Nhật kí người điên của Lỗ Tấn và những tiếng kêu cứu

JOURNAL OF SCIENCE OF HNUE<br /> Social Sci., 2016, Vol. 61, No. 2, pp. 10-14<br /> This paper is available online at http://stdb.hnue.edu.vn<br /> <br /> DOI: 10.18173/2354-1067.2016-0002<br /> <br /> NHẬT KÍ NGƯỜI ĐIÊN CỦA LỖ TẤN VÀ NHỮNG TIẾNG KÊU CỨU<br /> Nguyễn Thị Mai Chanh1 và Bùi Thuỳ Linh2<br /> <br /> 1 Khoa<br /> 2 Khoa<br /> <br /> Ngữ văn, Trường Đại học Sư phạm Hà Nội<br /> Ngữ văn, Trường Đại học Sư phạm Hà Nội 2<br /> <br /> Tóm tắt. Nhật kí người điên là tác phẩm xuất sắc của nhà văn Lỗ Tấn. Với vai trò đại diện<br /> cho nền văn học mới, tác phẩm được coi như “phát súng đầu tiên” nhắm vào dinh luỹ chế<br /> độ phong kiến Trung Hoa lỗi thời, vạch trần sự tàn ác của xã hội “ăn thịt người”, qua đó<br /> cất tiếng kêu khẩn thiết đòi cứu lấy những con người bấy lâu sống cam phận, ngủ vùi trong<br /> ngu muội, lạc hậu; cứu lấy đất nước Trung Hoa đang chìm trong “bữa yến tiệc thịt người”.<br /> Bài viết tập trung làm nổi bật những lớp nghĩa sâu xa mà hình tượng sáng tạo đặc biệt của<br /> tác phẩm - hình tượng “người điên” viết nhật kí đã gợi ra.<br /> Từ khóa: Nhật kí người điên, Lỗ Tấn, “ăn thịt người”, tiếng kêu cứu.<br /> <br /> 1.<br /> <br /> Mở đầu<br /> <br /> Lỗ Tấn là một hiện tượng văn học nổi bật của thế kỉ XX. Tác phẩm Nhật kí người điên (viết<br /> năm 1918) mở đầu tập Gào thét, theo như lời Lỗ Tấn, nhằm “vạch trần chế độ gia tộc và sự tệ hại<br /> của lễ giáo”, tuy nhiên theo chúng tôi, những gì tác phẩm này làm được nhiều hơn thế. Thông qua<br /> việc phơi bày chân tướng, lột trần bản chất tàn ác của lễ giáo phong kiến, Lỗ Tấn đã “gào thét” lên<br /> những tiếng kêu khẩn thiết đòi cứu lấy những con người bấy lâu sống cam phận, ngủ vùi trong ngu<br /> muội, lạc hậu; cứu lấy đất nước Trung Hoa đang chìm trong “bữa yến tiệc thịt người”.<br /> Ngay từ khi ra đời, Nhật kí người điên đã gây tiếng vang và được đông đảo giới nghiên cứu,<br /> phê bình chú ý. Các kiến giải về hình tượng “người điên”, xưa nay không phải luôn thuận chiều,<br /> thống nhất (vấn đề này chúng tôi đề cập ở phần nội dung nghiên cứu); song hầu hết các nhà nghiên<br /> cứu đều thừa nhận giá trị lớn lao của truyện ngắn này ở cả hai phương diện nội dung tư tưởng cũng<br /> như hình thức nghệ thuật. Nhà nghiên cứu Nguyễn Khắc Phi, Lương Duy Thứ khẳng định: “chưa<br /> có một tác phẩm nào xuất phát từ lập trường cách mạng để phủ nhận hoàn toàn và triệt để chế độ<br /> phong kiến như tác phẩm của Lỗ Tấn” [4;206]. Trần Xuân Đề cũng viết: “Trong Nhật kí người<br /> điên, Lỗ Tấn đã khái quát xã hội bốn nghìn năm lịch sử của Trung Quốc là xã hội ăn thịt người. . .