Nuôi dưỡng gia súc nhai lại - Chương 5

Chia sẻ: Nguyen Vuong | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:5

Thêm vào BST

Báo xấu

84
lượt xem 8
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Nuôi dưỡng gia súc nhai lại - Chương 5. Nhu cầu proetin

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Nuôi dưỡng gia súc nhai lại - Chương 5

Ch−¬ng 5 Nhu cÇu proetin Sinh khèi cña c¸c m« thÞt ë c¬ thÓ gia sóc: c¸c c¬, c¸c tæ chøc, ruét - gåm chñ yÕu protein vµ n−íc. L«ng vµ tãc l¹i gåm chñ yÕu lµ protein. Gia sóc kh«ng thÓ tù tæng hîp ®−îc mét sè c¸c ®¬n vÞ cÊu tróc nªn protein trong c¬ thÓ, c¸c ®¬n vÞ cÊu tróc nµy th−êng ®−îc gäi lµ c¸c axit amin kh«ng thay thÕ. Tuy nhiªn, ®Ó t¨ng thµnh phÇn protein trong c¬ thÓ, gia sóc cÇn ph¶i ®−îc cung cÊp protein. §éng vËt trªn thÕ giíi th−êng ®−îc sö dông mét c¸ch cã chñ ý v× ë ®©y v× c¸c vi sinh vËt d¹ cá cã thÓ sö dông c¸c chÊt ®¬n gi¶n nh− ammonia vµ urª ®Ó tæng hîp nªn tÕ bµo c¬ thÓ cña m×nh. Thùc tÕ chóng cã thÓ sö dông bÊt cø hîp chÊt nµo cã thÓ ph©n huû thµnh ammonia - thËm chÝ c¶ n−íc tiÓu. Protein vi sinh vËt cung cÊp cho vËt chñ phÇn lín nhu cÇu protein. V× thÕ ®Ó ®¹t hiÖu qu¶, kh«ng cÇn thiÕt ph¶i cho gia sóc nhai l¹i ¨n bÊt cø lo¹i protein nµo v× vi sinh vËt cã thÓ s¶n xuÊt ra chóng. Mì c¬ thÓ, nh− sÏ ®−îc th¶o luËn, lµ phÇn cÇn thiÕt trong thøc ¨n, chóng ®−îc dù tr÷ vµ cã thÓ ®−îc sö dông khi n¨ng l−îng trong khÈu phÇn kh«ng ®¸p øng ®ñ nhu cÇu cÇn thiÕt. Mì kh«ng cung cÊp protein. C¸c ph−¬ng ph¸p ®¸nh gi¸ nhu cÇu TÊt nhiªn, logÝc nhÊt lµ x¸c ®Þnh protein trong thøc ¨n b»ng l−îng nit¬ (N) thøc ¨n x 6,25 v× protein tinh khiÕt chøa 16% nit¬ vµ 100/16 = 6,25. Nhu cÇu cña gia sóc ®−îc biÓu thÞ b»ng protein tiªu ho¸ hoÆc protein th« cã thÓ tiªu ho¸ (digestible crude protein - DCP), v× râ rµng lµ chØ cã phÇn protein tiªu ho¸ ®−îc gia sóc sö dông. V× cã Ýt hiÓu biÕt vÒ vi sinh vËt d¹ cá ng−êi ta th−êng tÝnh protein thËt b»ng rotein tæng sè trõ ®i l−îng N protein trong thøc ¨n. Vµo cuèi nh÷ng n¨m 1940 khi ng−êi ta biÕt r»ng c¸c vi sinh vËt d¹ cá cã thÓ chuyÓn ho¸ ni t¬ phi protein (NPN) thµnh protein cho vËt chñ, hÖ thèng DCP trë nªn kh«ng ®Çy ®ñ. Thªm n÷a phÇn lín protein thøc ¨n bÞ c¸c vi