Nghiên cứu, đánh giá hiện trạng môi trường nước sông Lô đoạn chảy qua huyện Sông Lô, tỉnh Vĩnh Phúc

Phan Đình Binh<br /> <br /> Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ<br /> <br /> 113(13): 101 - 106<br /> <br /> NGHIÊN CỨU, ĐÁNH GIÁ HIỆN TRẠNG MÔI TRƯỜNG NƯỚC SÔNG LÔ<br /> ĐOẠN CHẢY QUA HUYỆN SÔNG LÔ TỈNH VĨNH PHÚC<br /> Phan Đình Binh*<br /> Trường Đại học Nông Lâm – ĐH Thái Nguyên<br /> <br /> TÓM TẮT<br /> Nghiên cứu được tiến hành nhằm đánh giá hiện trạng môi trường nước sông Lô đồng thời xác định<br /> nguyên nhân gây ô nhiễm nước sông Lô và đề xuất các giải pháp giảm thiểu, ô nhiễm môi trường<br /> nước sông Lô đoạn chảy qua huyện Sông Lô, tỉnh Vĩnh Phúc. Kết quả nghiên cứu cho thấy: Giá trị<br /> BOD5 năm 2013 ở cả 3 điểm: bến phà Phan Lương, bến phà Then, điểm giao giữa xã Cao Phong<br /> sang xã Sơn Đông chưa có dấu hiệu bị ô nhiễm. Giá trị COD và Coliform ở cả 3 điểm quan trắc<br /> đều đạt QCVN 08:2008/BTNMT. Giá trị TSS cả 3 điểm quan trắc đều có biểu hiện ô nhiễm vượt<br /> quá QCVN 08:2008/BTNMT cột B1, như bến phà Phan Lương gấp 1,48 lần, tại bến phà Then gấp<br /> 1,34 lần, tại điểm giao xã Cao Phong và xã Sơn Động gấp 1.54 lần QCVN 08:2008/BTNMT cột<br /> B1. Nước mặt đoạn sông chảy qua huyện sông Lô có mặt hầu hết các kim loại nhưng đều đạt<br /> QCVN 08: 2008/BTNMT cột B1.<br /> Từ khóa: Môi trường nước, nước thải, COD, ô nhiễm môi trường, tiêu chuẩn môi trường.<br /> <br /> ĐẶT VẤN ĐỀ*<br /> Nước là tài nguyên vật liệu quan trọng nhất<br /> của loài người và sinh vật trên trái đất. Con<br /> người mỗi ngày cần 250 lít nước cho sinh<br /> hoạt, 1.500 lít nước cho hoạt động công<br /> nghiệp và 2.000 lít cho hoạt động nông<br /> nghiệp [8]. Nước chiếm 99% trọng lượng sinh<br /> vật sống trong môi trường nước và 44% trọng<br /> lượng cơ thể con người [5]. Để sản xuất 1 tấn<br /> giấy cần 250 tấn nước, 1 tấn đạm cần 600 tấn<br /> nước và 1 tấn chất bột cần 1.000 tấn nước<br /> [3].Tài nguyên nước trên thế giới nói chung<br /> và Việt Nam nói riêng đang chịu sức ép nặng<br /> nề do biến đổi khí hậu, tốc độ gia tăng dân số<br /> và các hoạt động kinh tế đời sống khác nhau<br /> có liên quan đến sử dụng nước [4]. Do đó tình<br /> trạng ô nhiễm, suy thoái nguồn nước ngày<br /> càng trầm trọng.<br /> Vĩnh Phúc là tỉnh có nguồn tài nguyên nước<br /> vô cùng phong phú do có một hệ thống các<br /> sông ngòi đầm hồ tự nhiên và nhân tạo, đây là<br /> nguồn nước quan trọng cung cấp chủ yếu cho<br /> đời sống và hoạt động sản xuất. Năm 2012,<br /> mặc dù trong điệu kiện chịu ảnh hưởng cuộc<br /> khủng khoảng kinh tế thế giới, song kinh tế<br /> của tỉnh vẫn đạt tăng trưởng gần 18%, là một<br /> *<br /> <br /> Tel: 0984941626; Email: dinhbinh.tuaf@gmail.com<br /> <br /> trong các địa phương có tốc độ tăng trưởng<br /> kinh tế cao nhất cả nước. Thu nhập bình quân<br /> đầu người trong tỉnh năm 2012 đạt trên<br /> 1300USD. Từ một tỉnh thuần nông, đến nay<br /> Vĩnh Phúc là tỉnh xếp thứ 7 trong cả nước về<br /> giá trị sản xuất công nghiệp; là tỉnh đứng thứ<br /> 2 ở miền Bắc và thứ 5 cả nước về thu ngân<br /> sách nội địa [6]. Tốc độ đô thị hoá tăng nhanh<br /> cùng với sự tăng trưởng mạnh về kinh tế<br /> trong những năm vừa qua đã có những tác<br /> động đến môi trường, làm cho chất lượng môi<br /> trường đang có chiều hướng giảm, ảnh hưởng<br /> đến đời sống, sức khoẻ của nhân dân và sự<br /> phát triển bền vững của tỉnh, chất lượng môi<br /> trường nước mặt và nước ngầm giảm…mà<br /> nhu cầu sử dụng nước để phục vụ cho các<br /> hoạt động kinh tế và đời sống liên quan đến<br /> sử dụng nước ngày càng tăng. Xuất phát từ<br /> những vấn đề cấp bách trên, chúng tôi thực<br /> hiện đề tài: “Nghiên cứu, đánh giá hiện trạng<br /> môi trường nước sông Lô đoạn chảy qua<br /> huyện sông Lô tỉnh Vĩnh Phúc” với mục đích:<br /> Đánh giá hiện trạng môi trường nước Sông<br /> Lô đoạn chảy qua huyện Sông Lô tỉnh Vĩnh<br /> Phúc; đồng thời xác định nguyên nhân suy<br /> thoái nước sông Lô và đề xuất các giải pháp<br /> giảm thiểu, ô nhiễm môi trường nước sông Lô<br /> đoạn chảy qua huyện Sông Lô, tỉnh Vĩnh<br /> Phúc.<br /> 101<br /> <br /> Phan Đình Binh<br /> <br /> Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ<br /> <br /> NỘI DUNG, PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU<br /> Nội dung<br /> Tiến hành điều tra điều kiện tự nhiên và điều<br /> kiện kinh tế - xã hội của huyện Sông Lô;<br /> Nghiên cứu, đánh giá hiện trạng nước sông<br /> Lô đoạn chảy qua huyện Sông Lô năm 2013,<br /> xác định các nguồn gây ô nhiễm và đề xuất<br /> các giải pháp giảm thiểu ô nhiễm môi trường<br /> nước sông Lô.<br /> Phương pháp nghiên cứu<br /> Phương pháp thu thập, phân tích và tổng<br /> hợp tài liệu thứ cấp:<br /> Tiến hành thu thập các số liệu thứ cấp tại<br /> Trung tâm Tài nguyên và Bảo vệ môi trường<br /> tỉnh Vĩnh Phúc và Phòng Tài nguyên và Môi<br /> trường huyện Sông Lô.<br /> Phương pháp nghiên cứu ngoài thực địa,<br /> quan trắc, lấy mẫu và phân tích trong phòng<br /> thí nghiệm:<br /> Các chỉ tiêu quan trắc mang tính đặc thù gây<br /> ô nhiễm lưu vực sông Lô: BOD, COD, TSS,<br /> hàm lượng amoni, dầu mỡ, Coliform.<br /> Dụng cụ lấy mẫu: Thiết bị lấy mẫu là ca định<br /> lượng. Mẫu được lấy theo phương pháp tổ<br /> hợp theo không gian tức là lấy mẫu ở 3 vị trí<br /> khác nhau sau đó tổ hợp lại. Mẫu tổ hợp cung<br /> cấp thông tin chính xác hơn. Mẫu lấy được<br /> chứa trong bình polyetylen, riêng mẫu dùng<br /> để phân tích dầu mỡ được chứa trong bình<br /> thủy tinh mầu.<br /> <br /> 113(13): 101 - 106<br /> <br /> Vị trí lấy mẫu quan trắc: Vị trí quan trắc tại 3<br /> điểm đó là: Bến đò Phan Lương, bến Phà Then<br /> và điểm giao xã Cao Phong và xã Sơn Đông.<br /> Phương pháp lấy mẫu và bảo quản mẫu được<br /> thực hiện theo TCVN 5996:1995 tương ứng<br /> với phương pháp phân tích như Bảng 1.