Nội soi thận qua da điều trị sỏi san hô: 10 năm kinh nghiệm của Bệnh viện Việt Pháp Hà Nội

Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 16 * Phụ bản của Số 3 * 2012<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> NỘI SOI THẬN QUA DA ĐIỀU TRỊ SỎI SAN HÔ: 10 NĂM KINH NGHIỆM<br /> CỦA BỆNH VIỆN VIỆT PHÁP HÀ NỘI<br /> Lê Sĩ Trung*, Barbe Y.P*, Bire J*, Buttin F.X*, Delorme E*, Lienhart J*, Lombard M*, Mege J *,<br /> Mettetal P*, Parietti R*, Sarkissian J*, Schoenahl C*, Trackoёn G*, Vantherin R*<br /> <br /> TÓM TẮT<br /> Đặt vấn đề và mục tiêu: Nghiên cứu hồi cứu kết quả và biến chứng của nội soi thận qua da (NSTQD)<br /> điều trị ngoại khoa sỏi san hô trong 10 năm tại bệnh viện Việt Pháp Hà Nội (HFH).<br /> Đối tượng và phương pháp nghiên cứu: Trong 10 năm, từ 2001-2011, 268 bệnh nhân có sỏi san hô đã<br /> được điều trị bằng phương pháp NSTQD tại bệnh viện Việt Pháp. Tỷ lệ nam/ nữ là 158/110. Tuổi trung bình:<br /> 48,7 (20-85). Tất cả các bệnh nhân được nghiên cứu các dữ liệu trước – trong và sau mổ. Phẫu thuật bao gồm<br /> hai loại: NSTQD đơn thuần hoặc NSTQD phối hợp với TSNCT (tán sỏi ngoài cơ thể). Đánh giá kết quả thành<br /> công nếu hết sỏi hoặc còn mảnh sỏi < 5mm. Thất bại nếu phải chuyển mổ mở lấy sỏi.<br /> Kết quả: Tổng số 280 sỏi san hô trong đó 217 trường hợp (77,5%) là sỏi san hô toàn phần, kích thước sỏi<br /> trung bình 55,6mm (25-126), 27 thận đơn độc, 12 sỏi san hô hai bên, 38 bệnh nhân có tiền sử ngoại khoa (trong<br /> đó 21 trường hợp đã mổ thận lấy sỏi cùng bên, 8 bệnh nhân đã được cắt cực dưới thận và 9 tán sỏi ngoài cơ<br /> thể).Thời gian mổ trung bình: 72 phút (40-120), thời gian nằm viện 4,5 ngày (3-17). Tỷ lệ thành công của<br /> NSTQD đơn thuần là 75,36% (211/280 ca) và 90,36% (253/280 ca) của NSTQD phối hợp với TSNCT. Duy<br /> nhất 1 trường hợp thất bại phải chuyển sang mổ mở 0,36% (1/280 ca). Các biến chứng được ghi nhận: tổn<br /> thương động mạch thận 2,5% (7/280 ca) trong đó 2 trường hợp phải cắt thận cầm máu và 5 trường hợp được<br /> gây tắc mạch thận chọn lọc. Thủng đại tràng sau phúc mạc: 1,07% (3/280 ca). Cơn đau quặn thận 1,79%<br /> (5/280 ca). Nhiễm trùng tiết niệu có sốt > 38,5ºC: 5,07% (17/280 ca).<br /> Kết luận: Nội soi thận qua da là lựa chọn đầu tiên trong điều trị ngoại khoa sỏi san hô do tính hiệu quả, độ<br /> an toàn cao và tỷ lệ biến chứng thấp. Sự phối hợp giữa NSTQD với TSNCT cho phép nâng tỷ lệ thành công lên<br /> tới 90,36%. Chúng ta cần có dự án để phổ cập và phát triển nội soi thận qua da trong điều trị sỏi san hô tại Việt<br /> Nam.<br /> Từ khóa: Sỏi san hô, nội soi thận qua da, tán sỏi ngoài cơ thể.