Nghiên cứu tình hình hút thuốc lá của nam sinh viên y khoa Trường Đại học Y – Dược Thái Nguyên, năm 2011

Đàm Thị Tuyết và Đtg<br /> <br /> Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ<br /> <br /> 89(01/2): 209 – 214<br /> <br /> NGHIÊN CỨU TÌNH HÌNH HÚT THUỐC LÁ CỦA NAM SINH VIÊN<br /> Y KHOA TRƯỜNG ĐẠI HỌC Y – DƯỢC THÁI NGUYÊN, NĂM 2011<br /> Đàm Thị Tuyết*, Mai Anh Tuấn<br /> Hoàng Minh Nam, Trần Thị Hằng, Phạm Thị Ngọc<br /> Trường Đại học Y Dược – Đại học Thái Nguyên<br /> <br /> TÓM TẮT<br /> Đây là một nghiên cứu cắt ngang nhằm: Mô tả thực trạng hút thuốc lá, kiến thức, thái độ của nam<br /> sinh viên Y khoa về tác hại của thuốc lá và đề xuất mô hình nam sinh viên Y khoa không thuốc lá.<br /> mẫu nghiên cứu gồm: 413 sinh viên nam Y khoa hệ Chính quy và Chuyên tu: Tỷ lệ hút thuốc lá<br /> chung của sinh viên y khoa là (43,67% ). Tỷ lệ sinh viên hiểu biết được hút thuốc lá có hại cho sức<br /> khỏe chiếm tỷ lệ cao ở cả hệ chuyên tu và chính quy (chuyên tu: 99%, chính quy: 96,71%). Thái<br /> độ của sinh viên phản đối với tình trạng hút thuốc lá trong gia đình, thầy cô, bạn bè và ngoài cộng đồng<br /> đếu chiếm tỷ lệ cao (phản đối với người hút thuốc trong gia đình: chuyên tu: 84%, chính quy: 88,73%).<br /> Cần có quy định cấm hút thuốc trong trường học (chuyên tu:95%, chính quy: 94,37%); Cần có góc<br /> trưng bày tác hại thuốc lá ở trường học (chuyên tu: 93,5%, chính quy: 88%) ; Cần tổ chức các buổi thảo<br /> luận về tác hại thuốc lá (chuyên tu: 94%, chính quy: 88,25%) ; Cần thành lập câu lạc bộ không thuốc lá<br /> (chuyên tu: 85%, chính quy: 78,87%) ; Tỷ lệ sinh viên cho rằng hiện nay đã xử lý đúng mức vi<br /> phạm về hút thuốc lá (chuyên tu: 6%, chính quy: 0,94%)<br /> Từ khóa: Nam sinh viên, hút thuốc lá, kiến thức, thái độ, mô hình sinh viên Y khoa không thuốc lá<br /> <br /> ĐẶT VẤN ĐỀ*<br /> Hút thuốc là là một trong những nguyên nhân<br /> gây tử vong hàng đầu, nhưng có thể phòng<br /> tránh được. Hiện nay trên thế giới hàng năm<br /> có khoảng 4 triệu người chết do các căn bệnh<br /> liên quan đến thuốc lá [1]. Hút thuốc lá cũng<br /> là tác nhân của rất nhiều loại bệnh khác nhau<br /> và chi phí khám chữa bệnh do nguyên nhân từ<br /> thuốc lá tăng theo mỗi năm. Theo số liệu của<br /> Theo Tổ chức y tế thế giới (WHO), hiện nay<br /> trên toàn thế giới có khoảng 1,3 tỷ người hút<br /> thuốc và số này sẽ tăng lên 1,7 tỷ người vào<br /> năm 2025. Số lượng người hút thuốc chủ yếu<br /> ở các nước đang phát triển và chậm phát triển<br /> [4],[6],[7].