Nội soi chẩn đoán trong chấn thương - vết thương bụng

Nghieân cöùu Y hoïc<br /> <br /> Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 7 * Phuï baûn cuûa Soá 1 * 2003<br /> <br /> NOÄI SOI CHAÅN ÑOAÙN TRONG CHAÁN THÖÔNG - VEÁT THÖÔNG BUÏNG<br /> Traàn Chaùnh Tín*, Nguyeãn Taán Cöôøng*, Buøi Vaên Ninh*<br /> <br /> TOÙM TAÉT<br /> Ñaët vaán ñeà Duø cho söï phaùt trieån cuûa caùc phöông tieän chaån ñoùan trong chaán thöông buïng vaø veát thöông<br /> buïng(CT-VTB) nhö XQ, choïc röûa oå buïng chaån ñoùan, sieâu aâm, chuïp caét lôùp ñieän toùan, tyû leä moå buïng thaùm saùt<br /> hay moå buïng vì nhöõng thöông toån khoâng ñaùng moå coøn cao. Nhöõng cuoäc moå thaùm saùt naøy ñaõ gaây ra moät soá<br /> bieán chöùng coù yù nghóa, vaø thôøi gian naèm vieän keùo daøi, maát thaåm myõ. Noäi soi buïng trong CT-VTB ñöôïc aùp<br /> duïng taïi nhieàu trung taâm chaán thöông lôùn treân theá giôùi, vaø giaù trò cuûa noù coøn ñang ñöôïc tranh luaän. Vieät<br /> nam, vai troø cuûa noù chöa ñöôïc xaùc ñònh. Nghieân cöùu naøy nhaèm: xaùc ñònh caùc chæ ñònh thích hôïp cho noäi soi<br /> trong CT-VTB, xaùc ñònh ñoä nhaïy, ñoä chuyeân cuûa noäi soi trong chaån ñoùan thöông toån taïng roãng<br /> Phöông phaùp: Nghieân cöùu tieàn cöùu laâm saøng vôùi nhoùm chöùng töï thaân.<br /> Keát quaû: 40 beänh nhaân, goàm 15(37.5%) veát thöông thaáu buïng, 25 (62.5%) chaán thöông buïng kín. Caùc<br /> chæ ñònh ñoái vôùi chaán thöông buïng kín cuûa chuùng toâi laø: nghi ngôø tt taïng roãng treân laâm saøng vaø caùc phöông<br /> tieän chaån ñoaùn hình aûnh. Ñoái vôùi veát thöông thaáu buïng goàm: veát thöông ngöïc buïng, taát caû caùc veát thöông<br /> thaáu buïng khoâng keøm soác maát maùu, vieâm phuùc maïc, loøi ruoät. Phaùt hieän ñöôïc 37 thöông toån trong toång soá 39<br /> thöông toån, ñaït ñöôïc ñoä nhaïy 95%. Ñoä chuyeân ñoái vôùi ruoät non laø 100%, ñaïi traøng 97%. 30(75%) tröôøng hôïp<br /> noäi soi thuaàn tuùy vôùi thôøi gian maèm vieän trung bình 3 ngaøy, goàm caû 2 ca soi ngöïc vaø buïng, 10(25%) tröôøng<br /> hôïp chuyeån sang moå môû vôùi thôøi gian naèm vieän trung bình 7 ngaøy. Khoâng tröôøng hôïp naøo bieán chöùng sau<br /> moå. 01 tröôøng hôïp töû vong sau moå vì chaán thöông soï naõo naëng.<br /> Keát luaän: noäi soi oå buïng coù ñoä chính xaùc cao trong tìm kieám caùc thöông toån taïng roãng ôû bn ct-vt buïng.<br /> Ñoái vôùi veát thöông ngöïc buïng, noäi soi phoái hôïp ngöïc buïng laø bieän phaùp hieâu quaû an toaøn vaø ít xaâm phaïm cho<br /> beänh nhaân.<br /> <br /> SUMMARY<br /> LAPAROSCOPY IN BLUNT ABDOMINAL TRAUMA AND STAB WOUND<br /> Tran Chanh Tin, Nguyen Tan Cuong, Bui Van Ninh * Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Vol. 7 * Supplement<br /> of No 1 * 2003: 113 - 118<br /> <br /> Background Depite the development of diagnosis means in abdominal trauma settings, such as<br /> radiography, DPL, ultrasound, CT sanner…, the incidence of unnescessary laparotomy is still in high level.