<br /> <br /> ABSTRACT<br /> PERCUTANEOUS NEPHROLITHOTOMY FOR STAGHORN CALCULUS: 10 YEARS OF<br /> EXPERIENCE ATHFH<br /> Le Si Trung, Barbe Y.P, Bire J, Buttin F.X, Delorme E, Lienhart J, Lombard M, Mege J ,<br /> Mettetal P, Parietti R, Sarkissian J, Schoenahl C, Trackoёn G, Vantherin R<br /> * Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Vol. 16 - Supplement of No 3- 2012: 250 - 255<br /> Introduction and Objective: Retrospective evaluation of efficacy and complications of percutaneous<br /> nephrolithotomy (P.C.N.L) in the surgical treatment of staghorn calculus during 10 years at Hanoi French<br /> Hospital (HFH).<br /> Material and method: From 2001-2011, 268 patients suffering from staghor calculus were treated at HFH<br /> Bệnh viện Việt Pháp Hà Nội<br /> Tác giả liên lạc: BS. Lê Sĩ Trung<br /> *<br /> <br /> Chuyên Đề Thận Niệu 2012<br /> <br /> ĐT: 09 151 55555<br /> <br /> Email: lesitrung@hotmail.com<br /> <br /> 249<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 16 * Phụ bản của Số 3 * 2012<br /> <br /> by P.C.N.L. They are 158 males and 110 female. Average age is 48.7 (20-85). All the patients were evaluated: pre<br /> – per - post intervention information. The intervention including either P.C.N.L monotherapy or combination<br /> P.C.N.L/E.S.W.L (Extracorporeal shock wave lithotripsy). The success of intervention is defined as stone free or<br /> residual fragment 38.5ºC: 5.07 % (17/280 cases).<br /> Conclusion: P.C.N.L is the first choice for surgical treatment of staghorn calculus due to its safety, low<br /> complication, feasibility and effectiveness. Combination P.C.N.L/ E.S.W.L allows to increase the rate success up<br /> to 90.36%. We have to have a project for developing NLPC in the treatment of staghorn calculus in Vietnam.<br /> Key words: Staghorn calculus, Percutaneous nephrothotomy, Extracorporeal shock wave lithotripsy.<br /> <br /> ĐẶT VẤN ĐỀ<br /> Sỏi tiết niệu chiếm tỷ lệ cao nhất (>40%)<br /> trong các bệnh lý về đường tiết niệu, trong đó<br /> sỏi san hô - một dạng sỏi phức tạp nhất - lại<br /> chiếm một tỷ lệ không nhỏ (>30%)(3,4,7,8,11,).<br /> <br /> Thu thập các dữ liệu lâm sàng, X quang, cấy<br /> nước tiểu, chức năng thận trước và sau mổ.<br /> <br /> Phân loại sỏi san hô<br /> Sỏi san hô toàn phần: sỏi chiếm toàn bộ bể<br /> thận và các đài thận.<br /> <br /> Trên thế giới, tại các nước phát triển, ngay từ<br /> thập kỉ 80, nội soi thận qua da (NSTQD) đã<br /> được coi là tiêu chuẩn vàng trong điều trị sỏi<br /> san hô(3,7,8). Đây là một phẫu thuật ít xâm hại, tỉ<br /> lệ biến chứng thấp, thời gian nằm viện ngắn và<br /> có thể thay thế cho hầu hết các phẫu thuật<br /> mở(2,3,7,8).<br /> <br /> Sỏi san hô bán phần: gồm sỏi bể thận và ít<br /> nhất một đài thận.