Nghiên cứu đánh giá đặc tính ăn mòn khí quyển tại khu vực Tây Nguyên - Việt Nam

Nghiên cứu khoa học công nghệ<br /> <br /> NGHIÊN CỨU ĐÁNH GIÁ ĐẶC TÍNH ĂN MÒN KHÍ QUYỂN<br /> TẠI KHU VỰC TÂY NGUYÊN - VIỆT NAM<br /> Nguyễn Cao Tuấn1*, Nguyễn Văn Hoàng1, Nguyễn Đình Hưng1,<br /> Hà Hữu Sơn2, Lê Quốc Phẩm2<br /> Tóm tắt: Bài báo này trình bày kết quả thử nghiệm xác định tính ăn mòn khí<br /> quyển của khu vực Tây Nguyên – Việt Nam. Kết quả cho thấy khí quyển của khu vực<br /> Tây Nguyên mang đặc tính khí quyển vùng nông thôn thể hiện ở phân mức thấp S1 đối<br /> với Cl- và phân mức P0 đối với SO2. Phân mức tính ăn mòn khí quyển ở mức thấp đối<br /> với thép và nhôm và ở phân mức trung bình đối với đồng và kẽm. Phân mức tính ăn<br /> mòn khí quyển được quyết định chủ yếu do yếu tố độ ẩm cao.<br /> Từ khóa: Tây Nguyên, Ăn mòn khí quyển, Phân mức ăn mòn.<br /> <br /> 1. MỞ ĐẦU<br /> Tính ăn mòn của khí quyển được định nghĩa là khả năng gây ra ăn mòn của khí<br /> quyển đối với một kim loại hay hợp kim đã cho. Tốc độ ăn mòn khí quyển của kim<br /> loại không chỉ bị ảnh hưởng bởi thời gian lưu ẩm (TOW) mà còn phụ thuộc vào<br /> các yếu tố của khí hậu như nhiệt độ, độ ẩm tương đối và sự có mặt của các chất ô<br /> nhiễm trong khí quyển như hơi muối (clorua) và SO2 làm quá trình ăn mòn diễn ra<br /> nhanh hơn [1-4]. Ở vùng khí hậu nhiệt đới thường có sự kết hợp của các yếu tố<br /> nhiệt độ cao, độ ẩm cao và lượng mưa đáng kể, vì vậy, thời gian thấm ướt thường<br /> rất cao. Việc xác định tính ăn mòn khí quyển của một khu vực sẽ cho ta thông tin<br /> về mức độ ăn mòn kim loại tại khu vực đó cao hay thấp và đưa ra biện pháp bảo vệ<br /> hiệu quả hơn.<br /> Tây Nguyên nằm ở Nam Trung Bộ, nối liền 2 miền Bắc Nam của đất nước, tiếp<br /> giáp với Hạ Lào và Bắc Campuchia, có vị trí chiến lược quan trọng. Chính vì vậy,<br /> Tây Nguyên là địa bàn chiến lược, có ý nghĩa đặc biệt quan trọng về quân sự. Nằm<br /> trong vùng nhiệt đới xavan, khí hậu ở Tây Nguyên được chia làm hai mùa: mùa<br /> mưa từ tháng 5 đến hết tháng 10 và mùa khô từ tháng 11 đến tháng 4, trong đó,<br /> tháng 3 và tháng 4 là hai tháng nóng và khô nhất. Do ảnh hưởng của độ cao nên<br /> trong khi ở các cao nguyên cao 400–500 m khí hậu tương đối mát và mưa nhiều,<br /> riêng cao nguyên cao trên 1000 m thì khí hậu lại mát mẻ quanh năm, khá khác biệt<br /> với khí hậu so với các vùng miền khác của Việt Nam. Mặc dù rất có ý nghĩa về<br /> khoa học cũng như thực tiễn, nhưng đến nay chưa có một nghiên cứu nào về đánh<br /> giá đặc tính ăn mòn khí quyển của khu vực này. Mục đích của nghiên cứu là khảo<br /> sát sự ảnh hưởng của các yếu tố khí hậu của Tây Nguyên đến tốc độ ăn mòn khí<br /> quyển của bốn loại kim loại tiêu chuẩn (thép carbon, đồng, nhôm và kẽm) và căn<br /> cứ theo tiêu chuẩn ISO 9223 phân mức tính ăn mòn của khu vực này. Việc khảo<br /> sát được tiến hành tại hai địa điểm là Kho 729 – Đức Trọng - Lâm Đồng và tại tiểu<br /> đoàn đảm bảo sân bay Pleiku – Gia Lai.