<br /> the laparotomy cause some significance complications, long hospital stay time, uncosmetis. Laparoscopy in<br /> blunt abdominal trauma and stab wound have been studying at many trauma centers over the world. In<br /> VietNam, its role hasn’t been evaluated yet. The study aims at identifying its suitable indications, sensity,<br /> speciality<br /> Method Eexperimental study with self-control<br /> Results From may 2000 to december 2002, we have performed 40 laparoscopies including stab wound<br /> 15 (37.5%), blunt abdominal trauma 25 (62.5%). The laparoscopy were indicated in the folowing situation:<br /> the suspicion of hollow injury sur clinical and images in blunt trauma and in abdominal penetrating wound<br /> without signs of hypovolemic shock, peritonitis, evisceration. 37 of 39 injuries have been discovered. The<br /> sensitivity is 95%, the specitivity of small bowleand large bowle are 100% and 97%. 30 (75%) laparoscopies<br /> * Boä moân Ngoaïi toång quaùt - Ñaïi hoïc Y döôïc TP. Hoà Chí Minh<br /> <br /> Chuyeân ñeà Ngoaïi khoa<br /> <br /> 113<br /> <br /> Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 7 * Phuï baûn cuûa Soá 1 * 2003<br /> <br /> Nghieân cöùu Y hoïc<br /> <br /> including 2 thoraco-laparoscopies succeeded,the average hospital stay was 3 days. 10(25%) laparoscopies<br /> were converted to laparotomy, the average hospital stay was 7 days. No morbidity, 01 cases died because of<br /> severe cranial injury.<br /> Concluscion Laparoscopy has a high sensitivity and specitivity in finding and excluding holow injuries.<br /> The thoracolaparoscopy seems to be a safe, effective and mini-invasive approach in thoraco-abdominal<br /> penetrating wound.<br /> <br /> ÑAËT VAÁN ÑEÀ<br /> Duø cho söï phaùt trieån cuûa caùc phöông tieän chaån<br /> ñoaùn trong chaán thöông buïng vaø veát thöông<br /> buïng(CT-VTB) nhö XQ, choïc röûa oå buïng chaån ñoùan,<br /> sieâu aâm, chuïp caét lôùp ñieän toùan, tyû leä moå buïng thaùm<br /> saùt hay moå buïng vì nhöõng thöông toån khoâng ñaùng<br /> moå coøn cao(1,29,4). Nhöõng cuoäc moå thaùm saùt naøy ñaõ<br /> gaây ra moät soá bieán chöùng coù yù nghóa(4,35), vaø thôøi gian<br /> naèm vieän keùo daøi, maát thaåm myõ. Noäi soi buïng trong<br /> CT-VTB ñöôïc aùp duïng taïi nhieàu trung taâm chaán<br /> thöông lôùn treân theá giôùi(5,12,15,17,18,19,25,27,32,33,34,36), vaø giaù<br /> trò cuûa noù coøn ñang ñöôïc tranh luaän. Taïi Vieät Nam,<br /> vai troø cuûa noù chöa ñöôïc xaùc ñònh.<br /> MUÏC TIEÂU<br /> Xaùc ñònh caùc chæ ñònh thích hôïp cho noäi soi<br /> trong CT-VTB<br /> Xaùc ñònh ñoä nhaïy, ñoä chuyeân cuûa noäi soi trong<br /> chaån ñoùan thöông toån taïng roãng<br /> <br /> PHÖÔNG PHAÙP<br /> Thieát keá nghieân cöùu<br /> Nghieân cöùu tieàn cöùu laâm saøng vôùi nhoùm chöùng<br /> töï thaân.