<br /> <br /> Điều trị ngoại khoa sỏi san hô tại Việt Nam<br /> hiện nay chủ yếu vẫn là mổ mở. Đây là một<br /> phẫu thuật nặng nề với thời gian nằm viện kéo<br /> dài và có những ảnh hưởng xấu tới chức năng<br /> thận (2,3,5,4,11).<br /> <br /> Chuyển tư thế nằm sấp, chọc dò và nong<br /> đường hầm vào thận dưới sự kiểm soát của màn<br /> Rx.<br /> <br /> Chúng tôi tiến hành nghiên cứu nhằm đánh<br /> giá kết quả của phương pháp NSTQD trong<br /> điều trị sỏi san hô tại bệnh viện Việt Pháp Hà<br /> Nội (HFH) qua 10 năm từ 2001-2011.<br /> <br /> ĐỐI TƯỢNG - PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU<br /> Nghiên cứu hồi cứu 268 bệnh nhân sỏi san<br /> hô đã được điều trị bằng phương pháp NSTQD<br /> tại HFH từ 2001-2011.<br /> <br /> 250<br /> <br /> Nội soi thận qua da<br /> Gây mê toàn thân.<br /> Đặt sonde niệu quản, bơm hỗn dịch Xanh<br /> Methylen và thuốc cản quang lên đài bể thận.<br /> <br /> Đặt máy nội soi thận qua đường hầm vào<br /> khoang thận để tiến hành tán sỏi và lấy mảnh<br /> sỏi ra bằng Calculson, Lithoclast và Pince.<br /> Đặt dẫn lưu thận.<br /> <br /> Tán sỏi ngoài cơ thể (TSNCT)<br /> Gây mê toàn thân.<br /> Sử dụng máy tán sỏi Direx với công suất 22<br /> Kw, tối đa 3000 lần sóng xung kích.<br /> <br /> Chuyên Đề Thận Niệu 2012<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 16 * Phụ bản của Số 3 * 2012<br /> Đánh giá kết quả<br /> Tốt: Hết sỏi hoặc còn mảnh sỏi 5 mm, cần điều trị phối hợp<br /> với TSNCT hoặc nội soi niệu quản.<br /> Thất bại: Phải chuyển mổ mở.<br /> <br /> KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU<br /> Bệnh nhân<br /> Tổng số 268 bệnh nhân. Nam/Nữ: 158/110.<br /> Tuổi trung bình 48,7 tuổi (20-85).<br /> Kích thước sỏi trung bình 55,6mm(25-126).<br /> Sỏi san hô cả hai bên: 12 bệnh nhân.<br /> Tổng số sỏi 280 trong đó sỏi san hô toàn<br /> phần: 217 ca (77,5 %), sỏi san hô bán phần: 63 ca<br /> (22,5%).<br /> Sỏi san hô trên thận độc nhất: 27/280 ca (9,64<br /> %).<br /> Tiền sử can thiệp ngoại khoa trên cùng thận<br /> có sỏi 38/280 ca (13,57 %). (Mổ thận lấy sỏi: 21, cắt<br /> cực dưới thận: 8, TSNCT: 9).<br /> <br /> Phẫu thuật<br /> NSTQD đơn thuần: 328 lần trong đó:<br /> +1 NLPC: 232 ca.<br /> +2 NLPC: 48 ca.<br /> Số đường hầm vào thận<br /> +1 đường hầm (qua đài dưới): 253/280 ca<br /> (90,36%).<br /> +2 đường hầm (qua đài dưới và đài giữa):<br /> 27/280 ca (9,64%).<br /> NSTQD phối hợp<br /> +NSTQD + TSNCT: 89 ca.<br /> +NSTQD + Nội soi niệu quản: 04 ca.<br /> +NSTQD + Sonde JJ: 42 ca.<br /> <br /> Kết quả<br /> Thời gian mổ trung bình: 72 phút (40-120).<br /> Thời gian nằm viện trung bình: 4,5 ngày (3 17).