Những biến động dân số và phát triển kinh tế trong năm mươi năm đầu của nước Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa

86<br /> X· héi häc thÕ giíi X· héi häc sè 4 (76), 2001<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Nh÷ng biÕn ®éng d©n sè vµ ph¸t triÓn kinh tÕ<br /> trong n¨m m−¬i n¨m ®Çu<br /> cña n−íc Céng hßa nh©n d©n Trung Hoa<br /> Yin Hao<br /> <br /> <br /> I. Giíi thiÖu<br /> Nöa thÕ kû ®· tr«i qua kÓ tõ ngµy thµnh lËp n−íc Céng hßa Nh©n d©n Trung<br /> Hoa. Trong n¨m m−¬i n¨m ®ã, d©n sè Trung Hoa ®· tr¶i qua nh÷ng thay ®æi kinh<br /> ng¹c, vµ sù ph¸t triÓn kinh tÕ Trung quèc còng kh«ng b×nh lÆng.<br /> Cã nhiÒu ý nghÜa khi chia nöa thÕ kû ®Çu cña n−íc Trung Hoa míi thµnh ba<br /> m−¬i n¨m ®Çu vµ hai m−¬i n¨m cuèi, víi ®−êng ph©n ranh lµ n¨m 1978, n¨m thi hµnh<br /> chÝnh s¸ch c¶i c¸ch vµ tù do hãa. Ba m−¬i n¨m ®Çu tiªn cã thÓ ®−îc coi nh− " thêi kú<br /> chÝnh trÞ", khi mµ kinh tÕ, bÞ ¶nh h−ëng m¹nh mÏ bëi nh÷ng sù kiÖn chÝnh trÞ, ®· tr¶i<br /> qua sù t¨ng tr−ëng kh«ng æn ®Þnh, vµ d©n sè còng tr¶i qua mét thêi kú dµi t¨ng nhanh<br /> chãng vµ cã ¶nh h−ëng lín ®Õn sù ph¸t triÓn kinh tÕ. Hai m−¬i n¨m cuèi, tr¸i l¹i, ®−îc<br /> coi lµ "giai ®o¹n kinh tÕ", mét giai ®o¹n mµ tèc ®é t¨ng tr−ëng kinh tÕ nhanh, ®−îc duy<br /> tr× æn ®Þnh, trong ®ã chÝnh s¸ch h¹n chÕ ph¸t triÓn d©n sè ®ãng vai trß quyÕt ®Þnh. B−íc<br /> ngoÆt n¨m 1978, ®−îc ®Æc tr−ng bëi sù c¶i c¸ch nÒn kinh tÕ trong n−íc vµ tù do hãa c¸c<br /> mèi quan hÖ quèc tÕ còng ®−îc thõa nhËn lµ sù kiÖn then chèt.<br /> D©n sè Trung Hoa ®· lªn tíi con sè 1,2 tû ng−êi, chiÕm mét phÇn n¨m d©n sè<br /> thÕ giíi. Sau sù ra ®êi nÒn Céng hßa nh©n d©n, tû lÖ sinh cao cïng víi sù gi¶m sót tû lÖ<br /> tû vong, ®−îc coi nh− kÕt qu¶ cña sù t¨ng tr−ëng d©n sè æn ®Þnh, ®· g©y ra nhiÒu vÊn<br /> ®Ò cho sù ph¸t triÓn kinh tÕ vµ x· héi. Tuy thÕ, ph¶i mÊt mét thêi gian dµi, c¸c nhµ<br /> l·nh ®¹o míi ®¸nh gi¸ ®Çy ®ñ ph¹m vi nh÷ng vÊn ®Ò g©y ra do t¨ng tr−ëng d©n sè<br /> nhanh vµ t×m ra ph−¬ng thøc thi hµnh c¸c chÝnh s¸ch kiÓm so¸t d©n sè mét c¸ch hiÖu<br /> qu¶. NhiÒu cè g¾ng ®· ®−îc thùc hiÖn nh»m ®¹t ®−îc hiÓu biÕt vÒ vÊn ®Ò nµy tõ nh÷ng<br /> n¨m ®Çu cña thËp niªn 50, nh−ng chóng ®· bÞ gi¸n ®o¹n bëi c¸c sù kiÖn chÝnh trÞ cña<br /> Cuéc ®¹i nh¶y vät vµ C¸ch m¹ng V¨n hãa. Trong nh÷ng n¨m 70, kiÓm so¸t ph¸t triÓn<br /> d©n sè ®−îc thùc hiÖn, nh−ng kh«ng hÒ dùa trªn nÒn t¶ng mét lý thuyÕt trô cét nµo.<br /> Nã chØ thùc sù b¾t ®Çu tõ c¸c c¶i c¸ch vµo cuèi nh÷ng n¨m 70, khi mµ lý thuyÕt,<br /> khung lµm viÖc, c¸ch tæ chøc mét chÝnh s¸ch kiÓm so¸t d©n sè triÖt ®Ó ®−îc thùc hiÖn.<br /> ChÝnh s¸ch míi râ rµng thÓ hiÖn nh− mét ph−¬ng thøc ®¶m b¶o sù ph¸t triÓn kinh tÕ<br /> vµ quèc gia t¨ng c−êng gÊp ®«i cè g¾ng, ®¶m b¶o cho sù thùc thi chÝnh s¸ch cña m×nh.<br /> Nhê quy m« lín tuyÖt ®èi cña m×nh, vÊn ®Ò d©n sè Trung Hoa kh«ng chØ quan<br /> träng víi sù ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ cña b¶n th©n m×nh, mµ cßn lµ yÕu tè quyÕt ®Þnh<br /> <br /> <br /> Bản quyền thuộc Viện Xã hội học. www.ios.org.vn<br />  Yin Hao 87<br /> <br /> trong viÖc thùc hiÖn trªn ph¹m vi toµn thÕ giíi c¸c vÊn ®Ò chóng ta ®ang ph¶i ®èi<br /> mÆt hiÖn nay. Dùa trªn nhËn thøc vÊn ®Ò nh− vËy, d−íi ®©y, t«i sÏ tr×nh bµy mét sù<br /> ph©n tÝch dµi h¹n vÒ c¸c khuynh h−íng d©n sè vµ t¨ng tr−ëng kinh tÕ cña Trung<br /> Quèc trong n¨m m−¬i n¨m võa qua, vµ b×nh luËn vÒ triÓn väng cho thÕ kû 21.