<br /> Các chỉ tiêu được phân tích tại phòng thí<br /> nghiệm của Trung tâm Tài nguyên và Bảo vệ<br /> Môi trường tỉnh Vĩnh Phúc.<br /> KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU<br /> <br /> Điều kiện tự nhiên và xã hội huyện Sông Lô<br /> Vị trí địa lý và địa hình: Sông Lô là huyện<br /> mới được tách từ huyện Lập Thạch theo nghị<br /> định số 09/NĐ-CP ngày 23/12/2008 của<br /> Chính phủ với tổng diện tích tự nhiên là<br /> 150301,77 ha, có ranh giới hành chính tiếp<br /> giáp như sau: Phía Đông giáp huyện Lập<br /> Thạch; Phía Tây giáp huyện Phù Ninh và<br /> thành phố Việt Trì tỉnh Phú Thọ; Phía Nam<br /> giáp huyện Lập Thạch và thành phố Việt Trì<br /> tỉnh Phú Thọ; Phía Bắc giáp với huyện Sơn<br /> Dương tỉnh Tuyên Quang.<br /> Chế độ thuỷ văn: Huyện Sông Lô chịu ảnh<br /> hưởng trực tiếp của chế độ thủy văn Sông Lô<br /> chiếm tới 80% - 90% tổng lượng nước của<br /> huyện tập trung chủ yếu vào mùa mưa. Mực<br /> nước mùa khô bình quân trên 1.300cm, cao<br /> nhất là 2.132cm. Ngoài ra lòng sông Lô rộng<br /> nên thuận tiện cho việc phát triển giao thông<br /> đường thủy của huyện Sông Lô nói riêng và<br /> của tỉnh Vĩnh Phúc nói chung .<br /> <br /> Bảng 1. Chỉ tiêu và phương pháp phân tích [1,7]<br /> STT<br /> <br /> Tên chỉ tiêu<br /> <br /> 1<br /> 2<br /> 3<br /> 4<br /> 5<br /> 6<br /> 7<br /> 8<br /> 9<br /> 10<br /> <br /> pH<br /> DO<br /> BOD5<br /> COD<br /> TSS<br /> Amoni<br /> Cr6+<br /> Fe<br /> Dầu mỡ<br /> Coliform<br /> <br /> Phương pháp<br /> TCVN 6492 : 1999<br /> TCVN 7325 : 2004<br /> SMEWW 5210B – 2005<br /> SMEWW 2540D – 2005<br /> SMEWW 3113 : 2005<br /> SMEWW4500-NH3<br /> SMEWW3112B:2005<br /> SMEWW 3111B : 2005<br /> SMEWW 5520<br /> SMEWW 9222<br /> <br /> Đơn vị<br /> mg/l<br /> mg/l<br /> mg/l<br /> mg/l<br /> mg/l<br /> mg/l<br /> mg/l<br /> mg/l<br /> MPN/100ml<br /> <br /> QCVN<br /> 08:2008/BTNMT (B1)<br /> 5,5 – 9<br /> ≥4<br /> 15<br /> 30<br /> 50<br /> 0,5<br /> 0,04<br /> 1,5<br /> 0,1<br /> 7500<br /> <br /> (Ghi chú: B1: Dùng cho mục đích tưới tiêu thủy lợi hoặc các mục đích sử dụng khác có yêu cầu chất<br /> lượng nước tương tự; SMEWW: Phương pháp quốc tế; TCVN: Tiêu chuẩn Việt Nam).<br /> <br /> 102<br /> <br /> Phan Đình Binh<br /> <br /> Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ<br /> <br /> Dân số và nguồn nhân lực: Tổng dân số của<br /> toàn huyện năm 2012 là 88.626 người. Trong<br /> đó, số dân thành thị là 3.032 người, chiếm<br /> 3,42% dân số toàn huyện. Mật độ dân số bình<br /> quân là 590 người/km2, số người trong độ tuổi<br /> lao động là 46.998 người chiếm gần 53% tổng<br /> dân số [2].