intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE
 » 
 » 

PHÂN TÂM HỌC NHẬP MÔN - PHẦN 3: TỔNG QUÁT VỀ CÁC CHỨNG BỆNH THẦN KINH – 2

Chia sẻ: Muay Thai | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:16

Thêm vào BST
Báo xấu
120
lượt xem 13
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Sự phát triển này tiến hành nhanh đến nỗi sự quan sát trực tiếp không thể có được những hình ảnh cố định rõ ràng. Chỉ nhờ vào môn phân tâm học, chúng ta mới có thể dựa vào các chứng bệnh thần kinh để tìm ra những giai đoạn xa xôi nhất của sự phát triển khát dục (libido). Tất nhiên đó chỉ là những công trình xây dựng, nhưng nhờ thực hành môn phân tâm học các bạn sẽ thấy những công trình xây dựng này thực có ích và cần thiết. Các bạn sẽ hiểu tại sao...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: PHÂN TÂM HỌC NHẬP MÔN - PHẦN 3: TỔNG QUÁT VỀ CÁC CHỨNG BỆNH THẦN KINH – 2

  1. Phên têm hoåc nhêåp mön 17 nhûäng giai àoaån trong thúâi kyâ xaãy ra trûúác thúâi kyâ 3 tuöíi naây. Sûå phaát triïín naây tiïën haânh nhanh àïën nöîi sûå quan saát trûåc tiïëp khöng thïí coá àûúåc nhûäng hònh aãnh cöë àõnh roä raâng. Chó nhúâ vaâo mön phên têm hoåc, chuáng ta múái coá thïí dûåa vaâo caác chûáng bïånh thêìn kinh àïí tòm ra nhûäng giai àoaån xa xöi nhêët cuãa sûå phaát triïín khaát duåc (libido). Têët nhiïn àoá chó laâ nhûäng cöng trònh xêy dûång, nhûng nhúâ thûåc haânh mön phên têm hoåc caác baån seä thêëy nhûäng cöng trònh xêy dûång naây thûåc coá ñch vaâ cêìn thiïët. Caác baån seä hiïíu taåi sao bïånh lyá hoåc laåi coá thïí tòm ra àûúåc nhûäng sûå kiïån maâ chuáng ta khöng biïët àûúåc trong caác àiïìu kiïån bònh thûúâng. Bêy giúâ chuáng ta coá thïí biïët roä àúâi söëng tònh duåc cuãa treã con trûúác khi chuáng chuá yá àïën cú quan sinh duåc, sûå chuá yá naây àûúåc sûãa soaån trong thúâi gian àêìu tiïn cuãa àûáa beá trûúác khi thúâi kyâ tiïìm taâng vaâ bùæt àêìu àûúåc töí chûác chùåt cheä trong thúâi kyâ dêåy thò. Trong thúâi kyâ àêìu tiïn coá möåt thûá töí chûác loãng leão hún maâ chuáng ta goåi laâ thúâi kyâ tiïìn sinh duåc... Nhûng trong thúâi kyâ naây chñnh nhûäng khuynh hûúáng sa àoåa vaâ duâng hêåu mön chiïëm àõa võ àöåc tön chûá khöng phaãi nhûäng khuynh hûúáng sinh duåc leã teã. Sûå khaác biïåt giûäa giöëng àûåc vaâ giöëng caái chûa giûä vai troâ gò hïët, thay vaâo àoá chó coá sûå khaác biïåt giûäa tñch cûåc vaâ tiïu cûåc, sûå khaác biïåt naây baáo trûúác tñnh caách phên cûåc cuãa tònh duåc. Trong nhûäng hoaåt àöång cuãa thúâi kyâ naây, àiïìu chuáng ta coá thïí goåi laâ giöëng àûåc xuêët hiïån dûúái hònh thûác möåt khuynh hûúáng muöën ngûå trõ chùèng mêëy luác biïën thaânh àöåc aác. Nhûäng khuynh hûúáng tiïu cûåc gùæn liïìn vaâo möåt miïìn tònh duåc chung quanh hêåu mön vaâ hêåu mön bùæt àêìu giûä möåt àõa võ quan troång. YÁ muöën xem vaâ biïët àûúåc phaát hiïån maånh meä; yïëu töë sinh duåc chó tham dûå vaâo àúâi söëng tònh duåc vúái tû caách laâ cú quan baâi tiïët nûúác tiïíu. Nhûäng àöëi tûúång tònh duåc trong giai àoaån naây khöng thiïëu, nhûng nhûäng àöëi tûúång naây khöng cêìn thiïët phaãi hoåp laåi àïí thaânh möåt àöëi tûúång duy nhêët. Giai àoaån cuöëi cuâng cuãa thúâi kyâ naây laâ thúâi kyâ chuá yá àïën hêåu mön ài trûúác thúâi kyâ chuá àïën caác cú quan sinh duåc. Rêët nhiïìu yïëu töë trong giai àoaån àêìu tiïn naây seä tuå laåi àïí thaânh lêåp àúâi söëng tònh duåc cuöëi cuâng sau àoá vaâ nhiïìu khuynh hûúáng àêìu tiïn seä duâng àuã moåi caách àïí len loãi vaâo àúâi söëng naây. Trûúác caã giai àoaån sa àoåa - hêåu mön trong quaá trònh phaát triïín khaát duåc chuáng coân möåt thúâi kyâ töí chûác sú khai nûäa trong àoá miïìn tònh duåc seä úã núi möìm. Àùåc àiïím cuãa thúâi kyâ naây laâ tònh duåc àûúåc biïíu hiïån bùçng haânh vi muát tay, cho nïn nhûäng ngûúâi Ai Cêåp thúâi cöí àaä toã ra rêët sêu sùæc khi hònh dung àûáa beá bùçng hònh aãnh cho tay vaâo möìm muát. Nhêët laâ chuá Horus. Abraham àaä cho ta biïët http://ebooks.vdcmedia.com
  2. Sigmund Freud 18 nhûäng dêëu hiïåu àoá seä àûúåc thêëy laåi trong nhûäng giai àoaån sau àoá cuãa tònh duåc. Töi súå nhûäng àiïìu vûâa noái chó laâm caác baån mïåt nhoåc thïm chûá chùèng hiïíu biïët gò thïm. Coá thïí töi àaä ài vaâo quaá nhiïìu chi tiïët. Nhûng caác baån haäy kiïn nhêîn: sau naây caác baån seä hiïíu hïët têìm quan troång cuãa nhûäng àiïìu töi vûâa noái. Trong khi chúâ àúåi, caác baån haäy taåm chêëp nhêån rùçng àúâi söëng tònh duåc, hay sûå hoaåt àöång cuãa loâng khaát duåc, khöng phaãi tûå nhiïn maâ thaânh, phaãi traãi qua nhiïìu giai àoaån kïë tiïëp nhau, chùèng giai àoaån naâo giöëng giai àoaån naâo y nhû nhûäng giai àoaån giuáp cho möåt con ngaâi trúã thaânh con bûúám. Chöî reä cuãa sûå phaát triïín àoá chñnh