<br /> II. Nh÷ng biÕn ®éng d©n sè<br /> 1. Sù t¨ng d©n sè vµ khuynh h−íng ®éng lùc d©n sè<br /> Tæng sè d©n cña Trung Hoa ®¹i lôc lµ 1,25059 tû vµo cuèi n¨m 1999 (B¸o c¸o<br /> thèng kª t×nh h×nh ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi Trung Hoa n¨m 1999). D©n sè vµo thêi<br /> ®iÓm thµnh lËp n−íc Céng hßa nh©n d©n Trung Hoa lµ 540 triÖu, nghÜa lµ t¨ng 720<br /> triÖu, hay 2,3 lÇn, trong thêi gian n¨m m−¬i n¨m. TÝnh æn ®Þnh x· héi vµ phôc håi<br /> kinh tÕ sau sù ra ®êi n−íc Céng hßa nh©n d©n Trung Hoa ®· t¹o ra nhiÒu tiÕn bé<br /> trong c¸c lÜnh vùc vÖ sinh c«ng céng, sù suy gi¶m ®¸ng kÓ vÒ tû lÖ chÕt. Tuy nhiªn,<br /> do tû lÖ sinh tiÕp tôc ®−îc duy tr× ë møc cao nªn tèc ®é d©n sè t¨ng nhanh ®· ®−îc<br /> duy tr× trong mét thêi gian dµi. B¶ng 1 chØ ra ®−îc khuynh h−íng nh©n khÈu trong<br /> giai ®o¹n nµy.<br /> Tõ n¨m 1951 ®Õn 1957, d©n sè t¨ng 2% hoÆc cao h¬n trong mét n¨m, nh−ng<br /> sau ®ã l¹i duy tr× ë møc ®é æn ®Þnh tõ n¨m 1958 ®Õn n¨m 1961, cuèi cïng gi¶m<br /> xuèng tû lÖ t¨ng tr−ëng ©m n¨m 1960, mét sù kiÖn ch−a tõng cã trong lÞch sö Trung<br /> Hoa. ViÖc dõng t¨ng d©n sè nµy cã nguyªn nh©n chÝnh lµ sù suy gi¶m kinh tÕ qu¸<br /> møc cña Cuéc ®¹i nh¶y vät, thªm vµo ®ã lµ sù thiÕu hôt l−¬ng thùc, kÕt qu¶ cña ba<br /> n¨m thiªn tai, khiÕn t×nh h×nh cµng trÇm träng thªm. TÊt yÕu cña nh÷ng yÕu tè nµy<br /> lµ n¹n ®ãi, víi sè n¹n nh©n rÊt lín.<br /> Tuy vËy, sau giai ®o¹n nµy, d©n sè b¾t ®Çu t¨ng tr−ëng trë l¹i, tû lÖ t¨ng<br /> theo ®µ nµy ®¹t ®−îc 3,3% n¨m 1963, mét kû lôc ®èi víi thÓ chÕ míi vµ tû lÖ t¨ng<br /> tr−ëng tù nhiªn ®¹t tíi h¬n 2% cho tíi n¨m 1973. N¨m 1974 lµ n¨m ®Çu tiªn cã tû<br /> lÖ t¨ng d©n sè tù nhiªn d−íi 2%. Khuynh h−íng nµy vÉn tiÕp tôc trong nh÷ng<br /> n¨m sau ®ã, víi tû lÖ t¨ng tù nhiªn dao ®éng tõ 1,1 ®Õn 1,4%, vµ tiÕp tôc gi¶m<br /> trong nh÷ng n¨m 90 cho ®Õn khi cßn 0,88% n¨m 1999. MÆc dï ®«i lóc cã sù thay<br /> ®æi nh−ng khuynh h−íng chung t¨ng tr−ëng d©n sè Trung Hoa lµ gi¶m dÇn, ®iÒu<br /> nµy cã thÓ xem nh− kÕt qu¶ cña chÝnh s¸ch kiÓm so¸t d©n sè ®−îc thùc hiÖn tõ<br /> ®Çu nh÷ng n¨m 70.<br /> Tõ 1949 ®Õn 1958, tæng suÊt sinh cña Trung Hoa (TFR- sè con trung b×nh<br /> mét ng−êi phô n÷ sinh trong tuæi sinh ®Î cña m×nh) kho¶ng 6 con, mét tû lÖ rÊt<br /> cao ®−îc duy tr× æn ®Þnh trong suèt giai ®o¹n nµy. Tuy nhiªn, con sè nµy gi¶m<br /> m¹nh tõ n¨m 1959 ®Õn n¨m 1961, kÕt qu¶ do hµnh vi sinh ®Î cña phô n÷ bÞ kiÓm<br /> so¸t chÆt chÏ bëi phong trµo d©n sè gi÷a c¸c vïng ®« thÞ vµ n«ng th«n trong Cuéc<br /> ®¹i nh¶y vät, vµ ba n¨m thiªn tai. Tû lÖ sinh ®−îc phôc håi nhanh chãng vµo n¨m<br /> 1962, 1963, lªn tíi 7,5 n¨m 1963, mét con sè ch−a tõng thÊy tõ khi thµnh lËp<br /> n−íc. Nã vÉn duy tr× mét møc ®é cao trong suèt nh÷ng n¨m 60, cuèi cïng b¾t ®Çu<br /> gi¶m nhanh vµo nh÷ng n¨m 70, cho ®Õn n¨m 95 nã dõng l¹i ë 1,46 con, d−íi møc<br /> sinh thay thÕ.<br /> <br /> Bản quyền thuộc Viện Xã hội học. www.ios.ac.vn<br /> 88 Nh÷ng biÕn ®éng d©n sè vµ ph¸t triÓn kinh tÕ ...<br /> <br /> YÕu tè quan träng h¬n ®»ng sau sù gi¶m nhanh møc sinh tõ nh÷ng n¨m 70 lµ<br /> nh÷ng chÝnh s¸ch kiÓm so¸t sinh ®−îc thùc hiÖn nh»m ng¨n chÆn t¨ng tr−ëng d©n<br /> sè. Møc sinh ë Trung Quèc ®−îc miªu t¶ nh− sù kh¸c biÖt lín gi÷a thµnh thÞ vµ n«ng<br /> th«n. Møc sinh ë c¶ hai vïng ®Òu gi¶m xuèng tõ nh÷ng n¨m 70, kÕt qu¶ cña chÝnh<br /> s¸ch d©n sè, nh−ng do sù kh¸c nhau trong thùc hiÖn chÝnh s¸ch nµy ë thµnh thÞ vµ<br /> n«ng th«n, nªn tû lÖ sinh ë n«ng th«n cao h¬n thµnh thÞ. Ngoµi sù kh¸c biÖt vïng<br /> biÓu hiÖn ë møc ®é ph¸t triÓn kinh tÕ, x· héi, møc ®é c«ng nghiÖp hãa, ®« thÞ hãa,<br /> tr×nh ®é gi¸o dôc, thµnh phÇn d©n téc vµ viÖc kiÓm so¸t d©n sè kÕt hîp t¹o nªn sù<br /> kh¸c biÖt lín vÒ vïng trong møc sinh.