Nghiên cứu và phát triển nguồn gen cây lạc chịu hạn cho vùng trung du và miền núi phía Bắc

Chia sẻ: Leon Leon | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:6

Thêm vào BST

Báo xấu

89
lượt xem 12
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Trong hai năm 2009 và 2010, một bộ sưu tập khoảng 300 giống lạc trong đó 2/3 trong số họ là giống địa phương và đã được bảo tồn và envaluated dựa trên 39 Đặc điểm hình thái qua sáu nhóm chính: (1) xuất hiện, (2) Thời gian, (3) năng suất, (4) sai của một số chính nhân vật, (5) khoan dung và khả năng chống sâu bệnh và (6) lựa chọn và giới thiệu một số giống tốt và poomising. Kết quả nghiên cứu chỉ ra rằng: Tất cả các giống trong bộ sưu tập được growed và phát triển tốt trong Mùa xuân. Hầu...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Nghiên cứu và phát triển nguồn gen cây lạc chịu hạn cho vùng trung du và miền núi phía Bắc

NGHIÊN C U VÀ PHÁT TRI N NGU N GEN CÂY L C CH U H N CHO VÙNG TRUNG DU VÀ MI N NÚI PHÍA B C Nguy n Th Lý Summary Results of studying and developing the drought resistance groundnut varieties for Midland and North Mountain regions within three years (2009-2011). In two years of 2009 and 2010, a collection of about 300 groundnut varieties in which 2/3 of them are local varieties and were conserved and envaluated based on 39 morphological charateristics through six main groups: (1) appearance, (2) duration, (3) yielding, (4) variance of some key characters, (5) tolerance and resistance to pests and diseases and (6) selection and recommendation some good & poomising varieties. Research results indicated that: All varieties in the collection were growed and developed well in Spring season. Almost of the varieties revealed their characters in medium levels of evaluation scales, and it had medium duration. There was a diversification in the groundnut collection. And, two promising varieties were selected for test experiment at multilocation such at Thanh Ba district, Phu Th province and Hiep Hoa district, Bac Giang province. Outcomes of the reseach: Two new groundnut varieties were found out and the yield of these was estimated 20% higher than the controls (Chay Trang and Nghe An varieties). A new tenological procedure for cultivating these varieties to get 2.0 tons/ha have been etablished. Keywords: groundnut, promissing varieties, collection and characters. Phú Th và B c Giang là 2 t nh n m I. §ÆT VÊN §Ò trong vùng này, có di n tích tr ng l c l n, Cây l c (Arachis hypogaea Linn) thu c nó không ch là cây hàng hóa mang l i l i h u (Leguminosae), có ngu n g c ích trư c m t, mà còn là cây tr ng ch l c Nam M , là cây công nghi p ng n ngày, có trong cơ c u luân canh c i t o t b c màu, giá tr kinh t cao, ư c tr ng ph bi n mang l i hi u qu lâu dài, m b o cho nhi u nư c như: n , Trung Qu c, M , s phát tri n nông nghi p b n v