Nội dung và giá trị Nhân văn Tư tưởng khoan dung - Tha thứ của Kitô giáo

Nghiªn cøu T«n gi¸o. Sè 9 - 2012<br /> <br /> 32<br /> <br /> NéI DUNG Vµ GI¸ TRÞ NH¢N V¡N<br /> T¦ T¦ëNG KHOAN DUNG - THA THø CñA KIT¤ GI¸O<br /> NguyÔn Anh Th­êng(*)<br /> <br /> T<br /> <br /> rong v¨n kiÖn §¹i héi §¶ng toµn<br /> quèc lÇn thø VIII, §¶ng Céng s¶n<br /> <br /> ViÖt Nam kh¼ng ®Þnh: “tiÕp thu tinh hoa<br /> <br /> v¨n hãa cña c¸c d©n téc trªn thÕ giíi ®Ó<br /> lµm giµu thªm nÒn v¨n hãa ViÖt Nam”(1).<br /> <br /> Sinh thêi, Hå ChÝ Minh còng ®· nhËn thÊy<br /> gi¸ trÞ nh©n v¨n cña t«n gi¸o nh­ lµ<br /> <br /> nh÷ng di s¶n v¨n hãa tinh thÇn quý b¸u<br /> cña nh©n lo¹i. B»ng tri thøc c¸ch m¹ng, sù<br /> am hiÓu s©u s¾c vÒ v¨n hãa, tÇm nh×n biÖn<br /> chøng, Hå ChÝ Minh ®· tiÕp thu ph¸t triÓn<br /> c¸i thiÖn, c¸i mÜ, tÝnh nh©n v¨n trong c¸c<br /> häc thuyÕt vµ c¸c t«n gi¸o.<br /> <br /> ViÖt Nam lµ mét quèc gia ®a t«n gi¸o,<br /> <br /> ®a tÝn ng­ìng. Mçi häc thuyÕt, mçi t«n<br /> <br /> gi¸o ®Òu chøa ®ùng nh÷ng gi¸ trÞ nhÊt<br /> ®Þnh, cã vai trß tÝch cùc ®èi víi cuéc<br /> <br /> sèng con ng­êi… Trong c¸c t«n gi¸o<br /> hiÖn nay ë n­íc ta th× t­ t­ëng nh©n v¨n<br /> <br /> Kit« gi¸o cã sù ¶nh h­ëng ®Õn t©m lÝ,<br /> ®¹o ®øc, lèi sèng kh«ng chØ ®èi víi mét<br /> <br /> bé phËn kh«ng nhá ng­êi d©n (kho¶ng<br /> h¬n 6 triÖu tÝn ®å) mµ nh÷ng t­ t­ëng<br /> nh©n v¨n Êy cßn cã søc ¶nh h­ëng tÝch<br /> <br /> cùc réng r·i trong x· héi. Mét trong<br /> <br /> nh÷ng néi dung lµm nªn gi¸ trÞ nh©n<br /> v¨n s©u s¾c cña Kit« gi¸o chÝnh lµ t­<br /> <br /> t­ëng khoan dung vµ tha thø. V× vËy,<br /> bµi viÕt ph©n tÝch néi dung, ®Æc ®iÓm ®Ó<br /> <br /> thÊy ®­îc nh÷ng gi¸ trÞ nh©n v¨n cña t­<br /> <br /> t­ëng khoan dung vµ tha thø cña Kit«<br /> gi¸o trong x· héi hiÖn nay.<br /> <br /> 1. Néi dung t­ t­ëng khoan dung vµ<br /> <br /> tha thø Kit« gi¸o<br /> <br /> Khoan dung vµ tha thø lµ hai kh¸i<br /> <br /> niÖm rÊt gÇn gòi vµ cã mèi quan hÖ rÊt<br /> mËt thiÕt ®Õn nçi nhiÒu khi ng­êi ta<br /> t­ëng chõng nh­ lµ mét. ThËt ra, khoan<br /> <br /> dung vµ tha thø lµ hai kh¸i niÖm kh¸c<br /> nhau nh­ng cã mèi quan hÖ thèng nhÊt<br /> víi nhau. XÐt vÒ mÆt ng«n ng÷, khoan<br /> <br /> dung cã thÓ ®­îc sö dông nh­ mét tÝnh<br /> tõ<br /> <br /> (tinh<br /> <br /> thÇn<br /> <br /> khoan<br /> <br /> dung,<br /> <br /> tolerant<br /> <br /> spirit), hay nh­ mét danh tõ (sù khoan<br /> <br /> dung, tolerance); cßn tha thø lµ mét ®éng<br /> tõ (tha thø cho ai ®ã, forgive someone).