laâ luác caác khuynh hûúáng leã teã chõu lïå thuöåc vaâo cú quan sinh duåc, nghôa laâ luác tònh duåc chõu lïå thuöåc vaâo sûå sinh saãn. Vêåy luác àêìu chuáng ta chó coá möåt àúâi söëng tònh duåc rúâi raåc, do caác khuynh hûúáng leã teã hoåp thaânh àïí tòm àûúåc khoaái caãm do caác cú quan trong cú thïí gêy nïn, nhûäng khuynh hûúáng naây hoaåt àöång àöåc lêåp, khöng lïå thuöåc vaâo nhau. Sûå vö trêåt tûå naây àûúåc giaãm búát nhúâ nhûäng töí chûác tiïìn sinh duåc dêîn àïën giai àoaån sa àoåa - hêåu mön, sau khi qua giai àoaån bùçng möìm, giai àoaån thö sú nhêët. Thïm vaâo àoá coá nhiïìu hoaåt àöång khaác chûa àûúåc biïët àïën àêìy àuã laâm gaåch nöëi giûäa giai àoaån sau vaâ giai àoaån trûúác vaâ cao hún. Sau naây chuáng ta seä hiïíu roä hïët têìm quan troång cuãa sûå phaát triïín lêu daâi vaâ àïìu àùån cuãa sûå khaát duåc trong quan niïåm vïì caác chûáng bïånh thêìn kinh. Ngaây nay chuáng ta xeát àïën möåt khña caånh khaác cuãa sûå phaát triïín naây, nghôa laâ nhûäng liïn quan giûäa nhûäng khuynh hûúáng leã teã vaâ àöëi tûúång. Hay noái cho àuáng ra chuáng ta xeát nhanh sûå phaát triïín naây àïí röìi dûâng laåi lêu hún trûúác möåt trong caác kïët quaã chêåm chaåp àaåt àûúåc. Vêåy möåt vaâi yïëu töë cêëu thaânh cuãa baãn nùng tònh duåc coá ngay tûâ luác àêìu möåt àöëi tûúång maâ noá cêìm giûä thûåc chùåt; àoá laâ khuynh hûúáng ngûå trõ, muöën biïët vaâ xem xeát. Nhiïìu yïëu töë khaác liïn quan àïën nhiïìu miïìn tònh duåc trong thên thïí, ngay luác àêìu cuäng chó coá möåt àöëi tûúång, möåt khi coân baám vaâo nhûäng nhiïåm vuå khöng coá tñnh chêët tònh duåc, nhûng röìi boã rúi àöëi tûúång àoá ngay khi rúâi boã nhûäng nhiïåm vuå àoá. Àöëi tûúång tònh duåc thûá nhêët duâng miïång laâ àöi vuá cuãa baâ meå thoãa maän nhu cêìu nuöi ùn cuãa àûáa beá sú sinh. Sau àoá möåt khi àûáa beá àaä thoãa maän àûúåc caã tònh duåc vaâ nhu cêìu nuöi ùn, noá seä khöng cêìn àïën vuá meå nûäa, maâ thay vaâo àoá bùçng ngoán tay nghôa laâ möåt phêìn trong thên thïí noá. Khuynh hûúáng duâng möìm trúã thaânh tûå thoãa maän cuäng nhû khuynh hûúáng http://ebooks.vdcmedia.com
  3. Phên têm hoåc nhêåp mön 19 duâng hêåu mön hay duâng nhûäng miïìn tònh duåc khaác. Sûå phaát triïín sau àoá theo àuöíi hai muåc àñch: 1) thoaåt tiïn rúâi boã tñnh caách tûå thoãa maän, thay àöëi tûúång lêëy trong thên thïí mònh; 2) àöìng nhêët hoáa moåi àöëi tûúång khaác nhau cuãa nhiïìu khuynh hûúáng khaác nhau, thay chuáng bùçng möåt àöëi tûúång duy nhêët. Kïët quaã naây khöng thïí àêìy àuã hay giöëng nhû àöëi tûúång lêëy trong thên thïí àûúåc, vaâ chó àaåt àûúåc vúái àiïìu kiïån laâ möåt söë khuynh hûúáng seä bõ tiïu huãy vò khöng duâng àûúåc viïåc gò. Sûå diïîn tiïën àûa àïën viïåc choån lûåa àöëi tûúång naây hay àöëi tûúång khaác khaá phûác taåp vaâ chûa mö taã theo yá muöën. Chuáng ta chó cêìn dêîn chûáng bùçng sûå kiïån laâ khi chu kyâ êëu trô, ài trûúác giai àoaån tiïìm taâng gêìn hoaân thaânh röìi thò àöëi tûúång àûúåc choån gêìn giöëng nhû àöëi tûúång gêy nïn khoaái caãm trong thúâi kyâ coân duâng möìm. Àöëi tûúång naây khöng phaãi laâ àöi vuá ngûúâi meå nûäa nhûng vêîn laâ ngûúâi meå. Vêåy ngûúâi meå chñnh laâ àöëi tûúång dêìu tiïn cuãa tònh yïu. Chuáng ta noái àïën tònh yïu khi nhûäng khuynh hûúáng tinh thêìn cuãa baãn nùng cuãa tònh duåc giûä àõa võ quan troång nhêët trong khi nhûäng sûå àoâi hoãi vïì thên thïí hay tònh duåc cùn baãn cuãa baãn nùng tònh duåc bõ döìn eáp hay bõ quïn ài trong chöëc laát. Trong thúâi kyâ ngûúâi meå laâ àöëi tûúång àêìu tiïn cuãa tònh yïu sûå hoaåt àöång cuãa tinh thêìn àïí döìn eáp àaä bùæt àêìu laâm cho àûáa beá khöng biïët gò àïën möåt phêìn trong caác muåc àñch tònh duåc nûäa. Sûå lûåa choån ngûúâi meå laâm àöëi tûúång àêìu tiïn cuãa tònh yïu naây gùæn liïìn vaâo àiïìu maâ chuáng ta goåi laâ mùåc caãm Oedipe, sau naây seä coá möåt têìm quan troång rêët lúán trong caách giaãi thñch cùn bïånh thêìn kinh cuãa mön phên têm hoåc, vaâ coá leä laâ möåt trong caác nguyïn nhên chñnh cuãa sûå chöëng àöëi cuãa xaä höåi àöëi vúái phên têm hoåc. Caác baån haäy nghe möåt cêu chuyïån lùåt vùåt xaãy ra trong thúâi chiïën tranh. Möåt trong nhûäng ngûúâi can àaãm bïnh vûåc phên têm hoåc àûúåc àöång viïn vúái tû caách baác sô quên y túái möåt núi naâo àoá trong xûá Ba Lan vaâ àûúåc caác àöìng nghiïåp chuá yá vò nhûäng quan saát cuãa öng àöëi vúái möåt bïånh nhên. Khi àûúåc hoãi, öng ta traã lúâi laâ súã dô àaåt àûúåc kïët quaã bêët ngúâ nhû thïë laâ vò öng àaä duâng phên têm hoåc vaâ sùén saâng chó baão cho àöìng nghiïåp vïì phûúng phaáp naây. Tûâ àoá chiïìu naâo caác baác sô trong àún võ, àöìng nghiïåp hay cêëp trïn cuãa öng ta àïìu tuå hoåp àïí nghiïn cûáu phên têm hoåc. Moåi viïåc tröi chaãy nhû thûúâng cho túái höm võ baác sô cuãa chuáng ta noái vïì mùåc caãm Oedipe: möåt cêëp trïn cuãa baác sô àûáng dêåy tuyïn böë laâ öng khöng tin möåt chuát naâo vïì mùåc caãm naây vaâ öng khöng thïí cho pheáp noái http://ebooks.vdcmedia.com
