L I M Đ U Ờ Ở Ầ
ờ ạ ộ ầ ư
cũng kéo dài nên m c đ ế ễ ả ầ ư
ng cao. Trong b t kì hình th c đ u t ứ ầ ư
ặ ợ ờ ạ ộ ồ ạ ự ề
ạ
ậ ạ ẵ ẽ ấ ề ả ầ ơ ỉ
ố ủ ữ ế ặ ồ
ữ ủ ề
ườ c. R i ro đ u t ầ ư phía các nhà đ u t ầ ư ả ấ ượ ừ ả ẩ ạ
ư ậ ả ể ạ
là m t quá trình di n ra trong th i kỳ dài, quy mô v n Ho t đ ng đ u t ố ộ ứ ộ đ u t l n và th i gian v n hành các k t qu đ u t ậ ầ ư ớ nào cũng th r i ro c a ho t đ ng đ u t ấ ầ ư ườ ủ ủ i s đánh đ i r i ro ho c l luôn luôn t n t ự i nhu n. Đi u này có nghĩa là s ậ ổ ủ ả ợ m o hi m càng l n, b n s n sàng ch p nh n r i ro càng cao thì kho n l i ớ ể ậ ủ ng x ng nhu n ti m năng cũng s cao h n nhi u. Đó đ n gi n ch là ph n th ứ ưở ơ ề i dám đ t ngu n v n c a mình vào nh ng k t qu không đáng cho nh ng ng ả ủ t tr do nhi u nguyên nhân, trong đó có nguyên nhân ch bi ế ướ ng s n ph m không đ t yêu qu n lý kém, ch t l quan t ẩ c u...có nguyên nhân khách quan nh giá nguyên li u tăng, giá bán s n ph m ệ ầ ư gi m, công su t s n xu t không đ t công su t thi t k . Nh v y, đ qu n lý ế ế ấ ả hi u qu , c n ph i th c hi n các bi n pháp qu n lý r i ro. ho t đ ng đ u t ệ ạ ộ ấ ả ầ ư ệ ả ầ ấ ệ ả ủ ự ả ả
Trong qu n lý d án đ u t ả ụ ự ầ ư ự
ầ ả , s thành công c a các d án ph thu c vào ộ ể ự ủ ủ
ự ự ệ ề ể
ả ễ ự ả
ấ ự ộ ự ạ ệ ể ằ ả
ạ ộ
ả ủ ạ ỏ ề ậ ể ậ
khác, t o đi u ki n s d ng t ế ấ ả ủ ề
ệ ộ ấ ộ ụ ể ứ ế
“Qu n tr r i ro đ u t ị ủ ầ ư ề
kh năng d đoán các s ki n có th x y ra. Khi r i ro là ph n không th d ể ả đoán c a m t d án thì đi u quan tr ng là chúng ta ph i ki m soát nó càng nhi u ề ủ ọ ừ t và t o ra kh năng d d đoán nó. Qu n lý r i ro là d ki n ngăn ng a càng t ố ự ế ặ và đ xu t bi n pháp ki m soát các r i ro nh m lo i b , gi m nh , ho c ề ủ ẹ i u chuy n chúng sang m t tác nhân kinh t ố ư ể ế ệ ử ụ ngu n l c c a doanh nghi p. V y làm th nào đ nh n di n , phân tích, đ nh ị ồ ự ủ ệ ư quan tâm nh ng ng và x lý r i ro là m t v n đ mà t l t c các nhà đ u t ầ ư ử ượ t và c th . Chính vì t m quan tr ng c a c nghiên c u m t cách chi ti ch a đ ủ ầ ọ ư ượ v n đ trên nên tôi ch n đ tài ộ ng pháp và n i : ph ươ ả ọ ề ấ dung”
Đ tài đ c chia làm ba ph n chính: ề ượ ầ
Ph n 1: Nh ng v n đ lý lu n c b n v r i ro trong đ u t ậ ơ ả ề ủ ấ ề ầ ư ữ ầ
Ph n 2: Qu n tr r i ro đ u t ầ ư ị ủ ầ ả
Ph n 3: M t s bài h c rút ra t vi c nghiên c u Qu n tr r i ro đ u t ộ ố ọ ầ ừ ệ ầ ư ị ủ ứ ả
Ầ
Ậ Ơ Ả
Ề Ủ
Ữ
Ề
PH N I: NH NG V N Đ LÝ LU N C B N V R I RO Ấ TRONG Đ U TẦ Ư
ề ủ
1. Các quan ni m v r i ro 1.1. Khái ni m r i ro ệ ệ ủ
ng tr ủ ế ố ắ ả ớ ộ ể ườ ướ ế c, bi n
R i ro g n v i kh năng x y ra m t bi n c không th l ả t ch c. ắ c mà ta hoàn toàn không bi ố ế
R i ro ng v i sai l ch gi a d ki n và th c t ủ ự ế ệ ặ
ứ ớ c nguyên nhân d n đ n k t qu th c khác v i k t qu d c đ ướ ượ ho c là r i ro là s không ủ ớ ế ữ ự ế ế ẫ ự ả ự ả ự ế
th đoán tr ể đoán.
1.2. M t s quan ni m v r i ro ộ ố ề ủ ệ
Khi nói đ n r i ro ng i ta th ng có hai quan ni m: ế ủ ườ ườ ệ
- R i ro ch liên quan đ n các thi t h i – r i ro không đ i x ng ủ ế ỉ ệ ạ ố ứ ủ
ệ ể ấ ủ ệ
ộ ế ố ộ
ộ ố ự ấ ợ ủ ổ ế
ự ệ
ng V i quan ni m này, chúng ta có th th y m t s khái ni m r i ro t ươ ớ ng nh : r i ro là toàn b bi n c ng u nhiên tiêu c c tác đ ng lên quá trình ẫ ư ủ ứ i, r i ro là kh năng x y ra đ u t làm thay đ i k t qu theo chi u h ng b t l ả ề ướ ầ ư ả m t s c không may ho c r i ro là s k t h p c a nguy c ho c r i ro là kh ả ộ ự ố ặ ủ ơ ự ế ợ ủ ẫ năng x y ra t n th t. Vì v y, thông th ng chúng ta coi r i ro là s ki n ng u ườ ấ ả nhiên, là s c gây t n th t và là s ki n ngoài mong mu n. ự ệ ả ặ ủ ậ ấ ổ ự ố ủ ố ổ
- R i ro liên quan đ n c thi t h i và may m n – r i ro đ i x ng ế ả ủ ệ ạ ố ứ ủ ắ
ộ ơ
ệ ể ệ ệ ầ
ề ủ ả ị ự ế ủ ế ả ả ọ
Đây là cách nhìn nh n r i ro m t cách khách quan h n, theo đó các khái ậ ủ ni m ban đ u v r i ro c a chúng ta đã th hi n rõ quan ni m này và chúng ta ủ và kỳ v ng k t qu ; sai coi r i ro là kh năng sai l ch x y ra gi a giá tr th c t ữ ệ l ch l n, r i ro càng nhi u. ệ ủ ề ớ
1.3. Đ c tr ng c a r i ro ặ ư ủ ủ