<br /> <br /> Kit« gi¸o quan niÖm, lßng khoan<br /> <br /> dung sinh ra tõ nçi c¶m th«ng, lßng tr¾c<br /> Èn, sù hiÓu biÕt vµ tin vµo ®iÒu tèt ®Ñp<br /> n¬i tha nh©n; khoan dung lµ mét nh©n<br /> ®øc lu©n lÝ thÓ hiÖn tr¹ng th¸i t©m hån<br /> <br /> con ng­êi më réng víi tha nh©n, s½n<br /> <br /> s¸ng ®ãn nhËn nh÷ng t­ t­ëng, hµnh<br /> ®éng cña tha nh©n tr¸i ng­îc víi m×nh,<br /> lµ sù hiÓu biÕt vµ ®é l­îng víi ng­êi<br /> <br /> *. Ths., Khoa TriÕt häc, tr­êng §H KHXH&NV Tp.<br /> HCM.<br /> 1. §¶ng céng s¶n ViÖt Nam, V¨n kiÖn §¹i héi §¹i<br /> biÓu toµn quèc lÇn thø VIII, Nxb. ChÝnh trÞ quèc gia,<br /> Hµ Néi, 1996, tr. 111.<br /> <br /> NguyÔn Anh Th­êng. Néi dung vµ gi¸ trÞ…<br /> <br /> 33<br /> <br /> kh¸c, lµ sù chÊp nhËn ng­êi kh¸c, t­<br /> <br /> nhiªn, nªn khoan dung vµ tha thø nh­<br /> <br /> kh¸c, t«n gi¸o kh¸c vµ kh«ng b¾t ng­êi<br /> <br /> cã khoan dung vµ tha thø, ë ®ã con<br /> <br /> t­ëng kh¸c, nÒn v¨n hãa kh¸c, chñng téc<br /> kh¸c ph¶i rËp khu«n nh­ m×nh.<br /> <br /> Cßn tha thø, theo Kit« gi¸o lµ mét<br /> <br /> nh©n ®øc lu©n lÝ c¶m thøc vµ bá qua lçi<br /> <br /> mét mÖnh lÖnh cña ®øc tin, “ë ®©u kh«ng<br /> ng­êi tÝn ®å kh«ng cã niÒm tin thËt sù<br /> vµo Th­îng §Õ”(2).<br /> <br /> §Ó thùc thi t×nh yªu th­¬ng ®èi víi<br /> <br /> lÇm cña tha nh©n ®· xóc ph¹m, lµm tæn<br /> <br /> tha nh©n mét c¸ch trän vÑn, Kit« gi¸o<br /> <br /> m×nh. Cã thÓ hiÓu tha thø lµ mét trong<br /> <br /> khoan dung vµ tha thø. §øc Giªsu nãi:<br /> <br /> h¹i ®Õn tinh thÇn hay vËt chÊt cña<br /> nh÷ng hµnh vi biÓu hiÖn cña ®øc khoan<br /> dung.<br /> <br /> kªu gäi tr­íc tiªn ph¶i cã tinh thÇn<br /> <br /> “®õng chèng cù ng­êi ¸c, tr¸i l¹i, nÕu bÞ<br /> ai v¶ m¸ bªn ph¶i, th× h·y gi¬ c¶ m¸ bªn<br /> <br /> §Ó tr¶ lêi c©u hái t¹i sao con ng­êi<br /> <br /> tr¸i ra n÷a. NÕu ai muèn kiÖn con ®Ó lÊy<br /> <br /> gi¸o cho r»ng, v× con ng­êi lµ mét thô<br /> <br /> c¶ ¸o ngoµi… Ai xin, con h·y cho; ai<br /> <br /> Ph­¬ng §«ng cã c©u “nh©n v« thËp<br /> <br /> mÆt tõ chèi”(3). V× vËy, nÕu thùc sù muèn<br /> <br /> cña con ng­êi ®· “¨n tr¸i cÊm” ngay tõ<br /> <br /> lßng khoan dung. Khoan dung lµ nÒn<br /> <br /> toµn thÓ nh©n lo¹i, khiÕn con ng­êi hay<br /> <br /> g©y chia rÏ vµ lµm cho con ng­êi kh«ng<br /> <br /> nghiªng vÒ ®iÒu xÊu nhiÒu h¬n. Nªn tha<br /> <br /> nh©n. Do ®ã, Kit« gi¸o khuyªn mäi ng­êi<br /> <br /> th­êng t×nh trong cuéc sèng nh©n sinh.