  4. Sigmund Freud 20 àïën mùåc caãm àoá àöëi vúái nhûäng ngûúâi àaä coá gia àònh, nhûäng ngûúâi rêët àaáng kñnh troång trong khi hoå chiïën àêëu cho töí quöëc cuãa hoå. Vaâ öng ra lïånh cêëm khöng cho noái àïën phên têm hoåc nûäa. Võ baác sô phên têm hoåc noái trïn khöng coân àiïìu gò phaãi laâm khaác hún laâ xin àöíi sang möåt àún võ khaác. Phêìn töi, töi cho rùçng nïëu muöën chiïën thùæng maâ ngûúâi Àûác phaãi cêìn àïën möåt “töí chûác khoa hoåc” nhû thïë thò quaã laâ möåt àaåi hoåa vaâ têët nhiïn giúái khoa hoåc Àûác khöng thïí naâo tha thûá cho möåt quan niïåm löîi thúâi nhû thïë lêu hún nûäa. Mùåc caãm Oedipe laâ caái gò ghï gúám vêåy? Chó caái tïn Oedipe àuã cho caác baån àoaán ra röìi. Ai maâ chùèng biïët huyïìn thoaåi vïì àûác vua Hi Laåp Oedipe bõ söë phêån bùæt phaãi giïët cha vaâ lêëy meå àaä phaãi duâng àuã moåi caách àïí thoaát khoãi söë phêån àöåc aác àoá nhûng khöng àûúåc nïn àaä tûå trûâng phaåt bùçng caách choåc muâ àöi mùæt cuãa chñnh mònh khi biïët mònh àaä vö tònh phaåm caã hai töåi to lúán nhêët laâ giïët cha vaâ lêëy meå. Chùæc nhiïìu baån àaä vö cuâng xuác àöång khi àoåc vúã kõch cuãa Sophocle vïì vêën àïì àoá. Vúã kõch naây trònh baây cho ta biïët töåi aác cuãa Oedipe àaä dêìn dêìn àûúåc löi ra aánh saáng nhû thïë naâo khi cuöåc àiïìu tra bõ àònh trïå nhiïìu lêìn vaâ àûúåc tiïëp tuåc ra sao nhúâ coá nhiïìu dêëu hiïåu múái xuêët hiïån: vúã kõch nhû coá veã nhû diïîn tiïën trong cuöåc khaão saát cuãa phên têm hoåc. Ngûúâi meå vaâ ngûúâi vúå àau khöí Jocasta nhiïìu lêìn ngùn caãn khöng cho cuöåc àiïìu tra tiïëp diïîn, viïån cúá rùçng coá rêët nhiïìu ngûúâi àaä nùçm mú thêëy mònh nguã vúái meå mònh, nhûng àoá chó laâ nhûäng giêëc mú khöng àaáng àïí yá. Chuáng ta khöng coi khinh giêëc mú, nhêët laâ nhûäng giêëc mú àiïín hònh maâ nhiïìu ngûúâi àaä coá, chuáng ta tin rùçng giêëc mú maâ Jocasta noái àïën coá liïn quan chùåt cheä àïën cêu chuyïån kinh hoaâng vaâ kyâ laå cuãa huyïìn thoaåi . Coá àiïìu àaáng ngaåc nhiïn laâ vúã kõch cuãa Sophocle khöng hïì gêy xuác àöång hay giêån dûä cho bêët cûá möåt khaán giaã naâo, trong khi nhûäng lyá thuyïët vö haåi cuãa võ baác sô quên y noái trïn laåi laâm cho cêëp trïn cuãa öng ta giêån dûä vaâ phaãn àöëi dûä döåi nhû thïë. Vúã bi kõch naây thûåc ra coá tñnh caách vö luên vò huãy boã traách nhiïåm tinh thêìn luên lyá cuãa con ngûúâi, cho rùçng chñnh caác thêìn linh àaä coá saáng kiïën vïì töåi aác, àûa ra aánh saáng sûå bêët lûåc cuãa nhûäng khuynh hûúáng luên lyá trong con ngûúâi trûúác sûå têën cöng cuãa töåi aác. Giaá nùçm trong tay möåt nhaâ thú nhû Euripide, vúã kõch àoá coá leä seä laâ möåt dõp baây toã sûå phêîn nöå àöëi vúái thêìn linh vaâ söë mïånh. Nhûng àöëi vúái con ngûúâi ngoan àaåo nhû Sophocle thò khöng laâm gò coá chuyïån phêîn nöå, öng ta neá traánh khoá khùn bùçng caách tuyïn böë rùçng tinh http://ebooks.vdcmedia.com
  5. Phên têm hoåc nhêåp mön 21 thêìn luên lyá cao àöå àoâi hoãi con ngûúâi tuên theo yá chñ cuãa thêìn linh ngay caã khi thêìn linh ra lïånh phaåm töåi. Töi khöng thêëy caái luên lyá naây coá thïí laâ möåt sûác maånh cuãa vúã kõch, nhûng thûåc ra luên lyá khöng hïì aãnh hûúãng àïí kïët qua cuãa vúã kõch. Khaán giaã khöng hïì chöëng àöëi laåi luên lyá cuãa vúã kõch nhûng phaãn ûáng laåi yá nghôa vaâ nöåi dung vúã kõch. Khaán giaã phaãn ûáng y nhû chñnh hoå àang coá mùåc caãm Oedipe, nhû nhòn thêëy trong yá chñ cuãa thêìn linh vaâ trong lúâi tiïn tri nhûäng caái gò coá trong vö thûác cuãa hoå vaâ àang àûúåc lyá tûúãng hoáa, y nhû chñnh hoå àang coá yá muöën gaåt boã ngûúâi cha ài vaâ lêëy meå mònh. Tiïëng noái cuãa thi sô nhû baão hoå: “maây khöng thïí chöëng laåi traách nhiïåm cuãa maây. Maây coá trêìn tònh rùçng maây àaä laâm àuã moåi caách àïí cûúäng laåi yá muöën phaåm töåi cuãa maây cuäng vö ñch. Löîi cuãa maây vêîn coân àoá vò chñnh maây àaä khöng ruä boã àûúåc nhûäng yá muöën phaåm töåi, nhûäng yá àoá vêîn tiïìm taâng trong vö thûác cuãa maây”. Àoá chñnh laâ möåt sûå têm lyá. Ngay caã khi àaä döìn eáp nhûng khuynh hûúáng xêëu xa vaâo trong vö thûác röìi, trong miïång vêîn noái laâ mònh khöng coá traách nhiïåm gò caã, nhûng trong thêm têm con ngûúâi vêîn cho rùçng mònh coá traách nhiïåm maâ khöng hiïíu vò sao? Sûå thûåc mùåc caãm Oedipe laâ möåt trong caác nguyïn nhên gêy ra loâng höëi hêån giaây voâ nhûäng ngûúâi mùæc bïånh thêìn kinh. Hún thïë nûäa: trong cuöën saách cuãa töi vïì “nhûäng buöíi àêìu cuãa tön giaáo vaâ luên lyá con ngûúâi”, xuêët baãn nùm 1913 