<br /> Tốt:<br /> +NSTQD đơn thuần: 211/280 ca (75,36%).<br /> <br /> Chuyên Đề Thận Niệu 2012<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> +NSTQD phối hợp với TSNCT: 253/280 ca<br /> (90,36 %).<br /> Khá: 68/280 ca (24,28%), còn sỏi > 5mm cần<br /> tiếp tục TSNCT.<br /> Thất bại: 1/ 280 (0,36 %) phải chuyển mổ mở.<br /> <br /> Biến chứng<br /> Chảy máu<br /> Cắt thận cầm máu: 02/ 280 ca (0,71 %).<br /> Gây tắc mạch thận chọn lọc: 05/280 ca<br /> (1,78%).<br /> Mất máu phải truyền máu: 15/280 ca (5,36%).<br /> Thủng đại tràng sau phúc mạc: 03/280 ca<br /> (1,07%).<br /> Tụ máu và nước tiểu quanh thận: 7/280 ca<br /> (2,5%) trong đó có 1 ca phải dẫn lưu sau phúc<br /> mạc.<br /> Cơn đau quặn thận: 05/208 cas (1,78 %) (4 nội<br /> soi niệu quản).<br /> Nhiễm khuẩn tiết niệu có sốt > 38,5o: 17/280<br /> ca (6,07 %).<br /> <br /> BÀN LUẬN<br /> Thực trạng phẫu thuật NSTQD trong điều<br /> trị sỏi san hô tại Việt Nam<br /> Trên thế giới, tại các nước phát triển, ngay từ<br /> thập kỉ 80, NSTQD đã được coi là tiêu chuẩn<br /> vàng trong điều trị sỏi san hô(3,7,8). Đây là một<br /> phẫu thuật ít xâm hại, tỉ lệ biến chứng thấp, thời<br /> gian nằm viện ngắn và có thể thay thế cho hầu<br /> hết các phẫu thuật mở(2,3,7,8).<br /> Nghiên cứu đầu tiên về NSTQD ở Việt Nam<br /> xuất bản tháng 12/2000 của Nguyễn Tuấn Vinh,<br /> Bệnh viện Bình Dân, thành phố Hồ Chí Minh(6).<br /> Tiếp theo là báo cáo của Lê Sĩ Trung, HFH, tại<br /> Hội nghị Ngoại khoa Quốc gia Việt Nam lần thứ<br /> 12 năm 2002(11). Cho đến nay, NSTQD đã được<br /> thực hiện tại một số trung tâm tiết niệu lớn ở Hà<br /> Nội, Huế và thành phố Hồ Chí Minh.<br /> Phẫu thuật mở kinh điển được sử dụng như<br /> một lựa chọn đầu tiên trong điều trị sỏi san hô tại<br /> Việt Nam. Ngay tại các bệnh viện lớn - nơi đã áp<br /> dụng thường quy phương pháp NSTQD - tỉ lệ nội<br /> <br /> 251<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 16 * Phụ bản của Số 3 * 2012<br /> <br /> soi trong điều trị sỏi san hô còn rất khiêm tốn do<br /> tính phức tạp của sỏi và sự dè dặt, thận trọng của<br /> các phẫu thuật viên (2,3,5,4,6,11).<br /> Tại Bệnh viện Bình Dân, thành phố Hồ Chí<br /> Minh, số liệu của phòng kế hoạch tổng hợp cho<br /> thấy trong thời gian từ tháng 12/2006 đến 03/2010<br /> số sỏi san hô thận được mổ là 324, trong đó số ca<br /> NSTQD chỉ là 16 ca (4,9 %). Số ca mổ mở là 308<br /> ca (95,1 %)(5).<br /> Khoa Tiết niệu Bệnh viện Việt Đức Hà Nội<br /> tổng kết 5 năm từ 2005-2009 thực hiện 78 ca<br /> NSTQD trong đó 1 ca (1,3%) là sỏi san hô (11).<br /> Bệnh viện Trung ương Huế ứng dụng thành<br /> công 67 trường hợp NSTQD trong đó có 17 sỏi<br /> san hô (25,4%) từ 08/2007-05/2010(2).