Những kinh nghiệm cho Việt Nam về pháp luật bảo hiểm y tế một số quốc gia trên thế giới: Phần 1

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:201

Thêm vào BST

Báo xấu

22
lượt xem 10
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Cuốn sách Pháp luật bảo hiểm y tế một số quốc gia trên thế giới và những kinh nghiệm cho Việt Nam phần 1 cung cấp cho người đọc những kiến thức như: Tổng quan về pháp luật bảo hiểm y tế; pháp luật bảo hiểm y tế ở Việt Nam. Mời các bạn cùng tham khảo!

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Những kinh nghiệm cho Việt Nam về pháp luật bảo hiểm y tế một số quốc gia trên thế giới: Phần 1

N HIÊN PHl/ÖNG 3hü biên) PHAP LU AT BAO HIEM Y TE ■ MOT SO QUOC OIA IO ÎN THEGIÓI VÀ NHÜNG KINH NGHIÊM ►VIETNAMI XUAT BAN TU PHAP
MÄ s 6 i T P C - 1 3 - 1 1
TS. NGUYÊN HIÊN PHl/ÖNG (Chu bien) PHÁP LUÂT BAO HIEM Y TE MOT SO QUÓC GIA TRÊN THE GIÓI VÀ NHÜNG KINH NGHIÊM CHO VIÊT NAM NHÀ X U A T B A N T Ü PH Á P HÀ NQI - 2013
CHU BIÊN: TS. Nguyên Hiên Phirong TAP THÉ TAC GIÀ: TS. Nguyên Hiên Phuwng - Bô mon Luât Lao dông - Khoa Phâp luât Kinh tê, Truàng Dai hoc Luât Hà Nôi: Chuong 11, 12. 13. TS. Trân Thj Thuÿ Lâm - Truàng Bô mon Luât Lao dông - Khoa Phâp luât Kinh tê, Truàng Dai hoc Luât Hà Nôi: Chuong 1,6. PGS.TS Nguyên Hiru Chi - Phô Chü nhiêm Khoa Phâp luât Kinh tê, Truàng Dai hoc Luât Hà Nôi: Chuong 4. TS. Hoàng Thj Minh - Bô mon Luât Lao dông - Khoa Phâp luât Kinh tê, Truàng Dai hoc Luât Hà Nôi: Chuong 3, 8, 10. TS. Nguyên Xuân Thu - Phô truàng Ban Thu kÿ Lânh dao Bô - Vàn phông Bô Tu phâp: Chuong 2. ThS. Dô Thj Dung - Bô mon Luât Lao dông - Khoa Phâp / .* •. ’ ’•i ? ’ luât Kinh tê, Truàng Dai hoc Luât Hà Nôi: Chuong 5. TS. Nguyên Thanh Hu’O - BHXH Viêt Nam: Chuong 7. ’ng ThS. Hà Thj Hoa Phirtrng - Bô mon Luât Lao dông - Khoa Phâp luât Kinh tê, Truàng Dai hoc Luât Hà Nôi: Chuong 9. 4
L à l NÓI OÀU Vói muc dich bào ve và chàm sóc sue khòc mòi cà nhàn trong còng dòng. phàp luàt bào hièm y tè (BIIYT) hièn giù vai trò quan trong trong he thòng phàp luàt an sinh xà hòi quòc già. 0 Viet Nam, qua qua trình phàt trièn khòng ngùng và dàc bièt là su ra dai cüa Luàt BIIYT nam 2008 dà mò ra mot buóc phàt trièn vugt bac cùa BIIY 1' vói muc tièu BIIYT toàn dàn. Có hicu lue tù 1/7/2009, Luàt BIIYT vói pham vi dòi tugng tirng buóc mò ròng, dàm bào bao phü toàn dàn vào nàm 2014, tham già BHYT vói nhùng chinh sàch hò tra cùa nhà nuóc nhu mòt cam kèt cho vièc dàm bào quyén lai vè chàm sóc sue khòe cho nguòi dàn qua co chè chia sé rùi ro, tuang tra còng dong. Tuy nhièn, bèn canh nhùng thành còng dat duge nhu dòi tugng tham già khòng ngùng mò ròng, mang ludi co sa khàm chùa bènh ròng khàp, chàt lugng khàm chùa bènh duge nàng cao1 BHYT Vict Nam vàn con quà nhièu thàch thùc cho su , thành còng cùa BIIYT toàn dàn vói he thòng tài chinh bào 1 Báo cào tòng ket hai nSm thyc hièn Luàt BH Y T - Bò Y tè và Bào hièm xà hòi V iètN am ngày 17/10/2011. 5