<br /> Ñoái töôïng nghieân cöùu<br /> Taát caû beänh nhaân nhaäp khoa caáp cöùu beänh vieän<br /> Chôï Raãy phuø hôïp vôùi caùc tieâu chuaån choïn beänh sau<br /> ñaây.<br /> Tieâu chuaån choïn beänh(28)<br /> Veát thöông buïng do<br /> (1) Baïch khí vuøng buïng tröôùc, hoâng, löng,<br /> (2) Suùng saên nghi ngöïc buïng,<br /> (3) Ñaïn baén tieáp tuyeán thaønh buïng<br /> Chaán thöông buïng:<br /> <br /> 114<br /> <br /> (1)Tình traïng buïng khoù ñaùnh giaù treân beänh<br /> nhaân ña thöông, vì keøm CTSN, say röôïu, chaán<br /> thöông tuûy soáng hay nghi ngôø thöông toån trong<br /> buïng sau caùc phöông tieän chaån ñoaùn khaùc nhö sieâu<br /> aân, chuïp ñieän toaùn caét lôùp,<br /> (2)Nghi ngôø coù thöông toån (tt) taïng roång qua<br /> thaêm khaùm taïi oå buïng, coù nhieãm truøng toaøn thaân<br /> treân beänh nhaân sieâu aâm coù dòch oå buïng.<br /> Tieâu chuaån loaïi tröø<br /> (1) Huyeát ñoäng khoâng oån ñònh sau hoài söùc ban<br /> ñaàu,<br /> 2) Vieâm phuùc maïc,<br /> (3) Veát thöông thaáu buïng loøi ruoät thuûng,<br /> (4) HIV(+),<br /> (5) Chaán thöông soï naûo naëng (Glasgow scale<br /> < 6)<br /> Trang thieát bò: Boä maùy noäi soi buïng<br /> Phöông phaùp tieán haønh<br /> Ñoái vôùi chaán thöông buïng kín<br /> Trocars ñaàu tieân 10mm ñöôïc ñaët qua ñöôøng<br /> raïch da10mm ngay döôùi roán, vaø vaøo buïng theo<br /> phöông phaùp Hasson. Töø ñöôøng naøy chuùng toâi bôm<br /> khí CO2 vaøo oå buïng vôùi toác ñoä thaáp vaø ñaët aùp löïc<br /> buïng trong ngöôõng 5-8mmHg duøng scope 300 quan<br /> saùt tình traïng chung oå buïng: dòch, maùu trong oå<br /> buïng, vaø hai voøm hoaønh ôû tö theá ñaàu cao 300. Neáu<br /> hai cô hoaønh coøn nguyeân veïn, chuùng toâi taêng aùp löïc<br /> buïng leân 12mmHg vaø ñaët theâm 02 trocars 10mm<br /> nöõa ngang roán ôû bôø ngoaøi cô thaúng buïng, keá tieáp<br /> cho oáng huùt vaøo huùt saïch maùu hay dòch oå buïng, sau<br /> ñoù kieåm tra caùc taïng taàng treân maïc treo ñaïi traøng<br /> ngang ôû tö theá ñaàu cao: maët hoaønh, maët taïng gan;<br /> laùch; ñöôøng maät ngoaøi gan; maët tröôùc daï daøy; ñaïi<br /> traøng ngang; ñaïi traøng phaûi; keá tieáp chuùng toâi kieåm<br /> tra ruoät non theo kieåu Ponsky(28) (beänh nhaân ñaàu<br /> <br /> Chuyeân ñeà Ngoaïi khoa<br /> <br /> Nghieân cöùu Y hoïc<br /> <br /> Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 7 * Phuï baûn cuûa Soá 1 * 2003<br /> <br /> thaáp kieåm tra ruoät non baèng moät clamp keïp ruoät,<br /> baét ñaàu töø goùc hoài manh traøng, kieåm tra moåi 10cm<br /> tieán veà phía treân ñeán goùc Treizt). Sau cuøng chuùng<br /> toâi kieãm tra vuøng tieåu khung goàm baøng quang, töû<br /> cung, boùng tröïc traøng, ñaïi traøng sichma ñeán ñaïi<br /> traøng traùi. Sau khi kieåm tra xong toaøn boä oå buïng seõ<br /> rôi vaøo caùc tình huoáng sau: (1) Neáu khoâng coù thöông<br /> toån hay thöông toån taïng ñaëc ôû möùc ñoä