sinh vËt d¹ cá ph¸ huû. Mét vÊn ®Ò lín h¬n lµ gÇn nh− tÊt c¶ protein trong ph©n th¶i ra lµ protein tÕ bµo vi sinh vËt kh«ng bÞ tiªu ho¸, chØ cã mét l−îng nhá protein khÈu phÇn lµ protein thËt kh«ng thÓ tiªu ho¸. TÊt nhiªn, ®iÒu nµy cã nghÜa tû lÖ tiªu ho¸ x¸c ®Þnh ®−îc cã rÊt Ýt ý nghÜa nÕu chóng ta nãi ®Õn tû lÖ tiªu ho¸ thùc tÕ cña protein thøc ¨n. H¬n n÷a, nÕu c¸c vi sinh vËt ph¸t triÓn trong phÇn sau ®−êng tiªu ho¸ cña ®éng vËt (xem Ch−¬ng 2), chóng còng kh«ng bÞ tiªu ho¸ vµ theo ph©n ®i ra ngoµi. ViÖc nµy lµm phøc t¹p thªm cho viÖc x¸c ®Þnh tû lÖ tiªu ho¸ protein v× mét l−îng nhá thøc ¨n bÞ lªn men ë ruét giµ ®· g©y ra nh÷ng thay ®æi lín trong tû lÖ tiªu ho¸ protein ®o ®−îc. HÖ thèng DCP ®· ®−îc thay thÕ b»ng c¸c hÖ thèng kh¸c dùa trªn c¸c kh¸i niÖm logÝc h¬n, c¸c hÖ thèng nµy ®· ®−îc xuÊt b¶n chi tiÕt (ARC, 1984; AFRC, 1993)1. C¸c kü thuËt vµ logÝc cña c¸c hÖ thèng nµy sÏ ®−îc th¶o luËn d−íi ®©y. Nguyªn t¾c ®Çu tiªn cÇn nhí vÒ c¸c hÖ thèng ®¸nh gi¸ protein míi lµ chóng xem xÐt c¸c vi sinh vËt vµ dinh d−ìng cho vi sinh vËt t¸ch khái vËt chñ vµ nhu cÇu dinh d−ìng protein cho vËt chñ. Cã c¸c lý do hîp lý ®Ó lµm viÖc nµy. Tr−øoc hÕt, cã thÓ kÕt hîp NPN ®Ó ®¸nh gi¸ nhu cÇu protein. NPN cã thÓ ®¸p øng nhu cÇu cho vi sinh vËt d¹ cá vÒ protein. Kh«ng ®¸p øng ®ñ nhu cÇu cña vi sinh vËt vÒ N lµm gi¶m hiÖu qu¶ sö dông thøc ¨n, nhu cÇu N cña vi sinh vËt cã thÓ ®¸p øng b»ng c¸c nguån N rÎ nh− urª. 32
Thø hai, khi gia sóc ®ßi hái nhiÒu protein h¬n l−îng protein do vi sinh vËt cung cÊp, chóng ta cÇn ph¶i bæ sung protein tho¸t qua kh«ng bÞ vi sinh vËt d¹ cá ph¸ huû - c¸c protein kh«ng bÞ tiªu ho¸ ë d¹ cá. Lo¹i protein nµy ®−îc biÕt ®Õn víi tªn gäi lµ proetin kh«ng bÞ ph©n gi¶i (Digestible Undegraded Protein - DUP) ®Ó ph©n biÖt víi protein ph©n gi¶i ë d¹ cá. Vi sinh vËt cã thÓ chØ sö dông mét phÇn cña tæng sè protein cã thÓ tiªu ho¸ ®−îc, phÇn nµy ®−îc gäi lµ ''protein ph©n gi¶i cã hiÖu qu¶ ë d¹ cá - ERDP''. VËt chñ (gia sóc) cã thÓ sö dông protein vi sinh vËt tæng hîp ®−îc tõ ERDP vµ tõ DUP. Nh− vËy, b©y giê chóng ta ®· thÊy râ r»ng thuËt ng÷ protein th« tiªu ho¸ ®−îc kh«ng cßn cã ý nghÜa n÷a. C¸i mµ chóng ta cÇn biÕt lµ trong tæng luîng protein th« cã trong