<br /> B¶ng 1: D©n sè vµ xu h−íng nh©n khÈu tõ sau khi nuíc Céng hßa nh©n d©n Trung Hoa ra ®êi<br /> <br /> N¨m D©n sè (®¬n vÞ 10,000) Tû lÖ sinh (0/00) Tû lÖ tö(0/00) Tû lÖ t¨ng tù nhiªn<br /> <br /> 1949 54,167 36.00 20.00 16.00<br /> 1950 55.196 37.00 18.00 19.00<br /> 1955 61.465 32.60 12.28 20.32<br /> 1960 66.207 20.86 25.43 -4.57<br /> 1965 72.538 37.88 9.50 28.38<br /> 1970 82.992 33.43 7.60 25.83<br /> 1975 92.420 23.01 7.32 15.69<br /> 1980 98.705 18.21 6.34 11.87<br /> 1985 105.851 21.04 6.78 14.26<br /> 1990 114.333 21.06 6.67 14.39<br /> 1995 121.121 17.12 6.57 10.55<br /> 1998 124.810 16.03 6.50 9.53<br /> <br /> <br /> Nguån: Sè liÖu thèng kª Trung Quèc 1991, Nhµ xuÊt b¶n thèng kª Trung Hoa<br /> NB: Sè liÖu lÊy trong n¨m thèng kª d©n sè gÇn ®©y nhÊt, bao gåm c¶ qu©n ®éi<br /> <br /> Giai ®o¹n trong ®ã møc sinh cña Trung Hoa gi¶m tõ ®Çu nh÷ng n¨m 70 cïng<br /> víi nã lµ sù gi¶m tö lÖ tö ®· m« t¶ sù biÕn ®æi nh©n khÈu häc cña Trung Quèc. "Qu¸<br /> ®é d©n sè" lµ mét thuËt ng÷ ®−îc dïng ®Ó miªu t¶ qu¸ tr×nh lÞch sö, trong ®ã tû lÖ<br /> sinh vµ tû lÖ tö trong d©n sè gi¶m tõ cao xuèng thÊp. Qu¸ tr×nh qu¸ ®é d©n sè cña<br /> Trung Hoa ®¹t ®−îc mét c¸ch nhanh chãng, ch−a tõng cã trªn thÕ giíi, vµ qu¸ tr×nh<br /> nµy diÔn ra mµ kh«ng cÇn ph¶i nãi r»ng yÕu tè chÝnh mang l¹i sù thay ®æi nµy chÝnh<br /> lµ chÝnh s¸ch kiÓm so¸t d©n sè cña chÝnh phñ. Quan ®iÓm truyÒn thèng coi viÖc hiÖn<br /> ®¹i hãa lµ ®iÒu kiÖn tiªn quyÕt ®Ó kiÓm so¸t d©n sè, nh−ng thµnh c«ng cña Trung<br /> Hoa chøng minh r»ng biÕn ®æi nh©n khÈu häc vÉn thùc hiÖn ®−îc ë nh÷ng n−íc cã<br /> nÒn kinh tÕ l¹c hËu.<br /> 2. ChÝnh s¸ch d©n sè<br /> Trung Hoa thùc hiÖn chÝnh s¸ch kiÓm so¸t d©n sè lÇn ®Çu tiªn mét c¸ch cã hÖ<br /> thèng vµ æn ®Þnh vµo ®Çu nh÷ng n¨m 70, vµ tõ ®ã tíi nay ®· gÆt h¸i ®−îc nhiÒu<br /> thµnh c«ng. ChÝnh s¸ch d©n sè lµ mét trong nh÷ng chÝnh s¸ch chiÕn l−îc nhÊt cña<br /> quèc gia, cã môc ®Ých lµm gi¶m quy m« d©n sè trong khi t¨ng c−êng chÊt l−îng d©n<br /> <br /> <br /> Bản quyền thuộc Viện Xã hội học. www.ios.org.vn<br />  Yin Hao 89<br /> <br /> sè. Mét ®Æc ®iÓm lín cña chÝnh s¸ch d©n sè lµ thùc hiÖn qua m¹ng l−íi hµnh chÝnh<br /> vÒ kÕ ho¹ch hãa gia ®×nh nèi liÒn c¸c cÊp, tõ chÝnh quyÒn trung −¬ng ®Õn c¸c ®¬n vÞ<br /> hµnh chÝnh nhá nhÊt, ®−îc tæ chøc theo møc ®é ch−a bao giê ®−îc thùc hiÖn ë c¸c<br /> n−íc kh¸c. ChÝnh s¸ch kiÓm so¸t d©n sè vµ chÝnh s¸ch kÕ ho¹ch hãa gia ®×nh Trung<br /> Quèc kh¸c víi ph−¬ng ph¸p kÕ ho¹ch hãa gia ®×nh th−êng thÊy ë nh÷ng n−íc ®ang<br /> ph¸t triÓn ë chç, chóng ®−îc cung cÊp mét c¸ch cã hÖ thèng vµ réng r·i trªn c¶ n−íc.<br /> Trung Hoa thùc hiÖn chñ tr−¬ng kÕ ho¹ch hãa gia ®×nh ®éc nhÊt cña m×nh víi<br /> môc ®Ých kiÓm so¸t sè trÎ ®−îc sinh ra trong c¶ n−íc. KiÓm so¸t møc sinh, kÕt h«n<br /> muén, sinh con muén, cã Ýt con, vµ −u sinh luËn lµ nh÷ng ®iÓm chñ yÕu cña chÝnh<br /> s¸ch d©n sè. ChÝnh s¸ch còng ®−îc thiÕt lËp nh»m ng¨n chÆn mét c¸ch cã kÕ ho¹ch<br /> møc t¨ng tr−ëng d©n sè.