nheï ñaõ oån<br /> ñònh, chuùng toâi keát thuùc phaåu thuaät khaâu laïi caùc loå<br /> vaøo khoâng daãn löu buïng; (2) Neáu coù thöông toån taïng<br /> ñaëc ñang chaûy maùu löôïng vöøa khoâng aûnh höôûng ñeán<br /> huyeát ñoäng, hay toån thöông taïng roång ôû ruoät non<br /> döôùi ½ khaåu kín, chuùng toâi xöû trí qua noäi soi baèng<br /> caùch ñoát caàm maùu, hay khaâu, neáu thaønh coâng<br /> chuùng toâi keát thuùc phaãu thuaät vaø ñaët oáng daãn löu<br /> 15Fr ôû haï söôøn phaûi; (3) Neáu thöông toån ôû ñaïi traøng<br /> traùi, toån thöông ruoät non caàn phaûi caét ñoaïn, hay<br /> treân ½ khaåu kính, thöông toån baøng quang trong<br /> phuùc maïc, taù traøng, tuïy, hay thöông toån gan, laùch<br /> khoâng khoáng cheá ñöôïc qua noäi soi, chuùng toâi<br /> chuyeån sang moå hôû. Trong luùc moå buïng<br /> nhoû(minilaparotomy), chuùng toâi kieåm tra laïi caùc<br /> taïng theo phöông phaùp kinh ñieån vaø so saùnh vôùi keát<br /> quaû chaån ñoaùn cuûa noäi soi tröôùc hoaëc sau khi xöû lyù<br /> thöông toån.<br /> Ñoái vôùi veát thöông buïng<br /> Sau khi vaøo loâ nghieân cöùu cuõng tieán haønh töông<br /> töï sau khi vaøo trocars ñaàu tieân vaø bôm CO2 vôùi aùp löïc<br /> thaáp 5-8mm nhö treân chuùng toâi kieåm tra cô hoaønh<br /> ngay. Neáu cô hoaønh khoâng thuûng chuùng toâi tieán<br /> haønh caùc böôùc nhö treân. Neáu cô hoaønh thuûng chuùng<br /> toâi ñaët theâm Trocars 10mm ôû ngöïc beân coù thöông<br /> toån vaø kieåm tra caùc taïng ngöïc tröôùc phoåi, maøng<br /> phoåi, maøng tim, töôùi röûa loàng ngöïcvaø ñaët daån löu<br /> maøng phoåi tröôùc, sau ñoù khaâu laïi loå cô hoaønh vaø<br /> naâng aùp löïc bôm ñeán 12 mmHg vaø tieáp tuïc thaùm saùt<br /> caùc taïng coøn laïi trong oå buïng nhö treân.<br /> Tieâu chuaån vaøng duøng ñeå so saùnh<br /> nghieân cöùu<br /> Keát quaû toån thöông caùc taïng ñöôïc khaúng ñònh<br /> laïi khi chuyeån sang moå môû, vì caùc lyù do nhö: quaù<br /> khaû naêng can thieäp qua noäi soi, hay môû buïng nhoû<br /> kieåm tra laïi keát quaû cuûa can thieäp qua noäi soi.<br /> <br /> Chuyeân ñeà Ngoaïi khoa<br /> <br /> Keát quaû coøn ñöôïc khaúng ñònh qua theo doõi haäu<br /> phaãu trong nhöõng tröôøng hôïp khoâng chuyeån sang<br /> moå môû: ñöôïc goïi laø khoâng coù toån thöông taïng khi<br /> dieãn tieán laâm saøng haäu phaåu khoâng xuaát hieän caùc<br /> trieäu chöùng cuûa hoäi chöùng vieâm phuùc maïc(vpm),<br /> xuaát huyeát noäi(xhn), abces toàn löu hay roø tieâu hoaù.<br /> Theo doõi haäu phaãu<br /> Taát caû caùc trieäu chöùng cô naêng veà buïng, ngöïc,<br /> thaàn kinh, ñöôïc nghi nhaän vaø döïa vaøo caùc trieäu<br /> chöùng naøy chuùng toâi laøm theâm caùc xeùt nghieäm<br /> chuyeân bieät hôn ñeå truy tìm caùc bieán chöùng haäu<br /> phaãu. Caùc tröôøng hôïp ñöôïc ghi hình laøm tö lieäu<br /> nghieân cöùu<br /> <br /> KEÁT QUAÛ<br /> Töø thaùng 01/2001 ñeán thaùng 12/2002 trong soá<br /> 452 beänh nhaân CT-VTB taïi khoa caáp cöùu beänh vieän<br /> Chôï Raãy chuùng toâi choïn ñöôïc 40 tröôøng hôïp vaøo loâ<br /> nghieân cöùu.