R i ro có hai đ c tr ng chính: ặ ủ ư
c th hi n b ng xác ượ ể ệ ằ
ả su t ho c kh năng xu t hi n c a bi n c . ế ố
- T n s x y ra (r i ro có hay x y ra hay không?): đ ệ ủ
ầ ố ả ả ủ ấ ấ ặ
c th ỗ ầ ộ ớ ượ ể
- Biên đ (M i l n x y ra có l n hay không? L n bao nhiêu?): đ ớ ặ
hi n b ng giá tr c a các bi n c ho c tác đ ng c a các bi n c . ế ố ả ế ố ị ủ ủ ệ ằ ộ
ạ ủ
2. Phân lo i r i ro 2.1. Theo các giai đo n c a quy t đ nh đ u t ạ ủ ế ị ầ ư
ủ ướ ế ị ả
ạ ủ ậ
ng án đ u t ệ , đi u này d n t ẫ ớ ẫ ầ ư ế ề ươ
ầ ư
c khi ra quy t đ nh (r i ro thông tin): đây là lo i r i ro x y ra - R i ro tr ủ khi thu th p các thông tin không đ y đ , không chính xác d n đ n nh n di n sai ậ ầ ủ v b n ch t c a các y u t i ra liên quan đ n ph ế ế ố ấ ủ ề ả các quy t đ nh đ u t sai. ế ị ủ ơ ộ ế ị ủ ả
ủ i u ố ư ươ
- R i ro khi ra quy t đ nh (r i ro c h i): r i ro này x y ra khi chúng ta l a ch n các ph ọ ự - R i ro sau quy t đ nh: là lo i r i ro th hi n ng án không t ế ị ữ ự ế s sai l ch gi a d ki n ể ệ ở ự ạ ủ ệ
và th c t ủ . ự ế
2.2. Theo ph m vi ạ
ng đ n t ng khâu, ủ ủ ọ ệ ả ế ừ ưở
- R i ro theo ngành d c (r i ro cá bi ệ t ng b ph n riêng bi ậ ừ ộ
- R i ro chung: là r i ro nh h ủ . t c các khâu, các b ph n trong t trong ho t đ ng đ u t ạ ộ ng đ n t ưở ủ ả t): là r i ro nh h ầ ư ế ấ ả ậ ộ
ủ ho t đ ng đ u t ạ ộ ầ ư
2.3. Theo tính ch t tác đ ng ộ ấ
ủ ủ ấ ầ ơ
ố ủ ủ ả
ch đ ng l a ch n ph ự ươ ể ọ
ủ ầ
, r i ro này th
- R i ro theo suy tính (r i ro mang tính ch t đ u c ): là lo i r i ro ph ụ ạ ủ ng h p nhà thu c vào mong mu n ch quan c a nhà đ u t , nó x y ra trong tr ợ ầ ư ộ ườ đ u t ặ ị i ho c b t r ng có th có l ng án cho dù bi ầ ư ủ ộ ợ ế ằ t h i. thi ệ ạ - R i ro thu n túy: là r i ro mang tính khách quan, không ph thu c vào ý ộ ụ ủ ệ ạ t h i i nh ng thi ữ
ng ch mang l ỉ ườ ạ ủ
ủ ng án đ u t chí ch quan c a ch đ u t ủ ầ ư ủ . cho các ph ầ ư ươ
2.4. Theo b n ch t ấ ả
ệ
ch c ổ ứ ấ ế
- tài chính c p vi mô và vĩ mô ị
- R i ro t ủ - R i ro v công ngh và t ủ - R i ro v kinh t ủ - R i ro v chính tr - xã h i ủ ộ - R i ro v thông tin khi ra quy t đ nh đ u t ủ nhiên ự ề ề ề ề ầ ư ế ị
2.5. Theo n i phát sinh ơ
ự ả
- R i ro do b n thân d án gây ra - R i ro x y ra bên ngoài (môi tr ng) và tác đ ng x u đ n d án ủ ủ ả ườ ế ự ấ ộ
2.6. Theo m c đ kh ng ch r i ro ứ ộ ố ế ủ
ố c (b t kh kháng) ả ấ
- R i ro không th kh ng ch đ ế ượ c - R i ro có th kh ng ch đ ế ượ ể ể ố ủ ủ
2.7. Theo giai đo n đ u t ạ ầ ư
ẩ
ự
- R i ro giai đo n chu n b đ u t ị ầ ư ạ - R i ro giai đo n th c hi n đ u t ầ ư ệ ạ - R i ro giai đo n khai thác d án ự ạ ủ ủ ủ
3. M i quan h gi a r i ro v i các tình hu ng khác ệ ữ ủ ố ớ ố
ầ
ấ ả ị ả ầ
- Tình hu ng xác đ nh ố ế
ố ậ ị ế ố ế ị ớ ỉ
ứ ồ ố
ế ị ủ : là tình hu ng khi thông tin đ u vào hoàn toàn xác ố đ nh và vì v y k t qu đ u ra là duy nh t, xác su t x y ra bi n c là 1. V i tình ấ ị hu ng xác đ nh chúng ta có th d dàng, nhanh chóng ra quy t đ nh. Các ch tiêu làm căn c ra quy t đ nh đ u t - Tình hu ng r i ro ố ầ
ề ế ế ấ ố ợ
ủ ế ớ
ườ ấ ượ ụ ể ệ ầ ư ằ ố
ể ọ
ỏ ng pháp phân tích đ nh y, phân tích theo k ch b n, phân tích mô ph ng ộ ệ ộ ạ ả ị
ể ễ nh NPV, IRR, th i gian thu h i v n... ờ ầ ư ư ị : là tình hu ng khi thông tin đ u vào có nhi u giá tr , ề ố có phân b xác su t và vì v y k t qu đ u ra là t p h p nhi u k t qu có phân ả ậ ả ầ ậ ấ ng áp d ng lý thuy t xác su t b xác suât. V i tình hu ng r i ro, chúng ta th ố ố c th hi n b ng các s đo r i ro . Lý thuy t xác su t đ đ ra quy t đ nh đ u t ể ủ ế ế ị nh : giá tr kỳ v ng, đ l ch chu n... và khi phân tích có th áp d ng các ư ụ ẩ ị ph ươ Monte Carlo...
- Tình hu ng b t đ nh ố
ầ
ắ ấ ị ố ế ấ
: là tình hu ng khi thông tin đ u vào không ch c ắ ị ả ầ ế ấ ặ ố
ố ườ ườ ng ữ ụ ế ẩ ơ
ế ị c áp d ng khi l a ch n nh maximax, maximin, maximin, likehood, minimax ng áp d ng lý thuy t trò ch i. Nh ng tiêu chu n th ự ụ ư ọ
ố ch n, không có phân b xác su t và vì v y k t qu đ u ra cũng không xác đ nh, ậ không có phân b xác su t. Đây là tình hu ng khi n chúng ta g p khó khăn khi ra quy t đ nh và th đ ượ regret...