<br /> Hình tượng người điên được xây dựng theo lối biểu tượng hai mặt” [1;256]. Về nghệ thuật, Nhật kí<br /> người điên được đánh giá là có cách thức thể hiện hết sức mới mẻ, Lỗ Tấn “là nhà viết tiểu thuyết<br /> đầu tiên áp dụng được một cách thông minh kĩ thuật của phương Tây, mà giọng thì cực kì mỉa mai<br /> chua chát, khác hẳn giọng “khiển trách” tầm thường của các nhà thời trước” [2;144]. Trong phạm<br /> vi bài viết này, chúng tôi trên cơ sở kế thừa những thành quả nghiên cứu của các thế hệ đi trước,<br /> tiếp tục suy nghĩ về những tầng lớp nghĩa sâu xa mà tác phẩm gợi ra qua hình tượng tiêu biểu<br /> Ngày nhận bài: 15/12/2015. Ngày nhận đăng: 10/3/2016<br /> Liên hệ: Nguyễn Thị Mai Chanh, e-mail: maichanhnguyen@gmail.com<br /> <br /> 10<br /> <br /> Nhật kí người điên của Lỗ Tấn và những tiếng kêu cứu<br /> <br /> “người điên” viết nhật kí. Có điều, chúng tôi không bàn tới việc “người điên” ở đây có phải là đại<br /> diện cho “quần chúng bị bóc lột” nói lên tiếng nói tố cáo xã hội hay không, mà quan tâm tới việc<br /> nhà văn đã sử dụng phương thức đặc biệt “Nhật kí người điên” để phản ánh hiện thực như thế nào.<br /> Đây là vấn đề tuy đã được các nhà nghiên cứu Việt Nam chú ý tới, song do giới hạn phạm vi của<br /> các công trình, nên vẫn chưa được đi sâu nghiên cứu đầy đủ.<br /> <br /> 2.<br /> 2.1.<br /> <br /> Nội dung nghiên cứu<br /> Từ tiếng kêu cứu của “người điên”. . .<br /> <br /> Nhật kí người điên có lối tự sự đặc biệt. Nhân vật chính là “người điên”, đồng thời cũng là<br /> người kể chuyện chính trong tác phẩm. Anh ta không được miêu tả một cách rõ ràng với đầy đủ các<br /> thành phần như nguồn gốc xuất thân, họ tên, gia cảnh. . . Người đọc chỉ biết rằng, đó là người em<br /> trong hai người bạn thân ngày trước của nhân vật “tôi” thời trung học - cũng là người kể chuyện<br /> ngôi thứ nhất trong tác phẩm nhưng chỉ đóng vai trò là người mào đầu ở phần tiểu dẫn, không<br /> tham gia vào diễn biến câu chuyện; và chứng bệnh mà “người điên” mắc phải là chứng “bách hại<br /> cuồng”, thứ bệnh lúc nào cũng nghĩ mình bị người khác bức hại. Lỗ Tấn đã tỏ ra rất thông hiểu về<br /> mặt tâm lí khi đưa ra những triệu chứng của căn bệnh thuộc về tâm thần học. “Sợ” là “ở trong trạng<br /> thái không yên lòng vì cho rằng có cái gì đó trực tiếp gây nguy hiểm hoặc gây hại cho mình, mà<br /> tự thấy không thể chống lại hoặc không thể tránh khỏi” [3;1118]. Bản thân mỗi con người trong<br /> nhiều hoàn cảnh thường xuất hiện những nỗi sợ hãi nhưng luôn có khả năng tự chế ngự nó, còn<br /> “người điên” trong Nhật kí người điên thì hoàn toàn không thể.<br /> Dựa vào cuốn nhật kí viết hết sức lộn xộn, không đề rõ ngày tháng của “người điên”, người<br /> đọc có thể thấy, nỗi sợ của anh ta tập trung ở hai điểm chính. Thứ nhất, anh ta sợ những cặp mắt.<br /> Đó là ánh mắt “lườm” của con chó nhà họ Triệu; ánh mắt nhìn “quái gở” “hình như sợ mình mà<br /> cũng hình như muốn hại mình” của ông Triệu, ông anh và những người đi đường; ánh mắt nhìn<br /> “chòng chọc” của người đàn bà ngoài phố; ánh mắt “quỷ sứ” dữ tợn của lão Hà bắt mạch, của<br /> người tá điền, của bọn trẻ con; mắt “trắng dã và cứng đờ” của con cá chép hấp... Tất cả những con<br /> mắt, dưới cái nhìn của “người điên”, đều trở nên dữ dằn, gây cảm giác vô cùng đáng sợ.