dûúái nhan àïì: “Vêåt töí vaâ kiïng kyå” töi àaä àûa ra giaã thuyïët laâ chñnh mùåc caãm Oedipe àaä laâm cho toaân thïí nhên loaåi trong nhûäng ngaây àêìu tiïn yá thûác àûúåc sûå phaåm töåi cuãa mònh trong khi chñnh sûå phaåm töåi naây laâ nguöìn göëc cuöëi cuâng cuãa moåi tön giaáo vaâ moåi luên lyá. Töi coá thïí noái nhiïìu àïën chuyïån àoá nhûng thöi àïí khi khaác. Vò möåt khi àaä noái àïën, chuáng ta khoá maâ thöi khöng noái àûúåc trong khi töi muöën quay laåi vêën àïì têm lyá caá nhên. Sûå quan saát àûáa beá trong thúâi kyâ choån lûåa àöëi tûúång trûúác khi ài vaâo thúâi kyâ tiïìm taâng àaä cho ta biïët gò vïì mùåc caãm Oedipe. Chuáng ta thêëy dïî daâng rùçng, àûáa beá chó muöën àöåc chiïëm ngûúâi meå, khoá chõu vò sûå coá mùåt cuãa ngûúâi cha, toã veã giêån döîi möîi khi ngûúâi cha toã veã êu yïëm meå vaâ khöng giêëu veã haâi loâng möîi khi cha ài xa, coá luác noái roä caãm tònh cuãa mònh vaâ hûáa laâ seä lêëy meå. Ngûúâi ta baão àoá chó laâ nhûäng yá kiïën treã con khöng liïn can gò àïën Oedipe, nhûng duâ sao àoá vêîn laâ nhûäng sûå kiïån, àaåi diïån cho mùåc caãm Oedipe. Ngûúâi ta húi ngaåc nhiïn khi thêëy chñnh àûáa beá àoá trong möåt vaâi trûúâng húåp toã ra êu yïëm àöëi vúái cha; nhûng nhûäng tònh http://ebooks.vdcmedia.com
  6. Sigmund Freud 22 caãm naây, tuy àöëi lêåp nhau úã ngûúâi lúán, laåi coá thïí hoâa húåp nhau, ài caånh nhau rêët lêu daâi trong vö thûác cuãa àûáa beá, Ngûúâi ta coân noái rùçng nhûäng tònh caãm àoá tñnh caách ñch kyã cuãa àûáa beá gêy ra thöi chûá khöng hïì coá tñnh chêët tònh duåc. Chñnh ngûúâi meå chùm soác àûáa beá vaâ àûáa beá cuäng muöën ngoaâi ngûúâi meå ra khöng ai laâm viïåc àoá caã. Àiïìu naây rêët àuáng nhûng thûåc ra trong tònh traång naây cuäng nhû trong bao nhiïu tònh traång khaác tûúng tûå, tñnh ñch kyã chó múã àûúâng cho tònh duåc sau naây thöi. Khi àûáa beá toã ra toâ moâ vïì phûúng diïån sinh lyá, khi noá muöën nguã àïm caånh ngûúâi meå, muöën xem meå tùæm rûãa hay duâng nhiïìu hònh thûác khaác thûúâng laâm cho ngûúâi meå cûúâi nhû nùæc neã vïì sûå ngêy thú cuãa con, thò tñnh chêët tònh duåc khöng coân coá àiïìu gò àaáng nghi ngúâ nûäa. Chuáng ta khöng nïn quïn rùçng ngûúâi meå cuäng sùn soác àûáa beá gaái nhû thïë maâ khöng àûa àïën kïët quaã tûúng tûå, vaâ nhiïìu khi ngûúâi cha cuäng toã veã êu yïëm àûáa beá trai chùèng keám gò ngûúâi meå nhûng khöng phaãi vò thïë maâ àûúåc noá mïën yïu nhû àöëi vúái meå noá. Noái toám laåi, ngûúâi ta khöng thïí naâo gaåt boã yá nghô vïì tònh duåc trong tònh traång noái trïn. Vaã laåi, nïëu àûáa beá quaá ñch kyã thò noá seä coá lúåi hún nïëu àûúåc caã hai cha meå cuâng êu yïëm, noá chùèng coá lúåi gò nïëu chó tòm tònh yïu úã ngûúâi meå thöi. Töi chó noái àïën thaái àöå cuãa àûáa beá trai àöëi vúái cha meå thöi. Thaái àöå cuãa em gaái cuäng tûúng tûå. Loâng êu yïëm àöëi vúái cha, yá muöën gaåt boã ngûúâi meå ài, vúái nhûäng daáng àiïåu laâm àoãm, em beá gaái nhiïìu khi hiïën cho chuáng ta möåt bûác tranh àeåp mùæt khiïën cho chuáng ta quïn nhûäng hêåu quaã quan troång cuãa tònh traång naây. Chñnh caác bêåc cha meå nhiïìu khi cuäng giuáp vaâo viïåc gêy cho con mùåc caãm Oedipe naây bùçng caách chiïìu theo khuynh hûúáng àöëi vúái ngûúâi cuâng phaái, thaânh ra trong nhûäng gia àònh àöng con ngûúâi cha toã veã thñch con gaái hún, trong khi ngûúâi meå laåi thñch con trai. Tuy vêåy duâ rêët quan troång, yïëu töë naây cuäng chûa àuã laâ möåt lyá leä chöëng laåi thûåc chêët cuãa mùåc caãm Oedipe àöëi vúái àûáa beá. Mùåc caãm naây trúã thaânh mùåc caãm gia àònh khi coá nhiïìu con lïn. Nhûäng keã àïën trûúác cho nhûäng keã àïën sau laâ möåt àe doåa cho quyïìn lúåi cuãa mònh, võ thïë nïn treã con thûúâng khöng àoán tiïëp caác em möåt caách nöìng hêåu mêëy vaâ chó mong cho em mêët ài thöi. Nhûäng tònh caãm thuâ gheát naây thûúâng àûúåc treã con noái ra miïång. Khi yá muöën xêëu xa cuãa àûáa beá thûåc hiïån, khi àûáa em bêët thêìn bõ chïët thò viïåc àoá àöëi vúái àûáa beá laâ möåt biïën cöë quan troång tuy nhiïn khi chñnh noá cuäng chùèng nhúá gò caã. Khi coá em múái sinh, àûáa beá thûúâng úã vaâo àõa võ phïë àïë nïn khoá loâng quïn àûúåc sûå viïåc àoá; noá àöëi vúái em coá nhûäng tònh caãm maâ vïì sau naây ngûúâi lúán thûúâng cho laâ tònh caãm bêët http://ebooks.vdcmedia.com