<br /> Tại HFH, trong loạt nghiên cứu đầu tiên về<br /> NSTSQD năm 2002 có 28/ 48 ca (68,3%) sỏi san<br /> hô(1). Một nghiên cứu khác cũng tại HFH về<br /> NSTQD đã được công bố năm 2004 có 152/195 ca<br /> (78%) bệnh nhân sỏi san hô(2).<br /> <br /> Phẫu thuật NSTQD<br /> Chọc dò và nong đường hầm vào thận<br /> Tất cả các trường hợp NSTQD tại HFH đều<br /> thực hiện theo một quy trình thống nhất trong đó<br /> việc chọc dò và nong đường hầm được tiến hành<br /> bằng kim Chiba, dây dẫn Road Runner, bộ nong<br /> Alken dưới sự kiểm soát của X-Ray. Quy trình<br /> nghiêm ngặt này cho phép chúng tôi đạt tỉ lệ<br /> thành công gần như tuyệt đối, ngoại trừ duy nhất<br /> 01 trường hợp thất bại phải chuyển mổ mở<br /> (Calice Exclu) chiếm 0,36 %. Tỉ lệ này tại bệnh<br /> viện Bình Dân là 13,6 % (76/451 ca) với sỏi thận<br /> và 21,5 % (14/51 ca) với sỏi niệu quản(4). Tương tự,<br /> tỉ lệ mổ mở của Bệnh viện Việt Đức là 7,6 % (6/78<br /> ca)(11) và Bệnh viện Trung ương Huế là 19,4 %<br /> (13/67 ca)(2).<br /> Đặt dây dẫn an toàn qua đường hầm xuống<br /> niệu quản cho phép loại trừ nguy cơ thất bại xảy<br /> ra do lạc đường hầm trong quá trình phẫu<br /> thuật(2,3). Trong thời gian đầu khi mới áp dụng<br /> phương pháp NSTQD, do chưa ý thức được tầm<br /> quan trọng của vấn đề này chúng tôi đã gặp 5<br /> trường hợp bị lạc đường hầm trong đó 3 trường<br /> <br /> 252<br /> <br /> hợp tìm lại được đường hầm, 2 trường hợp còn lại<br /> phải chọc dò và làm đường hầm mới. Dây dẫn an<br /> toàn được đặt xuống niệu quản ngay từ đầu qua<br /> thì chọc dò hoặc sau khi đã tán sỏi đến bể thận.<br /> Chúng tôi thống nhất quan điểm của các tác<br /> giả Pháp - Mỹ về xu hướng giảm thiểu tính xâm<br /> hại của phẫu thuật bằng việc thu nhỏ đường hầm<br /> vào thận (Miniperc, la mini NLPC, NLPC<br /> Tubeless)(7,9,8). Đặc biệt trong những trường hợp<br /> nhu mô thận còn dày, đài bể thận không giãn<br /> hoặc giãn ít (nhỏ hơn kích thước gaine Amplatz<br /> 30 Ch) nguy cơ chảy máu sẽ rất cao nếu thực hiện<br /> theo kỹ thuật NSTQD kinh điển(2,3,7,9,8). Trong các<br /> tình huống này, chúng tôi chủ động khống chế<br /> nguy cơ chảy máu bằng việc đặt trực tiếp ống soi<br /> thận vào đường hầm thay vì đặt qua gaine<br /> Amplatz. Điều đó cho phép thu nhỏ kích thước<br /> đường hầm vào thận từ 30 Ch xuống 26 Ch thậm<br /> chí giảm đến 12 Ch nếu không sử dụng gaine của<br /> ống soi thận mà chỉ dùng trực tiếp dụng cụ tán<br /> sỏi khi tiếp cận từ bể thận vào đài trên hoặc đài<br /> giữa.