5

DNA 1

ả ứ ể ổ ộ ủ T ng th  tích c a m t ph n  ng 15,0

ả ứ ượ ự ế ố Ph n  ng PCR đ ệ   c ti n hành trong  ng eppendorf 0,2 ml và th c hi n

ở ả ướ trên máy Mastercycler epgradient S theo chu trình b ng d i đây.

ả ươ ạ B ng 2.3. Ch ng trình ch y PCR

60

ờ Các b cướ Th i gian Nhi ệ ộ (cid:0) C) t đ (

94 5 phút 1

94 1 phút 2

52 45 giây 3

72 50 giây 4

L p l ặ ạ ừ ướ i t b ầ c 2, 35 l n 5

72 7 phút 6

4 ∞ 7

ươ ẩ ả ạ ượ Sau khi hoàn thành ch ng trình ch y PCR, s n ph m PCR đ ổ c b  sung

ồ 4 µl ADN Sequencing Stop Solution (Bao g m: 10 mM NaOH + 95% formamide +

0,05% Bromophenol + 0,05% Xylene cyanol).

ươ ệ ồ ướ * Ph ng pháp đi n di trên gel agarose: G m các b c:

ế ể ­ Cân 0,4 g agarose cho vào 40 ml TAE 1X, đun đ n sôi đ  agarose tan hoàn

(cid:0) ể ộ ổ ổ toàn. Đ  ngu i 45 ­ 50 (cid:0) C b  sung 2,5 l Ethidium Bromide, đ  vào khuôn gel đã

ượ ị ẵ ứ ẩ ộ đ ể   c chu n b  s n. Sau 30 ­ 60 phút, khi gel đã ngu i và đông c ng thì chuy n

ứ ả ệ ệ ệ ạ ồ khay ch a b n gel vào máy đi n di và cho đ m ch y TAE 1X vào bu ng đi n di

ệ ả ả ậ sao cho đ m ng p b n gel kho ng 0,5 ­ 1 cm.

(cid:0) ẩ ẫ ượ ộ ớ ả ­ Tra m u: S n ph m PCR đ c tr n v i 4 l loading dye và tra vào các

ế gi ng trên gel.

ệ ệ ệ ạ ượ ẫ ­ Ch y đi n di: Sau khi tra m u đi n di xong, máy đi n di đ ế ố   c k t n i

ặ ồ ớ ộ v i b  ngu n. Đ t 130 V.

ượ ướ ử ẽ ượ ạ ­ Quan sát: gel đ c soi d i đèn t ngo i, DNA s  đ c phát sáng nh ờ

ế ớ liên k t v i EtBr.

ươ ồ ướ * Ph ng pháp thôi gel theo kit Qiagen: G m các b c

ắ ấ ố ừ ạ ừ ắ ­ C t l y đo n DNA mong mu n t ạ  gel agarose, cho đo n gel v a c t vào

ố ng eppendorf 2 ml.

ổ ể ể ­ B  sung buffer QG theo t ỷ ệ  l 3 th  tích QG: 1 th  tích gel (100 mg ~100 μl).

ế ả ­ Ủ ở nhi ệ ộ 50°C trong kho ng 10 phút cho đ n khi gel tan hoàn toàn. t đ

61

ủ ể ả ị ­ Sau khi gel tan hoàn toàn, ki m tra màu c a dung d ch ph i là màu vàng,

ả ổ ủ ị ặ ế n u màu c a dung d ch là màu cam ho c màu tím xanh thì ph i b  sung 10μl

sodium acetate 3M, pH 5.

ẫ ị ở ố ộ ­ Cho dung d ch m u đã hoà tan trên vào c t QIAquick và ly tâm t c đ ộ

13.000 rpm trong 1 phút.

ổ ộ ộ ố ­ B  sung 500 μl buffer QG vào c t QIAquick và ly tâm t c đ  13 000 rpm

ể ạ ế ư ừ trong 1 phút đ  lo i h t agarose d  th a.

ể ộ ứ ẳ ổ ộ ­ B  sung 750 μl buffer PE vào c t QIAquick, đ  c t th ng đ ng 5 phút sau

ố ộ đó ly tâm t c đ  13.000 rpm trong 1 phút.

ể ộ ­ Chuy n c t QIAquick sang  ng ố microcentrifuge 1.5 ml s ch.ạ

ể ướ ữ ­ Đ  hòa tan ổ DNA, b  sung 30 μl n ủ ộ   c (pH 7 ­ 8,5) vào gi a màng c a c t

ố ộ ượ ạ QIAquick và ly tâm t c đ  13.000 rpm trong 1 phút, thu l ng DNA tinh s ch.

ả * Gi i trình t : ự  S nả   ph mẩ   PCR  ITS sau  khi  đ cượ   tinh  s ch,ạ   đ cượ   gi iả

trình  tự  t iạ   công  ty  Macrogen  (Hàn  Qu c).ố   K tế   quả  gi iả   trình  tự  đ cượ   đ cượ

so  sánh  v iớ   các  trình  tự  t ngươ   đ ngồ   trên  NCBI.  Sau  đó,  các  trình  tự  đ cượ

ươ ể ạ t pậ   h pợ   l iạ   và  phân  tích  b ngằ   ch ng trình MEGA v5.1 đ  t o cây phát sinh

loài.

ươ ụ ộ ể ọ c) Ph ng pháp tuy n ch n các b i tr i

ả ề ừ ế ừ ạ ạ ỉ ệ T  k t qu  đi u tra hi n tr ng r ng Mai cây t ọ   i các t nh Hà Giang, Phú Th ,

ự ế ắ ọ ạ Tuyên Quang, Thái Nguyên, B c K n ti n hành l a ch n 50 ­ 75 b i v ụ ượ ộ ề t tr i v

ấ ứ ỉ ể ề ố ỗ ố ườ đ ng kính và chi u cao thân khí sinh (150 ­ 250 gi ng g c)/m i xu t x /t nh đ  làm

ụ ấ ậ ệ ả ả ẩ ả ố ố ậ ệ v t li u nhân gi ng. Các b i l y v t li u gi ng ph i đ m b o các tiêu chu n sau đây:

ụ ưở ừ ệ ở ị ị ­ B i có các cây sinh tr ng t trung bình tr  lên, không b  sâu b nh và b  khuy.

ụ ườ ơ ừ ề ­ B i có đ ng kính, chi u cao trung bình cao h n t ớ  15% so v i 40 ­ 50

ố ớ ố ớ ụ ấ ấ ố ụ b i xung quanh đ i v i gi ng cho l y thân. Ngoài ra, đ i v i m c tiêu l y măng

ấ ượ ụ ữ ấ ả ọ ố ph i ch n nh ng b i cho năng su t và ch t l ng măng t t.

ươ ́ ư ỹ ậ ố d) Ph ng pháp nghiên c u k  thu t nhân gi ng vô tính loài Mai cây

62

ươ ố ượ ệ Thí nghi m các ph ng pháp nhân gi ng vô tính loài Mai cây đ ế   c ti n

ụ ụ ụ hành vào 2 v  khác nhau: v  Xuân (tháng 3/2020) và v  Đông (Tháng 12/2020).

ậ ệ ấ ả ố ụ ộ ượ T t c  các nguyên v t li u nhân gi ng đ ượ ấ ừ c l y t các b i tr i đ ọ ọ   c ch n l c

ế ệ ố ố ạ ườ ươ ủ ti n hành b  trí thí nghi m nhân gi ng t ệ   ệ n  m công ngh  cao c a Vi n i v

ề ữ ệ ể ườ ạ ọ Lâm nghi p và Phát tri n b n v ng ­ Tr ng Đ i h c Nông lâm Thái Nguyên.

ươ ằ * Ph ố ố ng pháp nhân gi ng b ng hom g c

ộ ổ ự ọ ố ướ ượ L a ch n các hom g c có đ  tu i 2, các hom tr c khi giâm đ ử   c x  lý

ứ ệ ờ ằ b ng KMnO ớ   ố 4 0,1 % trong th i gian 20 phút. B  trí thí nghi m 10 công th c v i

ấ ưở ộ ồ ề các ch t đi u hòa sinh tr ng (ĐHST) IBA, IAA, NAA theo các n ng đ  (100

ặ ạ ệ ỗ ppm, 200 ppm, 300 ppm) m i thí nghi m l p l i 3 l n, ỗ ầ ầ m i l n nh c l ắ ạ ượ   c i đ

ứ ố ự ứ ứ ệ ớ th c hi n v i 30 hom g c ử ụ   ố ; công th c 10 là công th c đ i ch ng không s  d ng

ấ các ch t ĐHST.

ệ ứ

Công th c thí nghi m CT1 CT2 CT3 CT4 CT5 CT6 CT7 CT8 CT9 CT10 ấ Ch t ĐHST IBA IBA IBA IAA IAA IAA NAA NAA NAA ứ ố Đ i ch ng N ng đồ ộ 100 ppm 200 ppm 300 ppm 100 ppm 200 ppm 300 ppm 100 ppm 200 ppm 300 ppm 0

ượ ố ộ Hom đ c giâm vào lu ng cát vàng có đ  dày 15 cm và đ ượ ướ ẩ   i  m c t

ố ệ ế ề ố ỉ ậ hàng ngày. Các ch  tiêu theo dõi, thu th p s  li u vào phi u đi u tra: s  hom

ồ ố ồ ễ ố ễ ề ậ ố ố ễ ố s ng, s  hom b t ch i, s  ch i/hom, s  hom ra r , s  r /hom, chi u dài r .

ươ ằ ố ế ­ Ph ng pháp nhân gi ng b ng chi t cành:

63

ự ọ ế ộ ổ ệ ổ L a ch n các cành chi t có đ  tu i 12 ­ 13 tháng tu i. Thí nghi m đ ượ   c

ứ ệ ễ ồ ớ ố b  trí g m 10 công th c thí nghi m v i các ch t ồ   ấ ĐHST kích thích ra r  và n ng

ắ ạ ầ ỗ ầ ự ệ ế ớ ộ đ  khác nhau v i 3 l n nh c l i, m i l n nh c l ắ ạ ượ i đ c th c hi n 30 cành chi t.

ồ ệ

ấ Ch t ĐHST IBA IBA IBA IAA IAA IAA NAA NAA NAA ứ ố Đ i ch ng ộ N ng đ 100 ppm 200 ppm 300 ppm 100 ppm 200 ppm 300 ppm 100 ppm 200 ppm 300 ppm 0 ứ Công th c thí nghi m CT1 CT2 CT3 CT4 CT5 CT6 CT7 CT8 CT9 CT10

ơ ồ ố ệ S  đ  b  trí thí nghi m:

ứ ệ ầ ặ L n l p Công th c thí nghi m

1 CT1 CT2 CT3 CT4 CT5 CT6 CT7 CT8 CT9 CT10

2 CT2 CT3 CT4 CT5 CT6 CT7 CT8 CT9 CT10 CT1

3 CT5 CT6 CT7 CT8 CT9 CT10 CT1 CT2 CT3 CT4

ộ ẹ ầ Cành chi ế ượ t đ ư ắ   c bóc toàn b  b  mo xung quanh ph n đùi gà. Dùng c a c t

ữ ế ầ ơ ố ướ ừ 3/4 n i ti p giáp gi a g c cành (ph n đùi gà) và thân cây theo h ng t trên

ố ướ ố ư ướ xu ng, phía d ả i g c cành c a sâu kho ng 0,2 ­ 0,3 cm theo h ớ   ng vuông góc v i

ể ắ ế ị ướ ướ ạ ầ thân cây đ  khi c t cành chi t không b  x c. Phun n ố   ẩ c lã s ch  m ph n g c

ệ ạ ướ ề ấ ố ưở cành và v  sinh s ch tr c khi ch m thu c đi u hòa sinh tr ng theo các công

ứ ệ th c thí nghi m trên.

ế ố ệ ậ Các y u t ư ỹ  phi thí nghi m nh  k  thu t chăm sóc, t ướ ướ i n c, … đ ượ   c

ữ ự ệ ề ồ ả ả ả ơ ố ấ ầ th c hi n đ ng đ u gi a các công th c i x p, gi ữ ứ . Đ t bó b u ph i đ m b o t

ẩ ố ị ỡ ầ ệ ỳ ị ế m t t, không b  v  b u. Đ nh k  theo dõi các thí nghi m sau khi chi t cành 15

ồ ỉ ế ố ngày, 30 ngày và 60 ngày, g m các ch  tiêu sau: t ỷ ệ  l cành chi t s ng (%); t ỷ ệ   l

ế ả ố ồ ồ ế ỷ ệ ế cành chi t n y ch i (%); s  ch i trung bình/cành chi t; t l cành chi ễ t ra r  (%);

ế ễ ề ễ ỉ ố ố ễ s  r trung bình/cành chi t (r ); chi u dài r ễ    trung bình (cm); và ch  s  ra r .

ấ ườ ờ ụ ế Đánh giá t ỷ ệ  l cây xu t v n cành chi ế ở t các th i v  khác nhau: Khi cành chi t ra

64

ể ừ ắ ế ắ ặ ạ ễ ễ ấ r  c p 2 (r  chuy n t tr ng sang màu vàng nh t ho c vàng), ti n hành c t cành

ế ừ ứ ố ạ ườ ươ chi ệ t theo t ng công th c thí nghi m và đem giâm trên lu ng t n  m theo i v

ả kho ng cách 30 x 50 cm.

ượ ế ề ầ Chăm sóc đ c ti n hành t ướ ướ i n c 2 l n/ngày (sáng và chi u), che sáng

ế ủ ế ệ ừ ẩ ồ ộ 70%. Cành chi t đ  tiêu chu n đem tr ng r ng là khi đã có m t th  h  măng

ỏ ọ ầ ủ (v t) đã t a lá đ y đ .

ươ ằ * Ph ố ng pháp nhân gi ng b ng hom cành

ữ ự ọ ẻ ườ ề L a ch n nh ng hom cành bánh t , có đ ng kính ≥ 1 cm, chi u dài cành

4 0,1% trong

ấ ượ ử ừ t 50 ­ 60 cm, có ít nh t 2 đ t. ố Hom giâm đ ằ c x  lý b ng KMnO

ờ ử ụ ạ ồ ờ ố th i gian 20 phút. Đ ng th i s  d ng các lo i thu c ĐHST (IBA, IAA, NAA)

ứ ồ ộ ố theo các n ng đ  (100 ppm, 200 ppm, 300 ppm và đ i ch ng) trong 30 phút. Thí

ượ ắ ạ ự ệ ầ ỗ ầ ắ ạ ớ ệ nghi m đ ớ c th c hi n v i 3 l n nh c l i, m i l n nh c l i v i 30 hom cành.

CT1 IBA 100 ppm

CT2 IBA 200 ppm

CT3 IBA 300 ppm

CT4 IAA 100 ppm

CT5 IAA 200 ppm

CT6 IAA 300 ppm

CT7 NAA 100 ppm

CT8 NAA 200 ppm

CT9 NAA 300 ppm

ứ ố CT10 Đ i ch ng 0

ơ ồ ố ệ S  đ  b  trí thí nghi m:

ầ ặ L n l p Công th cứ

1 CT1 CT2 CT3 CT4 CT5 CT6 CT8 CT9 CT10 CT7

2 CT2 CT3 CT4 CT5 CT6 CT7 CT9 CT10 CT1 CT8

3 CT5 CT6 CT7 CT8 CT9 CT10 CT1 CT2 CT3 CT4

65

ậ ố ệ ề ế ố ố ỉ Các ch  tiêu theo dõi, thu th p s  li u vào phi u đi u tra: s  hom s ng, s ố

ồ ố ồ ễ ố ễ ề ậ ố ễ hom b t ch i, s  ch i/hom, s  hom ra r , s  r /hom, chi u dài r .

ươ ằ ố ả ổ ­ Ph ng pháp nhân gi ng b ng hom thân: ẹ  Ng  đ  cây nh  nhàng tránh đ ể

ả ưở ư ắ ủ ữ ế ắ ố ừ nh h ng đ n m t ng . Dùng c a c t đôi gi a lóng sao cho  ng thân có t 1 ­ 2

ủ ế ắ ầ ộ m t ng . Bóc toàn b  ph n mo xung quanh cây (n u có). Hom giâm đ ượ ử   c x  lý

ạ ờ ố ằ b ng KMnO ử ụ 4  0,1% trong th i gian 20 phút. S  d ng các lo i thu c ĐHST (IBA,

ớ ồ ộ ứ ố   IAA, NAA) v i n ng đ  khác nhau (100 ppm, 200 ppm, 300 ppm) và công th c đ i

ứ ứ ủ ệ ị ch ng. Nhúng hom thân vào các dung d ch c a các công th c thí nghi m trong vòng

ệ ượ ắ ạ ự ệ ầ ỗ ầ ắ ạ ớ 30 phút. Thí nghi m đ ớ c th c hi n v i 3 l n nh c l i, m i l n nh c l i v i 30

hom thân.

ứ ệ ấ ồ ộ Công th c thí nghi m Ch t ĐHST N ng đ

CT1 IBA 100 ppm

CT2 IBA 200 ppm

CT3 IBA 300 ppm

CT4 IAA 100 ppm

CT5 IAA 200 ppm

CT6 IAA 300 ppm

CT7 NAA 100 ppm

CT8 NAA 200 ppm

CT9 NAA 300 ppm

ứ ố CT10 Đ i ch ng 0

ơ ồ ố ệ S  đ  b  trí thí nghi m:

ầ ặ L n l p Công th cứ

1 CT1 CT2 CT3 CT4 CT5 CT6 CT7 CT8 CT9 CT10

2 CT2 CT3 CT4 CT5 CT6 CT7 CT8 CT9 CT10 CT1

3 CT3 CT4 CT5 CT6 CT7 CT8 CT9 CT10 CT1 CT2

ậ ố ệ ế ề ố ố ỉ Các ch  tiêu theo dõi, thu th p s  li u vào phi u đi u tra: s  hom s ng, s ố

ồ ố ồ ễ ố ễ ề ậ ố ễ hom b t ch i, s  ch i/hom, s  hom ra r , s  r /hom, chi u dài r .

ươ ố ệ 2.3.3. Ph ử ng pháp x  lý s  li u

66

ể ề ợ ổ ả ế ề ặ ộ (1) T ng h p các bi u đi u tra mô t chi ti ậ   ể t v  các đ c đi m các b  ph n

ủ c a loài Mai cây.

ị ố ươ ộ ủ ­ Tính tr  s  trung bình c a các cây Mai cây theo ph ng pháp bình quân c ng.

05 (cm); Dmin (cm); Dmax (cm); HVN (m); Hmin(m); Hmax(m) theo

ầ ỉ Các ch  tiêu c n tính: D

ứ công th c sau:

ix

ố ị (2.1) ­ Xác đ nh s  trung bình m u: ẫ x  =

(cid:0) n 1 n 1

n

2

x

x

(

)

i

n

1 (cid:0) 1

i

1

(cid:0) ẩ (2.2) ­ Sai tiêu chu n: S = (cid:0) (cid:0)

ị ố ề ư ườ ề Trong đó: xi là tr  s  đi u tra nh  đ ng kính (Di) và chi u cao (Hvn)...

x  là tr  s  bình quân đ

ị ố ượ c tính theo công th c ứ  2.1

S x

(2.3) ệ ố ế ộ ­ H  s  bi n đ ng: S % = x 100

ẩ ượ ứ Trong đó: S là sai tiêu chu n đ c tính theo công th c 2.2

ượ ứ c tính theo công th c 2.1 x  đ

ộ ố ỉ ứ ề ị (2) Nghiên c u xác đ nh m t s  ch  tiêu v  sinh thái

.

ị ậ ộ   ­ Xác đ nh m t đ :

nk 10000 S

.

ử ụ + S  ố b i/ụ ha s  d ng công th c: ứ  Nk = (2.4)

nc 10000 S

ố ử ụ + S  cây/ha s  d ng công th c: ứ  Nc= (2.5)

Trong đó: ố ụ Nk là s  b i/ ha; N ố c là s  cây/ha

nk là s  ố b iụ  trung bình trong ô tiêu chu nẩ

ẩ ố nc là s  cây trung bình trong ô tiêu chu n

ệ ẩ S là di n tích ô tiêu chu n

ầ ủ ọ ị ­ Xác đ nh tên khoa h c và thành ph n c a các loài cây

67

ậ ượ ự ỗ ợ ỡ ủ ự ệ ạ ị Vi c giám đ nh và phân lo i th c v t đ c s  h  tr , giúp đ  c a các

ự ậ ủ ề ạ ườ ạ ọ chuyên gia v  phân lo i th c v t c a Tr ng Đ i h c Nông Lâm Thái Nguyên.

ủ ứ ự ậ ố Sau khi đã th ng kê loài th c v t, căn c  thang phân chia c a Raunkiaer

ệ ụ ể ủ ụ ề ệ ề ị (1934) đã áp d ng vào đi u ki n c  th  c a Vi t Nam. Đ  tài đã xác đ nh thành

ỗ ở ầ ự ứ ể ph n cây g khu v c nghiên c u thành các nhóm theo bi u sau:

ả ứ ự ầ B ng 2. ỗ 4. Thành ph n cây g  khu v c nghiên c u

ề Thành ph nầ Chi u cao (m)

ồ Cây ch i trên to (Mg) > 25

ỡ ồ Cây ch i trên nh  (Me) 8 ­ 25

ỏ ồ Cây ch i trên nh  (Mi) 2 ­ 8

ứ ủ ả ố ị (3) Nghiên c u xác đ nh kh  năng nhân gi ng c a loài Mai cây

ố ệ ề ỷ ệ ậ ố ễ ủ S  li u thu th p v  t l cành s ng, t ỷ ệ  l ra r  c a loài Mai cây đ ượ ử  c x

ề ể ằ ầ ỉ ố lý b ng ph n m m Excel đ  tính các ch  s :

ỷ ệ ổ ố ễ ­ T  l cành (hom) ra r ễ T ng s  cành (hom) ra r x100% (2.6) ệ ổ ố T ng s  cành (hom) thí nghi m =

ổ ố ố T ng s  cành (hom) s ng ỷ ệ ố ­ T  l cành (hom) s ng = x 100%  (2.7) ệ ổ ố T ng s  cành (hom) thí nghi m

ổ ố ế T ng s  cành (hom) ch t ỷ ệ ế ­ T  l cành (hom)ch t = x 100%  (2.8) ệ ổ ố T ng s  cành (hom) thí nghi m

ố ễ ễ ổ ề T ng s  r  x chi u dài r  TB cành ề ễ ­ Chi u dài r  TB = x 100%  (2.9) ệ ổ ố ễ T ng s  cành (hom) thí nghi m ra r

ố ễ ổ T ng s  r ố ễ ­ S  r  TB/ cành = x 100%  (2.10) ổ ố ễ T ng s  cành (hom) ra r

ộ ậ ề ẩ ằ ẫ ầ   So sánh nhi u m u đ c l p b ng tiêu chu n Kruskal ­ Wallis theo ph n

ề ệ Analyz\Nonparameltic   Tests\ K  ­ Independent m m SPSS  20.0  theo  trình l nh:

ệ ủ ễ ễ ấ ọ ả sample, theo tài li u c a Nguy n H i Tu t và Nguy n Tr ng Bình (2005).

68

2  b ng ph n m m ề

ộ ậ ở ể ị ẫ ẩ ằ ầ Ki m đ nh tính đ c l p các m u theo tiêu chu n χ

SPSS 20.0 theo trình l nhệ : Analyz\Descriptive Statistics\ Crosstabs, theo tài li uệ

ễ ấ ả ủ c a Nguy n H i Tu t và cs. (2005).

ế ề ử ố ươ ố ể ­ X  lý th ng k  v  phân tích ph ộ ng sai m t nhân t và ki m tra sai d ị

ề ầ ằ ấ ẩ ớ l n nh t theo tiêu chu n Duncan b ng ph n m m Irristat 5.0.

69

ươ Ch ng 3

Ứ Ả Ả Ậ Ế K T QU  NGHIÊN C U VÀ TH O LU N

ọ ủ ể ặ 3.1. Đ c đi m sinh h c c a loài Mai cây

ể ặ 3.1.1. Đ c đi m hình thái Mai cây

3.1.1.1. Hình thái thân Mai cây

ầ ồ Hình thái thân Mai cây g m thân ng m và thân khí sinh.

ọ ụ ủ ầ ầ ừ ề ­ Thân ng m m c c m, chi u dài c a thân ng m dài t ế  40cm đ n 60cm,

ầ ớ ố ố ầ ủ ườ ể ừ ổ k  t c  thân ng m t i đ t g c đ u tiên c a thân khí sinh, đ ầ   ng kính thân ng m

ở ỗ ố ễ bình quân 20 ­ 35 cm, xung quanh m i đ t có mang vòng r ọ  bao b c. Thân

ầ ướ ặ ấ ỗ ố ầ ố ỏ ng m có xu h ng nâng g c lên cao kh i m t đ t. M i g c thân ng m có 2 hàng

ủ ừ ắ ủ ắ ầ ắ ỗ m t ng , m i hàng có 2 ­ 4 m t ng ; t ầ    m t này đâm m m sinh ra thân ng m

ể ồ ớ m i và sinh ra măng r i phát tri n thành thân khí sinh. Tuy nhiên, thông th ườ   ng

ầ ộ ỉ ừ ẹ ỉ ầ ặ ộ m t thân ng m ch  sinh ra t 1 ­ 2 thân ng m khác (m t cây m  ch  có 1 ho c 2

ấ ườ ấ ợ măng), r t ít tr ấ ệ ng h p th y xu t hi n sinh ra 3 măng .

ộ ố ỉ ợ ổ ả ạ B ng 3.1. T ng h p m t s  ch  tiêu hình thái thân Mai cây t ự   i các khu v c

nghiên c uứ

ề

Khu v cự DL5 (cm) LL5 (cm) N  (cây) Hvn TB  (m) B  dày vách thân khí sinh  TB (cm)

11,7 40,3 45 3,2a 15,5a Hà Giang

10,4 33,6 45 2,2e 14,2c Phú Thọ

11,5 35,4 45 2,7c 14,1c Tuyên Quang

11,3 35,5 45 2,5d 15,1b Thái Nguyên

ắ ạ 11,4 37,4 45 3,0b 15,1b B c K n

0,00 0,00 0,00 0,00 Sig.

ượ ụ ề ỗ ố ­ Thân khí sinh đ ẳ   c chia làm nhi u đ t, lòng thân r ng, hình tr , th ng

ơ ổ ố ạ tròn (Hình 3.1a). Trên lóng có vòng mo n i rõ có lông. Đ t lóng h i hóp l i. Cây

70

ườ ở ố ừ ữ ề ả th ng phân cành nh ng đ t t ọ    kho ng 2/3 chi u cao thân cây lên phía ng n.

Ở ạ ề ướ ể đo n thân có chi u cao d i cành 5 ­ 8 m, cành chính ít phát tri n. Khi cây non,

ề ắ ấ ắ ị thân có ph n tr ng và khi già các lóng có nhi u rêu xanh, có đ a y màu tr ng hình

ổ ầ ọ ố đ m tròn loang l ủ    bám xung quanh. Thân khí sinh là thành ph n quan tr ng c a

ấ ạ ầ ộ ể cây, là thành ph n chính c u t o nên m t cá ộ ậ .  th  cây đ c l p

ủ ộ ườ ề ứ ộ ế ­ Lóng thân: M c đ  bi n đ ng c a đ ả   ng kính và chi u dài lóng (B ng

3.1 và Hình 3.1b).

ề ớ ạ ở ố ở ữ Thân khí sinh chia nhi u lóng gi i h n b i các đ t. Các lóng gi a thân

ườ ơ ở ữ ố ở th ng dài h n các lóng ọ  phía g c và ng n. Nh ng lóng ề   ố  phía sát g c có chi u

ừ ắ ơ ớ ườ ự ệ dài ng n h n so v i các lóng phía trên. T  lóng 5 ­ 25 th ng có s  chênh l ch ít

ề ườ ừ ứ ở ườ ề v  chi u dài lóng và đ ng kính lóng. T  lóng th  26 tr  đi, đ ng kính lóng có

ướ ả ở ả ề ế ả ầ ọ xu h ng gi m d n v  phía ng n cây. K t qu b ng 3.1 khi phân tích ph ươ   ng

ề ằ ế ấ (chi ti ụ ụ t ph  l c 02) ầ sai b ng ph n m m SPSS cho th y xác xu t ấ χ2 v  đ ề ườ   ng

ủ ề kính lóng 5 và chi u dài lóng 5 c a cây Mai cây có Sig. = 0,00 < 0,05, có nghĩa là

ưở ề ườ ủ ề ề ỉ sinh tr ng v  đ ng kính lóng và chi u dài lóng 5 c a 5 t nh đi u tra là có s ự

ệ ệ ẩ ằ ặ ỉ ườ khác bi t rõ r t. M t khác theo tiêu chu n Duncan đã ch  ra r ng đ ng kính

L5 = 11,7 cm) và

ở ố ạ ấ trung bình các lóng 5 có phân b  t i Hà Giang là cao nh t (D

L5 = 10,4 cm). T

ấ ấ ở ọ ươ ự ề th p nh t là Phú Th  (D ng t , chi u dài lóng cao nh t t ấ ạ   i

L5 = 40,3 cm) và th p nh t t

ấ ạ ỉ ấ ỉ t nh Hà Giang (L i t nh Phú Th  (L ọ L5 = 33,6 cm).

ề ượ ư ở ế ­ B  dày vách thân khí sinh đ ế c đo đ m nh hình 3.1g và k t qu ả ở

ự ế ề ằ ấ ố ộ   ầ ả b ng 3.1 khi phân tích th ng kê b ng ph n m m SPSS cho th y có s  bi n đ ng

ạ ự ứ ế ề ề v  b  dày thân khí sinh Mai cây trung bình t ộ   i các khu v c nghiên c u bi n đ ng

ả ừ ấ ở ấ trong kho ng t 2,2 ­ 3,2 cm (Sig. = 0,00 < 0,05), trong đó th p nh t ự    khu v c

ấ ạ ọ ạ Thái Nguyên và Phú Th  đ t 2,2 cm và dày nh t t i Hà Giang là 3,2 cm.

ủ ề ạ ự ­ Chi u cao cây trung bình c a cây Mai cây t ế   i các khu v c khác nhau bi n

ả ươ ự ưở ư ộ đ ng trong kho ng 14,1 ­ 15,5 m. T ng t ổ , cùng tu i sinh tr ề   ng, nh ng chi u

ủ ở ấ ạ cao trung bình c a Mai cây Hà Giang cao nh t đ t 15,5 m.

ể ặ 3.1.1.2. Đ c đi m cành chét

71

ọ ở ố ủ ườ ở ị ề Cành chét m c các đ t c a thân cây th ng v  trí 2/3 chi u cao cây

ỡ ườ ố ộ ớ ồ (Hình 3.1c). Đ t mang cành bao g m m t cành chính v i kích c  đ ng kính

ừ ướ ề ơ trung bình 2 ­ 2,5 cm và có t 3 ­ 10 cành chét có kích th ế   c bé h n nhi u. Bi n

ủ ề ộ đ ng chi u dài c a cành chính 150 ­ 270 cm và cành chét 35 ­ 80 cm.

ề ớ ạ ở ố Cành chính và cành chét chia làm nhi u lóng gi i h n b i các đ t. Các lóng

ở ữ ườ ơ ở ọ ố gi a thân th ng dài h n các lóng phía g c và ng n.

Ở ớ ố ố phía g c cành chính và cành chét sát v i đ t thân cây có 3­8 mo nang

bám sát xung quanh.

ặ ể 3.1.1.3. Đ c đi m hình thái lá

ỗ ườ ườ ế Trên m i cành Mai cây th ng có 7 ­ 13 lá. Lá th ặ   ng x p thành m t

ụ ẳ ườ ố ph ng, ít r ng và th ng xanh quanh năm (Hình 3.1d, e). Cu ng lá dài 0,8 ­ 1,2

ế ế ợ ợ cm. Phi n lá cao 0,6 ­ 1 cm, hình g n sóng. Phi n lá quang h p có hình trái xoan

ầ ầ ọ ộ ổ ở ặ ầ dài, đ u lá nh n d n, đuôi lá g n tròn, có m t gân chính n i rõ, m t trên lá xanh

ế ạ ằ ặ ặ ậ đ m, m t sau màu xanh nh t. Hai bên gân b ng nhau 8 ­ 10 c p gân. K t qu ả

ề ạ ự ứ ượ ở ừ ẫ đi u tra 225 m u lá Mai cây t i 5 khu v c nghiên c u đ c đo cây t 11 ­ 12

ổ ượ ổ ợ ở ả tháng tu i đ c t ng h p b ng sau.

ả ướ ủ ạ ứ B ng 3.2. Kích th c lá c a Mai cây t ự i các khu v c nghiên c u

ề ề ộ Chi u r ng lá Chi u dài lá ổ Khu v cự ố T ng s  lá (lá)

̀ Ha Giang 45 trung bình (cm) 7,73c trung bình (cm) 40,68e

̣ ́ Phu Tho 45 6,29a 25,44a

Tuyên Quang 45 6,75b 36,25b

́ Thai Nguyên 45 6,33a 38,45c

̣ ́ Băc Kan 45 6,26a 40,12d

Sig. 0,00 0,00

ấ ở ế ả ố ự K t qu  phân tích th ng kê cho th y ồ  các khu v c tr ng Mai cây khác

ả ưở ệ ớ ướ ủ chi ti t phế ụ nhau có  nh h ng rõ r t t i kích th c c a lá (Sig. = 0,00 < 0,05) (

ẩ ị ượ ệ l c 03ụ ). Theo tiêu chu n Duncan, đã xác đ nh đ ự c Mai cây có s  chênh l ch v ề

72

ề ở ự ư ở ỉ ạ chi u dài lá trung bình 5 khu v c, nh  40,68 cm Hà Giang, còn ch  đ t 25,44

ở cm ọ  Phú Th .

ể ặ 3.1.1.4. Đ c đi m hình thái mo thân Mai cây

ướ ớ ẹ ộ Mo Mai cây có kích th ặ   ụ c l n, hình dáng cân, r ng mu n, b  mo m t

ặ ơ ế   ngoài có lông màu đen (Hình 3.1h, i). Mép mo tr n không có lông, m t trên phi n

ặ ụ ủ ấ ưỡ mo có lông màu đen, m t b ng c a mo không ôm l y thân khí sinh. L i mo nhô

ư ụ ủ ế ặ ặ   cao, có răng c a, tai mo hai m t ph  lông màu nâu. Phi n mo không r ng, m t

trên có lông.

ượ ở ổ ị ở Mo cây Mai cây đ ề c thu đi u tra cây 11 ­ 12 tháng tu i, v  trí mo lóng

ứ ạ ứ ượ ổ ự ả ấ ợ th  4, 5, 6 t i 5 khu v c nghiên c u đ c t ng h p B ng 3.3 cho th y kích th ướ   c

ủ ề ộ ở ự ự chi u dài và r ng c a mo các khu v c có s  khác nhau.

ướ ạ ứ Bảng 3.3. Kích th c mo thân Mai cây t ự i các khu v c nghiên c u

ổ Khu v cự ố T ng s  mo (mo)

̀ RmoTB (cm) 43,3d L moTB (cm) 39,2d Ha Giang 45

̣ ́ Phu Tho 45 37a 29,6a

Tuyên Quang 45 41,2c 37,7c

́ Thai Nguyên 45 39,5b 35,5b

̣ ́ Băc Kan 45 41c 38,5c

Sig. 0,00 0,00

ấ ở ề ầ ằ ố Phân tích th ng kê b ng ph n m m SPSS cho th y ề    Hà Giang có chi u

ề ộ ấ ỉ ấ ấ ớ dài mo và chi u r ng mo l n nh t là 39,2 cm và 43,3 cm và th p nh t t nh Phú

ề ộ ọ ớ ầ ượ ề ế ả Th  v i chi u dài và chi u r ng l n l t là 29,6 cm và 37 cm. K t qu  phân tích

ấ ở ố ự ả ố ưở th ng kê cho th y các khu v c phân b  Mai cây khác nhau có  nh h ệ   ng rõ r t

ướ ủ ẩ ị ớ t i kích th c c a mo (sig. = 0,000 < 0,05). Theo tiêu chu n Duncan, đã xác đ nh

ượ ố ạ ề ộ ề ớ đ c Mai cây phân b  t ấ   i Hà Giang cho chi u dài mo và chi u r ng mo l n nh t

ề ộ ọ ớ ấ ỉ ề ấ ầ   là 39,2 cm và 43,3 cm và th p nh t t nh Phú Th  v i chi u dài và chi u r ng l n

ụ ụ Ở ự ạ ề Ph  l c 04). ượ l t là 29,6 cm và 37 cm ( các khu v c còn l i, mo có chi u dài và

73

ư ậ ề ệ ề ậ ớ ề ộ r ng không chênh l ch nhi u. Nh  v y, chi u dài mo t ỷ ệ  l thu n v i chi u dài

ưở ề ề ề lóng Mai cây, sinh tr ng v  chi u dài lóng cây càng cao thì chi u dài mo càng

ứ ề ớ ế ề ề ả ợ ở ớ l n. Đi u này là phù h p v i k t qu  nghiên c u v  chi u dài lóng trên.

ặ ễ ể 3.1.1.5. Đ c đi m hình thái r

ễ ượ ừ ố ữ ố R  Mai cây đ ọ c m c ra t g c thân khí sinh và nh ng đ t trên thân

ễ ầ ượ ễ ễ ọ ữ ng m, nh ng r  này đ ễ c g i là r  chính (r  cái). R  khí sinh trên các vòng mo

ố ườ ạ ố ủ ễ ọ ỏ ơ ắ ơ và g c cành th ng nh  h n và ng n h n. T i g c c a thân khí sinh r  m c ra

ề ướ ạ ạ ố ướ ặ ố ấ r t nhi u d i d ng chùm, phân b  thành m ng l i dày đ c quanh g c khí sinh

ặ ấ ễ ọ ừ ề ầ ố và sát m t đ t (Hình 3.1f). R  m c ra t các đ t thân ng m cũng nhi u và dài

ễ ọ ừ ố ứ ấ ố ố ở qu n quanh g c khí sinh. Vòng r  m c t đ t th  5 tr  xu ng.

ề a) Thân Mai cây b) Chi u dài lóng thân c) Cành chét Mai cây

khí sinh

ế ắ d) Cách s p x p lá ề e) Chi u dài lá f) Hình thái rễ

74

ề g) B  dày vách thân khí sinh ề h) Chi u dài mo ề ộ i) Chi u r ng mo

ể ặ Hình 3.1 Đ c đi m hình thái Mai cây

ề ỉ ưở ủ ở Nhìn chung các ch  tiêu v  hình thái và sinh tr ng c a loài Mai cây cùng

ổ ở ự ượ ộ ủ ự ứ ấ ề tu i đi u tra các khu v c nghiên c u cho th y có s  v t tr i c a loài này khi

ồ ở ể ề ớ ỉ ả gây tr ng Hà Giang so v i các t nh khác. Đi u này có th  lý gi ả i do  nh h ưở   ng

ề ế ệ ấ ậ ộ ỉ ưở ủ c a đi u ki n khí h u và đ t đai có tác đ ng đ n các ch  tiêu sinh tr ng và hình

ở ỉ ủ thái c a loài các t nh khác nhau.

ủ ể ặ 3.1.2. Đ c đi m sinh thái c a loài Mai cây

ặ ố ị ể 3.1.2.1. Đ c đi m phân b  loài Mai cây theo đ a hình

ả ề ế ưở ở ồ ơ ị K t qu  đi u tra sinh tr ng cây các đ a hình n i gây tr ng Mai cây

ượ ổ ợ ở ả đ c t ng h p b ng sau.