<br /> 2. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU<br /> 2.1. Thử nghiệm xác định tốc độ ăn mòn của các kim loại<br /> Các kim loại dùng để phơi xác định tốc độ ăn mòn là thép cacbon thấp, đồng,<br /> nhôm và kẽm có kích thước 100mm x 150mm x 3mm. Thành phần hóa học của<br /> <br /> <br /> <br /> Tạp chí Nghiên cứu KH&CN quân sự, Số 45, 10 - 2016 147<br />  Hóa học & Kỹ thuật môi trường<br /> <br /> mẫu, quá trình chuẩn bị mẫu, thu mẫu, xác định tốc độ ăn mòn và xử lý kết quả<br /> tuân thủ theo tiêu chuẩn ISO 9226 [4].<br /> 2.2. Phương pháp xác định SO2 sa lắng<br /> Nguyên tắc của phương pháp là Sulfur dioxit (SO2) và các hợp chất lưu huỳnh có<br /> tính axit được hấp thụ trên bề mặt có tính kiềm làm từ các tấm giấy lọc xốp được<br /> tẩm bởi dung dịch natri hoặc kali cacbonat bão hòa (gọi là các tấm thu SO2). Các<br /> tấm thu SO2 có kích thước 100mm x 150mm được treo trên giá theo phương thẳng<br /> đứng và song song với hướng gió chính tại các khu vực khảo sát. Sau 1 tháng thử<br /> nghiệm các tấm mẫu được thu về phân tích và đánh giá theo ISO 9225 [5]. Tốc độ<br /> lắng đọng của sulfur dioxit được biểu thị bằng [mg /(m2.ngày)].<br /> 2.3. Phương pháp xác định Cl- sa lắng bằng phương pháp nến ẩm<br /> Nguyên tắc của phương pháp là đầu thu của nến ẩm được tẩm ướt bằng dung<br /> dịch nến ẩm có diện tích tiếp xúc với khí quyển biết trước (thường chọn là 100<br /> cm2). Nến ẩm được đặt hướng trực diện với hướng gió chính hoặc hướng nguồn<br /> phát thải (ví dụ như hướng ra biển). Hàm lượng muối trong không khí thổi qua nến<br /> ẩm được giữ lại. Sau một tháng thử nghiệm dung dịch thu mẫu được phân tích và<br /> xác định hàm lượng Cl- sa lắng theo ISO 9225 [5].<br /> 2.4. Xác định thời gian thấm ướt bề mặt<br /> Nhiệt độ và độ ẩm tương đối được ghi lại liên tục một giờ một lần bằng thiết bị đo<br /> nhiệt ẩm tự động HUBO tại các khu vực khảo sát để xác định thời gian thấm ướt bề<br /> mặt (TOW). Khi độ ẩm tương đối lớn hơn 80% và nhiệt độ lớn hơn 0 oC thì được<br /> tính là 1 giờ thấm ướt bề mặt [5].<br /> 3. KẾT QUẢ VÀ THẢO LUẬN<br /> 3.1. Phân mức độ ăn mòn khí quyển theo dữ liệu môi trường<br /> 3.1.1. Đặc điểm sa lắng Cl- và phân mức ô nhiễm Cl-<br /> Kết quả đo hàm lượng Cl- sa lắng, tính trung bình theo tháng trong một năm được<br /> trình bày trong Hình 1.<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Hình 1. Biểu đồ tốc độ sa lắng Cl-.<br /> Theo giản đồ hình 1 nhận thấy hàm lượng Cl- sa lắng tại hai khu vực khảo sát là<br /> khá thấp, theo ISO 9223 đều nằm trong phân mức S1 (S1 tương ứng với tốc độ sa lắng<br /> <br /> <br /> 148 N. C. Tuấn, …, L. Q. Phẩm, “Nghiên cứu đánh giá đặc tính… Tây Nguyên – Việt Nam.”