<br /> Tuoåi<br /> Trung bình 29 ± 13, tuoåi nhoû nhaát 14,<br /> lôùn nhaát 84.<br /> Giôùi<br /> Nam 62.9%, nöõ 37.1%<br /> Cô cheá<br /> Veát thöông buïng 15 ca(37.5%), chaán thöông 25<br /> ca (62.5%)<br /> Chæ ñònh moå noäi soi theo cô cheá<br /> Chæ ñònh<br /> Chaán thöông Veát thöông buïng<br /> Nghi ngôø xhn ñang tieán trieån<br /> 08<br /> Nghi ngôø thöông toån tang roãng<br /> 15<br /> Nghi ngôø veát thöông thaáu buïng<br /> 1<br /> Veát thöông thaáu buïng nghi ngôø<br /> 12<br /> thöông toån taïng roãng<br /> Nghi nghôø tt cô hoaønh<br /> 02<br /> 02<br /> <br /> So saùnh thöông toån phaùt hieän qua noäi<br /> soi vaø moå môû hay keát quaû haäu phaåu<br /> Chaån<br /> Chaån ñoùan noäi soi<br /> Keát quaû<br /> ñoùan<br /> tröôùc moå,<br /> Taïng<br /> Taïng Taïng<br /> Taïng ñaët<br /> Khoâng<br /> Khoâng<br /> nghi vôû<br /> roãng<br /> ñaët roãng<br /> taïng roãng<br /> 28 ca 08(30%) 05(17%) 15(53%) 08<br /> 15<br /> 06<br /> Chaån ñoùan<br /> Chaån ñoùan noäi soi<br /> Keát quaû<br /> <br /> 115<br /> <br /> Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 7 * Phuï baûn cuûa Soá 1 * 2003<br /> tröôùc moå XHN Taïng<br /> ñang dieån tieán ñaëc<br /> 08 ca<br /> 05<br /> Chaån ñoùan tröôùc<br /> moå thöông toån cô<br /> hoaønh<br /> 04<br /> <br /> Taïng Khoâng Taïng<br /> roãng<br /> ñaëc<br /> 02<br /> 05<br /> 01<br /> Chaån ñoùan noäi soi<br /> Coù<br /> Khoâng<br /> 01<br /> <br /> 03<br /> <br /> Taïng Khoâng<br /> roãng<br /> 02<br /> 01<br /> Keát quaû<br /> <br /> Phuø hôïp vôùi noäi soi<br /> <br /> Can thieäp qua noäi soi<br /> Khoâng xöû lyù gì<br /> 22ca (55%)<br /> <br /> Xöû lyù thöông Môû buïng xöû lyù thöông toån<br /> toån qua NS<br /> Nhoû<br /> Kinh ñieån<br /> 08 ca (20%) 05(12.5%) 05(12.5%)<br /> <br /> Bieán chöùng sau moå<br /> <br /> Moät tröôøng hôïp soát cao nhieãm truøng sau moå vì<br /> tình traïng daäp phoåi, keát hôïp vôùi tình traïng phuø naûo<br /> dieån tieán naëng neà hôn vaø töû vong<br /> Thôøi gian naèm vieän<br /> <br /> Ñoái vôùi chaán thöông veát thöông buïng ñôn thuaàn<br /> thôøi gian name vieän trung bình 2.5 ngaøy. Ñoái vôùi ña<br /> thöông, tình traïng buïng oån ñònh trung bình 3.5<br /> ngaøy sau ñoù ñöôïc tieáp tuïc ñieàu trò thöông toån khaùc<br /> ngoaøi buïng.<br /> <br /> BAØN LUAÄN<br /> Chæ ñònh<br /> Chaán thöông buïng caùc chæ ñònh kinh ñieån ñeå<br /> môû buïng nhö xuaát huyeát noäi oà aït, vieâm phuùc maïc roû<br /> treân laâm saøng(31) chuùng toâi khoâng ñöa vaøo loâ nghieân<br /> cöùu vì nhöõng haïn cheá cuûa phaãu thuaät noäi soi ñaõ<br /> ñöôïc bieát tröôùc trong nhöõng tình huoáng naøy, vaø vì<br /> tính an toaøn cho beänh nhaân. Treân thöïc teá laâm saøng,<br /> ôû beänh nhaân ña thöông, sau moät thôøi gian theo