<br /> Theo Tổ chức y tế thế giới (WHO), Việt Nam<br /> có tỷ lệ hút thuốc khá cao trong khu vực châu<br /> Á với nam là 73% và nữ là 4% [7].Theo báo<br /> cáo của điều tra Y tế Quốc gia năm 2001 2002 thì tỷ lệ hút thuốc ở nam là 56,1%, ở nữ<br /> là 1,8% [2]. Trung bình một người lớn hút<br /> 790 điếu thuốc/năm, số này ít thay đổi từ năm<br /> 1980 và trung bình một ngày hút khoảng 14,2<br /> điếu. Một nghiên cứu khác tại Việt Nam của<br /> Trung tâm Phòng chống bệnh tật Hòa Kỳ và<br /> Hiệp hội Y tế Công cộng Canada năm 2006<br /> *<br /> <br /> Tel: 0912 967 387<br /> <br /> cho thấy tỷ lệ từng hút thuốc ở nam sinh viên<br /> y khoa là 57,1%. Việt Nam là một trong số<br /> 100 nước đã ký vào Công ước khung về<br /> kiểm soát thuốc lá và Thủ tướng Chính phủ<br /> cũng đã ban hành Quyết định 1315/QĐ-TTg<br /> ngày 21/08/2009 về việc phê duyệt kế hoạch<br /> thực hiện công ước khung về kiểm soát thuốc<br /> lá với mục tiêu chung nhằm làm giảm nhu cầu<br /> sử dụng tiến tới kiểm soát và giảm mức cung<br /> cấp các sản phẩm thuốc lá, nhằm giảm tỉ lệ<br /> chết và mắc các bệnh liên quan đến thuốc<br /> lá [3],[4].<br /> Sinh viên Y khoa - Trường Đại học Y Dược là<br /> những cán bộ y tế trong tương lai có vai trò<br /> quan trọng trong việc chăm sóc sức khỏe<br /> cộng đồng và cũng là người thực hiện công<br /> tác truyền thông giáo dục sức khỏe vận động<br /> mọi người không hút thuốc lá. Việc nhận thức<br /> được tác hại của hút thuốc lá, những thói quen<br /> ảnh hưởng đến lối sống của sinh viên từ khi<br /> còn ngồi trong ghế nhà trường là hết sức cần<br /> thiết. Vấn đề đặt ra là tỷ lệ hút thuốc lá của<br /> nam sinh viên y khoa Trường Đại học Y<br /> Dược hiện nay là bao nhiêu? kiến thức, thái<br /> độ của sinh viên y khoa trong công tác phòng<br /> chống tác hại thuốc lá như thế nào? và tiến tới<br /> xây dựng mô hình ngôi trường không thuốc<br /> lá, chúng tôi tiến hành đề tài “ Nghiên cứu<br /> 209<br /> <br /> Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên<br /> <br /> http://www.lrc-tnu.edu.vn<br /> <br /> Đàm Thị Tuyết và Đtg<br /> <br /> Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ<br /> <br /> tình hình hút thuốc lá của nam sinh viên Y<br /> khoa Trường Đại học Y - Dược Thái<br /> Nguyên năm 2011”, với các mục tiêu sau:<br /> - Mô tả thực trạng hút thuốc lá của nam sinh<br /> viên Y khoa<br /> - Mô tả kiến thức, thái độ của nam sinh viên Y<br /> khoa về tác hại của thuốc lá<br /> - Đề xuất mô hình nam sinh viên Y khoa<br /> không thuốc lá.<br /> ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP<br /> NGHIÊN CỨU<br /> Đối tượng nghiên cứu: Sinh viên nam Y<br /> khoa hệ Chính quy và Chuyên tu<br /> Địa điểm nghiên cứu: Tại Trường Đại học Y<br /> – Dược Thái Nguyên<br /> Phương pháp nghiên cứu: Nghiên cứu mô tả<br /> cắt ngang<br /> Cỡ mẫu: được tính theo công thức ước lượng<br /> một tỷ lệ trong quần thể.<br /> n=<br /> <br /> Z2(1-α/2)<br /> <br /> p (1 – p)<br /> d2<br /> <br /> Với p: là tỷ lệ % ước tính tỷ lệ hút thuốc lá ở<br /> nam sinh viên y khoa trong GHPSS năm 2006<br /> tại Việt Nam là 57,1% [5], sau khi tính n = 376<br /> Trường Y Thái Nguyên có 2 hệ đào tạo là<br /> sinh viên hệ chính quy và sinh viên hệ chuyên<br /> tu, mỗi hệ sẽ có số sinh viên cần điều tra là<br /> 188, thực tế hệ chuyên tu điều tra được 200<br /> sinh viên và hệ chính qui điều tra được 213<br /> sinh viên. Vậy thực tế cả hai