ể ả ặ ị ưở ứ ự ạ B ng 3.4. Đ c đi m đ a hình và sinh tr ng Mai cây t i các khu v c nghiên c u

Biên

độ Độ N DL5 Hvn H ngướ ị ể ị độ OTC V  trí Đ a đi m d cố (cây) (cm) (m) cao d cố   (o)

(m)

510 HSP1 Chân 27 40 12,4 10,9 Đông Nam Hoàng Su Phì, HG

680 HSP2 Chân 26 41 11,7 12,0 Đông Hoàng Su Phì, HG

Sườ HSP3 26 37 800 12,0 12,5 Tây nam Hoàng Su Phì, HG n

HSP4 Chân 20 38 700 12,8 13,4 Tây B cắ Hoàng Su Phì, HG

HSP5 Chân 30 40 840 11,8 12,5 Tây Nam Hoàng Su Phì, HG

XM1 Chân 23 42 1030 11,6 10,8 Tây B cắ ầ Xín M n, HG

75

Biên

Độ độ N DL5 Hvn H ngướ ị ể ị OTC V  trí Đ a đi m độ d cố (cây) (cm) (m) d cố   (o) cao

(m)

880 11,7 10,1 Tây B cắ ầ Xín M n, HG XM2 Chân 19 41

ị 170 11,7 10,1 Tây B cắ V  Xuyên, HG VX1 Chân 19 32

ị 160 9,2 10,5 Đông V  Xuyên, HG VX1 Chân 19 36

Sườ ị 165 11,7 12,0 Tây V  Xuyên, HG VX3 26 35 n

ắ 80 Tây B cắ B c Quang, HG 11,5 11,9 BQ1 Chân 40 40

ắ 235 Tây B cắ B c Mê, HG 12,5 10,6 BM1 chân 38 46

35 Tây B cắ ồ Vân Đ n, PT 10,0 12,2 VĐ1 Chân 29 31

60 Tây ộ Chân M ng, PT 10,5 11,3 CM1 Chân 53 32

ạ 125 Tây B cắ Đ i An, PT 11,1 11,0 ĐA1 Chân 36 25

Sườ ạ 100 11,1 12,7 Tây B cắ Đ i An, PT ĐA2 48 20 n

60 9,6 10,3 Tây B cắ Phú M , PTỹ PM1 Chân 26 29

30 9,4 10,4 Tây Phú M , PTỹ PM2 Chân 42 28

30 10,7 11,1 Tây B cắ Phú M , PTỹ PM3 Chân 24 28

30 10,5 11,1 Tây Liên Hoa, PT LH1 Chân 39 20

150 11,1 11,4 Tây Minh Dân, TQ MD1 Chân 30 28

170 10,9 10,7 Tây B cắ Minh Dân, TQ MD2 Chân 24 30

ư 160 11,6 12,7 Đông Nam Phù L u, TQ PL1 Chân 48 23

100 11,7 11,8 Tây B cắ ư Phù L u, TQ PL2 Chân 20 31

120 11,0 11,2 Đông ư Phù L u, TQ PL3 Chân 21 34

60 12,1 12,2 Tây B cắ Tân Thành, TQ TT1 Chân 26 34

Sườ 45 12,0 12,1 Tây B cắ Thái Long, TQ TL1 38 30 n

ộ ấ 35 10,4 12,5 Tây B cắ Đ i C n, TQ ĐC1 Chân 45 32

ộ ấ 40 12,5 13,9 Đông Đ i C n, TQ ĐC2 Chân 38 32

ộ ấ 30 11,5 11,8 Đông Đ i C n, TQ ĐC3 Chân 27 25

76

Biên

Độ độ N DL5 Hvn H ngướ ị ể ị OTC V  trí Đ a đi m độ d cố (cây) (cm) (m) d cố   (o) cao

(m)

12,8 191 11,4 Đông Nam Linh Thông, TN LT1 Chân 15 34

12,2 185 11,9 Đông Nam Linh Thông, TN LT2 Chân 32 31

ươ 10,2 201 12,1 B cắ Trung L ng, TN TL1 Chân 45 28

Sườ 67 10,0 12,2 Tây B cắ ươ Tân D ng, TN TD1 29 35 n

10,6 107 10,3 Tây Trung H i, TNộ TH1 Chân 74 28

11,6 120 12,7 Tây B cắ Bình Yên, TN BY1 Chân 41 20

11,9 80 14,3 Tây B cắ Bình Yên, TN BY1 Chân 22 32

ằ 12,9 260 15,1 Tây B cắ B ng Lãng, BK BL2 Chân 36 36

11,6 260 11,5 Tây b cắ Nghĩa Tá, BK NT1 Chân 42 33

10,4 280 12,5 Tây B cắ ậ Tân L p, BK TL1 Chân 45 33

Sườ TL2 79 35 235 12,5 13,9 Tây B cắ ậ Tân L p, BK n

30 BT1 Chân 27 250 11,5 11,8 Tây B cắ Bình Trung, BK

ả ề ứ ế ế ộ ỉ K t qu  đi u tra theo tuy n thu c 5 t nh nghiên c u có Mai cây phân b ố

ủ ế ở ệ ề ấ ấ ị ườ ồ cho th y v  trí xu t hi n nhi u Mai cây ch  y u ồ  chân đ i và s n đ i. Loài này

ố ở ả ộ ộ ừ ộ ớ ạ phân b d i đ  cao r ng, t đ  cao 30m lên t i 1030m t i Hà Giang và có đ ộ

ố ơ ướ ố ự ư ồ ố ừ d c t 19 ­ 40°. H ng d c n i có Mai cây phân b  t nhiên cũng nh  tr ng ch ủ

ữ ướ ượ ế ở ướ y u h ắ ng  Đông Nam,  Tây B c,  Tây Nam. Nh ng h ng này đ ậ   c  nh n

ề ễ ậ ơ ưở ể ượ l ng ánh sáng nhi u h n, do v y d  dàng cho cây sinh tr ế   ng phát tri n. K t

ứ ễ ả ợ ế ọ ớ qu  này phù h p v i nghiên c u c a ủ   Nguy n Vi ả   ầ t Khoa và Tr n Ng c H i

ậ ợ ớ ệ ớ ư ệ ộ (2008) Mai cây thích h p v i khí h u nhi t đ i m a mùa, nhi t đ  bình quân trên

ộ ẩ ượ ư 20°C, đ   m không khí bình quân 80%, l ng m a bình quân trên 1500 mm, đ ộ

ặ ướ ấ ấ ừ ữ ể ầ ơ ớ cao so v i m t n c bi n 10 ­ 800 m, nh ng n i có tính ch t đ t r ng, t ng dày

77

ấ ố ẩ ủ ề ẹ ạ ậ ị trên 60cm, đ t x p  m (không b  úng ng p lâu ngày) c a nhi u lo i đá m  nh ư

Phyllit, Micachiste, Gneiss

ể ặ ố ổ ạ ứ 3.1.2.2. Đ c đi m phân b  theo tu i cây t ự i các khu v c nghiên c u

ả ề ổ ạ ế ạ K t qu  đi u tra, phân lo i Mai cây theo tu i t ứ   ự i các khu v c nghiên c u

ượ ổ ợ ở ả ậ ộ ố ở ự đ c t ng h p ấ  B ng 3.5 cho th y m t đ  s  cây 5 khu v c nghiên c u ứ ở

ầ ở ổ ổ ề ế ả ấ ổ ổ tu i 4 là nhi u nh t, sau đó đ n tu i 1, gi m d n tu i 3 và tu i 2. V  đ ề ườ   ng

ổ Ở ả ự ổ ươ ươ ớ kính bình quân theo tu i: c  4 khu v c cây tu i 1 (t ng đ ng v i th  h ế ệ

ạ ườ ứ ớ măng th  4) cây đ t đ ng kính trung bình l n nh t t ấ ừ DL5= 11,1 ­ 13,11 cm.

ư ậ ề ườ ầ ề ừ ự Nh  v y, có s  tăng d n v  đ ng kính và chi u cao bình quân t ổ    cây tu i

ứ ư ể ừ ế ệ ế ệ ứ ế ấ ổ ồ 4 (th  h  măng th  nh t) đ n cây tu i 1 (th  h  măng th  t ) k  t khi tr ng.

ề ượ ả ự ở ữ Đi u này đ c lý gi ệ i có s  thay chênh l ch này là do Mai cây ầ    nh ng năm đ u

ệ ễ ữ ề ể ầ ạ phân hóa m nh, càng v  nh ng năm sau thân ng m càng phát tri n, h  r  chùm

ế ể ấ ộ ượ ề càng phát tri n lan r ng và ăn sâu vào đ t chi m đ c nhi u không gian dinh

ưỡ ở ứ ấ ạ ớ ồ d ng. Còn ế ệ  giai đo n cây m i tr ng (th  h  măng th  nh t) cây m i đ ớ ượ   c

ủ ế ư ễ ể ể ầ ồ ờ ấ   tr ng, r  và thân ng m ch a phát tri n, đ  nuôi cây ch  y u nh  vào các ch t

ưỡ ự ữ ố ướ ỏ ơ ữ ở ổ dinh d ồ ng d  tr  trong g c tr ng nên cây có kích th c nh , h n n a tu i này

ạ ầ ượ ố ạ cây đang trong giai đo n phân hóa m nh, c n đ c chăm sóc t t giúp kích thích

ộ ổ ủ ể ể ạ ầ ồ ị ệ ễ h  r  và thân ng m phát tri n m nh đ  tăng nhanh đ   n đ nh c a cây tr ng. Do

ộ ố ệ ớ ồ ử ụ ậ ầ ỹ đó khi m i tr ng Mai cây c n quan tâm s  d ng m t s  bi n pháp k  thu t lâm

ể ả ỏ ể ủ   ố sinh (chăm sóc, làm c , bón phân, vun g c) đ  kích thích kh  năng phát tri n c a

ạ ượ ố ượ ừ ầ ễ r  và thân ng m, giúp cho r ng Mai cây đ t đ c s  l ng cây và kích th ướ   c

ủ ấ bình quân c a cây cao nh t.

ổ ạ ề ỉ ố ệ ả ạ B ng 3.5. Hi n tr ng Mai cây phân b  theo tu i t i các t nh đi u tra

ỉ Ch  tiêu ể ị Đ a đi m ổ Tu i cây M t đậ ộ DL5 (cm) Hvn (m)

Hà Giang 356 4 11,7 10,1

209 3 11,8 10,9

150 2 12,4 12,5

215 1 12,8 13,4

78

ỉ Ch  tiêu ể ị Đ a đi m ổ Tu i cây M t đậ ộ DL5 (cm) Hvn (m)

4 144 9,6 10,3

3 90 10,5 10.79 Phú Thọ 2 87 10,7 11,1

1 120 11,1 11,3

4 98 10,4 10,7

3 80 10,9 11,8 Tuyên Quang 2 77 11,7 12,1

1 82 12,0 12,5

4 110 10,2 11,3

3 80 10,6 11,4 Thái Nguyên 2 80 11,6 12,1

1 90 12,8 12,7

4 320 10,4 11,8

3 110 11,5 12,5 ắ ạ B c K n 2 115 12,5 13,9

1 234 13,1 15,5

ể ặ ặ ơ ồ ị ố ậ 3.1.2.3. Đ c đi m đ a hình và khí h u n i có Mai cây tr ng ho c phân b

ả ưở ế ưở ủ Vùng sinh thái khác nhau có  nh h ng đ n sinh tr ng c a loài Mai cây

ượ ể ệ ở ả ướ đ c th  hi n b ng d i đây:

ả ưở ủ ở ứ ự B ng 3.6. Sinh tr ng c a Mai cây các khu v c nghiên c u

ượ DL5 TB HVNTB Đ   caoộ   TB Vùng sinh thái Nhi t đệ ộ  TB (°C) (cm) (m) ư   L ng m a TB  (mm/năm) S  giố ờ  ắ n ng/ năm (gi )ờ (m) Độ  mẩ   TB  (%)

Hà Giang >800 21,6­23,9 2300­2400 85­87 1427 11,7 15,5

Phú Thọ < 700 23,3 ­23,7 1321 ­ 1888 81 ­ 86 1106 ­ 1373 10,4 14,2

Tuyên Quang < 500 22­23 1295­2266 83­87 1390­1415 11,5 14,1

79

Thái Nguyên > 200 25 2000­2500 75­80 1300­1750 11,3 15,1

ắ ạ B c K n > 300 20­22 1015­1225 79­88 1400­1600 11,4 15,1

ồ ỉ (Ngu n: Niên giá ố m th ng kê các t nh  năm 2017 ).

ợ ở ả ế ự ứ ữ ấ ả ổ K t qu  t ng h p b ng trên cho th y gi a các khu v c nghiên c u có s ự

ề ộ ệ ề ệ ậ ị ướ chênh l ch v  đ  cao đ a hình và đi u ki n khí h u nên kích th c v  đ ề ườ   ng

ủ ề ở ự ự kính và chi u cao c a Mai cây các khu v c có s  khác nhau. Hà Giang có nhi ệ   t

ượ ộ ẩ ư ộ đ  (21,6° ­ 23,9°C), l ng m a (2.300 ­ 2.400 mm/năm), đ   m (85 ­ 87%), s ố

ờ ắ ự ậ ờ ơ ớ gi n ng trong năm (1.427 gi ) cao h n so v i các khu v c khác. Vì v y, Mai cây

ườ ề ạ t i đây có đ ng kính trung bình (11,7 cm), chi u cao trung bình (15,5 cm) v ượ   t

ộ ơ ự ạ tr i h n các khu v c còn l i.

ấ ượ ưở ủ ạ ứ 3.1.2.4. Ch t l ng sinh tr ng c a Mai cây t ự i các khu v c nghiên c u

ấ ượ ả ả ưở ứ ộ Ch t l ng Mai cây ph n ánh kh  năng sinh tr ợ   ng và m c đ  phù h p

ả ề ủ ự ề ế ệ ồ ở ả ớ v i đi u ki n sinh thái c a khu v c gây tr ng. K t qu  đi u tra b ng 3.7 :

ấ ượ ổ ả ưở ạ ợ B ng 3.7. T ng h p đánh giá ch t l ng sinh tr ng Mai cây t ự   i khu v c

nghiên c uứ

T  l ỷ ệ ấ ượ  ch t l ng (%) ố Khu v cự ổ ề T ng s  cây đi u tra (cây) T tố TB X uấ

Thái Nguyên 284 22,10 50,85 27,05

ạ ắ B c K n 224 33,75 42,5 23,75

Tuyên Quang 314 26,18 33,31 40,51

Hà Giang 313 38,45 44,15 17,40

Phú Thọ 272 27,34 19,99 52,67

ố ệ ả ả ề ế ấ ố ổ K t qu  b ng s  li u 3.7 cho th y: T ng s  cây đi u tra là 1.407 cây t ừ

ổ ở ề ạ ố ổ ế cây tu i 1 đ n cây tu i ổ 4, trong đó ấ    Hà Giang đi u tra có t ng s  cây đ t ch t

ố ấ ạ ớ ở ố ượ l ng t t và trung bình là cao nh t đ t t i 82,60%. Còn ọ ổ  Phú Th  t ng s  cây

ấ ượ ố ỉ ạ ấ ấ ạ đ t ch t l ng t t và trung bình là th p nh t ch  đ t 47,33%. Nguyên nhân có s ự

ấ ượ ở ố ượ ự ệ chênh l ch ch t l ng cây các khu v c khác nhau là do s  l ụ   ng cây và b i

ở ắ ạ ượ ề ả ơ ồ ưở ủ Mai Hà Giang, B c K n đ c tr ng nhi u h n, nên  nh h ộ   ng c a tác đ ng

80

ớ ấ ượ ủ ừ ự ả ớ ơ khai thác t i ch t l ọ   ng c a r ng cũng gi m h n. Còn v i khu v c Phú Th ,

ố ượ ụ ứ ơ ộ ồ Tuyên Quang s  l ư ng b i và cây tr ng ít h n nh ng m c đ  khai thác cây và

ả ớ ưở ớ ấ ượ ề ơ măng l n nên  nh h ng t i ch t l ng cây nhi u h n.

ầ ớ ấ ượ ế ấ ả ố K t qu  trên cũng cho th y, ph n l n Mai cây có ch t l ng t t và trung bình

ề ạ ừ ậ ợ ề ệ nhi u đ t t 47,33 ­ 82,60 %, đó là đi u ki n thu n l ừ   i cho quá trình hình thành r ng

ố ượ ề ơ ươ ả Mai cây có s  l ng cây nhi u h n trong t ng lai, vì loài cây này có kh  năng tái

ầ ưở ị ớ ề ệ ấ ợ ủ ạ ả ố sinh thân ng m sinh tr ng và ch ng ch u v i đi u ki n b t l i c a ngo i c nh.

ự ậ ơ ể ặ ả ố 3.1.2.5. Đ c đi m th m th c v t n i phân b  Mai cây

ả ố ỗ ạ ự ế ề ầ ậ ự K t qu  th ng kê v  thành ph n th c v t thân g  t i khu v c Mai cây

ố ượ ổ ợ ở ả ướ phân b  đ c t ng h p b ng d i đây :

ự ố ả ầ ỗ B ng 3.8. Thành ph n cây g  khu v c phân b  cây Mai cây

ố ỷ ệ S  loài T  l (%) ố ạ D ng s ng

ồ Cây ch i trên to (Mg) 20,0 8

ồ ỡ Cây ch i trên nh  (Me) 27,5 11

ồ ỏ Cây ch i trên nh  (Mi) 52,5 21

ổ ố T ng s 100,0 40

ợ ố ệ ổ ở ự ề T ng h p s  li u đi u tra trên 42 OTC ự   ố  khu v c phân b  Mai cây và d a

ủ ố ượ ỗ vào thang phân chia c a Raunkiær (1934) đã th ng kê đ c 40 loài cây g . Thành

ỗ ơ ố ươ ầ ỗ ớ ạ ố ph n cây g  n i Mai cây phân b  t ng đ i đa d ng, trong đó cây g  l n (Mg) có

ỗ ỗ ỏ ố 8 loài, cây g  trung bình (Me) có 11 loài và cây g  nh  (Mi) có 21 loài. Đa s  các

ỗ ớ ữ ư ữ ề ọ ỗ loài g  l n đ u là nh ng loài cây  a sáng m c nhanh, còn nh ng loài cây g  nh ỏ

ướ ề ế ấ ầ ứ ộ ố ỗ ớ ừ ẻ ố s ng d ẹ   i tán r ng. V  k t c u t ng th  m t s  loài cây g  l n D  gai, Lim x t,

ệ ở ầ ữ ấ ỡ ỗ Sau sau, … xu t hi n t ng tán trên r ng ừ Mai cây. Nh ng loài cây g  nh  nh ư

ớ ầ ừ ữ ẹ ầ ọ Ch o tía, L ng bàng, … t ng tán cùng v i t ng tán r ng Mai cây nh ng loài cây

ề ắ ầ ỏ ườ ố ở ướ ầ ỗ g  nh  Ba soi, Côm t ng, D n, Ho c quang,… th ng phân b i t ng tán d

ư ậ ở ớ ự ừ ệ ạ ấ ủ ừ Mai cây. Nh  v y,  c a r ng các tr ng thái r ng Mai cây v i s  xu t hi n các

ề ầ ứ ơ ừ ấ ỗ loài cây g  đã làm cho c u trúc r ng có nhi u t ng th  h n.

81

ụ ả ươ ố ả ưở ớ ưở Cây b i, th m t i là nhân t nh h ế ng l n đ n sinh tr ng và phát

ể ủ ặ ệ ự ạ ề ưỡ tri n c a cây tái sinh, đ c bi t là s  c nh tranh v  dinh d ng và ánh sáng d ướ   i

ừ ụ ấ ả ộ ươ ủ ừ tán r ng. Khi đ  tàn che c a r ng th p thì cây b i, th m t ể i phát tri n thu n l ậ ợ   i

ữ ư ẽ ạ ổ ỏ ở ị cho nh ng cây tái sinh ch u bóng tu i nh , nh ng s  là tr  ng i khi cây tái sinh

ớ l n lên.

ả ả ụ ở ế ầ ấ ủ ế ệ ấ K t qu  B ng 3.9 cho th y, t ng cây b i ữ    đây ch  y u xu t hi n nh ng

ư ứ ố ừ ươ ề ầ ơ ơ ̉   loài nh  N a, Đ n nem, V u, Đ n nem, Hu đay, Mã ti n, Chu i r ng, D ng xi,

ạ ẩ ắ Ba soi, Sòi tía, Đ ng c y, Ba g c, Bui bui, Đùng đình,...

ả ầ ươ ủ ế ỏ ỏ T ng th m t ỏ i ch  y u là các loài C  lào, C  tranh, C  lá tre, Bong bong,

ủ ế ừ ộ ộ ừ Rau má r ng, Dây mâm xôi,... và đ  che ph  bi n đ ng t ế  20 đ n 45%.

ự ậ ạ ầ ụ ả ầ ướ ừ B ng 3.9. Thành ph n cây b i, th c v t ngo i t ng d i tán r ng Mai cây

ị V  trí ỉ Các ch  tiêu Chân S nườ Đ nhỉ

ộ 0,7 0,4 0,2 Đ  tàn che

ấ

ạ

Thành ph nầ   cây b iụ

ắ ơ   ườ ng s n, Mua, Th ọ ế   Tr ng   đũa   tuy n, ̀ ế   ứ Vâu,   N a,   Quy t, Lá n n,ế

ố   ứ ứ D a,   N a,   chu i ố   ừ t, r ng, Ráy, Lá l r ng,ừ     Dong ỗ   ỉ ươ D ng x  thân g , Sa   nhân,   Quy t,ế   Đùng đình ọ ẩ   Găng, B  m y, Chè, ụ   Ng y, Bùm b p, Mò, Ba   g c,   Màng   tang,   Tre,   Ba   soi,   Sòi   tía,  ẩ Đ ng   c y,   Bui   bui  Đùng đình,...

ị Chít, Đ a lan, ỏ ỏ ỏ

̣   ỏ C  lào, c  tranh, Se, Chít, Dây mâm xôi... Thành ph nầ   ả ươ i th m t C   lào,   c   tranh,   Bong   bong,   Rau  ừ má r ng,... ộ   ươ ỉ D ng   x ,   Gu t, ỏ   C   lá   tre,   Thông đât...́

ộ ủ 45 35 20 Đ  che ph (%)

ấ ằ ủ ầ ụ ế ả ả ộ ươ ở ứ K t qu  trên th y r ng đ  che ph  t ng cây b i, th m t ấ    m c th p. i

ậ ở ệ ầ ỹ ạ ỏ ớ ữ ầ Tuy nhiên c n có các bi n pháp k  thu t ụ    đây là c n lo i b  b t nh ng cây b i,

82

ươ ả ở ưở ủ ạ ả th m t i làm c n tr  quá trình sinh tr ng c a cây, t o không gian dinh d ưỡ   ng

ợ ưở và ánh sáng h p lý cho cây măng sinh tr ng.

Ả ưở ủ ậ ế ưở 3.1.2.6.  nh h ị ng c a l p đ a đ n sinh tr ng cây Mai cây

ề ề ệ ậ ự ế ấ ả ỉ ị Đánh giá các ch  tiêu v  đi u ki n l p đ a (đ t), D a vào k t qu  phân tích

ầ ơ ớ ủ ấ ướ ặ ọ các đ c tính hóa h c và thành ph n c  gi ộ ố ẫ i c a m t s  m u đ t d i tán b i ụ Mai

ấ ủ ứ ể ộ ộ ỉ ọ   cây, căn c  vào các ch  tiêu dùng đ  đánh giá đ  phì nhiêu đ t c a H i khoa h c

ệ ơ ở ể ề ẩ ấ đ t Vi ệ   ệ t Nam (2000) và c m nang lâm nghi p đ  làm c  s  đánh giá đi u ki n

ị ạ ứ ự ậ l p đ a t ố i khu v c nghiên c u có Mai cây phân b .

ấ ớ ế ẫ ả ở ầ ấ K t qu  phân tích 36 m u đ t v i 12 OTC ̀  3 t ng đ t (Tâng 1: 0 ­ 20 cm;

̀ ̀ ạ ự Tâng 2: 30 ­ 50 cm; Tâng 3: 60 ­ 80 cm) t ấ   ứ i khu v c nghiên c u . Các tính ch t

ầ ơ ớ ủ ấ ượ ổ ợ ở ả ọ hóa h c và thành ph n c  gi i c a đ t đ c t ng h p b ng 3.10.

ơ ớ ầ ả ề ế ạ ể ượ ­ Thành ph n c  gi i: K t qu  đi u tra t i các đi m đ c có phân b  t ố ự

ấ ở ặ ồ ấ ồ nhiên ho c gây tr ng Mai cây cho th y đây bao g m đ t Feralit màu vàng. Thành

ơ ớ ượ ầ ằ ị ươ ầ ấ ph n c  gi i đ c xác đ nh b ng ph ạ   ng pháp phân tích thành ph n c p h t

ơ ớ ả ầ ượ ứ ế ị (B ng 3.10) có thành ph n c  gi i th t trung bình. Đ c x p vào m c thu n l ậ ợ   i

ụ ụ ồ ừ trong đánh giá ph c v  tr ng r ng.

ấ ạ ầ ấ ầ ộ ộ ứ ở ứ ự ­ Đ  dày t ng đ t: Đ  dày t ng đ t t i khu v c nghiên c u m c trung

ế ớ ầ ơ ượ ậ ợ ứ ế bình, h u h t l n h n 80 cm, đ c x p vào m c thu n l ệ ố i theo h  th ng đánh

ư ậ ệ ấ ầ ấ ố ậ   ự giá đ t lâm nghi p. Nh  v y các khu v c có Mai cây phân b  có t ng đ t thu n

ạ ộ ừ ể ồ ợ l i cho các ho t đ ng tr ng r ng nói chung và phát tri n loài Mai cây nói riêng.

̀ ́ ấ ở ự ệ ậ ẫ ẫ Hinh 3.2. Ph u di n thu th p m u phân tich đ t khu v c có Mai cây phân

bố

83

ầ ơ ớ ủ ấ ướ ọ ả ặ B ng 3.10. Đ c tính hóa h c và thành ph n c  gi i c a đ t d i tán Mai cây

ơ ớ

TP c  gi

ấ i 3 c p (%)

Đô sâu

OM

Nts

P2O5

K2O

Đia điêm

pH

Nitơ

EC

Đ   mộ ẩ   (%)

Limon

Sét

Cát

(cm)

(%)

(%)

(%)

(%)

̣ ̣ ̉

ổ T ng Ca; Mg trao đ iổ   (mđl/100g)

0­20

32,82

47,36

19,82

5,16

4,196

0,262

13,72

8,081

13,75

0,13

29,76

0,832

ươ

ế ng   Ti n   ­   V

ị

30­50

16,79

19,42

63,79

5,12

1,885

0,118

16,24

2,850

3,813

0,09

21,32

0,264

Ph Xuyên ­ HG

60­80

22,21

23,55

54,24

4,32

1,490

0,093

14,84

3,994

7,83

0,07

23,05

0,143

0­20

24,95

26,41

48,64

5,75

0,270

0,017

9,24

7,185

10,85

0,07

23,72

1,643

30­50

17,98

24,21

57,81

4,88

0,206

0,013

7,56

8,532

11,23

0,04

30,00

1,503

Tân   Quang   ­   B cắ   Quang­ HG

60­80

20,53

38,66

40,81

4,86

0,171

0,011

8,40

12,67

20,12

0,08

26,42

0,694

0­20

29,73

19,22

51,05

4,04

2,983

0,186

9,24

4,987

7,195

0,20

20,88

0,32

30­50

25,17

20,35

54,48

4,08

2,477

0,155

16,24

2,032

7,27

0,19

19,31

0,235

ồ Vân   Đ n   ­   Đoan Hùng ­ PT

60­80

20,07

28,15

51,78

3,92

1,731

0,108

10,08

0,725

2,867

0,18

21,81

0,842

0­20

33,77

46,24

20,82

4,16

4,296

0,232

12,62

8,181

12,75

0,11

28,76

0,932

ỹ

30­50

17,77

18,43

62,79

6,12

1,985

0,208

16,54

2,950

3,913

0,08

22,32

0,364

Phú M  ­ Phù Ninh ­ PT

60­80

23,22

24,15

53,24

4,72

1,590

0,083

14,64

3,894

7,63

0,08

24,05

0,243

0­20

31,48

28,15

40,37

5,03

2,527

0,158

11,88

38,017

11,93

0,17

21,02

0,194

30­50

49,14

41,01

9,85

5,39

1,956

0,122

10,08

22,791

11,43

0,08

19,54

0,214

Tân   Thành   ­   Hàm  Yên ­ TQ

60­80

25,50

26,98

47,52

5,11

1,662

0,104

13,72

57,111

10,26

0,05

21,58

0,492

0­20

23,55

45,36

31,09

4,14

2,042

0,128

11,20

4,403

7,961

0,14

28,40

0,683

30­50

9,80

47,32

42,88

4,41

1,046

0,065

11,76

2,523

3,514

0,08

21,99

0,432

ợ ươ

ơ   H p   Thành­   S n D ng ­ TQ

60­80

19,37

45,26

35,37

4,37

0,855

0,053

10,92

2,531

3,56

0,05

24,63

0,84

0­20

28,34

27,16

38,22

5,06

2,522

0,156

11,11

35,112

11,83

0,15

19,54

0,184

ắ   Th ng   ­

30­50

47,15

39,42

8,98

5,22

1,972

0,121

10,01

21,560

11,33

0,07

20,22

0,204

ế Quy t TPTN­ TN

60­80

24,32

24,32

41,21

5,11

1,662

0,102

13,11

57,111

10,34

0,05

21,54

0,472

84

ơ ớ

Đô sâu

TP c  gi

̣

ấ i 3 c p (%)

OM

Nts

P2O5

K2O

Đia điêm

pH

Nitơ

EC

Đ   mộ ẩ   (%)

Cát

Limon

Sét

(cm)

(%)

(%)

(%)

(%)

0­20

20,98

46,25

32,77

25,63

5,39

1,934

0,121

14,28

5,447

4,425

0,17

̣ ̉

ổ T ng Ca; Mg trao đ iổ   (mđl/100g) 0,582

ươ

30­50

32,68

47,11

20,21

19,90

5,50

1,524

0,095

7,56

20,97

7,92

0,08

0,863

Tân C ng ­ TPTN­ TN

60­80

35,31

46,32

18,37

15,96

5,11

0,704

0,044

9,52

5,134

7,71

0,07

1,048

0­20

29,96

47,15

22,89

21,14

5,31

1,570

0,098

13,72

9,854

04,94

0,12

0,563

30­50

33,73

21,05

45,22

23,68

5,25

1,104

0,069

14,00

12,840

83,28

0,15

1,245

ộ Trung   H i   ­   Đinh   Hoá ­ TN

60­80

35,09

23,55

41,36

23,19

5,37

0,560

0,035

13,16

7,055

75,72

0,12

1,069

0­20

28,86

42,15

21,78

21,14

5,31

1,450

0,088

13,62

9,754

41,94

0,11

0,562

ạ

30­50

34,75

20,05

44,22

21,31

5,15

1,011

0,067

14,01

12,740

81,28

0,14

1,211

ợ ồ   Xuân L c­ Ch  Đ n ­ TN

60­80

36,11

22,55

40,32

23,12

5,27

0,540

0,033

13,02

7,044

74,74

0,13

1,068

0­20

13,27

45,32

41,41

21,81

5,3

1,853

0,103

14,00

5,100

2,10

0,25

0,224

30­50

13,12

26,91

59,97

22,22

5,25

1,243

0,078

11,20

4,316

1,28

0,12

0,342

Côn   Minh   ­   Na   Rì­  BK

60­80

4,66

22,45

72,89

21,48

5,26

0,716

0,045

9,24

4,738

0,58

0,10

0,583

0­20

18,80

42,12

39,08

16,28

5,41

3,493

0,218

10,08

1,854

11,3

0,18

0,321

ơ

30­50

34,69

26,35

38,96

13,94

5,49

1,832

0,114

16,24

5,066

21,71

0,08

0,268

Lam   S n   ­   Na   Rì ­BK

60­80

34,34

29,45

36,21

18,11

5,88

1,505

0,094

14,56

13,350

89,33

0,11

0,356

85

́ ́ ộ ố ỉ ̀ ư ̉ ̉ T  kêt qua Bang 3.10 cho thây m t s  ch  tiêu sau:

ả ở ả ớ ừ ế ế ấ ộ ộ ­ Đ  pH c a đ t: ủ ấ  K t qu b ng trên cho th y bi n đ ng khá l n t 3,92

ộ ế đ n 6,12 và dao đ ng trung bình 5,03.

ượ ạ ổ ố ượ ố ủ ạ ổ ­ Hàm l ng đ m t ng s  (Nts): Hàm l ơ ấ   ng đ m t ng s  c a n i đ t

ồ ở ầ ấ ầ ấ ủ ứ ẫ ặ ấ tr ng cây Mai cây t ng đ t th  nh t (t ng m t), các m u đ t c a Thái Nguyên

ượ ạ ượ có hàm l ng Nts đ t (0,044 ÷ 0,156%) và Tuyên Quang có hàm l ạ   ng Nts đ t

̀ ́ ở ấ ấ ở ể ấ ̣ (0,053 ÷ 0,158%) ́  c p trung binh kha, các đi m l y đ t Băc Kan có hàm

̀ ́ ở ứ ươ ự ể ị ượ l ng Nts (0,033 ÷ 0,218%) ̀  m c ngheo đên giau. T ng t ề   , các đ a đi m đi u

̀ ở ̉ ượ ọ tra tinh Ha Giang có hàm l ng Nts (0,017 ÷ 0,262%) và Phú Th  có hàm l ượ   ng

́ ́ ̀ ̀ Ở ầ ứ ứ ở ứ Nts (0,083 ÷ 0,32%) v  m c rât ngheo đên giau. t ng th  hai và th  ba theo đ ộ

ượ ạ ở ứ ấ ế ơ sâu hàm l ấ ng Nts th p h n, đ t m c r t nghèo đ n trung bình.

ượ ứ ế ấ ả ­ Hàm l ễ ng lân d  tiêu (P ẫ   2O5):  K t qu  nghiên c u cho th y, các m u

ấ ế ằ ự ế ứ ứ ủ ứ ể ấ ở ầ đ t ộ    t ng th  nh t đ n t ng th  3 c a các đi m nghiên c u có s  bi n đ ng

2O5  (35,112 ÷ 38,017 mg.kg­1) đ t t

ề ớ ượ ạ ừ ứ khá l n v  hàm l ng P m c giàu lân; và

2O5 (1,854 ÷ 9,854 mg.kg­1) đ t t

ấ ở ắ ạ ượ ẫ các m u đ t B c K n có hàm l ng P ạ ừ ứ    m c

2O5  (4,987 ÷

̀ ể ở ế ị ượ nghèo đ n trung bình lân, các đ a đi m Ha Giang có hàm l ng P

̀ ạ ừ ứ 8,181 mg.kg­1) đ t t ế  m c nghèo đ n trung binh.

2O):

ượ ­ Hàm l ễ ng kali d  tiêu (K

ế ẫ ấ ả ượ ở K t qu  phân tích các m u đ t có hàm l ễ ng K d  tiêu ầ  các t ng đ t ấ ở

ắ ạ ượ ấ ạ ở ứ ở B c K n có hàm l ng kali cao nh t đ t ̀  m c giau kali. Còn ự    các khu v c

ạ ượ ứ ế ạ ứ nghiên c u còn l i hàm l ng kali đ t m c nghèo đ n trung bình.

ượ ­ Hàm l ng EC:

́ ế ẫ ấ ả ở ầ ấ ắ ứ ấ ̉ K t qu  phân tích các m u đ t có chi sô EC ạ    t ng đ t th  nh t B c K n

́ ạ ở ỉ ạ ỉ ạ ấ ấ ̉ ̉ chi sô EC đ t 0,11 ÷ 0,25. Còn các t nh còn l ́ ế   i ch  đ t chi sô EC r t th p bi n

ả ộ đ ng trong kho ng 0,07 ÷ 0,20.

2+, Mg2+):

ượ ổ ­ Hàm l ng Canxi và Magiê trao đ i (Ca

86

ụ ướ ạ ấ ầ ồ Hai thành ph n Canxi và Magiê cây tr ng h p th  d i d ng cation. Các

2+ đ t m c r t nghèo ứ ấ

ẫ ấ ở ự ứ ượ ạ m u đ t phân tích khu v c nghiên c u có hàm l ng Ca

2+ đ t t

ượ ạ ừ ứ canxi. Còn hàm l ng Mg ế  m c nghèo đ n trung bình.

̀ ề ạ 3.2. Đánh giá đa d ng di truy n nguôn gen Mai cây

ế ả ế ổ ố 3.2.1. K t qu  tách chi t DNA t ng s

ế ế ố ủ ẫ ổ ượ ể ả K t qu  tách chi t DNA t ng s  c a 15 m u Mai cây đ ằ   c ki m tra b ng

ươ ệ ế chi ti ụ ụ t ph  l c 05 ph ng pháp đi n di trên gel agarose 1% ( ). Tuy nhiên trong

ế ố ủ ế ẫ ả ẫ ổ quá trình tách chi t DNA t ng s  c a 15 m u, có 3 m u không cho k t qu  (có

ặ ượ ễ ể ề ấ ạ ẫ ẫ th  do nhi u nguyên nhân, 3 m u này nhi m t p ch t ho c l ng m u quá ít

ị ượ ả ể ị ượ ế ả ẫ ể không hi n th  đ ế c). Cho nên k t qu  hi n th  đ c 12 m u. Các k t qu  phân

ế ẽ ẫ tích ti p theo s  phân tích 12 m u tách chi ế ượ t đ ố ổ c DNA t ng s .

ả ệ ế ấ Qua k t qu  đi n di trên gel agarose 1% cho th y các băng DNA thu đ ượ   c

ứ ề ẫ ồ ọ ỏ ấ ượ ủ ủ c a các m u Mai cây khá g n và đ ng đ u ch ng t ch t l ng ADN c a các

ẫ ố ị ẫ ạ ả ệ ế ấ ấ m u là khá t t, không b  l n t p ch t. K t qu  đi n di cũng cho th y ADN có

ộ ươ ố ượ ố ổ ề ồ ộ ồ n ng đ  t ẫ ng đ i cao. Các m u ADN t ng s  đ c pha loãng v  n ng đ  50

ể ự ả ứ ệ ng/µl đ  th c hi n ph n  ng PCR.

ố ủ Ả ệ ẫ ổ Hình 3.3.  nh đi n di ADN t ng s  c a 12 m u Mai cây

ả ẩ 3.2.2. Phân tích các s n ph m PCR

ạ ớ ặ ả ứ ự ế ệ ả ẩ ồ   Sau khi th c hi n ph n  ng PCR, s n ph m khu ch  đ i v i c p m i

ượ ệ ớ ơ ITS1/ITS4 và đ c đi n di trên gel agarose 1,5% cho băng đ n hình v i kích

87

ạ ả ế ế ẩ ả ả ượ th ướ ầ ượ c l n l t kho ng 800 bp. K t qu  khu ch đ i s n ph m PCR đ ế   c ti n

ử ụ ộ hành thôi  gel,   s  d ng  c t Sigma   GenElute   TM  Agarose   Spin  column  (USA),

ằ ượ ả ả ượ ệ ế ẩ ở nh m thu đ ặ c s n ph m PCR đ c hi u. K t qu  đ c trình bày hình 3.4.

ổ ệ ớ ặ ồ ẩ ả ẫ   Hình 3.4. Ph  đi n di s n ph m PCR v i c p m i ITS1/ITS4 trên 12 m u

ớ ẩ Mai cây v i thang chu n Marker: 1Kb

ả ả ự ẫ ế 3.2.3. K t qu  gi i trình t ủ  vùng ITS­rDNA c a các m u Mai cây

ự ở ẫ ả 3.2.3.1. Kh o sát trình t vùng ITS1­5,8S rRNA­ITS2 các m u

ệ ạ ạ ươ ự ệ ề Bên c nh vi c phân lo i theo ph ố ng pháp truy n th ng d a vào vi c so

ả ẫ ủ ơ ả ưỡ ệ ị sánh hình thái gi i ph u c a c  quan sinh s n và dinh d ạ   ng, trong vi c đ nh lo i

ệ ặ ạ ệ ự ế ộ ậ các taxon sinh v t hi n đ i, đ c bi ớ   t là các taxon có s  bi n đ ng hình thái l n

ự ậ ư ạ ộ nh  các lo i th c v t, trong đó có các loài thu c chi ữ ệ   Dendrocalamus, các d  li u

ự ệ ả ạ ồ ề ặ v   đ c   tính   phân   lo i   và   quan   h   phát   sinh   d a   trên   các   vùng   b o   t n   cao

ữ ệ ộ ọ ự   (phylogenetical characteristics) đóng m t vai trò quan tr ng. Các d  li u này d a

ặ ự ự ả ủ ể trên đ c đi m trình t ủ  các nucleotide c a các vùng trình t b o th  cao trong b ộ

ơ ở ể ề ậ   gene nói chung và các DNA barcode nói riêng nhi u khi chính là c  s  đ  nh n

ủ ạ ị ộ ố ạ d ng và đ nh lo i m t s  taxon c a Mai cây.