<br /> <br /> tha thø, thùc hiÖn cuéc sèng hßa hîp,<br /> <br /> ng­êi lµ mét nh©n vÞ duy nhÊt kh«ng<br /> <br /> sÏ ®­îc h­ëng sù b×nh an, v× “phóc thay<br /> <br /> nhau, cã t©m t­ t×nh c¶m kh¸c nhau… V×<br /> <br /> nh©n th× ng­êi ®ã sÏ ®­îc gäi lµ con<br /> <br /> tÝnh th­êng trùc ®Ó chÊp nhËn nh÷ng<br /> <br /> Kit« gi¸o nªu lªn r»ng, trong cuéc<br /> <br /> l¹i ph¶i khoan dung vµ tha thø th× Kit«<br /> <br /> ¸o trong cña con, th× h·y ®Ó cho nã lÊy<br /> <br /> t¹o bÊt toµn, còng t­¬ng t­ nh­ ng­êi<br /> <br /> muèn vay m­în, th× con ®õng ngo¶nh<br /> <br /> toµn”. Kit« gi¸o cho r»ng do nguyªn tæ<br /> <br /> yªu th­¬ng tha nh©n, tr­íc tiªn ph¶i cã<br /> <br /> lóc khëi nguyªn nªn ®· “di truyÒn” cho<br /> <br /> t¶ng ®Ó kiÕn t¹o hßa b×nh, cßn hËn thï<br /> <br /> sa ng·, dÔ sai ph¹m, cã khuynh h­íng<br /> <br /> nh×n thÊy nh÷ng ®iÒu tèt ®Ñp trong tha<br /> <br /> nh©n cã sai lÇm, cã téi lçi ¾t còng lµ<br /> <br /> h·y lu«n lu«n qu¶ng ®¹i khoan dung vµ<br /> <br /> H¬n n÷a, Kit« gi¸o còng quan niÖm, mçi<br /> <br /> kiÕn t¹o b×nh an cho ng­êi kh¸c vµ m×nh<br /> <br /> lÆp l¹i, v× vËy mçi ng­êi cã c¸ tÝnh kh¸c<br /> <br /> cho ai mang l¹i sù hßa b×nh cho tha<br /> <br /> vËy, khoan dung, tha thø nh­ lµ mét ®øc<br /> <br /> Chóa Trêi”(4).<br /> <br /> kh¸c biÖt vµ bá qua nh÷ng lçi lÇm cña<br /> <br /> sèng con ng­êi ph¶i cã lßng khoan dung<br /> <br /> tha nh©n.<br /> <br /> Theo Kit« gi¸o, nÕu con ng­êi kh«ng<br /> <br /> khoan dung tha thø cho nhau th× Chóa<br /> còng sÏ kh«ng tha thø téi lçi cho con<br /> <br /> ng­êi. V× vËy mµ, khoan dung vµ tha thø,<br /> theo quan niÖm cña Kit« gi¸o kh«ng<br /> thuÇn tóy gi÷a con ng­êi víi nhau mµ<br /> <br /> cßn mang hÖ luËn ®Õn thÕ giíi siªu<br /> <br /> vµ thø tha cho nhau v× mçi ng­êi ®Òu lµ<br /> <br /> téi nh©n ®èi víi Chóa, vËy mµ Chóa ®·<br /> k hoan dung tha thø cho hÕt th¶y mäi<br /> <br /> 2. Reflections on the Catechism of the Catholic<br /> Church, compiled by Rev. James, 1999, p. 139.<br /> 3. Kinh Th¸nh Cùu ­íc - T©n ­íc, Mt5:38 - 42, Nxb.<br /> T«n gi¸o, 2002.<br /> 4. Kinh Th¸nh Cùu ­íc - T©n ­íc, Mt5:11, Nxb. T«n<br /> gi¸o, 2002.