<br /> Trong nh÷ng giai ®o¹n ®Çu, chÝnh s¸ch d©n sè cña Trung Hoa ®èi mÆt víi<br /> thÊt b¹i liªn tiÕp, vµ ph¶i mÊt h¬n 30 n¨m ®Ó chÝnh s¸ch ®−îc x©y dùng v÷ng ch¾c<br /> vµ thùc hiÖn cã hiÖu qu¶. Nh×n l¹i lÞch sö thi hµnh chÝnh s¸ch d©n sè cña Trung Hoa,<br /> nh÷ng n¨m 50 lµ thêi gian mµ chÝnh s¸ch kÕ ho¹ch hãa gia ®×nh ch−a ®−îc thùc<br /> hiÖn. C¸c nhµ cÇm quyÒn khi ®ã ®· nhËn ra sù cÇn thiÕt ph¶i cã chÝnh s¸ch nµy,<br /> nh−ng hä vÉn ®øng t¹i chç vµ dß dÉm trong bãng tèi cho ®Õn khi chÝnh s¸ch ®æ bª<br /> t«ng ®−îc chó ý tíi. Nöa ®Çu nh÷ng n¨m 60 ®−îc xem nh− giai ®o¹n hoµn thµnh<br /> chÝnh s¸ch d©n sè, nh÷ng cè g¾ng b−íc ®Çu ®−îc thùc hiÖn, nh−ng cuéc C¸ch m¹ng<br /> V¨n hãa ®· kh«ng ®em l¹i tiÕn bé nµo xa h¬n. Vµo nöa ®Çu nh÷ng n¨m 70, chÝnh<br /> s¸ch nµy mét lÇn n÷a ®−îc thÓ hiÖn cô thÓ, vµ trë thµnh c«ng cô v÷ng ch¾c khi nã<br /> ®−îc tinh chÕ. §©y lµ kÕt qu¶ cña viÖc thùc hiÖn kÕ ho¹ch hãa gia ®×nh mét c¸ch réng<br /> r·i vµ nã mang l¹i nh÷ng lîi Ých mµ chóng ta thÊy ngµy nay.<br /> Vµo ®Çu nh÷ng n¨m 70, kh¸i niÖm kÕ ho¹ch hãa gia ®×nh ®Æc biÖt cña Trung<br /> Hoa ®−îc h×nh thµnh vµ ®i vµo cuéc sèng nh− mét yÕu tè trung t©m cña chÝnh s¸ch<br /> d©n sè. Vµo n¨m 1973, viÖc kiÓm so¸t d©n sè b¾t ®Çu ®−îc kÕt hîp chÆt chÏ víi kÕ<br /> ho¹ch ph¸t triÓn kinh tÕ quèc gia, vµ còng trong n¨m nµy, ñy ban kÕ ho¹ch hãa gia<br /> ®×nh quèc gia ®−îc thµnh lËp nh»m theo dâi sù thi hµnh kÕ ho¹ch hãa gia ®×nh, vµ<br /> chÝnh s¸ch d©n sè cña Trung Hoa ®−îc béc lé râ rµng nh− mét "chÝnh s¸ch cho sù<br /> ph¸t triÓn cã kÕ ho¹ch cña d©n sè".ChÝnh s¸ch d©n sè trong thêi ®iÓm nµy ®−îc tËp<br /> trung vµo ba môc tiªu c¬ b¶n:"chËm (kÕt h«n), muén (sinh ®Î), vµ Ýt (con)".<br /> "ChËm" cã nghÜa lµ chËm kÕt h«n, nãi c¸ch kh¸c, lµ khuyÕn khÝch thanh niªn<br /> kÕt h«n ë løa tuæi cao h¬n. "Muén" lµ chñ tr−¬ng khuyÕn khÝch c¸c cÆp vî chång cã<br /> kho¶ng c¸ch gi÷a c¸c lÇn sinh Ýt nhÊt 4 n¨m, vµ "Ýt" lµ chñ tr−¬ng khuyÕn khÝch cÆp<br /> vî chång cã kh«ng qu¸ hai con. Trong HiÕn ph¸p míi n¨m 1978, chÝnh s¸ch d©n sè<br /> ®−îc gi¶i thÝch râ rµng trong mÖnh ®Ò: "Quèc gia ñng hé vµ ®Èy m¹nh kÕ ho¹ch hãa<br /> gia ®×nh", vµ trong mét nguyªn t¾c chØ ®¹o còng trong n¨m ®ã:" H«n nh©n lý t−ëng<br /> lµ h«n nh©n chØ cã mét con, nhiÒu nhÊt lµ hai con". N¨m 1981, chÝnh s¸ch d©n sè<br /> ®−îc diÔn ®¹t trong nhãm thuËt ng÷: "h¹n chÕ quy m« d©n sè ®ång thêi n©ng cao<br /> chÊt l−îng d©n sè", vµ trong n¨m sau, chÝnh s¸ch kÕ ho¹ch hãa gia ®×nh ®−îc c«ng bè<br /> nh− mét chÝnh s¸ch nÒn t¶ng cña quèc gia, víi môc tiªu chÝnh thøc lµ gi÷ cho d©n sè<br /> <br /> <br /> Bản quyền thuộc Viện Xã hội học. www.ios.ac.vn<br /> 90 Nh÷ng biÕn ®éng d©n sè vµ ph¸t triÓn kinh tÕ ...<br /> <br /> Trung Hoa ë møc d−íi 1,2 tû vµo cho ®Õn cuèi thÕ kû 20. Nãi c¸ch kh¸c, ph¶i mÊt 10<br /> n¨m kÓ tõ ®Çu nh÷ng n¨m 70, khi chÝnh s¸ch d©n sè ®−îc thiÕt lËp lÇn ®Çu tiªn, ®Ó<br /> chÝnh s¸ch kÕ ho¹ch hãa gia ®×nh ®−îc c«ng bè trong HiÕn ph¸p nh− mét nhiÖm vô<br /> cña c¸c cÆp vî chång, vµ ®Ó chÝnh s¸ch d©n sè trë thµnh mét yÕu tè kh«ng thÓ lay<br /> chuyÓn trong x· héi Trung Quèc. ChÝnh s¸ch d©n sè cña Trung Hoa th−êng ®−îc<br /> miªu t¶ nh− "chÝnh s¸ch mét con", nh−ng sÏ chÝnh x¸c h¬n nÕu gi¶i thÝch nã lµ<br /> "chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch cã mét con".