<br /> Chúng tôi không có kinh nghiệm về kỹ thuật<br /> mở<br /> lưng<br /> tối<br /> thiểu<br /> trong<br /> NSTQD<br /> (Minilombotomie/ NLPC) và cho rằng phương<br /> pháp này có thể làm tăng tính nặng nề nếu có<br /> biến chứng do mất đi tính kín đáo của phẫu thuật<br /> nội soi với đường hầm nhỏ(2,3,7,9,8). Hơn nữa, có vẻ<br /> như, cách làm này đi ngược với xu thế chung của<br /> thế giới: “NLPC tubeless”.<br /> <br /> Số lượng đường hầm vào thận<br /> Trong NSTQD, số đường hầm vào thận tỉ lệ<br /> thuận với tỉ lệ hết sỏi, nhưng thật không may là<br /> với cả số lượng biến chứng tăng lên(2,3,7,9,8). Chúng<br /> tôi chủ trương giảm tối đa tỉ lệ biến chứng tuy<br /> nhiên vẫn tăng tỉ lệ hết sỏi dựa vào việc giảm tối<br /> đa số đường hầm vào thận đồng thời mở rộng chỉ<br /> định TSNCT phối hợp(2,3).<br /> Cho dù với tỉ lệ sỏi san hô toàn phần cao<br /> (77,5 %), chúng tôi chỉ bắt buộc phải sử dụng số<br /> lượng 2 đường hầm vào đài dưới và đài giữa<br /> trong 27/280 ca (9,64 %) giúp việc lấy tối đa sỏi.<br /> Số lượng 1 đường hầm vào thận qua đài dưới được<br /> thực hiện trong 253/280 ca (90,36 %) cho phép lấy<br /> <br /> Chuyên Đề Thận Niệu 2012<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 16 * Phụ bản của Số 3 * 2012<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> sỏi trên trục đài dưới – bể thận – đài trên và một<br /> phần đài giữa nhất là trong trường hợp đài bể<br /> thận giãn.<br /> <br /> (253/280 ca) so với 75,36 % (211/280 ca) nếu<br /> thực hiện NSTQD đơn thuần. Tỉ lệ này của<br /> Streem và cộng sự là 63% (55/87 ca)(10).<br /> <br /> NSTQD thì 2 (48 ca)<br /> NSTSQD thì 2 theo kế hoạch (31 ca) là những<br /> trường hợp đã được lên kế hoạch trước mổ, do<br /> tính phức tạp hoặc kích thước sỏi quá lớn nhằm<br /> tránh việc kéo dài thời gian trong mỗi cuộc mổ để<br /> đảm bảo an toàn tối đa cho bệnh nhân (3).<br /> <br /> Kết quả<br /> <br /> NSTSQD thì 2 theo hoàn cảnh (17 ca) bao gồm:<br /> 2 ca được phát hiện có ứ mủ thận sau khi làm<br /> đường hầm. Bệnh nhân được dẫn lưu thận, kháng<br /> sinh và nội soi tiến hành sau 3 ngày với kết quả<br /> tốt. 15 ca còn lại do tình trạng chảy máu nhiều,<br /> đột ngột trong quá trình tán sỏi và đã áp dụng<br /> các biện pháp cầm máu tạm thời không kết quả.<br /> Bệnh nhân được ngừng phẫu thuật, đặt và kẹp<br /> dẫn lưu thận. Nội soi thì 2 được tiến hành sau 2- 3<br /> ngày qua đường hẫm cũ. Tất cả các lần nội soi thì<br /> 2 đều rất thuận lợi, không chảy máu.<br /> <br /> Phối hợp NSTQD/ TSNCT<br /> Sự phối hợp NSTQD/TSNCT với mục đích<br /> làm tăng tỉ lệ hết sỏi trong điều trị ngoại khoa sỏi<br /> san hô đã được rất nhiều tác giả trên thế giới quan<br /> tâm(3,7,9,8,10).<br /> Chiến lược phối hợp hai phương pháp này<br /> của chúng tôi có điểm khác biệt với công thức<br /> “Sandwich” khá nổi tiếng của Streem năm 1987.