<br /> <br /> 33<br /> <br /> Nghiªn cøu T«n gi¸o. Sè 9 - 2012<br /> <br /> 34<br /> ng­êi, nªn mäi ng­êi còng ph¶i khoan<br /> <br /> dung vµ tha thø cho nhau. Kinh Th¸nh<br /> viÕt “Ph¶i ®èi xö tèt víi nhau, ph¶i cã<br /> <br /> lßng khoan dung vµ biÕt tha thø cho<br /> <br /> nhau, nh­ Th­îng §Õ ®· tha thø cho anh<br /> em”(5). Kit« gi¸o kªu gäi tÝn ®å, trong ®êi<br /> sèng ph¶i lµ mét chuçi ngµy khoan<br /> <br /> dung, tha thø, hiÖp nhÊt vµ yªu th­¬ng;<br /> cô thÓ lµ, tr­íc tiªn khuyªn r¨n con<br /> <br /> ng­êi: tr¸nh gian dèi, trém c¾p, bÊt<br /> l­¬ng, tµ d©m... sau ®ã lµ khuyªn r¨n<br /> <br /> ng­êi tÝn ®å: ph¶i cã lßng nh©n hËu, c¶m<br /> <br /> th«ng, khoan dung vµ biÕt tha thø cho<br /> nhau. V× con ng­êi vèn dÜ yÕu ®uèi vµ<br /> <br /> dÔ lÇm lçi, nªn sù hßa thuËn vµ hîp t¸c<br /> gi÷a con ng­êi víi nhau sÏ tïy thuéc<br /> vµo viÖc con ng­êi hiÓu biÕt, khoan<br /> dung, c¶m th«ng vµ tha thø cho nhau.<br /> <br /> Theo Kit« gi¸o, lßng khoan dung<br /> <br /> kh«ng ph¶i lµ ®iÓm m¹nh cña con ng­êi,<br /> còng kh«ng ph¶i lµ nh©n ®øc dÔ dµng cã<br /> ®­îc. Thùc ra, ®ã lµ lÜnh vùc con ng­êi<br /> <br /> rÊt hay thÊt b¹i vµ khã së h÷u nã bÒn<br /> v÷ng nhÊt. Con ng­êi cã xu h­íng thiªn<br /> vÒ xÐt ®o¸n, phñ nhËn h¬n lµ ®ãn nhËn<br /> <br /> ng­êi kh¸c; thiªn vÒ viÖc nhÊn m¹nh ®Õn<br /> <br /> c¸c khiÕm khuyÕt, lçi lÇm vµ yÕu kÐm<br /> <br /> h¬n lµ bªnh ®ì vµ bao bäc tha nh©n;<br /> thiªn vÒ viÖc nhí ®Õn c¸c sØ nhôc mµ<br /> m×nh ph¶i høng chÞu h¬n lµ tha thø vµ<br /> <br /> quªn ®i… V× vËy, con ng­êi cÇn tu d­ìng<br /> vµ lu«n lu«n nhËn thøc r»ng m×nh lµ<br /> <br /> mét téi nh©n víi Chóa vµ víi tha nh©n;<br /> m×nh cÇn Chóa vµ tha nh©n khoan dung<br /> tha thø nh­ thÕ nµo th× m×nh còng h·y<br /> <br /> khoan dung vµ tha thø cho tha nh©n nh­<br /> thÕ. Kinh Th¸nh cã c©u: “nÕu anh em tha<br /> thø cho tha nh©n, th× Chóa cña anh em<br /> trªn Trêi còng sÏ tha thø cho anh em.<br /> <br /> Nh­ng nÕu anh em kh«ng tha thø cho<br /> <br /> tha nh©n, th× Chóa cña anh em còng sÏ<br /> kh«ng tha lçi cho anh em”(6).