doõi<br /> cuõng nhö söï hoå trôï cuûa caùc phöông tieän chaån ñoùan<br /> nhö: X quang buïng khoâng söûa soaïn, sieâu aâm, chuïp<br /> ñieän toùan caét lôùp, dung tích hoàng caàu,..nhieàu tröôøng<br /> hôïp vaån nghi ngôø thöông toån trong oå buïng nhö:<br /> Chaûy maùu tieáp dieån trong oå buïng<br /> 08 tröôøng hôïp treân thì 7 laø ña thöông vaø 1 chaán<br /> thöông buïng treân thai 32 tuaàn ñöôïc theo doõi laâm<br /> saøng vaø caän laâm saøng vôùi thôøi gian trung bình 17 ±<br /> 7 giôø. Vôùi caùc daáu hieäu sinh toàn dao ñoäng xung<br /> quanh trò soá bình thöôøng, buïng sieâu aâm ñeàu ghi<br /> nhaän coù dòch löôïng vöøa, vaø dung tích hoàng caàu giaûm<br /> so vôùi trò soá ban ñaàu töø 8-20%. 8 tröôøng hôïp naøy<br /> <br /> 116<br /> <br /> Nghieân cöùu Y hoïc<br /> <br /> chuùng toâi chæ ñònh soi oå buïng chaån ñoaùn thay theá<br /> cho môû buïng thaùm saùt. Keát quaû: 5 ca phuø hôïp vôùi<br /> chaån ñoaùn ban ñaàu, 2 ca vôõ gan ñoä I ñaõ caàm maùu, 1<br /> tröôøng hôïp dòch baùng löôïng nhieàu trong buïng do<br /> nguyeân nhaân noäi khoa. Trong 5 ca ñang chaõy maùu<br /> treân thì 2 chuùng toâi phaûi chuyeån sang môû buïng vì 1<br /> vôû laùch ñoä III vaø vôõ gan ñoä III treân beänh nhaân thai<br /> 32tuaàn, tröôøng hôïp naøy chuùng toâi phoái hôïp moå laáy<br /> thai. 3 ca khaùc ñang chaûy maùu töø beàmaët nhu moâ<br /> gan chuùng toâi xöû lyù qua noäi soi:1 khaâu, vaø 2 ñoát caàm<br /> maùu. Roû raøng thay vì phaûi môû buïng 8 tröôøng hôïp<br /> treân, chuùng toâi thay baèng soi oå buïng chæ coøn 2<br /> tröôøng hôïp phaûi chuyeån sang moå môû, maø caû hai<br /> tröôøng hôïp naøy ñeàu khoâng coù bieán chöùng vaø töû vong<br /> sau moå. Tuy nhieân 1 tröôøng hôïp töû vong ôû loâ naøy vì<br /> sang thöông daäp phoåi vaø phuø naûo naëng. Tuy khoâng<br /> chöùng minh ñöôïc laø do noâi soi laøm naëng theâm tình<br /> traïng cuûa beänh nhaân, chuùng ta can thaän troïng vôùi<br /> nhöõng tröôøng hôïp daäp phoåi vaø phuø naõo treân laâm<br /> saøng vaø CT.<br /> Nghi ngôø vôû taïng roång<br /> Hieän nay chöa coù phöông tieän naøo coù ñoä ñaëc<br /> hieäu cao ñeå loaïi tröø vôû taïng roãng, ñaëc bieät caùc tröôøng<br /> hôïp ñang ñieäu trò vôû taïng ñaëc theo khuynh höôùng<br /> baûo toàn khoâng moå, 28 tröôøng hôïp treân: 5 tröôøng hôïp<br /> phaùt hieän thöông toån thuûng, vôõ taïng roãng phaùt hieän<br /> qua noäi soi, 1 tröôøng hôïp khoâng phaùt hieän thuûng ñaïi<br /> traøng goùc laùch do hoûa khí vì coù vôû laùch vaø cô hoaønh<br /> ñi keøm neân tình traïng chaûy maùu vaø tuï maùu vuøng<br /> naøy chuùng toâi khoâng quan saùt ñöôïc thöông toån ôû ñaïi<br /> traøng. Nhöng chuùng toâi phaûi chuyeån sang môû buïng<br /> ngay ñeå caàm maùu, khaâu cô hoaønh vaø phaùt hieän<br /> thöông toån naøy, neân khoâng ñeå soùt thöông toån haäu<br /> phaãu. 