t¹p chÝ y - d−îc häc qu©n sù sè 9-2016<br />
<br />
Nghiªn cøu x©y dùng tËp bµi gi¶ng VIDEO CLIP<br />
“kü thuËt cÊp cøu vµ chuyÓn th−¬ng háa tuyÕn”<br />
Phôc vô huÊn luyÖn - ®µo t¹o<br />
t¹i tr−êng trung cÊp qu©n y 1<br />
Nguy n Th Anh*; Nguy n B c Lý*; Nguy n Qu c Th nh*<br />
Lê Trung Th ng**; Nguy n Thái Ng c**<br />
TÓM TẮT<br />
Mục tiêu: xây dựng tập bài giảng video clip “Kỹ thuật cấp cứu và chuyển thương hỏa tuyến’’<br />
phục vụ huấn luyện - đào tạo y học quân sự tại Trường Trung cấp Quân y 1. Đối tượng: bài<br />
giảng điện tử thực hành cấp cứu và chuyển thương hỏa tuyến. Phương pháp: sử dụng kỹ thuật<br />
công nghệ, thiết kế xây dựng bài giảng điện tử có sử dụng video clip theo mô hình webbased.<br />
Kết quả: đã xây dựng quy trình thiết kế bài giảng điện tử có sử dụng video clip theo mô<br />
webbased; thiết kế 05 bài điện tử về “Kỹ thuật cấp cứu và chuyển thương hỏa tuyến”; kết quả<br />
đánh giả thử nghiệm trong dạy - học cho thấy đáp ứng được công tác huấn luyện - đào tạo tại<br />
Trường Trung cấp Quân y 1.<br />
* Từ khóa: Bài giảng video clip; Chuyển thương hỏa tuyến; Trường Trung cấp Quân y 1.<br />
<br />
Research and Development of Lectures of Video Clip “Techniques<br />
of Emergency and Battlefield Evacuation of the Wounded Sodiers" in<br />
Service for Training in Military Medical Intermediate School I<br />
Summary<br />
Objectives: To build the lectures of video clip "Techniques of emergency and battlefield<br />
evacuation" served for training - military training at the School of Military Intermediate Medicine 01.<br />
Subjects: Electronic lectures (e-lectures) of techniques of emergency and battlefield evacuation<br />
in practice. Methods: Use of technology to design and establish e-lectures with the model of<br />
web-based video clip. Results: We have been successful in building the process of designing<br />
e-lectures with web-based video clips; and we have also designed 05 e-lectures of the techniques<br />
of emergency and battlefield evacuation, which were evaluated well and could meet the training training in the School of Military Intermediate Medicine 01.<br />
* Key words: E-lectures; Video clip; Battlefield evacuation; School of Military Intermediate<br />
Medicine 01.<br />
<br />
* Trường Trung cấp Quân y I<br />
** Học viện Quân y<br />
Ng i ph n h i (Corresponding): NguyÔn Th¸i Ng c (nguyenthaingoc@vmmu.edu.vn)<br />
Ngày nh n bài: 14/06/2016; Ngày ph n bi n đánh giá bài báo: 05/09/2016<br />
Ngày bài báo đ c đăng: 30/11/2016<br />
<br />
209<br />
<br />
T¹p chÝ y - d−îc häc qu©n sô sè 9-2016<br />
ĐẶT VẤN ĐỀ<br />
Trường Trung cấp Quân y 1 thuộc Học<br />
viện Quân y có nhiệm vụ đào tạo nhân<br />
viên chuyên môn kỹ thuật y tế có trình độ<br />
trung và sơ cấp cho toàn quân. Kỹ thuật<br />
cấp cứu và chuyển thương hỏa tuyến là<br />
kỹ thuật đầu tay của mọi cán bộ nhân<br />
viên quân y. Sau khi ra trường, ngoài việc<br />
cứu chữa thương binh, bệnh binh còn<br />