PH N II: QU N TR R I RO Đ U T Ầ Ư Ị Ủ Ả Ầ
I. Phân lo i r i ro v i các d án đ u t
ạ ủ ầ ư ự ớ
pha l p d án 1. R i ro ủ ở ậ ự
Bao g m r i ro bên trong và r i ro bên ngoài ủ ủ ồ
- R i ro bên trong: ủ
+ Xác đ nh công vi c không chính xác ệ ị
+ M c tiêu và ph ụ ươ ng ti n th c hi n m c tiêu không phù h p ụ ự ệ ệ ợ
ớ + R i ro k thu t (r i ro nghiên c u và đ a vào s n xu t không h p v i ứ ủ ả ấ ỹ
ủ ứ ầ ợ ị ườ ng ư ấ ể
nhau), r i ro công nghi p hóa (vi c s n xu t đ đáp ng nhu c u th tr ế ả không đem l ạ ậ ủ ệ i hi u qu ) ả ệ
- R i ro bên ngoài ủ
ng m i (đánh giá sai v nhu c u th tr ng, th ự ạ ậ ị ườ ề ạ ầ ị
tr + S l c h u v th ề ươ ng phát tri n quá nhanh) ể ườ
+ R i ro pháp ch : ế ủ
ng đ n đ u vào và đ u ra c a d án ớ ả ả ủ ự ế ầ ầ
• Văn b n m i nh h ưở • Ch a rõ ràng các đ o lu t ậ ạ ư
2. R i ro liên quan đ n d báo s d ng ngu n l c ồ ự ế ự ử ụ ủ
ồ ự ầ ị
N i dung d báo c a d án bao g m: Xác đ nh các ngu n l c c n huy ồ ự ộ c a các ngu n l c đó. đ ng, kh năng th c t ộ ủ ự ự ế ủ ồ ự ả
- Xác đ nh các ngu n l c ban g m các v n đ : ề ồ ự ấ ồ ị
+ S d ng lao đ ng ử ụ ộ
+S d ng trang thi ng ử ụ ế ị ả t b , b o h lao đ ng, ô nhi m môi tr ộ ễ ộ ườ
+ Thi u hi u bi ể ế ế ề t v các ngu n l c ồ ự
+S không t ng h p gi a các ngu n l c đ c huy đ ng ự ươ ồ ự ượ ữ ợ ộ
- Kh năng th c t c a các ngu n l c: ự ế ủ ồ ự ả
+ Công su t c a máy móc thi ấ ủ t b ế ị
+ Năng su t lao đ ng c a công nhân ộ ủ ấ
pha tri n khai d án 3. R i ro ủ ở ự ể
ộ ề
ấ
ng án x lý không phù h p - Phát tri n mu n v n đ ấ ể - Nh n th c sai v n đ ề ứ ậ - Đ xu t ph ề ươ ấ ử ợ
II. M t d án đ u t
ộ ự ầ ư có th g p nh ng r i ro nào ữ ể ặ ủ
1. R i ro chính tr : ị ủ
R i ro này bao g m b t n tài chính và b t n chính tr . ị ấ ổ ấ ổ ủ ồ
Ví d :ụ
ể ướ
c ngoài t h i cho nhà đ u t ạ ắ ầ ư
c đây đ i v i các nhà đ u t b xóa b - H n ch chuy n ti n ra n ế ề - S c thu m i gây thi ệ ạ ế ớ - Qu c h u hóa ố ữ - Nh ng cam k t u đãi tr ữ ế ư ướ ố ớ ầ ư ị ỏ
Có th li t kê m t s r i ro chính tr chính sau đây: ể ệ ộ ố ủ ị
- R i ro thu : S thay đ i v thu đã làm cho dòng ti n h ng năm c a d
ủ ự ủ ề ằ
ế ự ế đó NPV và IRR c a các d án b thay đ i theo. án b thay đ i t ổ ề ủ ổ ị ị
ổ ừ ạ ặ
- H n ng ch, thu quan ho c các gi ế
ả ng m i khác: làm gi m ươ ạ ự i h n th ớ ạ
ặ s n l ả ượ ự ủ
ả ộ
ạ ng ho c tăng chi phí c a các d án. ể ụ ổ
- Chính sách tuy n d ng lao đ ng: nh ng thay đ i v qu n lý và tuy n ể ớ
ị
c ngoài...đ u nh h ộ ữ ạ ổ ề i thi u, chính sách v i lao ng t ể ố ng đ n hi u qu c a các ế ưở ư ế ả ủ ướ ệ
ữ d ng lao đ ng nh thay đ i quy đ nh v m c l ề ứ ươ ụ đ ng n , h n ch lao đ ng n ề ả ộ ộ d án.ự
- Ki m soát ngoai h i: H n ch chuy n ti n ra n
c ngoài nh h ể ề ạ ả ố
ướ ủ ự ứ ặ ẩ
. ưở ng ể ế đ n ho t đ ng cung ng ho c tiêu th s n ph m c a d án cũng nhu quy n l ề ợ i ụ ả ạ ộ ế c a các nhà đ u t ủ
ạ - Lãi su t: Khi chính ph đ a ra các chính sách lãi su t đ ki m soát l m ấ ể ể ủ ư ầ ư ấ
phát có th làm cho ho t đ ng đ u t
ề ể ộ ầ ư ề
tăng lên ho c gi m đi. ặ c ủ cho các b ph n khác trong xã h i và th ộ ướ ở ộ ố ườ m t s lĩnh v c ự ẫ ng d n ậ ộ
.
ả ạ ộ - Đ c quy n: S đ c quy n kinh doanh c a nhà n ự ộ có th làm h n ch đ u t ế ầ ư ạ ể đ n s kém hi u qu c a đ u t ệ ế ự ườ ả ủ ầ ư ỏ ứ ể ng, s c kh e và an toàn: Nh ng qui đ nh liên quan đ n ki m ế
ấ ể ả ể ả ồ ữ ệ ứ ị ỏ ộ
ạ soát ch t th i, quy trình s n xu t đ b o v s c kh e c ng đ ng có th làm h n ch nhi u d án cũng nhu chi phí c a d án. ủ ự ế
- Môi tr ả ấ ề ụ
- Qu c h u hóa. ố ữ
2. R i ro xây d ng /hoàn thành công trình ự ủ
ượ
ầ ủ ự
c dân, ph i thu h p ho c h y b d án Chi phí xây d ng v t quá d toán ự ự Công trình x y d ng không đ m b o các yêu c u c a d án ả ả ậ ự Hoàn thành không đúng th i h n ờ ạ Không gi i t a đ ả ả ỏ ượ ặ ủ ỏ ụ ẹ
3. R i ro v th tr ng, thu nh p, thanh toán ề ị ườ ủ ậ
ầ ấ ủ ự ủ
C u không đ : Q < Công su t c a d án Giá bán th pấ
D n t i vi c không có kh năng tr n ẫ ớ ả ợ ệ ả
4. R i ro v cung c p đ u vào ấ ầ ủ ề
t b ,... Đ u vào c a d án: nguyên v t li u, v n, lao đông, máy móc thi ậ ệ ủ ụ ầ ố ế ị
Không đ m b o đ
ố ượ ầ ọ
ả ượ ự ế ệ ậ
ả ng, giá c , c các đ u vào quan tr ng theo s l ả ch t l ng đã d ki n gây khó khăn trong vi c v n hành, thanh toán ấ ượ các kho n nả ợ
5. R i ro v kĩ thu t và v n hành ủ ề ậ ậ
m c đ phù h p v i thi t b , h th ng đi u hành...) c a d án ủ ự ế ị ệ ố t k ban ng ở ứ ộ ế ế ề ợ ớ
Khi các ti n ích ( dây chuy n, thi ề ệ không th v n hành và b o d ả ưỡ ể ậ đ u c a d án ầ ủ ự
6. R i ro v môi tr ủ ề ườ ng và xã h i ộ
nh h ng đ n k t qu nh ng không b ữ ố ả ưở ả ư ế ế ị
Môi tr ườ chi ph i b i ng ố ở ng: bao g m nh ng nhân t ế ị ồ i đ a ra quy t đ nh ườ ư
R i ro v nh ng tác đ ng tiêu c c c a d án đ i v i môi tr
ng và ự ủ ự ề ữ ố ớ ộ ườ
i dân xung quanh ủ ng ườ
7. R i ro kinh t vĩ mô ủ ế
Bao g m: t giá h i đoái, l m phát, l ồ ỷ ạ ố ạ i su t. ấ
III. Quá trình qu n lí r i ro ủ ả