PtiáfjhifitfíiIYTm ótso (juócgii tren thcgjói > nhüngkinh ngtiicm cho VictNam a hicm ben vfrng. Dírng truác thirc te náy, nhùng giái pháp cho vice hoàn thièn pháp luàt và dám báo tính khá thi hoàn thánh muc tiéu cüa BIIYT Vièt Nam trò nèn cap thict. Hièn nay, cái cách BIIYT ó Vièt Nam khòng chi là vàn de riéng cüa quòc già mà con nàm trong xu huóng cài cách chung cúa hñu hèt càc quòc già Irèn thè giói. Vi vày, tìm hièu pháp luàt BHYT mót só quòc già trèn thè giói vói nhùng kinh nghièm quy có y nghTa càp thict trèn phuong dièn ly luán và thirc tièn nham góp phàn khàe phuc nhùng han che, dè xuat nhùng giài pháp huóng tói muc tièu hoàn thièn và phàt trièn hè thòng BHYT toàn dán ó Vièt Nam. Nhàm giúp ban doc có duoc cài nhìn tòng quan vè pháp luat BHYT nói chung; pháp luàt BIIYT Vict Nam nói rièng vói nhùng khó khan, han chè hien nay và xu huóng, thách thùc phài dòi mat trong lo trình thuc hièn muc ticu BHYT toàn dàn; nhùng quy dinh và thuc tièn thuc hièn pháp luàt BIIYT ó mot só quòc già trèn thè giói, Nhà xuàt bán Tu pháp xuàt bàn cuòn ”Pháp luat Bào hiém y té mot so quòc già trèn thè gió'i và nhivng kinh nghièm cho Vièt N am ” do nhóm chuyén già cùa Truóng Dai hoc Luàt Hà Nói, Bo Tu pháp và Bào hièm xà hòi Vièt Nam bièn soan. Cuòn sách se cung càp cho ban doc nhùng kièn thùc pháp ly co bàn vè pháp luàt BHYT, thuc trang thi hành pháp luàt BHYT ó Vièt Nam và mot sò giái pháp hoàn thièn pháp luàt BHYT Vict Nam hièn nay trèn co só nghièn cúu pháp luàt BIIYT ó mòt sò quòc già 6
L ò i nói dâu tiêu biêu vói nhùng nét tuang dông nhât dinh vê diêu kiên • , , kinh tê, xà hôi vói Viêt Nam nhir Thài Lan, Trung Quôc. Singapore hoâc cô nhùng thành công dâc biêt trong eâi each pháp luât BHYT nhir Dùc, Thuy Diên. Cuôn sách cüng sè eung eâp tài lieu eho hê thông hoc lieu chuyên ngành Luât kinh tê chuyên sâu, phuc vu eho nghiên cùu và giào duc hê dai hoc. cao hoc chuyên ngành Luât kinh tê. Rât mong nhân duçrc câc y kiên gôp ÿ cüa ban doc dê cuôn sách hoàn thiên hon trong nhùng lân tâi bân. Xin trân trong giói thiêu cùng ban doc! H ci A’ôi, thàng 10 nam 2013 NHÀ XUÁT BAN TU PHÁP 7
PHÀN I TÓNG QUAN V È PHÁP LUÂT BÂO HIÉM Y TÉ 9
Phân I. Tông quan vê phàp luât bào hicm y tê ChiFcmg 1 KHÁI QUÁT CHUNG VÈ BÂO HIÉM Y TÉ VÀ PHÁP LUÄT BÂO HIÉM Y TÉ 1. Khâi niêm bao hiêm y tê Ai sinh ra và lón lên cüng dêu mong muôn cô mot thê lire tôt, không ôm dau. không bênh tât. Nêu duçrc nhir vây thi dô cüng chinh là sir may mân nhât trong cuôc dòi con nguòi. Tuy nhiên. rât hiêm ai cô sir may man dó bòi cuôc dòi môi con nguòi khó trành khòi nhùng lúe ôm dau. bênh tât thâm chi là rùi ro tai nan... Nhùng lúe dó. nhu câu duoc chäm sóc, khám chùa bênh (KCB) trô thành nhu câu câp thiêt. không hê cô su lua chon. Song mot vân dê dât ra là khi càc su kiên dò này sinh. bàn thân nguòi dò không chi bj giâm (hoâc mât) thu nhâp do không thê tham gia quan hê lao dông mà côn phài trâ mot khoàn tiên nhât djnh cho viêc khàm chùa. diêu trj bênh và chäm sóc sue khöe. Do dó. nguòi ôm dau dà khó khan vê tài chinh lai càng khó khan thêm khi phài chi tra càc chi phi y tê. Dàc bièt dòi vói nhùng nguòi bi mac bênh hiêm nghèo hoâc diêu tri dài ngày thì khó khan vê tài chinh là vân dê hâu hêt ho dêu mac phài. Trong
