Nhân một trường hợp phẫu thuật nội soi cắt túi thừa bàng quang tại Bệnh viện Đại học Y Dược – Hoàng Anh Gia Lai

Nghiên cứu Y học Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 22 * Số 4 * 2018<br /> <br /> <br /> NHÂN MỘT TRƯỜNG HỢP PHẪU THUẬT NỘI SOI CẮT TÚI THỪA<br /> BÀNG QUANG TẠI BỆNH VIỆN ĐẠI HỌC Y DƯỢC – HOÀNG ANH GIA LAI<br /> Trần Lê Linh Phương**, Nguyễn Tấn Trung*, Nguyễn Đức Hùng*, Nguyễn Thành Công*,<br /> Hoàng Văn Công*, Nguyễn Trần Bảo Phi*, Hoàng Thị Hồng Vân*, Hoàng Thị Quyên*,<br /> Nguyễn Thị Hương*, Vũ Thị Hoa*<br /> <br /> TÓM TẮT<br /> Đặt vấn đề: Túi thừa bàng quang là tình trạng thoát vị niêm mạc bàng quang qua cơ bàng quang, có hai<br /> loại bẩm sinh và mắc phải. Chúng tôi báo cáo trường hợp túi thừa bàng quang ở bệnh nhân nữ, hiếm gặp, bẩm<br /> sinh, biến chứng bí tiểu cấp. Được điều trị bằng phẫu thuật nội soi cắt túi thừa bàng quang, trả lại trạng thái đi<br /> tiểu bình thường cho bệnh nhân.<br /> Đối tượng và phương pháp: Báo cáo một trường hợp túi thừa bàng quang ở nữ được chẩn đoán điều trị tại<br /> bệnh viện Đại Học Y Dược - Hoàng Anh Gia Lai.<br /> Kết quả: Thời gian phẫu thuật 2 giờ, lượng máu mất 50 ml, bệnh nhân xuất viện sau 5 ngày, bệnh nhân tiểu<br /> thông, giảm nhiễm trùng tiểu.<br /> Kết luận: Túi thừa bàng quang là bệnh lý bẩm sinh hay mắc phải. Bệnh lý mắc phải thường gặp ở những<br /> bệnh nhân có bế tắc đường tiểu dưới lâu dài hay gặp nam giới hơn nữ giới. Khi đã có biến chứng thì phẫu thuật là<br /> phương pháp điều trị chính, việc xác định nguyên nhân là yếu tố không thể thiếu quyết định thành công điều trị.<br /> Từ khóa: túi thừa bàng quang.<br /> ABSTRACT<br /> A CASE REPORT UNDERWENT LAPAROSCOPIC BLADDER DIVERTICULECTOMY AT HOANG<br /> ANH GIA LAI – UNIVERSITY MEDICAL CENTER.<br /> Tran Le Linh Phuong, Nguyen Tan Trung, Nguyen Duc Hung, Nguyen Thành Cong,<br /> Hoang Van Cong, Nguyen Tran Bao Phi, Hoang Thi Hong Van, Hoang Thi Quyen,<br /> Nguyen Thi Huong, Vu Thi Hoa.<br /> * Ho Chi Minh City Journal of Medicine * Supplement of Vol. 22 - No 4- 2018: 264- 268<br /> <br /> Introduction: Bladder diverticula represent a herniation of the bladder urothelium through the muscularis<br /> propria of the bladder wall, which is either congenital or acquired. We report a rare case of congenital bladder<br /> diverticulum in a female patient, complicating with acute urinary retention. The patient underwent laparoscopic<br /> bladder diverticulectomy with excellent postoperative recovery of voiding function.<br /> Subject and methods: A case report of bladder diverticulum in a female patient who was diagnosed and<br /> treated at Hoang Anh Gia Lai – University Medical Center.<br /> Results: Surgical time 2 hours, blood loss 50 ml, patients discharged after 5 days, patients urinate, reduce<br /> urinary infection.<br /> Conclusion: Bladder diverticula can be either congenital or acquired. Acquired bladder diverticula are more<br /> prevalent in males, which are mainly resulted from chronic lower urinary tract obstruction. When complications<br /> occur, surgery remains the mainstay of therapy and the identification of the etiology is the prerequisite for<br /> <br /> *Bệnh viện đại hoc y dược- Hoàng Anh Gia Lai **Bệnh viện Vinmec Nha Trang<br /> Tác giả liên lạc: BS Nguyễn Đức Hùng ĐT: 0978706489 Email: duchung22388gmail.com<br /> <br /> <br /> 264 Chuyên Đề Thận – Niệu<br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 22 * Số 4 * 2018 Nghiên cứu Y học<br /> <br /> successful treatment.