Nhân một trường hợp sỏi tiết niệu trong đường dò niệu đạo trực tràng ở trẻ không hậu môn

NHÂN MỘT TRƯỜNG HỢP SỎI TIẾT NIỆU TRONG ĐƯỜNG DÒ<br /> NIỆU ĐẠO TRỰC TRÀNG Ở TRẺ KHÔNG HẬU MÔN<br /> Phan Tấn Đức*, Ngô Tấn Vinh*<br /> <br /> TÓM TẮT<br /> Mục tiêu: Chúng tội giới thiệu một trường hợp bé nam 3 tuổi, nhập viện vì tiểu không tự chủ, tiền sử là<br /> không hậu môn đã phẫu thuật làm hậu môn thật. Chụp UIV và siêu âm phát hiện sỏi vùng bàng quang kích<br /> thước 4×4cm. Bé đã được phẫu thuật và phát hiện sỏi nằm trong mõm cụt trực tràng.<br /> Phương pháp: Nghiên cứu lâm sàng, mô tả một cas.<br /> Kết quả: Rút ra được kinh nghiệm trong chẩn đoán sỏi tiết niệu trẻ em.<br /> Kết luận: Khi chúng ta phẫu thuật trẻ không hậu môn có rò trực tràng niệu đạo, cần phải phẫu thuật cắt<br /> đường rò.<br /> Từ khóa: Sỏi tiết niệu, đường dò niệu đạo trực tràng, không hậu môn.<br /> <br /> ABSTRACT<br /> A CASE UROLITHIASIS ON THE RECTOURINARY FISTULA IN THE CHILD WITH ANORECTAL<br /> Phan Tan Duc, Ngo Tan Vinh<br /> * Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Vol. 13 - Supplement of No 6 - 2009: 164 - 166<br /> Objectives: We report a male 3 years old, were hospitalized with incontinences, anorectal were operated.<br /> IVP and ultrasound discovered a urolithiasis in pelvis with diameter 4 × 4 cm. He had operated and detected the<br /> stone in the rectourinary fistula.<br /> Methods: Case report.<br /> Results: Resulting in diagnosis urolithiasis in children.<br /> Conclusion: When we’ve operated the children with anorectal, we need repair of the rectourinary fistula.<br /> Keywords: Urolithiasis, rectourinary fistula, anorectal.<br /> <br /> ĐẶT VẤN ĐỀ<br /> Sỏi đường tiết niệu ở trẻ em tương đối hiếm<br /> gặp, đa số là sỏi xuất hiện trên nền bệnh lý<br /> chuyển hoá của trẻ em.<br /> Trong trường hợp bất sản hậu môn trực<br /> tràng dạng cao ở trẻ nam thì dạng lâm sàng có rò<br /> trực tràng niệu đạo tiền liệt tuyến là thể khó<br /> trong phẫu thuật tạo hình hậu môn thật vì phải<br /> cắt được đường rò. Nếu cắt quá gần có thể gây<br /> hẹp niệu đạo tiền liệt tuyến, nếu chừa lại quá<br /> nhiều hoặc không cắt được có thể gây nhiễm<br /> trùng tiểu tái diễn nhiều lần(1).<br /> * Bệnh viện Nhi đồng 2<br /> Địa chỉ liên lạc: BS Phan Tấn Đức,<br /> <br /> Chúng tôi trình bày một trường hợp sỏi bàng<br /> quang nhưng nằm trong đoạn cuối của trực tràng<br /> là phần rò vào niệu đạo tiền liệt tuyến. Phần trực<br /> tràng còn lại quá nhiều nên đọng nước tiểu lại và<br /> sỏi đã phát sinh ra từ đó. Đây là một trường hợp<br /> tương đối hiếm gặp và là một rút kinh nghiệm<br /> trong phẫu thuật tạo hình hậu môn thật ở trẻ bất<br /> sản hậu môn trực tràng.<br /> <br /> Mục tiêu nghiên cứu<br /> Giới thiệu một trường hợp sỏi tiết niệu<br /> trong đường dò niệu đạo trực tràng ở trẻ<br /> không hậu môn.<br /> <br /> ĐT: 0908228279<br /> <br /> Email: phantanduc@yahoo.com,<br /> <br /> 165<br /> <br /> BỆNH ÁN<br /> Bệnh nhi Trương Đại P 3 tuổi SNV 60262<br /> Địa chỉ: 122/27/16/7 Tôn Đản P10 Q4<br /> Nhập viện 17/11/2008 khoa Thận Niệu BV<br /> NĐ2.<br /> Lý do nhập viện: Tiểu không tự chủ.<br /> Bệnh sử: Bé tiểu không tự chủ từ nhỏ, không<br /> rõ thời gian, gần đây tiểu đục và rỉ nước tiểu liên<br /> tục nên khám và nhập khoa Thận Niệu bệnh<br /> viện Nhi Đồng 2<br /> Tiền căn: Không hậu môn đã được mổ làm<br /> hậu môn nhân tạo và hậu môn thật tại cơ sở y<br /> tế bạn.<br /> <br /> Chức năng thận: Trong giới hạn bình thường.<br /> Tổng phân tích nước tiểu: Nhiều bạch cầu<br /> trong nước tiểu.<br /> Cấy nước tiểu: Dương tính với E coli.<br /> Bé được phẫu thuật ngày 15/11/2008.