<br /> 3. Ph¸t triÓn kinh tÕ<br /> Trong suèt nöa thÕ kû tõ khi thµnh lËp n−íc n¨m 1949 cho ®Õn nay, nÒn kinh<br /> tÕ Trung Hoa ®· tr¶i qua nhiÒu b−íc th¨ng trÇm, tuy vÉn ph¸t triÓn m¹nh. Vµo thêi<br /> ®iÓm thµnh lËp n−íc, t×nh h×nh kinh tÕ Trung Hoa rÊt tåi tÖ, víi møc s¶n l−îng c«ng<br /> nghiÖp chØ ®¹t b»ng mét nöa cña n¨m thèng kª tr−íc ®ã, 1936. S¶n l−îng l−¬ng thùc<br /> còng gi¶m xuèng cßn 1/4 nh÷ng n¨m tr−íc, vµ nh÷ng n¨m néi chiÕn liªn miªn cßn<br /> g©y ra l¹m ph¸t phi m·. ë c¶ thµnh phè vµ n«ng th«n trµn ngËp n¹n nh©n vµ ng−êi<br /> thÊt nghiÖp. NhiÖm vô tr−íc m¾t cña chÝnh phñ thµnh lËp trong hoµn c¶nh nh− vËy<br /> lµ ph¶i hµn g¾n vÕt th−¬ng chiÕn tranh, vµ can thiÖp vµo sù æn ®Þnh gi¸ c¶, hÖ thèng<br /> tµi chÝnh. Nh− vËy, giai ®o¹n ®Çu n¨m 1952 lµ giai ®o¹n phôc håi kinh tÕ.<br /> Tõ n¨m 1953, víi sù ban bè kÕ ho¹ch n¨m n¨m lÇn thø nhÊt, Trung Hoa b−íc<br /> vµo con ®−êng ®Æc biÖt lµ c«ng nghiÖp hãa ®Ó ph¸t triÓn kinh tÕ, vµ b¾t ®Çu x©y dùng<br /> c¬ së h¹ tÇng c«ng nghiÖp cña m×nh. Cuéc ®¹i nh¶y vät n¨m 1958 ®· ®Æt ra môc tiªu<br /> kinh tÕ phi thùc tÕ, nh÷ng mong muèn sai lÇm ®ã lµ tr−êng hîp ®iÓn h×nh cña dôc tèc<br /> bÊt ®¹t. H¬n thÕ, nh÷ng trËn thiªn tai x¶y ra trong ba n¨m tiÕp theo ®· lµm t¨ng<br /> thªm thiÖt h¹i vèn cã s½n trong sù ph¸t triÓn kinh tÕ. KÕt qu¶ cuèi cïng lµ møc t¨ng<br /> tr−ëng ©m trong nh÷ng n¨m thùc hiÖn kÕ ho¹ch n¨m n¨m lÇn thø hai, tõ 1958 ®Õn<br /> 1962. Rót kinh nghiÖm tõ nh÷ng thÊt b¹i nµy, c¸c nhµ cÇm quyÒn Trung Hoa ®· ®iÒu<br /> chØnh l¹i nÒn kinh tÕ dÉn ®Õn sù t¨ng tr−ëng GDP ®¸ng kÓ tõ n¨m 1963 ®Õn 1965,<br /> chuÈn bÞ c¬ së nÒn t¶ng cho sù thùc hiÖn kÕ ho¹ch n¨m n¨m lÇn thø ba n¨m 1966.<br /> ThÕ nh−ng n¨m 1966 l¹i chøng kiÕn sù bïng næ cña C¸ch m¹ng V¨n hãa, mét<br /> phong trµo chÝnh trÞ ®· k×m h·m nÒn kinh tÕ vµ ®Èy ®Êt n−íc vµo t×nh tr¹ng rèi lo¹n<br /> cho tíi n¨m 1976, vµo thêi gian ®ã nÒn kinh tÕ ®ang ®øng trªn bê vùc cña sù sôp ®æ.<br /> ChÝnh b−íc chuyÓn quan träng n¨m 1978 vÒ c¶i c¸ch vµ tù do hãa ®· cøu v·n nÒn<br /> kinh tÕ, b¸o hiÖu mét giai ®o¹n t¨ng tr−ëng vµ ph¸t triÓn cßn tiÕp tôc ®Õn ngµy nay.<br /> Trong suèt 30 n¨m kÓ tõ khi thµnh lËp n−íc cho ®Õn khi tiÕn hµnh c¶i c¸ch<br /> vµ tù do hãa n¨m 1978, nÒn kinh tÕ Trung Hoa vÉn ph¸t triÓn, mÆc dï ph¶i chèng<br /> chäi víi nh÷ng sai lÇm chÝnh trÞ. B¶ng 3 tr×nh bµy møc t¨ng tr−ëng kinh tÕ trung<br /> b×nh h»ng n¨m vÒ GDP, d©n sè, thu nhËp GDP ®Çu ng−êi trong n¨m m−¬i n¨m<br /> qua. T¨ng tr−ëng kinh tÕ, tÝnh c¬ ®éng d©n sè, ®Æc biÖt lµ GDP ®Çu ng−êi lªn<br /> xuèng ®ét ngét cho ®Õn giai ®o¹n cuèi nh÷ng n¨m 70. Tõ nh÷ng n¨m 80, c¶ GDP<br /> vµ GDP ®Çu ng−êi ®Òu ®¹t tíi møc t¨ng tr−ëng cao. B»ng chÝnh s¸ch c¶i c¸ch vµ<br /> tù do hãa n¨m 1978, nÒn kinh tÕ Trung Hoa ®· x©y dùng ®−îc c¬ së h¹ tÇng gÊp<br /> ®«i dùa trªn mét m« h×nh tÝch lòy cao. Sau sù phôc håi ®Çu tiªn vÒ kinh tÕ, quèc<br /> <br /> <br /> Bản quyền thuộc Viện Xã hội học. www.ios.org.vn<br />  Yin Hao 91<br /> <br /> gia ®Çu t− m¹nh cho sù ph¸t triÓn c«ng nghiÖp nÆng quèc doanh, ®ång thêi tiÕn<br /> hµnh tËp thÓ hãa n«ng nghiÖp, sö dông nh÷ng n«ng trang ®−îc lùa chän ®Ó t¹o ra<br /> nguån vèn cÇn thiÕt cho c«ng nghiÖp hãa quy m« lín. Ph¸t triÓn n«ng nghiÖp dùa<br /> trªn ph−¬ng thøc tù c¶i tiÕn, víi ph−¬ng thøc lao ®éng tËp trung vµ chÝnh lùc<br /> l−îng lao ®éng ®ãng vai trß nh− mét nguån vèn t¹o nªn sù ph¸t triÓn cña c¸c<br /> vïng n«ng nghiÖp. HÖ thèng tÝch lòy lao ®éng nµy yªu cÇu sù ra ®êi cña qu¸ tr×nh<br /> tËp trung hãa trong n«ng nghiÖp. C«ng nghiÖp hãa, mÆt kh¸c, l¹i phô thuéc vµo<br /> nguån vèn thÆng d− tõ n«ng nghiÖp. Quèc gia ®−a vµo thùc hiÖn hÖ thèng