ớ ế ả ượ ư ướ V i k t qu  thu đ ẫ c nh  trên thì 12 m u Mai cây có kích th c và t  l ỉ ệ

ầ ươ ự ư ế thành ph n (G+C) vùng ITS1­5,8S rRNA­ITS2 t ng t ả  nh  k t qu  nghiên c u ứ ở

ề ượ ệ ố ị ự ậ nhi u loài th c v t thu c h ộ ọ Araliaceae đã đ c công b . Vi c xác đ nh trình t ự    và

ự ể ằ ạ ử ụ s  d ng trình t ố    nucleotide đo n ITS1­5,8S rRNA­ITS2 đ  so sánh nh m tìm ra m i

ặ ự ữ ề ệ ạ ậ ộ quan h  phát sinh gi a các loài ho c s  đa d ng di truy n trong m t chi, th m chí

88

ạ ướ ậ ộ ượ ử ụ ổ ế ừ các b c phân lo i d i loài trong m t loài đã đ c s  d ng ph  bi n t lâu trên th ế

gi i.ớ

ế ạ ả ự ố ớ ẫ ả Thông qua quá trình khu ch đ i và gi i trình t đ i v i các m u kh o sát

ươ ượ ậ ệ ươ ứ theo ph ng pháp đ ầ c nêu trong ph n v t li u và ph ng pháp nghiên c u và

ế ẩ ạ ả ị ệ   xác đ nh vùng ITS1­5,8S rRNA­ITS2 trên s n ph m khu ch đ i thông qua vi c

ự ế ớ ố ự ủ căn trình t và đ i chi u v i các trình t ITS1, 5,8S rRNA và ITS2 c a các taxon

ượ ự ộ ộ cùng chi trên Genbank, thu đ c các trình t ộ    có đ  dài nói chung và đ  dài thu c

ượ ể ệ ả vùng ITS1­5,8S rRNA­ITS2 đ c th  hi n trong b ng sau:

ả ự ộ ệ ẫ ộ B ng 3.11. Đ  dài các trình t thu c 12 m u Mai cây thí nghi m

ổ ố ả T ng s  Nucleotide gi i trình TT Ký hi uệ tự

1 1A 653

2 1H 653

3 1P 653

4 1T 653

5 1V 653

6 2A 653

7 2P 653

8 2V 653

9 3A 653

10 3H 653

11 3T 653

12 2H 653

ế ượ ừ ả ấ ộ ả K t qu  thu đ c t B ng 3.11 cho th y đ  dài vùng ITS1­5,8S rRNA­

ự ệ ữ ả ẫ ạ ITS2 không có s  khác bi ệ t nhau gi a các m u đ i di n cho các taxon kh o sát,

ẫ ướ ề ầ ề các m u đ u có kích th ể ệ ự ố   c 653 nucleotide. Đi u đó ph n nào th  hi n s  gi ng

ề ặ ữ ứ ề ẫ nhau v  m t di truy n gi a các m u nghiên c u.

89

ả ầ ộ ự Kh o sát thành ph n nucleotide thu c các trình t ITS1­5,8S rRNA­ITS2

ứ ẫ ượ ả ể ệ ế ở ả ủ c a các m u nghiên c u, thu đ c k t qu  th  hi n ấ    B ng 3.12 cho th y

ủ ẫ ầ thành ph n Guanin, Cytosine, Adenine và Thymine c a các m u khác nhau, đây

ấ ự ự ữ ể ả ẫ ặ cũng là đ c đi m cho th y s  khác nhau gi a các m u kh o sát d a trên vùng

ITS1­5,8S rRNA­ITS2.

90

ầ ố ủ ệ ạ ả ẫ B ng 3.12. Thành ph n b n lo i nucleotide c a 12 m u Mai cây thí nghi m

T  l %ỷ ệ M uẫ A+T C+G A T C G

25,6 1A 14,7 30,6 29,1 40,3 59,7

25,6 1H 14,4 30,8 29,2 40,0 60,0

25,6 1P 14,4 30,8 29,2 40,0 60,0

25,6 1T 14,4 30,6 29,4 40,0 60,0

25,4 1V 14,5 30,6 29,4 40,0 60,0

25,7 2A 14,4 30,8 29,1 40,1 59,9

25,6 2P 14,4 30,8 29,2 40,0 60,0

25,6 2V 14,4 30,8 29,2 40,0 60,0

25,6 3A 14,4 30,8 29,2 40,0 60,0

25,4 3H 14,4 30,8 29,4 39,8 60,2

25,6 3T 14,4 30,8 29,2 40,0 60,0

25,6 2H 14,4 30,6 29,4 40,0 60,0

25,6 Avg. 14,4 30,7 29,3 40,0 60,0

ệ ẫ Nhìn chung, các m u thí nghi m có t ỷ ệ  l Guanin và Cytosine cao h n t ơ ỷ ệ l

ề ầ ộ ơ   Adenine và Thymine hay nói m t cách khác là đ u có thành ph n %GC cao h n

ấ ầ ẫ ầ thành ph n %AT. M u 3H có thành ph n (G+C) cao nh t (60,2%) và có thành

ỉ ệ ầ ấ ấ ầ ở ả ph n (A+T) th p nh t (39,8%). T  l thành ph n % (G+C) trung bình c  12

ỉ ệ ẫ ầ ứ m u nghiên c u là 60% và t  l thành ph n % (A+T) trung bình 40%.

ự ủ ẫ 3.2.3.2. So sánh trình t ứ    nucleotide vùng ITS1­rRNA­ITS2 c a các m u nghiên c u

ộ thu c chi Dendrocalamus

ự ủ ệ ẫ ộ Trình   t vùng   ITS1­rRNA­ITS2   c a   các   m u   thí   nghi m   thu c   chi

ượ ụ ế ằ ớ Dendrocalamus  đ c   ti n   hành   so   sánh   v i   nhau   b ng   công   c   căn   trình   t ự

ả ượ ủ ế ầ ể ệ ề ClustalW c a ph n m m Mega 6.0, k t qu  đ c th  hi n trong hình sau:

91

92

ự ữ ệ Hình 3.5. So sánh trình t ẫ  nucleotide gi a các m u Mai cây thí nghi m

93

ấ ự ừ ệ ữ ự ủ ế ể ậ T  Hình 3.5, có th  nh n th y s  khác bi t gi a các trình t ch  y u là các v ị

ơ ị ế ở ộ ị tr  đa hình đ n (SNP), trong đó, 1 nucleotid e b  thay th  b i m t nucleotid e khác, bên

ộ ố ữ ả ố ự ể ề ạ c nh đó cũng có m t s  kho ng tr ng gi a các trình t , Đi u này có th  là do h ệ

ả ự ế ộ ướ ấ ộ qu  s  bi n đ ng theo h ộ   ng m t và tăng thêm (deletion và insertion) m t hay m t

ự ủ ẫ Dendrocalamus ố s  nucleotide trong trình t vùng ITS1­rRNA­ITS2 c a các m u

ả kh o sát.

ự ệ ẫ ộ ệ ấ ề ề Toàn b  12 m u Mai cây thí nghi m có s  khác bi t r t nhi u v  trình t ự

ự ế ộ ự ữ ể ệ ẫ vùng ITS1­rRNA­ITS2, s  bi n đ ng trình t gi a các m u th  hi n rõ nh t ấ ở

ả ầ ố ố   kho ng 200 nucleotide đ u và 200 nucleotide cu i, đây chính là các vùng tr ng

ủ ở ẫ không mang mã hai phía c a gene 5,8S rRNA. Nói cách khác, các m u Mai cây

ự ế ứ ộ ự ả ẽ ở ạ trong nghiên c u này thì s  bi n đ ng trình t x y ra m nh m vùng ITS1 và

ơ ở ư ITS2 nh ng ít h n vùng gen 5,8S rRNA.

ự ệ ề ự ữ ả ẫ S  khác bi t v  trình t vùng ITS1­rRNA­ITS2 gi a các m u kh o sát

ượ ệ ố ươ ể ệ ủ ừ ặ ẫ ồ ượ đ c th  hi n thông qua h  s  t ng đ ng c a t ng c p m u, đ c tính toán

ụ ủ ề ề ầ ả ố ằ b ng công c  đo kho ng cách di truy n c a ph n m m CLC v8.02 và th ng kê

ạ l i trong hình sau :

ữ ẫ ả ề Hình 3.6. Kho ng cách di truy n gi a các m u Dendrocalamus

ự ự d a trên trình t vùng ITS1­rRNA­ITS

94

ự ươ ế ấ ả ở ứ ữ K t qu  trong Hình 3.6 cho th y có s  t ồ ng đ ng ấ  m c th p gi a 12

ự ủ ệ ố ươ ấ ồ trình t ẫ  c a 12 m u Mai cây ( Dendrocalamus), h  s  t ng đ ng cao nh t là

ệ ố ấ ể ệ ự ề ấ 100,00% còn h  s  th p nh t là 98,47%. Đi u này th  hi n có s  phân hóa ở

ủ ả vùng ITS1­rRNA­ITS2 c a các taxon ế   Dendrocalamus kh o sát trong quá trình ti n

hóa.

ự ữ ế ả ẫ ệ   ệ 3.2.4. K t qu  xây d ng cây quan h  phát sinh gi a các m u thí nghi m

ự ự ộ thu c chi Dendrocalamus d a trên trình t nucleotide vùng ITS1­rRNA­ITS2

ị ượ ự ế Sau khi xác đ nh đ c trình t nucleotide vùng ITS1­rRNA­ITS2, ti n hành

ệ ề ằ ầ ươ ự d ng   cây   quan   h   phát   sin   b ng   ph n   m m   Mega   6.0   theo   ph ng   pháp

ả ể ệ ở ế Maximum likelihood, k t qu  th  hi n hình 3.7.

ữ ệ ệ ẫ Hình 3.7. Cây quan h  phát sinh gi a các m u thí nghi m

ự ự ạ ấ ự D a   vào   cây   phân   lo i   cho   th y   d a   vào   trình   t vùng   ITS1­rRNA­

ượ ự ả ẫ ITS2, 12 m u Mai cây đ ự ậ   c kh o sát chia thành 2 nhóm chính d a trên s  l p

ủ nhóm c a chúng.

ỉ ồ ứ Nhóm 1 ch  g m 2 taxon nghiên c u: 1T và 1A

95

ứ ồ ượ Nhóm 2 g m 10 taxon nghiên c u và đ ụ c chia làm 4 nhóm ph :

ụ ồ Nhóm ph  2.1 g m 01 taxon đó là 2A

ụ ồ Nhóm ph  2.2 g m 01 taxon đó là 2H

ụ ồ Nhóm ph  2.3 g m 01 taxon đó là 3T

ụ ồ Nhóm ph  2.4 g m 07 taxon đó là: 1V, 3H, 1P, 1H, 3A, 2V và 2P.

ụ ộ ụ ụ ọ ố ể 3.3. Tuy n ch n các b i tr i ph c v  cho công tác nhân gi ng

ế ề ườ ng kính ọ ọ ụ ộ ư 3.3.1. Ch n l c b i tr i  u th  v  đ

ả ề ừ ế ệ ạ ầ T  k t qu  đi u tra hi n tr ng các lâm ph n có Mai cây phân bố, ti nế

ụ ỉ ự ọ ượ ộ ề ườ ể ấ ệ ậ hành l a ch n 70 b i/t nh v t tr i v  đ ng kính đ  l y làm v t li u nhân

ữ ự ọ ố ưở ừ ở gi ng. L a ch n nh ng khóm có các cây sinh tr ng t trung bình tr lên, cây

ẻ ế ệ ả ườ xanh, thân cây to kho , không sâu b nh. K t qu  đo đ ng kính thân trung bình

ấ ứ ể ệ ở ả ứ ủ ướ ạ t i lóng th  5 c a các xu t x  th  hi n b ng 3.13 d i đây:

ả ấ ứ ủ B ng 3.13. Kích th ướ ườ c đ ng kính lóng 5 c a các xu t x  Mai cây

L5 (cm)

ườ T nhỉ Huy nệ Xã Đ ng kính trung bình D

TB 12,1

ị V  Xuyên ị TT. V  Xuyên 12,8

ị ươ V  Xuyên Ph ế ng Ti n 11,7

Hà Giang ị ạ V  Xuyên ứ Đ o Đ c 12,7

ắ B c Quang Tân Quang 10,2

ắ ồ B c Quang Đ ng Yên 12,8

ắ B c Quang Vĩnh Phúc 12,5

Phú Thọ TB 10,1

Đoan Hùng Vân Đ nồ 10,0

Đoan Hùng Chân M ngộ 10,5

ạ Đoan Hùng Đ i An 9,6

Phù Ninh Phú Mỹ 9,4

Phù Ninh Trung Giáp 10,7

Phù Ninh Liên Hoa 10,5

96

L5 (cm)

ườ T nhỉ Huy nệ Xã Đ ng kính trung bình D

TB 11,1

Hàm Yên Minh Dân 11,1

Hàm Yên Tân Thành 10,9

Hàm Yên Phù L uư 10,6 Tuyên  Quang ươ ơ S n D ng Bình Yên 11,7

ươ ơ ợ S n D ng H p Thành 10,0

ươ ơ S n D ng Văn Phú 12,1

TB 11,2

ế ắ TP. Thái Nguyên Quy t Th ng 12,8

TP. Thái Nguyên Tân C ngươ 12,2

ị ứ TP. Thái Nguyên Th nh Đ c 10,2 Thái  Nguyên ị Đ nh Hoá Tân D ngươ 10,0

ị Đ nh Hoá Trung H iộ 10,6

ị ồ ị Đ nh Hoá Đ ng Th nh 11,9

TB 11,6

ợ ồ Ch  Đ n Yên Phong 13,1

ợ ồ Ch  Đ n Xuân L cạ 12,9

ợ ồ Ch  Đ n Tân L pậ 10,4 ắ ạ B c K n Na Rì Côn Minh 11,6

Na Rì Lam S nơ 12,5

Na Rì 11,5 L Th ngươ   ngượ

ướ ườ Nhìn chung, kích th c đ ự ế   ng kính trung bình cây Mai cây có s  bi n

ả ừ ạ ỉ ớ ộ đ ng không quá l n trong kho ng t 10,1 ­12,1 cm t i các t nh khác nhau. Tuy

ộ ườ ấ ứ ỉ ữ ớ ự ế nhiên, có s  bi n đ ng đ ng kính trung bình khá l n gi a xu t x  t nh Hà Giang

ấ ọ ớ cao nh t (12,1cm) so v i phú Th  (10,1cm).

ọ ọ ụ ộ ư ế ề ề 3.3.2. Ch n l c b i tr i  u th  v  chi u cao thân khí sinh

ủ ề ế ả K t qu  đo chi u cao trung bình c a các xu t x ấ ứ Mai cây:

97

ấ ứ ủ ề ả B ng 3.14. Chi u cao trung bình c a các xu t x  Mai cây

ề T nhỉ Xã Huy nệ Chi u cao trung bình (m)

TB 15,5

ị ị TT. V  Xuyên V  Xuyên 15,9

ươ ị Ph ế ng Ti n V  Xuyên 15,9

Hà Giang ạ ị ứ Đ o Đ c V  Xuyên 14,9

ắ Tân Quang B c Quang 15,5

ồ ắ Đ ng Yên B c Quang 16

ắ Vĩnh Phúc B c Quang 14,6

TB 14,2

Vân Đ nồ Đoan Hùng 15,2

Chân M ngộ Đoan Hùng 14,3

Phú Thọ ạ Đ i An Đoan Hùng 14,3

Phú Mỹ Phù Ninh 13,4

Trung Giáp Phù Ninh 14,1

Liên Hoa Phù Ninh 14,1

TB 14,1

Minh Dân Hàm Yên 15,5

Tân Thành Hàm Yên 15,1

Phù L uư Hàm Yên 14,9 Tuyên  Quang ươ ơ Bình Yên S n D ng 12,5

ợ ươ ơ H p Thành S n D ng 13,9

ươ ơ Văn Phú S n D ng 12,8

TB 15,1

ế ắ TP.Thái Nguyên Quy t Th ng 15,9

TP.Thái Nguyên Tân C ngươ 14,4

ị TP.Thái Nguyên ứ Th nh Đ c 15,1 Thái  Nguyên ị Đ nh Hoá Tân D ngươ 15,2

ị Đ nh Hoá Trung H iộ 14,7

ị ồ ị Đ nh Hoá Đ ng Th nh 15,3

98

ề T nhỉ Xã Huy nệ Chi u cao trung bình (m)

TB 15,1

Yên Phong 15,5 ợ ồ Ch  Đ n

Xuân L cạ 15,1 ợ ồ Ch  Đ n

ắ ạ B c K n Tân L pậ 14,9 ợ ồ Ch  Đ n

Côn Minh 15,5 Na Rì

Lam S nơ 14,9 Na Rì

ươ ượ L ng Th ng 14,8 Na Rì

ế ở ả ủ ề ấ ả ề K t qu  đi u tra ấ    b ng trên cho th y chi u cao trung bình c a các xu t

ự ế ả ộ ừ ẫ ứ x  Mai có s  bi n đ ng trong kho ng t 14,1­ 15,5 m. Đáng chú ý v n là xu t x ấ ứ

ấ ứ ế ề ấ ớ Hà Giang có chi u cao cây trung bình l n nh t (15,5 m). Các xu t x  ti p theo là

ấ ứ ọ ấ ắ ạ ấ   B c K n và Thái Nguyên và 2 xu t x  Tuyên Quang và Phú Th  th p nh t.

ố ồ ế ả ọ ọ 3.3.3. K t qu  ch n l c ngu n gi ng

ạ a) Khóm Mai cây t i Hà Giang ạ ọ b) Khóm Mai cây t i Phú Th

99

ạ ạ Khóm Mai cây t i Tuyên Quang Khóm Mai cây t i Thái Nguyên

ạ ắ a) Khóm Mai cây t ạ i B c K n

ậ ệ ấ ứ ọ ố ự Hình 3.8. Các xu t x  Mai cây l a ch n làm v t li u nhân gi ng

ả ề ừ ế ừ ạ ạ ỉ ệ T  k t qu  đi u tra hi n tr ng r ng Mai cây t ọ   i 5 t nh Hà Giang, Phú Th ,

ọ ượ ế ắ ạ Tuyên Quang, Thái Nguyên, B c K n đã ti n hành ch n đ c các khóm v ượ ộ   t tr i

ể ố ượ ọ ưở ề ườ v  đ ng kính đ  nhân gi ng. Các khóm đ c ch n có các cây sinh tr ng t ừ

ệ ở ỏ ị ị trung bình tr  lên, cây có lá xanh, thân cây to kh e, không b  sâu b nh và b  khuy.

ơ ở ữ ự ọ ườ ớ ế Trên c  s  quan sát và đo đ m, l a ch n nh ng cây có đ ng kính thân l n, cây

ụ ẳ ọ ưở ể ố có thân th ng, thân to, cây không c t ng n sinh tr ng, phát tri n t t, không sâu

ở ộ ổ ậ ệ ặ ệ b nh, cây đ  tu i 2 ho c 3 làm v t li u nhân gi ng ố Mai cây. Thân khí sinh

ượ ỉ ắ ủ ế ộ ổ đ c ph  toàn b  lông màu r  s t (dùng dao gõ có ti ng kêu đanh). Tu i 3: Thân

ầ ộ ụ ị khí sinh, lông r ng d n l ra thân khí sinh màu xanh và đã có đ a y (dùng dao gõ

ế có ti ng kêu đanh).

̀ ứ ự ả ề ế ượ ̣ ̣ Qua k t qu  đi u tra, nghiên c u l a chon tai Ha Giang đ ́ c 70 khom

́ ́ ́ ́ ́ ̣ ượ ượ ́ (170 gôc giông); Phu Tho đ c 50 khom (150 gôc giông); Tuyên Quang đ c 60

́ ́ ́ ́ ượ ắ ́ khom (160 gôc giông); Thái Nguyên đ ́ ạ   c 70 khom (170 gôc giông) và B c K n

́ ́ ́ ượ đ c 70 khom (170 gôc giông).

ậ ỹ ố 3.4. K  thu t nhân gi ng vô tính loài Mai cây

ố ậ ằ ỹ ố 3.4.1. K  thu t nhân gi ng Mai cây b ng hom g c

Ả ưở ủ ưở ế ằ 3.4.1.1.  nh h ng c a ch t ề ấ đi u hòa sinh tr ố ng đ n nhân gi ng b ng hom

ở ụ ố g c Mai cây v  Xuân

ưở ủ ấ ồ ủ ố Ả a)  nh h ng c a ch t ĐHST đ n t ế ỷ ệ ố  l s ng, t ỷ ệ  l ra ch i c a hom g c Mai cây

ở ụ v  Xuân

ề ả ệ ưở ủ ấ Thí nghi m v   nh h ng c a ch t ĐHST đ n t ế ỷ ệ ố  l s ng, t ỷ ệ  l ồ    ra ch i

ở ụ ượ ố ớ ư ế ố ủ c a hom g c Mai cây v  Xuân đ c ti n hành đ i v i các loài ĐHST nh  IBA,

ố ỉ ở IAA, NAA đ n t ế ỷ ệ ố  l ồ ủ  s ng, ch  tiêu ra ch i c a hom g c Mai cây ị  các đ nh k ỳ

ứ ủ ệ ượ ự theo dõi c a các công th c thí nghi m đ c th c hi n ệ ở ả  3.15.  b ng

100

ả ở ả ế ụ ấ ố K t qu b ng trên cho th y khi giâm hom g c Mai cây vào v  Xuân, sau

ế ả 30 ngày k t qu  cho th y t ấ ỷ ệ ố  l ứ  s ng trên 50%. Công th c CT8­X (NAA 200 ppm)

ứ ố ỉ ệ ố ứ ấ ấ ỉ ệ ố t  l ấ  s ng cao nh t là 83,3% và th p nh t công th c đ i ch ng t  l s ng còn 55,5

ắ ầ ệ ồ ự ế   ố %. Quan sát các thí nghi m, các hom g c b t đ u ra ch i, tuy nhiên có s  bi n

ứ ừ ộ đ ng trong các công th c t 25,5­50,0%.

101

Ả ả ưở ế ỷ ệ ố ồ ủ ủ ấ B ng 3.15.  nh h ng c a ch t ĐHST đ n t  l s ng và ra ch i c a hom

ở ụ ố g c Mai cây v  Xuân

ờ Th i gian theo dõi

30 ngày 60 ngày Số Tỷ T  lỷ ệ T  lỷ ệ N ngồ T  lỷ ệ Ch tấ hom thí lệ hom ố ồ   S  ch i hom ố ồ   S  ch i độ CT thí hom ĐHST nghiệ hom ra TB/hom ra TB/hom (ppm) nghi mệ s ngố m s ngố ch iồ (ch i)ồ ch iồ (ch i)ồ (%) (%) (%) (%)

90 72,2 38,8 2,4 100 CT1­X 68,8 68,8 4,6

90 75,5 42,2 2,6 200 CT2­X IBA 72,2 70,0 4,7

90 80,0 44,4 2,5 300 CT3­X 76,6 75,5 4,6

90 66,6 38,8 2,2 100 CT4­X 63,3 63,3 4,0

90 77,7 45,5 2,1 200 CT5­X IAA 75,5 75,5 4,2

90 72,2 41,1 2,3 300 CT6­X 70,0 66,6 4,2

90 80,0 46,67 2,4 100 CT7­X 77,7 75,5 4,1

90 83,3 50,0 2,8 200 CT8­X NAA 81,1 81,1 5,2

90 77,7 45,5 2,5 300 CT9­X 72,2 68,8 4,4

ứ ố 90 55,5 25,5 2,0 CT10­X Đ i ch ng 47,7 44,4 4,3

0,2 0,7 LSD0.5

5,4 CV% 8,4

ươ ở ộ ệ ậ ố Khi phân tích ph ng sai ị  đ  tin c y 95%, giá tr  sai s  thí nghi m CV%

ấ ả ưở (Coefficient of variation) < 10 cho th y các CTTN khác nhau có  nh h ế   ng đ n

ố ở ụ ả ằ ế ố ồ ụ ụ t ph  l c 06 ố ế k t qu  nhân gi ng b ng hom g c v  Xuân (chi ti ). S  ch i trung

ứ ủ ả ộ ồ ứ   bình c a các công th c dao đ ng trong kho ng 2,0 ­ 2,8 ch i/hom, và công th c

ỉ ạ ứ ồ ố đ i ch ng ch  đ t trung bình là 2,0 ch i/cành.

102

Ả ưở ế ỷ ệ ố ồ ủ ủ ấ Hình 3.9.  nh h ng c a ch t ĐHST đ n t  l s ng và ra ch i c a hom

ở ụ g cố  Mai cây v  Xuân

ả ổ ế ợ ồ ở K t qu  t ng h p cho th y t ấ ỷ ệ ố  l s  ch i trung bình/hom ứ    các công th c

ế ụ ừ ặ ầ ỷ ệ ố ư ả ti p t c tăng lên t 30 lên sau 60 ngày m c d u t s ng có gi m nh ng không l

ộ ồ ố ộ ớ l n dao đ ng t ừ 7,7­81,1%. S  ch i trung bình cũng tăng lên dao đ ng trong 4

ừ ỉ ạ ứ ứ ồ ố ả kho ng   t 4,3­   5,2   ch i/hom,   trong   khi   đó   công   th c   đ i   ch c   ch   đ t   4,3

ấ ạ ứ ồ ồ ố ồ ch i/hom. Công th c CT8­X có s  ch i trung bình cao nh t đ t 5,2 ch i.

ứ ệ ấ ớ ở ồ ộ Nhìn chung, công th c thí nghi m v i ch t ĐHST NAA n ng đ  200

ứ ế ả ơ ớ ỉ ệ   ppm cho k t qu  các ch  tiêu theo dõi cao h n so v i các công th c thí nghi m

khác.

ưở ễ ủ ủ ế ả ấ ố Ả b)  nh h ng c a ch t ĐHST đ n kh  năng ra r  c a hom g c Mai cây ở ụ   v

Xuân

ệ ử ụ ủ ệ ế ấ ạ ả K t qu  theo dõi thí nghi m c a vi c s  d ng các lo i ch t ĐHST đ ượ   c

ể ệ ở ả th  hi n b ng sau:

ư ậ ệ ễ ủ ố Nh  v y, sau 60 ngày theo dõi thí nghi m, t ỷ ệ  l ra r c a hom g c Mai

ở ử ụ ạ ừ ứ ề ệ ấ cây các công th c thí nghi m có s  d ng ch t ĐHST đ u đ t t 46,6­81,1%,

ứ ố ỉ ạ ỉ ệ ứ trong khi đó công th c đ i ch ng ch  đ t 46,6% t  l ễ  hom ra r .

ử ụ ứ ệ ấ ớ   Trong các công th c thí nghi m, CT8­X s  d ng ch t ĐHST NAA v i

ỉ ệ ộ ố ố ễ ấ ố ố ồ n ng đ  200 ppm cho t  l ễ    hom g c ra r  r t cao (81,1%) s  hom g c s ng ra r ,

ễ ễ ạ ạ ề ố ễ s  r  trung bình/hom đ t 17,2 r  và chi u dài r  trung bình đ t 8,68cm và ch  s ỉ ố

ố ủ ễ ạ ố ễ ứ ệ ộ   ra r  đ t 149,9. S  r  trung bình/hom g c c a các công th c thí nghi m dao đ ng

103

ễ ề ả ễ trong kho ng 10,4­17,2 r /hom, chi u dài r ả   ộ  trung bình dao đ ng trong kho ng

ỉ ố ễ ứ ố ả 6,2­ 8,6cm; ch  s  ra r  dao ứ   ộ đ ng trong kho ng 65,1­149,9). Công th c đ i ch ng

ế ả ươ ở ứ ề đ u có các ch  s  th p h n ể ỉ ố ấ ơ đáng k . K t qu  phân tích ph ng sai m c ý nghĩa

ự ự ả ấ ưở ế ế ả 95% cho th t các CTTN th c s   nh h ố   ng khác nhau đ n k t qu  nhân gi ng

ụ ể ố ễ ề ễ ố ỉ ằ b ng hom g c (c  th  là ch  tiêu s  r  Tb/hom và chi u dài r ).

Ả ả ưở ễ ủ ủ ế ấ B ng 3.16.  nh h ố   ả ng c a ch t ĐHST đ n kh  năng ra r  c a hom g c

ở ụ Mai cây v  Xuân

Số  hom Công  th cứ Ch tấ   ĐHST Ch  sỉ ố  ra rễ N ngồ   độ  (ppm) T  lỷ ệ  hom ra  ễ r  (%) S  rố ễ  TB/hom  (r )ễ ề Chi u dài r  TBễ (cm) TN

100 CT1­X 90 68,8 14,3 109,7 7,6

200 CT2­X IBA 90 70,0 16,6 137,2 8,2

300 CT3­X 90 75,5 15,1 124,6 8,2

100 CT4­X 90 63,33 14,3 106,8 7,4

200 CT5­X IAA 90 75,5 15,5 129,8 8,3

300 CT6­X 90 66,6 15,2 123,9 8,1

100 CT7­X 90 75,5 16,3 135,2 8,2

200 CT8­X NAA 90 81,1 17,2 149,9 8,6

300 CT9­X 90 68,8 15,2 127,8 8,3

ứ ố CT10­X Đ i ch ng 90 46,6 10,4 65,1 6,2

0,12 0,1 LSD0.5

CV% 0,4 1,0

104

ố ở ụ Hình 3.10. Giâm hom g c Mai cây v  Xuân

Ả ưở ủ ế ằ ấ ố ố 3.4.1.2.  nh h ng c a ch t ĐHST đ n nhân gi ng b ng hom g c Mai cây vở ụ

Đông

ưở ế ỷ ệ ố ỷ ệ ủ ấ ồ ủ ố Ả a)  nh h ng c a ch t ĐHST đ n t  l s ng, t  l ra ch i c a hom g c Mai cây ở ụ   v

Đông

ả ề ả ế ưở ủ ồ ộ K t qu  v   nh h ng c a n ng đ  IBA, IAA, NAA đ n t ế ỷ ệ ố  l s ng, t ỷ

ồ ủ ở ỳ ị ệ l ra ch i c a hom g c các đ nh k  theo dõi (30 ngày, 60 ngày) sau khi ố  Mai cây

ả ở ả ế giâm hom cho k t qu b ng sau :

Ả ả ưở ế ỷ ệ ố ồ ủ ủ ấ B ng 3.17.  nh h ng c a ch t ĐHST đ n t  l s ng và ra ch i c a hom

ố ở ụ g c Mai cây v  Đông

ờ Th i gian theo dõi (ngày)

30 ngày 60 ngày

CT thí  nghi mệ Ch tấ   ĐHST N ngồ   độ  (ppm)

Số  hom  thí  nghiệ m ố ồ   S  ch i TB/hom  (ch i)ồ ố ồ   S  ch i TB/hom  (ch i)ồ T  lỷ ệ  hom  s ngố   (%) T  lỷ ệ  hom  s ngố   (%) T  lỷ ệ  hom  ra  ch iồ   (%) T  lỷ ệ  hom  ra  ch iồ   (%)

CT1­Đ 100 90 57,7 17,7 2,3 35,5 33,3 4,4

CT2­Đ IBA 200 90 64,4 20,0 2,4 38,8 35,5 4,3

CT3­Đ 300 90 58,8 13,3 2,4 41,1 38,8 4,9

CT4­Đ IAA 100 90 61,1 16,6 2,4 44,4 42,2 4,5

105

200 90 68,8 21,1 CT5­Đ 2,5 46,6 45,5 4,8

300 90 65,5 17,7 CT6­Đ 2,4 42,2 42,2 4,6

100 90 66,6 22,2 CT7­Đ 2,4 48,8 46,6 4,9

200 90 72,2 24,4 CT8­Đ NAA 2,6 51,1 51,1 5,1

300 90 68,8 22,2 CT9­Đ 2,5 46,6 44,4 5,0

ứ ố 90 33,3 12,2 CT10­Đ Đ i ch ng 2,0 17,7 16,6 4.0

LSD0.5 0,4 0,3

CV% 8,6 3,9

ố ở ụ ắ ầ Các hom g c Mai cây sau 30 ngày ấ ố  v  Đông, cho th y s  hom b t đ u có

ệ ượ ớ ụ ế ế ể ộ ừ hi n t ng ch t đáng k  so v i v  Xuân bi n đ ng t 33,3 ­ 72,2% và công th cứ

ắ ầ ệ ượ ứ ố ố ỉ ố đ i ch ng ch  còn s ng 33,3%. Các hom còn s ng b t đ u có hi n t ồ   ng ra ch i,

ồ ộ ở ứ tuy  nhiên  t ỷ ệ   l ự ế   ra   ch i/hom   có  s   bi n  đ ng  khác   nhau các   công  th c   thí

ử ụ ứ ệ ề ấ ườ ỉ ệ nghi m. Các công th c có s  d ng ch t đi u hòa sinh tr ng có t  l ồ ề    ra ch i đ u

ứ ố ứ ứ ế ơ ớ ớ l n h n so v i công th c đ i ch ng. Công th c CT8­X (200 ppm) cho k t qu  t ả ỉ

ấ ớ ứ ồ ạ ệ l hom ra ch i cao nh t v i 24,4%, còn các công th c còn l ộ i dao đ ng khác t ừ

ứ ố ứ ả ồ ỉ 12,2 ­ 22,2%, riêng công th c đ i ch ng ch  có 12,2% hom có kh  năng ra ch i.

ế ụ ồ ố ồ Các t ỷ ệ  l ra ch i và s  ch i trung bình/hom ti p t c tăng sau 60 ngày thí

ệ ở ụ ấ ả ố ở ứ ệ nghi m v  Đông. Nhìn chung, t t c  hom s ng ề    các công th c thí nghi m đ u

ồ ượ ử ế ở đã ra ch i, trong đó hom đ c x  lý b i ch t ả ấ   ấ ĐHST NAA luôn cho k t qu  r t

ụ ể ở ồ ộ ấ ồ cao, c  th n ng đ  200 ppm cho t ỷ ệ  l hom ra ch i cao nh t (51,1%) và s ố

ồ Ở ạ ồ ứ ạ ỷ ệ ố ch i trung bình đ t 5,1 ch i. các công th c còn l i t l hom g c Mai cây ra

ồ ạ ừ ứ ứ ề ơ ớ ố ch i đ t t 16,6­ 48,8%, cao h n nhi u so v i công th c đ i ch ng (t ỷ ệ  l cành

ế ồ ạ ả ượ ử ế ậ ố chi t ra ch i đ t 16,6%). K t qu  đ ớ ộ c x  lý th ng kê v i đ  tin c y 95% cho

ấ ả ưở ồ ế chi ti ụ ụ   t ph  l c th y các CTTN có  nh h ế ố ng khác nhau đ n s  ch i TB/hom (

07).

106

Ả ưở ế ỷ ệ ố ồ ủ ủ ấ Hình 3.11.  nh h ng c a ch t ĐHST đ n t  l s ng và ra ch i c a hom

ố ở ụ g c Mai cây v  Đông

ưở ễ ủ ủ ế ả ấ ố ở ụ Ả b)  nh h ng c a ch t ĐHST đ n kh  năng ra r  c a hom g c Mai cây v  Đông

ả ề ấ ượ ế ễ ễ ủ ỉ K t qu  v  các ch  tiêu ra r  và ch t l ố ng r  c a hom g c Mai cây giâm

ở ụ ở ứ ệ ượ ể ệ ở ả v  Đông các công th c thí nghi m đ c th  hi n b ng 3.18.

ờ ữ ễ ố Sau th i gian theo dõi 60 ngày, t ỷ ệ  l ự  hom g c ra r  có s  khác nhau gi a các

ứ ử ụ ứ ề ệ ấ công th c thí nghi m. Trong đó các công th c s  d ng ch t đi u hòa sinh tr ưở   ng

ứ ố ứ ứ ễ ơ cho t ỷ ệ  l ra r  cao h n công th c đ i ch ng. Công th c 8 (NAA 200 ppm) có t ỷ ệ   l

ứ ố ấ ạ ố ễ ứ ễ ớ ơ ố   ra r  cao nh t đ t 51,1%, l n h n công th c đ i ch ng. S  r  trung bình/hom g c

ố ễ ễ ề ễ ạ ở ấ ả ạ đ t 16,3 r  và chi u dài r  trung bình đ t 8,18 cm. S  r  trung bình/hom t c  các t

ứ ả ừ ủ ễ ễ ề ộ công th c dao đ ng trong kho ng t 11,2­16,3 r . Chi u dài r  trung bình c a các

ử ụ ớ ồ ứ ộ ộ ệ công th c thí nghi m có s  d ng ch t ấ ĐHST v i n ng đ  khác nhau dao đ ng trong

ừ ỉ ố ả ộ ừ ả kho ng t ễ  6,6­ 8,1cm. Ch  s  ra r  dao đ ng trong kho ng t 96,0 ­ 133,7 (b ngả

3.18).

Ả ả ưở ễ ủ ủ ế ấ B ng 3.18.  nh h ố   ả ng c a ch t ĐHST đ n kh  năng ra r  c a hom g c

ụ Mai cây v  Đông

N ngồ T  lỷ ệ S  rố ễ ề Chi u dài S  homố Ch tấ Ch  sỉ ố Công th cứ độ hom g cố TB/hom r  TBễ ĐHST ra rễ TN (ppm) ễ ra r  (%) (r )ễ (cm)

90 33,3 14,4 6,6 96,0 CT1­Đ IBA 100

107

N ngồ T  lỷ ệ S  rố ễ ề Chi u dài S  homố Ch tấ Ch  sỉ ố Công th cứ độ hom g cố TB/hom r  TBễ ĐHST ra rễ TN (ppm) ễ ra r  (%) (cm) (r )ễ

35,5 15,4 109,7 7,0 200 90 CT2­Đ

38,8 14,9 106,1 7,8 300 90 CT3­Đ

42,2 14,3 101,7 7,5 100 90 CT4­Đ

45,5 15,5 111,3 7,5 200 90 CT5­Đ IAA

42,2 15,2 110,2 7,2 300 90 CT6­Đ

46,6 16,1 118,9 7,8 100 90 CT7­Đ

51,1 16,3 133,7 8,8 200 90 CT8­Đ NAA

44,4 15,1 114,6 7,6 300 90 CT9­Đ

ứ ố 16,6 11,2 69,0 6,2 90 CT10­Đ Đ i ch ng

0,7 0,6 LSD0.5

2,4 3,1 CV%

ả ử ố ễ ễ ế ấ ị ố ầ   ề K t qu  x  lý s  r  Tb/hom và Chi u dài r  cho th y CV% có tr  s  l n

0,5 b ng 0,7 và 0,4 v i đ  tin c y 95% cho th y k t qu

ớ ộ ế ậ ấ ằ ượ l t là 2,4 và 3,1 và LSD ả

ứ ệ ủ c a các công th c thí nghi m sai khác ề ệ ử ụ có ý nghĩa v  vi c s  d ng các ch t ấ ĐHST

ế ụ ụ t ph  l c 07 khác nhau (chi ti ).

ố ằ ậ ỹ ế 3.4.2. K  thu t nhân gi ng Mai cây b ng chi t cành

ứ ả ố ưở ủ ồ ệ B  trí các thí nghi m nghiên c u  nh h ng c a n ng đ  ch t ộ ấ ĐHST đ nế

ươ ế ụ ph ng pháp chi ụ ụ t cành vào 2 mùa v : v  Xuân và v  Đông.

Ả ưở ủ ấ ồ ủ 3.4.2.1.  nh h ng c a ch t ĐHST đ n t ế ỷ ệ ố  l s ng, t ỷ ệ  l ra ch i c a cành chi ế   t

ở ụ Mai cây v  Xuân

ưở ủ ấ ồ ủ ế Ả a)  nh h ng c a ch t ĐHST đ n t ế ỷ ệ ố  l s ng, t ỷ ệ  l ra ch i c a cành chi t Mai

ở ụ cây v  Xuân

ệ ả ế ả ưở ủ ồ ộ K t qu  thí nghi m  nh h ng c a n ng đ  IBA, IAA, NAA đ n t ế ỷ ệ l

ồ ủ ế ở ị ượ ổ ố s ng, t ỷ ệ  l ra ch i c a cành chi t Mai cây ỳ  các đ nh k  theo dõi đ ợ   c t ng h p

b ngả  sau.