<br /> T­<br /> <br /> t­ëng<br /> <br /> khoan<br /> <br /> dung<br /> <br /> Kit«<br /> <br /> gi¸o<br /> <br /> kh«ng chØ ®Ò cËp ®Õn nh÷ng hµnh vi<br /> <br /> khoan dung, tha thø bªn ngoµi mµ cßn ®Ò<br /> cËp ®Õn khoan dung vµ tha thø tõ trong<br /> <br /> t­ t­ëng. NghÜa lµ khoan dung kh«ng<br /> chØ ®èi víi nh÷ng hµnh v× bªn ngoµi cña<br /> <br /> tha nh©n mµ cßn c¶ trong suy nghÜ, t©m<br /> t­, ph¸n ®o¸n, kh«ng ®­îc nghÜ xÊu cho<br /> <br /> tha nh©n. “Anh em ®õng xÐt ®o¸n, ®Ó<br /> khái bÞ Th­îng §Õ xÐt ®o¸n, v× anh em<br /> xÐt ®o¸n thÕ nµo, th× anh em còng sÏ bÞ<br /> <br /> Th­îng §Õ xÐt ®o¸n nh­ vËy; vµ anh em<br /> <br /> ®ong ®Êu nµo th× Th­îng §Õ còng sÏ<br /> ®ong ®Êu Êy cho anh em. Sao anh thÊy<br /> <br /> c¸i r¸c trong con m¾t cña tha nh©n, mµ<br /> <br /> kh«ng thÊy c¸i xµ trong m¾t m×nh”(7) ,<br /> “t¹i sao con ghi kh¾c khuyÕt ®iÓm cña<br /> anh em vµo bia ®¸, cßn téi lçi cña con th×<br /> <br /> viÕt trªn c¸t?”(8)… Nh÷ng lêi r¨n Êy thÓ<br /> hiÖn t­ t­ëng khoan dung víi tha nh©n<br /> <br /> tõ trong t­ t­ëng, kh«ng nªn ¸p ®Æt ý<br /> <br /> chñ quan cña m×nh cho tha nh©n, kh«ng<br /> nªn thµnh kiÕn víi tha nh©n, kh«ng nªn<br /> <br /> ®¸nh gi¸ ng­êi kh¸c víi nh÷ng khuyÕt<br /> ®iÓm mµ hä cã, nh­ng ph¶i cã tÊm lßng<br /> <br /> bao dung, ®é l­îng víi tha nh©n, ®óng<br /> nh­ lêi d¹y “§õng lÊy ¸c b¸o ¸c… §õng<br /> ®Ó sù ¸c th¾ng ®­îc m×nh, nh­ng h·y<br /> lÊy lßng bao dung ®Ó th¾ng c¸i ¸c”(9).<br /> <br /> 5. Kinh Th¸nh Cùu ­íc - T©n ­íc, Eps 4,32,Nxb.<br /> T«n gi¸o, 2002.<br /> 6. Kinh Th¸nh Cùu ­íc - T©n ­íc, Mt: 14 - 15,<br /> Nxb. T«n gi¸o, 2002.<br /> 7. Kinh Th¸nh Cùu ­íc - T©n ­íc, Mt 7: 1 - 3,<br /> Nxb.T«n gi¸o, 2002.<br /> 8. Ch©n ph­íc Francisco Savier, §­êng hi väng, sè<br /> 776.<br /> 9. Kinh Th¸nh Cùu ­íc - T©n ­íc, Roma 12: 17 21, Nxb. T«n gi¸o, 2002.<br /> <br /> 34<br /> <br /> NguyÔn Anh Th­êng. Néi dung vµ gi¸ trÞ…<br /> <br /> 35<br /> <br /> Theo quan niÖm cña Kit« gi¸o th×<br /> <br /> b×nh diÖn thÇn häc, Kit« gi¸o cho r»ng,<br /> <br /> nh­ kh«ng cã giíi h¹n. Kinh Th¸nh viÕt:<br /> <br /> m×nh vµ lßng th­¬ng xãt thø tha cña<br /> <br /> khoan dung vµ tha thø lµ nh©n ®øc gÇn<br /> <br /> “¤ng Phªr« ®Õn gÇn §øc Giªsu mµ hái<br /> <br /> r»ng : “Th­a ThÇy, nÕu anh em con cø<br /> xóc ph¹m ®Õn con, th× con ph¶i tha ®Õn<br /> <br /> mÊy lÇn ? Cã ph¶i ®Õn b¶y lÇn kh«ng?”