hệ điều tra được<br /> 413 sinh viên<br /> Chọn mẫu: Hệ chuyên tu: lập danh sách toàn<br /> bộ nam sinh viên chuyên tu của 4 khối<br /> (chuyên tu 40, 41, 42, 43) và sử dụng phương<br /> pháp chọn mẫu ngẫu nhiên hệ thống để chọn<br /> ra 188 sinh viên để điều tra nhưng thực tế đã<br /> điều tra được 200 sinh viên. Hệ chính quy:<br /> Lập danh sách sinh viên Y4, Y3, sinh viên y<br /> học dự phòng, Răng hàm mặt, Cử nhân điều<br /> dưỡng và cũng sử dụng phương pháp chọn<br /> mẫu ngẫu nhiên hệ thống để chọn ra 188 sinh<br /> viên để điều tra nhưng thực tế đã điều tra<br /> được 213 sinh viên.<br /> <br /> 89(01/2): 209 – 214<br /> <br /> KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU<br /> Thực trạng hút thuốc lá của nam sinh viên<br /> y khoa<br /> Bảng 1. Tỷ lệ hút thuốc lá của sinh viên theo hệ<br /> đào tạo và nhóm tuổi<br /> Có<br /> <br /> Không<br /> <br /> Nội dung<br /> <br /> P<br /> n<br /> <br /> %<br /> <br /> n<br /> <br /> %<br /> <br /> Hệ Chuyên tu 160 75,12 40 18,78<br /> đào<br /> 0.05<br /> trong trường học<br /> Cần có các bài<br /> giảng về tác hại 184 92,00 199 93,43 > 0.05<br /> thuốc lá<br /> Đã xử lý đúng<br /> mức vi phạm về<br /> 12<br /> hút thuốc lá hiện<br /> nay<br /> <br /> 6,00<br /> <br /> 2<br /> <br /> 0,94 < 0.05<br /> <br /> Cần có góc trưng<br /> bày tác hại thuốc 187 93,50 189 88,73 > 0.05<br /> lá ở trường học<br /> Cần tổ chức các<br /> buổi thảo luận về 188 94,00 188 88,26 < 0.05<br /> tác hại thuốc lá<br /> Cần thành lập<br /> câu lạc bộ không 170 85,00 168 78,87 > 0.05<br /> thuốc lá<br /> <br /> BÀN LUẬN<br /> Thực trạng hút thuốc lá của nam sinh viên<br /> y khoa tại khu vực nghiên cứu<br /> Đánh giá về tình hình hút thuốc lá của nam<br /> sinh viên ở khu vực nghiên cứu tại thời điểm<br /> điểm điều tra cho thấy, trong 413 nam sinh<br /> viên bao gồm hệ chuyên tu và cả hệ chính quy<br /> <br /> 89(01/2): 209 – 214<br /> <br /> thì có 262 sinh viên hút thuốc lá chiếm<br /> 43,67% (bảng 3.1), tỷ lệ này cao hơn kết quả<br /> nghiên cứu của Phạm Hồng Duy Anh năm<br /> 2004 (7,5%)<br /> Phải chăng đối tượng nghiên cứu của chúng<br /> tôi bao gồm cả đối tượng sinh viên chuyên tu,<br /> kết quả bảng 3.1 cho thấy tỷ lệ sinh viên<br /> chuyên tu hút thuốc lá chiếm tỷ lệ cao<br /> (75,12%) qua tìm hiểu cho chúng tôi thấy, đối<br /> tượng này trước khi đi học chủ yếu là công<br /> tác tại tuyến y tế cơ sở, ở đó cuộc sống còn<br /> gặp nhiều khó khăn cả về vật chất và tinh<br /> thần, vì vậy họ đã lấy điếu thuốc làm niền vui.<br /> Đối với hệ chính quy chúng tôi tiến hành<br /> nghiên cứu cả đối tượng bác sỹ đa khoa, y<br /> học dự phòng, Răng hàm mặt và cử nhân điều<br /> dưỡng, tỷ lệ hút thuốc lá của đối tượng này là<br /> (47,89%). Còn hu vực nghiên cứu của tác giả<br /> Phạm Hồng Duy Anh là tại khoa Y của Trường<br /> Đại học Y Dược thành phố Hồ Chí Minh mà<br /> đối tượng là sinh viên từ Y1 đến Y5 [1]<br /> Về lý do hút thuốc lá, kết quả bảng 3.2 cho<br /> thấy