<br /> Tường trình phẫu thuật: Rạch da đường<br /> Fannenstiel, vào hố chậu mở bàng quang không<br /> tìm thấy sỏi bàng quang. Hai miệng niệu quản<br /> <br /> Khám:<br /> Bé tỉnh táo, sẹo mổ vị trí hậu môn tạm lành<br /> sẹo xấu.<br /> Hậu môn thật dãn to, nhiều phân cụt trong<br /> lòng trực tràng.<br /> Không có dị tật cột sống, không có sẹo mổ<br /> vùng lưng.<br /> Cơ quan sinh dục ngoài bình thường.<br /> <br /> Cận lâm sàng<br /> UIV: Bóng cản quang vùng chậu mật độ<br /> cao hơn xương dạng sỏi bàng quang nằm ở<br /> vùng chậu.<br /> Hình ảnh đài bể thận hai bên còn dạng bình<br /> thường, hình ảnh thận đôi bên trái.<br /> <br /> nằm ở vị trí bình thường. Thám sát vùng dưới cổ<br /> bàng quang có một đường dò ra sau. Thăm dò<br /> thấy sỏi nằm trong vị trí túi thừa sau bàng quang<br /> kích thước 4 × 4cm. Nong rộng vị trí dò, dùng<br /> kềm Kocher bóp nhỏ sỏi ra và lấy qua vị trí lỗ<br /> dò. Sau mổ kiểm tra không có tổn thương hai<br /> miệng niệu quản. Mở bàng quang ra da bằng<br /> <br /> 166<br /> <br /> một pezzer 20Fr, Đặt thông tiểu vào vị trí túi<br /> thừa. Đóng vết mổ từng lớp.<br /> <br /> phải cắt được đường rò để tránh những biến<br /> chứng như trên.<br /> <br /> Hậu phẫu: Bé ổn, thông mở bàng quang ra<br /> da ra rất nhiều dịch nhầy trong dạng dịch ruột.<br /> Chức năng thận trong giới hạn bình thường.<br /> <br /> TÀI LIỆU THAM KHẢO<br /> <br /> BÀN LUẬN<br /> Đây là một trường hợp bất sản hậu môn trực<br /> tràng có kèm rò trực tràng niệu đạo tiền liệt<br /> tuyến mà trong quá trình phẫu thuật làm hậu<br /> môn thật phần rò trực tràng niệu đạo không<br /> được cắt đi. Phần này còn quá lớn nên chứa<br /> đựng nước tiểu và hình thành hòn sỏi bên trong.<br /> <br /> 1.<br /> <br /> 2.<br /> <br /> 3.<br /> <br /> Lê Tấn Sơn (1998) Dị dạng hậu môn trực tràng, bài giảng<br /> bệnh học và điều trị học ngoại khoa tr 325-334. Phân môn<br /> phẫu nhi – Đại Học y Dược TP hồ Chi Minh.<br /> Nguyễn Văn Đức (1989) Dị dạng hậu môn trực tràng, phẫu<br /> thuật bụng ở sơ sinh và trẻ em. Ch8, tr 68 -82. Bộ môn phẫu<br /> nhi – Đại học Y Dược TP Hồ Chí Minh.<br /> Sutherland RS (1997) Congenital anomalies, handbook of<br /> pediatric urology, Philadelphia, p 23- 31.<br /> <br /> Trong phẫu thuật lấy sỏi bàng quang, nếu<br /> mở bàng quang không tìm thấy sỏi thì chúng ta<br /> nên làm thêm động tác khám trực tràng, kết hợp<br /> với tay trong bàng quang sẽ cảm giác được hòn<br /> sỏi nằm giữa bàng quang và trực tràng. Không<br /> nên nhanh chóng kết luận là sỏi phân mà nhanh<br /> chóng kết thúc cuộc mổ.<br /> Trong phẫu thuật lấy sỏi bàng quang, tán sỏi<br /> bằng dụng cụ có thể gây nên những thương tổn<br /> cho bàng quang và niệu quản. Do vậy để chẩn<br /> đoán thật chính xác những trường hợp này trước<br /> mổ, chúng ta nên soi bàng quang trước mổ, nó<br /> sẽ giúp chúng ta có hướng điều trị thật tốt hơn<br /> cho bệnh nhân như tán sỏi bằng laser.<br /> Hồi cứu hình ảnh UIV chúng ta thấy hình<br /> ảnh bóng đôi vùng bàng quang trong pha đổ<br /> đầy của bàng quang. Đây là những rút kinh<br /> nghiệm trong chẩn đoán hình ảnh.<br /> Trong phẫu thuật tạo hình hậu môn ở trẻ bất<br /> sản hậu môn trực tràng cần phải cắt đường rò<br /> hậu môn trực tràng để tránh biến chứng nhiễm<br /> trùng tiểu tái phát. Càng nên tránh để lại phần<br /> đại tràng gây đóng sỏi như trường hợp này và<br /> lâu dài nước tiểu kích thích có thể gây ung thư<br /> trực tràng.<br /> Trong trường hợp này rất tiếc là sau khi<br /> bệnh nhi xuất viện, không thể mời vào được để<br /> phẫu thuật cắt bỏ phần trực tràng còn lại.<br /> <br /> KẾT LUẬN<br /> Phẫu thuật làm hậu môn thật ở trẻ bất sản<br /> hậu môn trực tràng có rò trực tràng niệu đạo cần<br /> 167<br /> <br /> 168<br /> <br />