PhaphatBHYT,nidiso quocga trvn thegioivanhungkinh nghian cho VietNani nhung truang hap do, nhieu nguai vi khong co kha nang tai chinh da buoc phai chap nhan su chain soc y te a mire han che, toi thieu. tham chi la song chung vai benh tat. Vi vay, de vugt qua nhung kho khan cung nhu de ton tai va phat trien. con nguai da tim ra nhieu each giai quyet khac nhau va mot trong nhung cach dugc coi la tot nhat, chinh la tham gia BHYT bai day la mot loai hinh hoat dong co tinh nhan van sau sac nham gop phan chain soc va bao ve sire khoe cho nguai dan. BHYT xuat hien dau tien duai hinh thirc bao hiem om dau va thuong tat cho cong nhan cua cac chu doanh nghiep. Tai Tay Au. vao thai ky Trung co, mot so cac hiep hoi da tir nguyen ho trg cac thanh vien cua minh trong thai gian co nhu cau y te. Do tinh chat han che ve chain soc y te nen hau het cac ho trg tai thai diem do la hinh thirc ho trg thu nhap. Tuy nhien, den giira the ky XIX, cac nuac Tay Au da hinh thanh rat nhieu hiep hoi cung cap BHYT, trong do co ap dung quy tac lien ket tren co so cua nghe nghiep. nhung nguai khac nhau ve nai lam viec, nai cu trii, hoac tham chi ca dan toe. Vi du. nam 1885 Thuy Dien da co hang chuc cac quy om dau vai sir tham gia cua khoang 10% dan so. Nam 1876, Dire da co 5.239 quy dm dau dugc chinh thirc cong nhan. khu vuc dugc bao hiem la 869.204 nguai (chiem khoang 5% dan so)~. Su bien doi cua cac hiep hoi tu nguyen vao he thong BHYT quoc gia rong Ion dugc thuc day bai boi canh chinh tri, lien quan den cuoc 2 G overning m a n d a to ry h e a lth in su ran ce: L earning from ex p erien ce/E d .: W illiam D. Savedoff, Pablo G o ttret - W ashington, D.C: T he W orld Bank, 2008. 12
Phân L Tông quan vê phàp tuât bào hiêm y tê dâu tranh giùa nguài sir dung lao dông, các nhôin lao dông và Nhà nuôc. Thé kÿ XIX dánh dâu quâ trinh công nghiêp hôa dà biên dôi xà hôi châu Au. dân den sir tâng truàng cùa tô chirc nguôi lao dông. Dieu này dà khiên cho giôi câm quyên phài lhay dôi các chính sách cho nguài lao dông châng han nhu tuân làm viêc ngän hon. bào hiêm thât nghiêp. luong huu và bào hiêm vê sue khôe duge thire hiên. Diên hinh là nam 1850 tai Dire duôi thài Thu tuông Bismarck (1815 - 1898) dà ban hành chính sách BHYT bat buôc. Cô thê nôi dây là hinh thúc BHYT dâu tiên trên thê giôi và nô duge hinh thành trong mô hinh bào hiêm xà hôi (BHXH). Luc dâu BHYT chï duge àp dung cho nhùng nguài lao dông trong các truóng hgp ôm dau do rüi ro. bênh tât. Nhung sau vi nhùng hùu ich và tàc dung cüa nô mà pham vi dôi tugng cùa BHYT dà ngày càng duge mà rông. BHYT không chi duge àp dung cho nguài lao dông mà dà duge mà rông ra cho mgi thành viên trong xà hôi. Mô hinh BHYT cua Dùc dân dân dà duge lan rông ra khàp các quôc gia và duge coi là bien phàp bào vê hùu hiêu truàe nhùng rüi ro bênh tât. Mac dù mô hinh BHYT cùa Due chua mang tinh phô quât nhung nguyên tàc cùa viêc tham gia giùa chính phù vài nguài su dung lao dông. nguài lao dông và các hiêp hôi trung gian duge hinh thành tù dô. Các quôc gia khâc theo mô hinh BHYT bât buôc cüng bât dâu nôi lên thôi dô nhu: Bi (1894), Dan Mach (1892), Anh (1911), Thuy SI (1911), Phâp (1920) và Hà Lan (1941). Su hô trg cùa các chi phi châm soc y tê à thài kÿ này cô thê nôi moi chi dat à mùc dô nhât dinh. Tuy 13