thøc ¨n ®Æc biÖt lµ thøc ¨n bæ sung protein, cã bao nhiªu protein cã thÓ ph©n gi¶i vµ cã bao nhiªu protein kh«ng ph©n gi¶i ë d¹ cá, nh−ng cã thÓ tiªu ho¸ ®−îc ë d¹ dµy thËt vµ ruét cña gia sóc. Tæng l−îng protein vi sinh vËt cã thÓ tiªu ho¸ vµ protein tiªu ho¸ tõ thøc ¨n ®i xuèng phÇn d−íi c¬ quan tiªu ho¸ ®−îc gäi lµ protein trao ®æi (Metabolizable Protein - MP) ë Anh quèc. C¸c n−íc kh¸c sö dông c¸c thuËt ng÷ kh¸c, nh−ng tÊt c¶ c¸c hÖ thèng míi hiÖn nay ®Òu ph©n biÖt râ gi÷a nhu cÇu protein cho vi sinh vËt vµ nhu cÇu potein cho gia sóc víi mét −íc tÝnh vÒ kh¶ n¨ng cung cÊp protein cña khÈu phÇn. Nhu cÇu protein cho vi sinh vËt Nh− ®· ®Ò cËp, vi sinh vËt cã thÓ sö dông c¶ NPN vµ ERDP, c¸c hîp chÊt chøa N nµy bÞ vi sinh vËt d¹ cá ph©n gi¶i thµnh c¸c axit amin vµ ammonia. Vi sinh vËt còng cã thÓ sö dông mét l−îng nhá urª cña n−íc bät vµ m¸u quay trë l¹i d¹ cá. L−îng protein do vi sinh vËt s¶n sinh ra th«ng qua viÖc t¨ng sè l−îng c¸c tÕ bµo, sau ®ã c¸c tÕ bµo nµy trë thµnh nguån protein cho vËt chñ gÇn nh− hoµn toµn phô thuéc vµo l−îng n¨ng l−îng t¹o ra khi lªn men thøc ¨n. Nh− vËy cã mét kÕt qu¶ rÊt quan träng lµ s¶n xuÊt sinh khèi protein vi sinh vËt t−¬ng quan víi kh¶ n¨ng lªn men thøc ¨n trong khÈu phÇn, vµ th«ng th−êng l−îng thøc ¨n ®−îc lªn men l¹i cã quan hÖ rÊt chÆt chÏ víi tû lÖ tiªu ho¸ thøc ¨n, v× thÕ nhu cÇu vi sinh vËt còng cã quan hÖ chÆt chÏ víi tû lÖ tiªu ho¸. Trong c¸c thuËt ng÷ hiÖn ®¹i chóng ta chuyÓn tû lÖ tiªu ho¸ sang n¨ng l−îng trao ®æi (ME) vµ biÓu thÞ nhu cÇu cña vi sinh vËt b»ng sè l−îng ERDP cho mét megajune (MJ) ME. Nh−ng vÊn ®Ò quan träng lµ t¹i sao l¹i lµm nh− vËy. HÖ qu¶ ë ®©y lµ nhu cÇu vÒ ERDP rÊt thÊp ®èi víi r¬m so víi thøc ¨n tinh v× tû lÖ tiªu ho¸ r¬m thÊp. NÕu cung cÊp cho gia sóc nhiÒu ERDP h¬n so víi kh¶ n¨ng sö dông cña vi sinh vËt th× ®¬n gi¶n ERDP sÏ bÞ l·ng phÝ vµ bÞ th¶i ra trong n−íc tiÓu. Nh− vËy, c©u hái cèt yÕu lµ ®iÒu g× sÏ x¶y ra nÕu vi sinh vËt d¹ cá sö dông ERDP Ýt h¬n nhu cÇu? Thùc tÕ, ®«i khi x¶y ra lµ chØ cÇn cho ¨n thøc ¨n cã Ýt protein th«i bëi v× nhu cÇu vÒ protein cña vËt chñ thÊp h¬n l−îng protein do vi sinh vËt s¶n xuÊt ra. ë ®©y c¸c b»ng chøng lµ kh¸ râ rµng. Trong thùc tÕ cÇn cho gia sóc ¨n khÈu phÇn cã ®ñ ERDP nh»m t¨ng hiÖu qu¶ sö dông thøc ¨n h¬n lµ ®¸p øng ®ñ nhu cÇu protein cho gia sóc. NÕu thiÕu ERDP th× tû lÖ tiªu ho¸ thøc ¨n sÏ gi¶m vµ l−îng thøc ¨n ¨n vµo còng gi¶m. Cã sù sai kh¸c nhá gi÷a c¸c hÖ thèng dinh d−ìng, nh−ng th−êng cÇn kho¶ng 8 g protein th« ë d¹ng ERDP cho mét MJ n¨ng l−îng trao ®æi (ME). Nhu cÇu protein cho gia sóc 33
Kh«ng gièng nh− vi sinh vËt nhu cÇu protein cña gia sóc biÕn ®éng phô thuéc vµo l−îng protein t¹o ra trong thÞt, s÷a vµ l«ng. L−îng thÞt t¨ng trªn mét ngµy ë c¬ thÓ bª gÇn t−¬ng tù nh− bß ®ùc thiÕn chuÈn bÞ giÕt mæ, nh−ng bß ®ùc thiÕn ¨n mét l−îng chÊt kh« thøc ¨n/ngµy cao gÊp hai lÇn l−îng nµy ë bª, v× vËy tæng l−îng protein tÝnh trªn mét ®¬n vÞ chÊt kh« thøc ¨n ph¶i cao h¬n cho bª. Bß s÷a trong thêi kú ®Çu tiÕt s÷a sÏ s¶n xuÊt nhiÒu s÷a vµ ¨n Ýt thøc ¨n h¬n so víi bß s÷a ®ang ë gi÷a kú tiÕt s÷a. KÕt qu¶ lµ bß s÷a trong thêi kú ®Çu tiÕt s÷a cÇn nhiÒu protein trªn mét ®¬n vÞ thøc ¨n, v× bß c¸i tÝch luü Ýt protein nh−ng l¹i tÝch luü nhiÒu mì. Cõu Merino (cõu lÊy l«ng) sÏ cÇn nhiÒu protein ®Ó s¶n xuÊt l«ng h¬n cõu Suffolk. NÕu gia sóc chØ nu«i ®Ó duy tr× khèi l−îng, chØ cÇn cung cÊp ®ñ protein duy tr× c¸c m« thÞt cña c¬ thÓ. Nhu cÇu duy tr× Nh− ®· ®Ò cËp tr−íc ®©y nÕu n¨ng l−îng cho duy tr× lµ ®ñ th× protein vi sinh vËt s¶n xuÊt tõ ERDP ®ñ ®¸p øng nh− cÇu duy tr× vÒ protein. Tuy nhiªn, nÕu nu«i gia sóc víi khÈu phÇn cã n¨ng l−îng thÊp h¬n nhu cÇu duy tr× th× s¶n xuÊt sinh khèi protein vi sinh vËt còng kh«ng ®ñ vµ kÕt qu¶ lµ kh«ng nh÷ng gia sóc bÞ gi¶m mì mµ c¶ protein hoÆc c¸c m« thÞt cña c¬ thÓ. Nhu cÇu sinh tr−ëng Khi gia sóc non ®−îc cai s÷a sím, chóng bÞ t¸ch ra kh«ng ®−îc bó s÷a mÑ th× nhu cÇu protein cña chóng lín h¬n l−îng protein vi sinh vËt cã thÓ cung cÊp, v× thÕ DUP ph¶i ®−îc ®−a vµo thøc ¨n nu«i d−ìng chóng. TÊt nhiªn, gia sóc non bó mÑ sÏ nhËn ®−îc protein tõ s÷a, bó sÏ lµm cho s÷a ®i qua d¹ cá th«ng qua r·nh thùc qu¶n nh− ®· th¶o luËn tr−íc ®©y (Ch−¬ng 1). §iÒu nµy lµ b×nh th−êng vµ kh«ng cÇn th¶o luËn qu¸ chi tiÕt. Nh×n chung gia sóc cã tèc ®é sinh tr−ëng cao, kÝch th−íc c¬ thÓ lín, l−îng thøc ¨n gia sóc thu nhËn nhiÒu h¬n, cÇn nhiÒu protein h¬n. §iÒu nµy cã nghÜa lµ cã sù kh¸c biÖt