<br /> Thứ hai là nỗi sợ bị ăn thịt. Nỗi ám ảnh này trước đó đã hiện ra mơ hồ khi “người điên” luôn<br /> cảm thấy bất an trước những cái nhìn của mọi người, mọi vật xung quanh. Sau khi nghe lời nói<br /> của người đàn bà ngoài phố đuổi đánh con: “Đồ ranh con! Tao có được thịt mày một miếng mới<br /> hả giận!”, thì nỗi sợ ấy đã hiện hình. “Người điên” tự mình liệt kê tất cả những chuyện từ cổ chí<br /> kim để minh chứng rằng việc ăn thịt người xưa nay diễn ra ở cái đất nước rộng lớn có truyền thống<br /> văn hoá lâu đời này không hiếm, và việc mình đang có nguy cơ bị ăn thịt cũng chỉ nằm trong cái<br /> việc “bình thường” ấy mà thôi.<br /> Ở đây, chúng ta bắt gặp motip vốn không còn xa lạ trong văn học: motip ăn thịt người.<br /> Motip này có thể tìm thấy rất sớm và phổ biến trong các câu chuyện dân gian trên thế giới, như<br /> kiểu “mụ dì ghẻ - phù thủy ăn thịt con”. “Người điên” không phải là một “nhà folklore học” nhưng<br /> Lỗ Tấn cũng để cho anh ta tự “giở lịch sử ra tra cứu thử” để đưa ra không biết bao nhiêu dẫn chứng<br /> cho chuyện người ăn thịt người: “từ khi Bàn Cổ khai thiên lập địa, người vẫn ăn thịt người, cho đến<br /> con Dịch Nha, và từ con Dịch Nha cho đến ông Từ Tích Lâm, rồi từ ông Từ Tích Lâm cho đến cái<br /> anh gì bên thôn Lang Sói! Năm ngoái, trên tỉnh có mấy tên phạm nhân bị chém, còn có người mắc<br /> bệnh lao lấy bánh bao chấm máu liếm” [5;28]... Và cuối cùng, anh ta tổng kết, mấy chữ “nhân,<br /> nghĩa, đạo đức”- các khái niệm cơ bản của lễ giáo phong kiến được giai cấp thống trị bao đời rất<br /> mực tôn vinh, thực chất chỉ là tấm bình phong hòng che đậy đằng sau ba chữ “ăn thịt người”. Thì<br /> ra, cái nơi vốn được coi là có nền văn minh tinh thần nhất thiên hạ, xứ sở của ánh sáng triết học,<br /> thi ca rạng ngời ấy lại chính là nơi mà cái ác, cái xấu đã và đang ngự trị. “Người điên” thuộc thành<br /> 11<br /> <br /> Nguyễn Thị Mai Chanh và Bùi Thuỳ Linh<br /> <br /> phần trí thức. Có lẽ chính vì thế mà nỗi sợ bị ăn thịt của anh ta càng trở nên mạnh mẽ hơn nhờ vào<br /> các “bằng chứng lịch sử” mà anh ta dày công “tra cứu” được.<br /> Nỗi sợ hãi bị ăn thịt, có thể nói đã ám ảnh “người điên” hết sức nặng nề, chứng cứ là những<br /> biểu hiện của chứng điên ở nhân vật ngày càng trở nên trầm trọng. Vậy là, từ trong thế giới hoảng<br /> loạn của mình, tiếng kêu cứu của anh ta đã vọng ra, song không hề có lời hồi đáp.<br /> <br /> 2.2.<br /> <br /> . . . đến tiếng kêu cứu của người trí thức Lỗ Tấn<br /> <br /> Đằng sau tiếng kêu cứu của “người điên” vì chứng “bách hại cuồng”, người đọc như nghe<br /> thấy tiếng kêu cứu khẩn thiết của nhà văn yêu nước Lỗ Tấn, đâu phải chỉ là “Hãy cứu lấy các em!”<br /> [5;32], mà còn là hãy cứu lấy một đất nước Trung Hoa đang trong cảnh “nồi da nấu thịt”.