<br /> Key Words: Laparoscopic bladder diverticulectomy, bladder diverticulum<br /> ĐẶT VẤN ĐỀ gần đây đi tiểu khó dần lên kèm theo bí tiểu cấp<br /> nên vào viện.<br /> Túi thừa bàng quang là bệnh lý hiếm gặp ở<br /> nữ giới. Túi thừa bàng quang có hai loại: bẩm Tiền sử<br /> sinh và mắc phải. Nguyên nhân bẩm sinh xảy ra Vết mổ cũ mổ u nang buồng trứng T cách<br /> trong quá trình hình thành phôi thai học, túi đây 2 năm (hình 1).<br /> thừa nằm vị trí gần chỗ cắm vào niệu quản, một Khám lâm sàng<br /> số trường hợp ảnh hưởng đến niệu quản gây Bụng mềm, không sờ thấy u vùng hạ vị.<br /> phình niệu quản do túi thừa lớn chèn vào hay<br /> Thăm trực tràng và âm đạo: tử cung không<br /> gây trào ngược bàng quang niệu quản. Nguyên<br /> sa, lỗ niệu đạo ngoài không hẹp, lòng trực tràng<br /> nhân mắc phải thường do tắc nghẽn đường ra<br /> trơn láng bóng trực tràng rỗng, không sa trực tràng.<br /> của nước tiểu hay gặp nhất là phì đại tiền liệt<br /> tuyến, hẹp niệu đạo, hẹp cổ bàng quang. Chúng<br /> tôi báo cáo 1 trường hợp bệnh nhân nữ vào viện<br /> bí tiểu cấp, được chẩn đoán túi thừa bàng quang<br /> bẩm sinh được phẫu thuật nội soi cắt túi thừa<br /> bàng quang.<br /> ĐỐITƯỢNG-PHƯƠNGPHÁPNGHIÊNCỨU<br /> Chúng tôi báo cáo 1 trường hợp<br /> Bệnh nhân: CAO THỊ T, sinh năm: 1956 giới Hình 1: Vết mổ cũ<br /> tính: nữ<br /> Cận lâm sàng<br /> Địa chỉ: Đức Cơ- Gia Lai<br /> Siêu âm cạnh T bàng quang có cấu trúc<br /> Số vào viện: 121110964, ngày vào viện: dạng nang dịch, giới hạn rõ kích thước #<br /> 18/08/2017. 73x60x41 mm.<br /> Lý do vào viện: bí tiểu cấp. Siêu âm qua ngả âm đạo cạnh T bàng<br /> Bệnh sử quang có nang dịch thành mỏng 55x73 mm<br /> Bệnh nhân xuất hiện tình trạng tiểu buốt, liên tục niêm mạc bàng quang (hình 2).<br /> tiểu lắt nhắt, tiểu khó dần lên đã nhiều năm nay,<br /> nhiều lần điều trị nội khoa không thuyên giảm,<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Hình 2. Siêu âm<br /> <br /> <br /> <br /> Chuyên Đề Thận – Niệu 265<br /> Nghiên cứu Y học Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 22 * Số 4 * 2018<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Hình 3. MSCT<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Hình 4. Soi bàng quang<br /> CT: Cạnh T bàng quang có cấu trúc dịch trơn láng, dung tích lớn. Đặt sonde JJ niệu<br /> dạng nang vách mỏng, bắt thuốc cản quang quản T (hình 4).<br /> đồng nhất sau tiêm thuốc, giới hạn rõ kích Chúng tôi tiến hành đặt 3 trocart: 1 trocart<br /> thước 77x55x53 mm có thông thương với bàng 10mm, 2 trocart 5mm hố chậu phải và bờ<br /> quang thành sau, niệu quản 2 bên không dãn, ngoài phải cơ thẳng bụng. Vào phúc mạc, mạc<br /> thận chức năng bình thường không ứ nước nối lớn dính vào thành bụng trước, gỡ dính,<br /> (hình 3). khối cạnh trái bàng quang đội lên khỏi phúc<br /> Tổng phân tích nước tiểu: Nitrit (+), protein mạc, không dính vào trực tràng, túi thừa nằm<br /> 0,75g/L, BC 500/mcL. Cấy nước tiểu nấm men mặt sau bên T bàng quang, tổ chức thành nang<br /> Candida. dày, kích thước 6 cm dính mô xung quanh, mở<br /> Chẩn đoán: Túi thừa bàng quang kích thước cửa sổ bộc lộ cổ túi thừa, bóc trọn nang làm<br /> lớn biến chứng bí tiểu cấp. giải phẫu bệnh (hình 5 và 6).