  7. Phên têm hoåc nhêåp mön 23 maän, nhûäng tònh caãm naây coá thïí laâ khúãi àiïím cho möåt tònh caãm laånh luâng àöëi vúái meå. Chuáng ta àaä noái rùçng nhûäng cöng trònh khaão cûáu vïì tònh duåc vaâ nhûäng hêåu quaã cuãa noá gêìn liïìn vaâo kinh nghiïåm vïì àúâi söëng treã con. Khi anh em cuãa chuáng lúán lïn, thaái àöå cuãa àûáa beá thay àöíi möåt caách coá yá nghôa. Noá seä àem tònh yïu meå àöíi thaânh tònh yïu àöëi vúái em gaái khi thêëy meå àöëi vúái mònh coá veã laånh luâng: ngay trong khi coân nhoã caác anh àaä quêy quêìn chung quanh em gaái vaâ toã veã ghen tûác nhau. Àûáa beá gaái thûúâng àem anh lúán thay vaâo ngûúâi cha maâ noá cho laâ khöng toã veã êu yïëm noá nhû ngaây xûa nûäa, hay àem loâng yïu em gaái nhû yïu möåt àûáa con maâ noá muöën coá àöëi vúái cha nhûng khöng àûúåc. Sûå thûåc xaãy ra nhû thïë àoá. Töi coá thïí dûåa vaâo sûå quan saát trûåc tiïëp caác treã con, sûå giaãi thñch nhûäng kyã niïåm cuãa chuáng àïí kïí cho caác baån nghe nhiïu thñ duå tûúng tûå nûäa. Kïët quaã laâ àõa võ cuãa möåt àûáa beá trong möåt gia àònh coá nhiïìu con coá möåt têìm quan troång àöëi vúái àúâi söëng sau naây cuãa noá vaâ bao giúâ noái àïën tiïíu sûã cuãa noá ngûúâi ta khöng thïí boã qua sûå kiïån naây. Trûúác nhûäng sûå giaãi thñch thu lûúåm àûúåc khöng khoá nhoåc gò naây, caác baån seä phò cûúâi khi nghô àïën nhûäng cöë gùæng cuãa khoa hoåc àïí lïn aán sûå loaån luên. Chuáng ta chùèng àaä noái rùçng àúâi söëng chung cuãa thúâi thú êëu coá tñnh chêët laâm cho àûáa beá khöng chuá yá àïën sûå hêëp dêîn tònh duåc do nhûäng ngûúâi trong nhaâ gêy nïn, rùçng khuynh hûúáng sinh lyá traánh sûå giao húåp cuãa nhûäng ngûúâi cuâng maáu muã àaä àûúåc böí tuác bùçng loâng kinh túãm sûå loaån luên àoá sao? Noái nhû thïë chuáng ta quïn rùçng nïëu quaã thûåc thiïn nhiïn àaä àùåt ra nhûäng ngùn trúã khöng thïí vûúåt qua cho sûå loaån luên thò viïåc gò chuáng ta coân phaãi àùåt ra luêåt noå àïí nghiïm cêëm noá nûäa. Chñnh àiïìu traái laåi múái laâ sûå thûåc. Àöëi tûúång thûá nhêët vïì tònh duåc cuãa loaâi ngûúâi - ngûúâi chõ hay ngûúâi meå - coá tñnh caách loaån luên vaâ loaâi ngûúâi àaä phaãi duâng nhûäng luêåt lïå thûåc nghiïåm khaác múái diïåt trûâ nöíi. Nhûäng dên töåc baán khai ngay nay haäy coân töìn taåi cuäng baâi trûâ sûå loaån luên rêët nghiïm khùæc. Th.Reik coân cho rùçng lïî nghi cuãa nhûäng dên töåc moåi rúå trong tuöíi dêåy thò coá muåc àñch keáo àûáa beá ra khoãi tònh traång loaån luên bùçng caách keáo noá ra xa ngûúâi meå àïí gêy laåi caãm tònh cuãa noá àöëi vúái ngûúâi cha. Thêìn thoaåi hoåc àaä chùèng cho chuáng ta hay rùçng loaâi ngûúâi thûúâng gaán cho caác võ thêìn tñnh caách loaån luên trong khi chñnh hoå laåi rêët súå loaån luên, vaâ trong nhûäng dên töåc (nhû dên Pharaons vaâ dên Incas úã Peárou) lïî cûúái loaån luên giûäa hai chõ em hay anh em http://ebooks.vdcmedia.com
  8. Sigmund Freud 24 àûúåc coi nhû thiïng liïng. Vêåy sûå loaån luên laâ möåt àùåc ên maâ ngûúâi thûúâng khöng àûúåc quyïìn hûúãng. Möåt trong hai töåi cuãa Oedipe laâ töåi loaån luên, töåi kia laâ töåi giïët cha. Hai töåi aác to lúán naây àaä bõ chïë àöå tön giaáo vaâ xaä höåi àêìu tiïn, chïë àöå vêåt töí, lïn aán. Bêy giúâ tûâ quan saát trûåc tiïëp àûáa beá, chuáng ta haäy qua sûå phên tñch bïånh traång cuãa ngûúâi lúán bõ bïånh thêìn kinh. Sûå phên tñch naây giuáp cho ta hiïíu thïm nhûäng gò vïì mùåc caãm Oedipe? Sûå phên tñch cho ta thêëy mùåc caãm naây xuêët hiïån àuáng nhû trong huyïìn thoaåi, möîi bïånh nhên àïìu laâ möåt Oedipe hay laâ möåt Hamlet chöëng àöëi laåi mùåc caãm naây, nghôa laâ cuäng nhû nhau. Mùåc caãm Oedipe trong ngûúâi lúán chó laâ baãn cuä soaån laåi cuãa mùåc caãm àoá trong treã con thöi. Sûå thuâ gheát ngûúâi cha, mong muöën cho cha chïët ài khöng coân àûúåc diïîn taã möåt caách ruåt reâ nûäa, loâng êu yïëm àöëi vúái meå vaâ loâng mong muöën àûúåc lêëy meå cuäng àûúåc noái ngay ra miïång. Chuáng ta coá quyïìn gaán cho thúâi thú êëu nhûäng tònh caãm söëng sûúång quaá àaáng àoá khöng? Hay chuáng ta àaä bõ sai lêìm vò möåt yïëu töë múái? Tòm ra àûúåc yïëu töë múái naây khöng phaãi laâ chuyïån dïî daâng. Möîi khi coá möåt ngûúâi noái vïì dô vaäng cuãa mònh, duâ ngûúâi àoá coá laâ möåt sûã gia chùng nûäa chuáng ta coá quyïìn chêëp nhêån khöng suy tñnh moåi àiïìu öng ta noái vïì hiïån taåi hay vïì thúâi kyâ ngùn caách giûäa dô vaäng vaâ hiïån taåi hay khöng? Trong trûúâng húåp ngûúâi bïånh thêìn kinh chuáng ta coá quyïìn tûå tin xem sûå lêîn löån giûäa dô vaäng vaâ hiïån taåi coá vö tònh hay khöng? Sau naây chuáng ta seä biïët vò duyïn cúá gò ngûúâi bïånh àaä lêîn löån nhû thïë, vaâ chuáng ta seä phaãi chuá troång àïën viïåc trñ tûúãng tûúång àaä hoaåt àöång nhû thïë naâo àöëi vúái nhûäng biïën cöë vaâ sûå kiïån xaãy ra trong möåt dô vaäng rêët xa. Chuáng ta seä khöng khoá khùn gò maâ khöng thêëy laâ loâng thuâ gheát ngûúâi cha coân trúã nïn maånh meä hún nhúâ nhiïìu nguyïn nhên do caác thúâi sau àaä cung cêëp vaâ nhûäng ham muöën tònh duåc àöëi vúái ngûúâi meå thûúâng xuêët hiïån dûúái nhûäng hònh thûác maâ àûáa beá khöng thïí biïët àïën. Nhûng chuáng ta seä cöë gùæng vö tònh khi tòm caách cùæt nghôa mùåc caãm Oedipe bùçng sûå hoaåt àöång cuãa trñ tûúãng tûúång àûa chuáng ta quay trúã laåi dô vaäng, àûa vaâo trong dô vaäng nhûäng yïëu töë lêëy trong hiïån thúâi. Ngûúâi bïånh thêìn kinh coân giûä caái nhên cuãa thúâi thú êëu àuáng nhû sûå quan saát trûåc tiïëp àaä cho ta biïët. Mùåc caãm Oedipe xuêët hiïån nhû möåt sûå kiïån trong bïånh viïån coá möåt têìm quan troång to lúán trong thûåc tïë. Chuáng ta seä thêëy laâ trong tuöíi dêåy thò, khi baãn nùng tònh duåc xuêët hiïån maånh meä, ngûúâi bïånh laåi thêëy laåi nhûäng àöëi tûúång thúâi xûa khiïën cho nhûäng http://ebooks.vdcmedia.com