nh n di n, phân tích ự ộ ừ ệ ậ
Qu n lý r i ro đ i v i các d án là m t quá trình t ả ng r i ro, x lý r i ro và ki m soát r i ro. ượ ố ớ ủ ử ủ ủ ủ ể và đ nh l ị
1. Nh n di n r i ro ệ ủ ậ
ọ ậ ơ ộ
ố ệ ạ ộ ặ ớ ự ấ ị ủ
ị ủ ự ờ ố
ệ ủ ờ ạ ộ ạ ộ ự ả ờ
ờ ờ ấ ủ ự ủ ộ ủ ự ự ẩ ậ ạ
ậ ả ủ ầ ẩ
ự ế ả ế ụ ủ ự i khi chúng ta thi ặ ị ỗ ẩ
ế ỉ ủ ả ặ ế ế ậ ể ế ể ấ ả
ả ượ ằ ư ữ ề ể
ể ả Nh n di n r i do là vi c xác đ nh các đe d a ho c các c h i có th x y ra trong su t th i gian ho t đ ng c a d án đi kèm v i s b t đ nh c a chúng. ả Th i gian ho t đ ng c a d án là th i gian trong su t chu kỳ d án, không ph i th i gian ho t đ ng c a đ i qu n lý d án, th i gian này tính đ n khi khách hàng ch p nh n s n ph m c a d án, th m chí có d án tính c đ n giai đo n b o ả hành. Các r i ro còn c n tính đ n khi s n ph m ho c d ch v c a d án phát huy ả tác d ng. Các r i ro do s rò g c a s n ph m do l ả t k và s n ự ủ ụ ệ c tính đ n đ ngăn ch n chúng không x y ra. Có th nh n di n xu t ph i đ các r i ro b ng nhi u cách khác nhau nh ng nh ng các nào có th xác đ nh ị ủ nhanh (productive) và hi u qu (economical) thì c n đ c s d ng. ầ ượ ử ụ ệ ả
Công vi c đ u tiên c n tính đ n khi nh n di n r i ro là xác đ nh các lĩnh ế ệ
nh ng lĩnh v c sau: ầ v c c a d án có th x y ra r i ro. Đi u này th hi n ự ủ ự ậ ệ ủ ể ệ ở ữ ầ ể ả ị ự ủ ề
ạ ơ ấ
ệ ệ ủ ạ
ả ề ả ề ế
- Ph m vi: chúng ta c n quan tâm đ n công vi c c a d án. C c u phân ế c xác ế c ti n ả c gi m ự ự ầ ệ ầ ầ ặ ỏ
ầ tách công vi c (WBS) nên đ c s d ng lúc này. Ph m vi d án c n đ ượ ử ụ đ nh rõ ràng c v các k t qu c n t o ra c v các công vi c c n đ ả ầ ạ ị hành. Các l i ho c b sót c a đ i d án và các bên có liên quan c n đ thi u và nh v y WBS là r t h u d ng trong kho th c hiên các công vi c này. ượ ượ ượ ệ ỗ ư ậ ự
ủ ệ ả ờ
ể ờ - Th i gian: Vi c xác đ nh ( d toán) th i gian c a d án và kho ng th i ầ các công vi c c n ủ ộ ự ấ ữ ụ ự ụ ể ự ệ ệ ệ ầ
ự ự c làm rõ. ị gian c a t ng công vi c c n c th và hi n th c. Trình t c xác đ nh và m i quan h gi a các công vi c c n đ đ ệ ầ ượ ượ ờ ủ ừ ị ệ ữ ố
ự ệ ầ ụ ể ệ
ế ụ ể
ố ủ ự ừ ầ ượ ầ ượ ả ưỡ ế ế ả
M i chi phí liên quan c n đ chu kì s ng c a d án c n đ phát, và b t c chi phí nào có th n y sinh.
ấ ứ ọ ự ự ầ
ự - Chi phí: D toán cho t ng công vi c c n ti n hành c th và hi n th c. c tính đ n và báo c th . Các chi phí trong su t ố ọ c tính đ n nh duy tu, b o d ạ ng, b o hành, l m ư ể ả ự ố ủ ủ ự ả
- Kỳ v ng vào khách hàng: D tính cho s thành công c a d án c n tính ố c tính
ạ ầ ầ ụ ượ ả ẩ ẩ
đ n các nhu c u và mong mu n c a khách hàng. Kh năng d án t o ra các s ế ng, công d ng s n ph m, kích c s n ph m khác nhau cũng c n đ l ỡ ả ượ i.ớ t
ồ ự ố ượ ề ế
ng và m c đ i lao đ ng
- Các ngu n l c: Đi u này liên quan đ n ch t l ấ ượ ỹ
s n có c a các ngu n l c mà d án c n đ n. Các k năng c a ng ự ẵ ng, s l ủ ồ ự ế ầ ườ ứ ộ ộ
- T ch c: Đây là kh năng quan h v i t
ch c c a các bên liên quan trong ề ớ ổ ứ ủ ả
các đi u ki n thông tin và ki n th c ứ ế ề ủ ổ ứ ệ
i tham gia và vì v y các k thu t phân ệ ệ ủ ề ườ ậ ậ ỹ
c s d ng: Vi c nh n di n r i ro có nhi u ng ậ tích nhóm c n đ ầ ượ ủ ụ
ị
c đ Ishikawa hay x ng cá (Ishikawa or Fishbone Diagarams) - K thu t t p kích não( Brainstorming Technique): ỹ ậ ậ - K thu t Delphi: ỹ ậ - K thu t nhóm đ nh danh (Nominal Group Technique): ỹ ậ - Ph ng v n chuyên gia: ấ ỏ - L ượ ồ ươ
2. Đ nh l ị
ượ ng r i ro ủ
ủ ượ
ng r i ro là m t quá trình đánh giá các r i ro đã đ ế ể ư ượ ợ
Đ nh l ị ế ụ ử ượ ự ế ế
ế ể ậ
và ti p t c s lý các s li u c n thi ro đ đ nh l ị phân đ nh l ờ c s d ng nh khi phân tích r i ro. c nh n di n ệ ủ ậ ộ ủ t đ đ a ra quy t đ nh phù h p.Qu n lý r i ế ị ả ố ệ ầ lúc d án b t đ u cho đ n khi d án k t thúc, phân tích c ti n hành t ự ắ ầ ừ nhi u th i đi m c a d án vì v y các kĩ thu t c ti n hành ng cũng đ ậ ượ ủ ự ề ở ế ng cũng đ ủ ượ ử ụ ượ ượ ị ư
ụ ự ư ủ ị
ủ ờ
ầ ng là xây d ng trình t u tiên theo t m ự ượ quan tr ng c a các r i ro. V i nhi u d án, chúng ta không có đ th i gian và ự kinh phí đ x lý t ậ M c đích c a phân tích đ nh l ề ủ ọ t c các r i ro đã nh n di n. ấ ả ủ ể ử ớ ủ ệ
Giá tr kỳ v ng đ ọ ướ ụ ị ủ ị
c coi là th ộ ơ
ấ ọ
ị ậ ừ ầ ị
ằ
ng. Giá tr kì c đo c a công c đ nh h ướ ượ d ng đ n gi n nh t, r i ro v ng là s k t h p xác su t và tác đ ng c a r i ro. ấ ủ ả ủ ủ Ở ạ ấ ọ giá tr kì v ng cao hay th p ho c cao, trung bình,th p. Xác đ ấ ắ ượ ị 0 đ n 1 ph n trăm ho c giá tr th p phân t c xác đ nh bàng t l su t r i ro đ ế ặ ỉ ệ ấ ủ ấ ớ c tính b ng giá tr ti n. Khi nhân xác su t v i và tác đ ng c a r i ro th ị ề ượ ườ ộ ti n chúng ta đ ủ ị ị ự ế ợ c phân lo i ạ ỏ ượ ủ ủ ượ ng đ c giá tr kì v ng r i ro. ọ ề
ỹ ề ư ố ố
ủ ế ị ỉ ố ạ ọ
Nhi u k thu t th ng kê đ c s d ng khi r i ro nh : PERT, th ng kê ậ ượ ử ụ ch n m u, phân tích đ nh y, phân tích cây quy t đ nh, các ch s tài chính, ẫ Monto Carlo và đ ộ ng găng. ườ
2.1.