<br /> Nghiên cứu khoa học công nghệ<br /> <br /> của clorua nằm trong khoảng từ 3 đến 60 mg/m2.ngày). Tốc độ sa lắng Cl- qua các<br /> tháng quan trắc không có sự biến động lớn. Tốc độ sa lắng Cl- trung bình quan trắc<br /> được tại Lâm Đồng là 13,11 mg/m2.ngày và ở Pleiku là 15,53 mg/m2.ngày. Nguyên<br /> nhân chủ yếu là do địa hình của khu vực này cao, nhiều rừng núi làm hạn chế sự phát<br /> tán hơi muối trong không khí từ biển thổi vào lục địa. Giá trị [Cl-] sa lắng theo tháng ở<br /> các khu vực này khá ổn định và có thể xem như giá trị cơ sở của chúng.<br /> 3.1.2. Đặc điểm sa lắng SO2 và phân mức ô nhiễm SO2<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Hình 2. Biểu đồ tốc độ sa lắng SO2.<br /> Kết quả nhận được cho thấy nồng độ SO2 tại TP. Pleiku cao hơn so với tại Lâm<br /> Đồng. Nguyên nhân có thể do điểm quan trắc tại Pleiku nằm trong khu vực đô thị<br /> và nằm cạnh sân bay Pleiku. Chính vì vậy, nguồn phát thải SO2 nhiều hơn. Phân<br /> mức của mức độ ô nhiễm SO2 tại Pleiku đạt mức P1 (đạt 7,56 mg/m2.ngày), đặc<br /> trưng cho khí quyển thành thị. Còn phân mức ô nhiễm SO2 tại kho C729 – Đức<br /> Trọng – Lâm Đồng đạt phân mức Po đạt 2,98 mg/m2.ngày, đặc trưng cho khí quyển<br /> nông thôn. Tuy nhiên, mức độ ô nhiễm SO2 trong khí quyển đô thị tại khu vực Tây<br /> Nguyên vẫn ở ngưỡng khá thấp so với ngưỡng quy định của tiêu chuẩn ISO 9223.<br /> 3.1.3. Đặc tính nhiệt độ độ ẩm, thời gian lưu ẩm bề mặt (TOW)<br /> Bảng 1. Đặc trưng nhiệt - ẩm theo tháng tại Pleiku.<br /> Tháng 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12<br /> Tr. bình 20,2 22,3 24,3 25 25 23,1 22,7 22,6 22,9 22,7 23,4 22,1<br /> Cao<br /> 29,2 32,6 34,5 33,7 31,2 28,6 30 28,6 29,5 29,8 30,9 30,4<br /> Nhiệt độ nhất<br /> (0C) Thấp<br /> 12,5 14,6 15 17,9 20,2 18,7 18,3 19,3 19,6 17,5 17,4 15,1<br /> nhất<br /> TB năm 23,02<br /> Tr. bình 72,7 69,6 69,7 75,8 79,1 88,9 88,9 90 88,6 79,3 77,7 73,3<br /> Cao<br /> 97 97 96 96 95 99 99 100 100 100 96 96<br /> nhất<br /> Độ ẩm (%)<br /> Thấp<br /> 36 17 24 43 50 60 63 59 52 43 46 38<br /> nhất<br /> TB năm 79,3<br /> TOW(h) 5261 – đạt phân mức τ4<br /> <br /> <br /> Tạp chí Nghiên cứu KH&CN quân sự, Số 45, 10 - 2016 149<br />  Hóa học & Kỹ thuật môi trường<br /> <br /> Bảng 2. Đặc trưng nhiệt - ẩm theo tháng tại Lâm Đồng năm 2015-2016.<br /> Tháng 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12<br /> Tr. bình 18,2 19,8 21,8 22,8 23,5 22,6 22,2 22,3 22,3 21,9 21,9 21,0<br /> Cao nhất 20,9 21,3 24,0 24,0 24,5 24,6 23,8 23,8 23,4 23,0 22,7 23,1<br /> Nhiệt độ<br /> Thấp<br /> (0C) 15,2 17,1 20,1 21,3 20,9 21,4 20,6 20,9 20,9 20,3 20,5 17,6<br /> nhất<br /> TB năm 21,7<br /> Tr. bình 72 70 68 80 83 86 87 84 85 84 79 77<br /> Cao nhất 79 80 76 90 94 93 94 92 96 92 92 85<br /> Độ ẩm (%) Thấp<br /> 25 28 25 41 49 52 54 44 45 47 44 41<br /> nhất<br /> TB năm 80<br /> TOW(h) 5137 – đạt phân mức τ4<br /> Qua số liệu thống kê về nhiệt độ, độ ẩm và tính toán thời gian lưu ẩm bề mặt tại<br /> hai khu vực khảo sát đều cho thấy nhiệt độ ở khu vực Tây Nguyên là khá mát mẻ,<br /> tuy nhiên độ ẩm lại tương đối cao. Thời gian lưu ẩm bề mặt đạt trên 5000 giờ, đạt<br /> phân mức τ4.