<br /> §øc Giªsu ®¸p: “ThÇy kh«ng b¶o lµ ®Õn<br /> b¶y lÇn, nh­ng lµ ®Õn b¶y m­¬i lÇn<br /> b¶y”<br /> <br /> (10)<br /> <br /> . MÆc dï trong c©u Kinh Th¸nh<br /> <br /> nµy, §øc Giª su cã nãi lµ “b¶y m­¬i lÇn<br /> <br /> b¶y”, nh­ng theo c¸c nhµ chó gi¶i Kinh<br /> Th¸nh th× con sè b¶y trong quan niÖm<br /> cña ng­êi Do Th¸i lµ con sè trän h¶o, v×<br /> <br /> ai c¶m nghiÖm th©m s©u vÒ téi lçi cña<br /> <br /> Chóa dµnh cho m×nh, th× dÔ ®èi xö bao<br /> <br /> dung vµ tha thø cho tha nh©n h¬n. Cµng<br /> <br /> nhËn thøc ®­îc r»ng m×nh ®­îc tha thø<br /> nhiÒu, ng­êi ta cµng dÔ tha thø cho<br /> ng­êi kh¸c h¬n; tha thø lµ ®Ó cho lßng<br /> <br /> xãt th­¬ng, thø tha cña Chóa mµ m×nh<br /> ®· nhËn ®­îc tiÕp tôc ch¹m ®Õn tÊm lßng<br /> <br /> cña tha nh©n ®· xóc ph¹m ®Õn m×nh.<br /> Khoan dung vµ tha thø lµ c¸nh cöa më<br /> <br /> ra ®Ó ®ãn nhËn ¬n lµnh cña Th­îng §Õ<br /> cho h¹nh phóc ë ®êi nµy vµ cho c¶<br /> <br /> vËy, “b¶y m­¬i lÇn b¶y” kh«ng cã nghÜa<br /> <br /> “cuéc sèng vÜnh cöu cña ®êi sau”.<br /> <br /> thø, tha thø vµ tha thø m·i. T«ng ®å<br /> <br /> thø, Kit« gi¸o cho r»ng, khoan dung lµ<br /> <br /> th­¬ng lµ tha thø tÊt c¶, tin t­ëng tÊt c¶,<br /> <br /> ®Ó ®ãn nhËn nh÷ng ®iÒu kh¸c biÖt, s½n<br /> <br /> lµ giíi h¹n vÒ sè lÇn mµ cã nghÜa lµ tha<br /> <br /> Phaol« còng kh¼ng ®Þnh: “Thùc t×nh yªu<br /> hi väng tÊt c¶ vµ chÞu ®ùng tÊt c¶”<br /> <br /> (11)<br /> <br /> .<br /> <br /> VÒ quan hÖ gi÷a khoan dung vµ tha<br /> <br /> tr¹ng th¸i tÇm hån con ng­êi s½n sµng<br /> <br /> sµng ®Ó bá qua nh÷ng lÇm lçi cña tha<br /> <br /> VÒ môc ®Ých cña khoan dung vµ tha<br /> <br /> nh©n. V× vËy, ®øc khoan dung cµng lín<br /> <br /> mÆt t©m lÝ, khoan dung vµ tha thø cho<br /> <br /> cµng trän vÑn. Cßn tha thø lµ hµnh ®éng<br /> <br /> chÝnh m×nh vµ gi¶i tho¸t cho chÝnh tha<br /> <br /> nh­ lµ minh chøng sù tån t¹i cña lßng<br /> <br /> thø, Kit« gi¸o cho r»ng, thø nhÊt, xÐt vÒ<br /> <br /> th× hµnh ®éng tha thø cµng vÜ ®¹i vµ<br /> <br /> tha nh©n chÝnh lµ h×nh thøc gi¶i tho¸t<br /> <br /> bá qua lçi lÇm cña ng­êi kh¸c, ®­îc xem<br /> <br /> nh©n. Khoan dung, tha thø lµ kh«ng ®Ó<br /> cho lêi nãi hay hµnh vi tiªu cùc cña<br /> ng­êi kh¸c ®èi xö víi m×nh trong qu¸<br /> khø trãi buéc hay ¶nh h­ëng tiªu cùc<br /> <br /> ®Õn c¸ch øng xö cña m×nh trong hiÖn t¹i.