1 tröôøng hôïp vôû hoång traøng 4 phaûi chuyeån<br /> sang môû buïng ñeå xöû lyù thöông toån goàm: 1 vôû D3, 2<br /> vôû ruoät non phaûi caét ñoaïn, 1 vôû ñaïi traøng sich ma.<br /> Ñieàu chuùng toâi muoán nhaán maïnh ôû ñaây laø nhöõng ca<br /> naøy ñöôïc chæ ñònh moå môû tröôùc khi vaøo loâ nghieân<br /> cöùu chuùng toâi. Nhöng qua noäi soi chuùng toâi chaån<br /> ñoùan vaø xöû lyù ñöôïc 13/28 ca(83%), vì theá traùnh ñi<br /> nhöõng cuoäc moå buïng khoâng caàn thieát.<br /> <br /> Nghi toån thöông cô hoaønh<br /> <br /> Chuyeân ñeà Ngoaïi khoa<br /> <br /> Nghieân cöùu Y hoïc<br /> <br /> Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 7 * Phuï baûn cuûa Soá 1 * 2003<br /> <br /> 04 ca ñöôïc chaån ñoùan thöông toån cô hoaønh do<br /> chaán thöông vaø veát thöông, ñöôïc chöùng minh baèng<br /> X quang buïng, X quang daï daøy taù traøng caûn quang,<br /> CT, nhöng chæ 01 tröôøng hôïp coù thöông toån thaät söï<br /> ñöôïc chuùng toâi keát hôïp soi buïng vaø ngöïc ñeå xöû lyù<br /> thöông toån. 03 tröôøng hôïp khaùc ñöôïc soi buïng chaån<br /> ñoùan traùnh moã buïng khoâng can thieát.<br /> Veát thöông buïng<br /> Chæ ñònh moå buïng thaùm saùt moät caùch thöôøng<br /> qui ñoái vôùi veát thöông thaáu buïng, hay nghi nghôø<br /> thaáu buïng khoâng coøn ñöôïc uûng hoä. Duø cho cheá ñoä<br /> theo doûi laâm saøng theo Shattan(24) coù theå haï thaáp ttyû<br /> leä moå buïng traéng coøn 11%(24) nhöng thöïc teá taïi Chôï<br /> Raãy con soá naøy coøn ôû möùc 32%. Vì theá chuùng toâi<br /> choïn maãu vaø caùc tieâu chuaån loaïi tröø treân ñöôïc 15 ca<br /> ñöa vaøo loâ nghieân cöùu chæ 03 ca(20%) chuùng toâi phaûi<br /> chuyeån moå môû coøn laïi 12 ca(80%) laø veát thöông<br /> buïng khoâng toån thöông taïng trong buïng hay thöông<br /> toån nhoû ñieàu trò luoân qua noäi soi. Ñaëc bieäc coù hai<br /> tröôøng hôïp phoái hôïp soi ngöïc buïng ñeå chaån ñoùan vaø<br /> ñieàu trò thuûng cô hoaønh, vôùi keát quaû khoâng bieán<br /> chöùng vaø töû vong, traùnh phaûi 2 ca môû ngöïc, buïng,<br /> kieåu phoái hôïp naøy ñöôïc baùo caùo moät vaøi nôi treân theá<br /> giôùi(18,19). Nöôùc ta chöa nôi naøo baùo caùo vaán ñeà naøy<br /> tröôùc ñaây(9,22,23).<br /> Ñoä nhaïy, ñoä chuyeân<br /> Söï khaùc bieät trong nghieân cöùu naøy so vôùi moät soá<br /> taùc giaû treân theá giôùi laø ñoä nhaïy vaø ñoä chuyeân cuûa noäi<br /> soi oå buïng chaån ñoùan ñoái vôùi oáng tieâu hoùa. Ponkys<br /> vaø nhieàu taùc giaû treân theá giôùi ñeàu ghi nhaän söï yeáu<br /> keùm cuûa phöông phaùp naøy ñoái vôùi thöông toån oáng<br /> tieâu hoùa vaø cho thaáy raèng ñoä nhaïy vaø chuyeân ôû möùc<br /> 80%-85%(28). Chuùng toâi Phaùt hieän ñöôïc 37 thöông<br /> toån trong toång soá 39 thöông toån, ñaït ñöôïc ñoä nhaïy<br /> 95%. Ñoä chuyeân ñoái vôùi ruoät non laø 100%, ñaïi traøng<br /> 97%. Tuy chöa daùm keát luaän, nghieân cöùu nhoû naøy<br /> cho thaáy ñaây laø moät phöông phaùp phaùt hieän vaø loaïi<br /> tröø thöông toån oáng tieâu hoùa tin caäy nhaát. Hy voïng<br /> vôùi soá lieäu lôùn hôn chuùng toâi seû chöùng minh vaán ñeà<br /> naøy.