với sinh viên chuyên tu lý do hút thuốc<br /> chủ yếu là do buồn, căng thẳng (31,88%) điều<br /> này đã phản ánh đúng thực trạng đối tượng<br /> nghiên cứu vì công tác ở tuyến cơ sở mà phần<br /> lớn là ở tuyến xã, ở đó còn thiếu thốn nhiều<br /> về cơ sở vật chất, văn hóa xã hội, vui chơi<br /> giải trí trong công việc cũng như trong cuộc<br /> sống gia đình, còn đối với sinh viên chính quy<br /> lý do hút thuốc chủ yếu là do bắt chước bạn<br /> bè (28,43%), có thể khi bước chân lên thành<br /> phố, sinh viên được tiếp xúc với một xã hội<br /> rộng lớn hơn, có nhiều bạn bè hợn, do đó dễ<br /> dẫn đến việc tiếp cận với thuốc lá và hút thử.<br /> Kiến thức, thái độ của nam sinh viên Y<br /> khoa về tác hại của thuốc lá<br /> Đối với kiến thức của sinh viên về tác hại của<br /> thuốc lá, kết quả bảng 3.4 cho thấy hầu hết cả<br /> sinh viên chuyên tu và chính quy đều hiểu<br /> biết được hút thuốc lá có hại cho sức khỏe<br /> (chuyên tu: 99%, chính quy: 96,71%) và sự<br /> khác biệt này không có ý nghĩa thống kê với<br /> p>0,05. Hít khói thuốc có hại cho sức khỏe<br /> (chuyên tu: 99,5%, chính quy: 95,31%) sự<br /> hiểu biết này đối với chuyên tu thì cao hơn<br /> với chính quy, sự khác biệt có ý nghĩa thống<br /> <br /> 212<br /> <br /> Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên<br /> <br /> http://www.lrc-tnu.edu.vn<br /> <br /> Đàm Thị Tuyết và Đtg<br /> <br /> Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ<br /> <br /> kê với p< 0,05.Qua kết quả này cho thấy rằng<br /> hầu hết sinh viên Y khoa đã có những hiểu<br /> biết về tác hại của thuốc là cho người hút và<br /> cả người hít khói thuốc. Mặc dù kiến thức tốt<br /> như vậy nhưng tỷ lệ sinh viên hút thuốc lá nói<br /> chung vẫn còn chiếm tới 43,67%. Đây sẽ là<br /> cơ sở cho nghiên cứu tiếp theo để làm rõ vấn<br /> đề này.<br /> Đa số sinh viên đều phản đối việc hút thuốc lá<br /> với tỷ lệ rất cao, bảng 3.5 đã cho thấy, phản<br /> đối người hút thuốc trong gia đình (chuyên tu:<br /> 84%, chính quy: 88,73%), với thầy cô, bạn bè<br /> (chuyên tu: 74,5%, chính quy: 68,07%), với<br /> những người khác nơi công cộng: (chuyên tu:<br /> 77,5%, chính quy: 77%). Qua đây cho thấy<br /> thái độ của sinh viên y khoa trong việc phòng<br /> chống hút thuốc lá rất tốt.<br /> Mô hình nam sinh viên Y khoa không<br /> thuốc lá.<br /> Kết quả bảng 3.6 cho thấy một số ý kiến đề<br /> xuất của sinh viên y khoa về mô hình sinh<br /> viên Y khoa không thuốc lá đó là: Cần có quy<br /> định cấm hút thuốc trong trường học (chuyên<br /> tu: 95%, chính quy: 94,37%), Cần có góc<br /> trưng bày tác hại thuốc lá ở trường học<br /> (chuyên tu: 93,5%, chính quy: 88,73%), Cần<br /> tổ chức các buổi thảo luận về tác hại thuốc lá<br /> (chuyên tu: 94%, chính qui: 88,26%),<br /> Cần thành lập câu lạc bộ không thuốc lá<br /> (chuyên tu: 85%, chính qui: 78,87%). Những<br /> ý kiến đề xuất của sinh viên nêu trên là những<br /> hoạt động cần thiết cho công tác phòng chống<br /> hút thuốc lá trong Trường Đại Y Dược Thái<br /> Nguyên.