I*háptuâtB H Ì'T nuitsô quôcga ù û i thêgiôi và nhüng kinh nghiçm cho ViêtNttni nhiên, tôc dô tàng truông kinh tê nhanh chông và su phât triên cûa thi truàng lao dông dà khiên các nuàc Tây Âu dân dân m à rông pham vi bâo hiêm cho nguôi lao dông cüng nhu dô bao phû. Quyên loi BHYT cüng dân duoc mô rông, tir viêc xü lÿ các sir kiên câp tinh cho dên viêc tham vân chäm sôc sire khôe ban dâu và thuôc. Tuy BHYT ra dòi vào thê kÿ XIX nhirng dinh nghîa vê BHYT dà xuât hiên tir thê kÿ XVII. Dinh nghïa dâu tiên vê BHYT duoc dua ra nàm 1694 bòi Hugh the Elder Chamberlen ( 1630 - 1720). Theo ông: “BH YT là hinh thúc chi trá chi p h i y tê cho nguài duoc bâo hiêm tinh trên rùi ro sue khôe âa âuac thôa thuân khi mua bâo hiêm và sô tiên chi trà chi p h i y tê phài cân âôi vói sô p h i BH YT mà nhüng nguài tham gia bâo hiêm âông g ô p ”3. Dây là càch dinh nghïa BHYT theo bân chât kinh tê. BHYT duoc hiêu là su hop nhât kinh tê cüa các cá nhân truóc rúi ro do bênh tât gây nên mà trong tirng truàng hop cá biêt không thê tính toán truóc và du lieu duoc. Nhung su dông gôp chung này cân phài duoc dàp irng bang nguôn tài chinh duoc dir tinh mot càch thôa dáng thông qua hê thông cân bang rúi ro tuang úng do BHYT dùng ra tô chûc thuc hiên. Tông chi phi cho KCB phài luôn bäng hoàc nhô hon tông sô tiên dông gôp cùa nhüng nguài tham gia BHYT. Tô chûc Lao dông quôc tê (ILO) thi cho rang BHYT là mot bô phân câu thành cüa hê thông an sinh xà hôi (ASXH) ’ Inc Icon Group International, 2008. 14
Phan /. Tong quan ve phäp hujt bäo hiem y te quöc gia c6 muc dich chung lä bäo ve cuöc söng cäc thänh vien xä hoi. Theo Cong uoc so 102 cüa ILO - Cong uöc quy dinh nhüng quy chuän toi thieu ve ASXH thi ASXH la: "... la su bao ve cüa xä höi äöi vai cäc thänh vien cüa minh thong qua häng logt cäc bien phäp cöng cöng nhäm chöng lai tinh cänh khön khö ve kinh te vä xä hoi gay ra bai tinh trang bi ngüng hoäc giäm süt ääng ke ve thu nhäp do dm dau, thai sän, thuang tat trong lao döng, thät nghiep. tän tat, tuöi giä, tu vong, su cung cäp ve chäm söc y te vä cä su cung cäp cäc khoän tien tra giüp cho cäc gia dinh döng con"A. Nhu väy, theo Cöng uöc 102 cüa ILO, chäm söc y te lä nöi dung dugc de cap däu tien trong 9 che dö trg cäp thu'öc he thöng ASXH. Van de ö chö giüa BHYT vä chäm söc y te cö döng nhät ve khäi niem, nöi dung hay khöng? Qua cäc täi lieu nghien cüu vä dieu tra tinh hinh thirc hien ASXH tren the giöi cüa ILO cho thäy, chäm söc y te cö pham vi nöi dung röng hon BHYT. Nöi dung chäm söc y te khöng chi düng lai ö che dö bäo hiem cho cäc thänh vien trong xä höi mä cön bao göm cäc hoat döng y te cöng cöng khäc nhäm muc dich chäm lo vä bäo ve süc khöe toän dän. BHYT mang nhieu net tuong döng song khöng bao quät het moi nöi dung cüa chäm söc y te. Ö häu het cäc quöc gia, BHYT thöng thuöng chi thirc hien chü yeu vöi cäc hoat döng KCB (nöi. ngoai trü) vä möt so che dö 4 Cong iroc so 102 cua To chirc Lao dong quoc te (ILO ) thong qua ngay 2 8 /6 /1952 ; “Social Security’ Programs Throughout the W orld" - Social Security Adm inistration, ILO, 1999. 15