S đo r i ro: ố ủ
S r i ro đ c đánh giá trên c s tiêu chu n c b n: ố ủ ướ ẩ ơ ả ơ ở
a, Giá tr kì v ng: ị ọ
đ ượ c xác đ nh theo công th c ứ ị
ọ
• EV là giá tr kỳ v ng ị • Pi là xác su t c a bi n c i ế ố ấ ủ • Xi là giá tr c a bi n c i ế ố ị ủ • n là s bi n c ố ế ố
b, Đ l ch tiêu chu n ộ ệ ẩ
ẩ ộ ị
bình ( giá tr kỳ v ng- giá tr kỳ v ng) c a m t k t qu nào đó. Đ l ch tiêu chu n xác đ nh m c đ giao đ ng xung quang giá tr trung ộ ộ ế ộ ệ ị ứ ủ ị ọ ả ọ ị
ướ
Đ hi u đ l ch tiêu chu n tr ể ể ng sai. Ph ng sai s : là m t s đo cho bi ươ ươ ế ố ộ ố ả
c khác v i giá tr mong đ i nh th nào, nó đ ượ c h t chúng ta nghiên c u khái ni m ệ ứ t k t qu mà ế ế ị c đo b ng giá tr ằ ư ế ượ ợ
ộ ệ ẩ ng sai- Bình ph ươ ị ớ ng sai s . ố ươ ph chúng ta thu đ trung bình c a bình ph ủ
Ph ng sai: ươ
Hay
đ c xác đ nh theo công th c: T đó đ l ch chu n ộ ệ ừ ẩ ượ ứ ị
c, H s beta: ệ ố
Đo l ườ ng s bi n đ ng c a d án so v i m c bi n đ ng chung c a th ớ ự ế ủ ứ ự ủ ế ộ ộ ị
tr ng đ u t . Théo đó, h s ườ ầ ư ậ ệ ố xác đ nh m i quan h gi a chênh l ch thu nh p ệ ữ ệ ố ị
ổ ớ ứ ủ ệ ộ
quá kh c a công ty và thu nh p không đ i v i chênh l ch quá kh c a toàn b thì tr ứ ủ ng và thu nh p không đ i. ậ ậ ổ ườ
<1: S bi n đ ng c a d án nh h n s bi n đ ng c a th tr N u:ế ỏ ơ ự ế ủ ự ự ế ị ườ ng ủ ộ ộ
. đ u t ầ ư
S bi n đ ng c a d án l n h n s bi n đ ng c a th ớ ự ế ự ế ủ ủ ự ơ ộ ộ ị
tr ng t . ườ đ u ầ ư
= 1 : S bi n đ ng c a d b ng v i s bi n đ ng c a th tr ng đ u t . ủ ự ằ ớ ự ế ự ế ị ườ ủ ộ ộ ầ ư
ng tính tuong quan gi a m c sinh l H s ệ ố đo l ườ ữ ứ ờ ủ ụ ặ i c a d án ( ho c
ch ng khoán) v i m c sinh l i chung c a toàn b th tr ng. ứ ứ ớ ờ ộ ị ườ ủ
ch ch p nh n đ u t khi có r i ro n u h nh n đ ầ ư ỉ ấ ầ ư ậ ậ ượ ủ ế ọ ả c kho n
Nhà đ u t thu nh p x ng đáng. ậ ứ
Cách xác đ nh m c sinh l ứ ị ờ i kỳ v ng c a m t d án( ch ng khoán) ộ ụ ứ ủ ọ
(M c bù r i ro quá kh c a th tr ng) ứ ủ ị ườ ủ ứ
r- m c lãi su t ch a có r i ro ủ ư ứ ấ
(M c bù r i ro)= p+b+f+m+o ứ ủ
p- m c bù r i ro s c mua ủ ứ ứ
f- m c bù r i ro tài chính ủ ứ
m- m c bù r i ro th tr ng ị ườ ủ ứ
o- m c bù r i ro khác ứ ủ
2.2. Phân tích r i roủ
th Vòng đ i c a m t d án đ u t ụ
ầ ư ườ , doanh nghi p th ố ấ ườ ờ ủ ế ị
ng tr ữ ự c đ ượ
ướ ạ
ự ẫ ự ề
quá nhi u nên ph i ch m d t ho t đ ng tr ỗ ướ ấ
ề ộ ự ạ ộ ầ ệ
ơ ở
. N u trong tr ợ
ượ
c. Ng ặ ữ ệ ả ệ ặ
d án đó. ng r t dài, có khi hàng ch c năm. Khi ộ ự ng d a trên các s liêu gi đ nh. đ a ra các quy t đ nh đ u t ả ị ầ ư ư ệ ấ c nh ng tình hu ng b t Nh ng s li u này đôi khi không th l ố ữ ể ườ ố ệ ng lai, d n đ n tình tr ng là khi l p d án thì d án r t tr c s n y sinh trong t ấ ế ắ ẽ ả ự ậ ự ươ kh thi nh ng khi th c hi n thì d án g p r t nhi u khó khăn, nhi u d án do b ị ệ ề ự ặ ấ ư ả ậ c th i h n. Chính vì v y thua l ờ ạ ứ ả ủ ầ ườ khi xây d ng m t d án các doanh nghi p c n phân tích đ y đ , c n l ng ầ ự c nh ng tình hu ng b t tr c s n y sinh trong t tr c đ ng lai, trên c s đó ấ ắ ẽ ả ố ướ ượ ươ ự ng h p b t tr c n y sinh mà d án i hi u qu đ u t tính toán l ấ ắ ả ườ ả ầ ư ế ạ c v n có hi u qu thì đó là m t d án vũng ch c, có th ch p nh n đ ướ ậ ể ấ ộ ự ẫ ắ ệ i, doanh nghi p ho c ph i có các bi n pháp phòng ch ng r i ro ho c ph i l ả ủ ố ệ ả ạ c t kh ướ ừ ự
a, Ph chi t kh u ươ ng pháp đi u ch nh t ề ỉ l ỷ ệ ế ấ
chi
l ỷ ệ ấ ng pháp đi u ch nh t ề ế ỉ ng pháp đ n gian nh t và đ ơ ộ
ủ ươ ề
ậ ở ứ ủ ủ ấ
ượ ự ằ
ệ ủ ệ ế ầ
ỉ
t kh u d a vào m c đ r i ro d ki n. ự ế ứ ộ ủ ự ấ c s d ng r ng rãi trong th c ti n. ễ ự ượ ử ụ l ế t c s chi ng pháp này là đi u ch nh m c t ứ ỷ ệ ơ ở ỉ m c r i ro c xem là không có r i ro, ho c có th ch p nh n ể ặ c th c hi n b ng cách c ng thêm vào lãi su t m t ộ ề ấ ộ ỉ t cho r i ro( m c bù r i ro), sau đó th c hi n tính toán các ch ự ứ c, sau khi đã đi u ch nh thep ượ ấ ớ c th c hi n theo nguyên t c c a ch tiêu s đ ệ ầ ư ẽ ượ ề ắ ủ ế ị ậ ự ỉ