<br /> Trong bài tạp văn Trước đèn tùy bút (tập Nấm mồ, 1925), Lỗ Tấn viết: “Cái gọi là văn minh<br /> Trung Quốc kì thực chỉ là bữa tiệc thịt người bày ra cho bọn giàu sang hưởng thụ, mà cái gọi là<br /> nước Trung Quốc kì thực chỉ là cái bếp để sửa soạn bữa tiệc thịt người đó” và “Bữa yến tiệc thịt<br /> người ấy đến nay vẫn còn bày biện ra đấy, có nhiều người vẫn muốn cứ bày biện ra như thế mãi.<br /> Quét sạch những đứa ăn thịt người ấy đi, hất đổ cái mâm tiệc ấy đi, đốt phá cái nhà bếp ấy đi, đó<br /> là sứ mệnh của thanh niên ngày nay” [6;76-77]. Điều được ông khẳng định dứt khoát ấy đã được<br /> xác định rất sớm ngay từ những trang truyện ngắn đầu tiên của Nhật kí người điên.<br /> Để thể hiện tư tưởng mạnh mẽ tấn công vào truyền thống, chống lại những giá trị văn hoá<br /> cũ kĩ, Lỗ Tấn đã sử dụng nhiều hình ảnh biểu tượng mang tính hai mặt và các hình ảnh chiếu ứng<br /> tạo cho tác phẩm tầm khái quát cao, qua đó chúng ta thấy thể hiện rõ tài năng của một nhà viết<br /> truyện “bậc thầy”.<br /> Trước hết là ở kiểu nhân vật hết sức khác thường - “người điên”. Anh ta dường như điên<br /> mà lại không điên, không điên mà lại là điên. Trong lịch sử phê bình văn học Trung Quốc từ trước<br /> đến nay, hình tượng “người điên” trong tác phẩm từng được gắn với nhiều cách lí giải. Có ý kiến<br /> cho rằng, người điên không điên mà là một chiến sĩ chống phong kiến tỉnh táo, một nhân vật anh<br /> hùng của thời đại. Anh bị “vu”, bị “gán” cho là điên do sớm “thức dậy” và đi trước mọi người. Đối<br /> lập với ý kiến trên, không ít người lại cho rằng, “người điên” ở đây là người điên thật, song anh<br /> ta không phải người điên bình thường mà là một chiến sĩ vì bị bức hại mà phát điên, điên rồi vẫn<br /> không ngừng chiến đấu. Còn một luồng ý kiến khác phủ nhận cả hai cách hiểu trên. Họ quan niệm<br /> đây là một người điên bình thường, bởi lẽ, một chiến sĩ ngoan cường đâu lại yếu đuối dễ bị bức<br /> hại mà phát điên như vậy; và khi đã điên thì sao còn có thể chiến đấu được nữa; mặt khác, lúc điên<br /> vẫn đầy dũng khí tuyên chiến, vậy tại sao khi khỏi điên rồi lại bước vào chốn quan trường, chịu<br /> quy hàng trước thế lực phản động. . . Theo chúng tôi, cần phân biệt trình độ nhận thức của “người<br /> điên” với tư tưởng của tác giả. Nhà văn viết tác phẩm không ngoài mục đích muốn gửi gắm tư<br /> tưởng của mình một cách nghệ thuật, muốn mượn tiếng nói của “người điên” để dễ dàng trình bày<br /> ngụ ý sâu xa. Nếu hiểu “người điên” chỉ là kẻ tâm thần thuần tuý thì ý nghĩa tác phẩm thật khó lí<br /> giải, vì lời nói của kẻ điên không đáng tin cậy bao giờ. Ở đây, “người điên” được miêu tả mang đầy<br /> đủ bệnh chứng của một người điên với sự hoang tưởng cao độ và những nỗi sợ hãi ám ảnh (nhìn<br /> mọi vật, mọi người đều thấy mối đe dọa đang tìm cách ăn thịt mình). Nhưng “người điên” cũng lại<br /> tỏ ra là bậc “thông thái” biết tra cứu “truyền thống lịch sử” của nạn ăn thịt người, tức tra cứu cội<br /> nguồn nỗi sợ của bản thân. Và trong cuộc hành trình truy cầu sự thực, khám phá chân lí đó, không<br /> phải nỗi hoang tưởng của anh ta, mà chính lịch sử Trung Hoa đã chứng minh rằng: chuyện ăn thịt<br /> người ở đất nước này là hoàn toàn có thực. Vậy thì nỗi lo sợ ăn bị ăn thịt của “người điên” có còn<br /> là hoang tưởng? Và nếu không phải là sự hoang tưởng thì “người điên” có phải là một người điên?