<br /> Đánh giá môi trường nước sông Lô đoạn<br /> chảy qua huyện Sông Lô năm 2013<br /> Qua phân tích, thu thập, tổng hợp số liệu quan trắc<br /> hiện trạng môi trường nước sông Lô được tiến hành<br /> từ năm 2011 đến năm 2013 cho kết quả như sau:<br /> <br /> Tại bế<br /> bến đò Phan Lươ<br /> Lương<br /> ương (bả<br /> (bảng 2)<br /> Qua phân tích các mẫu nước mặt sông Lô từ<br /> năm 2011 đến năm 2013 ta thấy: Chỉ tiêu TSS<br /> qua các năm có sự dao động lớn, từ 67 - 167<br /> <br /> 113(13): 101 - 106<br /> <br /> mg/l, vượt quy chuẩn cho phép từ 1,34 – 3,44<br /> lần, hàm lượng các chất rắn lơ lửng qua các<br /> năm luôn ở mức cao, năm 2012 hàm lượng TSS<br /> lên đến 167 mg/l. Nguyên nhân chủ yếu gây<br /> nên là từ sản xuất nông nghiệp, chất thải chăn<br /> nuôi và chất thải từ sinh hoạt. Các chỉ tiêu còn<br /> lại đều nằm trong quy chuẩn cho phép.<br /> Tại bến phà Then (bảng 3)<br /> Qua phân tích các mẫu nước mặt sông Lô tại<br /> bến phà Then từ năm 2011 đến năm 2013 cho<br /> thấy: Chỉ tiêu TSS qua các năm có sự dao<br /> động lớn, từ 85 - 152 mg/l, vượt quy chuẩn cho<br /> phép từ 1,54 – 3,34 lần. Hàm lượng TSS vào<br /> năm 2013 có chiều hướng giảm điều đó cho<br /> thấy người dân đã nhận biết được mức độ ảnh<br /> hưởng của ô nhiễm môi trường nước và hạn<br /> chế xả rác xuống sông Lô.<br /> <br /> Bảng 2. Kết quả phân tích chất lượng nước sông Lô tại bến đò Phan Lương huyện Sông Lô<br /> <br /> Thông Số<br /> pH<br /> TSS<br /> DO<br /> BOD5<br /> COD<br /> Amoni<br /> Fe<br /> Coliform<br /> <br /> Đơn vị<br /> mg/l<br /> mg/l<br /> mg/l<br /> mg/l<br /> mg/l<br /> mg/l<br /> MPN/100ml<br /> <br /> QCVN<br /> 08:2008/BTNMT<br /> <br /> Năm<br /> 2011<br /> <br /> 2012<br /> <br /> 2013<br /> <br /> A2<br /> <br /> B1<br /> <br /> 7,86<br /> 67<br /> 5,9<br /> 4,03<br /> 4,03<br /> 0,281<br /> 0,012<br /> 5.800<br /> <br /> 8,2<br /> 167<br /> 10,7<br /> 5,641<br /> 5,641<br /> 0,167<br /> 0,017<br /> 1.700<br /> <br /> 7,89<br /> 154<br /> 6,1<br /> 5,19<br /> 11,6<br /> 0,023<br /> 0,01<br /> 4.300<br /> <br /> 6- 8,5<br /> 30<br /> ≥5<br /> 6<br /> 15<br /> 0,02<br /> 1<br /> 5.000<br /> <br /> 5,5 -9<br /> 50<br /> ≥4<br /> 15<br /> 30<br /> 0,04<br /> 1,5<br /> 7.500<br /> <br /> (Nguồn: Kết quả phân tích và Trung tâm Tài Nguyên & Bảo vệ môi trường Vĩnh Phúc [7])<br /> Bảng 3. Kết quả phân tích chất lượng sông Lô tại bến phà Then huyện Sông Lô<br /> <br /> Thông Số<br /> pH<br /> TSS<br /> DO<br /> BOD5<br /> COD<br /> Amoni<br /> Fe<br /> Coliform<br /> <br /> mg/l<br /> mg/l<br /> mg/l<br /> mg/l<br /> mg/l<br /> mg/l<br /> MPN/100ml<br /> <br /> QCVN<br /> 08:2008/BTNMT<br /> <br /> Năm<br /> <br /> Đơn vị<br /> 2011<br /> <br /> 2012<br /> <br /> 2013<br /> <br /> A2<br /> <br /> B1<br /> <br /> 7,86<br /> 85<br /> 5,9<br /> 4,03<br /> 4,03<br /> 0,281<br /> 0,012<br /> 5.800<br /> <br /> 8,2<br /> 152<br /> 10,7<br /> 5,641<br /> 5,641<br /> 0,167<br /> 0,017<br /> 1.700<br /> <br /> 7,86<br /> 136<br /> 5,9<br /> 5,03<br /> 10,5<br /> 0,07<br /> 0,012<br /> 0,019<br /> <br /> 6- 8,5<br /> 30<br /> ≥5<br /> 6<br /> 15<br /> 0,02<br /> 1<br /> 5.000<br /> <br /> 5,5 -9<br /> 50<br /> ≥4<br /> 15<br /> 30<br /> 0,04<br /> 1,5<br /> 7.500<br /> <br /> (Nguồn: Kết quả phân tích và Trung