  9. Phên têm hoåc nhêåp mön 25 àöëi tûúång naây coá tñnh chêët tònh duåc. Sûå lûåa choån àöëi tûúång cuãa àûáa beá chó laâ möåt sûå giaáo àêìu ruåt reâ, nhuát nhaát nhûng coá tñnh chêët quyïët àõnh cuãa sûå lûåa choån trong tuöíi dêåy thò. Vaâo tuöíi àoá seä coá nhiïìu sûå hoaåt àöång tinh thêìn, tònh caãm rêët maånh, coá khi hûúáng vïì mùåc caãm, coá khi vïì sûå phaãn ûáng chöëng laåi mùåc caãm àoá, nhûng nhûäng bûúác àêìu cuãa hoaåt àöång vò khöng thïí noái ra àûúåc nïn àïìu bõ döìn eáp vaâo trong vö thûác. Bùæt àêìu tûâ tuöíi àoá con ngûúâi àûáng trûúác möåt cöng viïåc quan troång laâ cöng viïåc tûå taách rúâi ra khoãi cha meå, chó sau khi sûå taách rúâi naây àaä laâm xong, àûáa beá múái khöng coân laâ àûáa beá nûäa vaâ trúã thaânh möåt ngûúâi trong cöång àöìng xaä höåi. Nhiïåm vuå cuãa àûáa con trai laâ rúâi khoãi ngûúâi meå, àem tònh duåc cuãa mònh àùåt vaâo möåt àöëi tûúång khaác, laâm laânh laåi vúái ngûúâi cha tuây theo trûúâng húåp. Nhiïåm vuå àoá trúã nïn bùæt buöåc àöëi vúái têët caã moåi ngûúâi khöng trûâ ai. Nhiïåm vuå naây khöng bao giúâ àûúåc hoaân thaânh theo lyá tûúãng caã, nghôa laâ àuáng vúái sûå àoâi hoãi cuãa xaä höåi vaâ têm lyá. Nhûng ngûúâi bïånh thêìn kinh thûúâng khöng bao giúâ laâm nöíi nhiïåm vuå naây vò hoå suöët àúâi phaãi chõu phuåc tuâng dûúái quyïìn ngûúâi cha vaâ khöng thïí àem tònh duåc cuãa mònh àùåt vaâo möåt àöëi tûúång naâo múái caã. Söë phêån cuãa ngûúâi con gaái cuäng chùèng hún gò. Chñnh theo nghôa àoá maâ chuáng ta coá thïí cho rùçng mùåc caãm Oedipe chñnh laâ truáng têm cuãa nhûäng ngûúâi bïånh thêìn kinh. Chùæc caác baån cuäng àoaán ra rùçng töi àaä cöë yá gaåt ra ngoaâi nhiïìu chi tiïët quan troång vïì lyá thuyïët cuäng nhû thûåc haânh, liïn quan àïën mùåc caãm Oedipe. Töi khöng noái nhiïìu hún nûäa vïì nhûäng biïën àöíi cuãa mùåc caãm naây cuäng nhû sûå lêåt ngûúåc tònh traång cuãa noá. Töi chó noái rùçng mùåc caãm naây laâ nguöìn caãm hûáng döìi daâo cho bao nhiïu nhaâ thú. Oto Rank àaä cho thêëy laâ nhûäng nhaâ soaån kõch trûá danh cuãa moåi thúâi àaä khai thaác mùåc caãm naây rêët nhiïìu, cuäng nhû mùåc caãm vïì sûå loaån luên vaâ biïën thïí cuãa noá. Chuáng ta cêìn ghi nhêån rùçng ngay caã trûúác khi phên têm hoåc ra àúâi, hai töåi aác cuãa mùåc caãm Oedipe àûúåc cöng nhêån nhû nhûäng ham muöën coá tñnh caách tûúång trûng nhêët cho àúâi söëng baãn nùng khöng bõ kòm haäm. Trong möåt cuöåc àöëi thoaåi trûá danh cuãa Àiderot nhan àïì “Ngûúâi chaáu cuãa Rameau” maâ Goethe àaä dõch ra tiïëng Àûác, chuáng ta thêëy coá àoaån sau àêy: “Nïëu möåt àûáa beá moåi rúå àûúåc mùåc sûác muöën laâm gò thò laâm, nïëu noá vêîn giûä nguyïn sûå töìi tïå cuãa noá, nïëu noá dung hoâa àûúåc möåt söë ñt leä phaãi cuãa àûáa beá coân nùçm trong nöi vúái sûå àöåc aác cuãa con ngûúâi ba mûúi tuöíi thò noá seä vùån cöí cha noá vaâ nguã vúái meå noá”. http://ebooks.vdcmedia.com
  10. Sigmund Freud 26 Nhûng coân möåt chi tiïët maâ töi khöng thïí boã qua àûúåc. Khöng phaãi vö tònh maâ ngûúâi meå vaâ vúå cuãa Oedipe laâm cho chuáng ta nghô àïën giêëc mú. Caác baån hùèn coân nhúá laâ trong khi phên tñch giêëc mú nhûäng sûå ham muöën cêëu thaânh giêëc mú thûúâng coá tñnh caách sa àoåa, loaån luên hay àûa ra aánh saáng möåt loâng thuâ gheát khöng ai ngúâ àöëi vúái möåt vaâi ngûúâi thên cêån rêët àûúåc yïu mïën. Luác àoá chuáng ta chûa cùæt nghôa nguöìn göëc cuãa nhûäng khuynh hûúáng naây. Bêy giúâ nguöìn göëc àoá hiïån ra ngay trûúác mùæt chuáng ta khöng cêìn tòm toâi nûäa. Àoá chñnh laâ saãn phêím cuãa sûå khaát duåc cuãa möåt vaâi biïën daång cuãa nhûäng àöëi tûúång mêët ài tûâ lêu nhûng luác naây laåi hiïån ra trong ban àïm coá thïí coá taác duång àûúåc. Nhûng ngay ngûúâi khoãe maånh bònh thûúâng cuäng coá nhûäng giêëc mú sa àoåa, loaån luên àöåc aác nhû thïë, nhûäng giêëc mú naây khöng phaãi laâ àöåc quyïìn cuãa nhûäng ngûúâi bïånh thêìn kinh, cho nïn chuáng ta coá quyïìn kïët luêån laâ ngûúâi phaát triïín bònh thûúâng cuäng qua nhûäng giai àoaån sa àoåa, biïën daång y nhû trong mùåc caãm Oedipe, àoá chó laâ möåt tònh traång bònh thûúâng, khöng coá gò àùåc biïåt, chó coá àiïìu àöëi vúái