<br /> Cái ranh giới giữa điên và không điên trở nên nhập nhằng, bởi trong lúc tưởng chừng như điên<br /> nhất lại là lúc “người điên” tỉnh nhất. Người điên - người mất trí lại có thể nhìn ra, trông thấu cái<br /> hiện thực xã hội xấu xa, hủ bại, trong khi biết bao nhiêu con người “tỉnh táo” thì lại đang hoặc vì<br /> 12<br /> <br /> Nhật kí người điên của Lỗ Tấn và những tiếng kêu cứu<br /> <br /> ngu muội, hoặc cam tâm tình nguyện trở thành thứ thức ăn cho bọn ăn thịt người. “Người điên”<br /> dũng cảm tuyên chiến với lễ giáo phong kiến, còn biết bao kẻ tỉnh táo thì sẵn lòng đứng vào trong<br /> hàng ngũ của những kẻ có “truyền thống ăn thịt người trên bốn nghìn năm”. Hình ảnh “người điên<br /> - không điên” đã mang đến cho tác phẩm một ý nghĩa vô cùng thâm thuý.<br /> “Người điên” tự mình lần giở lại lịch sử tuy không đề niên đại, trang nào cũng thấy có mấy<br /> chữ “nhân, nghĩa, đạo đức”, nhưng đọc thật kĩ thì thấy, từ đầu chí cuối, ở giữa các hàng đều là<br /> những chữ “ăn thịt người”, cuối cùng anh ta đi đến kết luận: “Cổ lai, việc ăn thịt người thường<br /> lắm”. Hành trình của “người điên” “khám phá chân lí” về việc ăn thịt người đã mang đến một hình<br /> ảnh chiếu ứng đặc biệt. Như đã nói ở trên, ba khái niệm vốn là giường cột của lễ giáo, được giai<br /> cấp phong kiến đề cao, nay được viết lại với tất cả sự mỉa mai “viết lung tung tí mẹt”, nên chúng<br /> đâu còn mang ý nghĩa thiêng liêng, cao quý nữa. Mặt khác, đằng sau đó hiển hiện ba chữ “ăn thịt<br /> người”, mà những chữ ấy đâu dễ nhận ra, “người điên” phải “đọc thật kĩ, mãi đến khuya mới thấy”;<br /> và chỉ có “người điên” đang bị ám ảnh bởi chuyện ăn thịt người mới có động lực để “đọc” và “đọc<br /> kĩ”, chứ những người “không điên”, hoặc không biết đến chuyện ăn thịt người, hoặc coi đó như<br /> một điều bình thường, lẽ dĩ nhiên đâu có “đọc” và phát hiện ra. Bằng lối chiếu ứng, Lỗ Tấn không<br /> chỉ giúp người đọc nhận ra bản chất tàn ác của xã hội, mà còn nói lên tiếng nói tố cáo một cách<br /> trực diện, gay gắt, kịch liệt, không chút dung hòa, thỏa hiệp.<br /> Có thể nói, nhiều hình ảnh mang tính chất biểu tượng đã được Lỗ Tấn sử dụng tài tình, khéo<br /> léo khắc sâu thêm tư tưởng tác phẩm. Hình ảnh cụ Cố Cữu - tượng trưng cho những nhân vật bảo<br /> thủ, mà cuốn sổ ghi nợ của ông ta chính là lịch sử thống trị trường kì của giai cấp phong kiến, cũng<br /> là món nợ truyền kiếp mà những người lao động khốn cùng phải đeo gánh; việc dẫm lên cuốn sổ<br /> nợ là tượng trưng cho hành vi chống lại chế độ. Hình ảnh con chó nhà họ Triệu là họ hàng của<br /> loài lang sói, của con “hyène”, “mắt rất dễ sợ và hình thù rất xấu xí, thường ăn thịt chết, xương to<br /> mấy cũng nhai nát ra rồi nuốt tất” cũng chính