chuyÓn<br /> dÞch gi¸, mua s¶n phÈm n«ng nghiÖp ë møc gi¸ thÊp, vµ b¸n s¶n phÈm n«ng<br /> nghiÖp qua chÕ biÕn l¹i cho d©n c− n«ng nghiÖp ë møc gi¸ cao. Mét yÕu tè kh¸c<br /> gãp phÇn tÝch lòy vèn cho sù c«ng nghiÖp hãa lµ møc l−¬ng tr¶ cho lao ®éng ®« thÞ<br /> thÊp. ChÝnh møc gi¸ s¶n phÈm n«ng nghiÖp ®−îc mua tõ n«ng d©n thÊp ®· khiÕn<br /> cho møc l−¬ng ®−îc chèt ë møc thÊp. Vèn tÝch lòy cña chÝnh phñ nh− mét kÕt qu¶<br /> cña hÖ thèng ®−îc ®Çu t− trong nÒn c«ng nghiÖp nÆng thuéc së h÷u nhµ n−íc, t¹o<br /> ®iÒu kiÖn cho sù ph¸t triÓn c«ng nghiÖp nÆng ë møc ®é cao h¬n nh÷ng n−íc ®ang<br /> ph¸t triÓn kh¸c mÆc dï thu nhËp nÒn kinh tÕ thÊp. Tuy nhiªn, t−¬ng ph¶n l¹i víi<br /> nÒn c«ng nghiÖp nÆng, sù ph¸t triÓn cña c«ng nghiÖp nhÑ l¹i tr× trÖ, lµm cho sù<br /> ph¸t triÓn chung thÊp. §iÒu nµy cã thÓ ®−îc coi nh− sù ph¶n ¸nh cho møc thu<br /> nhËp vµ tiªu dïng thÊp cña c¶ nh©n d©n lao ®éng thµnh thÞ vµ n«ng th«n.<br /> Tuy nhiªn, nh− mét kÕt qu¶ cña c¶i c¸ch kinh tÕ b¾t ®Çu n¨m 1978, m« h×nh<br /> ph¸t triÓn kinh tÕ l¹c hËu dÇn dÇn bÞ thay ®æi. Tõ cuèi nh÷ng n¨m 70 cho ®Õn gi÷a<br /> nh÷ng n¨m 80, c¸c vïng n«ng nghiÖp lµ môc tiªu chÝnh cña c¶i c¸ch kinh tÕ, s¶n<br /> xuÊt n«ng nghiÖp ®−îc ®Èy m¹nh ®¸ng kÓ b»ng viÖc thùc hiÖn hÖ thèng kho¸n hé gia<br /> ®×nh. Nh− mét kÕt qu¶ cña viÖc t¨ng s¶n l−îng n«ng nghiÖp vµ gi¸ tiªu dïng s¶n<br /> phÈm n«ng nghiÖp, thu nhËp cña n«ng d©n t¨ng lªn, vµ sù d− thõa lao ®éng n«ng<br /> nghiÖp t¨ng mét c¸ch râ rÖt. ChÝnh nÒn c«ng nghiÖp lµng vµ vïng ®· thu hót ®−îc<br /> nguån thu nhËp míi vµ sè lao ®éng d− thõa, quy m« nÒn kinh tÕ t¨ng nhanh nh−<br /> mét kÕt qu¶ tÊt yÕu.<br /> B¶ng 3: Tû lÖ t¨ng tr−ëng h»ng n¨m cña GDP vµ d©n sè (%)<br /> <br /> Giai ®o¹n GDP D©n sè GDP ®Çu ng−êi<br /> 1953-55 8.76 2.25 6.36<br /> 1955-60 9.23 1.58 7.17<br /> 1960-65 0.72 1.28 -0.50<br /> 1965-70 8.54 2.76 5.70<br /> 1970-75 8.05 2.29 5.51<br /> 1975-80 6.89 1.39 5.37<br /> 1980-85 10.23 1.37 8.75<br /> 1985-90 8.79 1.53 7.14<br /> 1990-95 10.58 1.21 9.22<br /> 1995-98 9.17 1.02 8.02<br /> Nguån: Niªn gi¸m Thèng kª Trung Quèc 1999. Nhµ xuÊt b¶n thèng kª Trung Hoa<br /> L−u ý: C¸c sè liÖu ®−îc so s¸nh víi gi¸ thùc tÕ<br /> <br /> <br /> Bản quyền thuộc Viện Xã hội học. www.ios.ac.vn<br /> 92 Nh÷ng biÕn ®éng d©n sè vµ ph¸t triÓn kinh tÕ ...<br /> <br /> Cïng lóc, ChÝnh phñ tÝch cùc theo ®uæi chÝnh s¸ch tù do hãa c¸c mèi quan hÖ<br /> víi c¸c n−íc, vµ thu hót ®Çu t− n−íc ngoµi. B−íc ngoÆt chuyÓn sang nÒn kinh tÕ thÞ<br /> tr−êng ®· thóc ®Èy sù ph¸t triÓn nhanh chãng mét c¸ch ®Æc biÖt trong nh÷ng n¨m<br /> 90, t¹o ®iÒu kiÖn cho mét h−íng ®i mÒm dÎo cña nÒn kinh tÕ Trung Hoa.<br /> B¶ng 4: GDP vµ GDP tÝnh trong ngµnh c«ng nghiÖp (1978=100)<br /> <br /> N¨m GDP C¸c ngµnh c«ng C¸c ngµnh c«ng C¸c ngµnh c«ng GDP ®Çu ng−êi<br /> nghiÖp thø nhÊt nghiÖp thø hai nghiÖp thø ba<br /> <br /> 1980 116.0 104.6 122.9 114.2 113.0<br /> 1985 192.9 155.4 197.9 231.9 175.5<br /> 1990 281.7 1907 304.1 363.0 237.3<br /> 1995 496.5 233.7 677.7 583.4 394.0<br /> 1998 638.2 263.1 916.8 738.9 490.8<br /> Nguån: Niªn gi¸m Thèng kª Trung Hoa 1999. Nhµ xuÊt b¶n thèng kª Trung Hoa<br /> L−u ý: C¸c sè liÖu ®−îc so s¸nh víi gi¸ thùc tÕ.