vÒ nhu cÇu protein gi÷a c¸c gièng gia sóc. Nh÷ng gièng cã tèc ®é sinh tr−ëng nhanh cã nhu cÇu protein cao h¬n gièng cã tèc ®é sinh tr−ëng chËm, vÝ dô, bß Charolais so víi Aberdeen Angus, cõu Suffolk so víi Cheviot, v.v. C¸c gia sóc ®ùc sÏ sinh tr−ëng nhanh h¬n gia sóc c¸i vµ gia sóc bÞ thiÕn vµ v× vËy nhu cÇu protein cho chóng còng cao h¬n. Nãi c¸ch kh¸c, nhu cÇu vÒ ERDP hoÆc protein vi sinh vËt biÕn ®éng gi÷a c¸c gièng vµ giíi tÝnh. Nhu cÇu tiÕt s÷a Bß, cõu vµ dª tiÕt s÷a sÏ s¶n xuÊt nhiÒu s÷a h¬n l−îng s÷a −íc tÝnh tõ sè l−îng thøc ¨n chóng ¨n vµo. Bëi v× chóng dù tr÷ thøc ¨n d−íi d¹ng mì trong c¬ thÓ. ViÖc cè g¾ng cung cÊp ®ñ thøc ¨n tinh cho gia sóc cao s¶n ®Ó tr¸nh viÖc huy ®éng mì th−êng lµm n¶y sinh c¸c vÊn ®Ò kh¸c. Tuy nhiªn, ®iÒu rÊt quan träng cÇn nhí lµ mì kh«ng cã liªn quan g× ®Õn sinh tæng hîp protein vi sinh vËt vµ gia sóc dù tr÷ rÊt Ýt protein. KÕt qu¶ lµ nhu cÇu DUP kh¸ lín víi gia sóc ë ®Çu thêi kú tiÕt s÷a vµ nhu cÇu nµy phô thuéc vµo viÖc gia sóc cã ë tr¹ng th¸i c©n b»ng ©m vÒ n¨ng l−îng hay kh«ng - ®iÒu nµy cã nghÜa lµ gia sóc s¶n xuÊt s÷a cã ¨n ®ñ n¨ng l−îng ®Ó s¶n xuÊt s÷a hay kh«ng hay chóng ph¶i huy ®éng mì c¬ thÓ ®Ó s¶n xuÊt s÷a. Nhu cÇu mang thai 34
NÕu gia sóc chØ mang thai kh«ng th«i vÝ dô nh− cõu vµ bß thÞt th× ERDP trong khÈu phÇn ¨n cña chóng th−êng ®−îc c©n ®èi vµi tuÇn tr−íc khi ®Î. Nhu cÇu DUP nhiÒu hay Ýt sau ®ã phô thuéc tr−íc hÕt vµo kÝch th−íc bµo thai cña bß, sè l−îng thai ë cõu vµ dª. Th«ng th−êng, trong thùc tÕ vÊn ®Ò cung cÊp protein trë nªn khã kh¨n h¬n v× khèi l−îng bµo thai cµng lín, gia sóc mang thai sÏ ¨n cµng Ýt v× søc chøa cña d¹ dµy bÞ h¹n chÕ (H×nh 21). V× nhu cÇu protein t¨ng khi l−îng thøc ¨n ¨n vµo gi¶m, do ®ã rÊt dÔ hiÓu lµ ph¶i cung cÊp DUP cho gia sóc ë giai ®o¹n cuèi thêi kú mang thai. H×nh 21. Khèi l−îng bµo thai cµng lín, gia sóc sÏ ¨n thøc ¨n cµng Ýt (H×nh ë ®©u?) HËu qu¶ cña thiÕu protein Giai ®o¹n sinh tr−ëng Kh«ng thÓ ®¸nh gi¸ ®−îc vÊn ®Ò cung cÊp protein khi kh«ng cã hiÓu biÕt ®iÒu g× sÏ x¶y ra nÕu kh«ng ®¸p øng ®ñ nhu cÇu protein cña gia sóc. VÝ dô, nÕu gia sóc kh«ng ®−îc ¨n ®ñ protein th× m« thÞt gi¶m ph¸t triÓn. Khèi l−îng c¬ thÓ t¨ng ë gia sóc sinh tr−ëng chñ yÕu lµ t¨ng c¸c tÕ bµo