<br /> Tường trình phẫu thuật<br /> Nội soi bàng quang trước mổ: Niệu đạo<br /> không hẹp, niêm mạc bàng quang trơn láng,<br /> cổ bàng quang rộng. Hai miệng niệu quản vị<br /> trí 5 giờ, 7giờ phun nước tiểu trong. Vị trí 3<br /> giờ có miệng túi thừa #1cm, đưa máy soi vào<br /> thấy nước tiểu đục lợn cợn nhiều, niêm mạc Hình 5. Vị trí trocar<br /> <br /> <br /> 266 Chuyên Đề Thận – Niệu<br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 22 * Số 4 * 2018 Nghiên cứu Y học<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Hình 6. Quy trình phẫu thuật<br /> KẾT QUẢ không có hẹp miệng sáo, nội soi bàng quang<br /> niệu đạo không hẹp, cổ bàng quang rộng, thăm<br /> Thời gian phẫu thuật 2 giờ. Không ghi nhận trực tràng âm đạo không có khối chèn vào niệu<br /> biến chứng gì trong và sau mổ, lượng máu mất đạo. Dựa trên tiền sử và khám lâm sàng soi bàng<br /> trong mổ 50ml. Bệnh nhân được rút sonde tiểu quang chúng tôi nghĩ đến nguyên nhân bẩm<br /> sau 3 ngày, xuất viện sau 5 ngày, bệnh nhân tự sinh.<br /> tiểu tốt sau khi rút sonde tiểu, giảm nhiễm trùng<br /> Túi thừa bàng quang không có triệu chứng<br /> tiểu.<br /> khi túi thừa còn nhỏ, bệnh nhân đi khám đa<br /> BÀN LUẬN phần triệu chứng nhiễm khuẩn tiết niệu, nguyên<br /> Túi thừa bàng quang là bệnh lý hiếm gặp ở nhân là do túi thừa chủ yếu là thanh mạc và<br /> nữ giới đa phần được báo cáo trên y văn gặp ở niêm mạc bàng quang không có lớp cơ kèm theo<br /> nam giới. Túi thừa bàng quang có hai loại: bẩm cổ túi thừa nhỏ là điều kiện cho ứ đọng nước<br /> sinh và mắc phải. Nguyên nhân bẩm sinh xảy ra tiểu lâu dài gây nhiễm khuẩn. Khi túi thừa lớn<br /> trong quá trình hình thành phôi thai học, túi chèn vào cổ niệu đạo gây tiểu khó và bí tiểu. Siêu<br /> thừa nằm vị trí gần chỗ cắm vào niệu quản, một âm chụp niệu đồ tĩnh mạch, chụp CT, soi bàng<br /> số trường hợp ảnh hưởng đến niệu quản gây quang chẩn đoán là những phương tiện giúp<br /> phình niệu quản do túi thừa lớn chèn vào hay góp phần chẩn đoán.<br /> gây trào ngược bàng quang niệu quản. Nguyên Có 3 đến 15 % ung thư biểu mô tuyến từ<br /> nhân mắc phải thường do tắc nghẽn đường ra niêm mạc túi thừa được báo cáo trên y văn, soi<br /> của nước tiểu làm tăng áp lực trong bàng quang bàng quang, sinh thiết khi nghi ngờ là những<br /> lâu dài hình thành hốc trong lòng bàng quang, chỉ định nên làm. Trong trường hợp chúng tôi<br /> hay gặp nhất là phì đại tiền liệt tuyến, hẹp niệu soi bàng quang: túi thừa niêm mạc trơn láng<br /> đạo, hẹp cổ bàng quang. Trong trường hợp thành túi thừa trên CT đều mỏng hướng đến<br /> chúng tôi báo cáo là bệnh nhân nữ xuất hiện lành tính nhiều hơn, tổ chức túi thừa được làm<br /> triệu chứng đường tiểu dưới đã lâu, tiểu khó dần mô bệnh học kết quả phù hợp với túi thừa<br /> theo thời gian vào viện vì bí tiểu cấp. Khám bàng quang.<br /> <br /> <br /> Chuyên Đề Thận – Niệu 267<br /> Nghiên cứu Y học Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 22 * Số 4 * 2018<br /> <br /> Phẫu thuật được đặt ra trong những trường diverticulectomy for treatment of a large bladder tumor, J. Urol,<br /> Vol. 193, No. 4s, Supplement. Page e715<br /> hợp túi thừa có biến chứng và kích thước lớn. 4. Chandhoke RA, Ghoniem GM (2015). Transurethral<br /> Những túi thừa nhỏ được nội soi bàng quang Electrovaporization of Bladder Diverticulum: An Alternative to<br /> Open or Laparoscopic Bladder Diverticulectomy, Journal of<br /> chẩn đoán và cắt rộng cổ túi thừa. Trong trường<br /> endourology case reports, Vol. 1.1, pp 11-13.