<br /> 3.1.4. Phân mức theo dữ liệu môi trường<br /> Theo ISO 9223, tính ăn mòn khí quyển cho các kim loại chuẩn thép cacbon,<br /> kẽm, đồng và nhôm được phân hạng căn cứ vào mức ô nhiễm khí quyển SO2 và Cl-<br /> (P và S) và thời gian thấm ướt bề mặt () theo bảng 3. Theo quy định, tính ăn mòn<br /> khí quyển trong ISO 9223 có 6 mức: mức C1 - rất thấp; mức C2 - thấp; mức C3 -<br /> trung bình; mức C4 - cao; mức C5 - rất cao và mức C5X - cực kỳ cao. Căn cứ vào<br /> dữ liệu môi trường quan trắc được trong một năm, áp dụng các công thức tính toán<br /> dự báo tốc độ ăn mòn đối với các kim loại tiêu chuẩn [2]:<br /> + Công thức dành cho thép:<br /> rcorr  1, 77  Pd0,52  exp(0, 020  RH  f St )  0,102  Sd0,62  exp(0, 033  RH  0, 040  T )<br /> f St  0,150  (T  10) khi T  10 oC; trường hợp còn lại f St  0, 054  (T  10)<br /> + Công thức dành cho kẽm:<br /> rcorr  0,0129  Pd0,44  exp(0, 046  RH  f Zn )  0,0175  Sd0,57  exp(0, 008  RH  0,085  T )<br /> f Zn  0, 038  (T  10) khi T  10 oC; trường hợp còn lại f Zn  0, 071  (T  10)<br /> + Công thức dành cho đồng:<br /> rcorr  0, 0053  Pd0,26  exp(0, 059  RH  fCu )  0, 01025  Sd0,27  exp(0, 036  RH  0, 049  T )<br /> f Cu  0,126  (T  10) khi T  10 oC; trường hợp còn lại f Cu  0, 080  (T  10)<br /> + Công thức dành cho nhôm:<br /> rcorr  0, 0042  Pd0,73  exp(0, 025  RH  f Al )  0, 0018  Sd0,60  exp(0, 020  RH  0,094  T )<br /> f Al  0, 009  (T  10) khi T  10 oC; trường hợp còn lại f Al  0, 043  (T  10)<br /> Trong đó:<br /> <br /> <br /> <br /> 150 N. C. Tuấn, …, L. Q. Phẩm, “Nghiên cứu đánh giá đặc tính… Tây Nguyên – Việt Nam.”<br /> Nghiên cứu khoa học công nghệ<br /> <br /> rcorr: Tốc độ ăn mòn năm đầu tiên của kim loại, biểu diễn micromet trên<br /> năm (μm/năm);<br /> T: Nhiệt độ trung bình hàng năm , biểu diễn (oC);<br /> RH: Độ ẩm tương đối trung bình hàng năm ,biểu diễn (%);<br /> Pd: Tốc độ sa lắng SO2 trung bình hàng năm, biểu diễn [mg/m2.d)];<br /> Sd: Tốc độ sa lắng Cl- trung bình hàng năm, biểu diễn [mg/(m2.d)].<br /> <br /> Bảng 3. Kết quả phân mức tính ăn mòn khí quyển đối với các kim loại<br /> dựa trên dữ liệu môi trường.<br /> Địa<br /> Chỉ tiêu, đơn vị Thép Đồng Kẽm Nhôm<br /> điểm<br /> Lâm rcorr, μm/năm 25,0 1,3 1,4 0,4<br /> Đồng Phân mức C2 C3 C3 C3<br /> rcorr, μm/năm 31,4 1,5 1,6 0,5<br /> Pleiku<br /> Phân mức C3 C3 C3 C3<br /> <br /> Sử dụng cách phân loại này, đặc tính ăn mòn khí quyển của khu vực Tây<br /> Nguyên đối với các kim loại đồng, kẽm và nhôm tiêu chuẩn đều ở mức C3 – mức<br /> trung bình; còn đối với thép carbon thì đạt phân mức C2 – mức thấp tại khu vực<br /> khí quyển nông thôn (Đức Trọng – Lâm Đồng) và đạt phân mức C3 tại khu vực<br /> khí quyển đô thị (Pleiku – Gia Lai). Tốc độ ăn mòn đối với bốn mác kim loại tiêu<br /> chuẩn của khí quyển nông thôn thấp hơn so với vùng khí quyển đô thị, tuy nhiên<br /> mức độ khác biệt là không lớn. Điều này chứng tỏ mức độ ô nhiễm của khí quyển<br /> đô thị của khu vực Tây Nguyên là không đáng kể.