PhàphâtBHYTmôtsôquôcgja trên ttw g iii và nhûngkuth ntfiiçm cho Vietnam bô sung inà không bao gôm câc dich vu nhu tiêm chung phông bênh, chînh hinh, tao hinh thâm mÿ, chùa tri câc di tât bâm sinh... Thuc tê, do diêu kiên kinh tê xâ hôi và nhân thuc ô câc quôc gia khâc nhau mà khâi niêm chàm soc y tê cô thê dugc dông nhât vôi BHYT, ô mot sô nuoc khâc thi lai duoc hiêu là djch vu chàm sôc suc khôe công, duoc thuc hiên miên phi, do ngân sâch nhà nuoc dài tho. Cô nuôc lai coi chàm sôc y tê bao hàm câ BHYT và câc dich vu chàm sôc sire khôe công. Thâm chi cô mot sô quôc gia lai quy dinh BHYT bao gôm cà chê dô KCB, chê dô ôm dau, chê dô thai sàn cho nguôi lao dông (vi cô cùng phuong thuc hoat dông và nguyên tâc thuc hiên)... Vi vây, viêc xâc djnh vi tri dôc lâp hay không cüa BHYT trong hê thông câc chê dô BHXH hay hê thông ASXH cüa câc quôc gia khâc nhau phu thuôc rât nhiêu vào dàc thù riêng cüa tùng quôc gia. Tô chüc Y tê Thê giôi (WHO) cüng xâc dinh BHYT cô vai trô quan trong trong dôi sông kinh tê xà hôi. Trong tuyên bô Alma-Ata nàm 1978 “‘suc khôe cho moi nguôi”, WHO quan niêm "BHYT là loai hinh bâo hiêm không kinh doanh, không vi mue dich lai nhuân và duoc tiêp cân chu yêu duoi gôc dô quyên con nguài". Câch tiêp cân vê BHYT cüa WHO hiên nay duoc hâu hêt câc quôc gia thông nhât. Trên co sô dô, tùy thuôc vào diêu kiên cüa minh mà câc quôc gia cô câch thüc tô ehirc thuc hiên phù hçp. Théo quan diêm cüa Tô chüc Hop tâc và Phât triên kinh tê (Organisation for Economie Development - OECD), thi 16
Phan 1. Tong quan vephap luat hao hiem y te BHYT co the diroc dinh nghTa nhu la mot cach de phan phoi cac riii ro tai chinh lien quan tai sir thay doi chi phi chain soc sue khoe ca nhan hang cach tong hap chi phi theo thai gian thong qua thanh toan trirac (OECD. 2004). De phan loai cac mo hinh BHYT. OECD su dung bon tieu chi Ion do la: nguon tai chinh: mire do bat buoc tham gia ciia chuang trinh: BHYT theo nhom hoac cac chuang trinh ca nhan va phuang phap tinh phi bao hiem sire khoe (tire la mire do dong co the thay doi theo nguy ca. tinh trang sire khoe. tuoi...)\ Ca quan phat trien quoc te Virang quoc Anh (Department for International Development - DFID) cung dua ra mot dinh nghTa cho BHYT. theo do: "BHYT la mot cach de chi Ira mot phan hoac toan bo chi phi y te cho cac ca nhan bai chinh phu hoac cac to ehi'rc BHYT vi muc dich loi nhugn hay khong vi muc dich lo'i nhugn. No ho trot nhung ngirai tham gia bao hiem chi tra chi p h i KCB khi gap rui ro dm dau, benh tat vc) ho tra chi phi KCB thirang xityen de dam bao nhu cau cua ngirai mua bao hiem ”6. Dinh nghTa nay cua Co quan phat trien quoc te Vuong quoc Anh khong nhung chi ra ban chat kinh te cua BHYT ma con neu ten ban chat xa hoi cua no. Theo do. BHYT duoc 5 Xem: “ Impact o f national health insurance for the poor and the informal sector in low- and middle-income countries', Social Science Research Unit. Institute of Education, University o f London. 2012. 6 Tac gia Catherine P Conn & Veronica Walford. 2008. Tac pham "An introduction to Heath Insuarance for Low Income Countries". DFID_ Heath Systems Resource Centre. 17