<br /> Còng vËy, ng­êi ®­îc tha thø kh«ng cßn<br /> <br /> qu¸ ©n hËn, tù ti mÆc c¶m vÒ lçi lÇm cña<br /> <br /> m×nh n÷a. Vµ nh­ thÕ, c¶ ng­êi tha thø<br /> vµ ng­êi ®­îc thø tha sÏ cã ®­îc t©m lÝ<br /> <br /> tÝch cùc, l¹c quan h¬n trong cuéc sèng,<br /> ®óng nh­ Fred Luskin ®· nãi: “NÕu cø<br /> gÆm nhÊm nh÷ng nçi ®au vµ ©m Ø sù<br /> phôc thï, b¹n sÏ bÞ hao mßn c¶ vÒ thÓ x¸c<br /> <br /> lÉn tinh thÇn. Tha thø sÏ lµ mét liÒu<br /> thuèc gi¶i ®éc m¹nh mÏ”(12). Thø hai, trªn<br /> <br /> khoan dung. V× vËy, cã thÓ nãi, ë ®©u cã<br /> <br /> tha thø ë ®ã cã khoan dung, ë ®©u bÊt<br /> khoan dung ë ®ã cã hËn thï vµ chiÕn<br /> <br /> tranh; tha thø nh­ mét biÓu hiÖn cña<br /> hiÖn thùc hãa khoan dung.<br /> <br /> 2. Gi¸ trÞ nh©n v¨n cña t­ t­ëng<br /> <br /> khoan dung vµ tha thø<br /> <br /> Khoan dung vµ tha thø trong Kit«<br /> <br /> gi¸o nãi riªng vµ trong c¸c t«n gi¸o nãi<br /> <br /> 10. Kinh Th¸nh Cùu ­íc - T©n ­íc, Mt 18: 21 - 22,<br /> Nxb. T«n gi¸o, 2002.<br /> 11. Kinh Th¸nh Cùu ­íc - T©n ­íc, Nxb. T«n gi¸o,<br /> 2002.<br /> 12. Fred Luskin, Fogive for Good, Harper Collins<br /> Pulishers, New York, 2002, p. 76.<br /> <br /> 35<br /> <br /> Nghiªn cøu T«n gi¸o. Sè 9 - 2012<br /> <br /> 36<br /> chung cã gi¸ trÞ rÊt lín trong x· héi.<br /> <br /> khoan dung còng lµ yÕu tè quan träng<br /> <br /> Kumar Jha ®¸nh gi¸ lßng khoan dung<br /> <br /> ng­êi ®ang së h÷u.<br /> <br /> Nhµ nghiªn cøu ng­êi Ên §é Lalan<br /> <br /> t«n gi¸o ®ãng vai trß chñ ®¹o bëi lÏ nã<br /> <br /> quyÕt ®Þnh niÒm h¹nh phóc mµ con<br /> <br /> Trong cuéc sèng cã nh÷ng ®iÒu kh«ng<br /> <br /> cã vai trß quyÕt ®Þnh ®Õn sù b×nh yªn<br /> <br /> hµi lßng, cã nh÷ng lêi nãi khiÕn ta tæn<br /> <br /> hßa b×nh c¶ quèc gia vµ nh©n lo¹i. §iÒu<br /> <br /> nh÷ng chuyÖn kh«ng vui Êy, ®õng nªn<br /> <br /> trong x· héi, sù an l¹c trong céng ®ång,<br /> nµy còng dÔ hiÓu v× hßa b×nh lµ môc<br /> <br /> ®Ých, cßn khoan dung vµ tha thø chÝnh<br /> lµ ph­¬ng tiÖn hay ph­¬ng ph¸p ®Ó<br /> <br /> gióp con ng­êi ®¹t ®­îc môc ®Ých ®ã. Cã<br /> <br /> lßng khoan dung sÏ khiÕn ng­êi ta sèng<br /> chan hßa, nh©n ¸i vµ dÔ c¶m th«ng, ®ã<br /> <br /> lµ nh÷ng chÊt liÖu lµm cho mäi ng­êi<br /> g¾n bã víi nhau vµ lµm cho t×nh ng­êi<br /> Êm ¸p h¬n.<br /> <br /> CÆp ph¹m trï khoan dung vµ tha thø<br /> <br /> cã gi¸ trÞ nh©n v¨n phæ biÕn, nã h­íng<br /> con ng­êi ®Õn nh÷ng gi¸ trÞ thiÖn mÜ<br /> <br /> th­¬ng. Kit« gi¸o khuyªn, h·y quªn hÕt<br /> gi÷ m·i trong lßng, h·y më lßng m×nh<br /> ra, häc c¸ch tha thø ®Ó vui sèng chÝnh lµ<br /> thuèc thÇn k× xoa dÞu mäi t©m hån bÞ tæn<br /> <br /> th­¬ng. NÕu con ng­êi kh«ng cã lßng<br /> khoan dung vµ häc c¸ch tha thø th× sù<br /> <br /> o¸n giËn sÏ ®Çu ®éc con ng­êi. Tha thø<br /> vµ quªn ®i lµ sù b¸c ¸i trong hµnh ®éng<br /> <br /> chø kh«ng b»ng lêi nãi su«ng, nã lµm<br /> tan ch¶y sù chai s¹n trong lßng con<br /> <br /> ng­êi, nã h©m nãng t×nh yªu th­¬ng<br /> gi÷a con ng­êi víi con ng­êi.<br /> <br /> Kit« gi¸o còng cho r»ng, khoan dung,<br /> <br /> trong cuéc sèng nh©n sinh. V× khi con<br /> <br /> tha thø lµ h­íng ®Õn x©y dùng nh÷ng<br /> <br /> b×nh an trong t©m hån, hßa thuËn trong<br /> <br /> x· héi tèt ®Ó cïng tån t¹i hßa b×nh, ph¸t<br /> <br /> ng­êi cã khoan dung vµ tha thø th× sÏ cã<br /> <br /> gia ®×nh, chan hßa víi mäi ng­êi vµ sÏ<br /> cã mét thÕ giíi hßa b×nh. NÕu con ng­êi<br /> <br /> kh«ng khoan dung, kh«ng tha thø, con<br /> ng­êi sÏ nu«i hËn thï, t×m kiÕm c¬ héi<br /> <br /> b¸o thï th× t©m hån con ng­êi sÏ bÊt an,<br /> gia ®×nh sÏ chia rÏ, m©u thuÉn sÏ nÈy<br /> sinh, khã hßa hîp víi mäi ng­êi, x· héi<br /> sÏ cã nhiÒu xung ®ét vµ chiÕn tranh.<br /> <br /> giÒng mèi x· héi, x©y dùng m«i tr­êng<br /> <br /> triÓn vµ chung sèng h¹nh phóc. Sù céng<br /> sinh Êy lµ sù t­¬ng giao lßng khoan<br /> <br /> dung bÊt chÊp nh÷ng ý thøc hÖ kh¸c<br /> nhau. Lßng khoan dung cã thÓ ®­îc nh×n<br /> <br /> d­íi gãc ®é t«n gi¸o, trÇn thÕ, céng<br /> ®ång, tù nhiªn vµ sù chÊp nhËn nh÷ng<br /> t×nh huèng kh«ng nh­ ý…<br /> <br /> Kit« gi¸o ra ®êi vµo ®Çu C«ng nguyªn<br /> <br /> V× vËy, khoan dung vµ tha thø lµ ®Çu<br /> <br /> ë vïng ®Êt Palestine, thuéc ®Þa cña ®Õ<br /> <br /> cè chÊp lµ ®Çu mèi cña bÊt hßa vµ chiÕn<br /> <br /> C«ng nguyªn, La M· ®· chuyÓn tõ chÕ ®é<br /> <br /> mèi cña hßa b×nh, cßn bÊt khoan dung vµ<br /> tranh. Th¸i ®é kh«ng biÕt khoan dung vµ<br /> <br /> tha thø nh÷ng lçi lÇm cña ng­êi kh¸c,<br /> sèng hÑp hßi víi nh÷ng cè chÊp cña<br /> <br /> riªng m×nh lµm cho c¸c mèi quan hÖ<br /> <br /> gi÷a ng­êi víi ng­êi trë nªn nÆng nÒ,<br /> c¨ng th¼ng vµ l¹nh lïng h¬n. VËy nªn<br /> <br /> chÕ La M·. Vµo nh÷ng thËp niªn ®Çu<br /> thÞ téc sang chÕ ®é x· héi cã giai cÊp, trë<br /> <br /> thµnh ®Õ chÕ chiÕm h÷u n« lÖ hïng m¹nh<br /> bËc nhÊt thÕ giíi, lµ nhµ n­íc cã qu©n<br /> <br /> ®éi hïng m¹nh nhÊt thÕ giíi khi ®ã. Nhµ<br /> <br /> n­íc chiÕm h÷u n« lÖ hïng m¹nh nhÊt<br /> <br /> còng cã nghÜa lµ nhµ n­íc cã nhiÒu n« lÖ<br /> <br /> 36<br /> <br />