<br /> 3.2. Phân mức tính ăn mòn khí quyển theo tốc độ ăn mòn mẫu kim loại tiêu chuẩn<br /> Bốn loại kim loại tiêu chuẩn (thép carbon, đồng, nhôm, kẽm) được tiến hành<br /> phơi mẫu tự nhiên tại hai khu vực khảo sát để xác định tốc độ ăn mòn sau năm đầu<br /> tiên. Mẫu sau một năm thử nghiệm được tẩy sản phẩm ăn mòn và tính tốc độ ăn<br /> mòn theo [4]. Kết quả được thể hiện trong bảng 4.<br /> Bảng 4. Tốc độ ăn mòn kim loại (rcorr) trong năm đầu tiên phơi mẫu<br /> đối với các kim loại.<br /> Địa điểm Chỉ tiêu, đơn vị Thép Đồng Kẽm Nhôm<br /> <br /> Lâm rcorr, μm/năm 9,7 1,3 1,9 0,1<br /> Đồng Phân mức C2 C3 C3 C2<br /> rcorr, μm/năm 11,9 1,2 1,8 0,3<br /> Pleiku<br /> Phân mức C2 C3 C3 C3<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Tạp chí Nghiên cứu KH&CN quân sự, Số 45, 10 - 2016 151<br />  Hóa học & Kỹ thuật môi trường<br /> <br /> Kết quả tốc độ ăn mòn của thép carbon, nhôm thấp hơn khá nhiều so với kết quả<br /> tính toán tốc độ ăn mòn thép dựa theo dữ liệu môi trường. Các công bố [6,7], cũng<br /> đã xác nhận rằng khi kim loại phơi nhiễm trong khí quyển nông thôn, có nồng độ<br /> tác nhân ăn mòn ít thì kết quả phân mức tính ăn mòn khí quyển theo dữ liệu môi<br /> trường thường cao hơn dữ liệu phơi mẫu kim loại thực tế. Nguyên nhân có thể là<br /> do phương pháp tính tốc độ ăn mòn dựa vào dữ liệu môi trường chưa tính đến khả<br /> năng bảo vệ kim loại của các sản phẩm ăn mòn sau khi tạo thành. Khi độ dày của<br /> lớp sản phẩm ăn mòn càng lớn thì sự cản trở việc xâm nhập của các tác nhân ăn<br /> mòn tấn công vào kim loại càng khó và lâu hơn. Chính vì vậy, làm giảm tốc độ ăn<br /> mòn theo tính toán lý thuyết. Các kim loại đồng, kẽm có lớp sản phẩm ăn mòn nhỏ<br /> hơn nên có thể ít bị ảnh hưởng hơn thép. Đối với nhôm, với lớp ô xít tạo thành trên<br /> bề mặt mẫu khá bền vững, nên cũng có khả năng bảo vệ cho lớp kim loai nhôm<br /> bên trong. Sự khác nhau này còn có thể do vai trò của Cl- và SO2; khu vực Tây<br /> Nguyên có địa hình cao, xa biển, mức độ đô thị hóa, công nghiệp hóa chưa cao nên<br /> hàm lượng của hai tác nhân Cl- và SO2 thấp. Do vậy, sự tác động ăn mòn kim loại<br /> của chúng kết hợp với tác nhân độ ẩm cũng giảm. Mặt khác, với hàm lượng tác<br /> nhân ăn mòn yếu nên các sản phẩm ăn mòn thụ động trở lại bề mặt, giúp tăng khả<br /> năng bảo vệ các mẫu kim loại khi phơi mẫu trực tiếp. Phương pháp phân hạng ăn<br /> mòn khí quyển dựa theo tốc độ ăn mòn mẫu chuẩn cho phổ phân mức rộng hơn, có<br /> thể là chính xác hơn, song không cho biết yếu tố môi trường chủ yếu ảnh hưởng<br /> đến tính ăn mòn kim loại.<br /> 4. KẾT LUẬN<br /> 1. Khí hậu của khu vực Tây Nguyên mang đặc tính khí quyển vùng nông thôn với<br /> nồng độ Cl- và SO2 ở mức thấp S1 và P0. Tác nhân độ ẩm cao là yếu tố chính làm tăng<br /> phân mức ăn mòn khí quyển đối với các kim loại.