ng. Song Sênegal.... Châu Á ng u th gi i c v vùng này m i ch có m t vài gi ng m i di n tích và s n lư ng (chi m 60% di n tích như: V79, L12, MD7. Còn ph n l n di n tr ng và 70% s n lư ng l c c a th gi i). tích v n s d ng ph bi n nh ng gi ng l c nư c ta cây l c ư c tr ng kh p a phương năng su t th p như gi ng Sư các vùng: ông B c, B c Trung b , ông tuy n, L c gié, L c Sen... v i k thu t canh Nam b , Tây Nguyên... các t nh phía tác l c h u. Nh ng nghiên c u trình bày B c, di n tích tr ng l c hàng năm kho ng trong bài báo này nh m tìm ư c nh ng 160 nghìn ha, năng su t trung bình: 15-17 gi ng l c m i góp ph n phát tri n s n xu t t /ha, riêng Trung du và Mi n núi phía B c l c t i a phương. thì l c ch y u ư c tr ng trên vùng t b h n và bán khô h n (vùng nư c tr i), chi m II. VËT LIÖU Vµ PH¦¥NG PH¸P NGHI£N CøU 70-80%. 1. V t li u nghiên c u
G m t p oàn qu gen cây l c 300 m u 1. K t qu đi đi u tra đi u ki n t nhiên, gi ng. kinh t xã h i và tình hình s n xu t l c c a 2 t nh Phú Th và B c Giang 2. Phương pháp nghiên c u + Thanh Ba: Huy n Thanh Ba thu c - i u tra ng u nhiên h nông dân v t nh Phú Th v i di n tích t nhiên g n 20 tình hình s n xu t l c theo m u phi u i u nghìn ha v i t ng s dân là 114.062 ngư i tra nhanh nông thôn (RRA). S li u thí (trư c 2009). Là huy n có c trưng c a c nghi m ư c x lý theo chương trình 3 vùng: ng b ng, trung du và mi n núi. Excel. t ai có kh năng phát tri n nông lâm nghi p như cây chè, cây lúa, trong ó cây - Thí nghi m t p oàn ư c b trí theo l c cũng là m t trong nh ng cây th m nh phương pháp tu n t không l p l i. 1 c a huy n. gi ng/1ô, di n tích 1 ô = 10 m2, trên n n phân bón tính cho 1 ha: PC 10 t n + 40 kg + Hi p Hòa: Là m t huy n trung du, N + 60 kg P2O5 + 60 K2O. n m phía Tây Nam c a t nh B c Giang. + Thí nghi m ư c chăm sóc theo quy T ng di n tích t nhiên c a huy n là hơn 20 trình chung c a Trung tâm TNTV. nghìn ha, trong ó t nông nghi p chi m 67%. ây là m t vùng có t ai a d ng, + ánh giá các c i m v hình thái thích nghi v i nhi u lo i cây tr ng v lương nông h c theo tài li u c a Vi n TNDTTV th c, th c phNm, công nghi p, trong ó có qu c t IPGRI. T ng s có 39 ch tiêu ư c cây l c ang ư c phát tri n m nh. mô t , ánh giá. + Các y u t h n ch n s n xuNt l c + ánh giá kh năng ch u h n c a các hai a phương gi ng l c trong i u ki n t nhiên theo phương pháp ph bi n c a ICRISAT: D a K t qu i u tra 185 h c a 6 xã: vào Nm cây héo: Sơn, ông Thành, Thanh Hà (Thanh Ba); Danh Th ng, Hùng Sơn, N g c Sơn (Hi p + Xác nh Nm cây héo theo công Hòa) cho th y v n s n xu t l c hai a th c: phương còn g p nhi u khó khăn: M1 - M2 -V t ai: t nghèo dinh dư ng, b PWP (%) = --------------- x 100 r a trôi, b tr ng l c liên t c nhi u năm, bón M2 phân thi u cân i... Trong ó M1 là kh i lư ng t th i - V khí h u: H n hán thư ng xuyên, i m héo vĩnh c u, trư c s y; 100% vùng tr ng l c d a vào nư c tr i. M2 là kh