HƯỚNG DẪN QUY TRÌNH KỸ THUẬT NỘI KHOA, CHUYÊN NGÀNH TIÊU HÓA 121
NỘI SOI RUỘ
T NON BÓNG KÉP
(Double Baloon Endoscopy)
I. ĐẠI CƯƠNG
Kỹ thuật nội soi ruột non bằng bóng đôi được phát minh bởi Giáo sư Hirononi
Yamamoto vào năm 2001, kỹ thuật này dựa trên nguyên lý sử dụng hai bóng được gắn
trên đầu ống soi và overtube có thể được bơm hơi và làm xẹp bởi hệ thống bơm có điều
khiển. Kể từ đó đến nay, kỹ thuật này được phát triển đến hoàn thiện và có rất nhiều
ứng dụng trên lâm sàng trong chẩn đoán và điều trị các bệnh lý ở ruột non.
II. CHỈ ĐỊNH
Sinh thiết các tổn thương ở ruột non sau khi tiến hành nội soi bằng viên nang
phát hiện được.
Chảy máu do tổn thương nghi ngờ từ ruột non
Chẩn đoán và điều trị các tổn thương làm hẹp ruột non
Chẩn đoán khối u ruột non
Bệnh Crohn ruột non
Điều trị lấy dị vật ở ruột non
Phát hiện các nguyên nhân gây tắc ruột
Soi đại tràng các trường hợp khó
III. CHỐNG CHỈ ĐỊNH
Nghi ngờ hội chứng mạch vành cấp
Tăng huyết áp chưa kiểm soát được
Nghi ngờ thủng tạng rỗng
Nghi ngờ phình, tách động mạch chủ
Người bệnh trong tình trạng suy hô hấp
Người bệnh suy tim nặng
Người bệnh rối loạn tâm thần không hợp tác
Chống chỉ định tương đối: tụt huyết áp huyết áp tâm thu < 90mmHg.
IV. CHUẨN BỊ
1. Người thực hiện
Bác sĩ: 01 bác sĩ đã có chứng chỉ tốt nghiệp nội soi tiêu hóa.
Điều dưỡng: 02
HƯỚNG DẪN QUY TRÌNH KỸ THUẬT NỘI KHOA, CHUYÊN NGÀNH TIÊU HÓA
122
2. Phương tiện
01 Máy nội soi bóng kép: EN-450P5 và EN-450T5 hoặc tương đương, máy có
chiều dài 2 m, đường kính ngoài 8,5 mm, kênh 2,2 mm.
01 Overtube (TS-12140, TS-13140)
01 Bóng soi
Máy bơm CO2
Máy C- arm
Máy theo dõi lifescope và dụng cụ cấp cứu: mặt nạ, bóng bóp, nội khí quản.
Thuốc mê và tiền mê: midazolam 5mg: 2 ống, fantanyl 0,1 mg: 2 ống,
propofol: 2 ống.
01 kìm sinh thiết
02 lọ đựng bệnh phẩm
02 bơm tiêm 20 ml
06 đôi găng tay
02 áo mổ
3. Người bệnh
Chuẩn bị người bệnh.
Giải thích cho người bệnh: mục đích, tai biến của thủ thuật.
Những người bệnh nguy cơ cao: tuổi > 60, nghi ngờ có bệnh lý tim - phổi mạn
tính cần làm thêm xét nghiệm điện tâm đồ và X quang tim phổi.
Chuẩn bị nội soi bóng kép qua đường miệng người bệnh cần chuẩn bị nhịn ăn.
Chuẩn bị nội soi bóng kép qua đường hậu môn người bệnh cần được thụt tháo, hoặc
uống thuốc làm sạch đại tràng: ví dụ tối ngày hôm trước tiến hành nội soi bóng kép
uống sennoside trước khi đi ngủ, dùng polyethylene glycol.
4. Hồ sơ bệnh án
Kiểm tra không có chống chỉ định.