PhàpIuàtBHYT,mòtsóquócgci ùvnthé&ói\:ìnhùngkinhnghiàiicho Vici¡Sani hièu là mòt tò chùc còng dòng doàn kèt tuong trgr làn nhau, giup dà nhau vugt qua khó khan vè tài chinh khi khòng may gap rùi ro. dau òm càn phài khàm. dièu tri. Rùi ro vè sue khóe khòng phài khi nào cùng xuàt hièn cùng mòt lue và giòng nhau ó mòi nguói. Thuc tè cho thày có nguòi òm lue này. có ngirói òm lue khàc, có nguói bénh nàng, có nguói bénh nhe. có nguói hay òm. nguói it òm và bénh tàt thuóng dèn bàt ngó khòng bào truóc nèu dè ho tu xuay xó có thè se gày khó khan cho chinh ho vi khòng du tièn dè trang trài. Thuc tè này dèi hói có mòt quy chung cho chàm sóc sire khoé dè giup càc cà nhàn trong còng dòng. Quy trình tò chùc và sù dung quy này chinh là BHYT. Ikrn nùa, djnh nghTa trèn con cho thày, BHYT khòng chi có vai trò hò tra tài chinh nhàm khàc phuc thiet hai do rùi ro sue khóe gày ra mà con phòng chòng rùi ro sùc khóe cho càc cà nhàn. BHY T cùng có thè duge tièp càn duói góc dò là mòt ca che dè bào dàm cho dàn sò cùa quòc già chòng lai càc nguy co phàt sinh chi phi y tè hoSc nlur là mòt co quan dóng vai trò ASXH. 0 pham vi hep hem thi B11YT duge xeni nliu là mòt còng cu dè dat duge muc tièu tièp càn dèn càc dich vu chàm sóc sùc khóe và bào ve tài chinh phò quàt. Dòi vói nhùng quan dièm coi BUY']' là mòt qua trình xà hòi gàn vói càc chè dinh ròng lóti hon thi bào ve tài chinh và tièp càn dich vu chàm sóc sùc khóe chi là mòt phàn muc tièu cùa BHYT. Càc hoat dòng cùa he thòng BHYT con duge xem nhu mòt co chè dè lièn kèt càc lai ich xà hói. khuyèn khich tình doàn kèt. xàv duna càc hièn hòi còns dàn và 18
Phän I. Töng quan vephäp luät bäo hiem y te däm bäo quyen cöng dän. Quan diem näy däc biet phö bien ö Tay Äu nai mä BHYT duoc xem nhu “möt löi söng". Chinh vi väy ö Tay Au, BHYT rät lön inanh vä phät trien. 0 Viet Nam, khäi niem BHYT duoc de cäp trong Luät BHYT 2008. Theo dö. BHYT lä hinh thuc bäo hiem duoc äp dung trong linh vuc chäm söc süc khöe, khöng vi muc dich loi nhuän, do nhä nuoc tö chüc thuc hien vä cäc döi tuong cö träch nhiem tham gia theo quy dinh cüa phäp luät Nhu väy, cö the thäy BHYT cö the duoc tiep cän duoi nhieu göc dö khäc nhau: kinh te, xä höi, phäp ly, dän so... Tuy nhien du ö göc dö näo thi BHYT cüng cö möt so däc trung co bän. Dö lä duoc thiet läp tren co so su döng göp cüa nguöi tham gia: bao göm cäc dich vu chäm söc süc khöe, chüa benh vä khöng mang muc dich kinh doanh. Vi väy, cö the dua ra khäi niem ve BHYT nhu sau: “BHYT lä hinh thuc bäo hiem nhäm muc dich chäm söc süc khöe khöng vi muc dich loi nhuän vä duoc hinh tliänh tren co so' su döng göp cüa nguöi tham gia vä do Nhä nuoc tö chüc thuc hien ” , 2. Däc trung cüa bäo hiem y te BHYT lä möt bö phän cäu thänh ASXH nen BHYT cüng cö nhüng däc diem chung cüa ASXH nhu döi tuong röng räi, thuc hien tren co so tuong tro cöng döng... Tuy nhien, ben canh dö BHYT cön cö möt so däc trung rieng nhu sau: 19