i lư ng t sau s y khô tuy t Thu nh p c a các h nông dân vùng i. tr ng l c r t th p. V n cho s n xu t l c còn Các thí nghi m so sánh, kh o nghi m thi u. Trình dân trí c a các h tr ng l c ư c b trí theo kh i ng u nhiên hoàn chưa cao. ch nh (RCDB) nh c l i 4 l n. - Cơ s h t ng: Giao thông i l i còn khó khăn, th y l i tư i tiêu chưa ư c ch III. KÕT QU¶ Vµ TH¶O LUËN ng. V n t ch c s n su t l c còn y u, s n xu t mang tính cá nhân ơn l . Chính sách h tr ưa ti n b khoa h c k thu t
vào s n xu t còn nhi u h n ch . T p quán 175 gi ng có kh năng ch u h n khá. Trong canh tác s n xu t l c còn l c h u.... ó chúng tôi ã ch n l c ra m t s gi ng - V gi ng l c: Còn thi u gi ng l c (20 gi ng) l c tri n v ng ưa vào thí năng su t cao, ch u h n, ch ng ch u sâu nghi m so sánh 2 v . b nh. 2.3. Thí nghi m so sánh và kh o - V sâu b nh: Chưa có bi n pháp nghi m 20 gi ng l c tri n v ng phòng tr thích h p, nh t là các b nh: m Nghiên c u ánh giá m t s ch tiêu lá, th i c do tr ng l c liên t c nhi u năm. chính c a các gi ng: Ch tiêu sinh trư ng 2. K t qu tuy n ch n các gi ng l c và phát tri n, ch tiêu năng su t, kh năng ch u h n tri n v ng ch ng ch u sâu b nh h i. Qua 2 v cho th y cây tr ng u sinh trư ng và phát 2.1. Ngu n g c và đ c đi m h t c a tri n t t, k t qu kh quan. Các gi ng u các gi ng cho năng su t trung bình t 20 - 22 t /ha, T p oàn l c ánh giá g m 300 m u vư t i ch ng 15-20%. T ng s 20 gi ng gi ng. K t qu nghiên c u cho th y trong có 14 gi ng là nh ng gi ng l c a ó có hơn m t ph n ba (122) là gi ng phương, 6 gi ng nh p n i. Chúng tôi ch n nh p n i, g n hai ph n ba là các gi ng l c ra 7 gi ng tri n v ng có năng su t tương a phương. Màu s c h t c a các gi ng ương i ch ng. trong t p oàn là phong phú (màu h ng 2.3.1. Ch tiêu sinh trư ng và phát tri n 77,7%, màu 15,3%, màu tím và màu c a l c: tr ng 7%). -M ts c i m chính c a các gi ng 2.2. Đánh giá kh năng ch u h n c a l c tri n v ng t p đoàn 300 gi ng đi u ki n trong phòng và ngoài đ ng Chi u cao cây c a các gi ng t 39.3 - 48 cm. S cành c p 1 t 3- 4 cành. r ng B ng 1. Kh năng ch u h n c a các gi ng tán t 46 - 50 cm, g n tương ương v i trong t p oàn gi ng i ch ng. Pđ t Pđ t Kh - Th i kỳ sinh trư ng c a các gi ng PWP cây S gi ng trư c sau s y năng T gieo- m c, m c- ra hoa g n cùng héo s y (g) (g) ch u h n nhau, th i gian sinh trư ng là tương ương 175 100 > 77 < 30 Khá gi ng i ch ng, u thu c nhóm l c có 125 100 30 TB th i gian sinh trư ng trung bình (nhóm 5: t 121 n 130 ngày). Nghiên c u bình tuy n, nh ng gi ng l c có kh năng ch u h n t ngu n gen l c 2.3.2. Ch tiêu v năng su t (b ng 2 và a phương và nh p n i. Xác nh ư c các th 1) gi ng l c ch u h n. - S qu ch c/cây c a các gi ng: Chay ánh giá tính ch u h n c a t p oàn tr ng và L c (1, 2) là nhi u hơn i 300 gi ng trong phòng, trong nhà lư i và ch ng, còn 2 gi ng l c Ngh An là tương i u ki n t nhiên. K t qu thu ư c là ương.