tâm Tài Nguyên & Bảo vệ môi trường Vĩnh Phúc [7])<br /> 103<br /> <br /> Phan Đình Binh<br /> <br /> Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ<br /> <br /> 113(13): 101 - 106<br /> <br /> Tại điểm giao xã Cao Phong và xã Sơn Đông (bảng 4)<br /> Bảng 4. Kết quả phân tích chất lượng nước sông Lô tại điểm giao xã Cao Phong và xã Sơn Đông<br /> Thông Số<br /> pH<br /> TSS<br /> DO<br /> BOD5<br /> COD<br /> Amoni<br /> Cr6+<br /> Fe<br /> Dầu mỡ<br /> Coliform<br /> <br /> Năm<br /> <br /> Đơn vị<br /> mg/l<br /> mg/l<br /> mg/l<br /> mg/l<br /> mg/l<br /> mg/l<br /> mg/l<br /> mg/l<br /> MPN/100ml<br /> <br /> 2011<br /> 7,89<br /> 74<br /> 6,1<br /> 5,19<br /> 11,6<br /> 0,023<br /> 0,017<br /> 0,01<br /> 0,08<br /> 4.300<br /> <br /> 2012<br /> 7,86<br /> 67<br /> 5,9<br /> 5,03<br /> 10,5<br /> 0,07<br /> 0,012<br /> 0,019<br /> 0,06<br /> 4.600<br /> <br /> 2013<br /> 7,93<br /> 77<br /> 5,5<br /> 5,67<br /> 12,7<br /> 0,056<br /> 0,108<br /> 0,015<br /> 0,09<br /> 5.400<br /> <br /> QCVN<br /> 08:2008/BTNMT<br /> A2<br /> B1<br /> 6- 8,5<br /> 5,5 -9<br /> 30<br /> 50<br /> ≥5<br /> ≥4<br /> 6<br /> 15<br /> 15<br /> 30<br /> 0,2<br /> 0,5<br /> 0,02<br /> 0,04<br /> 1<br /> 1,5<br /> 0,02<br /> 0,1<br /> 5.000<br /> 7.500<br /> <br /> (Nguồn: Kết quả phân tích và Trung tâm Tài Nguyên & Bảo vệ môi trường Vĩnh Phúc [7])<br /> <br /> Nằm giữa hai xã Cao Phong và Sơn Đông,<br /> chất lượng nước sông Lô bị tác động chủ yếu<br /> bởi hoạt động nông nghiệp, chăn nuôi và<br /> thương mại dịch vụ (chợ). Theo kết quả quan<br /> trắc nước mặt tại đây cho thấy chỉ tiêu TSS<br /> vượt quá tiêu chuẩn QCVN 08:2008/BTNMT<br /> cột B1, cụ thể TSS đạt 77mg/l gấp 1,54 lần, còn<br /> các giá trị khác đều đạt QCCP theo quy chuẩn<br /> Việt Nam QCVN 08: 2008/BTNMT (B1).<br /> Các nguồn gây ô nhiễm nước Sông Lô<br /> Nguồn thải từ nông nghiệp: bao gồm từ<br /> trồng trọt và chăn nuôi:<br /> Nguồn thải từ trồng trọt:Nước thải trồng trọt<br /> phát sinh chủ yếu từ lượng nước tưới hồi quy,<br /> nước tưới nông nghiệp cho chảy tràn tự nhiên<br /> và sau đó tập trung về hệ thống sông suối.<br /> Lượng nước hồi quy này tương đối lớn và từ<br /> đó chúng kéo theo một lượng rất lớn các chất<br /> ô nhiễm từ các nguồn như: phân bón hóa học,<br /> thuốc bảo vệ thực vật....Việc sử dụng phân<br /> bón, thuốc bảo vệ thực vật trong sản xuất<br /> nông nghiệp nhằm mục đích nâng cao năng<br /> suất cây trồng nhưng nếu không sử dụng hợp<br /> lý sẽ để lại hậu quả nghiêm trọng tới sức khỏe<br /> con người và môi trường. Tổng lượng phân<br /> hóa học phát thải ra sông Lô tương đối cao,<br /> hơn 70.000 tấn/năm phân bón hóa học các<br /> loại, trong đó phân tổng hợp NPK được sử<br /> dụng thường xuyên, chiếm hơn 5% tổng<br /> lượng phân bón hóa học; lượng thuốc bảo vệ<br /> 104<br /> <br /> thực vật sử dụng trung bình là 3 kg/ha/năm,<br /> trong đó thuốc trừ sâu chiếm 68,33%, thuốc<br /> trừ bệnh chiếm 15,5%, thuốc trừ cỏ là 11,7% và<br /> lượng này sẽ còn tăng nhiều trong tương lai.