phải thường xuyên huấn luyện cho bộ đội<br />
các kỹ thuật này.<br />
Hiện nay, công tác huấn luyện tại trường<br />
còn gặp nhiều khó khăn: phương pháp<br />
dạy học truyền thống là chủ yếu; khối<br />
lượng học viên đông; giáo viên ít và chưa<br />
có nhiều phương tiện dạy học hiện đại hỗ<br />
trợ. Qua thực tế huấn luyện cho thấy: các<br />
động tác kỹ thuật được lặp đi lặp lại nhiều<br />
lần, học viên học tập một cách thụ động,<br />
nhầm lẫn các kỹ thuật trong quá trình học,<br />
không có điều kiện để xem lại, làm lại và<br />
đồng thời không có người hướng dẫn lại<br />
các kỹ thuật chuẩn…<br />
Xuất phát từ những lý do trên, chúng<br />
tôi nghiên cứu xây dựng tập bài giảng<br />
video clip: “Kỹ thuật cấp cứu và chuyển<br />
thương hỏa tuyến“ phục vụ huấn luyện đào tạo y học quân sự tại Trường Trung<br />
cấp Quân y 1 nhằm:<br />
- Khắc phục tình trạng quá tải của giáo<br />
viên.<br />
- Phát huy tính độc lập của học viên:<br />
tự học mọi lúc, mọi nơi; cá nhân hóa việc<br />
học; tự đánh giá.<br />
ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP<br />
NGHIÊN CỨU<br />
1. Đối tượng, phạm vi nghiên cứu.<br />
- Đối tượng đánh giá ứng thử nghiệm:<br />
+ 100 học viên y tá sơ cấp.<br />
210<br />
<br />
+ 452 học viên trung cấp (102 học viên<br />
quân và 350 học viên dân sự).<br />
+ 28 giáo viên, cán bộ (10 giáo viên và<br />
18 cán bộ làm công tác quản lý giáo dục).<br />
+ Đối tượng đánh giá công nghệ, kỹ<br />
thuật: 12 cán bộ chuyên ngành CNTT và<br />
giáo viên Khoa Y học Quân sự đang công<br />
tác tại Học viện Quân y và Trường Trung<br />
cấp Quân y I.<br />
- Phạm vi nghiên cứu: bài giảng điện<br />
tử “Kỹ thuật cấp cứu và chuyển thương<br />
hỏa tuyến” có sử dụng video clip theo mô<br />
hình webbased ứng dụng tại Trường Trung<br />
cấp Quân y 1.<br />
2. Phương pháp nghiên cứu.<br />
- Phương pháp chuyên gia: lấy ý kiến<br />
chuyên gia về CNTT và các giáo viên về y<br />
học quân sự.<br />
- Phương pháp nghiên cứu tài liệu:<br />
phân tích, tổng hợp, hệ thống hóa, khái<br />
quát hóa tài liệu có liên quan đến môn<br />
học 5 kỹ thuật cấp cứu và chuyển thương<br />
hỏa tuyến, các tài liệu lý luận về giáo dục<br />
học, tài liệu về sách điện tử.<br />
- Phương pháp điều tra kết hợp thu<br />
thập số liệu: quan sát, thu thập số liệu<br />
tổng kết từ thực tiễn giảng dạy môn học;<br />
điều tra, thu thập số liệu bằng phiếu điều<br />
tra, xử lý số liệu bằng phương pháp toán<br />
thống kê.<br />
- Phương pháp kỹ thuật thiết kế xây<br />
dựng video clip và phần mềm dạng<br />
webbased: xây dựng nội dung chuẩn,<br />
kịch bản mẫu, tiến hành thực nghiệm trên<br />
máy tính, chương trình, nội dung với những<br />
đối tượng học viên khác nhau để lựa chọn<br />
phương pháp xây dựng cho phù hợp.<br />
<br />
t¹p chÝ y - d−îc häc qu©n sù sè 9-2016<br />
Sử dụng phần mềm Microsoft FrontPage<br />
với ngôn ngữ HTML (HyperText Markup<br />
Language).<br />
<br />
vừa ép tim ngoài lồng ngực; kỹ thuật sin vector; kỹ thuật sốc nước khi thương binh<br />