<br /> <br /> Chuyeân ñeà Ngoaïi khoa<br /> <br /> Bieán Chöùng<br /> Nhöõng bieán chöùng ñöôïc löu yù` ñeán khi soi oå<br /> buïng trong beänh caûnh CT-VT laø aûnh höôûng cuûa CO2<br /> leân huyeát ñoäng, aùp löïc noäi soï, vaø aùp löïc khoang<br /> maøng phoåi (6,10,13,26) nhöng vôùi tieâu chuaån choïn beänh<br /> thích hôïp vaø caøi ñaët aùp löïc CO2 oå buïng thaáp (510mmHg) chuùng toâi chöa gaëp bieán chöùng lieân quan<br /> ñeán vaán ñeà naøy. Chæ moät tröôøng hôïp nghi nghôø ñaû<br /> ñöôïc trình baøy phía treân.<br /> <br /> KEÁT LUAÄN<br /> Noäi soi oå buïng coù ñoä chính xaùc cao trong tìm<br /> kieám caùc thöông toån taïng roãng ôû bn ct-vt buïng. Ñoái<br /> vôùi veát thöông ngöïc buïng, noäi soi phoái hôïp ngöïc<br /> buïng laø bieän phaùp hieâu quaû an toaøn vaø ít xaâm phaïm<br /> cho beänh nhaân, vaø laø moät phöông phaùp an toaøn.<br /> <br /> TAØI LIEÄU THAM KHAÛO<br /> 1<br /> <br /> 2<br /> <br /> 3<br /> <br /> 4<br /> <br /> 5<br /> 6<br /> <br /> 7<br /> 8<br /> 9<br /> 10<br /> <br /> 11<br /> <br /> Amoroso-TA, et al: Evaluation of the patient with blunt<br /> abdominal trauma: an evidence based approach,<br /> Emergency Medicine Clinics of North America,<br /> Saunder company, No 1,1999<br /> Bernard R. Boulanger, Paul A Kearney,et al: The<br /> routine use of sonography in penetrating torso injury is<br /> benificial, Journal of trauma, fulltext,2001;51:320-325<br /> Bernard R. Boulanger, et al: Prospective evidence of<br /> the superiority of a sonography-based algorithm in the<br /> assessment of blunt abdominal injury, Journal of<br /> trauma, fulltext, 1999;47:632<br /> Barry M. Renz, David V. Feliciano, et al: Unnecessary<br /> laparotomies for trauma. A Prospective study of<br /> Morbidity, Journal of trauma, fulltext,1995;38:350-356<br /> Berci-G, et al: Elective and emergency laparoscopy.<br /> Abtracts,1993<br /> Bijan S. Kheirabadi, et al: Metabolic and hemodynamic<br /> effects of CO2 pneumoperitoneum in a controlled<br /> hemorrhage model, Journal of trauma, fulltext,<br /> 2001;50:1031-1043<br /> Buøi Vaên Ninh, Beänh hoïc ngoaïi khoa. Nhaø xuaát baûn y<br /> hoïc TPHCM, 2000<br /> Clancy-TV, et al: Management outcome in Slrenic<br /> Injury; Annals of Surgery, Vol 226, No 1, 1997<br /> Cao Vaên Thònh: Veát thöông ngöïc buïng, Luaän vaên thaïc<br /> syõ y hoïc, 2001.<br /> Croce-MA, et al: Nonoperative Management of Blunt<br /> Hepatic Trauma is The Treatment Of Choice For<br /> Hemodynamically Stable Patients; Annals of Surgery,<br /> Vol 221, No 6, 1995<br /> Hiroshi Yoshii, et al: usefulness and limitations of<br /> ultrasonography in the initial evaluation of blunt<br /> abdominal<br /> trauma,<br /> Journal<br /> of<br /> trauma,<br /> fulltext,1998;45:45-51<br /> <br /> 117<br /> <br />