- P 100 qu : Có 2 gi ng b ng và cao - Năng su t qu khô (t /ha) c a các hơn i ch ng là l c Ngh An và Chay gi ng u khá ngang b ng i ch ng. Tr ng - P 100 h t: Ch có 1 gi ng Chay Tr ng là cao hơn i ch ng, còn l i các gi ng u th p hơn i ch ng. T l h t/qu (%) c 7 gi ng u cao hơn i ch ng. B ng 2. ăng su t và các y u t c u thành năng su t T l NS h t S qu P100 P100 NS qu TT SĐK Tên gi ng h t/qu (t /ha) ch c/cây qu (g) h t (g) (t /ha) (%) 1 3776 L c N.A 11,5 135 52,5 73,3 25,6 18,7 2 8325 L c N.A 12,2 131 53,3 74,6 27,2 20,3 3 9698 Chay Tr ng 12,6 137 55,6 73,0 28,5 20,8 4 T2475 L cđ 13,8 130 52,0 74,2 26,5 19,7 5 T2476 L cđ 12,6 128 51,5 73,7 25,7 18,9 6 T3880 L c 13,1 129 51,7 73,5 26,1 19 7 6535 Lóng dù 13,5 130 52 73.8 26,7 19,2 8 9706 ĐC L14 12,5 135 54,2 70,6 27,8 19,6 Cv % 11,2 8,0 LSD 0.05 5,7 4,1 Năng su t 29 28.5 28 27.5 27 t /ha 26.5 26 25.5 25 24.5 24 L c L c Chay L c đ L cđ L c L c Đ/C N.A N.A Tr ng ch ng L14 dù Gi ng th 1: ăng su t c a m t s gi ng l c
2.3.3. Kh năng ch ng ch u c a các gi ng: Kh năng ch ng ch u sâu b nh cũng như ch u h n c a các gi ng trong i u ki n t nhiên 2 v , v thu 2009 và v xuân 2010 là ngang b ng i ch ng, u m c trung bình-khá (5-7 ). Nhìn chung c 7 gi ng u sinh trư ng và phát tri n khá t t ngang b ng i ch ng L14, có th i gian sinh trư ng trung bình 115-120 ngày trong v xuân. T t c các gi ng u n nh v m t di truy n. 3. Nghiên c u bi n pháp k thu t canh tác cho các gi ng 3.1. Thí nghi m m t đ và th i v v xuân và v hè thu 2010 Thí nghi m g m 9 công th c tr ng 3 m t v i 3 th i v khác nhau. K t qu cho th y: V các ch tiêu sinh trư ng, cũng như các th i kỳ sinh trư ng c a các công th c khác nhau không nhi u. - V các ch tiêu năng su t và năng su t c a các công th c thì có s chênh l ch rõ r t: Cho năng su t cao các công th c 4,5,6 có m t 30 cây/m2. Cho năng su t trung bình m t 25 cây/m2. Cho năng su t th p hơn c m t 20 cây/m2. K t qu cho th y: Gieo l c th i v 2 (ngày 1/2 và ngày 15/7) là cho năng su t cao nh t. 3.2. Thí nghi m phân bón cho l c v xuân và v hè thu 2010 Thí nghi m g m 9 công th c 3 m c phân bón khác nhau c a m i lo i: m và kali. K t qu cho th y các ch tiêu sinh trư ng, cũng như các th i kỳ sinh trư ng c a các công th c khác nhau không nhi u. Các ch tiêu v năng su t và năng su t c a các công th c thì có s chênh l ch rõ r t. M c bón 40 kg kali cho l c t b c màu là phù h p. IV. KÕT LUËN - ã tuy n ch n ư c 2 gi ng l c ch u h n tri n v ng (l c Chay tr ng và l c Ngh an) có th i gian sinh trư ng trung bình 120-125 ngày, năng su t khá (20-22 t /ha), ch ng ch u sâu b nh, thích nghi v i i u ki n canh tác khô h n vùng Trung du và Mi n núi phía B c. - ã xây d ng quy trình s n xu t cho gi ng l c ch u h n t năng xu t 20 t /ha. TÀI LI U THAM KH O 1. http://www.gso.gov.vn Niên giám th ng kê 2007. Di n tích, năng su t, s n lư ng l c và u tương phân theo a phương. 2. Nguy n Th Lý, Nguy n Văn Lý (2006) K t qu nghiên c u và ánh giá t p oàn l c 2003-2005, K y u h i ngh t ng k t KH &CN NN 2001-2005, NXBNN. 3. Ngô Th Dân, Th Dung, Nguy n Th Chinh, Vũ Th ào, Ph m Văn To n, Tr n ình Long, C. L L Gowda (2000) K thu t t năng su t l c cao Vi t Nam. NXB Nông nghi p, Hà N i, trang 34-71. 4. IBPGR/ICRISAT, Rome 1992. Descriptors for groundnut.
5. S.N.Nigam, ICRISAT Center 1992 Groundnut a global perspective. Ngư i ph n bi n GS. TSKH. Tr n Đình Long