m« thÞt, tèc ®é sinh tr−ëng gi¶m khi hiÖu qu¶ sö dông thøc ¨n gi¶m, dï gi¶ sö r»ng ERDP ®¸p øng ®−îc nhu cÇu. C©u hái ë ®©y lµ mét giai ®o¹n sinh tr−ëng kÐm cã ®−îc bï l¹i ë gia ®o¹n sau hay kh«ng? NÕu nu«i gia sóc ë tr¹ng th¸i duy tr× hoÆc thÊp h¬n trong mïa ®«ng hoÆc mïa kh«, th× sinh tr−ëng bï sÏ xÈy ra khi sù thiÕu hôt dinh d−ìng ®−îc hiÖu chØnh. HiÖn t−îng nµy thÊy rÊt râ ë vïng nhiÖt ®íi vµ cËn nhiÖt ®íi voµ mïa m−a vµ ë vïng «n ®íi sau giai ®o¹n mïa ®«ng lµ mïa cá mäc t−¬i tèt - mïa xu©n. Nh− vËy, kh«ng ph¶i lóc nµo kinh tÕ khi ®¸p øng ®Çy ®ñ nhu cÇu protein cña gia sóc, nÕu chóng ®−îc ch¨n th¶ tr−íc khi giÕt thÞt hoÆc chóng sÏ ®−îc mæ thÞt trong mïa m−a. NÕu gia sóc thu nhËn ®ñ protein trong giai ®o¹n møc dinh d−ìng thÊp th× sinh tr−ëng bï sÏ rÊt Ýt. Trong lóc sÏ lu«n lu«n kinh tÕ khi cho gia sóc ¨n ®ñ ERDP, cho ¨n ®ñ DUP ®«i khi l¹i kh«ng kinh tÕ. Nh− vËy, nhu cÇu protein rÊt kh¸c nhau tuú thuéc vµo møc dinh d−ìng protein tr−íc ®©y. Gia sóc ®−îc nu«i d−ìng kÐm ®ang trong giai ®o¹n nu«i d−ìng phôc håi cã nhu cÇu protein/®¬n vÞ khèi l−îng cao h¬n nhu cÇu nµy ë gia sóc ®−îc nu«i d−ìng tèt. Giai ®o¹n tiÕt s÷a Kh«ng nh− gia sóc sinh tr−ëng, gia sóc tiÕt s÷a kh«ng cã tiÕt s÷a bï v× c¬ thÓ gia sóc hoÆc m« thÞt kh«ng cã t¸c dông nhiÒu trong bï ®¾p thiÕu hôt protein. Nh− ®· ®Ò cËp tr−íc ®©y, viÖc cung cÊp protein trong giai ®o¹n ®Çu kú tiÕt s÷a lµ rÊt quan träng ®Ó gióp gia sóc cho s÷a ®¹t n¨ng suÊt cao, vµ duy tr× ®é bÒn cña chu kú s÷a. CÇn th−êng xuyªn l−u ý r»ng cõu c¸i kh«ng gièng bß s÷a vµ v× vËy kh«ng cÇn thiÕt ph¶i cã sù chó ý nh− nhau. Thùc tÕ, nh− ®· ®Ò cËp ë Ch−¬ng 1, tÝnh theo ®¬n vÞ khèi l−îng c¬ thÓ, cõu mÑ nu«i hai hoÆc nhiÒu cõu con cã s¶n l−îng s÷a ngang b»ng víi bß c¸i n¨ng suÊt s÷a 30-35 kg/ngµy v× thùc tÕ s÷a cõu cã tû lÖ mì cao h¬n. Cõu c¸i kh«ng cÇn ®−îc l−u ý nhiÒu vÒ nu«i d−ìng. Protein cho cõu ë giai ®o¹n ®Çu tiÕt s÷a còng quan träng nh− ®èi víi bß cao s¶n. Giai ®o¹n mang thai Bµo thai lµ phÇn ®−îc −u tiªn cao vµ trong thùc tÕ gia sóc sÏ sö dông m« thÞt ®Ó duy tr× sù ph¸t triÓn cña bµo thai trong giai ®o¹n thiÕu thøc ¨n. ViÖc nµy lµm gia sóc c¸i 35