108

Ả ả ưở ế ỷ ệ ố ủ ấ ồ B ng 3.19.  nh h ng c a ch t ĐHST đ n t  l s ng và ra ch i cành chi ế   t

ở ụ Mai cây v  Xuân

ố S  ngày theo dõi

30 ngày 60 ngày

Công  th cứ Ch tấ   ĐHST N ngồ   độ  (ppm) Số  cành  TN

T  lỷ ệ  s ngố   (%) ố ồ   S  ch i TB/cành  (ch i)ồ ố ồ   S  ch i TB/cành  (ch i)ồ Tỷ   raệ   l ch iồ   (%) Tỷ  lệ  s ngố   (%) Tỷ   raệ   l ch iồ   (%)

75,5 52,2 90 CT1­X 100 74,4 74,4 2,6 5,0

87,7 68,8 90 CT2­X IBA 200 84,4 84,4 3,2 5,5

88,9 57,7 90 CT3­X 300 87,7 87,7 3,6 5,7

88,8 51,1 90 CT4­X 100 81,1 75,5 2,3 4,7

91,1 50,0 90 CT5­X IAA 200 87,7 84,4 3,0 5,3

95,5 47,7 90 CT6­X 300 87,7 85,5 2,7 5,1

97,7 57,7 90 CT7­X 100 94,4 84,4 3,4 5,9

100,0 65,5 90 CT8­X NAA 200 97,7 92,2 4,2 6,4

95,5 70,0 90 CT9­X 300 91,1 84,4 4,0 6,1

ứ ố 70,0 34,4 90 CT10­X 47,7 37,7 2,1 4,5 Đ i ch ng

2,7 1,6 CV%

0,1 0,1 LSD0,05

ả ở ả ế ấ ế ụ K t qu b ng 3.19 cho th y khi chi t cành Mai cây vào v  Xuân, sau 30

ế ả ấ ế ề ố ở ứ ứ ngày k t qu  cho th y các cành chi t đ u s ng m c cao. Công th c CT8­X

ỉ ệ ế ứ ấ ố (NAA 200 ppm) t  l cành chi ố   ấ t còn s ng 100% và th p nh t công th c  đ i

ỉ ệ ứ ế ả ố ố ch ng t  l cành chi ệ   t còn s ng gi m xu ng còn 70,0%. Quan sát các thí nghi m,

ế ắ ầ ự ế ồ ộ các cành chi t b t đ u ra ch i, tuy nhiên có s  bi n đ ng trong các công th c t ứ ừ

ủ ứ ả ố ồ ộ 34,4 ­ 70,0%. S  ch i trung bình c a các công th c dao đ ng trong kho ng 2,3 ­

ồ ế ứ ố ứ ồ 4,2 ch i/cành chi ỉ ạ t và công th c đ i ch ng ch  đ t trung bình là 2,1 ch i/cành.

ả ổ ế ợ ồ K t qu  t ng h p cho th y t ấ ỷ ệ ố  l s  ch i trung bình/cành chi ế ở t các công

ế ụ ứ ừ ặ th c ti p t c tăng lên t 30 lên sau 60 ngày m c d u t ầ ỷ ệ ố  l ư   ả  s ng có gi m nh ng

ố ồ ả ớ ố ố ồ ề không l n. S  cành s ng sau 60 ngày đ u n y ch i. S  ch i trung bình cũng tăng

109

ả ộ ừ ứ ố ồ lên dao đ ng trong kho ng t ứ    5,0 ­ 6,4 ch i/cành, trong khi đó công th c đ i ch c

ấ ạ ỉ ạ ứ ồ ố ồ ch  đ t 4,5 ch i/cành. Công th c CT8­X có s  ch i trung bình cao nh t đ t 6,4

ch i.ồ

ứ ệ ấ ớ ở ồ ộ Nhìn chung, công th c thí nghi m v i ch t ĐHST NAA n ng đ  200

ề ế ả ơ ớ ỉ ppm và 300 ppm đ u cho k t qu  các ch  tiêu theo dõi cao h n so v i các công

ứ ử ể ệ ẳ ố ị ự th c thí nghi m khác. Đ  kh ng đ nh s  sai khác này, chúng tôi đã x  lý th ng kê

ồ ố ỉ ế ả ử ế ấ ớ v i ch  tiêu s  ch i trung bình/cành chi ố ệ t. K t qu  x  lý s  li u cho th y CV%

0,5 b ng 0,15

ị ố ầ ượ ằ ở ể ế ờ có tr  s  l n l t là 2,7 và 1,6 và LSD các th i đi m đo đ m 30 và

ớ ộ ả ủ ứ ệ ấ ậ ế 60 ngày v i đ  tin c y 95% cho th y k t qu  c a các công th c thí nghi m sai

ề ệ ử ụ ế ụ ụ t ph  l c 08 khác có ý nghĩa v  vi c s  d ng các ch t ấ ĐHST khác nhau (chi ti ).

Ả ưở ế ỷ ệ ố ỷ ệ ủ ấ Hình 3.12.  nh h ng c a ch t ĐHST đ n t  l s ng, t  l ồ ủ    ra ch i c a

ế ở ụ cành chi t Mai cây v  Xuân

ưở ễ ủ ế Ả b)  nh h ng c a ả ủ ch t ấ ĐHST đ n ế kh  năng ra r  c a cành chi t Mai cây vở ụ

Xuân

ề ạ ấ ưở ớ ồ ộ Các lo i ch t đi u hòa sinh tr ng khác nhau v i n ng đ  khác nhau cho

ả ề ế ấ ượ ễ ộ ễ ủ ủ ế ỉ ế k t qu  v  đ n ch  tiêu ra r  và ch t l ng b  r  c a c a cành chi t Mai cây khi

ể ệ ụ ả ố nhân gi ng vào v  Xuân là khác nhau, th  hi n qua b ng 3.20.

ả ưở ễ ủ ủ ế ấ B ng 3.2 Ả 0.  nh h ả ng c a ch t ĐHST đ n kh  năng ra r  c a cành chi ế   t

ụ Mai cây vào v  Xuân

110

S  rố ễ  TB/cành

Số  cành  tế chi Công  th cứ Ch tấ   ĐHST ỉ ố   Ch  s  ra rễ N ngồ   độ  (ppm) tế   chi (r )ễ Chi uề   dài rễ  TB  (cm) TN T  lỷ ệ  cành  tế   chi ra rễ  (%)

90 74,4 CT1­X 100 14,9 7,8 117,1

90 84,4 CT2­X IBA 200 16,7 8,5 143,1

90 87,7 CT3­X 300 17,7 8,8 156,4

90 71,1 CT4­X 100 14,5 7,4 107,2

90 81,1 CT5­X IAA 200 15,9 8,2 131,6

90 77,7 CT6­X 300 15,2 8,0 123,2

90 94,4 CT7­X 100 18,6 9,2 172,9

90 97,7 200 CT8­X NAA 19,5 9,5 186,6

90 91,1 CT9­X 300 18,2 9,1 166,0

ứ ố 90 47,7 CT10­X 13,1 7,2 95,1 Đ i ch ng

0,8 0,9 1,1 CV%

0,2 0,1 2,7 LSD0,05

ư ậ ệ ễ ủ ế Nh  v y, sau 60 ngày theo dõi thí nghi m, t ỷ ệ  l ra r  c a cành chi t Mai

ở ử ụ ứ ề ệ ấ ưở cây các công th c thí nghi m có s  d ng ch t đi u hòa sinh tr ề ng đ u đ t t ạ ừ

ứ ố ỉ ạ ỉ ệ ứ ế 71,11 ­ 97,7%, trong khi đó công th c đ i ch ng ch  đ t 47,7% t  l cành chi t ra

r .ễ

ử ụ ứ ệ ấ ớ   Trong các công th c thí nghi m, CT8­X s  d ng ch t ĐHST NAA v i

ỉ ệ ả ộ ế ễ ấ ố ồ n ng đ  200 ppm (b ng 3.20) cho t  l cành chi t ra r  r t cao (97,7%) s  cành

ế ố ễ ố ễ ế ạ ễ chi t s ng ra r , s  r  trung bình/cành chi ề t đ t 19,5 và chi u dài r  trung bình

ễ ạ ỉ ố ế ế ạ đ t 9,5 cm và ch  s  ra r  đ t 186,6; ti p đ n là CT9­X (NAA 300 ppm) v i t  l ớ ỉ ệ

ế ễ ạ ố ễ ế ủ ứ cành chi t ra r đ t 91,1 %. S  r trung bình/cành chi t c a các công th c thí

ệ ễ ề ả ộ ễ nghi m dao đ ng trong kho ng 14,5 ­ 19,5 r /cành, chi u dài r trung bình dao

ỉ ố ả ễ ả ộ ộ đ ng  trong   kho ng  7,4  ­  9,5cm;   ch   s   ra   r dao  đ ng  trong   kho ng  107,2  ­

ỉ ố ấ ứ ố ứ ể ề ơ 186,6). Công th c đ i ch ng đ u có các ch  s  th p h n đáng k .

111

ễ ủ ả ế ượ ử Hình 3.13. Kh  năng ra r  c a cành chi t Mai cây đ ằ c x  lý b ng NAA

ở ụ 200 ppm v  Xuân

ố ớ ố ễ ỉ ố ể ố ằ Ki m tra th ng kê các ch  s  CV% b ng 0,8 đ i v i s  r  trung bình/cành

0,5  b ng 0,2 đ i v i s  r

ế ố ớ ễ ằ ằ chi ề t và b ng 0,9 đ i v i chi u dài r  trung bình; LSD ố ớ ố ễ

ế ố ớ ề ễ ằ ế ụ ụ   t ph  l c trung bình/cành chi t và b ng 0,1 đ i v i chi u dài r  trung bình (chi ti

ư ậ ả ủ ứ ế ấ ậ ộ 08). Nh  v y, đ  tin c y 95% cho th y k t qu  c a các công th c sai khác có ý

ề ệ ử ụ ộ ồ ớ nghĩa v  vi c s  d ng các ch t ấ ĐHST  khác nhau v i các n ng đ  khác nhau

ằ ế ở ụ ố trong nhân gi ng b ng chi t cành v  Xuân.

Ả ưở ộ ế ủ ấ ả ạ ồ 3.4.2.2.  nh h ố   ng c a lo i ch t ĐHST và n ng đ  đ n kh  năng nhân gi ng

ế ở ụ t cành v  Đông Mai cây b ngằ  chi

ưở ủ ấ ồ ủ Ả a)  nh h ng c a ch t ĐHST đ n t ế ỷ ệ ố  l s ng, t ỷ ệ  l ra ch i c a cành chi ế   t

ở ụ Mai cây v  Đông

ả ề ả ế ưở ủ ồ ộ K t qu  v   nh h ng c a n ng đ  IBA, IAA, NAA đ n t ế ỷ ệ ố  l s ng, ch ỉ

ế ở ỳ ị ồ ủ tiêu ra ch i c a cành chi t Mai cây các đ nh k  theo dõi (30 ngày, 60 ngày) sau

ế ả ở ả khi chi ế t cho k t qu b ng 3.21.

ế ở ụ ấ ố Các cành chi t Mai cây sau 30 ngày v  Đông, cho th y s  cành chi ế ắ   t b t

ệ ượ ớ ụ ế ể ế ộ ừ ầ đ u có hi n t ng ch t đáng k  so v i v  Xuân bi n đ ng t 54,4 ­ 82,2% và

ắ ầ ứ ứ ố ố ố ỉ ệ   công th c đ i ch ng ch  còn s ng 35,5%. Các cành còn s ng b t đ u có hi n

ồ ồ ộ ở ượ t ng ra ch i, tuy nhiên t ỷ ệ  l ự ế  ra ch i/cành có s  bi n đ ng khác nhau các công

ử ụ ứ ứ ề ệ ấ ườ th c thí nghi m. Các công th c có s  d ng ch t đi u hòa sinh tr ng có t  l ỉ ệ    ra

ồ ề ớ ứ ố ứ ứ ớ ơ ch i đ u l n h n so v i công th c đ i ch ng. Công th c CT8­Đ (200 ppm) cho

112

ả ỉ ệ ế ấ ớ ứ ồ ạ ế k t qu  t  l cành chi t ra ch i cao nh t v i 46,6%, còn các công th c còn l i dao

ừ ứ ố ứ ỉ ế ộ đ ng khác t 31,1 ­ 44,4%, riêng công th c đ i ch ng ch  có 14,4% cành chi t có

ả ồ kh  năng ra ch i.

ế ụ ồ ồ ố Các t ỷ ệ  l ra ch i và s  ch i trung bình/cành ti p t c tăng sau 60 ngày thí

ệ ở ụ ấ ả ế ố ở ứ nghi m v   Đông. Nhìn chung,  t t c  cành chi t s ng các  công th c  thí

ệ ề ử ở ồ nghi m đ u đã ra ch i, trong đó cành chi ế ượ t đ c x  lý b i ch t ề ấ đi u hòa sinh

ưở ụ ể ở ồ ả ấ ộ tr ế ng NAA luôn cho k t qu  r t cao, c  th n ng đ  200 ppm cho t ỷ ệ  l cành

ế ố ồ ế ạ ấ ồ ồ chi t ra ch i cao nh t (75,5%) và s  ch i trung bình đ t 5,4 ch i. Ti p đó là cành

ế ử ớ ỷ ệ ở ộ ố ồ ồ chi ồ t x  lý b i NAA n ng đ  100 ppm v i t l ra ch i là 71,1% và s  ch i trung

ồ Ở ứ ạ ỷ ệ ế bình là 5,0 ch i. các công th c còn l i t l cành chi t Mai cây ra ch i đ t t ồ ạ ừ

ứ ố ứ ề ơ ớ ế 54,4­ 67,7%, cao h n nhi u so v i công th c đ i ch ng (t ỷ ệ  l cành chi ồ   t ra ch i

ạ đ t 23,3%).

Ả ả ưở ế ỷ ệ ố ỷ ệ ủ ấ B ng 3.21.  nh h ng c a ch t ĐHST đ n t  l s ng, t  l ồ ủ    ra ch i c a

ế ụ cành chi t Mai cây vào v  Đông

ố S  ngày theo dõi

30 ngày 60 ngày

Số Công N ngồ Số Tỷ Tỷ Tỷ Tỷ ố ồ   S  ch i Ch tấ ch iồ th cứ độ cành lệ raệ   l lệ raệ   l TB/ ĐHST TB/ (ppm) TN s ngố ch iồ s ngố ch iồ cành cành (%) (%) (%) (%) (ch i)ồ (ch i)ồ

57,7 CT1­Đ 100 32,2 90 57,7 54,4 3,5 1,6

IBA

IAA

NAA

ứ ố CT2­Đ CT3­Đ CT4­Đ CT5­Đ CT6­Đ CT7­Đ CT8­Đ CT9­Đ CT10­Đ 8 67,7 72,2 54,4 64,4 61,1 78,8 82,2 75,5 35,5 37,7 38,8 31,1 35,5 34,4 44,4 46,6 42,2 14,4 90 90 90 90 90 90 90 90 90 65,5 67,7 54,4 61,1 58,8 74,4 77,7 72,2 28,8 61,1 62,2 52,2 57,7 55,5 71,1 75,5 67,7 23,3 4,3 4,6 3,2 4,1 3,9 5,0 5,4 4,8 3,0 2,8 3,2 1,3 2,3 2,0 3,8 4,1 3,4 1,1 200 300 100 200 300 100 200 300 Đ i ch ng

113

0,5  và CV%

CV% LSD0,05 ả ế 3,9 0,17 ỉ ố ở ứ ử ấ 2,5 0,1  m c ý ố ệ K t qu  sau khi x  lý s  li u cho th y ch  s  LSD

ế ề ệ ả ả ả ệ   nghĩa 95% cho các k t qu  sai khác có ý nghĩa và đ m b o đi u ki n thí nghi m

ồ ộ ế ể ế ự chi ti t ph  l c ngoài đ ng ru ng ( ữ   ụ ụ 09). Có th  k t lu n r ng có s  sai khác gi a ậ ằ

ớ ồ ứ ệ ề ấ ộ các công th c thí nghi m v  ch t kích kích khác nhau v i n ng đ  khác nhau

ụ trong v  Đông.

ưở ễ ủ ủ ế ấ ế Ả b)  nh h ả ng c a ch t ĐHST đ n kh  năng ra r  c a cành chi t Mai cây

ở ụ v  Đông

ỷ ệ ấ ượ ễ ễ ủ T  l ra r  và ch t l ng ra r  c a cành chi ế ượ t đ ố   ứ c nghiên c u vào cu i

ệ ế ệ ậ ố ấ   ợ đ t thí nghi m. Qua theo dõi trong su t quá trình ti n hành thí nghi m nh n th y

ộ ố ế ố ư ư ẫ ồ ằ r ng, sau 60 ngày m t s  cành chi ễ   t s ng tuy đã ra ch i nh ng v n ch a ra r .

ứ ề ỏ ộ ươ ễ ế ễ ả ố Đi u này ch ng t , Mai cây là m t loài cây t ng đ i khó ra r . K t qu  ra r  và

ấ ượ ộ ễ ủ ứ ệ ượ ổ ch t l ng b  r  c a cành chi ế ở t các công th c thí nghi m đ c t ng h p ợ ở

ả b ng 3.22.

Ả ả ưở ễ ủ ủ ế ấ B ng 3.22.  nh h ả ng c a ch t ĐHST đ n kh  năng ra r  c a cành chi ế   t

ụ Mai cây v  Đông

ố S  cành T  lỷ ệ S  rố ễ N ngồ Chi uề Chỉ Công Ch tấ chi tế cành TB/cành độ dài rễ s  raố th cứ ĐHST TN chi t raế chi tế (ppm) TB (cm) rễ

IBA

IAA

NAA

CT1­Đ CT2­Đ CT3­Đ CT4­Đ CT5­Đ CT6­Đ CT7­Đ CT8­Đ CT9­Đ CT10­Đ (cành) 90 90 90 90 90 90 90 90 90 90 ễ r  (%) 47,7 58,8 62,2 45,5 54,4 51,1 67,7 71,1 64,4 21,1 100 200 300 100 200 300 100 200 300 ứ Đ i ch ng

(r )ễ 14,6 16,2 16,8 13,4 15,8 15,3 17,7 18,2 17,3 12,7 0,8 0,23 6,5 7,8 8,1 6,0 7,2 6,8 8,8 9,1 8,5 5,8 0,9 0,12 95,2 128,2 137,0 81,7 114,7 105,6 157,9 166,6 148,2 74,8 1,1 2,7 ố CV% LSD0,05

114

ớ ộ ả ả ự ế ế ả ấ ậ K t qu  b ng 3.22 cho th y v i đ  tin c y 95% các k t qu  có s  sai khác

ế ờ ế ụ ụ t ph  l c 10 có ý nghĩa (chi ti ), sau th i gian theo dõi 60 ngày, t ỷ ệ  l cành chi t ra

ự ữ ứ ệ ễ r có s  khác nhau gi a các công th c thí nghi m. Trong đó các công th c s ứ ử

ấ ưở ễ ứ ứ ố ơ ề ụ d ng ch t đi u hòa sinh tr ng cho t ỷ ệ  l ra r cao h n công th c đ i ch ng.

ứ ấ ạ ễ ơ ớ Công th c 8 (NAA 200 ppm) có t ỷ ệ  l ra r  cao nh t đ t 71,11%, l n h n công

ứ ố ố ễ ứ ầ ơ ế ạ ề th c đ i ch ng h n 3 l n. S  r  trung bình/cành chi ễ t đ t 18,21 r  và chi u dài

ứ ế ạ ế ễ r  trung bình đ t 9,15 cm (hình 3.11). Ti p đ n là công th c 9 (NAA 300 ppm) và

ố ễ ứ công th c 7 (NAA 100 ppm). S  r  trung bình/cành chi ế ở ấ ả  t ứ   t c  các công th c t

ả ộ ừ ủ ề ễ ễ dao đ ng trong kho ng t 13,45 ­ 18,21 r . Chi u dài r  trung bình c a các công

ử ụ ớ ồ ứ ệ ộ ộ th c thí nghi m có s  d ng ch t ấ ĐHST v i n ng đ  khác nhau dao đ ng trong

ừ ỉ ố ả ộ ừ ả kho ng t ễ  6,08­ 8,55 cm. Ch  s  ra r  dao đ ng trong kho ng t 95,24 ­ 166,62.

ứ ố ử ụ ứ ề ấ ưở ỉ ố Công th c đ i ch ng không s  d ng ch t đi u hòa sinh tr ng có các ch  s  theo

ấ ấ dõi là r t th p.

ễ ủ ả ế ử ằ Hình 3.14. Kh  năng ra r  c a cành chi t x  lý b ng NAA 200 ppm ở ụ   v

Đông

ế ả ế ở ườ ươ 3.4.2.3. K t qu  giâm cành sau chi n  m v t

ế ụ ế ế ễ ấ ế Ti p t c theo dõi sau 60 đ n 80 ngày khi cành chi ắ   t ra r  c p 2, ti n hành c t

ứ ừ ệ ở ườ ươ ơ ồ ủ cành theo t ng công th c thí nghi m và đem giâm n  m theo s  đ  c a các v

ứ ệ ề ả ớ công th c thí nghi m (đ u giâm vào cát) v i kho ng cách 30cm x 40 cm vào lu ngố

ế ệ ế ủ ứ ả thí nghi m có cát vùi. K t qu  sau 2 tháng theo dõi cành chi t c a các công th c thí

ệ ể ệ ả ồ ồ ỗ ừ nghi m có kh  năng phát tri n hoàn thi n cây có 3 ­ 5 ch i, m i ch i có t ặ    3 ­ 5 c p

ồ ừ ề ệ ễ ệ ạ ở lá, chi u cao ch i t ể  30 cm tr  lên, h  r  phát tri n m nh, không sâu b nh đ t đ ạ ủ

115

ấ ườ ả ổ ừ ế ố ẩ tiêu chu n xu t v ồ n thành cây gi ng mang đi tr ng r ng. K t qu  t ng h p ợ ở

ả B ng 3.23.

ả ả ữ ế ỉ ế ễ ấ ớ ấ K t qu  B ng 3.23 cho th y, ch  có nh ng cành chi t ra r  c p 2 m i có

ấ ườ ể ả ả ỉ ỷ ệ kh  năng phát tri n thành cây hoàn ch nh có kh  năng xu t v n. T  l ấ    cây xu t

ớ ụ ơ v ườ ở ụ n v  Xuân (hình 3.12a) cao h n so v i v  Đông (hình 3.12b) trong t ấ ả  t c

ệ ử ụ ứ ưở ệ các công th c thí nghi m. Vi c s  d ng ch t ề ấ đi u hòa sinh tr ả ng có  nh h ưở   ng

ấ ườ ủ ố ế ế ỷ ệ đ n t l xu t v n cây gi ng c a cành chi t. Ch t ấ ĐHST NAA cho t ỷ ệ ố    s ng l

ấ ườ ơ ớ và cây xu t v n cao h n so v i các ch t ấ ĐHST IBA và IAA.

ỷ ệ ấ ườ ủ ả ế B ng 3.23. T  l xu t v n c a cành chi t Mai cây sau giâm

CT1­X 78 CT2­X 75 CT3­X 75 CT4­X 66 CT5­X 63 CT6­X 66 CT7­X 84 CT8­X 90 CT9­X 87

Số Số ụ V  Xuân T  lỷ ệ Tỷ ụ V  Đông T  lỷ ệ Tỷ Công Số Công Số Số Số cành đ tạ cành đ tạ lệ lệ th cứ cành th cứ cành cành cành đ tạ TCXV ch tế đ tạ TCXV ch tế TN giâm TN giâm ch tế ch tế

18 13 15 16 14 16 14 12 13

20 18 18 20 16 19 17 17 15

TCXV 60 62 60 50 49 50 70 78 74 (%) 76,9 82,6 80,0 75,7 77,7 75,7 83,3 86,6 85,0 % 23,0 CT1­Đ 66 17,3 CT2­Đ 66 20,0 CT3­Đ 63 24,2 CT4­Đ 60 22,2 CT5­Đ 57 24,2 CT6­Đ 60 16,6 CT7­Đ 75 13,3 CT8­Đ 81 4,9 CT9­Đ 75 TCXV 46 48 45 40 41 41 58 64 60 (%) 69,7 72,7 71,4 66,6 71,9 68,3 77,3 79,0 80,0 (%) 30,3 27,2 28,5 33,3 28,0 31,6 22,6 20,9 20,0

ụ a) V  Xuân ụ b) V  Đông

ẩ ị ấ ườ ừ Hình 3.15. Cây chu n b  xu t v n t ế  cành chi t xu t v ấ ườ ở ụ n v  Xuân và v ụ

Đông

ố ậ ằ ỹ 3.4.3. K  thu t nhân gi ng Mai cây b ng hom cành

116

Ả ưở ủ ế ằ ấ ố 3.4.3.1.  nh h ng c a ch t ĐHST đ n nhân gi ng Mai cây b ng hom cành ở ụ    v

Xuân

ưở ủ ấ ồ ủ Ả a)  nh h ng c a ch t ĐHST đ n t ế ỷ ệ ố  l s ng, t ỷ ệ  l ra ch i c a hom cành Mai

cây

ả ề ả ế ưở ủ ồ ộ K t qu  v   nh h ng c a n ng đ  IBA, IAA, NAA đ n t ế ỷ ệ ố  l ủ    s ng c a

ở ủ ứ ệ ỳ ị ượ hom cành Mai cây các đ nh k  theo dõi c a các công th c thí nghi m đ ự   c th c

ệ ở ả hi n b ng 3.24.

Ả ả ưở ế ỷ ệ ố ồ ủ ủ ấ B ng 3.24.  nh h ng c a ch t ĐHST đ n t  l s ng và ra ch i c a hom

ở ụ cành Mai cây v  Xuân

ờ Th i gian theo dõi

Ch tấ   ĐHST N ngồ   độ  (ppm) S  homố   thí  nghi mệ

Công  th cứ   thí  nghiệ m ố ồ   S  ch i TB/hom  (ch i)ồ ố ồ   S  ch i TB/hom  (ch i)ồ T  lỷ ệ  hom  s ngố   (%)

IBA

IAA

NAA

ố 90 90 90 90 90 90 90 90 90 90 30 ngày T  lỷ ệ  hom  ra  ch iồ   (%) 2,2 3,3 4,4 6,6 5,5 7,7 7,7 13,3 11,1 1,1 Tỷ  lệ  hom  s ngố   (%) 11,1 16,6 15,5 16,6 17,7 20,0 24,4 27,7 22,2 5,5 7,7 11,1 11,1 12,2 13,3 16,6 18,8 22,2 17,7 3,3 60 ngày T  lỷ ệ  hom  ra  ch iồ   (%) 5,5 7,7 8,8 11,1 11,1 14,4 17,7 22,2 17,7 3,3

100 CT1­X 200 CT2­X 300 CT3­X 100 CT4­X 200 CT5­X 300 CT6­X 100 CT7­X 200 CT8­X 300 CT9­X ứ CT10­X Đ i ch ng LSD0,05 CV% 1,3 1,3 1,5 1,3 1,4 1,5 1,5 1,5 1,4 2,0 1,4 51,2 3,1 3,1 3,2 3,0 3,1 2,9 3,1 3,2 3,2 2,6 0,7 11,2

ớ ồ ử ụ ụ ấ Giâm hom cành vào v  Xuân khi s  d ng các ch t ĐHST v i n ng đ ộ

ạ ừ ế ấ khác nhau cho k t qu  t ả ỷ ệ ố  l s ng sau 60 ngày khá th p đ t t 7,7 ­ 22,2%, trong

ứ ố ứ ạ ấ ứ   đó cao nh t là công th c CT8­X (NAA 200 ppm) đ t 22,2%, công th c đ i ch ng

ỉ ạ ủ ấ ố ồ ừ th p nh t t ấ ỷ ệ ố  l s ng c a hom ch  đ t 3,3%. S  ch i trung bình/hom t 2,9 ­ 3,2

0,5 và CV%

ố ệ ử ồ ch i/hom. Tuy nhiên sau khi x  lý s  li u cho th y ỉ ố ấ ch  s  LSD ở ứ    m c

ự ữ ế ả chi ti t phế ụ ý nghĩa 95% cho các k t qu  không có s  sai khác gi a các CTTN (

117

ậ ằ ể ế ự ứ ư ữ ể bi u 11 ệ   ). Có th  k t lu n r ng ch a có s  sai khác gi a các công th c thí nghi m

ớ ồ ấ ộ ề v  ch t kích kích khác nhau v i n ng đ  khác nhau khi giâm hom cành vào v ụ

Xuân.

ưở ễ ủ ủ ế ả ấ ở ụ Ả b)  nh h ng c a ch t ĐHST đ n kh  năng ra r  c a hom cành Mai cây v  Xuân

ả ề ễ ủ ế ỉ ở ứ K t qu  v  các ch  tiêu ra r  c a hom cành Mai cây các công th c thí

ượ ể ệ ở ả ệ nghi m đ c th  hi n b ng 3.25.

ờ ự ễ Sau th i gian theo dõi 60 ngày, t ỷ ệ  l ữ    hom cành ra r  có s  khác nhau gi a

ứ ử ụ ứ ề ệ ấ các công th c thí nghi m. Trong đó các công th c s  d ng ch t đi u hòa sinh

ưở ứ ố ứ ễ ơ tr ng cho t ỷ ệ  l ứ  ra r  cao h n công th c đ i ch ng. Công th c 8 (NAA 200 ppm)

ễ ấ ạ ố ễ ứ ứ ố ớ có t ỷ ệ  l ra r ơ  cao nh t đ t 22,2%, l n h n công th c đ i ch ng. S  r trung

ố ễ ễ ề ễ ạ ạ bình/hom đ t 15,2 r  và chi u dài r  trung bình đ t 8,0 cm. S  r  trung bình/hom ở

ứ ả ộ ừ ễ ề ễ ấ ả t t c  các công th c dao đ ng trong kho ng t 10,3 ­ 15,2 r . Chi u dài r  trung

ử ụ ớ ồ ủ ứ ệ ộ bình c a các công th c thí nghi m có s  d ng ch t ấ ĐHST v i n ng đ  khác nhau

ả ộ ừ ỉ ố ả ộ ừ dao đ ng trong kho ng t ễ  6,1­ 8,0 cm. Ch  s  ra r  dao đ ng trong kho ng t 63,2

0,05 và CV%

ố ệ ử ­ 122,5. Tuy nhiên sau khi x  lý s  li u cho th y ỉ ố ấ ch  s  LSD ở ứ    m c ý

ữ ự ế ả ế chi ti ụ ụ   t ph  l c nghĩa 95% cho các k t qu  không có s  sai khác gi a các CTTN (

16).

Ả ả ưở ễ ủ ủ ế ấ B ng 3.25.  nh h ả ng c a ch t ĐHST đ n kh  năng ra r  c a hom cành

ở ụ Mai cây v  Xuân

Số Chi uề N ngồ hom T  lỷ ệ S  rố ễ Công Ch tấ dài rễ ỉ ố   Ch  s  ra độ thí hom ra TB/hom th cứ ĐHST TB rễ (ppm) nghiệ ễ r  (%) (r )ễ (cm)

IBA

IAA

CT1­X CT2­X CT3­X CT4­X CT5­X CT6­X CT7­X NAA 100 200 300 100 200 300 100 7,7 11,1 11,1 12,2 13,3 16,6 18,8 13,5 14,6 14,1 14,3 14,5 14,2 14,3 m 90 90 90 90 90 90 90 6,6 7,1 7,2 6,4 7,3 7,4 7,3 89,9 105,3 103,1 92,8 106,5 106,0 105,9

118

Số Chi uề N ngồ hom T  lỷ ệ S  rố ễ Công Ch tấ dài rễ ỉ ố   Ch  s  ra độ thí hom ra TB/hom th cứ ĐHST rễ TB (ppm) nghiệ ễ r  (%) (r )ễ (cm)

ố m 90 90 90 200 300 ứ Đ i ch ng 22,2 17,7 3,3 122,5 114,3 63,2

CT8­X CT9­X CT10­X LSD0,05 CV% 15,2 15,1 10,3 0,6 2,3 8,0 7,5 6,1 0,6 4,4

Ả ưở ủ ấ ố ế ằ Hình 3.16.  nh h ng c a ch t ĐHST đ n nhân gi ng Mai cây b ng hom

ở ụ cành v  Xuân

Ả ưở ủ ế ằ ấ ố 3.4.3.2.  nh h ng c a ch t ĐHST đ n nhân gi ng Mai cây b ng hom cành ở ụ    v

Đông

ưở ủ ấ ồ ủ Ả a)  nh h ng c a ch t ĐHST đ n t ế ỷ ệ ố  l s ng, t ỷ ệ  l ra ch i c a hom cành Mai

ở ụ cây v  Đông

ả ề ả ế ưở ế ỷ ệ ố ủ ồ ộ K t qu  v   nh h ng c a n ng đ  IBA, IAA, NAA đ n t  l ủ  s ng c a hom

ở ứ ủ ệ ỳ ị ượ cành Mai cây các đ nh k  theo dõi c a các công th c thí nghi m đ c th  hi n ể ệ ở

ả b ng sau.

Ả ả ưở ế ỷ ệ ố ồ ủ ủ ấ B ng 3.26.  nh h ng c a ch t ĐHST đ n t  l s ng và ra ch i c a hom

ở ụ cành Mai cây v  Đông

ờ Th i gian theo dõi

Ch tấ   ĐHST 60 ngày

Công  th cứ   TN N ngồ   độ  (ppm) Số  hom  TN 30 ngày Tỷ  T  lỷ ệ  S  ch i ố ồ   ố ồ   T  lỷ ệ  T  lỷ ệ  S  ch i

119

TB/hom  (ch i)ồ TB/hom  (ch i)ồ hom ra  ch iồ   (%) hom  s ngố   (%) hom ra  ch iồ   (%)

IBA

IAA

NAA

ố lệ  hom  s ngố   (%) 11,1 16,6 15,5 16,6 17,7 20,0 24,4 27,7 22,2 5,5 2,2 3,3 4,4 6,6 5,5 7,7 7,7 13,3 11,1 1,1 0 0 1,1 2,2 1,1 1,1 2,2 5,5 4,4 0 0 0 0 2,2 0 1,1 1,1 5,5 3,3 0 100 200 300 100 200 300 100 200 300 ứ Đ i ch ng 90 90 90 90 90 90 90 90 90 90

2,0 2,3 2,3 2,1 2,1 2,3 2,2 2,5 2,1 2,0 1,3 31,6 0 0 0 4,5 0 4,0 4,0 5,0 4,5 0 2,8 88,9 CT1­Đ CT2­Đ CT3­Đ CT4­Đ CT5­Đ CT6­Đ CT7­Đ CT8­Đ CT9­Đ CT10­Đ LSD0,05 CV%

ưở ễ ủ ủ ế ả ấ Ả b)  nh h ng c a ch t ĐHST đ n kh  năng ra r  c a hom cành Mai cây ở ụ   v

Đông

ố ỷ ệ ố ấ ấ Nhân gi ng hom cành vào mùa Đông t ỉ ạ    s ng sau 60 ngày r t th p ch  đ t l

0,5 và CV%

ỉ ố ử ấ ở ứ ừ t ố ệ  1,1 ­ 3,3%. Khi x  lý s  li u cho th y ch  s  LSD m c ý nghĩa 95%

ữ ế ả ế chi ti ụ ụ t ph  l c 12 ự cho các k t qu  không có s  sai khác gi a các CTTN ( ) có nghĩa là

ả ấ ưở ế ế ả ằ ố các ch t ĐHST không  nh h ng đ n k t qu  nhân gi ng Mai cây b ng hom cành.

ụ ệ Hình 3.17. Thí nghi m giâm hom cành Mai cây vào v  Đông

120

ố ằ ậ ỹ 3.4.4. K  thu t nhân gi ng Mai cây b ng hom thân

Ả ưở ộ ế ủ ả ấ ạ ồ 3.4.4.1.  nh h ố   ng c a lo i ch t ĐHST và n ng đ  đ n kh  năng nhân gi ng

ằ ở ụ Mai cây b ng hom thân v  Xuân

ưở ủ ấ ồ ủ Ả a)  nh h ng c a ch t ĐHST đ n t ế ỷ ệ ố  l s ng, t ỷ ệ  l ra ch i c a hom thân

ở ụ Mai cây v  Xuân

ả ề ả ế ưở ủ ồ ộ K t qu  v   nh h ng c a n ng đ  IBA, IAA, NAA đ n t ế ỷ ệ ố  l ủ    s ng c a

ở ứ ủ ệ ỳ ị ượ hom thân Mai cây các đ nh k  theo dõi c a các công th c thí nghi m đ ự   c th c

ệ ở ả hi n b ng 3.27 .

121

Ả ả ưở ế ỷ ệ ố ồ ủ ủ ấ B ng 3.27.  nh h ng c a ch t ĐHST đ n t  l s ng và ra ch i c a hom

ở ụ thân Mai cây v  Xuân

ờ Th i gian theo dõi

30 ngày 60 ngày

Tỷ Tỷ Tỷ Tỷ Công N ngồ Số lệ lệ lệ lệ Ch tấ ố ồ   S  ch i ố ồ   S  ch i th cứ độ hom hom hom hom hom ĐHST TB/hom TB/hom TN (ppm) TN s nố ra s nố ra (ch i)ồ (ch i)ồ g ch iồ g ch iồ

(%) (%) (%) (%)

5,5 0 0 0 0 0 100 90 CT1­X

6,6 0 0 0 0 0 200 90 CT2­X IBA

7,7 1,1 2,00 1,1 1,1 4,0 300 90 CT3­X

8,8 0 0 0 0 0 100 90 CT4­X

8,8 1,1 0 0 200 90 CT5­X IAA 1,1 2,50

11,1 0 2,2 0 0 0 300 90 CT6­X

11,1 1,1 3,3 2,2 4,3 2,3 100 90 CT7­X

16,6 2,2 4,4 3,3 4,6 2,5 200 90 CT8­X NAA

13,3 1,1 3,3 1,1 4,0 2,0 300 90 CT9­X

CT10­ ứ ố 0 0 90 Đ i ch ng 2,2 0 0 0 X

2,8 1,8 LSD0,05

129,8 202,1 CV%

ả ở ả ế ụ ấ K t qu b ng 3.27 cho th y giâm hom thân Mai cây vào v  Xuân cho

ỷ ệ ố ấ ậ ồ ỷ ệ ố ừ ỷ ệ ậ ồ t s ng và b t ch i khá th p, t l s ng t l 1,1 ­ 4,4%, t b t ch i cao l

ấ nh t có 3,3%.

ưở ễ ủ ủ ế ả ấ Ả b)  nh h ng c a ch t ĐHST đ n kh  năng ra r  c a hom thân Tre mai

ở ụ v  Xuân

122

Ả ả ưở ễ ủ ủ ế ấ B ng 3.28.  nh h ả ng c a ch t ĐHST đ n kh  năng ra r  c a hom thân

ở ụ Mai cây v  Xuân

Số  hom Công  th cứ Ch tấ   ĐHST Ch  sỉ ố  ra rễ N ngồ   độ  (ppm) T  lỷ ệ  hom ra  ễ r  (%) S  rố ễ  TB/hom  (r )ễ Chi uề   dài rễ  TB (cm) TN

CT1­X 100 90 0 0 0 0

CT2­X IBA 200 90 0 0 0 0

CT3­X 300 90 1,1 14,0 7,2 100,8

CT4­X 100 90 0 0 0 0

CT5­X IAA 200 90 1,1 100,8 14,0 7,2

CT6­X 300 90 2,2 108,0 14,5 7,4

CT7­X 100 90 3,3 104,1 14,3 7,2

200 90 3,3 CT8­X NAA 118,1 15,3 7,7

CT9­X 300 90 1,1 108,0 15,0 7,2

ứ ố 90 0 CT10­X Đ i ch ng 0 0 0

10,9 5,5 LSD0,05

98,0 98,6 CV%

ả ở ả ồ ấ ỷ ệ ễ ủ ờ ế Đ ng th i k t qu b ng 3.28 cũng cho th y t l ra r  c a hom thân vào

ấ ừ ấ ụ v  Xuân cũng r t th p t 1,1 ­ 4,4%.

Ả ưở ủ ế ằ ấ ố 3.4.4.2.  nh h ng c a ch t ĐHST đ n nhân gi ng Mai cây b ng hom thân ở ụ    v

Đông

ả ề ả ế ưở ủ ồ ộ K t qu  v   nh h ng c a n ng đ  IBA, IAA, NAA đ n t ế ỷ ệ ố  l ủ    s ng c a

ụ ở ủ ứ ỳ ị hom thân Mai cây vào v  Đông các đ nh k  theo dõi c a các công th c thí

ệ ở ả nghi m B ng 3.29.