c chon. Ph ươ Đây là ph ươ Nguyên t c c b n c a ph ắ ơ ả kh u c s đ ơ ở ượ ấ i thi u. Vi c đi u ch nh đ t ỉ ệ ể ố m c bù c n thi ủ ứ tiêu NPV, IRR...theo m c lãi su t m i nh n đ ứ m c r i ro, quy t đ nh đ u t ứ ủ đ ượ
N u r i ro g n v i d án càng l n thì m c bù r i ro càng ph i cao. ớ ế ủ ớ ự ủ ứ ắ ả
ủ ươ ệ ng pháp này là d tính toán, d hi u và d th c hi n. ễ ự ễ ể ễ
u đi m c a ph Ư ể c đi m: Nh ể ượ
. ỉ ủ ự ế
l ấ ể ờ ổ ớ ủ ổ
- Ch tăng lãi su t đ qui đ i mà không xét đ n các r i ro th c t - Coi r i ro tăng th i gian v i m t t ộ ỷ ệ - Không tính đ n xác su t các tr ườ ế
ế không đ i. ng h p r i ro ợ ủ ấ
- Khó mô hình hóa các ph ng án khác nhau. ươ
b, Ph ươ ng pháp h s tin c y ệ ố ậ
Ph ng pháp này đi u ch nh các giá tr c a dòng ti n d ki n ( C ươ ự ế ị ủ ề ề ỉ ) b ngằ
cách đ a vào các h s đi u ch nh đ c bi t ệ ố ề ư ặ ỉ ệ đ i v i t ng th i kỳ th c hi n d ờ ố ớ ừ ệ ự ự
án. N u coi dòng ti n ban đ u ( dòng ti n ch a tính đ n r i ro) là RC thì dong ế ủ ư ề ế ề ầ
ti n đ c đi u ch nh theo r i ro CC ề ượ ủ ề ỉ s b ng: ẽ ằ
CC =
đ c xác đ nh trên c s m c đ d đoán V i ớ < 1. H s đi u ch nh ệ ố ề ỉ ượ ơ ở ứ ộ ự ị
ng lai. N u m c đ r i ro trong t ng lai càng l n thì h s v r i ro trong t ề ủ ươ ứ ộ ủ ế ươ ệ ố ớ
c xác đ nh cho t ng năm c a d án. Sau khi có dòng càng nh . H s ỏ ệ ố đ ượ ủ ự ừ ị
ề ả ủ ự ự ế ệ ỉ
c ch p nh n ti n đi u ch nh chúng ta xác đ nh các ch tiêu hi u qu c a d án. N u d án ỉ ề v n có hi u qu thì nó đ ẫ ị ấ ượ ệ ả ậ
ư ể ả ả ơ ơ
Ph ươ ế ự ễ ế ơ ứ ộ ủ ư ể ổ
ng pháp này cũng có u đi m đ n gi n là đ n gi n, d ti p c n, có ậ tính đ n s thay đ i m c đ r i ro trong các năm nên có u đi m h n ph ươ ng pháp trên.
Nh ượ c đi m: ể
- Khó khăn trong xác đ nh
ị
- Không tính đ n xác su t c a các bi n c ch ch t. ấ ủ ế ố ủ ố ế
c, Phân tích đ nh y c m ộ ạ ả
ấ ủ ộ ị
ố , trên c s đó giúp nhà đ u t ng tr
i ích và chi phí có th x y ra v i d l ầ ư ươ ể ả ữ
phù h p. ệ ữ B n ch t c a vi c phân tích đ nh y c m là xác đ nh m i quan h gi a ả ạ ả c các y u t ướ ơ ở ế ố ủ đ ớ ụ c nh ng tình hu ng, cân nh c nh ng l ợ ữ ượ án, trên c s đó đ a ra các quy t đ nh đ u t ầ ư ơ ở ệ c a ho t đ ng đ u t ạ ộ ầ ư ắ ố ế ị ư ợ
d, Ph ươ ỏ ng pháp phân tích theo k ch b n và phân tích xác su t- Mô ph ng ấ ả ị
Monte Carlo:
Nh ể ươ ạ
ố
ị ộ ả ả ầ ư ố ế ổ
ể . Khi phân khác c đ nh. ố ị đ u có th có m i quan h v i nhau. Phân tích ng pháp phân tích theo đ nh y c m là không th ộ tác đ ng đ n k t qu đ u t ế ộ thay đ i còn nhân t ệ ớ ư ố
c đi m này. c đi m c a ph ủ ượ xác đ nh m i quan h gi a các nhân t ố ệ ữ tích đ nh y c m, chúng ta coi m t nhân t ố ạ ả Nh ng trên th c t , các nhân t ể ự ế theo k ch b n có th giúp ta lo i b đ c nh ể ộ ố ề ạ ỏ ượ ượ ể ả ị
Các b c phân tích theo k ch b n có th s là: ướ ể ẽ ả ị
- Xây d ng bài toán co b n- Xác đ nh các nhân t
ự ả ị ố ả ầ tác đ ng đ n k t qu đ u ế ế ộ
t
- Ti n hành phân tích đ nh y c m đ xác đ nh các nhân t ạ ể ả ộ ị ố ạ tác đ ng m nh ộ
. .ư ế đ n k t qu đ u t ế
. ả ầ ư ố ố
ế ị ứ ả ị
ế ệ ầ
ệ ữ ể tác đ ng m nh x y d ng các “ k ch b n” có th ự ố này xu t hi n. “ K ch b n” c n tính đ n m i quan ả ố ả ầ ư ố ượ . S l ng ế c xây d ng s căn c vào yêu c u phân tích và ph i t p trung ả ậ ậ ị đ n k t qu đ u t ố ế ầ ữ ẽ ứ
ả ấ ố
đ a ra quy t đ nh đ u t . - Xác đ nh m i quan h gi a các nhân t - Căn c vào các nhân t ộ ạ x y ra khi các nhân t ố ấ ả h gi a các nhân t và gi a các nhân t ố ệ ữ k ch b n đ ự ả ượ ị vào nh ng tình hu ng nào hay x y ra nh t. ữ - Phân tích tùng k ch b n đ giúp cho ch đ u t ả ủ ầ ư ư ầ ư ế ị ể ị
ấ c đi m là s l ượ ố ượ ể ả ị
ị ng k ch b n th c phân tích, chúng ta không th xác đ nh k ch b n nào có th ể ươ ng b gi ị
ượ ị ả
ng pháp phân tích i h n và v i ớ ị ớ ạ ể ả ng pháp phân tích xác xu t – mô c cách nhìn đ y đ h n v d án ấ ề ự ươ ượ ủ ơ ầ
. Phân tích xác su t- Mô ph ng theo Monte Carlo: ph ỏ theo k ch b n có nh ườ ả ị các k ch b n đ ị ạ x y ra nhi u, k ch b n nào x y ra ít. Ph ả ả ề ph ng Monte Carlo s giúp chúng ta có đ ẽ ỏ đ u t ầ ư