bị đuối nước.<br />
<br />
- Phương pháp đánh giá thử nghiệm:<br />
đánh giá thử nghiệm trên các đối tượng<br />
giáo viên và học viên tại Trường Trung<br />
cấp Quân y 1.<br />
<br />
- Kỹ thuật vận chuyển thương binh: kỹ<br />
<br />
KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ<br />
BÀN LUẬN<br />
<br />
thuật vận chuyển thương binh bằng bế;<br />
dìu; cõng; vác; vận chuyển thương binh<br />
bằng lê nghiêng và cáng võng.<br />
- Kỹ thuật cầm máu tạm thời: kỹ thuật<br />
đè án động mạch; kỹ thuật băng ép -<br />
<br />
1. Quy trình thiết kế bài giảng video<br />
clip.<br />
<br />
băng nút; băng chèn; kỹ thuật ga rô.<br />
<br />
Bước 1: xây dựng bài giảng thực hành<br />
chuẩn được Khoa Y học Quân sự thông<br />
qua và phê duyệt.<br />
<br />
gãy xương chi trên và chi dưới.<br />
<br />
Bước 2: xây dựng kịch bản theo nội<br />
dung các bài giảng thực hành chuẩn được<br />
Khoa Y học Quân sự thông qua và phê<br />
duyệt.<br />
<br />
vết thương tay; chân; đầu - tai - cằm -<br />
<br />
Bước 3: lựa chọn giáo viên, học viên<br />
làm mẫu, chuẩn bị thiết bị, lựa chọn địa<br />
điểm quay phù hợp.<br />
Bước 4: dùng máy quay camera ghi lại<br />
toàn bộ quy trình chuẩn đã được xây dựng<br />
với nội dung và kịch bản có sẵn.<br />
<br />
- Kỹ thuật cố định gãy xương: cố định<br />
- Kỹ thuật băng vết thương: băng các<br />
ngực - bụng.<br />
3. Xây dựng 01 phần mềm sách điện<br />
tử dạng web tĩnh.<br />
Sử dụng phần mềm Microsoft FrontPage<br />
với ngôn ngữ HTML. Sản phẩm là một<br />
phần mềm dạng web tĩnh, nội dung được<br />
phân bố theo từng bài giảng với từng kỹ<br />
thuật đơn lẻ, giao diện thân thiện, sử<br />
<br />
Bước 5: số hoá, biên tập, chú giải bằng<br />
lời, hình ảnh tạo các bài giảng chuẩn dưới<br />
dạng video clip.<br />
<br />
dụng đơn giản, người sử dụng có thể truy<br />
<br />
Bước 6: thử lại, kiểm duyệt và chỉnh sửa.<br />
<br />
DVD chứa đựng toàn bộ nội dung các bài<br />
<br />
2. Kết quả xây dựng video clip.<br />
<br />
giảng dạng text, các video clip cho phép<br />
<br />
Xây dựng 05 video clip bài giảng thực<br />
hành kỹ thuật cấp cứu và chuyển thương<br />
hỏa tuyến, gồm các nội dung chính:<br />
- Kỹ thuật hô hấp nhân tạo: tiếp cận<br />
thương binh, giải phóng đường hô hấp<br />
trên; kỹ thuật thổi ngạt; kỹ thuật ép tim<br />
ngoài lồng ngực; kỹ thuật vừa thổi ngạt<br />
<br />
cứu đến từng nội dung cần thiết.<br />
Phần mềm được đóng gói trên đĩa<br />
<br />
xem nhanh nội dung thông qua giao diện<br />
web người học có thể sử dụng bằng cách<br />
cài đặt vào ổ cứng của máy tính, từ đĩa<br />
DVD hoặc có thể phát hành trên Website<br />
của nhà trường. Phần mềm có thể chạy<br />
được với các trình duyệt phổ thông như<br />
Internet Explorer, Firefox, Google Chrome...<br />
211<br />
<br />
T¹p chÝ y - d−îc häc qu©n sô sè 9-2016<br />
4. Đánh giá thử nghiệm.<br />
Đánh giá thử nghiệm trong huấn luyện - đào tạo cho các đối tượng là giáo viên, cán bộ<br />