là hình ảnh của những con người trong cái thôn biểu<br /> tượng mang tên “thôn Lang Sói”. Ở đó có “tên đại ác vừa bị người ta đánh chết”, “có kẻ đến moi<br /> tim, moi gan đem về rán mỡ ăn cho được can đảm”. Ở đó, người với người chẳng khác gì loài lang<br /> sói sẵn sàng ăn thịt lẫn nhau. Hình ảnh họ khiến người đọc liên tưởng tới đám người thị chúng hả<br /> hê kéo nhau xem người ta chém đầu đồng loại của mình để nhận lấy chiếc bánh bao chấm máu<br /> người đỏ tươi về làm thuốc chữa bệnh lao cho người thân trong Thuốc. Sự thật đau lòng này còn<br /> được Lỗ Tấn nhắc lại trong Tùy bút trước đèn với giọng điệu chua xót: “Thế là bao nhiêu yến tiệc<br /> lớn bé, dọn bằng thịt người, đã được bày biện ra từ khi có văn minh cho mãi đến bây giờ. Và trong<br /> cái hội trường đó, người này ăn thịt người kia, lại bị người kia ăn thịt, tiếng reo vui ngu xuẩn của<br /> kẻ hung ác che lấp tiếng van la bi thảm của kẻ hèn yếu” [6;77]. Như vậy, Lỗ Tấn đã chỉ ra nguyên<br /> nhân của nạn ăn thịt người ở đất nước mình, mà con người không chỉ là nạn nhân, còn là kẻ sát<br /> nhân ăn thịt đồng loại, xót xa thay chính là do “bố mẹ chúng bày vẽ cho”. Cả một xã hội ăn thịt<br /> người có tính “cha truyền con nối”. Hình ảnh “bố mẹ” không đơn thuần là những kẻ tâm hồn đã<br /> bị đầu độc bởi lễ giáo phong kiến, mà còn là chính những kẻ thống trị đứng đầu trong vai trò “phụ<br /> mẫu”, là cả cái chế độ xã hội tàn bạo, vô nhân.<br /> Cuối tác phẩm, “người điên” đau khổ hoài nghi bản thân cũng nằm trong đám người có<br /> “truyền thống ăn thịt người trên bốn nghìn năm” qua. Chuyện vô tình trở thành kẻ ăn thịt người là<br /> do trước đây anh ta không biết, do còn ngu muội nên anh ta chưa nhìn ra được đằng sau ba chữ<br /> “nhân, nghĩa, đạo đức” viết “lung tung tí mẹt” là ba chữ “ăn thịt người”. Nhưng giờ đã biết rồi,<br /> anh ta nghĩ “khó lòng mà nhìn mặt những người chân chính”. Qua đây cho thấy, tuy sống giữa bầy<br /> sói, nhưng “người điên” không mất hết niềm tin vào bản tính thiện của con người, anh ta mạnh<br /> dạn lên tiếng cảnh tỉnh giới mình: “Các người có thể thay đổi được. Hãy thực tâm mà thay đổi đi”.<br /> Truyện kết thúc bằng lời kêu gọi “Hãy cứu lấy các em!”. Những dòng nhật kí của “người điên” đến<br /> đây cũng dừng lại. Anh ta không viết nữa, hay vì “người điên” nay đã khỏi bệnh và đang chờ để<br /> 13<br /> <br /> Nguyễn Thị Mai Chanh và Bùi Thuỳ Linh<br /> <br /> chuẩn bị đi làm việc? Cái kết thúc này hẳn cũng mang nhiều ý nghĩa. Phải chăng khi đã nhận thức<br /> một cách rõ ràng về nạn ăn thịt người của xã hội cũng là lúc “người điên” hết bệnh? Và phải chăng<br /> chính “các em” đã trở thành một phần động lực giúp cho “người điên” khỏi bệnh? “Hãy cứu lấy<br /> các em!”, ai cũng hiểu đó là lời kêu gọi của nhà văn: hãy “quét sạch những đứa ăn thịt người ấy<br /> đi, hất đổ cái mâm tiệc ấy đi, đốt phá cái nhà bếp ấy đi, đó là sứ mệnh của thanh niên ngày nay”.