Nhận giấy chỉ định.
Giải thích người bệnh ký giấy đồng ý làm thủ thuật.
V. CÁC BƯỚC TIẾN HÀNH
Mời người bệnh vào phòng, hướng dẫn người bệnh nằm lên cáng thủ thuật.
Mắc monitor theo dõi, theo chỉ định của bác sĩ soi.
Tiến hành gây mê theo chỉ định của bác sĩ.
Nội soi bóng kép qua miệng hướng dẫn người bệnh nằm tư thế nghiêng trái,
chân trên co, chân dưới duỗi. Cho người bệnh ngậm canun, bắt đầu đưa máy soi và
HƯỚNG DẪN QUY TRÌNH KỸ THUẬT NỘI KHOA, CHUYÊN NGÀNH TIÊU HÓA 123
bóng có bôi trơn Xylocaine jelly qua đường miệng, khi máy soi vào dạ dày hút hơi và
dịch dạ dày tránh để cuộn máy, khi máy soi vào tới hang vị điều dưỡng phụ bắt đầu luồn
overtube với kỹ thuật đẩy kéo dựa trên nguyên lý bóng ở phần đầu có tác dụng giữ chặt
vào thành ống tiêu hóa giúp máy soi có thể đi vào vị trí sâu hơn mà không bị cuộn máy,
bóng thứ hai giúp máy không bị kéo ra ngoài khi thao tác overtube quan sát niêm mạc
dạ dày hành tá tràng và tá tràng, ruột non. Ra y lệnh chụp ảnh minh họa tổn thương,
hoặc sinh thiết nếu cần.
Hình 1. Hình ảnh minh họa nội soi bóng kép qua đường miệng
Nội soi bóng kép qua đường hậu môn, đưa máy qua đại tràng qua van hồi manh
tràng đến vị trí ruột non, quan sát tổn thương ở niêm mạc ruột non.
Hình 2. Hình ảnh minh họa nội soi bóng kép qua đường hậu môn
HƯỚNG DẪN QUY TRÌNH KỸ THUẬT NỘI KHOA, CHUYÊN NGÀNH TIÊU HÓA
124
Nội soi ruột non bằng bóng kép qua đường miệng và đường hậu môn cho phép
khảo sát toàn bộ niêm mạc ruột non.
Theo dõi toàn trạng người bệnh trong toàn bộ quá trình làm thủ thuật.
Sau khi kết thúc thủ thuật, đánh và in kết quả.
Sau khi bác sĩ kết thúc quá trình nội soi, điều dưỡng phải giúp người bệnh lau
miệng, đỡ người bệnh dậy và đưa người bệnh ra khỏi phòng nội soi tới nơi ngồi chờ.
Hướng dẫn người bệnh bổ sung thêm phiếu xét nghiệm sinh thiết nếu cần.
Điều dưỡng rửa máy theo quy trình kỹ thuật.
Trả kết quả nội soi cho người bệnh.
VI. THEO DÕI
Theo dõi toàn trạng người bệnh trong quá trình làm thủ thuật, theo dõi tình trạng
thành bụng và ỉa máu (vì hai biến chứng hay gặp là thủng ruột non và chảy máu ruột non).
VII. TAI BIẾN VÀ XỬ TRÍ
Phát hiện và xử trí các biến chứng chảy máu khi lấy bệnh phẩm, mạch chậm hoặc
ngừng tim do cường phế vị, biến chứng thủng ruột non, ghi vào phiếu trả kết quả hoặc
cho người bệnh nhập viện xử trí tiếp tùy thuộc từng biến chứng.
TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. H. Niwa. H. Tajiri, M. Nakajima, K Yasuda (2008). New Challenges in
Gastrointestinal Endoscopy. Springer. pp243-262
2. K. Sugano. H. Yamamoto. H. Kita (2006). Double-Balloon Endoscopy Theory
and Practice. Springer. pp1-21