nhûäng ngûúâi bïånh thêìn kinh thò nhûäng sa àoåa, biïën daång àoá àûúåc phoáng àaåi lïn thöi. Àoá chñnh laâ möåt trong caác lyá do khiïën cho chuáng ta phaãi khaão saát vïì giêëc mú trûúác khi khaão saát vïì caác triïåu chûáng bïånh thêìn kinh. 22. PHÛÚNG DIÏÅN CUÃA SÛÅ PHAÁT TRIÏÍN VAÂ SÛÅ THUÅT LUÂI CÙN BÏÅNH HOÅC Chuáng ta vûâa àûúåc biïët rùçng sûå hoaåt àöång cuãa khaát duåc biïën hoáa rêët nhiïìu trûúác khi àaåt àûúåc àïën giai àoaån bònh thûúâng àïí phuåc vuå sinh saãn. Töi muöën noái cho caác baån nghe vïì vai troâ cuãa sûå kiïån naây trong viïåc quy àõnh nhûäng bïånh thêìn kinh. Töi àöìng yá vúái caác nhaâ bïånh lyá hoåc khi hoå cho rùçng sûå phaát triïín cuãa khaát duåc coá hai àiïìu nguy hiïím: nguy hiïím bõ ngûâng laåi vaâ nguy hiïím phaãi thuåt luâi. Àiïìu naây coá nghôa rùçng vò sûå hoaåt àöång sinh lyá thûúâng coá khuynh hûúáng thay àöíi luön nïn coá thïí nhûäng giai àoaån sûãa soaån àêìu tiïn khöng ài àuáng hûúáng vaâ bõ vûúåt qua hoaân toaân, möåt vaâi phêìn trong sûå hoaåt àöång coá thïí dûâng laåi úã möåt vaâi giai àoaån àêìu tiïn àoá vaâ vò thïë sûå phaát triïín coá thïí bõ ngûâng trïå taåi möåt vaâi àiïím naâo àoá. Chuáng ta haäy ài tòm úã möåt vaâi núi khaác tònh traång tûúng tûå. Khi möåt dên töåc rúâi núi mònh àang úã àïí tòm möåt núi múái, - àiïìu http://ebooks.vdcmedia.com
  11. Phên têm hoåc nhêåp mön 27 thûúâng xaãy ra àöëi vúái nhûäng böå laåc trong thúâi tiïìn sûã - chùæc chùæn dên töåc àoá khöng thïí coá mùåt àêìy àuã úã núi múái àïën. Ngoaâi möåt vaâi nguyïn do khaác, coá thïí möåt ngûúâi naâo àoá dûâng laåi úã möåt núi naâo àoá hoå thñch trong khi phêìn lúán böå laåc vêîn tiïëp tuåc lïn àûúâng. Muöën coá möåt sûå so saánh gêìn hún, caác baån hùèn biïët trong loaâi vêåt coá vuá úã trònh àöå cao, nhûäng haåch sinh duåc, luác àêìu àûáng úã dûúái buång, sau naây di chuyïín lïn chöî cuöëi xûúng chêåu. Kïët quaã cuãa sûå di chuyïín naây laâ úã möåt vaâi loaâi vêåt, möåt trong hai haåch naây vêîn àûáng úã chöî dûúái buång nhû cuä, hay dûâng laåi úã àûúâng trong haáng trïn con àûúâng maâ chuáng phaãi ài àïí túái chöî xûúng chêåu, hay coá möåt trong hai àûúâng haáng naây laåi múã trong khi trong trûúâng húåp bònh thûúâng caã hai àûúâng àïìu phaãi àoáng laåi möåt khi hai haåch àaä ài qua. Höìi coân laâ sinh viïn töi phaãi khaão saát vïì nguöìn göëc cuãa möåt dêy thêìn kinh cuãa möåt con caá thúâi cöí. Töi nhêån thêëy laâ nhûäng dên thêìn kinh àoá bùæt nguöìn tûâ nhûäng tïë baâo to àûáng trong sûâng sau. Àiïìu naây khöng thêëy trong nhûäng vêåt coá xûúng söëng khaác. Nhûng chùèng bao lêu töi tòm ra rùçng nhûäng tïë baâo thêìn kinh àoá cuäng àûáng ngoaâi chêët xaám vaâ chiïëm caã möåt con àûúâng àûa àïën tiïët tuyã cuãa rïî sau; töi kïët luêån laâ nhûäng tïë baâo thêìn kinh naây àaä di cû tûâ tuyã söëng àïí àïën àõnh cû taåi con àûúâng rïî caác gên thêìn kinh. Àoá laâ àiïìu àûúåc lõch sûã cuãa sûå phaát triïín xaác nhêån: nhûng trong con caá do töi khaão saát, nhûäng tïë baâo àaä dûâng laåi úã doåc àûúâng. Suy keát kyä laåi caác baån seä thêëy nhûúåc àiïím cuãa sûå so saánh naây. Cho nïn töi chó noái vúái caác baån laâ àöëi vúái möîi khuynh hûúáng tònh duåc coá thïí laâ möåt trong vaâi yïëu töë cuãa khuynh hûúáng naây dûâng laåi úã möåt vaâi giai àoaån naâo àoá trong quaá trònh phaát triïín trong khi möåt vaâi yïëu töë khaác ài túái àñch. Têët nhiïn chuáng ta phaãi coi nhûäng khuynh hûúáng àoá nhû möåt doâng nûúác chaãy luön luön khöng ngûâng ngay tûâ khi cuöåc àúâi múái bùæt àêìu vaâ chuáng ta àaä duâng möåt phûúng saách nhên taåo àïí phên chuáng ra thaânh nhiïìu àúåt liïn tiïëp. Nhûäng àiïìu töi vûâa noái cöë nhiïn phaãi àûúåc dêîn giaãi roä raâng hún, nhûng cöng viïåc dêîn giaãi naây seä àûa chuáng ta ài quaá xa. Töi chó cêìn baáo vúái caác baån laâ töi goåi möåt khuynh hûúáng dûâng laåi úã möåt giai àoaån naâo àoá laâ sûå àõnh cû. Àiïìu nguy hiïím thûá hai cuãa sûå phaát triïín tûâng mûác naây laâ sûå möåt vaâi yïëu töë naâo àoá sau khi àaä tiïën quaá nhanh coá thïí quay trúã laåi möåt giai àoaån naâo trûúác àoá: chuáng ta goåi sûå viïåc naây laâ sûå viïåc thuåt luâi. Sûå thuåt luâi xaãy ra khi möåt khuynh hûúáng trong khi hoaåt àöång, nghôa laâ trong khi tòm caách thoãa maän nhu cêìu gùåp nhiïìu trúã ngaåi tûâ bïn ngoaâi vaâo. Sûå àõnh cû vaâ thuåt luâi liïn kïët vúái nhau http://ebooks.vdcmedia.com