<br /> 2. Kết quả khảo sát cho thấy khu vực Tây Nguyên có phân mức ăn mòn thấp đối<br /> với thép và nhôm và phân mức ăn mòn trung bình đối với đồng và kẽm.<br /> Lời cảm ơn: Công trình này được hoàn thành với sự hỗ trợ kinh phí từ đề tài “Nghiên cứu đề<br /> xuất giải pháp xây dựng mô hình giảm thiểu tác động bất lợi của các yếu tố môi trường vùng Cao<br /> Nguyên đến hoạt động quân sự của lực lượng vũ trang tỉnh Lâm Đồng”.<br /> <br /> TÀI LIỆU THAM KHẢO<br /> [1]. ISO 8044:1989, Corrosion of metals and alloys - Vocabulary.<br /> [2]. ISO 9223:1992, Corrosion of metals and alloys, Corrosivity of atmospheres.<br /> Classification.<br /> [3]. ISO 9224:1992, Corrosion of metals and alloys - Corrosivity of atmospheres -<br /> Guiding values for the corrosivity categories.<br /> [4]. ISO 9226:1992 Corrosion of met als and alloys - Corrosivity of atmospheres -<br /> Determination of corrosion rate of standard specimens for the evaluation of<br /> corrosivity.<br /> [5]. ISO 9225:1992 Corrosion of metals and alloys - Corrosivity of atmospheres -<br /> Measurement of pollution.<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 152 N. C. Tuấn, …, L. Q. Phẩm, “Nghiên cứu đánh giá đặc tính… Tây Nguyên – Việt Nam.”<br /> Nghiên cứu khoa học công nghệ<br /> <br /> [6]. J.G. Castano, , C.A. Botero, A.H. Restrepo, E.A. Agudelo, E. Correa, F.<br /> Echeverria, “Atmospheric corrosion of carbon steel in Colombia”, Corrosion<br /> Science, Volume 52, Issue 1, P 216–22, 2010.<br /> [7]. F. Corvo, C. Haces, N. Betancourt, L. Maldonado, L. Véleva, M. Echeverria,<br /> O. T. De Rincón, A. Rincon, “Atmospheric corrosivity in the Caribbean<br /> area”, Journal: Corrosion Science - Vol. 39, no. 5, pp. 823-833, 1997<br /> <br /> ABSTRACT<br /> STUDIES ASSESSING ATMOSPHERIC CORROSION PROPERTIES IN THE<br /> CENTRAL TAY NGUYEN – VIET NAM<br /> This article presents the experimental determination of the atmospheric<br /> corrosion in the Central Highlands region, Vietnam. Results in the<br /> atmosphere corrosion is at a low level for the steel and aluminum and the<br /> average level for copper and zinc. They also showed that the atmosphere of<br /> the Highland area characteristics rural atmosphere reflected in a low S1 for<br /> Cl level and Po for SO2 level. The distribution of corrosive atmospheric<br /> levels are determined mainly by the high humidity factor.<br /> Keywords: Tay Nguyen, Atmospheric corrosion, Corrosive categories.<br /> <br /> Nhận bài ngày 13 tháng 7 năm 2016<br /> Hoàn thiện ngày 08 tháng 8 năm 2016<br /> Chấp nhận đăng ngày 26 tháng 10 năm 2016<br /> <br /> Địa chỉ: 1 Viện Công nghệ mới/Viện Khoa học và Công nghệ quân sự;<br /> 2<br /> Trung tâm Nhiệt đới Việt – Nga;<br /> *<br /> Email: tuansintep@gmail.com<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Tạp chí Nghiên cứu KH&CN quân sự, Số 45, 10 - 2016 153<br />