ụ V  Đông

ụ V  Xuân

123

ụ ụ ệ Hình 3.18. Thí nghi m giâm hom thân Mai cây vào v  Xuân và v  Đông

ả ở ả ế ấ K t qu b ng 3.29 cho th y giâm hom thân ụ Mai cây vào v  Đông sau 60

ậ ố ồ ả ngày hom không có kh  năng s ng và b t ch i.

Ả ả ưở ế ỷ ệ ố ồ ủ ủ ấ B ng 3.29.  nh h ng c a ch t ĐHST đ n t  l s ng và ra ch i c a hom

ở ụ thân Mai cây v  Đông

ờ Th i gian theo dõi

30 ngày 60 ngày

Công  th c TNứ Ch tấ   ĐHST N ngồ   độ  (ppm) Số  hom  TN

ố ồ   S  ch i TB/hom  (ch i)ồ ố ồ   S  ch i TB/hom  (ch i)ồ T  lỷ ệ  hom  s ngố   (%) T  lỷ ệ  hom ra  ch iồ   (%) T  lỷ ệ  hom  s ngố   (%) T  lỷ ệ  hom ra  ch iồ   (%)

100 CT1­Đ 90 0,0 0,0 0 0 0 0

200 CT2­Đ IBA 90 1,1 0,0 0 0 0 0

300 CT3­Đ 90 0,0 0,0 0 0 0 0

100 CT4­Đ 90 0,0 0,0 0 0 0 0

200 CT5­Đ IAA 90 1,1 1,1 0 2,0 0 0

300 CT6­Đ 90 2,2 0,0 0 0 0 0

100 CT7­Đ 90 2,2 1,1 0 2,0 0 0

200 CT8­Đ NAA 90 3,3 1,1 0 3,0 0 0

300 CT9­Đ 90 2,2 0,0 0 0 0 0

ứ ố CT10­Đ Đ i ch ng 90 0,0 0,0 0 0 0 0

1,94 0,0 LSD0,05

279,3 0,0 CV%

ả ụ ư ậ ụ ằ ố Nh  v y nhân gi ng b ng hom thân Mai cây vào c  v  Xuân và v  Đông

ả ề ỷ ệ ố ế ỷ ệ ậ ễ ấ ố ệ ử cho k t qu  v  t s ng, t l ồ  b t ch i và t l ỷ ệ  l ố    ra r  th p. X  lý s  li u th ng

ử ụ ề ấ ả ấ ưở ế ả kê cho th y khi s  d ng các ch t ĐHST đ u không  nh h ế ng đ n k t qu  nhân

ằ ố ở ả ụ ụ ế ụ ụ chi ti t ph  l c 13, 14 gi ng Mai cây b ng hom thân c  v  Xuân và v  Đông ( ).

124

ế ươ ứ ố K t lu n: ậ   Trong 4 ph ự   ng pháp nhân gi ng Mai cây nghiên c u đã l a

ượ ươ ố ượ ự ệ ọ ch n đ c 2 ph ng pháp nhân gi ng đ ọ c xem xét l a ch n vào vi c hoàn

ệ ậ ố ỹ ươ ế thi n quy trình k  thu t nhân gi ng cho loài này. Ph ng pháp chi t cành có t ỷ ệ   l

ấ ươ ế ệ ể ạ ố s ng cao nh t, là ph ng pháp ti ậ t ki m chi phí v n chuy n, t o đ ượ ố ượ   ng c s  l

ế ế ố ươ ố ỷ ệ ố ư ớ l n cây gi ng. Ti p đ n là ph ng pháp hom g c, t ậ    s ng cao, nh ng v n l

ạ ượ ố ượ ể ố chuy n khó khăn, t o đ c s  l ng cây gi ng ít.

ộ ố ệ ề ấ ỹ ọ ố ố ậ 3.5. Đ  xu t m t s  bi n pháp k  thu t ch n gi ng và nhân gi ng Mai cây

ứ ở ừ ế ộ ố ệ ề ả T  các k t qu  nghiên c u ấ  trên, chúng tôi đ  xu t m t s  bi n pháp k ỹ

ậ ề ọ ố ố ậ ố ỹ ừ ữ ố thu t v  ch n gi ng t t và k  thu t nhân gi ng t nh ng gi ng t ố ượ ự   c l a t đ

ọ ượ ộ ạ ớ ố ch n v t tr i so v i gi ng đ i trà.

ữ ố ư ố 3.5.1. L u tr  gi ng g c

ấ ứ ủ ừ ỉ ượ ự ọ ầ ậ ỹ ­ T  các xu t x  c a các t nh đã đ ệ c l a ch n c n có bi n pháp k  thu t tác

ư ự ề ọ ầ ộ đ ng v  chăm sóc nh  phát d n th c bì, bón phân, t ướ ướ i n ụ ộ c khi c n cho các b i tr i

ế ậ ụ ộ ượ ả ồ ệ ố ệ ể ả ­ Thi t l p h  th ng b o v  đ  các b i tr i đ c b o t n.

ủ ụ ồ ơ ể ậ ộ ướ ẫ ­ Làm th  t c h  s  đ  công nh n cây tr i và h ộ   ủ ộ ng d n ch  h  tác đ ng

ậ ỉ ư ệ ỹ bi n pháp k  thu t t a th a và chăm sóc đúng quy trình.

ế ậ ườ ậ ố ở ị ể ợ ồ ­ Thi t l p v ợ n t p h p gi ng đ a đi m phù h p và tr ng theo đúng

ố ố thi ế ế ườ t k  v n gi ng g c.

ậ ọ ố ố ằ ỹ ế 3.5.2. K  thu t ch n gi ng và nhân gi ng Mai cây b ng chi t cành

ấ ẩ ố ọ 1) Tiêu chu n ch n cây l y gi ng

ấ ố ượ ố ổ ở ồ c tr ng t ừ ườ  v n gi ng trên 2 năm tu i tr lên, sinh ­  Cây l y gi ng đ

ưở ố ệ tr ng t t, không sâu b nh, không có hoa.

ọ ẻ ườ ­ Cành chi ế ượ t đ ữ c ch n là nh ng cành bánh t ấ , cành c p 1 có đ ng kính

ả ế ẹ ố ề   ố g c cành ≥ 1 cm, đang bong b  mo, cành đã to  h t lá, g c cành to và có nhi u

ắ ổ ị ậ ễ ệ ắ vòng r  khí sinh, m t cua to, ch c n i rõ, không sâu b nh và d  t t.

ế ờ ụ 2) Th i v  chi t cành

125

ờ ụ ợ ế Th i v  thích h p chi ụ t cành Mai cây là vào v  xuân (tháng 2 ­ 3 hàng

ờ ế năm), th i ti ư ẩ t m a  m.

ậ ỹ ế 3) K  thu t chi t cành

ế ế ế ướ Chi t cành Mai cây ti n hành chi t cành theo các b c sau:

ướ ẹ ặ ở B c 1: Ch t cành nhánh, bóc b  mo: ỏ   Dùng dao b  cành nhánh 2 bên

ẹ ạ ở ố g c cành và bóc s ch b  mo đùi gà.

ướ ư ố ắ ọ ế B c 2: C t ng n cành và c a g c cành chi t

ắ ớ ặ ắ ắ ắ ọ ọ ­ C t ng n cành: Dùng dao s c ho c kéo c t cành, c t b t ng n cành chi ế   t

ạ ộ ừ ạ ằ sao cho cành còn đ  dài 30 ­ 40 cm, đo n cành có t 2 ­ 3 lóng (nh m h n ch ế

ặ ớ ư gãy khi g p m a to gió l n).

ư ố ế ­ C a g c cành chi t:

ể ị ế ầ ố + Xác đ nh đi m chi ể t: Đi m chi ế ạ t t i ph n  g c cành cách thân cây m ẹ

ọ ầ ể ấ ấ ả ơ ộ ế kho ng 1 ­ 2 cm (đ  l y n i bu c gi y nilon b c b u chi ắ t cho ch c sau này)

ư ắ ữ ư ệ ố ế + Dùng c a s c, c a 4/5 di n tích ti p giáp gi a  g c cành và thân cây m ẹ

ướ ư ừ ố (h ng c a t trên xu ng).

ạ ướ ủ ế ư ệ ạ ầ ố ớ + T i phía d ể i c a đi m chi t, ph n đ i di n v i m ch c a trên dùng

ễ ẻ ư ể ớ ế ư c a, c a ch m vào cành 0,3 cm (đ  sau này d  b  cành chi t).

ễ ấ ấ ố + L y bông ch m vào thu c ĐHST kích thích ra r  NAA (200 mg/l) và bôi

ế ắ ở ố ủ ể ầ ấ ớ ồ vào v t c t g c c  cành, đ  ng m 5 ­ 10 phút r i m i bó b u.

ướ ầ B c 3: Bó b u chi ế t

ầ ấ ế ả ả ơ ố ầ ả ữ ẩ Đ t bó b u chi t ph i đ m b o các yêu c u sau: T i x p, gi m t ố   t,

ị ỡ ầ ủ ấ ưỡ ậ ấ ọ ị không b  v  b u khi đ t khô, đ  dinh d ng do v y nên ch n đ t th t trung bình,

ấ ơ ấ đ t phù sa, đ t bùn ao ph i khô.

ự ệ ướ ầ Bó b u chi ế ượ t đ c th c hi n theo các b c sau:

ấ ể ấ ộ ế ấ ầ ộ ớ ơ ọ ộ ­ Tr n đ t đ  bó b u: Ti n hành tr n đ t đã ch n v i ch t đ n (r m, rác

ỉ ệ ụ ụ ớ ấ ộ ạ ấ ồ m c cùng v i phân chu ng hoai m c) theo t  l 2/3 đ t + 1/3 ch t đ n t o đ ộ

126

ầ ồ ề ỗ ộ ỗ ợ ợ ướ ố x p, sau đó tr n đ u h n h p 2 ­3 l n r i nhào h n h p cùng n ổ c (có b  sung

ạ ượ ộ ẩ ả ả ị ắ ỗ dung d ch NAA 200 mg/l), đ m b o đ   m đ t đ ợ   c là 80 % (khi n m h n h p

ỗ ợ ở ướ ẽ ả ượ vào tay, h n h p không t ra và n c cũng không ch y qua k  ngón tay là đ c).

ậ ệ ắ ầ ộ ố ị ủ ỏ ầ ­ Bó b u: V t li u làm v  b u là nilon tr ng có đ  dai t t, không b  th ng,

ướ ầ ế kích th c 20 x 25cm. Thao tác bó b u chi t:

ấ ị ượ ừ ỏ ẩ + Đ t đã chu n b  xong đ ắ c chia thành t ng n m nh  hình tròn, đ ườ   ng

ả ọ ượ ả kính kho ng 12 ­15 cm, tr ng l ng kho ng 150 ­ 200 gam.

ố ủ ế ắ ấ ấ ắ + Dùng tay chia đôi n m đ t  p vào v t c t và g c c  cành, sao cho kín

ế ắ ầ ế ườ ả ố ủ g c c  cành và v t c t. B u chi t có đ ng kính kho ng 10 ­ 12 cm và dài 12 ­

15cm.

ẩ ị ướ ầ ấ + Dùng nilon đã chu n b  có kích th ộ   c 20 x 25 cm, gói kín b u đ t, bu c

ộ ố ị ắ ắ ầ ằ ngoài b ng dây (bu c c  đ nh 2 đ u) cho ch c ch n.

ướ ắ ế ẹ B c 4: C t cành chi t trên cây m

ể ắ ế ủ ộ ễ ể ẩ ­ Ki m tra và c t cành chi t đ  tiêu chu n (cành có b  r  phát tri n: r ễ

ố ề ễ ề nhi u, phân b  đ u, r  có màu vàng nâu)

ế ượ ỡ ầ ậ ướ ắ ­ Thao tác c t cành chi t không đ c làm v  b u và d p x c đùi gà.

ế ắ ả ượ ư ậ ơ ­ Cành chi t c t xong ph i đ ể   c đ a vào n i thoáng mát và v n chuy n

ề ườ v  v n giâm.

ướ ưỡ ế B c 5: Nuôi d ng cành chi ắ t sau c t

ế ắ ượ ướ ể ệ ế ổ ­ Cành chi t sau khi c t đ c ngâm qua n c đ  di t ki n và b  sung

ướ ế ắ n ầ c cho b u chi t sau c t.

ự ệ ề ề ế ạ ố ố ­ T o lu ng giâm cành tr c ti p: Chi u dài lu ng theo đi u ki n c  th ụ ể

ườ ươ ộ ướ ữ ộ v n  m r ng 1,2 m, cao 20 ­ 25 cm, có rãnh thoát n ố c gi a 2 lu ng r ng 40

cm.

ạ ả ­ Cành chi ế ượ t đ c giâm theo r ch sâu 7 ­ 10 cm. Kho ng cách giâm cành

0 so v i m t lu ng  ặ

ặ ằ ố ớ 30 x 50 cm. Cành chi ế ượ t đ c đ t n m nghiêng 60 ắ đ  ể m t cành

ầ ấ ế ra hai phía sau đó l p kín b u chi t.

127

Ủ ơ ươ ố ữ ẩ ề ­ r m, rác lên lu ng  m đ  gi ể ữ ẩ , t m ướ ướ i n c gi ặ     m đ u trên m t

lu ng.ố

ạ ườ ươ 4) Chăm sóc giai đo n v n  m

̀ ươ ắ ằ ướ ạ ­ Chăm sóc cây  m: Làm giàn che n ng b ng l i tán x  mau đen, che cao 2

ả ả ả ố ộ m đ m b o đ  che bóng 60 ộ %. Sau 30 ­ 40 ngày gi m đ  che bóng xu ng 30%, sau

ườ ố ỏ 60 ­70 ngày còn 15%. Th ng xuyên chăm sóc, t ướ ướ i n ươ   c, làm c  cho lu ng  m

cây.

ẩ ồ 5) Tiêu chu n cây đem tr ng

ố ổ ừ ổ ừ ế ­ Hom có tu i gi ng t 3 tháng tu i (tính t khi giâm hom đ n khi đem

ể ộ ồ ự ộ ễ ể ỉ tr ng) có b  lá phát tri n, màu xanh t nhiên, b  r  phát tri n hoàn ch nh.

ằ ế ố Hình 3.19. Nhân gi ng Mai cây b ng chi t cành

ọ ố ố ậ ằ ỹ ố 3.5.3. K  thu t ch n gi ng và nhân gi ng Mai cây b ng hom g c

ố ẩ 1) Tiêu chu n hom g c

ố ượ ấ ụ ẹ ưở ố ­ Hom g c đ c l y trong b i cây m  sinh tr ng t t, không có hoa, không sâu

b nh.ệ

ậ ệ ự ể ọ ố ố ổ ­ L a ch n các hom g c có tu i 2 đ  làm v t li u nhân gi ng.

ầ ạ ả ố ủ ở ả ­ Các hom g c đ m b o: có đo n thân ng m ( ắ các m t ng ầ    thân ng m

ạ ề ị không b  sâu th i ố ) + 1 đo n thân khí sinh có chi u dài là 3 lóng (đ ạ o n thân khí

ườ ừ ệ ở ị ư ạ sinh ch a t o cành, đ ng kính thân t ạ .  5cm tr  lên, không b  sâu b nh h i)

ờ ụ ố 2) Th i v  tách hom g c

128

ờ ụ ụ ợ ố Th i v  thích h p tách hom g c Mai cây là vào v  xuân (tháng 2 ­ 4 hàng

ờ ế năm), th i ti ư ẩ t m a  m.

ẩ ị 3) Chu n b  hom g c ố Mai cây

ọ ượ ụ ẹ ầ ố ố ­ Sau khi ch n đ ắ   c b i cây m  và cây gi ng c n tách g c, dùng dao s c

ỉ ữ ạ ố ỏ ọ ầ ố ừ phát b  ng n cây gi ng, ch  gi l i ph n g c cao 1,2 ­ 1,5 m tính t ầ    thân ng m

ặ ấ ươ ứ ướ sát m t đ t, t ng  ng 3 lóng d i cùng.

ỏ ụ ẹ ạ ị ố ổ ­ Dùng xà beng tách cây gi ng ra kh i b i cây m  t ầ   i v  trí c  thân ng m,

ậ ướ ắ ứ ễ ầ tránh làm d p x c thân ng m và thân khí sinh. Dùng dao c t đ t r  xung quanh

ừ ạ ố g c và ch a l i 1 ­ 2 cm.

ượ ử ạ ấ ­ Hom đ ờ   c r a s ch và ngâm trong ch t ĐHST NAA 200 ppm trong th i

gian 15 phút.

ậ ỹ ố 4) K  thu t giâm hom g c

ấ ơ ố ế ợ ụ ớ ơ ể ử ụ ­ Giá th  s  d ng: Đ t t ấ ộ i x p k t h p v i ch t đ n (r m, rác m c cùng

ỉ ệ ụ ồ ấ ộ ạ ấ ầ ầ ớ v i phân chu ng hoai m c) theo t  l ộ ố    7 ph n đ t + 3 ph n ch t đ n t o đ  x p,

ố ộ ề sau đó tr n đ u và lên lu ng.

ề ộ ề ề ố ố ­ Lên lu ng: Lu ng có chi u dài 3 ­ 5 m, chi u r ng 1,0 ­ 1,2 m, chi u cao

ữ ố ố ướ ộ lu ng 20 ­ 30 cm. Gi a các lu ng có rãnh thoát n c r ng 50 ­ 60 cm.

ử ượ ấ ố ộ ­ Hom sau khi đã x  lý đ c c y vào lu ng giâm, nghiêng m t góc 45 ­ 60°

ặ ố ớ ướ ề ừ so v i m t lu ng, kích th c giâm 20 x 20 cm, chi u sâu hom giâm t 15 ­ 20 cm.

5) Chăm sóc

ố ượ ướ ủ ộ Sau khi giâm hom, lu ng giâm đ c che l i đen có đ  che ph  60% ánh

ướ ướ ạ ầ ầ ầ ầ ổ sáng. Hàng ngày, t ố   c s ch 2 l n/ngày (1 l n vào đ u bu i sáng, 1 l n cu i i n

ề ượ ủ ẩ ề ặ ằ ổ ớ bu i chi u)  cho  đ   m  b ng bình phun ho c  ô  doa  v i li u  l ng  1  ­  2  lít

2.

n c/mướ

ớ ố ế ợ ế ỏ Sau khi giâm 90 ngày, ti n hành làm c , phá váng k t h p x i g c cho hom

ố ượ ạ ổ ợ ỗ giâm. Khi cây gi ng đ c 120 ­ 150 ngày tu i, bón thúc h n h p đ m, lân pha

129

ướ ạ ộ ồ ớ ướ trong n c n ng đ  1% (pha 0,5 kg phân đ m, 0,5 kg lân v i 100 lít n ề   c), li u

2 và t

ướ ướ ạ ằ ướ ạ ượ l ng t i 2 ­ 3 lít/m i b ng n i l c s ch.

ẩ ố ồ 6) Tiêu chu n cây gi ng đem tr ng

ố ượ ẩ ằ ố ố Cây gi ng Mai cây đ ấ   c nhân gi ng b ng hom g c có tiêu chu n xu t

v n:ườ

ố ố ổ ừ ổ ừ ế ­ Hom g c có tu i gi ng t 3 tháng tu i (tính t khi giâm hom đ n khi

ấ ườ xu t v n);

ưở ể ố ễ ớ ố ­ Hom gi ng sinh tr ng phát tri n t ẻ   ồ t, đã có r  và ch i m i, hom kho ,

ệ ầ không mang m m b nh.

ể ậ ả ậ ữ ẩ ượ Chú ý: Khi v n chuy n đi xa ph i che đ y gi m, không đ ậ   c làm d p

ủ ặ ầ ắ ạ ổ ầ m t ng  ho c làm t n h i ph n thân ng m và thân khí sinh.

ố ằ Hình 3.20. Nhân gi ng Mai cây ố  b ng hom g c

ể ả ồ ể ở ự ề  khu v c mi n núi phía Tóm l i:ạ  Đ  b o t n và phát tri n loài Mai cây

ắ ả ề ộ ố ả ấ ụ ể ư B c tác gi đ  xu t m t s  gi i pháp c  th  nh  sau:

ứ ề ầ ươ ể ự ệ ồ ­ C n có các nghiên c u sâu v  ph ệ   ng pháp gây tr ng đ  th c hi n vi c

ệ ộ ồ tr ng cây Mai cây trên di n r ng.

ỗ ợ ơ ở ầ ả   ự ­ C n có các chính sách h  tr  Xây d ng các c  s , nhà máy thu mua, s n

ế ế ế ừ ứ ấ xu t ch  bi n Măng, lá và thân Mai cây theo hình th c liên doanh liên k t t khâu

130

ế ế ể ệ ế ể ẩ ạ ồ ồ tr ng, chăm sóc đ n thu ho ch, ch  bi n đ  thúc đ y vi c phát tri n tr ng cây Mai

cây.

131

Ậ Ề Ế Ị Ồ Ạ K T LU N, T N T I VÀ Đ  NGH

ậ ế 1. K t lu n

ọ ủ ể ặ 1) Đ c đi m sinh h c c a loài Mai cây:

ạ ứ ự ề Mai   cây   t i   các   khu   v c   nghiên   c u   có   chi u   cao   trung   bình   14,11   ­

ạ ừ ề ườ 15,49m. Chi u dài lóng trung bình thân khí sinh đ t t 33,6 ­ 40,3 cm, đ ng kính

ạ ừ ề ở lóng trung bình đ t t 10,36 ­ 11,71 cm. B  dày vách thân khí sinh ự    5 khu v c

ự ứ ệ ạ ừ nghiên c u không có s  khác bi t, đ t t ớ    2,2 ­ 3,2 cm. Mai cây phân cành khá l n,

ườ ừ ế ầ đ ng kính cành chét t 2,0 ­ 2,5 cm. Lá Mai cây to phi n lá thuôn dài, đ u vút

ề ộ ạ ừ ố ọ ọ nh n hình kim, g c lá nh n, chi u r ng lá trung bình đ t t ề    6,26 ­ 7,73 cm, chi u

ạ ừ ỉ ắ ẹ ặ dài trung bình lá đ t t 25,44 ­ 40,68 cm. M t ngoài mo có lông màu r  s t, b  mo

ề ộ ừ ề ạ khá to, chi u r ng mo trung bình t 37 ­ 43,3 cm, chi u dài mo trung bình đ t 29,6

­ 39,2 cm.

ậ ớ ệ ớ ệ ộ ợ Mai cây thích h p v i khí h u nhi t đ i gió mùa, nhi t đ  bình quân hàng

ả ạ ượ ư ừ năm đ t kho ng 20 ­ 25°C, l ng m a trung bình t ộ ẩ    1.015 ­ 2.500 mm, đ   m

ượ ố ự ồ ở ả ộ ộ trung bình 75 ­ 88%. Cây đ c tr ng và phân b  t nhiên d i đ  cao r ng t ừ

ự ướ ớ ộ ố ể ệ ợ ưở 150 ­ 1.000 m so v i m c n c bi n. Đ  d c thích h p cho vi c sinh tr ng và

ố ạ ể ự ấ ạ ộ phát tri n loài này 20 ­ 40°. Mai cây phân b  t i khu v c đ t có đ  chua m nh,

ạ ở ầ ượ ượ ấ đ t giàu đ m ặ  t ng m t, hàm l ng Kali trung bình và hàm l ừ   ng lân t ng

ế nghèo đ n trung bình.

̀ ề ạ 2) Đánh giá đa d ng di truy n nguôn gen Mai cây:

ự ủ Phân  tích  trình t vùng ITS1­rRNA­ITS2  c a  12 D.  yunnanicus  có kích

ướ ỷ ệ ủ ầ ấ ả th c 653 nucleotide. T  l trung bình c a thành ph n (G + C) trong t t c  12

ẫ ự ộ ủ m u là 60%, trong khi (A + T) là 40% trung bình. Trình t b  gen ITS c a các

ồ ớ m u ẫ Densrocalamus có t ỷ ệ ươ  t l ng đ ng lên t ự i 98,47%. D a trên trình t ự ủ    c a

ẫ ượ vùng ITS1­rRNA­ITS2, các m u đ c chia thành 2 nhóm chính: nhóm 1 (1T và

ụ 1A), nhóm 2 phân thành 4 nhóm ph  2.1 (2A), 2.2 (2H), 2.3 (1T) và 2.4 (1V, 3H,

1P, 1H, 3A, 2V và 2P).

ụ ộ ụ ụ ể ọ ố 3) Tuy n ch n các b i tr i ph c v  cho công tác nhân gi ng

132

̀ ́ ́ ự ượ ̣ ượ ̣ ̣ Đã l a chon tai Ha Giang đ c 70 ́ b iụ  (170 gôc giông); Phu Tho đ c 50

́ ́ ́ ượ b iụ   (150 gôc giông); Tuyên Quang đ c 60 ́ b iụ   (160 gôc giông); Thái Nguyên

́ ́ ́ ́ ́ ượ ạ ượ ắ đ c 70 khom (170 gôc giông) và B c K n đ c 70 ụ   b iụ  (170 gôc giông). Các b i

ượ ọ ưở ườ ẳ ớ đ c ch n có các cây sinh tr ng có đ ng kính thân l n, cây có thân th ng, thân

ọ ưở ể ố ệ ụ to, cây không c t ng n sinh tr ng, phát tri n t t, không sâu b nh, cây ở ộ ổ    đ  tu i

ở ượ ủ ộ ậ ệ 2 tr  lên làm v t li u nhân gi ng ố Mai cây. Thân khí sinh đ c ph  toàn b  lông

ỉ ắ màu r  s t .

ậ ỹ 4) K  thu t nhân gi ng ố Mai cây

ả ố ế ằ ố ố ấ ớ Nhân gi ng b ng hom g c cho k t qu  t ụ t nh t là vào v  xuân v i vi c s ệ ử

ỉ ệ ấ ộ ễ ấ ớ ồ ụ d ng ch t ĐHST NAA v i n ng đ  200 ppm cho t  l ố  hom g c ra r r t cao

ễ ố ễ ố ố ề ễ ạ ố (81,1%) s  hom g c s ng ra r , s  r  trung bình/hom đ t 17,2 r  và chi u dài r ễ

ễ ạ ỉ ố ạ trung bình đ t 8,68 cm và ch  s  ra r  đ t 149,9.

ằ ố ế ả ố ế ụ ấ Nhân gi ng b ng chi t cành cho k t qu  t t nh t là vào v  xuân v i s ớ ử

ỉ ệ ấ ộ ế ớ ồ ụ d ng ch t ĐHST NAA v i n ng đ  200 ppm cho t  l cành chi ễ ấ t ra r  r t cao

ế ố ễ ố ễ ế ạ ố (97,7%) s  cành chi t s ng ra r , s  r  trung bình/cành chi ề   t đ t 19,5 và chi u

ễ ạ ỉ ố ễ ạ dài r  trung bình đ t 9,5 cm và ch  s  ra r  đ t 186,6.

ử ụ ấ ớ ộ ự ự ả   ồ Khi s  d ng các ch t ĐHST v i các n ng đ  khác nhau không th c s   nh

ưở ế ằ ố ươ ả ố ế h ng đ n nhân gi ng b ng ph ng pháp giâm hom cành. K t qu  t ấ t nh t là

ớ ử ụ ụ ễ ấ vào v  xuân v i s  d ng ch t ĐHST (NAA 200 ppm) có t ỷ ệ  l ấ ạ    ra r  cao nh t đ t

ứ ố ố ễ ứ ễ ạ ơ ớ ề   22,2%, l n h n công th c đ i ch ng. S  r  trung bình/hom đ t 15,2 r  và chi u

ễ ạ dài r  trung bình đ t 8,0cm

ử ụ ả ấ ộ ớ ồ Khi s  d ng các ch t ĐHST v i các n ng đ  khác nhau không  nh h ưở   ng

ằ ươ ằ ố ố ế đ n nhân gi ng b ng ph ng pháp giâm hom thân. Nhân gi ng b ng ph ươ   ng

ớ ử ụ ả ấ ụ ế ấ ấ pháp giâm hom thân cho k t qu  r t th p vào v  xuân v i s  d ng ch t ĐHST t ỷ

ễ ạ ệ l ra r  đ t 1,1 ­ 4,4%.

133

ỉ ươ ặ ố ố ế Ch  có 2 ph ằ ng pháp nhân gi ng b ng hom g c ho c chi t cành cho t ỷ ệ   l

ệ ể ạ ả ố ố ế nhân gi ng cao. Tuy nhiên, đ  nhân gi ng nhanh và đ t hi u qu  kinh t trên quy

ử ụ ớ ươ ế mô l n, nên s  d ng ph ng pháp chi t cành.

2. T n t ồ ạ i

ứ ư ề ượ ưở ố ự ủ ồ ­ Đ  tài ch a nghiên c u đ ả c các  nh h ng c a ngu n g c t nhiên và

ể ổ ủ ệ ệ ể ặ ọ sâu b nh c a loài Mai cây đ  b  sung hoàn thi n cho các đ c đi m sinh h c, sinh

ọ ủ thái h c c a loài.

ứ ư ề ố ừ ­ Ch a có các nghiên c u v  các cây gi ng t nhân hom có ch t l ấ ượ   ng

ư ế ừ ể ồ tr ng r ng phát tri n nh  th  nào.

ứ ề ỹ ư ậ ồ ­ Ch a nghiên c u v  k  thu t gây tr ng loài này.

ị 3. Đ  nghề

ế ụ ề ả ứ ưở ồ ố ự ủ ­ Ti p t c nghiên c u sâu v   nh h ng c a ngu n g c t ệ    nhiên và sâu b nh

ưở ế đ n sinh tr ng Mai cây.

ệ ả ồ ứ ỹ ơ ở ể ậ ồ ­ Nghiên c u k  thu t gây tr ng Mai cây đ  làm c  s  cho vi c b o t n và

ể ở ở ự ề ắ phát tri n loài này các vùng sinh thái khác nhau Khu v c mi n núi phía B c.

134

Ụ Ố DANH M C CÔNG TRÌNH ĐàCÔNG B

ỹ ả ươ ễ ễ ầ ị ị 1. Nguy n M  H i, Nguy n Th  Thu Dung, D ng Văn Đoàn, Tr n Th  Thu

ộ ố ệ ứ ậ ố ỹ Hà (2020), "Nghiên c u m t s  bi n pháp k  thu t trong nhân gi ng vô tính

ạ Mai   cây   (Dendrocalamus   yunnanicus  Hsueh   et   D.   Z.   Li)",  T p   chí   Nông

ệ ể ố nghi p và Phát tri n Nông thôn , s  19/2020, tr. 79­85.

ỹ ả ế ễ ễ ầ ị 2. Nguy n M  H i, Nguy n Thanh Ti n, Tr n Th  Thu Hà (2020), " Nghiên

ủ ể ặ Dendrocalamus ứ c u   đ c   đi m   hình   thái   và   sinh   thái   c a   loài   Mai   cây   (

ở ự ề ắ ệ yunnannicus  Hsueh et D.Z.Li) khu v c mi n núi phía B c, Vi t Nam".

ể ệ ạ ố T p chí Nông Nghi p và Phát tri n Nông thôn , s  24/2020, tr. 92­99.

3. Tran Thi Thu Ha, Nguyen My Hai, Pham Hong Hien, Tran Dang Khanh,

Khuat   Huu   Trung   (2020),   "Genetic   Diversity   and   Nutritional   Values   of

Dendrocalamus yunnannicus Species in the Northern Mountainous Regions of

Vietnam". Advanced Studies in Biology, Vol. 12, 2020, no.1, 37­46.

135

Ả Ệ TÀI LI U THAM KH O

ế Ti ng Vi ệ t

1. Nguy n Ng c Bình (2001), Đ c đi m đ t tr ng r ng tre Lu ng và  nh ả

ừ ễ ể ấ ặ ọ ồ ồ

ưở ủ ươ ứ ừ ế ồ ồ Thông tin Khoa h cọ h ng c a các ph ng th c tr ng r ng đ n tre Lu ng.

ậ ỹ k  thu t Lâm nghi p ố ệ , S  6: Tr.5.

ứ ễ ấ ạ ọ ậ ạ ừ ỹ K  thu t t o r ng tre trúc ở 2. Nguy n Ng c Bình, Ph m Đ c Tu n (2007),

ệ ộ Vi t. Nam ệ . . Hà N i: NXB Nông nghi p

3.

ế ộ ố ị B   NN&PTNT,   2000.   Quy t   đ nh   s :   05/2000/QĐ­BNN/KHCN,   ngày

ề ệ ậ ạ ồ ỹ ồ   25/01/2000   v   vi c   Quy   ph m   k   thu t   tr ng   và   khai   thác   cây   Lu ng

(Dendrocalamus membranaceus Munno) (04 TCN 22:2000).

ệ ẩ ộ 4. B   NN&PTNT   (2006),   C m   nang   lâm   nghi p. Http://agro.gov.vn/

images/2007/04/Quan%20ly%20rung%20ben%20vung87728.pdf

5.

ế ị ộ ố B  NN&PTNT (2019), Quy t đ nh s  911/QĐ­BNN­TCLN, ngày 19/3/2019

ố ệ ừ ạ ố ề ệ v  vi c Công b  hi n tr ng r ng toàn qu c năm 2018.

6.

ệ ạ ộ ố   ế B  NN & PTNT (2019), Báo cáo thuy t minh Quy ho ch lâm nghi p qu c

ờ ỳ ế ầ gia, th i k  2021­2030, t m nhìn đ n 2050.

ụ ố ố ỉ ỉ 7. ố   C c Th ng kê t nh Hà Giang. Niên giám th ng kê t nh Hà Giang 2017. NXB Th ng

kê.

8.

ụ ố ọ ỉ ố ố ỉ C c Th ng kê t nh Phú Th  Niên giá ọ m th ng kê t nh Phú Th  2017. NXB Th ng kê.

9.

ụ ố ố ỉ ỉ C c Th ng kê t nh Tuyên Quang. Niên giám th ng kê t nh Tuyên Quang

ố 2017. NXB Th ng kê.

ụ ố ố ỉ ỉ 10. C c Th ng kê t nh Thái Nguyên. Niên giám th ng kê t nh Thái Nguyên 2017.

ố NXB Th ng kê.

ụ ắ ạ ạ ắ ố ố ỉ ỉ ố   11. C c Th ng kê t nh B c K n. Niên giám th ng kê t nh B c K n 2017. NXB Th ng

kê.

136

ễ ứ ậ ồ ỹ ươ Nghiên c u k  thu t tr ng cây  B ng lông 12. Nguy n Anh Dũng (2017),  “

ệ ấ Đi n Biên ệ   (Dendrocalamus dienbienensis H.N.Nguyen) cung c p nguyên li u

ế ệ ề ấ ề ỉ cho công nghi p ch  bi ế ở n các t nh mi n núi phía B c ố   ắ ”, Đ  tài c p Qu c

ộ ệ ọ gia, B  Khoa h c và Công ngh .

13. Vũ Văn Dũng (1978), "Thành ph n và phân b  các loài Tre n a c a mi n ề

ứ ủ ầ ố

ắ ệ ậ ố T p san Lâm Nghi p B c Vi t Nam". ệ , s  10/1978.

ỗ ợ ỗ ạ ự ả ệ 14. D  án h  tr  chuyên ngành Lâm s n ngoài g  t i Vi t Nam ­ Pha II (2007),

ả ỗ ệ ệ ệ ọ ệ Lâm s n ngoài g  Vi t Nam , Vi n khoa h c Lâm nghi p Vi t Nam/trung

ặ ả ả ồ ứ ứ ổ tâm Nghiên c u Lâm đ c s n và T  ch c B o t n thiên nhiên th  gi ế ớ   i ­

ộ ệ IUNC, Hà N i, Vi t Nam

ệ ồ ộ 15. Ngô Quang Đê (1994), Gây tr ng tre trúc, Nxb Nông nghi p, Hà N i.

ườ ồ Tre trúc gây tr ng và s  d ng, 16. Ngô Quang Đê, Lê Xuân Tr ng (2003), ử ụ  Nxb Nghệ

An.

17. Ph m Văn Đi n (2006), Đ  xu t mô hình c u trúc h p lý cho r ng n a xen

ừ ứ ể ề ấ ấ ạ ợ

ứ ệ ề ẻ ạ ơ ỉ ỗ ạ g  t i xã Bình H m, huy n L c S n, t nh Hòa Bình. Đ  tài nghiên c u khoa

h c.ọ

ứ ể ể ấ ạ ạ ạ 18. Ph m Văn Đi n, Ph m Đ c Tu n, Ph m Xuân Hoàn (2009), Phát tri n cây

ệ ả ỗ ộ lâm s n ngoài g , Nxb Nông nghi p, Hà N i.

19. Ph m  Văn  Đi n,   Lê   Vi

ể ạ ế ế ồ ầ ị t  Lâm,   Bùi   Th   Đ i,   Tr n  Th   Thu  Hà   (2012),

ẫ ỹ ướ ừ ệ ậ ộ H ng d n k  thu t thâm canh r ng tre n a ứ . Hà N i: NXB Nông nghi p.

ặ ị ứ ể ậ ặ ọ ỹ Nghiên c u đ c đi m sinh h c và k  thu t gây 20. Đ ng Th  Thu Hà (2016),

ồ ươ ạ tr ng   B ệ ng   lông   đi n   biên   ( Dendrocalamus   giganteus)   t ộ ố ỉ i   m t   s   t nh

ế ề ậ ườ ạ ọ mi n   núi   phía   B c. ắ Lu n   án   ti n   sĩ.   Tr ng   Đ i   h c   Nông   Lâm   Thái

Nguyên.

ễ ặ ị ễ 21. Đ ng Th  Thu Hà, Nguy n Anh Dũng, Nguy n Anh Duy (2016), Nghiên c uứ

ươ ệ ậ ố Dendrocalamus giganteus) ỹ k  thu t nhân gi ng cây B ng lông đi n biên (

137

ươ ế ể ệ ạ . T p chí nông nghi p và phát tri n nông thôn. ằ b ng ph ng pháp chi t cành

T6/2016: 272 ­ 277.

ậ ồ ộ ố ấ ả ầ ọ ỹ 22. Tr n Ng c H i (2012), K  thu t tr ng m t s  loài tre trúc l y măng và cách

ế ế ấ ả ệ ộ ch  bi n măng , Nhà xu t b n Nông nghi p , Hà N i.

ứ ể ặ ả ẫ 23. Trần Ngọc  Hải  (2015),  Nghiên  c u  đ c  đi m  gi i  ph u và  sinh  lý  loài

ươ ệ ọ ố Tạp chí Khoa h c và Công ngh  Lâm nghi p. B ng m c. ệ T3/2015: 51­55.

ả ứ ể ấ ả ặ Nghiên c u đ c đi m c u trúc và kh  năng tích lũy 24. Ngô Xuân H i (2020),

ủ ừ ầ ầ ắ carbon c a r ng V u đ ng (Indosasa angustata ạ   i Mc. Clure) thu n loài t

ạ ọ ế ậ ắ ỉ t nh B c K n ạ . Lu n án ti n sĩ lâm sinh. Đ i h c Nông Lâm Thái Nguyên.

ệ ễ ề ắ ầ ị ị ị 25. Vũ Th  Thu Hi n, Tr n Th  Vi t Thanh, Nguy n Kh c Khôi, Đinh Th  Phòng

ộ ố ỏ ộ ọ (2012), Làm sáng t  tên khoa h c cho m t s  loài thu c chi Tre ( Bambusa Schreb.)

ở ệ ơ ở ả ế ổ ự Vi t Nam do bi n đ i hình thái trên c  s  gi i mã trình t gen trnL­trnF, psbA­

ậ ạ ọ trnH và matK. T p chí Khoa h c và Công ngh . ố ệ T p 50, s  4: 463 ­ 473 .

ự ạ ệ ễ ị 26. Lê Văn Hòa, Nguy n Văn Ây và Phan Th  Ánh Nguy t (2012), "S  t o phôi

ồ ồ SOMA   và   tái   sinh   ch i   tre   r ng   ( Dendrocalamus   giganteus  Wall.   EX

ừ ấ ớ ỏ ế ạ ườ T p chí khoa h c ạ ọ   ng đ i h c Munro)t nuôi c y l p m ng t bào", ọ   Tr

ầ ố C n Th ơ, s  21, tr. 68­77.