<br /> Trong khi Streem áp dụng “NSTQD – TSNCT –<br /> NSTQD” và nhấn mạnh rằng NSTQD phải luôn<br /> là phương pháp điều trị sau cùng(10). Chúng tôi chủ<br /> trương: “NSTQD – TSNCT” hoặc “NSTQD –<br /> NSTQD – TSNCT”. Sự khác biệt ở chỗ chúng tôi<br /> luôn sử dụng TSNCT là phương pháp điều trị sau<br /> cùng dành cho những mảnh sỏi không thể tiếp<br /> cận được bằng NSTQD hoặc trong trường hợp<br /> đặc biệt khi không kịp lấy hết sỏi do phải ngừng<br /> phẫu thuật sớm vì chảy máu nặng, đột ngột trong<br /> mổ. Thì 2 của NSTQD (nếu cần) sẽ luôn được tiến<br /> hành vào ngày thứ 2 – 3 sau lần nội soi thứ nhất<br /> và sử dụng lại chính đường hầm vào thận cũ.<br /> Với 89 lần tiến hành TSNCT phối hợp<br /> chúng tôi đã nâng tỉ lệ hết sỏi lên đến 90,36%<br /> <br /> Chuyên Đề Thận Niệu 2012<br /> <br /> Thời gian mổ trung bình: 72 phút. Thới<br /> gian nằm viện: 4,5 ngày. Kết quả tốt với<br /> NSTQD đơn thuần là 75,36%, tỉ lệ này được<br /> tăng lên 90,36% khi phối hợp hai phương<br /> pháp. Duy nhất 1 trường hợp thất bại phải<br /> chuyển mổ mở (0,36%) do dị dạng giải phẫu<br /> (Calice Exclu).<br /> Số lượng biến chứng cần can thiệp ngoại<br /> khoa là 15/280 ca (5,36%) trong đó 2/280 ca<br /> (0,71%) phải cắt thận cầm máu. 5/280 ca<br /> (1,78%) được gây tắc mạch thận chọn lọc. 3/280<br /> ca (1,07%) có thủng đại tràng sau phúc mạc<br /> được điều trị bảo tồn có kết quả tốt. 4/280 ca<br /> (1,43%) cơn đau quặn thận được điều trị bằng<br /> nội soi niệu quản.<br /> Các biến chứng cần điều trị nội khoa bao<br /> gồm 39/280 ca (13,93%). Trong đó tỉ lệ hay gặp<br /> nhất là nhiễm khuẩn tiết niệu có sốt >38,5 0C.<br /> Tất cả các trường hợp đều đáp ứng tốt theo<br /> kháng sinh đồ. Vi khuẩn thường gặp là: E.Coli,<br /> Proteus, Enterobacter…Đặc biệt, chúng tôi gặp 2<br /> trường hợp Pseudomonas đa kháng thuốc được<br /> điều trị có kết quả với Tienam, Fosfocine. Cả 2<br /> bệnh nhân này đều có tiền sử mổ thận lấy sỏi.<br /> Số lượng bệnh nhân mất máu cần truyền máu<br /> là 15/280 ca (5,36%).<br /> <br /> KẾT LUẬN<br /> NSTSQD là phương pháp can thiệp ngoại<br /> khoa ít xâm hại, hiệu quả cao với tỷ lệ biến chứng<br /> thấp. Đây được coi là lựa chọn đầu tiên trong điều<br /> trị sỏi san hô.<br /> Việc phối hợp giữa NSTSQD và TSNCT cho<br /> phép tăng tỷ lệ hết sỏi lên đến 90,36%.<br /> Cần có một kế hoạch cho sự phát triển và phổ<br /> cập kỹ thuật NSTQD trong điều trị ngoại khoa sỏi<br /> san hô ở Việt Nam.<br /> <br /> TÀI LIỆU THAM KHẢO<br /> 1.<br /> <br /> Lê Sĩ Trung (2002). Đánh giá kết quả bước đầu phương pháp nội soi<br /> tán sỏi qua da phối hợp với tán sỏi ngoài cơ thể trong điều trị ngoại<br /> <br /> 253<br /> <br />