ươ ể
Ph ị c phát tri n ti p theo c a ph ế ể ị ư ả
ng k ch b n càng nhi u thì m c đ ng pháp phân tích ướ ủ ặ ng k ch b n là r t nhi u, có th 100, 1000,2000 ho c ứ ộ ả ấ ố ượ ề ị ề ề ơ
ng pháp này là b ươ theo k ch b n nh ng s l ố ượ ả nhi u h n tùy theo yêu c u phân tích- s l ầ chính xác c a phân tích càng cao. ủ
Ph ầ ỗ
ỏ ỗ ị ớ ừ ả
ấ ứ ẫ ầ ấ ớ
ố ố ứ ươ ứ
ố ị ư ớ ữ ủ ự ị ỉ
ng pháp này đòi h i chúng ta c n xác đ nh xác su t ng v i m i tình ị ươ ị . M i k ch b n là m t l n ch n ng u nhiên t ng giá tr hu ng c a t ng nhân t ọ ộ ầ ủ ừ ố đi kèm v i xác su t. T d li u đ u vào chúng ta s có ẽ đ u vào c a các nhân t ừ ữ ệ ủ ầ ả ng ng và kèm v i nó là xác su t. Can c vào s k ch b n d li u đ u ra t ấ ầ ữ ệ c phân tích chúng ta xác đ nh nh ng ch tiêu c b n c a d nh : giá tr kỳ đ ượ ị ơ ả ố ủ v ng, đ l ch tiêu chu n, xác su t thành công c a d án, xác xu t hòa v n c a ọ ủ ự ộ ệ ẩ ấ ấ
ấ ạ ủ ự ộ ệ ấ ẩ ọ ị
ừ d án, xác su t th t b i c a d án, giá tr kỳ v ng và đ l ch chu n trong t ng ự tr ườ ng h p... ợ
ấ ươ ề ự ế
ng pháp này đánh giá r t khách quan v d án, k t qu phân tích s ư ậ
ả ra quy t đ nh đ u t ầ ư ế ị ủ ủ ự
ỏ ữ ệ ệ ề ầ
ẽ Ph . Tuy nhiên là c s đáng tin c y cho ch đàu t ơ ở ệ ố phuong pháp l i đòi h i năng l c cao c a chuyên gia phân tích, h th ng ạ ph n m m x lý d li u... đây là đi u mà không doanh nghi p nào cũng ề ử có đi u ki n. ề ệ
3. X lý r i ro ủ ử
Là quá trình làm m t vi c gì đó v i r i ro. Nó có ý nghĩa là chúng ta s ớ ủ ệ
ớ ủ
ẽ ph n ng v i r i ro nh th nào. Trong quá trình này chúng ta s t p trung vào nh ng r i ro đ ẽ ậ t m quan tr ng c n quan tâm. ộ ư ế c s p x p theo th t ế ả ứ ữ ượ ắ ứ ự ầ ủ ầ ọ
ệ ủ ử ủ ả ồ
ỏ ạ ộ ả ệ ự ủ
ể ặ ủ ồ ườ ữ ủ ướ ủ ể
Vi c x lý r i ro bao g m c vi c b qua r i ro, đ m c r i ro x y ra, theo dõi nh ng r i ro trong quá trình d án ho t đ ng. Nó còn bao g m làm gì đó tr ặ i khác ho c ả chia s r i ro v i ng i khác. c khi r i ro x y ra. Nó có th là chuy n giao r i ro cho ng ể ẻ ủ ườ ớ
4. Ki m soát r i ro ủ ể
ể ủ ồ
ể ớ ả ủ ố ắ
ủ ộ ố
ượ ứ ủ ủ ủ ả ể ủ ặ
ả Là quá trình ki m soát các r i ro. Nó bao g m theo dõi các r i ro đã x y ra, có th m i x y ra, các r i ro có th s x y ra và chúng ta c g ng làm thay ể ẽ ả ự đ i xác su t và tác đ ng c a các r i ro này. Cu i cùng, chúng ta s xây d ng ổ ẽ ấ c b c tranh các r i ro đã m t h th ng báo cáo các r i ro đã g p ph i đ có đ ộ ệ ố t.ế bi
Ầ Ộ Ố Ọ Ứ
Ả PH N III: M T S BÀI H C RÚT RA T VI C NGHIÊN C U QU N TR R I RO Đ U T Ừ Ệ Ầ Ư Ị Ủ
ả ụ ố
ị ủ ự ệ ả
i đa kh năng ả x y ra các s ki n có tác đ ng tích c c đ n d án; (ii) Gi m thi u kh năng x y ả ả ra các s ki n có nh h ố ớ ộ ng b t l Qu n tr r i ro đ i v i các d án nh m m c tiêu: (i) Tăng t ự ằ ự ế ự ể i đ i v i m c tiêu c a d án. ụ ấ ợ ố ớ ả ủ ự ự ệ ưở ả
c b t đ u t Quy trình qu n tr r i ro đ ả ắ ầ ừ ự ệ ủ ậ ị
ủ ữ ủ
ạ ủ ừ ấ
s nh n di n r i ro ( Xác đ nh ị ủ ượ nh ng r i ro gì có th x y ra đ i v i d án), phân tích r i ro( đo l ng, phân ể ả ố ớ ự tích tính ch t ph c t p c a r i ro- đánh giá tác h i c a t ng r i ro v i d án) và ứ ạ ủ ủ ng pháp phù h p kh c ph c r i ro (Đ i phó r i ro- Xác đ nh các t ừ ườ ớ ự ị đó ch n ph ọ ụ ủ ủ ủ ươ ắ ố ợ
ữ ế ả ộ
b ướ 5 ph c áp d ng nh m qu n tr r i ro đo là: ng pháp đ c hay nh ng hành đ ng đ ng phó v i r i ro n u nó x y ra). Nói chung, có ươ ớ ủ ị ủ ể ứ ằ ượ ụ ả
t h i và h n ch r i ro ệ ạ ế ủ ạ
ự ả
- Tránh r i roủ - Phòng ng a thi ừ - T b o hi m ể - Phong t a r i ro ỏ ủ - Chuy n giao r i ro ủ ể
Hi n nay, nhi u nhà qu n lý th ng nh t quy trình qu n lý r i ro g m 6 ủ ệ ề ả ả ấ ồ ố
b
c:ướ
- L p k ho ch qu n lý r i ro ủ ế ạ ả ậ
- Nh n di n r i ro ệ ủ ậ
- Phân tích đ nh tính, ị
- Phân tích đ nh l ng ị ượ
- L p k ho ch đ i phó ạ ế ậ ố
- Ki m tra, ki m soát r i ro. ể ủ ể
1. L p k ho ch qu n lý r i ro ủ ế ả ạ ậ
N i dung k ho ch qu n lý r i ro Risk Management Plan: ủ ế ạ ả ộ
- Phân lo i r i ro: xác đ nh các lo i r i ro mà d án có th ph i gánh ch u.