ỏ ệ ạ ấ ả ồ t Nam 27. Ph m Hoàng H ộ (1999), Cây c  Vi ẻ   . TP H  Chí Minh: Nhà xu t b n Tr .

ọ ấ ộ ệ ấ ệ ệ 28. H i khoa h c đ t Vi t Nam (2000), Đ t Vi t Nam ộ , Nxb Nông nghi p, Hà N i.

ươ ằ ộ ố ươ 29. D ng M ng Hùng (2004), Nhân gi ng Trúc sào b ng ph ng pháp giâm

ệ ộ ệ ạ ọ hom thân ng m.ầ  T p chí Khoa h c và công ngh  B  Nông nghi p & phát

ể tri n nông thôn (2), 261­262.

30. Bùi Th  Huy n

ứ ệ ọ ị ộ ố ơ ở ề (2015),  Nghiên c u m t s  c  s  khoa h c cho vi c thâm

ừ ồ ạ canh r ng Lu ng ( i Thanh Hóa Dendrocalamus barbatus Hsueh et D.Z.Li) t .

ế ệ ậ ườ ạ ọ ệ Lu n án ti n sĩ lâm nghi p. Tr ng Đ i h c Lâm nghi p.

ư ễ ề ệ ọ 31. Nguy n Đình H ng (1995),  Báo  cáo đ  tài KN03­12.  Vi n  khoa  h c  Lâm

ệ ệ nghi p Vi t Nam.

138

ử Ưở ư ễ ễ ễ ỗ 32. Nguy n Đình H ng, Nguy n T ng, Nguy n Hoàng Nghĩa, Đ  Đình

ử ễ ệ Sâm, Nguy n T  Kim (2000), Tài nguyên tre Vi ố   t Nam ­ (Báo cáo Qu c

gia).

ễ ế ả ầ ọ ộ ố ậ ỹ ồ K  thu t gây tr ng m t s  loài 33. Nguy n Vi t Khoa, Tr n Ng c H i (2008),

ấ ả ệ ộ ả cây Lâm s n ngoài g ỗ. Hà N i: Nhà xu t b n Nông nghi p.

ọ ệ ậ ộ 34. Phùng Ng c Lan (1986). Lâm sinh h cọ . T p 1. Hà N i: NXB Nông nghi p.

ế ử ề ề ễ ổ 35. Lê Vi t Lâm, Nguy n T  Kim, Lê Thu Hi n (2005), Đi u tra b  sung thành

ộ ố ặ ủ ế ở ể ầ ố ph n loài, phân b  và m t s  đ c đi m sinh thái các loài tre ch  y u Vi ệ   t

ệ ệ Nam. Vi n Khoa h c ọ  lâm nghi pệ  Vi t Nam .

ướ ụ ậ ẫ ồ ỹ ế   ồ 36. Lê Quang Liên (1995), K  thu t tr ng tre Lu ng. H ng d n áp d ng ti n

ọ ỹ ệ ộ ậ ộ b  khoa h c k  thu t trong lâm nghi p ệ . Hà N i: NXB Nông nghi p.

ứ ễ ồ 37. Lê Quang Liên và Nguy n Danh Minh (2000), Nghiên c u gây tr ng Tre

ế ề ầ ấ ệ ệ ồ ổ Lu ng và G y l y măng. Báo cáo t ng k t đ  tài, Vi n Lâm nghi p Vi ệ   t

Nam.

ằ ồ ố ế Thông tin Khoa 38. Lê Quang Liên (2001), Nhân gi ng Lu ng b ng chi t cành.

ệ ệ ậ ệ ố ọ ỹ h c k  thu t Lâm nghi p ọ ệ . Vi n khoa h c Lâm nghi p Vi t nam. S  6.

ầ ấ ứ ồ ồ 39. Lê Quang Liên (2004), Nghiên c u gây tr ng Tre, Lu ng và G y l y măng.

ệ ệ ọ ệ Báo cáo khoa h c, Vi n Lâm nghi p Vi t Nam.

ầ ả ầ ầ ọ H iỏ 40. Tr n Văn Mão, Tr n Ng c H i, Vũ Văn Dũng, Vũ Văn C n (2006),

ế ế ề ỹ ả ậ ồ ị đáp v  k  thu t tr ng, chăm sóc, khai thác và ch  bi n tre: B n d ch t ừ

ế ti ng Trung Qu c ố . Hà N i:ộ  NXB Nông nghi p. ệ

ả ầ ọ ề ỹ ỏ ồ ậ  H i đáp v  k  thu t gây tr ng, chăm 41. ầ  Tr n Văn Mão, Tr n Ng c H i (2006),

ế ế ả ị ừ ế sóc, khai thác và ch  bi n tre, B n d ch t ấ ả   ố  ti ng Trung Qu c, Nhà xu t b n

ộ ệ Nông Nghi p, Hà N i.

ứ ế ễ ả ị 42. Nguy n Danh Minh và Lê Văn Bình (2005), Ki n th c b n đ a kinh doanh

ắ ấ ệ ế ề ổ Tre l y măng vùng Đông B c Vi ệ   t Nam. Báo cáo t ng k t đ  tài, Vi n

ệ ọ ệ Khoa h c Lâm nghi p Vi t Nam.

139

ễ ộ 43. Nguy n   Hoàng   Nghĩa (2005),  Tre   trúc   Việt   Nam.   Hà   N i:   NXB   Nông

nghi p.ệ

ễ ế ộ ố ầ 44. Nguy n   Hoàng   Nghĩa,   Tr n   Văn   Ti n   (2005),   M t   s ứ     loài   n a

ớ ủ ệ ệ ạ ể   T p chí Nông nghi p và Phát tri n (Schizotachyum) m i c a Vi t Nam.

ố ỳ Nông thôn. S  74 ­ k  2 ­ tháng 10/2005.

ế ễ ầ ự ế ả 45. Nguy n Hoàng Nghĩa, Tr n Văn Ti n (2007), K t qu  xây d ng danh sách

ệ ạ ọ T p chí khoa h c lâm nghi p tre trúc Vi t Nam. ệ  (1), tr. 249 ­ 258.

ễ ễ ễ ễ ạ ọ ế   46. Nguy n Hoàng Nghĩa, Nguy n Văn Th , Nguy n Vi n, Ph m Quang Ti n,

ị ồ ễ ạ ị ề   Lê Th  Mai Linh, Nguy n Th  H ng Mai (2018), Đánh giá đa d ng di truy n

ồ ở ề ắ ệ ộ hai loài tre thu c chi Lu ng ( Dendrocalamus Nees) mi n B c Vi t Nam

ị ử ạ ố ọ T p chí Khoa h c Lâm nghi p. ỉ ự d a trên ch  th  phân t ISSR. ệ  S  1/2018: 17

­ 28.

ễ ươ ễ 47. Nguy n Văn Phong ộ   Phùng Văn Phê, Nguy n Trung Thành, D ng M ng

ố ố Hùng, Hoàng Qu c Lâm (2009), “Nhân gi ng Trúc sào (Phyllostachys edulis

ằ ươ ầ ạ ỉ (Carr.) Houz. De Lehaie) b ng ph ng pháp giâm hom thân ng m t i t nh

ự ạ ọ ọ ộ T p chí Khoa h c ĐHQG Hà N i, Khoa h c T  nhiên và Công ằ Cao B ng”,

ố ngh , ệ s : 25/ 2009, tr. 94­100.

ọ ượ ạ ị ị 48. Vũ   Ng c   Ph ng   Hoàng   Th   Phòng,   Thái   Xuân   Du,   Tr nh   M nh   Dũng

ố (2002), Nhân gi ng in vitro cây tre Tàu ( Sinocalamus Latiflorus) và tre M nhạ

ạ tông (Dendrocalamus Asper). T p chí sinh h c ọ  (24): 59­64.

ễ ắ ơ ỹ ồ   ậ  K  thu t tr ng 49. Nguy n Huy S n, Phan Văn Th ng, Lê Văn Thành (2013),

ộ ố ấ ả ệ ộ m t s  loài tre trúc song mây, Nhà xu t b n Nông nghi p, Hà N i.

ậ ồ ố ấ ươ ứ ỹ 50. Lê Văn Thành (2013), Nghiên c u k  thu t tr ng cây B ng m c l y măng

ở ệ ệ ộ ọ ệ ệ  huy n Ba Vì ­ Hà N i. Vi n Khoa h c Lâm nghi p Vi t Nam.

ễ ươ ứ ự Các ph ng pháp nghiên c u th c v t 51. Nguy n Nghĩa Thìn (2007), ậ . NXB

ạ ọ ố Đ i h c Qu c gia.

140

ộ ố ứ ậ ị ưở 52. Cao Danh Th nh (2004), "Nghiên c u m t s  quy lu t sinh tr ấ   ng và c u

ủ ừ ầ ồ ồ ạ ỉ ạ ọ   T p chí Khoa h c trúc c a r ng lu ng tr ng thu n loài t i t nh Thanh Hóa"

ệ ộ ệ ể ố và công ngh , B  Nông nghi p và Phát tri n nông thôn , s  10/2004, tr.1430

­ 1432.

ị ứ ơ ở ề ọ Nghiên c u c  s  khoa h c cho công tác đi u tra và 53. Cao Danh Th nh (2009),

ừ ầ ồ ạ ậ ồ kinh doanh r ng Lu ng tr ng thu n loài t i Thanh Hóa. ế  Lu n án Ti n sĩ Nông

nghi p.ệ

ễ ọ ứ ạ ồ Nghiên c u phân lo i chi Lu ng (Dendrocalamus 54. Nguy n Văn Th  (2012),

ế ỹ ự ậ ọ ậ ở ệ  Vi t Nam. Nees) Lu n án Ti n s  th c v t h c.

ễ ế ễ ễ ầ ọ ị 55. Ma   Thanh  Thuy t,   Nguy n  Văn  Th ,   Nguy n  Vi n,   Tr n  Th   Thu  Hà

ứ ậ ố ế ố ỹ (2020),   Nghiên   c u   k   thu t   nhân   gi ng   chi ọ   t   g c   cành   loài   Tre   ng t

ạ ọ ệ   (Dendrocalamus brandisii (Munro) Kurz). T p chí Khoa h c Công ngh  ­

ậ ố ĐHTN. T p 25 s  11: 193­200

ầ ạ ợ ể ậ ộ Tuy n t p báo cáo H i ngh ị 56. Ph m Thành Trang và Tr n Minh H i (2009),

ậ ầ ứ ệ Sinh thái và Tài nguyên sinh v t l n th  3, 22/10/2009 ­ Vi n ST&TNSV ­

ệ Vi n KH&CN VN.

́ ̀ ̀ ̀ ́ ̣ ở ̣ ̉ 57. Đinh Công Trinh (2011), Nhân giông môt sô loai tre ban đia ́  Tây Băc băng

́ ươ ỷ ế ệ ộ ị ệ   ọ K  y u H i ngh  Khoa h c Công ngh  Lâm nghi p ph ng phap giâm hom.

ự khu v c phía B c ắ , trang 94­98.

ề ặ ị ả ố ứ Nghiên   c u   các   gi i   pháp   ch ng   thoái   hoá, 58. Đ ng  Th nh   Tri u   (2011),

ụ ữ ừ ề ể ồ ồ ạ ph c h i và phát tri n b n v ng r ng lu ng t i Thanh Hoá, 2009­2011 .

ệ ệ ọ ệ Vi n Khoa h c Lâm nghi p Vi t Nam.

ừ ậ ừ ự ả ệ Th m   th c   v t   r ng   Vi t   Nam. 59. Thái   Văn   Tr ng   (1978), Hà   N i:ộ   NXB

KHKT.

ễ ễ ả ấ ọ ử ụ Khai thác và s  d ng SPSS 60. Nguy n H i Tu t, Nguy n Tr ng Bình (2005),

ố ệ ử x  lý s  li u trong Lâm nghi p ệ . Hà N iộ : NXB Nông nghi p.ệ

141

ễ ả ấ ố Phân tích th ng kê ế 61. Nguy n H i Tu t, Vũ Ti n Hinh, Ngô Kim Khôi (2006),

ệ ộ ấ ả trong Lâm nghi pệ , Nhà xu t b n Nông nghi p, Hà N i.

ườ ộ ố ứ ụ ủ ấ Nghiên  c u  tác   d ng  c a   m t  s   ch t 62. Hoàng  Vĩnh  T ng  (1976­1977),

ưở ệ ế ằ ồ kích thích sinh tr ố ng đ n vi c nhân gi ng Lu ng b ng cành . Hà N i: ộ NXB

Nông nghi p.ệ

ử Ưở ễ ệ ọ 63. Nguy n T ng (2001), Tài nguyên tre Vi t Nam, Thông tin Khoa h c k ỹ

ậ ố ệ thu t lâm nghi p, s  6, tr 3­6.

ử Ưở ễ ử ụ ư ễ ợ 64. Nguy n T ng và Nguy n Đình H ng (1995), "S  d ng h p lý và phát

ừ ể ở ệ ạ ố tri n tài nguyên r ng tre Vi t Nam" , T p chí Lâm nghi p ệ , s  8, tr.3­5.

ừ Ưở ễ ế ề ầ ổ Đi u tra b  sung thành ph n loài, 65. Nguy n T ng, Lê Vi t Lâm (2004),

ộ ố ặ ủ ế ở ệ ể ố phân b  và m t s  đ c đi m sinh thái các loài tre ch  y u Vi t Nam . Đề

ứ ệ ọ ọ ệ ệ tài nghiên c u khoa h c. Vi n Khoa h c Lâm nghi p Vi t Nam.

ễ ễ ễ ế ọ 66. Nguy n Vi n, Nguy n Văn Th , Ma Thanh Thuy t (2019), ộ ố ặ   M t s  đ c

ậ ọ ủ ể đi m sinh v t h c c a cây Tre ng t ( ọ Dendrocalamus brandisii (Munro)

ề ạ ọ ố Kurz. T p chí Khoa h c Lâm nghi p ệ . S  chuyên đ  2019: 19.

ể ố ế 67. Vietbuild   Home  (2020),  Tri n   lãm   Qu c   t Vietbuild   Home   năm   2020.

http://www.vietbuildafc.com.vn/vn/Default.aspx  ho c  ặ https://www.vccinews.vn/

print/33446/thep­xanh­tiem­nang­trong­nuoc­va­xuat­khau.html

ướ ế Ti ng n c ngoài

68. Banik,   R.L.,   (1985),  Techniques   of   Bamboo   Propagation   with   Special

Reference to Prerooted and Prerhizomed Branch Cuttings and Tissue Culture.

In: Recent Research on bamboos [eds. A,N. Rao, G. Dhanarajan, C.B. Sastry].

Zhejiang Forest Research Instite, Bangladesh: 127­134.  Proceedings of the

International Bamboo Workshop, Hangzhou, China 1985.

69. Banik,   R.   L.,   (1994),  A   manual   for   vegetative   propagation   of   bamboos,

INBAR/FORTIP.

142

70. Bernard   Kigomo   (2007),  Guidelines   for   growing   Bamboo.   Kenya   Forestry

Rearch Institute. P.34.

71. Bentham,   G.,   (1883),   Bambuseae,   in:   Bentham,   G.,   Hooker,   J.D.   (Eds.),

Genera Plantarum 3, pp. 1094­1096, 1207­1215.

72. Camus,   E.G.,   (1913),  L.es   Bambusées:   monographie,   biologie,   culture,

principaux usages. Paul Lechevalier, Paris, 215 pp.

73. Camus E.­G. & CamusA (1923), Graminées [Gramineae], in Lecomte M.­H. &

Gagnepain F. (eds), Flore générale de l’Indo­Chine 7. Masson, Paris: 625­638.

74. Chen, T.H., Wang DH, Wang S., (2016), The trend of growth characteristics

of moso bamboo shoots (Phyllostachys pubescens) in Fenghuangsam Area,

Nantou Country. Q J Chin For 47(2), pp.169­180.

75. China National Bamboo Reasearch Center (2001), Cultivation and Integrated

Utilization on Bamboo in China.

76. China National Bamboo Reaserch Center (2008), Cultivation of Bamboo.

77. Cusack,   V.,   (1997),  Bamboo   rediscovered.   Earth   Garden   Books,   Victoria,

Australia.

78. Doyle J. J., Doyle J. L.,  (1987),  A rapid DNA isolation procedure for small

quantities of fresh leaf tissue. Phytochemical Bulletin, 19: 11 ­ 15.

79. Dransfield, S. & Widjaja, E.A., (1995), Plant Resources of South ­ East Asia

7: Bamboos. Backhuys Publisher, Leiden.

80. FAO   (2005),  World   bamboo   resource   a   thematic   study   prepared   in   the

framework of the Global Forest Resources Assessment 2005.

81. FAO, INBAR (2007),  World bamboo resource, Non­wood forest product. A

thematic   study   prepred   in   the   framework   of   the   Global   Forest   Resources

Assessment 2005, pp. 3 ­8, 22­29.

82. Fu Maoyi & Xiao Jianghua (1996), Cultivation & Utilization on bamboos.

Chinese Academy of Forestry.

143

83. Fu Maoyi et.al. (2000), Cultivation & Utilization on Bamboos, China Forestry

Publishing House.

84. Gamble, J.S., (1896), The Bambuseae of Bristish India. Annals of the Royal

Botanic Garden, Calcutta 7: 77­93.

85. Gulabrao, Y,A, Kaushal, R, Tewari, S,K,, Tomar, J,M,S, & Chaturvedi, O,P,

(2012), Seasonal effect on rooting behaviour of important bamboo species by

culm cuttings, Journal of Forestry Research 23(3): 441­445.

86. Guo Y.B., Lin R.S. & Xia N.H (2010), Dendrocalamus menglongensis sp.nov

(Poacae­Bambusoideae) from Yunnan, China,  Nordic Journal of Botany  28:

87. Tran Viet Ha, (2010),  Growth and quality of indigenous bamboo species in

506­508.

the   mountainous   regions   of   Northern   Vietnam.   PhD   thesis.   Georg­August­

Universitat Gottingen.

88. Hassan, S.M (1977), Studies on the vegetative propagation of bamboos. Bano

Biggyan Patrika (Journ. of Bang. For. S C.). 6(2): 64­71.

89. Holttum, R.E., (1956), The classification of bamboos.  Phytomorphology  6, 73­

90.

90. Hossain,   M,A,,   Kumar,   S,M,,   Seca,   G,,   Maheran,   A,A,   &   Nor­Aini,   A,S,

(2018), Mass propagation of Dendrocalamus asper by branch cutting. Journal

of Tropical Forest Science 30(1): 82­88.

91. Hsueh, C.J & Li, D.Z., (1996), Dendrocalamus Nees. In: Keng, B. & Wang,

Z. (ed.), Flora Reipublicae Popularis Sinicae 9: 162­164.

92. Hsueh, C.J & Li, D.Z.,  (1988),  A study on the genus  Dendrocalamus  Nees

from China I. Journal of Bamboo Research 7: 1­19.

93. Li, D. Z. & Stapleton C., (2006),  Dendrocalamus  Nees. In:Wu,C.Y.et al. (eds),

Flora of China. Science Press, Beijing, Miss. Bot. Gard. Press 22:39 ­ 46.

144

94. Loureiro  (1790),  Arundo   agrestis  Loureiro,   FI.   Cochinch.,   1790:   57,   FI.

Cochinch. ed. Willd., 1, 1793: 72.

95. Munro, W., (1868), A monograph of the Bambusaceae, including descriptions

of all species. Transactions of the Linnean Society of London. 26, 1­157.

96. Nautiyal S., Negi S. S., Biswas S. & Rathore R. K., (2008), Farmers friendly

cost effective propagation techniques of bamboo.  Forest Research Institute,

Dehradun,   India:   253­271,   In  Proceedings   of   international   conference   on

Improvement   of   bamboo   productivity   and   marketing   for   sustainable

livelihood, New Delhi, India.

97. Nees ab Esenbeck, C. G., (1834), Bambuseae Brasilienses. Linnaea 9(1): 461­

494. Google Scholar.

98. Ohrnberger D., (1999), The bamboos of the world: Annotated Nomenclature

and   Literature   of   the   Species   and   the   Higher   and   Lower   Taxa.  Elsevier

Science Publishers B.V., Amsterdam, NewYork, Oxford, Tokyo.

99. Raju R.I. & Roy S.K., (2016), Mass propagation of  Bambusa bamboos  (L,)

Voss through in vitro culture, Jahangirnagar University Journal of Biological

Sciences 5(2):15­26.

100. Ramanayake S.M.S.D., Meemaduma V.N. & Weerawardene, (2007), Genetic

Diversity in a population of Dendrocalamus giganteus Wall. Ex Munro (giant

bamboo) in the Royal Botanic Gardens in Peradeniya, SriLanka Journal of the

National Science Foundation of Sri Lanka, vol. 35, No.3: 207­210.

101. Ramyarangsi, S., (1990), Techniques for seed storage of Thyrsostachys siamensis.

In: Ramanuja Rao, I.V., Gnanaharan, R. & Sastry, C.B. (Editors): Bamboos

current   research, Proceedings   of   the   international   bamboo   workshop,

November 14 ­ 18, 1998, Cochin, India. The Kerala Forest Research Institute,

India and International Development Research Centre, Canada, pp 133 ­ 135.

102. Rao, I. V. R. et al., (1985), Tissue culture approaches to the mass propagation

and   genetic   improvement   of   bamboos.  In   :   Bamboos   Current   Research

145

(KFRI/IDRC, Delhi),  Rao, I. V. R., Gnanaharan, R. and Sastry, C. B. (eds.).

pp.151­58.

103. Rao,   I.U.,   Rao,   I.V.R.   and  Narang,V.,  (1985),  Somatic   embryogenesis   and

regeneration   of   plants   in   the   bamboo  Dendrocalamus   strictus.  Plant  Cell

Reports 4: 191­194.

104. Rao, I.V.R., Yusoff, A.M. Rao A.N and Sastry, C.B., (1990), Propagation of

bamboo and rattan through tissue culture. The I.D.R.C. Bamboo and Rattan

Research Network, Canada, pp. 11­60.

105. Rao VR, Rao AN, (1995), Bamboo and Ratttan, Genetic Resources and Use.

Proceedings   of   the   First   INBAR   Biodiversity,   Genetic   Resources   and

Convervation Working Group, 7­9 November 1994, Singapore, IPGRI, 78 pp.

106. Rao, A.N and Rao, V.R, (1999). Bamboo and Rattan, Genetic Resources and

Use. Proceedings of the third INBAR­IPGRI Biodiversity, Genetic Resources

and   Conservation   Working   Group,   24­27   August   1997,   Sergan,   Malaysia.

IPGRI, 203 pp.

107. Raunkiaer C. (1934), The life forms of plants and statistical plant geography,

Clarendon Press, Oxford, U.K.

108. Ray   S.S.   &   Ali   M.N.,   (2016).   Factors   influencing   microprogation   of

bamboo   species   using   nodal   explants:   A   review.  Research   Journal   of

pharmaceutical, biological and chemical sciences 7(5): 2877­2889.

109. Razvi,   S,,   Aziem,   S,,   Nautiyal,   S,   &  Bakshi,   M,   (2017).   Effect   of  rooting

hormones on adventious root formation of branch cuttings of Dendrocalamus

gigantueus  Wallich   ex   Munro   (Giant   bamboo)   through  ex­vitro  methods,

Plant Archives, Vol, 17, No,1: 483 ­487.

110. Rungnapar   Pattanavibool,   (1998),   Bamboo   research   and   deverlopment   in

Thailand, Thailand Royal Forest Department.

146

111. Prosea (1995), Plant Resoures of South­East Asia No.7: Bamboos. Backhuys

Publishers, Bogor Indonesia.

112. Suwannapinunt W., Thaiutsa B (1988), Effects of Fertilization on Growth and

Yield of Bamboos, In: bamboo current research [eds. I.V. Ramanuja Rao, R.

Gnanaharan,   Cherla   B.   Sastry],  Department   of   Silviculture,   Faculty   of

Forestry, Kasetsart University, Bangkok, Thailand: p.125­128. Proceedings of

the International Bamboo Workshop, Cochin, India.

113. Seethalakshmi,   K.K.,   Jijeesh,   C.M.   and   Balagopalan,   M.,   (2016),  Bamboo

plantations: An approach to Carbon sequestration. In Proceedings of National

Workshop on Global Warming and its Implications for Kerala.

114. Shanmughavel P. and K. Francis (1997), Balance and turnover of nutrients in

a bamboo plantation (Bambusa bamboos) of different ages. Journal of Biology

and Fertilizer of Soil.Vol. 25, Number 1/May, 1997. P. 69­74.

115. Soderstrom,   T.R.,   Ellis,   R.P.,   (1987),   The   position   of   bamboo   genera   and

allies  in a  system of grass  classification.  In Soderstrom,  T.R.,  Hilu,  K.W.,

Campbell, C.S., Barkworth, M.E. (Eds.), Grasses: Systematics and Evolution.

Smithsonian Institution, Washington, D.C., pp. 225­238.

116. Stapleton,   C.M.A.,   (1994),   The   bamboos   of   Nepal   and   Bhutan   Part   III:

Drepanostachyum, Himalayacalamus, Ampelocalamus, Neomicrocalamusand

Chimonobambusa (Gramineae: Poaceae, Bambusoideae).  Edinburgh Journal

of Botany. 51, 301­330.

117. Sun,   Y.,  Xia,   N.­H.,   Lin,  R.­S.,  (2005),   Phylogenetic  analysis   of  Bambusa

(Poaceae: Bambusoideae) based on internal transcribed spacer sequences of

nuclear ribosomal DNA. Biochemical Genetics. 43, 603­612.

118. Tewari,   D.N.,   (1993), A   Monograph   on   Bamboo.   International   Book

Distributors, Dehra Dun, 109­118.

119. Tian   B.,   Yang  H.Q.,   Wong  K.M.,   Liu   A.Z.   and   Ruan  Z.Y.,   (2012),   ISSR

analysis shows low genetic diversity versus high genetic differentiation for

147

giant bamboo, Dendrocalamus giganteus (Poaceae: Bambusoideae), in China

populations. Genetic Resources and Crop Evolution 59(5).

120. Victor Cusack (1997),  Bamboo rediscovered, Earth garden books, Victoria,

Australia.

121. Wang, K., Hsueh, C., (1994), A preliminary study on geographical distribution

and types of bamboo forest in Xishuangbanna, Yunnan, China.  Guihaia  14

(2):144­150.

122. Wang, B., Wei, W.J., You, W.Z., Niu, X., Man, R.Z., (2013), Biomass and

carbon stock in Moso bamboo forests in subtropical China: characteristics and

implications. Journal of Tropical Forest Science 25 (1), 137­148.

123. Widjaja,   E.A.,   (1987),   A   revision   of   Malesian   Gigantochloa   (Poaceae­

Bambusoideae). Reinwardtia 10, 335­339.

124. Wong,   K.M.,   (1993),   Four   new   genera   of   bamboos   (Gramineae:

Bambusoideae) from Malesia. Kew Bull 48,517­532.

125. Yang Y. and J. Xue, (1998), Bamboo Resources and their Utilization in China.

In: Rao, A.N. and V. Ramanatha Rao (eds). Bamboo­Conservation, Diversity,

Ecogeography,   Germplasm,   Resource   Utilization   and   Taxonomy.   9­13.  In

Proceedings of training course cum workshop, 10­17 May 1998, Kunming and

Xishuangbanna, Yunnan, China.

126. Yang,   H.­Q.,   Peng,   S.,   Li,   D.­Z.,   (2007).   Generic   delimitations   of

Schizostachyum   and   its   allies   (Gramineae:   Bambusoideae)   inferred   from

GBSSI and trnL­F sequence phylogenies. Taxon 56, 45­54.

127. Yang,   J.­B.,  Yang,  H.­Q.,  Li,   D.­Z.,  Wong,   K.­M.  &  Yang,  Y.M.,   (2010),

Phylogeny of Bambusa and its allies (Poaceae: Bambusoideae) inferred from

nuclear GBSSI gene and plastid psbA­trnH, rpl32­trnL and rps16 intron DNA

sequences. Taxon 59, 1102­1110.

148

128. Yang,   H­Q,   An   M­Y,   Gu,   Z­J   ,   Tian   B.,   (2012).   Genetic   Diversity   and

Differentiation of Dendrocalamus membranaceus (Poaceae: Bambusoideae), a

Declining   Bamboo   Species   in   Yunnan,   China,   as   Based   on   Inter­Simple

Sequence   Repeat   (ISSR)   Analysis,   International   Journal   of   Molecular

Sciences, 13, 4446­4457; doi:10.3390/ijms13044446.

129. Yen,   T.M.   and   Lee,   J.S.,   (2011),   Comparing   aboveground   carbon

sequestration between Moso bamboo (Phyllostachys heterocycla) and China

fir (Cunninghamia lanceolata) forests based on the allometric mode,  Forest

Ecology and Management, Vol. 261, pp. 995 ­ 1002.

130. Zhang, H., Zhuang, S., Sun, B., Ji, H., C and Zhou, S., (2014), Estimation of

biomass and carbon storage of moso bamboo (Phyllostachys pubescens Mazel

ex Houz.) in southern China using a diameter­age bivariate sistribution model,

Forestry, vol, 87, pp. 674­682, doi: 10.1093/forestry/cpu028.

131. Zhou   Fangchun   (2000),   Selected   works   of   bamboo   research.   The   Bamboo

Research Editorial Committee, Nanjing Forestry University, Nanjing, China.

132. Zhu   Zhaohua   (2001),  Sustainable   development   of   the   Bamboo   and   Rattan

sectors in tropical China. China Forestry Publishing House.

149

Ụ Ụ PH  L C

ế ề ể ẫ ụ ụ Ph  l c 01 : Các m u bi u phi u đi u tra

ề ế ả ặ ể Bi u ể 01: Phi u đi u tra, mô t đ c đi m hình thái Tre mai

ề Ngày đi u tra:

ườ Ng ề i đi u tra:

ị ỉ Đ a đi m ể  thu m u:ẫ xã huy nệ t nh

ộ ớ Kinh đ :ộ Vĩ đ :ộ Đ  cao so v i m t n ặ ướ  bi n:ể c

ả Sinh c nh: oT ự nhiên oTr ngồ oPhổ bi nế oHi mế  g pặ

ụ ầ ợ Thân ng m: o  C m (th a, ư  chen chúc) o  M cọ  t nả o   H nỗ  h p o

Thân khí sinh: Đ ngườ  kính: cm  Chi uề cao:

m

ọ ẳ ủ Ng n thân khí sinh:   oTh ng        o Cong     oR

ầ ố Ph n g c: oTh ng ẳ o Cong     oZíc z cắ

Vòng r  t ễ ừ ố  thứ  đ t trở xu ng.ố

ườ ề Lóng thân: Đ ng kính lóng 5 cm,  Chi u dài lóng 5:cm

ứ ề Chi u dày lóng th  5: cm;

ẳ ộ ộ Đ  tròn: Tròn    Vuông    Có rãnh   M t phía ph ng   Ô van

Thân: đ c ặ hay r ng ỗ

ộ ắ ầ ướ Trong lóng thân: không có gì, có b t tr ng/đen, đ y n c, có vách ngăn

Lóng thân: o Không s cọ oCó s cọ Màu s c:ọ

ề ặ ấ ắ B  m t lóng thân (ph n tr ng, lông…):

ố ướ Đ t: Trên vòng mo D i vòng mo:

ồ ở ộ ộ Vòng mo: Ch i đ t (m t hay nhi u):ề

Phân cành: Cành chính từ đ tố  thứ Góc chĩa cành:

150

ổ ố T ng s  cành ở gi aữ  thân: Số cành

chính:

ề ố ề ễ ễ Chi u dài cành: Cành có gai/không có gai   G c cành (nhi u r , ít r , không

r )ễ

ụ ộ ứ ề Mo thân: oS mớ  r ng  oR ng ụ  mu n  o Không r ngụ Mo c ng/m m

ẹ B  mo: M tặ  ngoài Hình dáng (cân, không cân) Mép

Kích th c:ướ  Đáy l nớ Đáy bé: Cao:

ưỡ ư ề ằ L i mo (nhô cao, b ng, lõm, răng c a, li n, tua):

ỏ ướ Tai mo (to, nh , kích th c, lông/không lông):

ụ ẳ ế Phi n mo: R ng/không r ngụ Th ng/ngang/l ậ  ng t cượ

M tặ  trên: M tặ  d iướ

ố ỏ ướ Lá:  S  lá trên 1 cành nh :          Kích th c:

Tai bẹ lá: L iưỡ  lá:

Bẹ lá: Cu ngố  lá:

M tặ  trên M tặ  d i:ướ

Mép lá: S  gânố bên:

ố Hoa: Màu bông chét (nh )ỏ S  bông chét(nh )/1ỏ  đ t:ố

ầ Kích th c:ướ  Hình bông chét Đ u   bông

ọ chét (nh n,tù)

Hoa nhỏ (m ,ở  đóng) Màu chỉ nh :ị Màu bao ph n:ấ Màu nhu :ỵ

ướ Qu :ả Màu quả Hình dáng: Kích th c:     B ề m t:ặ

ắ ầ Mùa măng: Tháng b t đ u Tháng t pậ  trung Tháng k tế  thúc

Giá tr  sị ử d ng:ụ

ươ ị Tên đ a ph ng

151

Tên khoa h c: ọ

Ghi chú:

152

̀ ề ể ể ̉ ̣ Bi u 02: Bi u đi u tra Tre mai điên hinh trong bui

OTC: Đ aị  đi m:ể

Độ cao: Độ d c:ố

ơ Ngày đi uề  tra: H ngướ  ph i:

ề ị V  trí: Nhóm đi u tra:

̀ ̀ Chiêu dai Canh̀ Ghi ̀ ̣ ̀ ̀ ́ Canh phu S  lonǵố Chiêu dai long chinh́ chú ̀ ́ canh chinh

́ ́ ể ươ ế Bi u 03: Phi u đo kich th ́ c la Tre mai

́ ươ ̣ ̣ ơ Toa đô:                               H ng Ph i

̀ ̀ ̣ Đô cao:                               Ngay điêu tra

́ ̣ ̣ ̉ Đô dôc: Đia điêm

̀ ́ ́ ̉ ̣ TT ̀ ̀ Chiêu dai Chiêu ngang Khoang cach be la Ghi chú

̀ ̀ ể ̣ ̉ ́ Bi u 04: Phiêu điêu tra đăc điêm sinh thai

ề ườ ề Ngày đi u tra:                          Ng i đi u tra:

ố ệ ệ S  hi u OTC:                          Di n tích OTC:

ể ị Đ a đi m:

ự ấ ồ 1. Khu v c:   Núi cao         Núi th p            Đ i bát úp

ị ị ườ ố ỉ 2. V  trí đ a hình:  Chân      S n        Đ nh     Ven khe su i

ừ ừ ậ ậ ả ọ 3. Cách m c:  R i rác       T p trung t ng đám      T p trung thành r ng

153

ổ ưỡ ạ ấ 4. Th  nh ng: Lo i đ t:

ấ ặ ị Đ t đai: Th t ho c sét     Cát pha       Cát

ấ ẩ ộ ẩ Ẩ Đ   m: R t  m       m          trung bình        Khô

ắ ấ Màu s c đ t:

ộ ầ ầ ấ Đ  d y t ng đ t…………………..………….. cm

ộ 5. Đ cao so ớ v i ặ   m t ể bi n ……………..

………………………………………

ướ 6. H ng ố d c chính ………………..…………..

……………………………..

ộ ố 7. Đ  d c trung bình…………………..……………………………………..

ỷ ệ 8. T l đá

ổ n i…………………………………………………………………

ị ị 9. V  trí đ a lý: E: ............................................................. N:

10. ạ   Lo i hình ừ r ng ấ xu t ệ hi n Tre mai:

………………………………………..

ộ 11. Đ  tàn che: ………………………………………………………………..

ộ ủ 12. Đ  che ph : ………………………………………………………………

ụ 13. Tên loài cây b i: ………………………………………………………….

ụ ề 14. Chi u cao cây b i ………….... m

15. Tên loài ả th m t ươ   i

………………………………………………………. .

ề ả ươ 16. Chi u cao th m t i..……….... m

ọ ỗ ọ ụ ọ ả ầ ạ ợ 17. D ng thân ng m:  M c t n          M c c m       M c h n h p

ọ ỗ ọ ụ ọ ả ạ ợ 18. D ng thân khí sinh: M c t n         M c c m       M c h n h p

ả ề ế 19. K t qu  đi u tra:

154

ấ ượ TT Loài cây D1.3 Hvn Dt Ch t l ng Ghi chú

1

3

ể ể ề ưở Bi u 05: Bi u đi u tra sinh tr ng Tre mai

OTC: Th cự  bì:

Đ aị  đi m:ể Đ  ộ che ph :ủ

Độ cao: S  ố măng trên b i:ụ

Độ d c:ố Ngày đi uề  tra:

ơ H ngướ  ph i: ị V  trí:

Ch tấ Tu iổ Ghi chú T ố ụ Cây số Dlóngt5  S  b i (cm) cây vn

ượ l uấ ng cây B tố

155

ụ ụ ươ ề ườ ộ ạ Ph  l c 02: Phân tích ph ng sai v  Đ ng kính và đ  dài lóng Tre mai t i

ứ ẳ ự ề ầ các khu v c nghiên c u b ng ph n m m SPSS 20.0

Test of Homogeneity of Variances

df1 df2 Sig.

Levene  Statistic

2.015 4 220 .093 Dl5

5.104 4 220 .001 Ll5

bedayvach 15.750 4 220 .000

.737 4 220 .567 Hvn

ANOVA

Df F Sig.

Sum of  Squares Mean  Square

48.336 4 12.084 19.133 .000 Between  Groups

Dl5 138.945 220 .632 Within  Groups

Total 187.281 224

1161.437 4 290.359 293.807 .000 Between  Groups

Ll5 217.419 220 .988 Within  Groups

Total 1378.856 224

28.515 4 7.129 214.614 .000 Between  Groups

bedayvach 7.308 220 .033 Within  Groups

Total 35.822 224

65.411 4 16.353 31.827 .000 Between  Groups

Hvn 113.036 220 .514 Within  Groups

Total 178.446 224

156

Homogeneous Subsets

Dl5

Tinh N Subset for alpha = 0.05

1 2 3

45 10.3600 Phu Tho

45 11.3044 Thai  Nguyen

45 11.3867 11.3867 Bac Kan Duncana

45 11.4778 11.4778 Tuyen  Quang

45 11.7067 Ha Giang

1.000 .334 .072 Sig.

Means for groups in homogeneous subsets are displayed.

a. Uses Harmonic Mean Sample Size = 45.000.

Hvn

Tinh N Subset for alpha = 0.05

1 2 3

45 14.1133 Tuyen  Quang

45 14.2267 Phu Tho

45 15.0756 Duncana Thai  Nguyen

45 15.1111 Bac Kan

45 15.4933 Ha Giang

.454 .814 1.000 Sig.

Means for groups in homogeneous subsets are displayed.

a. Uses Harmonic Mean Sample Size = 45.000.

Test of Homogeneity of Variances

df1 df2 Sig.

Levene  Statistic

5.104 Ll5 4 220 .001

15.750 bedayvach 4 220 .000

157

ANOVA

Df F Sig.

Sum of  Squares Mean  Square

1161.437 4 290.359 293.807 .000 Between  Groups

Ll5 217.419 220 .988 Within  Groups

1378.856 224 Total

28.515 4 7.129 214.614 .000 Between  Groups

bedayvach 7.308 220 .033 Within  Groups

35.822 224 Total

Robust Tests of Equality of Means

Statistica df1 df2 Sig.

Ll5 Welch 226.089 4 .000 108. 704

bedayvach Welch 187.024 4 .000 106. 746

a. Asymptotically F distributed.

Homogeneous Subsets

Ll5

Tinh Subset for alpha = 0.05 N

1 2 3 4

45 Phu Tho 33.602 2

35.3978 45 Tuyen  Quang

Duncana 35.5000 45 Thai  Nguyen

45 Bac Kan 37.4000

45 Ha Giang 40.2956

Sig. 1.000 .626 1.000 1.000

158

Means for groups in homogeneous subsets are displayed.

a. Uses Harmonic Mean Sample Size = 45.000.

Bedayvach

Tinh N Subset for alpha = 0.05

1 2 3 4 5

Phu Tho 45 2.1956

45 2.5044 Thai  Nguyen

45 2.6444 Duncana Tuyen  Quang

Bac Kan 45 3.0044

Ha Giang 45 3.1956

Sig. 1.000 1.000 1.000 1.000 1.000

Means for groups in homogeneous subsets are displayed.

a. Uses Harmonic Mean Sample Size = 45.000.