bÞ yÕu, dÔ mÉn c¶m víi c¸c vÊn ®Ò nh− sa d¹ con vµ rÊt khã lµm cho bÇu vó hoµn chØnh ®Ó s¶n xuÊt nhiÒu s÷a. Trong c¸c tr−êng hîp nghiªm träng h¬n, thai bÞ gi¶m khèi l−îng, kh¶ n¨ng sèng sãt khi ®Î gi¶m. NÕu con mÑ l¹i cã Ýt hoÆc kh«ng cã s÷a th× t×nh h×nh cña con con sÏ lµ cùc kú nghiªm träng. V× thÕ, kh«ng lÊy g× lµm ng¹c nhiªn lµ c¸c gia sóc ®· tiÕn ho¸ ®Ó chØ sinh ®Î khi thøc ¨n ®Çy ®ñ. ë nh÷ng vïng «n ®íi, gia sóc th−êng ®Î vµo cuèi mïa xu©n, ®Çu mïa hÌ, cßn ë nh÷ng vïng kh« chóng ®Î vµo mïa m−a. C¸c c¬ chÕ kh¸c nhau ®· tiÕn ho¸ ®Ó ®¶m b¶o viÖc nµy sÏ x¶y ra, vÝ dô cõu th−êng phèi gièng vµo nh÷ng ngµy cã thêi gian ban ngµy ng¾n. X¸c ®Þnh gi¸ trÞ protein c¸c lo¹i thøc ¨n Lý thuyÕt vÒ ERDP vµ DUP t−¬ng ®èi míi vµ v× vËy vÉn cßn nhiÒu ®iÒu ph¶i häc. ERDP vµ DUP trong thøc ¨n liªn quan víi nhau, protein th« hoÆc lµ ERDP hoÆc lµ DUP vµ chóng lµ phÇn chñ yÕu cña tæng protein th«. Sù phøc t¹p lµ ë chç sù kh¸c nhau gi÷a hai thµnh phÇn nµy kh«ng ph¶i lµ mét h»ng sè. Sù sai kh¸c nµy lµ lín nhÊt ®èi víi c¸c h¹t thøc ¨n cã kÝch cì nhá vµ v× vËy th«ng th−êng sai kh¸c nµy ë c¸c thøc ¨n bæ sung protein lín h¬n sai kh¸c nµy ë c¸c thøc ¨n kh¸c. H·y t−ëng t−îng bß c¸i ¨n ®Çy måm bét ®Ëu t−¬ng vµ quan s¸t ®iÒu g× x¶y ra khi bét ®Ëu t−¬ng ®−îc n−íc bät lµm Èm vµ ®i vµo d¹ cá. V× bét ®Ëu t−¬ng cã kÝch cì nhá cã thÓ cã haiÞ− kiÖn x¶y ra. HÇu hÕt bét ®Ëu t−¬ng ®−îc vi sinh vËt ph©n gi¶i hoÆc hÇu hÕt bét ®Ëu t−¬ng tho¸t qua khái d¹ cá kh«ng bÞ ph©n gi¶i v× kÝch cì chóng ®ñ nhá ®Ó tho¸t qua. SÏ lµ logÝc ®Ó gi¶ sö r»ng tèc ®é ph©n gi¶i cña bét ®Ëu t−¬ng hoÆc tèc ®é tho¸t qua cña bét ®Ëu t−¬ng phô thuéc vµo tèc ®é x¶y ra hai qu¸ tr×nh nµy. Tèc ®é ph©n gi¶i, tèc ®é tho¸t qua vµ tû lÖ gi÷a ERDP vµ DUP kh«ng ph¶i lµ h»ng sè ®èi víi mét lo¹i thøc ¨n v× tèc ®é tho¸t qua rÊt biÕn ®éng, ®Æc biÖt víi møc nu«i d−ìng. V× vËy cÇn ph¶i ®−a ra c¸c gi¸ trÞ ERDP/DUP kh¸c nhau cho bét ®Ëu t−¬ng tuú thuéc vµo møc nu«i d−ìng vµ hoµn c¶nh. VÝ dô, gi¸ trÞ ERDP vµ DUP cho bß s÷a kh¸c gi¸ trÞ nµy cho bß sinh tr−ëng hoÆc bß ®ang nu«i con (B¶ng 3) B¶ng 3. VÝ dô vÒ sù kh¸c nhau theo tû lÖ phÇn tr¨m cña ERDP vµ DUP trong protein bæ sung ë c¸c hÖ thèng nu«i d−ìng kh¸c nhau Nguån Bß s÷a Bß vç bÐo Bß nu«i con protein Bét ®Ëu 50 50 65 35 85 15 t−¬ng Bét c¸ 30 70 35 65 40 60 36