i thích các yêu c u c a quá trình qu n lý r i ro. - H ng d n chung: Gi ẫ ướ ả ầ ủ ủ ả
ạ ủ ạ ủ ự ể ả ị ị
c áp d ng khi qu n lý r i ro: Li ng pháp ụ ủ ệ ươ
- Các ph ể ượ
ươ ượ c áp d ng ( bao g m các ph có th đ ả ng pháp đ nh tính và đ nh l ng). ng pháp đ ụ ồ ươ t kê các ph ị ị ượ
- Các công c k thu t: Các công c nh m nh n di ụ ằ ụ ỹ ậ ậ ệ ớ , phân tích và đ i phó v i ố
r i ro. ủ
- Báo cáo r i roủ
- Ph l c và các tài li u đính kèm. ụ ụ ệ
Yêu c u đ i v i công tác qu n lý r i ro d án: ố ớ ự ủ ầ ả
- Quá trình qu n lý c n đ
c ti n hành trong su t th i gian c a chu kỳ d ầ ượ ả ủ ế ờ ố ự
án
ề ủ - Trong qu n lý c n t p trung vào nh ng th i đi m có th x y ra nhi u r i ữ ầ ậ ể ả ể ả ờ
- Qu n lý ph i đ c p đ n t
ro.
ả ề ậ ủ ự ộ
ậ t c nh ng n i dung c a d án, trong đó t p các n i dung: th i gian, chí phí, yêu c u kĩ thu t, s c kh e và an ế ấ ả ữ ờ ả ề ở ậ ứ ầ ộ ỏ
trung nhi u toàn
ọ ượ ả ợ ươ
ro: thu th p d li u r i ro, cách th c qu n lý r i ro. - C n l a ch n đ ầ ự ậ ữ ệ ủ c nh ng ph ữ ứ ng pháp phù h p cho công tác qu n lý r i ủ ả ủ
2. Nhân di n r i ro ệ ủ
Nh n di n r i ro đ ậ ệ ủ ể ả ủ ể ị
ả ậ ậ ộ ồ
ố c hi u là vi c xác đ nh các r i ro có th x y ra đ i ệ ượ ứ v i d án. Trong qu n lý r i ro, nh n di n r i ro g m 2 n i dung: (i) Nh n th c ệ ủ ủ ớ ự r i ro, (ii) Đ nh d ng r i ro ị ủ ủ ạ
c h t, nhà qu n lý d án t ả ự
ứ ủ ố ướ ế ủ ự ế
ử ụ ướ ế ả
ườ ể ủ ụ ụ ậ
V i n i dung nh n th c r i ro, tr đánh giá ậ ớ ộ d án c a mình qu n lý có đ i m t v i các r i ro hay không, n u có thì c n ph i ả ủ ự ầ ặ ớ ng s d ng các kinh nghiêm th c hi n các b ệ ự và tr c giác c a mình khi đ nh d ng r i ro. Có th s d ng công c c y phân ủ ủ tích r i ro RBS thep nhi u c p đ khác nhau. ả c ti p theo nào. Nhà qu n lý th ạ ộ ị ề ấ ự ủ
ị ủ ướ ế ợ
3. Phân tích đ nh tính r i ro: là b ộ ấ ủ
ủ c k t h p hai thu c tính chính cua r i ộ c xác đ nh trên ể ượ ị ộ ự và ng t ự ố ệ ủ ươ
ro là xác su t và tác đ ng c a nó. Hai thu c tính trên có th đ c s kinh nghiêm c a chuyên gia, phân tích s li u c a các d án t ủ ơ ở c công b . s li u th ng kê đã đ ố ượ ố ố ệ
Kh năng xu t hi n r i ro có th đ c chia làm 3 m c: th p, trung bình ệ ủ ể ượ ấ ả ứ ấ
và cao.
M c đứ ộ Th pấ ể ả ư
Mô tả Hoàn toàn không th x y ra ho c không th x y ra nh ng có ặ th nh n bi ể ả c. ể t đ ế ượ
Trung bình Có th x y ra Th Cao ậ ể ả ng xuyên x y ra ườ ả
Tác đ ng c a r i ro có th đ ủ ủ ể ượ ấ c chia làm 4 m c: có th b qua, th p , ể ỏ ứ
ộ trung bình và nghiêm tr ngọ
M c đứ ộ B qua ỏ ể ấ ượ ng
ng. ị ả
Th pấ ộ ộ ộ
ư
ậ ể ấ Trung bình D án ch m nhi u, tăng chi phí, ch t l ề ế ng nh ng có th ch p nh n đ c. ậ ượ ng b nh h ị ả ng b nh h ị ả ậ ưở ề ưở ề ấ ượ ưở ng
Mô tả Không tăng chi phí, ti n đ ch m không đáng k , ch t l ộ ậ ế không b nh h ấ Gia tăng m t ít v chi phí, làm ch m m t ít v ti n đ , ch t l ượ ự nhi u.ề
ự ề ạ ấ
Nghiêm tr ngọ D án ch m nhi u, chi phí tăng r t cao, vi ph m các tiêu ậ chu n k thu t ậ ỹ ẩ
ượ ủ ằ ố ị
ị o, phân tích đ nh y, k ch b n và xác su t. 4. Phân tích đ nh l ị ộ ủ ng r i ro: Xác đ nh m c đ r i ro b ng các s đo r i ứ ộ ủ ả ạ ấ
ố ủ ầ ậ
ữ ầ ư ủ ế
ệ ủ ệ ấ
ố ể ế ủ ặ ồ ự ể ứ ấ ố ớ ồ ự ứ
ỗ ự 5. Đ i phó r i ro: Khi đ i phó v i r i ro chngs ta c n t p trung các n l c ớ ủ vào qu n lý nh ng r i ro có đi m x p h ng cao, c n đ a ra các bi n pháp và u ư ạ ả tiên ngu n l c đ ng phó n u r i ro đó xu t hi n. Đ i v i các r i ro có đi m ể x p h ng th p có th b qua ho c ch t p trung ít ngu n l c. Căn c vào tính ỉ ậ ạ ế ch t c a r i ro và đi u ki n c th mà đ a ra bi n pháp qu n lý r i ro phù h p ợ ấ ủ ủ ể ỏ ề ệ ụ ể ư ủ ệ ả
ể ủ ể ế ầ
ữ ấ ộ ợ
6. Ki m soát r i ro: khi ki m soát r i ro, chúng ta c n ti n hành các hành ủ đ ng nh m làm m t tác h i c a r i ro. Đ có nh ng hành đ ng phù h p, chúng ể ộ ta c n c p nh t liên t c k ho ch qu n lý r i ro. ụ ế ạ ủ ủ ạ ằ ầ ậ ủ ấ ả