<br /> hợp chúng tôi bệnh nhân có biến chứng bí tiểu 5. Cheng JS, Barrisford G, Santa Rosa S., Zangi M., Tabatabaei S<br /> nên chúng tôi tiến hành phẫu thuật nội soi cắt túi (2015). Robotic-Assisted laparoscopic partial cystectomy with<br /> diverticulectomy, distal ureterectomy with<br /> thừa và đóng lại miệng túi thừa, trong những ureteroneocystotomy, and bilateral pelvic lymphadenectomy for<br /> trường hợp túi thừa ảnh hưởng đến niệu quản malignant disease in a bladder diverticulum, J Urol, Vol. 193,<br /> thì cần cắm lại niệu quản. Chúng tôi tiến hành No. 4s, Supplement of .<br /> 6. Epstein ES, Siegel MJ, Manley CB (1982). Acute urinary retention<br /> đặt JJ niệu quản T trước mổ nhằm tránh thương caused by vesical diverticula, Urologic radiology, Volume 4, Issue<br /> tổn trong quá trình phẫu tích cắt túi thừa, vì niệu 1, pp 263-265.<br /> 7. Elands S, Vasdev N, Tay A, Adshead JM (2014). Robot-Assisted<br /> quản nằm sát và dính thành sau túi thừa. Vấn đề<br /> Laparoscopic Bladder Diverticulectomy and Ureteral Re-<br /> loại bỏ nguyên nhân tắc nghẽn đường ra nước Implantation for a Diverticulum Containing High Grade<br /> tiểu không được đề cập trong trường hợp của Transitional Cell Carcinoma, Curr Urol, 8, pp 104–108.<br /> 8. Satkunasivam R., Miranda G, Daneshmand S (2014). Urothelial<br /> chúng tôi vì nguyên nhân túi thừa này là bẩm carcinoma in a bladder diverticulum: Outcomes after radical<br /> sinh tiên phát. cystectomy, J. Urol, Volume 191, Issue 4, pp 560.<br /> 9. Hora M, Eret V, Stránský P, Trávníček I, Dolejšová O (2015).<br /> KẾT LUẬN Laparoscopic urinary bladder diverticulectomy combined with<br /> photoselective vaporisation of the prostate, Videosurgery and<br /> Túi thừa bàng quang là bệnh lý hiếm gặp Other Miniinvasive Techniques, 10 (1): pp 62–67.<br /> nữ giới, đa phần là thứ phát nguyên nhân bẩm 10. Marti JLP, Backhaus MR., Barrera AA., Torres AA., Redon AB<br /> sinh hiếm gặp hơn. Phẫu thuật nội soi là một (2012). Hutch bladder diverticula: a very uncommon entity in<br /> adults, Arch. Esp. Urol; 65(6): pp 636-639.<br /> trong những lựa chọn trong những trường 11. Ganesamoni R, Ganpule AP, Desai MR (2012). Robot-assisted<br /> hợp túi thừa bàng quang có biến chứng và laparoscopic bladder diverticulectomy in a seven-year-old child:<br /> Case report and points of technique, India J Urol, 28(4), pp 434-436.<br /> kích thước lớn.<br /> 12. Thüroff JW, Roos FC, Thomas C et al (2012). Robot-assisted<br /> TÀI LIỆU THAM KHẢO laparoscopic bladder diverticulectomy, BJUC, 110 (11), pp 1820-<br /> 1836.<br /> 1. Nguyễn Khoa Hùng (2015). Túi thừa bàng quang tiên phát gây<br /> biến chứng, chẩn đoán và điều trị, Y học TP. Hồ Chí Minh, 19(4),<br /> tr 343-349. Ngày nhận bài báo: 10/05/2018<br /> 2. Nguyễn Xuân Toàn, Huỳnh Đắc Nhất, Lê Việt Hùng, Trần<br /> Ngày phản biện nhận xét bài báo: 01/06/2018<br /> Ngọc Sinh (2013). Nhân một trường hợp túi thừa bàng quang ở<br /> nữ, Y học TP. Hồ Chí Minh, 17(3), tr 273-276. Ngày bài báo được đăng: 20/07/2018<br /> 3. Calaway AC., Yang DY., Paonessa JE., Lingeman JE., Boris RS<br /> (2015). Concomitant holmium laser enucleation of the prostate<br /> (holep) and laparoscopic robot-assisted bladder<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 268 Chuyên Đề Thận – Niệu<br />