159

ụ ụ ươ ề ướ ủ ạ Ph  l c 03: Phân tích ph ỉ ng sai v  Ch  tiêu kích th c lá c a Tre mai t i

ứ ằ ự ề ầ các khu v c nghiên c u b ng ph n m m SPSS 20.0

Test of Homogeneity of Variances

Levene df1 df2 Sig.

Statistic

12.020 Rla 4 220 .000

2.409 Lla 4 220 .050

ANOVA

Sum of df Mean F Sig.

Squares Square

Between 69.998 4 17.499 93.752 .000 Groups

Rla Within 41.064 220 .187 Groups

Total 111.062 224

Between 3321.66 7029.614 4 1757.404 .000 Groups 7

Lla Within 116.396 220 .529 Groups

Total 7146.010 224

Robust Tests of Equality of Means

Statistica df1 df2 Sig.

Rla Welch 66.591 4 107.588 .000

Lla Welch 4125.490 4 108.976 .000

a. Asymptotically F distributed.

Homogeneous Subsets

Rla

160

N Subset for alpha =

0.05 Tinh

1 2 3

6.2600 Bac Kan 4 5

6.2867 Phu Tho 4 5

6.3333 Duncana Thai  Nguyen 4 5

6.7467 Tuyen  Quang 4 5

Ha Giang 45 7.7289

Sig. .452 1.000 1.000

Means   for   groups   in   homogeneous   subsets   are

displayed.

a. Uses Harmonic Mean Sample Size = 45.000.

Lla

Tinh N Subset for alpha = 0.05

1 2 3 4 5

Phu Tho 45 25.4444

36.2533 45 Tuyen  Quang

38.4533 45 Duncana Thai  Nguyen

Bac Kan 40.1244 45

Ha Giang 40.6778 45

Sig. 1.000 1.000 1.000 1.000 1.000

Means for groups in homogeneous subsets are displayed.

a. Uses Harmonic Mean Sample Size = 45.000.

161

ươ ể ế ả ng sai v  Đ c đi m c a mo thân Tre

ề ặ ề ụ ụ ạ Ph  l c 04: K t qu  phân tích ph ứ ằ ự mai t ủ i các khu v c nghiên c u b ng ph n m m SPSS 20.0

ầ Test of Homogeneity of Variances

Levene df1 df2 Sig. Statistic

7.540 Rmo 4 220 .000

2.302 Hmo 4 220 .060

Robust Tests of Equality of Means

Statistica df1 df2 Sig.

Rmo Welch 271.809 4 108.048 .000

Hmo Welch 763.714 4 109.779 .000

a. Asymptotically F distributed.

ANOVA

Sum of df F Sig. Mean

Square Squares

Between 979.822 4 244.955 288.386 .000

Rmo .849

186.868 1166.690 220 224

Groups Within Groups Total Between 2598.782 4 649.695 652.470 .000

Hmo .996

219.064 2817.846 220 224

Groups Within Groups Total Homogeneous Subsets

Rmo

Tinh N Subset for alpha = 0.05

1 2 3 4

Duncana Phu Tho 45 37.0022

Thai 45 39.4956

Nguyen Bac Kan 45 40.9978

162

Tuyen 45 41.2022

45

Quang Ha Giang Sig. 1.000 1.000 .294 43.3000 1.000

Means for groups in homogeneous subsets are displayed. a. Uses Harmonic Mean Sample Size = 45.000.

Hmo

Tinh N Subset for alpha = 0.05

1 2 3 4

45 29.6000

Phu Tho Thai 45 35.4978

Nguyen Tuyen Duncana 45 37.7022

37.8378

45 45

Quang Bac Kan Ha Giang Sig. 1.000 1.000 .520 39.2044 1.000

Means for groups in homogeneous subsets are displayed.

a. Uses Harmonic Mean Sample Size = 45.000.

163

ụ ụ ệ ề ạ ẫ Ph  l c 05: Danh sách kí hi u các m u Tre mai phân tích đa d ng di truy n

Ể Ị Ể Ị STT Kí hi uệ Đ A ĐI M STT Kí hi uệ Đ A ĐI M

ạ ắ 1A B c K n 2T Tuyên Quang 9 1

́ 1H Hà Giang 2V Thai Nguyên 10 2

1P Phú Thọ 3A ắ ạ B c k n 11 3

1T Tuyên Quang 3H Hà Giang 12 4

́ 1V Thai Nguyên 3P Phú Thọ 13 5

ạ ắ 2A B c K n 3T Tuyên Quang 14 6

2H Hà Giang 2H Hà Giang 15 7

2P Phú Thọ 8

164

ả ử ụ ụ Ả ề ế ằ ầ ưở ủ ấ Ph  l c 06: K t qu  x  lý b ng ph n m m Irristat 5.0  nh h ng c a ch t

ế ỷ ệ ố ễ ủ ố ồ ả ĐHST đ n t  l s ng, ra ch i và kh  năng ra r  c a hom g c Tre mai ở ụ  v

Xuân

SINGLE EFFECT ANOVA FOR UNBALANCED DATA FILE 3  8/ 5/21 8:22

­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­ :PAGE  1

ANOVA FOR SINGLE EFFECT ­ CHAT$

­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­

VARIATE  TREATMENT MS ­ DF  RESIDUAL MS ­ DF  F­RATIO F­PROB

%SONG 30     482.43    3   18.424    26  26.19 0.000

% RC 30N     359.14    3   25.641    26  14.01 0.000

SC 30N    0.44229    3  0.28989E­01  26  15.26 0.000

%SONG 60     711.60    3   32.194    26  22.10 0.000

%RC 60N     736.91    3   41.595    26  17.72 0.000

SC 60N    0.49984    3  0.18928    26  2.64 0.070

%RR 60N     736.91    3   41.595    26  17.72 0.000

SRTB     26.626    3  0.65828    26  40.45 0.000

CDR     3.6251    3  0.91137E­01  26  39.78 0.000

ANOVA FOR SINGLE EFFECT ­ NONGDO$

­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­

VARIATE  TREATMENT MS ­ DF  RESIDUAL MS ­ DF  F­RATIO F­PROB

%SONG 30     436.34    3   23.742    26  18.38 0.000

% RC 30N     325.39    3   29.535    26  11.02 0.000

SC 30N    0.19408    3  0.57628E­01  26  3.37 0.033

%SONG 60     687.74    3   34.948    26  19.68 0.000

%RC 60N     737.74    3   41.500    26  17.78 0.000

SC 60N    0.35140    3  0.20641    26  1.70 0.190

%RR 60N     737.74    3   41.500    26  17.78 0.000

SRTB     27.997    3  0.50012    26  55.98 0.000

CDR     3.8687    3  0.63033E­01  26  61.38 0.000

165

166

ANOVA FOR SINGLE EFFECT ­ CHAT$*NONGDO$

­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­

VARIATE  TREATMENT MS ­ DF  RESIDUAL MS ­ DF  F­RATIO F­PROB

%SONG 30     196.75    9   7.7778    20  25.30 0.000

% RC 30N     132.88    9   27.407    20  4.85 0.002

SC 30N    0.19290    9  0.17221E­01  20  11.20 0.000

%SONG 60     285.76    9   20.000    20  14.29 0.000

%RC 60N     305.72    9   27.037    20  11.31 0.000

SC 60N    0.39697    9  0.14241    20  2.79 0.027

%RR 60N     305.72    9   27.037    20  11.31 0.000

SRTB     10.770    9  0.32646E­02  20 3298.95 0.000

CDR     1.4578    9  0.62530E­02  20 233.13 0.000

TABLE OF MEANS FOR FACTORIAL EFFECTS FILE 3  8/ 5/21 8:22

­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­ :PAGE  2

MEANS FOR EFFECT CHAT$

­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­

CHAT$    NOS   %SONG 30   % RC 30N    SC 30N   %SONG 60

IBA        9    75.9259   42.5926   2.56209   72.5926

IAA        9    72.2222   41.8519   2.22242   69.6296

NAA        9    80.3704   47.4074   2.62537   77.0370

?C         3    55.5556   25.5556   2.04762   46.6667

SE(N=  8)         1.51754   1.79029   0.601963E­01 2.00604

5%LSD 26DF         4.41130   5.20412   0.174983   5.83130

CHAT$    NOS   %RC 60N    SC 60N   %RR 60N     SRTB

IBA        9    71.4815   4.67189   71.4815   15.3998

IAA        9    68.5185   4.15998   68.5185   15.0489

NAA        9    75.1852   4.61749   75.1852   16.3035

?C         3    44.4444   4.31477   44.4444   10.4081

SE(N=  8)         2.28023   0.153820   2.28023   0.286854

167

5%LSD 26DF         6.62831   0.447134   6.62831   0.833845

CHAT$    NOS     CDR

IBA        9    8.03110

IAA        9    7.97477

NAA        9    8.44255

?C         3    6.25392

SE(N=  8)         0.106734

5%LSD 26DF        0.310262

­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­

MEANS FOR EFFECT NONGDO$

­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­

NONGDO$    NOS   %SONG 30   % RC 30N    SC 30N   %SONG 60

100        9    72.9630   42.2222   2.39163   70.0000

200        9    78.8889   45.9259   2.54056   76.2963

300        9    76.6667   43.7037   2.47770   72.9630

0         3    55.5556   25.5556   2.04762   46.6667

SE(N=  8)         1.72270   1.92141   0.848733E­01 2.09009

5%LSD 26DF         5.00767   5.58529   0.246715   6.07560

NONGDO$    NOS   %RC 60N    SC 60N   %RR 60N     SRTB

100        9    69.2593   4.26575   69.2593   15.0140

200        9    75.5556   4.72920   75.5556   16.5045

300        9    70.3704   4.45440   70.3704   15.2338

0         3    44.4444   4.31477   44.4444   10.4081

SE(N=  8)         2.27762   0.160629   2.27762   0.250029

5%LSD 26DF         6.62074   0.466926   6.62074   0.726801

168

NONGDO$    NOS     CDR

100        9    7.78922

200        9    8.42165

300        9    8.23755

0         3    6.25392

SE(N=  8)         0.887642E­01

5%LSD 26DF        0.258025

­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­

MEANS FOR EFFECT CHAT$*NONGDO$

­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­

CHAT$   NONGDO$    NOS   %SONG 30   % RC 30N    SC 30N

IBA     100        3    72.2222   41.1111   2.49667

IBA     200        3    75.5555   42.2222   2.61422

IBA     300        3    80.0000   44.4444   2.57540

IBA     0         0      0.000000   0.000000   0.000000

IAA     100        3    66.6667   38.8889   2.20202

IAA     200        3    77.7778   45.5556   2.12037

IAA     300        3    72.2222   41.1111   2.34488

IAA     0         0      0.000000   0.000000   0.000000

NAA     100        3    80.0000   46.6667   2.47619

NAA     200        3    83.3333   50.0000   2.88710

NAA     300        3    77.7778   45.5556   2.51282

NAA     0         0      0.000000   0.000000   0.000000

?C     100        0      0.000000   0.000000   0.000000

?C     200        0      0.000000   0.000000   0.000000

?C     300        0      0.000000   0.000000   0.000000

?C     0         3    55.5556   25.5556   2.04762

SE(N=  2)               1.97203   3.70185   0.927936E­01

169

5%LSD 20DF               5.81743   10.9203   0.273738

CHAT$   NONGDO$    NOS   %SONG 60   %RC 60N    SC 60N

IBA     100        3    68.8889   68.8889   4.66333

IBA     200        3    72.2222   70.0000   4.71850

IBA     300        3    76.6667   75.5556   4.63384

IBA     0         0      0.000000   0.000000   0.000000

IAA     100        3    63.3333   63.3333   4.00529

IAA     200        3    75.5555   75.5555   4.22464

IAA     300        3    70.0000   66.6667   4.25000

IAA     0         0      0.000000   0.000000   0.000000

NAA     100        3    77.7778   75.5555   4.12862

NAA     200        3    81.1111   81.1111   5.24447

NAA     300        3    72.2222   68.8889   4.47936

NAA     0         0      0.000000   0.000000   0.000000

?C     100        0      0.000000   0.000000   0.000000

?C     200        0      0.000000   0.000000   0.000000

?C     300        0      0.000000   0.000000   0.000000

?C     0         3    46.6667   44.4444   4.31477

SE(N=  2)               3.16227   3.67675   0.266841

5%LSD 20DF               9.32861   10.8463   0.787172

CHAT$   NONGDO$    NOS   %RR 60N     SRTB     CDR

IBA     100        3    68.8889   14.3400   7.65000

IBA     200        3    70.0000   16.6826   8.22959

IBA     300        3    75.5556   15.1768   8.21371

IBA     0         0      0.000000   0.000000   0.000000

IAA     100        3    63.3333   14.3360   7.45164

IAA     200        3    75.5555   15.5441   8.35451

IAA     300        3    66.6667   15.2667   8.11817

170

IAA     0         0      0.000000   0.000000   0.000000

NAA     100        3    75.5555   16.3659   8.26603

NAA     200        3    81.1111   17.2867   8.68084

NAA     300        3    68.8889   15.2579   8.38079

NAA     0         0      0.000000   0.000000   0.000000

?C     100        0      0.000000   0.000000   0.000000

?C     200        0      0.000000   0.000000   0.000000

?C     300        0      0.000000   0.000000   0.000000

?C     0         3    44.4444   10.4081   6.25392

SE(N=  2)               3.67675   0.404018E­01 0.559149E­01

5%LSD 20DF               10.8463   0.119184   0.164947

­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­

ANALYSIS OF VARIANCE SUMMARY TABLE FILE 3  8/ 5/21 8:22

­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­ :PAGE  3

F­PROBABLIITY VALUES FOR EACH EFFECT IN THE MODEL. SECTION ­  1

VARIATE    GRAND MEAN STANDARD  DEVIATION C OF V |CHAT$  | NONGDO$ |CHAT$*NO|

(N=  30)  ­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­ SD/MEAN |    |    |NGDO$  |

NO.      BASED ON  BASED ON  %  |    |    |    |

OBS.     TOTAL SS  RESID SS     |    |    |    |

%SONG 30    30 74.111   8.1501   2.7889   3.8 0.0000  0.0000  0.0000

% RC 30N    30 42.111   7.7550   5.2352   12.4 0.0000  0.0001  0.0017

SC 30N    30 2.4277  0.26785  0.13123   5.4 0.0000  0.0333  0.0000

%SONG 60    30 70.444   10.123   4.4721   6.3 0.0000  0.0000  0.0000

%RC 60N    30 69.000   10.655   5.1997   7.5 0.0000  0.0000  0.0000

SC 60N    30 4.4663  0.47054  0.37737   8.4 0.0697  0.1899  0.0270

%RR 60N    30 69.000   10.655   5.1997   7.5 0.0000  0.0000  0.0000

SRTB    30 15.066   1.8288  0.57137E­01 0.4 0.0000  0.0000  0.0000

171

CDR    30 7.9599  0.67581  0.79076E­01 1.0 0.0000  0.0000  0.0000

172

ả ử ụ ụ Ả ề ế ằ ầ ưở ủ ấ Ph  l c 07: K t qu  x  lý b ng ph n m m Irristat 5.0  nh h ng c a ch t

ế ỷ ệ ố ễ ủ ố ồ ả ĐHST đ n t  l s ng, ra ch i và kh  năng ra r  c a hom g c Tre mai ở ụ  v

Đông

SINGLE EFFECT ANOVA FOR UNBALANCED DATA FILE HG­D  8/ 5/21  8:32

­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­ :PAGE  1

ANOVA FOR SINGLE EFFECT ­ CHAT$

­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­

VARIATE  TREATMENT MS ­ DF  RESIDUAL MS ­ DF  F­RATIO F­PROB

%SONG 30     1017.8    3   17.379    26  58.56 0.000

% RC 30N     104.81    3   8.8319    26  11.87 0.000

SC 30N    0.22428    3  0.39977E­01  26  5.61 0.004

%SONG 60     778.93    3   11.491    26  67.79 0.000

%RC 60N     791.07    3   15.005    26  52.72 0.000

SC 60N    0.75351    3  0.58418E­01  26  12.90 0.000

%RR 60N     791.07    3   15.005    26  52.72 0.000

SRTB     16.002    3  0.35789    26  44.71 0.000

CDR     2.0725    3  0.10296    26  20.13 0.000

ANOVA FOR SINGLE EFFECT ­ NONGDO$

­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­

VARIATE  TREATMENT MS ­ DF  RESIDUAL MS ­ DF  F­RATIO F­PROB

%SONG 30     966.75    3   23.267    26  41.55 0.000

% RC 30N     74.362    3   12.346    26  6.02 0.003

SC 30N    0.22995    3  0.39323E­01  26  5.85 0.004

%SONG 60     628.31    3   28.870    26  21.76 0.000

%RC 60N     605.06    3   36.467    26  16.59 0.000

SC 60N    0.55669    3  0.81127E­01  26  6.86 0.002

%RR 60N     605.06    3   36.467    26  16.59 0.000

SRTB     15.107    3  0.46118    26  32.76 0.000

CDR     1.5900    3  0.15864    26  10.02 0.000

173

ANOVA FOR SINGLE EFFECT ­ CHAT$*NONGDO$

­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­

VARIATE  TREATMENT MS ­ DF  RESIDUAL MS ­ DF  F­RATIO F­PROB

%SONG 30     363.13    9   11.852    20  30.64 0.000

% RC 30N     47.284    9   5.9259    20  7.98 0.000

SC 30N    0.92563E­01  9  0.43959E­01  20  2.11 0.079

%SONG 60     271.44    9   9.6296    20  28.19 0.000

%RC 60N     279.05    9   12.593    20  22.16 0.000

SC 60N    0.34672    9  0.32944E­01  20  10.52 0.000

%RR 60N     279.05    9   12.593    20  22.16 0.000

SRTB     6.0885    9  0.12577    20  48.41 0.000

CDR    0.88039    9  0.48554E­01  20  18.13 0.000

TABLE OF MEANS FOR FACTORIAL EFFECTS FILE HG­D  8/ 5/21 8:32

­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­ :PAGE  2

MEANS FOR EFFECT CHAT$

­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­

CHAT$    NOS   %SONG 30   % RC 30N    SC 30N   %SONG 60

IBA        9    60.3704   17.0370   2.42540   38.5185

IAA        9    65.1852   18.5185   2.46138   44.4444

NAA        9    69.2593   22.9630   2.57209   48.8889

?C         3    33.3333   12.2222   2.02778   17.7778

SE(N=  8)         1.47389   1.05071   0.706906E­01 1.19849

5%LSD 26DF         4.28441   3.05427   0.205488   3.48384

CHAT$    NOS   %RC 60N    SC 60N   %RR 60N     SRTB

IBA        9    35.9259   4.59458   35.9259   14.8852

IAA        9    43.3333   4.71266   43.3333   14.8809

NAA        9    47.4074   5.01858   47.4074   15.8833

?C         3    16.6667   4.05556   16.6667   11.2722

174

SE(N=  8)         1.36952   0.854530E­01 1.36952   0.211509

5%LSD 26DF         3.98102   0.248400   3.98102   0.614828

CHAT$    NOS     CDR

IBA        9    6.98367

IAA        9    7.24345

NAA        9    7.70554

?C         3    6.12278

SE(N=  8)         0.113445

5%LSD 26DF        0.329770

­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­

MEANS FOR EFFECT NONGDO$

­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­

NONGDO$    NOS   %SONG 30   % RC 30N    SC 30N   %SONG 60

100        9    61.8518   18.8889   2.40212   42.9630

200        9    68.5185   21.8519   2.56680   45.5556

300        9    64.4444   17.7778   2.48995   43.3333

0         3    33.3333   12.2222   2.02778   17.7778

SE(N=  8)         1.70539   1.24226   0.701098E­01 1.89967

5%LSD 26DF         4.95734   3.61108   0.203800   5.52208

NONGDO$    NOS   %RC 60N    SC 60N   %RR 60N     SRTB

100        9    40.7407   4.64654   40.7407   14.9299

200        9    44.0741   4.78814   44.0741   15.7100

300        9    41.8518   4.89115   41.8518   15.0094

0         3    16.6667   4.05556   16.6667   11.2722

SE(N=  8)         2.13504   0.100702   2.13504   0.240100

175

5%LSD 26DF         6.20628   0.292728   6.20628   0.697937

NONGDO$    NOS     CDR

100        9    7.06188

200        9    7.51759

300        9    7.35318

0         3    6.12278

SE(N=  8)         0.140818

5%LSD 26DF        0.409340

­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­

MEANS FOR EFFECT CHAT$*NONGDO$

­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­

CHAT$   NONGDO$    NOS   %SONG 30   % RC 30N    SC 30N

IBA     100        3    57.7778   17.7778   2.32222

IBA     200        3    64.4444   20.0000   2.45397

IBA     300        3    58.8889   13.3333   2.50000

IBA     0         0      0.000000   0.000000   0.000000

IAA     100        3    61.1111   16.6667   2.40000

IAA     200        3    68.8889   21.1111   2.56190

IAA     300        3    65.5555   17.7778   2.42222

IAA     0         0      0.000000   0.000000   0.000000

NAA     100        3    66.6667   22.2222   2.48413

NAA     200        3    72.2222   24.4444   2.68452

NAA     300        3    68.8889   22.2222   2.54762

NAA     0         0      0.000000   0.000000   0.000000

?C     100        0      0.000000   0.000000   0.000000

?C     200        0      0.000000   0.000000   0.000000

?C     300        0      0.000000   0.000000   0.000000

?C     0         3    33.3333   12.2222   2.02778

176

SE(N=  2)               2.43432   1.72133   0.148255

5%LSD 20DF               7.18116   5.07785   0.437346

CHAT$   NONGDO$    NOS   %SONG 60   %RC 60N    SC 60N

IBA     100        3    35.5556   33.3333   4.42290

IBA     200        3    38.8889   35.5556   4.37879

IBA     300        3    41.1111   38.8889   4.98205

IBA     0         0      0.000000   0.000000   0.000000

IAA     100        3    44.4444   42.2222   4.58120

IAA     200        3    46.6667   45.5556   4.87729

IAA     300        3    42.2222   42.2222   4.67949

IAA     0         0      0.000000   0.000000   0.000000

NAA     100        3    48.8889   46.6667   4.93552

NAA     200        3    51.1111   51.1111   5.10833

NAA     300        3    46.6667   44.4444   5.01190

NAA     0         0      0.000000   0.000000   0.000000

?C     100        0      0.000000   0.000000   0.000000

?C     200        0      0.000000   0.000000   0.000000

?C     300        0      0.000000   0.000000   0.000000

?C     0         3    17.7778   16.6667   4.05556

SE(N=  2)               2.19427   2.50924   0.128343

5%LSD 20DF               6.47302   7.40219   0.378607

CHAT$   NONGDO$    NOS   %RR 60N     SRTB     CDR

IBA     100        3    33.3333   14.4407   6.65202

IBA     200        3    35.5556   15.6242   7.02061

IBA     300        3    38.8889   14.5906   7.27838

IBA     0         0      0.000000   0.000000   0.000000

IAA     100        3    42.2222   14.2308   7.15278

177

IAA     200        3    45.5556   15.1447   7.35513

IAA     300        3    42.2222   15.2671   7.22244

IAA     0         0      0.000000   0.000000   0.000000

NAA     100        3    46.6667   16.1181   7.38085

NAA     200        3    51.1111   16.3611   8.17703

NAA     300        3    44.4444   15.1706   7.55873

NAA     0         0      0.000000   0.000000   0.000000

?C     100        0      0.000000   0.000000   0.000000

?C     200        0      0.000000   0.000000   0.000000

?C     300        0      0.000000   0.000000   0.000000

?C     0         3    16.6667   11.2722   6.12278

SE(N=  2)               2.50924   0.250769   0.155810

5%LSD 20DF               7.40219   0.739762   0.459635

­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­

ANALYSIS OF VARIANCE SUMMARY TABLE FILE HG­D  8/ 5/21 8:32

­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­ :PAGE  3

F­PROBABLIITY VALUES FOR EACH EFFECT IN THE MODEL. SECTION ­  1

VARIATE    GRAND MEAN STANDARD  DEVIATION C OF V |CHAT$  | NONGDO$ |CHAT$*NO|

(N=  30)  ­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­ SD/MEAN |    |    |NGDO$  |

NO.      BASED ON  BASED ON  %  |    |    |    |

OBS.     TOTAL SS  RESID SS     |    |    |    |

%SONG 30    30 61.778   10.994   3.4426   5.6 0.0000  0.0000  0.0000

% RC 30N    30 18.778   4.3314   2.4343   13.0 0.0001  0.0030  0.0001

SC 30N    30 2.4404  0.24299  0.20966   8.6 0.0043  0.0035  0.0793

%SONG 60    30 41.333   9.5332   3.1032   7.5 0.0000  0.0000  0.0000

%RC 60N    30 39.667   9.7615   3.5486   8.9 0.0000  0.0000  0.0000

SC 60N    30 4.7033  0.36100  0.18150   3.9 0.0000  0.0016  0.0000

178

%RR 60N    30 39.667   9.7615   3.5486   8.9 0.0000  0.0000  0.0000

SRTB    30 14.822   1.4058  0.35464   2.4 0.0000  0.0000  0.0000

CDR    30 7.1921  0.55381  0.22035   3.1 0.0000  0.0002  0.0000

179

ả ử ụ ụ Ả ề ế ầ ằ ưở ủ Ph  l c 08: K t qu  x  lý b ng ph n m m Irristat 5.0  nh h ng c a

ế ỷ ệ ố ấ ồ ế ở ụ ch t ĐHST đ n t  l s ng và ra ch i cành chi t Tre mai v  Xuân

BALANCED ANOVA FOR VARIATE 30 SC/CA FILE 8  12/12/20 13:34

­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­ :PAGE  1

VARIATE V003 30 SC/CA SC/CA

LN  SOURCE OF VARIATION      DF SUMS OF   MEAN   F RATIO PROB ER

SQUARES   SQUARES        LN

===========================================================

1 CT                9 13.2626   1.47362   204.57 0.000 3

2 NL                2 .182067E­01 .910333E­02  1.26 0.307 3

* RESIDUAL             18 .129661   .720337E­02

­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­

* TOTAL (CORRECTED)        29 13.4105   .462430

­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­

BALANCED ANOVA FOR VARIATE 60 SC/CA FILE 8  12/12/20 13:34

­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­ :PAGE  2

VARIATE V004 60 SC/CA

LN  SOURCE OF VARIATION      DF SUMS OF   MEAN   F RATIO PROB ER

SQUARES   SQUARES        LN

===========================================================

1 CT                9 9.81420   1.09047   175.87 0.000 3

2 NL                2 .926660E­03 .463330E­03  0.07 0.928 3

* RESIDUAL             18 .111607   .620039E­02

­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­

* TOTAL (CORRECTED)        29 9.92674   .342301

­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­

TABLE OF MEANS FOR FACTORIAL EFFECTS FILE 8  12/12/20 13:34

­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­ :PAGE  3

MEANS FOR EFFECT CT

180

­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­

CT     NOS   30 SC/CA   60 SC/CA

1         3    2.59667   5.08333

2         3    3.27667   5.53000

3         3    3.69333   5.77333

4         3    2.39333   4.75000

5         3    3.09000   5.36667

6         3    2.79333   5.22000

7         3    3.42333   5.96000

8         3    4.29000   6.40000

9         3    4.01667   6.13333

10         3    2.16000   4.52667

SE(N=  3)         0.490013E­01 0.454620E­01

5%LSD 18DF        0.145590   0.135074

­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­

MEANS FOR EFFECT NL

­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­

NL     NOS   30 SC/CA   60 SC/CA

1         10    3.20800   5.48200

2         10    3.15300   5.47200

3         10    3.15900   5.46900

SE(N= 10)         0.268391E­01 0.249006E­01

5%LSD 18DF        0.797429E­01 0.739833E­01

­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­

ANALYSIS OF VARIANCE SUMMARY TABLE FILE 8  12/12/20 13:34

­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­ :PAGE  4

181

F­PROBABLIITY VALUES FOR EACH EFFECT IN THE MODEL. SECTION ­ 1

VARIATE    GRAND MEAN STANDARD  DEVIATION C OF V |CT   |NL   |

(N=  30)  ­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­ SD/MEAN |    |    |

NO.      BASED ON  BASED ON  %  |    |    |

OBS.     TOTAL SS  RESID SS     |    |    |

30 SC/CA    30 3.1733  0.68002  0.84873E­01 2.7 0.0000  0.3068

60 SC/CA    30 5.4743  0.58507  0.78743E­01 1.4 0.0000  0.9278

182

ả ử Ả ụ ụ ế ưở ủ ế ả ấ Ph  l c 09: K t qu  x  lý  nh h ễ ng c a ch t ĐHST đ n kh  năng ra r

ế ủ c a cành chi ụ t vào v  Xuân

BALANCED ANOVA FOR VARIATE  SR/CC FILE 9  12/12/20 13:39

­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­ :PAGE  1

VARIATE V003 SR/CC

LN  SOURCE OF VARIATION      DF SUMS OF   MEAN   F RATIO PROB ER

SQUARES   SQUARES        LN

===========================================================

1 CT                9 113.389   12.5987   709.94 0.000 3

2 NL                2 .554463E­01 .277231E­01  1.56 0.236 3

* RESIDUAL             18 .319431   .177462E­01

­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­

* TOTAL (CORRECTED)        29 113.764   3.92288

­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­

BALANCED ANOVA FOR VARIATE   CDR FILE 9  12/12/20 13:39

­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­ :PAGE  2

VARIATE V004 CDR

LN  SOURCE OF VARIATION      DF SUMS OF   MEAN   F RATIO PROB ER

SQUARES   SQUARES        LN

===========================================================

1 CT                9 16.9028   1.87808   361.71 0.000 3

2 NL                2 .349401E­01 .174700E­01  3.36 0.056 3

* RESIDUAL             18 .934613E­01 .519230E­02

­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­

* TOTAL (CORRECTED)        29 17.0312   .587281

­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­

BALANCED ANOVA FOR VARIATE   CSRR FILE 9  12/12/20 13:39

183

­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­ :PAGE  3

VARIATE V005 CSRR

LN  SOURCE OF VARIATION      DF SUMS OF   MEAN   F RATIO PROB ER

SQUARES   SQUARES        LN

===========================================================

1 CT                9 24542.3   2726.92   ****** 0.000 3

2 NL                2 22.7969   11.3985    4.47 0.026 3

* RESIDUAL             18 45.8775   2.54875

­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­

* TOTAL (CORRECTED)        29 24611.0   848.654

­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­

TABLE OF MEANS FOR FACTORIAL EFFECTS FILE 9  12/12/20 13:39

­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­ :PAGE  4

MEANS FOR EFFECT CT

­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­

CT     NOS    SR/CC     CDR     CSRR

1         3    14.9867   7.81667   117.153

2         3    16.7533   8.54333   143.120

3         3    17.7833   8.79667   156.440

4         3    14.5033   7.39667   107.277

5         3    15.9333   8.26333   131.663

6         3    15.2433   8.08333   123.217

7         3    18.6433   9.27667   172.970

8         3    19.5500   9.55000   186.680

9         3    18.2300   9.10667   166.033

10         3    13.1800   7.21667   95.1333

SE(N=  3)         0.769116E­01 0.416025E­01 0.921729

5%LSD 18DF        0.228516   0.123607   2.73859

­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­

184

185

MEANS FOR EFFECT NL

­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­

NL     NOS    SR/CC     CDR     CSRR

1         10    16.4570   8.41900   139.949

2         10    16.5410   8.43800   141.046

3         10    16.4440   8.35800   138.911

SE(N= 10)         0.421262E­01 0.227866E­01 0.504852

5%LSD 18DF        0.125163   0.677024E­01 1.49999

­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­

ANALYSIS OF VARIANCE SUMMARY TABLE FILE 9  12/12/20 13:39

­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­ :PAGE  5

F­PROBABLIITY VALUES FOR EACH EFFECT IN THE MODEL. SECTION ­ 1

VARIATE    GRAND MEAN STANDARD  DEVIATION C OF V |CT   |NL   |

(N=  30)  ­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­ SD/MEAN |    |    |

NO.      BASED ON  BASED ON  %  |    |    |

OBS.     TOTAL SS  RESID SS     |    |    |

SR/CC    30 16.481   1.9806  0.13321   0.8 0.0000  0.2359

CDR    30 8.4050  0.76634  0.72058E­01 0.9 0.0000  0.0563

CSRR    30 139.97   29.132   1.5965   1.1 0.0000  0.0261

186

ử Ả ụ ụ ưở ế ỷ ệ ố ủ ấ Ph  l c 10. X  lý  nh h ng c a ch t ĐHST đ n t  l ồ ủ    s ng và ra ch i c a

ế ụ cành chi t Tre mai vào v  Đông

BALANCED ANOVA FOR VARIATE 30 SC/CA FILE 8  12/12/20 13:36

­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­ :PAGE  1

VARIATE V003 30 SC/CA SC/CA

LN  SOURCE OF VARIATION      DF SUMS OF   MEAN   F RATIO PROB ER

SQUARES   SQUARES        LN

===========================================================

1 CT                9 29.5138   3.27931   315.85 0.000 3

2 NL                2 .111800E­01 .559000E­02  0.54 0.598 3

* RESIDUAL             18 .186887   .103826E­01

­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­

* TOTAL (CORRECTED)        29 29.7118   1.02455

­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­

BALANCED ANOVA FOR VARIATE 60 SC/CA FILE 8  12/12/20 13:36

­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­ :PAGE  2

VARIATE V004 60 SC/CA

LN  SOURCE OF VARIATION      DF SUMS OF   MEAN   F RATIO PROB ER

SQUARES   SQUARES        LN

===========================================================

1 CT                9 17.4388   1.93765   178.44 0.000 3

2 NL                2 .108066E­01 .540331E­02  0.50 0.621 3

* RESIDUAL             18 .195462   .108590E­01

­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­

* TOTAL (CORRECTED)        29 17.6451   .608452

­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­

TABLE OF MEANS FOR FACTORIAL EFFECTS FILE 8  12/12/20 13:36

­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­ :PAGE  3

MEANS FOR EFFECT CT

187

­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­

CT     NOS   30 SC/CA   60 SC/CA

1         3    1.62667   3.57333

2         3    2.82667   4.38333

3         3    3.20000   4.61000

4         3    1.39000   3.23667

5         3    2.37667   4.15667

6         3    2.06333   3.90000

7         3    3.82667   5.09333

8         3    4.14667   5.44333

9         3    3.42333   4.88667

10         3    1.15000   3.02000

SE(N=  3)         0.588292E­01 0.601636E­01

5%LSD 18DF        0.174790   0.178755

­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­

MEANS FOR EFFECT NL

­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­

NL     NOS   30 SC/CA   60 SC/CA

1         10    2.61300   4.20400

2         10    2.57600   4.24800

3         10    2.62000   4.23900

SE(N= 10)         0.322221E­01 0.329530E­01

5%LSD 18DF        0.957366E­01 0.979081E­01

­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­

ANALYSIS OF VARIANCE SUMMARY TABLE FILE 8  12/12/20 13:36

­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­ :PAGE  4

F­PROBABLIITY VALUES FOR EACH EFFECT IN THE MODEL. SECTION ­ 1

VARIATE    GRAND MEAN STANDARD  DEVIATION C OF V |CT   |NL   |

(N=  30)  ­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­ SD/MEAN |    |    |

NO.      BASED ON  BASED ON  %  |    |    |

188

OBS.     TOTAL SS  RESID SS     |    |    |

30 SC/CA    30 2.6030   1.0122  0.10190   3.9 0.0000  0.5977

60 SC/CA    30 4.2303  0.78003  0.10421   2.5 0.0000  0.6210

189

ưở ủ ế ấ ả ng c a ch t ĐHST và đ n kh  năng ra

ế Ph  l c  ễ ủ r  c a cành chi ụ ụ 11: K t qu  x  lý  nh h ế ở ụ t ả ử Ả  v  Đông

BALANCED ANOVA FOR VARIATE  SR/CC FILE 9  12/12/20 13:41

­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­ :PAGE  1

VARIATE V003 SR/CC

LN  SOURCE OF VARIATION      DF SUMS OF   MEAN   F RATIO PROB ER

SQUARES   SQUARES        LN

===========================================================

1 CT                9 113.389   12.5987   709.94 0.000 3

2 NL                2 .554463E­01 .277231E­01  1.56 0.236 3

* RESIDUAL             18 .319431   .177462E­01

­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­

* TOTAL (CORRECTED)        29 113.764   3.92288

­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­

BALANCED ANOVA FOR VARIATE   CDR FILE 9  12/12/20 13:41

­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­ :PAGE  2

VARIATE V004 CDR

LN  SOURCE OF VARIATION      DF SUMS OF   MEAN   F RATIO PROB ER

SQUARES   SQUARES        LN

===========================================================

1 CT                9 16.9028   1.87808   361.71 0.000 3

2 NL                2 .349401E­01 .174700E­01  3.36 0.056 3

* RESIDUAL             18 .934613E­01 .519230E­02

­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­

* TOTAL (CORRECTED)        29 17.0312   .587281

­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­

BALANCED ANOVA FOR VARIATE   CSRR FILE 9  12/12/20 13:41

­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­ :PAGE  3

VARIATE V005 CSRR

LN  SOURCE OF VARIATION      DF SUMS OF   MEAN   F RATIO PROB ER

SQUARES   SQUARES        LN

==========================================================

190

1 CT                9 24542.3   2726.92   ****** 0.000 3

2 NL                2 22.7969   11.3985    4.47 0.026 3

* RESIDUAL             18 45.8775   2.54875

­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­

* TOTAL (CORRECTED)        29 24611.0   848.654

­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­

TABLE OF MEANS FOR FACTORIAL EFFECTS FILE 9  12/12/20 13:41

­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­ :PAGE  4

MEANS FOR EFFECT CT

­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­

CT     NOS    SR/CC     CDR     CSRR

1         3    14.9867   7.81667   117.153

2         3    16.7533   8.54333   143.120

3         3    17.7833   8.79667   156.440

4         3    14.5033   7.39667   107.277

5         3    15.9333   8.26333   131.663

6         3    15.2433   8.08333   123.217

7         3    18.6433   9.27667   172.970

8         3    19.5500   9.55000   186.680

9         3    18.2300   9.10667   166.033

10         3    13.1800   7.21667   95.1333

SE(N=  3)         0.769116E­01 0.416025E­01 0.921729

5%LSD 18DF        0.228516   0.123607   2.73859

­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­

MEANS FOR EFFECT NL

­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­

NL     NOS    SR/CC     CDR     CSRR

1         10    16.4570   8.41900   139.949

191

2         10    16.5410   8.43800   141.046

3         10    16.4440   8.35800   138.911

SE(N= 10)         0.421262E­01 0.227866E­01 0.504852

5%LSD 18DF        0.125163   0.677024E­01 1.49999

­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­

ANALYSIS OF VARIANCE SUMMARY TABLE FILE 9  12/12/20 13:41

­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­ :PAGE  5

F­PROBABLIITY VALUES FOR EACH EFFECT IN THE MODEL. SECTION ­ 1

VARIATE    GRAND MEAN STANDARD  DEVIATION C OF V |CT   |NL   |

(N=  30)  ­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­ SD/MEAN |    |    |

NO.      BASED ON  BASED ON  %  |    |    |

OBS.     TOTAL SS  RESID SS     |    |    |

SR/CC    30 16.481   1.9806  0.13321   0.8 0.0000  0.2359

CDR    30 8.4050  0.76634  0.72058E­01 0.9 0.0000  0.0563

CSRR    30 139.97   29.132   1.5965   1.1 0.0000  0.0261

192

ả ử ụ ụ Ả ề ế ầ ằ ưở ủ ấ Ph  l c 12: K t qu  x  lý b ng ph n m m Irristat 5.0  nh h ng c a ch t

ế ỷ ệ ố ễ ủ ồ ả ĐHST đ n t  l s ng, ra ch i và kh  năng ra r  c a hom cành Tre mai ở ụ  v