quản lý giáo dục, học viên trung, sơ cấp tại Trường Trung cấp Quân y 1.<br />
+ 203 học viên y tá sơ cấp.<br />
+ 943 học viên trung cấp (43 học viên quân và 900 học viên dân sự).<br />
+ 28 giáo viên, cán bộ (10 giáo viên và 18 cán bộ làm công tác quản lý giáo dục).<br />
+ Đối tượng đánh giá công nghệ, kỹ thuật: 10 cán bộ chuyên ngành CNTT đang công<br />
tác tại Học viện Quân y và Trường Trung cấp Quân y I.<br />
Bảng 1:<br />
<br />
TT<br />
1<br />
<br />
2<br />
<br />
3<br />
<br />
4<br />
<br />
5<br />
<br />
Y sü<br />
qu©n sù<br />
(n = 43)<br />
<br />
Y sü<br />
d©n sù<br />
(n = 943)<br />
<br />
Y t¸<br />
(n = 203)<br />
<br />
C¸n bé<br />
CNTT<br />
(n = 10)<br />
<br />
Đẹp, hợp lý<br />
<br />
28<br />
(100%)<br />
<br />
43<br />
(100%)<br />
<br />
940<br />
(99,68%)<br />
<br />
198<br />
(97,55%)<br />
<br />
10<br />
(100%)<br />
<br />
Không hợp lý<br />
<br />
0<br />
<br />
0<br />
<br />
3<br />
(0,32%)<br />
<br />
5<br />
(2,45%)<br />
<br />
0<br />
<br />
Dễ sử dụng<br />
<br />
28<br />
(100%)<br />
<br />
40<br />
(93%)<br />
<br />
911<br />
(96,9%)<br />
<br />
192<br />
(97%)<br />
<br />
10<br />
(100%)<br />
<br />
Khó sử dụng<br />
<br />
0<br />
<br />
3 (7%)<br />
<br />
29<br />
(3,1%)<br />
<br />
6 (3%)<br />
<br />
0<br />
<br />
Đầy đủ, rõ, nét<br />
<br />
28<br />
(100%)<br />
<br />
41<br />
(95,3%)<br />
<br />
920<br />
(97,9%)<br />
<br />
190<br />
(96%)<br />
<br />
10<br />
(100%)<br />
<br />
Cần bổ sung<br />
<br />
0<br />
<br />
2<br />
(4,7%)<br />
<br />
20<br />
(2,1%)<br />
<br />
8<br />
(4%)<br />
<br />
0<br />
<br />
28<br />
(100%)<br />
<br />
43<br />
(100%)<br />
<br />
943<br />
(100%)<br />
<br />
203<br />
(100%)<br />
<br />
10<br />
(100%)<br />
<br />
Chưa đáp ứng<br />
<br />
0<br />
<br />
0<br />
<br />
0<br />
<br />
0<br />
<br />
0<br />
<br />
Khả thi<br />
<br />
28<br />
(100%)<br />
<br />
43<br />
(100%)<br />
<br />
943<br />
(100%)<br />
<br />
203<br />
(100%)<br />
<br />
10<br />
(100%)<br />
<br />
Không khả thi<br />
<br />
0<br />
<br />
0<br />
<br />
0<br />
<br />
0<br />
<br />
0<br />
<br />
Nội dung đánh giá, nhận xét<br />
<br />
Chức năng, giao diện<br />
phần mềm<br />
<br />
Thao tác sử dụng<br />
phần mềm<br />
<br />
Nội dung chuyên môn,<br />
âm thanh, hình ảnh<br />
phần mềm<br />
<br />
Chức năng tra cứu Thuận tiện, nhanh<br />
nhanh phần mềm<br />
<br />
Khả năng ứng dụng<br />
phần mềm<br />
<br />
* Nhận xét xây dựng chức năng, bố<br />
cục, giao diện của phần mềm:<br />
- 100% giáo viên và cán bộ tham gia<br />
thử nghiệm đánh giá kịch bản video clip<br />
được xây dựng chặt chẽ, đúng nội dung<br />
bài giảng thực hành, bố cục hợp lý.<br />
212<br />
<br />
Học viên các đối tượng<br />
<br />
C¸n bé<br />
qu¶n lý,<br />
gi¸o viªn<br />
(n = 28)<br />
<br />
- 100% học viên trung cấp quân sự,<br />
99,68% học viên trung cấp và 97,55%<br />
học viên sơ cấp tham gia học tập đánh<br />
giá video clip có kịch bản hợp lý, theo trình<br />