Phàp/uâtBHYT.môtsô quôcgia üvri thêgiôi\à nhùngkinh nghiêm cho ViêtlSam - Vê dôi tuang tliant gia Dôi tuçrng tham gia cüa BHYT là tât câ càc thành viên trong xà hôi. BHYT là hinh thùc tuang tro công dông vói mue dich bào vê sire khôe cho nhân dân nên dôi tuong tham gia BHYT không bj giói han bòi bât cú tiêu chi nào. Tât câ moi thành viên trong xà hôi, dû là nguôi lao dông hay không, dù là tré em hay nguôi già... cûng dêu cô thê tham gia BHYT. Thuc hiên BHYT toàn dân luôn là mue tiêu phân dâu cüa câc quôc gia. Dây cüng chinh là mot trong nhùng diêm khâc biêt giùa BHYT và BHXH. Nêu nhu dôi tuong tham gia cûa BHXH là nguôi lao dông (trong dô tuôi lao dông) thi dôi tuong tham gia BHYT rông hon rât nhiêu. bao gôm tât cà moi thành viên trong xà hôi. Nghiên cùu vê quà trinh phàt triên cûa BHYT cho thây. BHYT luôn huóng tôi viêc mô rông pham vi dôi tuong tham gia theo nghïa vu (mang tinh chât bât buôc) và ban dâu là BHYT cho nguôi lao dông làm thuê (nguôi cô quan hç lao dông), rôi dên BHYT cho nguôi lao dông tu do, cho nguôi lao dông trong nông nghiêp... và tiên tôi là BHYT toàn dân. - Vê mue tiêu (dôi twang) cüa BHYT Mue tiêu cûa BHYT là huóng tôi viêc chàm sóc và bào vê sue khôe cho moi nguôi dân. Khi bj ôm dau. bênh tât tât yêu dân dên mot nhu câu là khàm và diêu tri bênh. Khi dô BHYT cô tràch nhiêm chi trâ càc chi phi KCB cho ho. Bôi vây, mue tiêu. dôi tuong cûa BHYT không phài là thu nhâp và dàm bào 20
Phân I. Tông quan vêphàp luât bào hiêm y tê thu nhâp cho nguài bj ôm dau mà chinh là sire khôe cùa nguôi tham già BHYT. Do dó. BHYT không phài là khoân tro câp bàng tien nhir càc loai hinh bào hiêm khàc mà là càc dich vu chàm sóc sire khôe, chùa bênh. - Vê m ue huông BHYT Dôi vói càc loai hinh bào hiêm. nhin chung mùc huông duoc xàc djnh trên co sô mire dông gôp cùa nguôi tham gia bào hiêm (mire dông gôp. thôi gian dông gôp...). Tuy nhiên. dôi vói BHYT. mire huông BHYT lai không phu thuôc vào mire dông. thôi gian dông mà phu thuôc vào rûi ro bênh tât và diêu kiên dàp úng cûa dich vu y tê. Diêu này cüng là hçrp lÿ bôi ôm dau. bênh tât là nhùng rûi ro mà con nguôi không thê luông triróc và eûng là diêu mà không ai mong muôn. Vi vây. nguôi tham gia BHYT không dàt ra yêu câu phài duoc huông tuong ûng vói khoàn tiên mà ho dà dông gôp, ho cân chia sé rûi ro cho nhùng nguôi bj ôm dau, bênh tât trên nguyên tac tuong tro công dông. Hê thông bâo hiêm vê y tê ngay tù khi hinh thành dà không dinh huóng theo mue dô rûi ro mà djnh huông theo nguyên tac dàp ûng dàc biêt và không phài chi trâ truc tiêp. Dên nay dàc trung này cûa BHYT vân giù nguyên. Diêu dô duoc thê hiên rât rô là: khi bi ôm dau thi nguôi bênh sè duoc chùa tri cho dên khi khoè manh trô lai bang moi phuong phàp, kÿ thuât y tê hiên thôi mà không càn cù vào truôc dô ho dà dông gôp BHYT duçrc bao nhiêu. Trong hê 21