Xuân

SINGLE EFFECT ANOVA FOR UNBALANCED DATA FILE HC­X  8/ 5/21  12:31

­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­ :PAGE  1

ANOVA FOR SINGLE EFFECT ­ CHAT$

­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­

VARIATE  TREATMENT MS ­ DF  RESIDUAL MS ­ DF  F­RATIO F­PROB

%SONG 30     331.65    3   8.1739    26  40.57 0.000

% RC 30N     112.94    3   6.0780    26  18.58 0.000

SC 30N    0.57344    3  0.38341    26  1.50 0.238

%SONG 60     253.86    3   6.1671    26  41.16 0.000

%RC 60N     296.67    3   5.5984    26  52.99 0.000

SC 60N    0.26193    3  0.97565E­01  26  2.68 0.067

%RR 60N     270.33    3   7.6880    26  35.16 0.000

SRTB     16.361    3  0.22011    26  74.33 0.000

CDR     1.8638    3  0.19656    26  9.48 0.000

ANOVA FOR SINGLE EFFECT ­ NONGDO$

­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­

VARIATE  TREATMENT MS ­ DF  RESIDUAL MS ­ DF  F­RATIO F­PROB

%SONG 30     182.71    3   25.358    26  7.21 0.001

% RC 30N     38.801    3   14.633    26  2.65 0.069

SC 30N    0.55220    3  0.38586    26  1.43 0.256

%SONG 60     125.43    3   20.986    26  5.98 0.003

%RC 60N     93.393    3   29.054    26  3.21 0.039

SC 60N    0.22509    3  0.10182    26  2.21 0.110

%RR 60N     128.72    3   24.027    26  5.36 0.005

SRTB     16.209    3  0.23756    26  68.23 0.000

CDR     1.9694    3  0.18437    26  10.68 0.000

193

194

ANOVA FOR SINGLE EFFECT ­ CHAT$*NONGDO$

­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­

VARIATE  TREATMENT MS ­ DF  RESIDUAL MS ­ DF  F­RATIO F­PROB

%SONG 30     123.45    9   4.8185    20  25.62 0.000

% RC 30N     44.506    9   4.8152    20  9.24 0.000

SC 30N    0.20775    9  0.49096    20  0.42 0.907

%SONG 60     94.215    9   3.6996    20  25.47 0.000

%RC 60N     107.66    9   3.3311    20  32.32 0.000

SC 60N    0.97460E­01  9  0.12227    20  0.80 0.624

%RR 60N     104.09    9   3.7019    20  28.12 0.000

SRTB     5.8501    9  0.10770    20  54.32 0.000

CDR    0.97043    9  0.98393E­01  20  9.86 0.000

TABLE OF MEANS FOR FACTORIAL EFFECTS FILE HC­X  8/ 5/21 12:31

­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­ :PAGE  2

MEANS FOR EFFECT CHAT$

­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­

CHAT$    NOS   %SONG 30   % RC 30N    SC 30N   %SONG 60

IBA        9    14.4444   3.33111   1.38889   10.0000

IAA        9    18.1489   6.66778   1.42556   14.0722

NAA        9    24.8144   10.7411   1.52111   19.6300

?C         3    5.55667   1.11000   0.666667   3.33000

SE(N=  8)         1.01081   0.871635   0.218921   0.877999

5%LSD 26DF         2.93829   2.53372   0.636373   2.55222

CHAT$    NOS   %RC 60N    SC 60N   %RR 60N     SRTB

IBA        9    7.40889   3.20333   9.25889   14.1211

IAA        9    12.2211   3.06333   14.0722   14.3933

NAA        9    19.2600   3.21444   19.6300   14.9022

?C         3    3.33000   2.66667   3.33000   10.3333

SE(N=  8)         0.836540   0.110434   0.980309   0.165874

195

5%LSD 26DF         2.43171   0.321016   2.84963   0.482172

CHAT$    NOS     CDR

IBA        9    7.03778

IAA        9    7.07778

NAA        9    7.65889

?C         3    6.13333

SE(N=  8)         0.156747

5%LSD 26DF        0.455642

­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­

MEANS FOR EFFECT NONGDO$

­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­

NONGDO$    NOS   %SONG 30   % RC 30N    SC 30N   %SONG 60

100        9    17.4067   5.55667   1.40778   12.9633

200        9    20.7422   7.40556   1.45556   15.5533

300        9    19.2589   7.77778   1.47222   15.1856

0         3    5.55667   1.11000   0.666667   3.33000

SE(N=  8)         1.78039   1.35245   0.219619   1.61963

5%LSD 26DF         5.17536   3.93139   0.638404   4.70804

NONGDO$    NOS   %RC 60N    SC 60N   %RR 60N     SRTB

100        9    11.4822   3.13778   12.2222   14.0822

200        9    13.7033   3.19556   15.5533   14.8011

300        9    13.7044   3.14778   15.1856   14.5333

0         3    3.33000   2.66667   3.33000   10.3333

SE(N=  8)         1.90571   0.112814   1.73302   0.172322

5%LSD 26DF         5.53964   0.327934   5.03767   0.500917

196

NONGDO$    NOS     CDR

100        9    6.83222

200        9    7.52000

300        9    7.42222

0         3    6.13333

SE(N=  8)         0.151809

5%LSD 26DF        0.441289

­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­

MEANS FOR EFFECT CHAT$*NONGDO$

­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­

CHAT$   NONGDO$    NOS   %SONG 30   % RC 30N    SC 30N

IBA     100        3    11.1100   2.22000   1.33333

IBA     200        3    16.6667   3.33000   1.33333

IBA     300        3    15.5567   4.44333   1.50000

IBA     0         0      0.000000   0.000000   0.000000

IAA     100        3    16.6667   6.67000   1.33333

IAA     200        3    17.7800   5.55333   1.44333

IAA     300        3    20.0000   7.78000   1.50000

IAA     0         0      0.000000   0.000000   0.000000

NAA     100        3    24.4433   7.78000   1.55667

NAA     200        3    27.7800   13.3333   1.59000

NAA     300        3    22.2200   11.1100   1.41667

NAA     0         0      0.000000   0.000000   0.000000

?C     100        0      0.000000   0.000000   0.000000

?C     200        0      0.000000   0.000000   0.000000

?C     300        0      0.000000   0.000000   0.000000

?C     0         3    5.55667   1.11000   0.666667

SE(N=  2)               1.55218   1.55164   0.495461

197

5%LSD 20DF               4.57888   4.57730   1.46159

198

CHAT$   NONGDO$    NOS   %SONG 60   %RC 60N    SC 60N

IBA     100        3    7.78000   5.55667   3.16667

IBA     200        3    11.1100   7.78000   3.16667

IBA     300        3    11.1100   8.89000   3.27667

IBA     0         0      0.000000   0.000000   0.000000

IAA     100        3    12.2200   11.1100   3.05667

IAA     200        3    13.3300   11.1100   3.16667

IAA     300        3    16.6667   14.4433   2.96667

IAA     0         0      0.000000   0.000000   0.000000

NAA     100        3    18.8900   17.7800   3.19000

NAA     200        3    22.2200   22.2200   3.25333

NAA     300        3    17.7800   17.7800   3.20000

NAA     0         0      0.000000   0.000000   0.000000

?C     100        0      0.000000   0.000000   0.000000

?C     200        0      0.000000   0.000000   0.000000

?C     300        0      0.000000   0.000000   0.000000

?C     0         3    3.33000   3.33000   2.66667

SE(N=  2)               1.36008   1.29056   0.247251

5%LSD 20DF               4.01219   3.80712   0.729384

CHAT$   NONGDO$    NOS   %RR 60N     SRTB     CDR

IBA     100        3    5.55667   13.5000   6.66667

IBA     200        3    11.1100   14.6967   7.15667

IBA     300        3    11.1100   14.1667   7.29000

IBA     0         0      0.000000   0.000000   0.000000

IAA     100        3    12.2200   14.3900   6.45333

IAA     200        3    13.3300   14.5000   7.35333

IAA     300        3    16.6667   14.2900   7.42667

IAA     0         0      0.000000   0.000000   0.000000

NAA     100        3    18.8900   14.3567   7.37667

NAA     200        3    22.2200   15.2067   8.05000

199

NAA     300        3    17.7800   15.1433   7.55000

NAA     0         0      0.000000   0.000000   0.000000

?C     100        0      0.000000   0.000000   0.000000

?C     200        0      0.000000   0.000000   0.000000

?C     300        0      0.000000   0.000000   0.000000

?C     0         3    3.33000   10.3333   6.13333

SE(N=  2)               1.36049   0.232056   0.221803

5%LSD 20DF               4.01340   0.684558   0.654313

­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­

ANALYSIS OF VARIANCE SUMMARY TABLE FILE HC­X  8/ 5/21 12:31

­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­ :PAGE  3

F­PROBABLIITY VALUES FOR EACH EFFECT IN THE MODEL. SECTION ­ 1

VARIATE    GRAND MEAN STANDARD  DEVIATION C OF V |CHAT$  | NONGDO$ |CHAT$*NO|

(N=  30)  ­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­ SD/MEAN |    |    |NGDO$  |

NO.      BASED ON  BASED ON  %  |    |    |    |

OBS.     TOTAL SS  RESID SS     |    |    |    |

%SONG 30    30 17.778   6.4526   2.1951   12.3 0.0000  0.0012  0.0000

% RC 30N    30 6.3330   4.1392   2.1944   34.6 0.0000  0.0689  0.0000

SC 30N    30 1.3673  0.63488  0.70069   51.2 0.2382  0.2557  0.9072

%SONG 60    30 13.444   5.6383   1.9234   14.3 0.0000  0.0032  0.0000

%RC 60N    30 12.000   5.9757   1.8251   15.2 0.0000  0.0388  0.0000

SC 60N    30 3.1110  0.33848  0.34967   11.2 0.0666  0.1096  0.6239

%RR 60N    30 13.221   5.9040   1.9240   14.6 0.0000  0.0053  0.0000

SRTB    30 14.058   1.3747  0.32818   2.3 0.0000  0.0000  0.0000

CDR    30 7.1457  0.60747  0.31368   4.4 0.0002  0.0001  0.0000

200

ả ử ụ ụ Ả ề ế ằ ầ ưở ủ ấ Ph  l c 13: K t qu  x  lý b ng ph n m m Irristat 5.0  nh h ng c a ch t

ế ỷ ệ ố ễ ủ ồ ả ĐHST đ n t  l s ng, ra ch i và kh  năng ra r  c a hom cành Tre mai ở ụ  v

Đông

SINGLE EFFECT ANOVA FOR UNBALANCED DATA FILE HC­D  8/ 5/21  12:34

­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­ :PAGE  1

ANOVA FOR SINGLE EFFECT ­ CHAT$

­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­

VARIATE  TREATMENT MS ­ DF  RESIDUAL MS ­ DF  F­RATIO F­PROB

%SONG 30     331.82    3   10.734    26  30.91 0.000

% RC 30N     112.95    3   5.2224    26  21.63 0.000

SC 30N     2.2284    3  0.40282    26  5.53 0.005

%SONG 60     25.181    3   2.8493    26  8.84 0.000

%RC 60N     23.989    3   2.9449    26  8.15 0.001

SC 60N     22.377    3   2.8312    26  7.90 0.001

%RR 60N     19.261    3   3.4197    26  5.63 0.004

SRTB     137.21    3   25.374    26  5.41 0.005

CDR     46.159    3   8.2497    26  5.60 0.004

ANOVA FOR SINGLE EFFECT ­ NONGDO$

­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­

VARIATE  TREATMENT MS ­ DF  RESIDUAL MS ­ DF  F­RATIO F­PROB

%SONG 30     182.80    3   27.929    26  6.55 0.002

% RC 30N     38.808    3   13.777    26  2.82 0.058

SC 30N     2.3660    3  0.38695    26  6.11 0.003

%SONG 60     4.6087    3   5.2230    26  0.88 0.465

%RC 60N     3.4170    3   5.3186    26  0.64 0.598

SC 60N     2.9324    3   5.0748    26  0.58 0.638

%RR 60N     2.8007    3   5.3189    26  0.53 0.672

SRTB     18.281    3   39.096    26  0.47 0.711

CDR     5.8252    3   12.904    26  0.45 0.722

201

ANOVA FOR SINGLE EFFECT ­ CHAT$*NONGDO$

­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­

VARIATE  TREATMENT MS ­ DF  RESIDUAL MS ­ DF  F­RATIO F­PROB

%SONG 30     123.50    9   8.1508    20  15.15 0.000

% RC 30N     44.505    9   3.7041    20  12.02 0.000

SC 30N    0.99344    9  0.41088    20  2.42 0.048

%SONG 60     10.865    9   2.5919    20  4.19 0.004

%RC 60N     12.387    9   1.8526    20  6.69 0.000

SC 60N     11.601    9   1.8167    20  6.39 0.000

%RR 60N     10.537    9   2.5930    20  4.06 0.004

SRTB     72.816    9   20.800    20  3.50 0.009

CDR     23.729    9   6.9703    20  3.40 0.011

TABLE OF MEANS FOR FACTORIAL EFFECTS FILE HC­D  8/ 5/21 12:34

­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­ :PAGE  2

MEANS FOR EFFECT CHAT$

­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­

CHAT$    NOS   %SONG 30   % RC 30N    SC 30N   %SONG 60

IBA        9    14.4444   3.33111   2.00000   0.370000

IAA        9    18.1500   6.66889   2.22222   1.48000

NAA        9    24.8167   10.7411   2.32222   4.07333

?C         3    5.55333   1.11000   0.666667     0.000000

SE(N=  8)         1.15832   0.807962   0.224394   0.596793

5%LSD 26DF         3.36709   2.34864   0.652284   1.73480

CHAT$    NOS   %RC 60N    SC 60N   %RR 60N     SRTB

IBA        9      0.000000   0.000000   0.000000   0.000000

IAA        9    1.11000   1.44444   1.11000   4.00000

NAA        9    3.70333   3.61111   3.33333   8.94444

202

?C         3      0.000000   0.000000   0.000000   0.000000

SE(N=  8)         0.606725   0.594895   0.653802   1.78094

5%LSD 26DF         1.76367   1.72928   1.90052   5.17695

CHAT$    NOS     CDR

IBA        9      0.000000

IAA        9    2.25556

NAA        9    5.18889

?C         3      0.000000

SE(N=  8)         1.01548

5%LSD 26DF         2.95187

­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­

MEANS FOR EFFECT NONGDO$

­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­

NONGDO$    NOS   %SONG 30   % RC 30N    SC 30N   %SONG 60

100        9    17.4089   5.55667   1.92556   1.48000

200        9    20.7422   7.40667   2.34111   2.22222

300        9    19.2600   7.77778   2.27778   2.22111

0         3    5.55333   1.11000   0.666667     0.000000

SE(N=  8)         1.86845   1.31229   0.219929   0.808006

5%LSD 26DF         5.43133   3.81465   0.639305   2.34876

NONGDO$    NOS   %RC 60N    SC 60N   %RR 60N     SRTB

100        9    1.11000   1.44444   1.11000   3.77778

200        9    1.85222   1.66667   1.85222   4.77778

300        9    1.85111   1.94444   1.48111   4.38889

203

0         3      0.000000   0.000000   0.000000   0.000000

SE(N=  8)         0.815369   0.796460   0.815391   2.21066

5%LSD 26DF         2.37017   2.31520   2.37023   6.42609

NONGDO$    NOS     CDR

100        9    2.25556

200        9    2.68889

300        9    2.50000

0         3      0.000000

SE(N=  8)         1.27002

5%LSD 26DF         3.69176

­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­

MEANS FOR EFFECT CHAT$*NONGDO$

­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­

CHAT$   NONGDO$    NOS   %SONG 30   % RC 30N    SC 30N

IBA     100        3    11.1100   2.22000   1.33333

IBA     200        3    16.6667   3.33000   2.33333

IBA     300        3    15.5567   4.44333   2.33333

IBA     0         0      0.000000   0.000000   0.000000

IAA     100        3    16.6700   6.67000   2.16667

IAA     200        3    17.7800   5.55667   2.16667

IAA     300        3    20.0000   7.78000   2.33333

IAA     0         0      0.000000   0.000000   0.000000

NAA     100        3    24.4467   7.78000   2.27667

NAA     200        3    27.7800   13.3333   2.52333

NAA     300        3    22.2233   11.1100   2.16667

NAA     0         0      0.000000   0.000000   0.000000

?C     100        0      0.000000   0.000000   0.000000

204

?C     200        0      0.000000   0.000000   0.000000

?C     300        0      0.000000   0.000000   0.000000

?C     0         3    5.55333   1.11000   0.666667

SE(N=  2)               2.01876   1.36090   0.453257

5%LSD 20DF               5.95527   4.01460   1.33709

CHAT$   NONGDO$    NOS   %SONG 60   %RC 60N    SC 60N

IBA     100        3      0.000000   0.000000   0.000000

IBA     200        3      0.000000   0.000000   0.000000

IBA     300        3    1.11000     0.000000   0.000000

IBA     0         0      0.000000   0.000000   0.000000

IAA     100        3    2.22000   2.22000   3.00000

IAA     200        3    1.11000     0.000000   0.000000

IAA     300        3    1.11000   1.11000   1.33333

IAA     0         0      0.000000   0.000000   0.000000

NAA     100        3    2.22000   1.11000   1.33333

NAA     200        3    5.55667   5.55667   5.00000

NAA     300        3    4.44333   4.44333   4.50000

NAA     0         0      0.000000   0.000000   0.000000

?C     100        0      0.000000   0.000000   0.000000

?C     200        0      0.000000   0.000000   0.000000

?C     300        0      0.000000   0.000000   0.000000

?C     0         3      0.000000   0.000000   0.000000

SE(N=  2)               1.13839   0.962444   0.953065

5%LSD 20DF               3.35821   2.83918   2.81151

CHAT$   NONGDO$    NOS   %RR 60N     SRTB     CDR

IBA     100        3      0.000000   0.000000   0.000000

IBA     200        3      0.000000   0.000000   0.000000

205

IBA     300        3      0.000000   0.000000   0.000000

IBA     0         0      0.000000   0.000000   0.000000

IAA     100        3    2.22000   7.33333   4.30000

IAA     200        3      0.000000   0.000000   0.000000

IAA     300        3    1.11000   4.66667   2.46667

IAA     0         0      0.000000   0.000000   0.000000

NAA     100        3    1.11000   4.00000   2.46667

NAA     200        3    5.55667   14.3333   8.06667

NAA     300        3    3.33333   8.50000   5.03333

NAA     0         0      0.000000   0.000000   0.000000

?C     100        0      0.000000   0.000000   0.000000

?C     200        0      0.000000   0.000000   0.000000

?C     300        0      0.000000   0.000000   0.000000

?C     0         3      0.000000   0.000000   0.000000

SE(N=  2)               1.13863   3.22490   1.86686

5%LSD 20DF               3.35893   9.51336   5.50718

­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­

ANALYSIS OF VARIANCE SUMMARY TABLE FILE HC­D  8/ 5/21 12:34

­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­ :PAGE  3

F­PROBABLIITY VALUES FOR EACH EFFECT IN THE MODEL. SECTION ­ 1

VARIATE    GRAND MEAN STANDARD  DEVIATION C OF V |CHAT$  | NONGDO$ |CHAT$*NO|

(N=  30)  ­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­ SD/MEAN |    |    |NGDO$  |

NO.      BASED ON  BASED ON  %  |    |    |    |

OBS.     TOTAL SS  RESID SS     |    |    |    |

%SONG 30    30 17.779   6.6295   2.8550   16.1 0.0000  0.0020  0.0000

% RC 30N    30 6.3333   4.0455   1.9246   30.4 0.0000  0.0581  0.0000

SC 30N    30 2.0300  0.76920  0.64100   31.6 0.0046  0.0028  0.0480

206

%SONG 60    30 1.7770   2.2714   1.6099   90.6 0.0004  0.4652  0.0037

%RC 60N    30 1.4440   2.2632   1.3611   94.3 0.0006  0.5981  0.0002

SC 60N    30 1.5167   2.2030   1.3478   88.9 0.0007  0.6383  0.0003

%RR 60N    30 1.3330   2.2491   1.6103  120.8 0.0042  0.6715  0.0044

SRTB    30 3.8833   6.0781   4.5607  117.4 0.0051  0.7108  0.0095

CDR    30 2.2333   3.4887   2.6401  118.2 0.0043  0.7218  0.0109

207

ả ử ụ ụ Ả ề ế ằ ầ ưở ủ ấ Ph  l c 14: K t qu  x  lý b ng ph n m m Irristat 5.0  nh h ng c a ch t

ế ỷ ệ ố ễ ủ ồ ả ĐHST đ n t  l s ng, ra ch i và kh  năng ra r  c a hom thân Tre mai ở ụ  v

Xuân

SINGLE EFFECT ANOVA FOR UNBALANCED DATA FILE HT­X  8/ 5/21  12:17

­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­ :PAGE  1

ANOVA FOR SINGLE EFFECT ­ CHAT$

­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­

VARIATE  TREATMENT MS ­ DF  RESIDUAL MS ­ DF  F­RATIO F­PROB

%SONG 30     129.29    3   10.446    26  12.38 0.000

% RC 30N     2.9570    3   1.7060    26  1.73 0.184

SC 30N     1.4185    3  0.73504    26  1.93 0.148

%SONG 60     21.042    3   1.6135    26  13.04 0.000

%RC 60N     9.1586    3   1.2321    26  7.43 0.001

SC 60N     16.915    3   2.1624    26  7.82 0.001

%RR 60N     9.3229    3   1.8955    26  4.92 0.008

SRTB     188.32    3   35.846    26  5.25 0.006

CDR     46.921    3   9.3681    26  5.01 0.007

ANOVA FOR SINGLE EFFECT ­ NONGDO$

­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­

VARIATE  TREATMENT MS ­ DF  RESIDUAL MS ­ DF  F­RATIO F­PROB

%SONG 30     64.305    3   17.944    26  3.58 0.027

% RC 30N     1.3142    3   1.8955    26  0.69 0.568

SC 30N    0.67778    3  0.82051    26  0.83 0.494

%SONG 60     4.6018    3   3.5105    26  1.31 0.292

%RC 60N    0.94461    3   2.1799    26  0.43 0.734

SC 60N     1.9519    3   3.8889    26  0.50 0.688

%RR 60N     1.9303    3   2.7485    26  0.70 0.562

SRTB     38.396    3   53.145    26  0.72 0.551

CDR     9.7790    3   13.654    26  0.72 0.554

208

ANOVA FOR SINGLE EFFECT ­ CHAT$*NONGDO$

­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­

VARIATE  TREATMENT MS ­ DF  RESIDUAL MS ­ DF  F­RATIO F­PROB

%SONG 30     50.225    9   10.372    20  4.84 0.002

% RC 30N     1.8071    9   1.8481    20  0.98 0.487

SC 30N    0.89259    9  0.76667    20  1.16 0.368

%SONG 60     8.3847    9   1.4807    20  5.66 0.001

%RC 60N     4.1481    9   1.1089    20  3.74 0.007

SC 60N     7.8852    9   1.8000    20  4.38 0.003

%RR 60N     5.2980    9   1.4785    20  3.58 0.008

SRTB     104.85    9   27.667    20  3.79 0.006

CDR     26.807    9   7.1537    20  3.75 0.007

TABLE OF MEANS FOR FACTORIAL EFFECTS FILE HT­X  8/ 5/21 12:17

­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­ :PAGE  2

MEANS FOR EFFECT CHAT$

­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­

CHAT$    NOS   %SONG 30   % RC 30N    SC 30N   %SONG 60

IBA        9    6.66667   0.370000   0.222222   0.370000

IAA        9    9.63000   0.370000   0.222222   1.11000

NAA        9    13.7022   1.48000   1.00000   3.70111

?C         3    2.22333     0.000000   0.000000   0.000000

SE(N=  8)         1.14271   0.461788   0.303118   0.449095

5%LSD 26DF         3.32170   1.34236   0.881122   1.30546

CHAT$    NOS   %RC 60N    SC 60N   %RR 60N     SRTB

IBA        9    0.370000   0.444444   0.370000   1.55556

IAA        9      0.000000   0.000000 1.11000   4.77778

NAA        9    2.22000   3.00000   2.59000   11.5556

209

?C         3      0.000000   0.000000   0.000000   0.000000

SE(N=  8)         0.392444   0.519903   0.486767   2.11678

5%LSD 26DF         1.14078   1.51129   1.41497   6.15320

CHAT$    NOS     CDR

IBA        9    0.800000

IAA        9    2.45556

NAA        9    5.78889

?C         3      0.000000

SE(N=  8)         1.08213

5%LSD 26DF         3.14562

­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­

MEANS FOR EFFECT NONGDO$

­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­

NONGDO$    NOS   %SONG 30   % RC 30N    SC 30N   %SONG 60

100        9    8.51778   0.370000   0.222222   1.11000

200        9    10.7400   1.11000   0.777778   1.85111

300        9    10.7411   0.740000   0.444444   2.22000

0         3    2.22333     0.000000   0.000000   0.000000

SE(N=  8)         1.49767   0.486767   0.320256   0.662425

5%LSD 26DF         4.35353   1.41497   0.930942   1.92558

NONGDO$    NOS   %RC 60N    SC 60N   %RR 60N     SRTB

100        9    0.740000   1.00000   1.11000   4.77778

200        9    1.11000   1.55556   1.48000   6.66667

300        9    0.740000   0.888889   1.48000   6.44444

0         3      0.000000   0.000000   0.000000   0.000000

210

SE(N=  8)         0.522000   0.697217   0.586145   2.57743

5%LSD 26DF         1.51738   2.02671   1.70385   7.49225

NONGDO$    NOS     CDR

100        9    2.42222

200        9    3.36667

300        9    3.25556

0         3      0.000000

SE(N=  8)         1.30641

5%LSD 26DF         3.79757

­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­

MEANS FOR EFFECT CHAT$*NONGDO$

­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­

CHAT$   NONGDO$    NOS   %SONG 30   % RC 30N    SC 30N

IBA     100        3    5.55333     0.000000   0.000000

IBA     200        3    6.66667     0.000000   0.000000

IBA     300        3    7.78000   1.11000   0.666667

IBA     0         0      0.000000   0.000000   0.000000

IAA     100        3    8.89000     0.000000   0.000000

IAA     200        3    8.89000   1.11000   0.666667

IAA     300        3    11.1100     0.000000   0.000000

IAA     0         0      0.000000   0.000000   0.000000

NAA     100        3    11.1100   1.11000   0.666667

NAA     200        3    16.6633   2.22000   1.66667

NAA     300        3    13.3333   1.11000   0.666667

NAA     0         0      0.000000   0.000000   0.000000

?C     100        0      0.000000   0.000000   0.000000

?C     200        0      0.000000   0.000000   0.000000

211

?C     300        0      0.000000   0.000000   0.000000

?C     0         3    2.22333     0.000000   0.000000

SE(N=  2)               2.27726   0.961288   0.619139

5%LSD 20DF               6.71785   2.83577   1.82644

CHAT$   NONGDO$    NOS   %SONG 60   %RC 60N    SC 60N

IBA     100        3      0.000000   0.000000   0.000000

IBA     200        3      0.000000   0.000000   0.000000

IBA     300        3    1.11000   1.11000   1.33333

IBA     0         0      0.000000   0.000000   0.000000

IAA     100        3      0.000000   0.000000   0.000000

IAA     200        3    1.11000     0.000000   0.000000

IAA     300        3    2.22000     0.000000   0.000000

IAA     0         0      0.000000   0.000000   0.000000

NAA     100        3    3.33000   2.22000   3.00000

NAA     200        3    4.44333   3.33000   4.66667

NAA     300        3    3.33000   1.11000   1.33333

NAA     0         0      0.000000   0.000000   0.000000

?C     100        0      0.000000   0.000000   0.000000

?C     200        0      0.000000   0.000000   0.000000

?C     300        0      0.000000   0.000000   0.000000

?C     0         3      0.000000   0.000000   0.000000

SE(N=  2)               0.860449   0.744611   0.948683

5%LSD 20DF               2.53830   2.19658   2.79859

CHAT$   NONGDO$    NOS   %RR 60N     SRTB     CDR

IBA     100        3      0.000000   0.000000   0.000000

IBA     200        3      0.000000   0.000000   0.000000

IBA     300        3    1.11000   4.66667   2.40000

IBA     0         0      0.000000   0.000000   0.000000

212

IAA     100        3      0.000000   0.000000   0.000000

IAA     200        3    1.11000   4.66667   2.40000

IAA     300        3    2.22000   9.66667   4.96667

IAA     0         0      0.000000   0.000000   0.000000

NAA     100        3    3.33000   14.3333   7.26667

NAA     200        3    3.33000   15.3333   7.70000

NAA     300        3    1.11000   5.00000   2.40000

NAA     0         0      0.000000   0.000000   0.000000

?C     100        0      0.000000   0.000000   0.000000

?C     200        0      0.000000   0.000000   0.000000

?C     300        0      0.000000   0.000000   0.000000

?C     0         3      0.000000   0.000000   0.000000

SE(N=  2)               0.859802   3.71932   1.89125

5%LSD 20DF               2.53639   10.9719   5.57913

­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­

ANALYSIS OF VARIANCE SUMMARY TABLE FILE HT­X  8/ 5/21 12:17

­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­ :PAGE  3

F­PROBABLIITY VALUES FOR EACH EFFECT IN THE MODEL. SECTION ­ 1

VARIATE    GRAND MEAN STANDARD  DEVIATION C OF V |CHAT$  | NONGDO$ |CHAT$*NO|

(N=  30)  ­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­ SD/MEAN |    |    |NGDO$  |

NO.      BASED ON  BASED ON  %  |    |    |    |

OBS.     TOTAL SS  RESID SS     |    |    |    |

%SONG 30    30 9.2220   4.7687   3.2205   34.9 0.0000  0.0269  0.0017

% RC 30N    30 0.66600   1.3548   1.3595  204.1 0.1836  0.5676  0.4869

SC 30N    30 0.43333  0.89763  0.87559  202.1 0.1483  0.4939  0.3677

%SONG 60    30 1.5543   1.9035   1.2169   78.3 0.0000  0.2918  0.0007

%RC 60N    30 0.77700   1.4325   1.0530  135.5 0.0010  0.7341  0.0068

213

SC 60N    30 1.0333   1.9205   1.3416  129.8 0.0007  0.6878  0.0029

%RR 60N    30 1.2210   1.6321   1.2159   99.6 0.0078  0.5624  0.0085

SRTB    30 5.3667   7.1847   5.2599   98.0 0.0058  0.5507  0.0064

CDR    30 2.7133   3.6405   2.6746   98.6 0.0072  0.5543  0.0067

214

ả ử ụ ụ Ả ề ế ằ ầ ưở ủ ấ Ph  l c 15: K t qu  x  lý b ng ph n m m Irristat 5.0  nh h ng c a ch t

ế ỷ ệ ố ễ ủ ồ ả ĐHST đ n t  l s ng, ra ch i và kh  năng ra r  c a hom thân Tre mai ở ụ  v

Đông

SINGLE EFFECT ANOVA FOR UNBALANCED DATA FILE HT­D  8/ 5/21  12:25

­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­ :PAGE  1

ANOVA FOR SINGLE EFFECT ­ CHAT$

­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­

VARIATE  TREATMENT MS ­ DF  RESIDUAL MS ­ DF  F­RATIO F­PROB

%SONG 30     12.682    3   4.1787    26  3.03 0.046

% RC 30N     2.1356    3   1.2321    26  1.73 0.184

SC 30N     1.4074    3  0.70940    26  1.98 0.140

%SONG 60      0.00000  3    0.00000  26  1.98 0.000

%RC 60N      0.00000  3    0.00000  26  1.98 0.000

SC 60N      0.00000  3    0.00000  26  1.98 0.000

%RR 60N      0.00000  3    0.00000  26  1.98 0.000

SRTB      0.00000  3    0.00000  26  1.98 0.000

CDR      0.00000  3    0.00000  26  1.98 0.000

ANOVA FOR SINGLE EFFECT ­ NONGDO$

­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­

VARIATE  TREATMENT MS ­ DF  RESIDUAL MS ­ DF  F­RATIO F­PROB

%SONG 30     4.4385    3   5.1299    26  0.87 0.474

% RC 30N    0.49284    3   1.4217    26  0.35 0.794

SC 30N    0.29630    3  0.83761    26  0.35 0.789

%SONG 60      0.00000  3    0.00000  26  0.35 0.000

%RC 60N      0.00000  3    0.00000  26  0.35 0.000

SC 60N      0.00000  3    0.00000  26  0.35 0.000

%RR 60N      0.00000  3    0.00000  26  0.35 0.000

SRTB      0.00000  3    0.00000  26  0.35 0.000

CDR      0.00000  3    0.00000  26  0.35 0.000

215

ANOVA FOR SINGLE EFFECT ­ CHAT$*NONGDO$

­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­

VARIATE  TREATMENT MS ­ DF  RESIDUAL MS ­ DF  F­RATIO F­PROB

%SONG 30     5.5964    9   4.8163    20  1.16 0.369

% RC 30N    0.98568    9   1.4785    20  0.67 0.730

SC 30N    0.59259    9  0.86667    20  0.68 0.716

%SONG 60      0.00000  9    0.00000  20  0.68 0.000

%RC 60N      0.00000  9    0.00000  20  0.68 0.000

SC 60N      0.00000  9    0.00000  20  0.68 0.000

%RR 60N      0.00000  9    0.00000  20  0.68 0.000

SRTB      0.00000  9    0.00000  20  0.68 0.000

CDR      0.00000  9    0.00000  20  0.68 0.000

TABLE OF MEANS FOR FACTORIAL EFFECTS FILE HT­D  8/ 5/21 12:25

­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­ :PAGE  2

MEANS FOR EFFECT CHAT$

­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­

CHAT$    NOS   %SONG 30   % RC 30N    SC 30N   %SONG 60

IBA        9    0.370000     0.000000   0.000000   0.000000

IAA        9    1.11000   0.370000   0.222222     0.000000

NAA        9    2.96333   1.11000   0.888889     0.000000

?C         3      0.000000   0.000000   0.000000   0.000000

SE(N=  8)         0.722732   0.392444   0.297784     0.000000

5%LSD 26DF         2.10088   1.14078   0.865618     0.000000

CHAT$    NOS   %RC 60N    SC 60N   %RR 60N     SRTB

IBA        9      0.000000   0.000000   0.000000   0.000000

IAA        9      0.000000   0.000000   0.000000   0.000000

NAA        9      0.000000   0.000000   0.000000   0.000000

216

?C         3      0.000000   0.000000   0.000000   0.000000

SE(N=  8)           0.000000   0.000000   0.000000   0.000000

5%LSD 26DF          0.000000   0.000000   0.000000   0.000000

CHAT$    NOS     CDR

IBA        9      0.000000

IAA        9      0.000000

NAA        9      0.000000

?C         3      0.000000

SE(N=  8)           0.000000

5%LSD 26DF          0.000000

­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­

MEANS FOR EFFECT NONGDO$

­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­

NONGDO$    NOS   %SONG 30   % RC 30N    SC 30N   %SONG 60

100        9    0.741111   0.370000   0.222222     0.000000

200        9    1.85111   0.740000   0.555556     0.000000

300        9    1.85111   0.370000   0.333333     0.000000

0         3      0.000000   0.000000   0.000000   0.000000

SE(N=  8)         0.800774   0.421553   0.323575     0.000000

5%LSD 26DF         2.32774   1.22540   0.940589     0.000000

NONGDO$    NOS   %RC 60N    SC 60N   %RR 60N     SRTB

100        9      0.000000   0.000000   0.000000   0.000000

200        9      0.000000   0.000000   0.000000   0.000000

300        9      0.000000   0.000000   0.000000   0.000000

0         3      0.000000   0.000000   0.000000   0.000000

217

SE(N=  8)           0.000000   0.000000   0.000000   0.000000

5%LSD 26DF          0.000000   0.000000   0.000000   0.000000

NONGDO$    NOS     CDR

100        9      0.000000

200        9      0.000000

300        9      0.000000

0         3      0.000000

SE(N=  8)           0.000000

5%LSD 26DF          0.000000

­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­

MEANS FOR EFFECT CHAT$*NONGDO$

­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­

CHAT$   NONGDO$    NOS   %SONG 30   % RC 30N    SC 30N

IBA     100        3      0.000000   0.000000   0.000000

IBA     200        3    1.11000     0.000000   0.000000

IBA     300        3      0.000000   0.000000   0.000000

IBA     0         0      0.000000   0.000000   0.000000

IAA     100        3      0.000000   0.000000   0.000000

IAA     200        3    1.11000   1.11000   0.666667

IAA     300        3    2.22000     0.000000   0.000000

IAA     0         0      0.000000   0.000000   0.000000

NAA     100        3    2.22333   1.11000   0.666667

NAA     200        3    3.33333   1.11000   1.00000

NAA     300        3    3.33333   1.11000   1.00000

NAA     0         0      0.000000   0.000000   0.000000

?C     100        0      0.000000   0.000000   0.000000

?C     200        0      0.000000   0.000000   0.000000

218

?C     300        0      0.000000   0.000000   0.000000

?C     0         3      0.000000   0.000000   0.000000

SE(N=  2)               1.55182   0.859802   0.658281

5%LSD 20DF               4.57782   2.53639   1.94191

CHAT$   NONGDO$    NOS   %SONG 60   %RC 60N    SC 60N

IBA     100        3      0.000000   0.000000   0.000000

IBA     200        3      0.000000   0.000000   0.000000

IBA     300        3      0.000000   0.000000   0.000000

IBA     0         0      0.000000   0.000000   0.000000

IAA     100        3      0.000000   0.000000   0.000000

IAA     200        3      0.000000   0.000000   0.000000

IAA     300        3      0.000000   0.000000   0.000000

IAA     0         0      0.000000   0.000000   0.000000

NAA     100        3      0.000000   0.000000   0.000000

NAA     200        3      0.000000   0.000000   0.000000

NAA     300        3      0.000000   0.000000   0.000000

NAA     0         0      0.000000   0.000000   0.000000

?C     100        0      0.000000   0.000000   0.000000

?C     200        0      0.000000   0.000000   0.000000

?C     300        0      0.000000   0.000000   0.000000

?C     0         3      0.000000   0.000000   0.000000

SE(N=  2)                 0.000000   0.000000   0.000000

5%LSD 20DF                0.000000   0.000000   0.000000

CHAT$   NONGDO$    NOS   %RR 60N     SRTB     CDR

IBA     100        3      0.000000   0.000000   0.000000

IBA     200        3      0.000000   0.000000   0.000000

IBA     300        3      0.000000   0.000000   0.000000

IBA     0         0      0.000000   0.000000   0.000000

IAA     100        3      0.000000   0.000000   0.000000

219

IAA     200        3      0.000000   0.000000   0.000000

IAA     300        3      0.000000   0.000000   0.000000

IAA     0         0      0.000000   0.000000   0.000000

NAA     100        3      0.000000   0.000000   0.000000

NAA     200        3      0.000000   0.000000   0.000000

NAA     300        3      0.000000   0.000000   0.000000

NAA     0         0      0.000000   0.000000   0.000000

?C     100        0      0.000000   0.000000   0.000000

?C     200        0      0.000000   0.000000   0.000000

?C     300        0      0.000000   0.000000   0.000000

?C     0         3      0.000000   0.000000   0.000000

SE(N=  2)                 0.000000   0.000000   0.000000

5%LSD 20DF                0.000000   0.000000   0.000000

­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­

ANALYSIS OF VARIANCE SUMMARY TABLE FILE HT­D  8/ 5/21 12:25

­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­ :PAGE  3

F­PROBABLIITY VALUES FOR EACH EFFECT IN THE MODEL. SECTION ­  1

VARIATE    GRAND MEAN STANDARD  DEVIATION C OF V |CHAT$  | NONGDO$ |CHAT$*NO|

(N=  30)  ­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­ SD/MEAN |    |    |NGDO$  |

NO.      BASED ON  BASED ON  %  |    |    |    |

OBS.     TOTAL SS  RESID SS     |    |    |    |

%SONG 30    30 1.3330   2.2491   2.1946  164.6 0.0465  0.4738  0.3690

% RC 30N    30 0.44400   1.1513   1.2159  273.9 0.1836  0.7942  0.7297

SC 30N    30 0.33333  0.88409  0.93095  279.3 0.1399  0.7893  0.7158

%SONG 60    30   0.00000  0.00000  0.00000 0.0 0.0000  0.0000  0.0000

%RC 60N    30   0.00000  0.00000  0.00000 0.0 0.0000  0.0000  0.0000

SC 60N    30   0.00000  0.00000  0.00000 0.0 0.0000  0.0000  0.0000

%RR 60N    30   0.00000  0.00000  0.00000 0.0 0.0000  0.0000  0.0000

SRTB    30   0.00000  0.00000  0.00000 0.0 0.0000  0.0000  0.0000

220

CDR    30   0.00000  0.00000  0.00000 0.0 0.0000  0.0000  0.0000