<br /> Nguồn thải từ chăn nuôi: Hoạt động chăn<br /> nuôi đặc biệt tập trung ở khu vực nông thôn,<br /> có tới 67% nông dân tham gia chăn nuôi, tuy<br /> nhiên, quy mô chăn nuôi phổ biến chỉ là chăn<br /> nuôi nhỏ lẻ và hộ gia đình. Hoạt động chăn<br /> nuôi thải ra môi trường một lượng lớn chất<br /> thải như: phân, nước tiểu, thức ăn dư thừa,<br /> nước cọ rửa chuồng trại, nước tắm rửa cho vật<br /> nuôi... các chất thải này có đặc thù khá giống<br /> chất thải sinh hoạt, chúng chứa nhiều chất<br /> hữu cơ, có hàm lượng BOD5, COD cũng như<br /> chất rắn lơ lửng (TSS) thường rất cao, trong<br /> chất thải là thức ăn dư thừa cũng có cả các<br /> phụ gia có thể chứa chất gây ô nhiễm, đặc<br /> biệt thường trong thức ăn chăn nuôi hàm<br /> lượng chất hữu cơ rất cao. Hiện nay, nguồn<br /> thải này ngày càng gia tăng nhưng vẫn chưa<br /> có biện pháp thu gom và xử lý hợp lý nên đã<br /> và đang là nguồn gây ô nhiễm môi trường rất<br /> lớn ở khu vực nông thôn, tiềm ẩn nguy cơ gây<br /> ra dịch bệnh cho người và vật nuôi, đa phần<br /> lượng nước thải này được thải thông qua các<br /> hệ thống cống rãnh tạm bợ rồi thải trực tiếp<br /> vào các thủy vực (sông, suối, ao, hồ, đầm...).<br /> Chính vì thế, việc kiểm soát các nguồn ô<br /> nhiễm này là rất khó khăn do quy mô nhỏ lẻ<br /> theo kiểu hộ gia đình.<br /> <br /> Phan Đình Binh<br /> <br /> Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ<br /> <br /> Nguồn thải từ sinh hoạt<br /> Vĩnh Phúc là nơi tập trung dân cư đông đúc,<br /> trong khi đó cơ sở hạ tầng phát triển không<br /> theo kịp. Dân số tăng cùng với mức sống<br /> được tăng cao, lượng chất thải được thải ra<br /> môi trường cũng từ đó tăng theo. Mặt khác,<br /> nhu cầu về nhà ở không được đáp ứng sẽ làm<br /> nảy sinh các khu nhà tạm mất vệ sinh, làm<br /> nảy sinh tình trạng ô nhiễm. Hệ thống cấp<br /> nước và thoát nước còn rất đơn giản, chưa<br /> được xây dựng quy mô đồng bộ. Hiện nay,<br /> nước thải sinh hoạt của các khu dân cư, các<br /> cơ quan, nhà máy, bệnh viện trên địa bàn tỉnh<br /> đều được đổ trực tiếp vào các mương thoát<br /> nước mưa, sau đó được thải ra các ao, hồ, các<br /> lưu vực sông...<br /> Từ các thực trạng trên, nước thải sinh hoạt<br /> đang tồn tại là một nguồn gây ô nhiễm rất lớn<br /> cho nguồn nước mặt. Nước thải đổ trực tiếp<br /> ra sông, suối làm ô nhiễm nguồn nước mặt,<br /> rác thải xả bừa bãi, không được thu gom hằng<br /> ngày, gây mất vệ sinh môi trường xung<br /> quanh, hiện tượng ô nhiễm môi trường đang<br /> xảy ra ở nhiều nơi trên địa bàn tỉnh làm ảnh<br /> hưởng rất lớn đến đời sống sinh hoạt, đến sức<br /> khỏe của người dân. Vì vây, đòi hỏi cần phải<br /> sớm có các biện pháp khắc phục và giải quyết<br /> hữu hiệu nguồn nước thải sinh hoạt này để<br /> nhằm làm giảm thiểu sự ô nhiễm chất lượng<br /> môi trường đang ngày càng gia tăng trên địa<br /> bàn tỉnh.