<br /> Trong số những kẻ bị đày đọa, chịu nhiều khổ đau, bất hạnh, thiệt thòi, thì trẻ em và phụ nữ luôn<br /> là đối tượng cần sự chở che, nâng đỡ nhất; do đó, tiếng kêu “cứu lấy trẻ em” cũng là tiếng kêu cứu<br /> bi thương và cấp thiết nhất. Lớn tiếng kêu gọi cứu lấy những con người đáng thương nhất ấy cũng<br /> có nghĩa là kêu gọi cứu lấy tương lai của đất nước Trung Hoa, cứu lấy những con người sau này sẽ<br /> nắm sứ mệnh lịch sử thay đổi vận mệnh của cả dân tộc. Đó cũng chính là niềm mong mỏi lớn lao,<br /> là niềm tin của Lỗ Tấn vào một thế hệ Trung Quốc trẻ tuổi sẽ làm được những điều mà sinh thời<br /> ông luôn khát khao, trăn trở, nhưng chưa thể nào thực hiện.<br /> <br /> 3.<br /> <br /> Kết luận<br /> <br /> Chủ đề về truyền thống “ăn thịt người” của lễ giáo phong kiến Trung Hoa đã từng ám ảnh<br /> người đọc qua nhiều trang truyện ngắn Lỗ Tấn. Nó như hồi chuông cảnh báo con người hãy tỉnh<br /> táo để thoát ra khỏi sự thống trị của cái ác, cái dã man đang ngự trị mà hướng về cái thiện. Qua<br /> những trang viết của mình, nhà văn cho thấy đất nước Trung Hoa là một con bệnh nặng cần phải<br /> nhanh chóng tìm phương chạy chữa. Nhật kí người điên với phương thức tự sự đặc sắc đã góp phần<br /> truyền tải một cách ý nhị thông điệp tư tưởng trên. Nó là một minh chứng cụ thể cho mong muốn<br /> của nhà văn: lợi dụng sức mạnh của văn chương để giáo dục con người, cải tạo xã hội. Chỉ xét<br /> riêng kiệt tác Nhật kí người điên, chúng tôi thiết nghĩ, Lỗ Tấn đã rất xứng đáng được tôn vinh là<br /> “danh thủ truyện ngắn đại tài”.<br /> TÀI LIỆU THAM KHẢO<br /> [1]<br /> [2]<br /> [3]<br /> [4]<br /> [5]<br /> <br /> Trần Xuân Đề, 2002. Lịch sử Văn học Trung Quốc. Nxb Giáo dục.<br /> Nguyễn Hiến Lê, 1969. Văn học Trung Quốc hiện đại. Nxb Nguyễn Hiến Lê, Sài Gòn.<br /> Nhiều tác giả, 2009. Từ điển Tiếng Việt. Nxb Đà Nẵng.<br /> Nguyễn Khắc Phi, Lương Duy Thứ, 1988. Văn học Trung Quốc, tập 2. Nxb Giáo dục.<br /> Lỗ Tấn, 2000. Truyện ngắn Lỗ Tấn (Trương Chính dịch). Nxb Văn học. Các dẫn chứng trong<br /> bài viết đều theo tài liệu này.<br /> [6] Lỗ Tấn, 1998. Tạp văn. Nxb Giáo dục.<br /> [7] Lỗ Tấn, 2007. Toàn tập kinh điển Lỗ Tấn. Nxb Bắc Kinh.<br /> [8] Nghiêm Gia Viêm, 2002. Luận về tiểu thuyết phức điệu của Lỗ Tấn. Nxb Giáo dục Thượng<br /> Hải.<br /> ABSTRACT<br /> A mad man’s diary by Lu Xun and the call to rescue<br /> A mad man’s diary is an excellent story by Lu Xun. As a representative of modern literature,<br /> the story has been considered a "first shot" targeting the rampart of Chinese feudalism, exposing<br /> the violence and crime in the "human-eating" society, and a call to rescue those who have been<br /> living in backward thinking with a dim-headed attitude, to rescue the China that was sinking in a<br /> "human-eating" party. This article highlights the insights of the creative character, "the mad man"<br /> who wrote the story.<br /> Keywords: A mad man’s diary, Lu Xun, "human-eating", call to rescue.<br /> <br /> 14<br /> <br />