tự nội dung bài giảng, dễ học, dễ hiểu,<br />
thu hút và sinh động.<br />
<br />
t¹p chÝ y - d−îc häc qu©n sù sè 9-2016<br />
* Nhận xét về thao tác sử dụng phần<br />
mềm:<br />
- 100% giáo viên và cán bộ tham gia<br />
thử nghiệm đánh giá phần mềm dễ sử<br />
dụng, không phải cài đặt.<br />
- 93% học viên trung cấp quân sự,<br />
96,9% học viên trung cấp và 97,% học<br />
viên sơ cấp tham gia học tập đánh giá<br />
phần mềm dễ sử dụng, chạy được trên<br />
các hệ điều hành khác nhau.<br />
* Nhận xét về nội dung chuyên môn,<br />
chất lượng âm thanh, hình ảnh:<br />
<br />
- Đối với học viên:<br />
+ Dễ dàng tiếp cận và sử dụng các bài<br />
giảng video trên đĩa DVD, xem rõ các<br />
thao tác kỹ thuật.<br />
+ Tích cực tham gia học tập, phát huy<br />
tối đa tính chủ động sáng tạo, khả năng<br />
tự học của học viên.<br />
+ Tạo môi trường học tập công bằng,<br />
lành mạnh. Gây hứng thú trong học tập<br />
và khơi gợi tư duy, trí nhớ bền bỉ…<br />
<br />
- 100% giáo viên, cán bộ, học viên đánh<br />
giá nội dung đầy đủ, hình ảnh âm thanh<br />
rõ, nét.<br />
<br />
+ Học viên có thể sử dụng bài giảng<br />
trong quá trình tự học ở nhà, vì khi thiết<br />
kế bài giảng tuân theo các quy tắc trên thì<br />
bài giảng đó coi như là một phần mềm<br />
dạy học.<br />
<br />
- 95,3% học viên trung cấp quân sự,<br />
97,9% học viên trung cấp và 96% học<br />
viên sơ cấp đánh giá có nội dung đầy đủ,<br />
hình ảnh âm thanh đầy đủ, rõ, nét.<br />
<br />
+ Học viên chủ động trong việc học,<br />
học ở mọi nơi, mọi lúc. Các em thật sự<br />
hứng thú đối với phương pháp dạy và<br />
học bằng bài giảng video clip.<br />
<br />
* Nhận xét về chức năng tra cứu nhanh:<br />
100% các đối tương tham gia thử<br />
nghiệm đánh giá phần mềm có chức<br />
năng tra cứu nhanh theo mục lục rất tiện<br />
sử dụng theo nội dung cần quan tâm.<br />
* Đánh giá hiệu quả:<br />
Sau một thời gian tiến hành thử nghiệm<br />
giảng dạy bằng bài giảng video clip, 100%<br />
đánh giá có hiệu quả, khả thi để triển khai<br />
ứng dụng, có hiệu quả lớn đối với người<br />
dạy và người học:<br />
- Đối với giáo viên:<br />
+ Thuận lợi trong quá trình giảng dạy,<br />
kiểm soát được nội dung, thể hiện tiến trình<br />
giảng dạy một cách khoa học và logic.<br />
+ Tiết kiệm thời gian, chi phí trong huấn<br />
luyện, khắc phục tình trạng quá tải của<br />
giáo viên.<br />
<br />
KẾT LUẬN<br />
* Đã xây dựng được quy trình thiết kế<br />
bài giảng video clip: theo quy chuẩn làm<br />
cơ sở xây dựng các video clip.<br />
* Xây dựng được 05 bài giảng thực<br />
hành video clip:<br />
- Kỹ thuật hô hấp nhân tạo.<br />
- Kỹ thuật vận chuyển thương binh.<br />
- Kỹ thuật băng vết thương phần mềm.<br />
- Kỹ thuật cầm máu tạm thời.<br />
- Kỹ thuật cố định gãy xương.<br />
* Xây dựng được 01 phần mềm dạng<br />
web tĩnh: chứa đựng toàn bộ nội dung<br />
nghiên cứu được đóng gói trên 01 đĩa DVD.<br />
* Đánh giá ứng dụng thử nghiệm: trong<br />
giảng dạy tại Trường Trung cấp Quân y 1.<br />
213<br />
<br />