<br /> Đề xuất các giải pháp hạn chế, khắc phục ô<br /> nhiễm môi trường nước sông Lô<br /> Biện pháp liên quan đến thể chế chính sách<br /> Rà soát ban hành đồng bộ các văn bản hướng<br /> dẫn trong lĩnh vực quản lý tài nguyên và bảo<br /> vệ môi trường, nâng cao hiệu lực thi hành luật<br /> bảo vệ môi trường, luật tài nguyên nước và<br /> các luật liên quan khác. Các cơ quan quản lý<br /> nhà nước có chức năng cần rà soát chặt chẽ<br /> yêu cầu các nhà máy phải có nghĩa vụ xử lý<br /> nước thải sơ bộ để loại trừ các hóa chất độc<br /> hại, các kim loại nặng, dầu mỡ, và các chất<br /> hữu cơ trước khi thải ra môi trường. Xây<br /> dựng ban hành chính sách xã hội hóa, khuyến<br /> khích các thành phần kinh tế tham gia quản lý<br /> và bảo vệ môi trường.<br /> <br /> 113(13): 101 - 106<br /> <br /> Biện pháp giảm thiểu ô nhiễm nước thải<br /> - Tiến hành áp dụng thu phí nước thải (nước<br /> thải sinh hoạt và nước thải công nghiệp) các<br /> doanh nghiệp, các hộ đân với mức thu hợp lý,<br /> hiện nay giá thu nước thải sinh hoạt đang quá<br /> thấp nên chưa tạo cho người dân ý thức giảm<br /> thiểu lượng nước thải ra môi trường.<br /> - Xây dựng các điểm thu gom rác để tránh<br /> tình trạng đổ trực tiếp rác thải ra khu vực<br /> kênh mương gây ô nhiễm nguồn nước mặt.<br /> - Đẩy nhanh việc triển khai chương trình phân<br /> loại rác thải tại nguồn thành các loại rác tái<br /> chế được, không tái chế được và rác hữu cơ<br /> để tiến hành xử lý thu gom riêng biệt.<br /> - Đối với chất thải rắn, các địa phương cần có<br /> quy hoạch bãi chôn lấp, và chôn lấp đảm bảo<br /> kỹ thuật vệ sinh, tránh đổ rác thải trên mặt đất<br /> gần kênh mương và các lưu vực sông suối.<br /> - Nâng cao kiến thức của nông dân trong kỹ<br /> thuật sử dụng phân bón hóa học, khuyến<br /> khích sử dụng các loại phân bón vi sinh thay<br /> cho các loại phân bón hóa học thông thường.<br /> Thường xuyên tổ chức các lớp hướng dẫn về<br /> cách sử dụng phân bón, cách tưới tiêu và<br /> chăm sóc cây trồng cho nông dân.<br /> Giải pháp về quản lý<br /> - Tiến hành quan trắc định kỳ để kịp thời phát<br /> hiện và đưa ra các biện pháp xử lý khi nguồn<br /> nước mặt của lưu vực bị ô nhiễm. Cần tiến<br /> hành kiểm tra định kỳ chất lượng nước thải tại<br /> các cơ sở sản xuất từ đó sớm phát hiện ra<br /> những sai phạm và tìm các biện pháp xử lý<br /> cho phù hợp.<br /> - Các cơ quan chuyên môn về môi trường<br /> phải thường xuyên, phối hợp, theo dõi kiểm<br /> tra các đơn vị trên địa bàn, lập danh mục<br /> những đơn vị đang và có nguy cơ gây ô<br /> nhiễm cao để quản lý, theo dõi và có biện<br /> pháp xử lý kịp thời.<br /> - Từng bước vận động các nhà dân nằm trên<br /> lưu vực sông xây dựng các công trình vệ sinh<br /> đạt chuẩn cho phép của Bộ Y tế, không xả<br /> thải trực tiếp xuống các lưu vực sông gây ô<br /> nhiễm nặng nề cho chất lượng nước mặt của<br /> lưu vực.<br /> 105<br /> <br />