<br /> <br /> N¨m 1978 ®· chøng tá lµ mét ®iÓm nót quan träng cho sù ph¸t triÓn kinh tÕ<br /> x· héi ngµy nay cña Trung Hoa. MÆc dï nÒn kinh tÕ lín m¹nh trong suèt 30 n¨m<br /> ®Çu nh−ng l¹i lªn xuèng thÊt th−êng, ®ét ngét, liªn tôc. H¬n thÕ, quy m« d©n sè lín<br /> vµ sù t¨ng tr−ëng d©n sè cao lµ mét sù k×m h·m lín lªn nÒn kinh tÕ, c¶n trë sù<br /> t¨ng tr−ëng kinh tÕ, vµ ng¨n c¶n ®Êt n−íc trong viÖc tho¸t khái t×nh thÕ khã xö<br /> theo thuyÕt Malthus tr−íc kia. Nh÷ng thay ®æi chÝnh s¸ch ®−îc ban hµnh qua chñ<br /> tr−¬ng c¶i c¸ch vµ tù do hãa n¨m 1978, song song víi nh÷ng cè g¾ng kiÓm so¸t d©n<br /> sè ®· mang l¹i nh÷ng lîi Ých to lín cho nÒn kinh tÕ, gióp cho quèc gia tho¸t khái<br /> vßng luÈn quÈn cña ®ãi nghÌo vµ ®−a ®Êt n−íc vµo quü ®¹o cña t¨ng tr−ëng kinh tÕ<br /> hiÖn ®¹i. C¸c ph−¬ng thøc kiÓm so¸t d©n sè ®−îc ¸p dông réng r·i ®−îc thiÕt lËp<br /> vµo cuèi nh÷ng n¨m 70, gÇn nh− cïng thêi gian víi c¸c c¶i c¸ch kinh tÕ, kÕt qu¶ lµ<br /> sù tiÕp tôc gi¶m tû lÖ t¨ng d©n sè, yÕu tè dÉn ®Õn møc t¨ng GDP ®Çu ng−êi (xem<br /> b¶ng 3). Nh− c¸c m« h×nh t¨ng tr−ëng ®−îc ph©n tÝch ë trªn, chiÕn l−îc kÕt hîp<br /> gi÷a t¨ng tû lÖ t¨ng tr−ëng kinh tÕ vµ gi¶m tû lÖ t¨ng d©n sè t¹o nªn kÕt qu¶ lµ nÒn<br /> kinh tÕ t¨ng tr−ëng mét c¸ch râ rµng h¬n hai m−¬i n¨m tr−íc. Nh− chóng ta thÊy ë<br /> b¶ng 4, nh÷ng sè liÖu GDP vµ GDP ®Çu ng−êi tõ khi c¶i c¸ch ®−îc thu thËp ®·<br /> chøng tá, trong vßng hai m−¬i n¨m qua, GDP cña Trung Quèc ®· t¨ng lªn 6,4 lÇn<br /> so víi gi¸ thùc tÕ, vµ GDP ®Çu ng−êi t¨ng 5 lÇn.<br /> Tû lÖ t¨ng tr−ëng kinh tÕ trong nh÷ng n¨m tiÕn hµnh kÕ ho¹ch n¨m n¨m<br /> lÇn thø chÝn (1996-2000) ®−îc ®¸nh gi¸ lµ t¨ng 8% mét n¨m, vµ GDP ®Çu ng−êi<br /> trong n¨m cuèi cïng cña kÕ ho¹ch, n¨m 2000, gÇn ®¹t ®−îc 800 USD. Trong nöa<br /> sau cña thËp niªn 90, Trung Hoa cuèi cïng ®· thµnh c«ng trong viÖc xãa bá sù<br /> thiÕu hôt trong hµng hãa tiªu dïng, vµ c¶i thiÖn ®¸ng kÓ kh¶ n¨ng cung cÊp hiÖu<br /> qu¶. Tuy nhiªn, mÆc dï thu nhËp ®ang t¨ng, vµ hiÖn cã c¸c mÆt hµng phong phó,<br /> x· héi Trung Hoa vÉn ph¶i ®èi mÆt víi nhiÒu vÊn ®Ò, nh− sù bÊt b×nh ®¼ng vÒ thu<br /> nhËp gi÷a c¸c tÇng líp kh¸c nhau trong x· héi, d− thõa lùc l−îng lao ®éng, vµ ®Æc<br /> biÖt lµ thÊt nghiÖp do c¶i c¸ch nÒn c«ng nghiÖp quèc doanh. Sù tiÕp tôc ph¸t triÓn<br /> <br /> Bản quyền thuộc Viện Xã hội học. www.ios.org.vn<br />  Yin Hao 93<br /> <br /> kinh tÕ cña Trung Hoa tïy thuéc phÇn lín vµo viÖc nh÷ng vÊn ®Ò trªn ®−îc xem<br /> xÐt vµ gi¶i quyÕt nh− thÕ nµo.<br /> B¶ng 5. Dù ¸n d©n sè Trung Hoa (®¬n vÞ=1.000)<br /> <br /> N¨m Dù ®o¸n biÕn ®éng cao Dù ®o¸n biÕn ®éng trung Dù ®o¸n biÕn ®éng thÊp<br /> b×nh<br /> 2000 1.278.902 1.277.557 1.276.212<br /> 2005 1.333.508 1.326.438 1.315.884<br /> 2010 1.388.048 1.372.920 1.345.997<br /> 2015 1.445.284 1.417.719 1.370.922<br /> 2020 1.499.157 1.454.462 1.388.265<br /> 2025 1.545.015 1.480.412 1.394.279<br /> 2030 1.582.379 1.495.943 1.386.891<br /> 2035 1.614.903 1.503.554 1.367.470<br /> 2040 1.644.569 1.504.372 1.338.370<br /> 2045 1.668.512 1.495.676 1.298.947<br /> 2050 1.685.968 1.477.729 1.250.100<br /> <br /> Nguån: ViÔn c¶nh d©n sè thÕ giíi: TÇm nh×n 1998, Liªn hîp quèc<br /> <br /> IV. D©n sè vµ kinh tÕ Trung Hoa trong thÕ kû 21<br /> Trung Hoa ®· ®Æt ra nh÷ng môc tiªu d©n sè míi cho cuèi thÕ kû 20 vµ nöa<br /> ®Çu thÕ kû 21 nh»m gi÷ d©n sè Trung Hoa ë møc d−íi 1,3 tû vµo n¨m 2000, d−íi<br /> 1,4 tû vµo n¨m 2010, vµ nh»m ®¶m b¶o r»ng d©n sè sÏ ®¹t møc tèi ®a trong vßng<br /> nöa ®Çu thÕ kû 21 (kho¶ng 1,6 tû), sau ®ã b¾t ®Çu gi¶m dÇn. Trong nh÷ng n¨m<br /> gÇn ®©y, d©n sè Trung Hoa ®· b¾t ®Çu b−íc vµo giai ®o¹n tû lÖ sinh gi¶m/tû lÖ<br /> t¨ng tr−ëng gi¶m, tuy nhiªn d©n sè vÉn tiÕp tôc t¨ng trong nh÷ng thËp niªn sau<br /> thªm kho¶ng 400 triÖu ng−êi. Theo dù ®o¸n cña Liªn hîp quèc nh− b¶ng 5, møc<br /> −íc ®o¸n d©n sè Trung Hoa cao nhÊt vµo n¨m 2050 lµ gÇn 1,7 tû, møc trung b×nh<br /> lµ 1,5 tû vµ møc thÊp nhÊt ®−îc dù ®o¸n lµ 1,25 tû. Khuynh h−íng t¨ng d©n sè<br /> Trung Hoa trong t−¬ng lai sÏ bÞ ¶nh h−ëng cña c¶ chÝnh s¸ch kÕ ho¹ch hãa gia<br /> ®×nh, nãi c¸ch kh¸c lµ tiÕp tôc thùc hiÖn chÝnh s¸ch kiÓm so¸t d©n sè, vµ cña<br /> nh÷ng thay ®æi trong tû lÖ sinh vµ tö.<br /> Cho ®Õn nay, chÝnh s¸ch d©n sè cña Trung Hoa ®· ®¹t ®−îc thµnh c«ng<br /> nh− mét kÕt qu¶ cña viÖc thi hµnh mét c¸ch m¹nh mÏ vµ hiÖu qu¶. Tuy nhiªn,<br /> nhê cã nh÷ng thay ®æi ®¸ng kÓ mµ x· héi Trung Hoa ®· tr¶i qua, ®Æc biÖt lµ viÖc<br /> thùc hiÖn c¬ chÕ thÞ tr−êng, mét bèi c¶nh míi ®ang xuÊt hiÖn, ®Æt ra nh÷ng vÊn<br /> ®Ò míi cho viÖc thùc hiÖn chÝnh s¸ch kÕ ho¹ch hãa gia ®×nh, nh−ng chÝnh s¸ch<br /> kiÓm so¸t d©n sè dï sao còng tiÕp tôc lµ chÝnh s¸ch nÒn t¶ng cña quèc gia. KÕt<br /> hîp chÆt chÏ c¸c ph−¬ng thøc kiÓm so¸t d©n sè hiÖn nay víi viÖc t¨ng c−êng trªn<br /> ph¹m vi réng c¸c chÝnh s¸ch x· héi, ®¶m b¶o cho chÝnh s¸ch d©n sè ®¹t ®Õn ®é<br /> mÒm dÎo vÉn cÇn ph¶i cã mét thêi gian lín.<br /> Vµo ®Çu nh÷ng n¨m 80, Trung Hoa ®Æt môc tiªu hiÖn ®¹i hãa sÏ diÔn ra<br /> <br /> <br /> Bản quyền thuộc Viện Xã hội học. www.ios.ac.vn<br /> 94 Nh÷ng biÕn ®éng d©n sè vµ ph¸t triÓn kinh tÕ ...<br /> <br /> trong ba giai ®o¹n. Nh÷ng nhiÖm vô cña giai ®o¹n ®Çu tiªn, t¨ng gÊp ®«i GNP<br /> trong vßng m−êi n¨m vµ lo¹i trõ nh÷ng vÊn ®Ò cã liªn quan ®Õn cung cÊp nh÷ng<br /> nhu cÇu c¬ b¶n cña c«ng chóng, ®· ®¹t ®−îc vµo cuèi nh÷ng n¨m 80. Nh÷ng môc<br /> tiªu cña giai ®o¹n thø hai, t¨ng h¬n gÊp ®«i GNP vµo cuèi thÕ kû 20 ®i ®«i víi<br /> t¨ng møc sèng chung, còng ®· ®¹t ®−îc trong vµi n¨m sau ®ã. Nh÷ng môc tiªu<br /> cña giai ®o¹n thø ba lµ t¨ng GDP ®Çu ng−êi b»ng víi møc cña c¸c n−íc ph¸t triÓn<br /> trung b×nh vµo kho¶ng tõ n¨m 2030 ®Õn 2060, vµ ®¹t ®−îc sù hiÖn ®¹i hãa hoµn<br /> toµn nÒn kinh tÕ. Trung Hoa sÏ cè g¾ng phÊn ®Êu trong nh÷ng n¨m sau duy tr×<br /> quy m« cña nÒn kinh tÕ ®Ó ®¹t ®−îc nh÷ng môc tiªu chiÕn l−îc nµy. Vµ víi viÖc<br /> Trung Hoa gia nhËp tæ chøc Th−¬ng m¹i thÕ giíi (WTO) gÇn ®©y, nÒn kinh tÕ<br /> còng sÏ tiÕp tôc ®−îc kÕt hîp chÆt chÏ vµo m«i tr−êng kinh tÕ toµn cÇu. H¬n n÷a,<br /> v× Trung Hoa còng héi nhËp vµo lµn sãng toµn cÇu hãa vµ sù bïng næ th«ng tin,<br /> nÒn kinh tÕ cña ®Êt n−íc sÏ tiÕp tôc ®−îc më réng ra quy m« thËm chÝ cßn lín<br /> h¬n, ®¶m b¶o thu nhËp ®Çu ng−êi tiÕp tôc t¨ng. Tuy nhiªn, t−¬ng lai còng ®Æt ra<br /> nhiÒu vÊn ®Ò cÇn cã nh÷ng gi¶i ph¸p, nh− lo¹i trõ sù bÊt b×nh ®¼ng vïng vµ giai<br /> cÊp, c¶i thiÖn hÖ thèng an ninh x· héi, gi¶m bít lao ®éng d− thõa trong c¸c vïng<br /> n«ng nghiÖp.<br /> B−íc vµo thÕ kû 21, Trung Hoa sÏ ph¶i ®èi mÆt víi nhiÒu vÊn ®Ò d©n sè<br /> míi ®−îc ®Æt ra do sù gi¶m d©n sè vµ Ýt con. NÒn kinh tÕ còng ®−îc mong muèn lµ<br /> sÏ ph¸t triÓn nh−ng sù ph¸t triÓn ®ã ph¶i lµ sù ph¸t triÓn bÒn v÷ng phï hîp víi<br /> d©n sè, nguån lùc vµ quan ®iÓm vÒ m«i tr−êng.<br /> <br /> L−îc dÞch tõ:Journal of Asian-Pacific Studies<br /> Asian - Pacific Center - No. 8 - March 2001<br /> Ng−êi dÞch: TrÇn ThÞ Minh Thi<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Bản quyền thuộc Viện Xã hội học. www.ios.org.vn<br />