<br /> KẾT LUẬN<br /> Qua nghiên cứu tình hình hút thuốc lá của<br /> nam sinh viên Y khoa Trường Đại học Y<br /> Dược Thái nguyên, chúng tôi rút ra một số<br /> kết luận sau<br /> - Thực trạng hút thuốc lá của nam sinh<br /> viên Y khoa<br /> + Tỷ lệ hút thuốc lá chung của nam sinh viên<br /> y khoa là (43,63% ). Tỷ lệ hút thuốc lá của<br /> sinh viên chuyên tu (75,12%), sinh viên hệ<br /> chính qui (47,89%)<br /> + Lý do hút thuốc lá của sinh viên chuyên tu<br /> chủ yếu là do buồn, căng thẳng (31,88%), còn<br /> <br /> 89(01/2): 209 – 214<br /> <br /> ở sinh viên chính quy lại chủ yếu là do bắt<br /> trước bạn bè (28,43%).<br /> - Kến thức, thái độ của nam sinh viên Y<br /> khoa về tác hại của thuốc lá<br /> + Tỷ lệ sinh viên hiểu biết được hút thuốc lá<br /> có hại cho sức khỏe chiếm tỷ lệ cao ở cả hệ<br /> chuyên tu và chính quy (chuyên tu: 99%,<br /> chính quy: 96,71%). Hít khói thuốc lá là có<br /> hại cho sức khỏe (chuyên tu: 99,5%, chính<br /> quy: 95,31%)<br /> + Thái độ của sinh viên phản đối với tình<br /> trạng hút thuốc lá trong gia đình, thầy cô, bạn<br /> bè và ngoài cộng đồng đếu chiếm tỷ lệ cao<br /> (phản đối với người hút thuốc trong gia đình:<br /> chuyên tu: 84%, chính quy: 88,73%), với thầy<br /> cô, bạn bè (chuyên tu: 75,5%. Chính quy:<br /> 68,07%), với những người khác nơi công<br /> cộng: (chuyên tu: 77,5%, chính quy: 77%)<br /> - Mô hình sinh viên Y khoa không thuốc lá<br /> + Cần có quy định cấm hút thuốc trong<br /> trường học (chuyên tu:95%, chính quy:<br /> 94,37%), + Cần có góc trưng bày tác hại<br /> thuốc lá ở trường học (chuyên tu: 93,5%,<br /> chính quy: 88%),<br /> + Cần tổ chức các buổi thảo luận về tác hại<br /> thuốc lá (chuyên tu: 94%, chính quy: 88,25%)<br /> + Cần thành lập câu lạc bộ không thuốc lá<br /> (chuyên tu: 85%, chính quy: 78,87%)<br /> + Tỷ lệ sinh viên cho rằng hiện nay đã xử lý<br /> đúng mức vi phạm về hút thuốc lá (chuyên tu:<br /> 6%, chính quy: 0,94%)<br /> TÀI LIỆU THAM KHẢO<br /> [1]. Phan Hồng Duy Anh (2004), Kiến thức thái<br /> độ hành vi về hút thuốc lá của sinh viên khoa Y,<br /> Đại học Y Dược TP.HCM, 2003, Y học TP.Hồ Chí<br /> minh, 8(1), tr. 1- 5<br /> [2]. Bộ Y tế (2006), Báo cáo Y tế Việt Nam: Công<br /> bằng, hiệu quả và phát triển trong tình hình mới,<br /> Nhà Xuất bản Y học, Hà Nội, tr 89-95.<br /> [3]. Ngô Quý Châu, Nguyễn Thị Thu Hiền<br /> (2004), Nghiên cứu tình hình hút thuốc lá, hiểu<br /> biết và thái độ của cán bộ y tế Bệnh viện Bạch<br /> Mai, Đại học Y Hà Nội.<br /> [4]. Chương trình phòng chống thuốc lá quốc gia<br /> (2009), Tác hại của thuốc lá, truy cập tại:<br /> http://www.vinacosh.gov.vn/mPage=<br /> 11N80K01T119.<br /> [5]. Phan Thị Hải, Lý Ngọc Kính (2006), Điều<br /> tra toàn cầu về tình hình hút thuốc lá của sinh<br /> <br /> 213<br /> <br /> Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên<br /> <br /> http://www.lrc-tnu.edu.vn<br /> <br />