  12. Sigmund Freud 28 chùåt cheä. Trong quaá trònh phaát triïín sûå àõnh cû caâng maånh bao nhiïu, sûå hoaåt àöång cuãa noá caâng dïî traánh àûúåc aãnh hûúãng cuãa nhûäng trúã ngaåi bïn ngoaâi do sûå thuåt luâi àûa vaâo bêëy nhiïu, röìi sau àoá sûå hoaåt àöång song song vúái sûå thuåt luâi caâng coá thïí chöëng laåi àûúåc vúái nhûäng nhûäng aãnh hûúãng naây bêëy nhiïu. Möîi khi trïn con àûúâng tiïën triïín, möåt dên töåc àaä àïí laåi trïn con àûúâng àoá nhûäng haâng raâo phoâng thuã vûäng chùæc thò möîi khi nhûäng phêìn tûã tiïìn tiïën gùåp trúã ngaåi, nghôa laâ bõ ngùn chùån hay bõ àaánh baåi búãi möåt keã àõch quaá maånh, hoå thûúâng coá khuynh hûúáng ruát lui vïì nhûäng haâng raâo phoâng thuã àoá àïí tröën traánh hay àúåi chúâ. Nhûäng phêìn tûã tiïìn tiïën naây caâng dïî daâng bõ àaánh baåi hún nïëu nhûäng phêìn tûã úã laåi sau nhûäng haâng raâo phoâng caâng nhiïìu hún. Muöën hiïíu roä nhûäng cùn bïånh thêìn kinh, chuáng ta khöng nïn quïn liïn quan giûäa sûå àõnh cû vaâ thuåt luâi naây. Liïn quan àoá chñnh laâ chöî dûåa vûäng chùæc àïí tòm hiïíu vêën àïì coá liïn quan àïën sûå qui àõnh caác bïånh thêìn kinh, tòm hiïíu cùn bïånh cuãa chuáng. Chuáng ta cêìn xeát viïåc thuåt luâi trong möåt thúâi gian nûäa. Theo nhûäng àiïìu maâ baån àaä viïët vïì sûå phaát triïín vaâ hoaåt àöång cuãa sûå phaát duåc, caác baån têët nhiïn phaãi cho rùçng coá hai loaåi thuåt luâi quay vïì nhûäng àöëi tûúång àêìu tiïn cuãa sûå khaát duåc, coá tñnh chêët loaån luêån; thuåt luâi cuãa têët caã töí chûác tònh duåc quay vïì nhuäng giai àoaån xaãy ra trûúác. Chuáng ta quan saát thêëy caã hai loaåi thuåt luâi naây trong nhûäng chûáng bïånh thêìn kinh hoaán chuyïín trong sûå hoaåt àöång cuãa chûáng bïånh naây. Trong chûáng bïånh naây ngûúâi ta nhêån thêëy sûå thuåt luâi tiïën haânh möåt caách àïìu àïìu àïën chaán naãn. Nhêët laâ trong chûáng bïånh thêìn kinh thûúâng goåi laâ bïånh cuãa chaâng Narcisse, möåt anh chaâng say mï chñnh hònh aãnh mònh dûúái mùåt nûúác. Sûå thuåt luâi coá rêët nhiïìu àiïìu àaáng noái hún nûäa nhûng chuáng töi khöng muöën noái àïën nhiïìu. Nhûäng bïånh nhû thïë àùåt chuáng ta àûáng trûúác nhûäng hònh thûác khaác cuãa sûå phaát triïín vaâ cuãa sûå thuåt luâi. Töi muöën caác baån àûâng nïn lêîn sûå thuåt luâi vúái sûå döìn eáp vaâ muöën giuáp cho caác baån coá möåt yá tûúãng roä rïåt vïì liïn quan giûäa hai sûå kiïån naây. Sûå döìn eáp laâ möåt hoaåt àöång laâm cho möåt haânh vi coá thïí trúã thaânh hûäu thûác, nghôa laâ coá sùén trong tiïìn yá thûác trúã thaânh vö thûác. Cuäng coá sûå döìn eáp khi haânh vi tinh thêìn vö thûác khöng àûúåc nhêån vaâo trong hïå thöëng tiïìn yá thûác bïn caånh vò bõ kiïím duyïåt ngùn trúã vaâ àuöíi trúã laåi. Giûäa khaái niïåm döìn eáp vaâ khaái niïåm tònh duåc khöng coá liïn quan gò caã. Töi muöën caác baån àùåc biïåt chuá yá àïën sûå kiïån naây. Sûå döìn eáp chó laâ möåt hoaåt àöång coá tñnh caách têm lyá http://ebooks.vdcmedia.com
  13. Phên têm hoåc nhêåp mön 29 thuêìn tuáy, coá thïí àem aáp duång cho moåi hoaåt àöång tûúng tûå. Töi muöën noái laâ khaái niïåm vïì sûå döìn eáp laâ möåt khaái niïåm coá tñnh caách khöng gian, phuâ húåp vúái giaã thuyïët laâ böå maáy tinh thêìn göìm coá nhiïìu hïå thöëng khaác nhau giöëng nhû nhiïìu cùn phoâng khaác nhau trong möåt ngöi nhaâ. Do sûå so saánh naây chuáng ta nhêån thêëy laâ tûâ trûúác túái nay chuáng ta àaä duâng chûä thuåt luâi khöng phaãi theo nghôa àûúåc moåi ngûúâi cöng nhêån maâ theo möåt nghôa hïët sûác àùåc biïåt. Nïëu chuáng ta gaán cho sûå thuåt luâi möåt yá nghôa töíng quaát nhû laâ möåt sûå quay trúã laåi tûâ möåt giai àoaån phaát triïín cao hún àïën möåt giai àoaån thêëp hún thò sûå döìn eáp cuäng coá thïí àûúåc coi nhû möåt sûå thuåt luâi, möåt sûå quay trúã vïì giai àoaån trûúác àoá xa hún trong sûå phaát triïín vïì tinh thêìn. Chó coá àiïìu laâ khi noái àïën sûå döìn eáp chuáng ta khöng hïì nghô àïën sûå thuåt luâi maâ chó nghô àïën viïåc möåt haânh vi tinh thêìn bõ giûä laåi trong möåt giai àoaån dûúái vö thûác. Sûå döìn eáp laâ möåt khaái niïåm coá tñnh caách töíng quaát vaâ di àöång; sûå thuåt luâi chó coá tñnh caách mö taã vúái sûå àõnh cû, chuáng ta chó muöën noái àïën sûå quay trúã vïì möåt giai àoaån trûúác àoá trong phaát triïín cuãa sûå khaát duåc, nghôa laâ möåt àiïìu hoaân toaân khaác biïåt vúái sûå döìn eáp vaâ khöng coá liïn quan gò vúái noá caã. Chuáng ta cuäng khöng thïí khùèng àõnh rùçng sûå thuåt luâi cuãa sûå khaát duåc laâ möåt hoaåt àöång coá tñnh caách têm lyá thuêìn tuáy vaâ cuäng khöng thïí àùåt cho noá möåt núi cû nguå naâo trong guöìng maáy tinh thêìn. Duâ sûå thuåt luâi coá aãnh hûúãng sêu xa àïën àúâi söëng tinh thêìn, yïëu töë cú thïí vêîn laâ yïëu töë quan troång nhêët cuãa noá. Lyá luêån naây àöëi vúái caác baån coá veã khö khan, nhûng bïånh viïån seä hiïën cho chuáng ta nhûäng àiïìu aáp duång laâm cho nhûäng lyá luêån àoá trúã thaânh roä raâng hún. Caác baån hùèn biïët rùçng bïånh naáo loaån thêìn kinh vaâ bïånh naáo bõ aám aãnh laâ hai àaåi diïån chñnh cuãa loaåi bïånh thêìn kinh hoaán chuyïín. Trong bïånh naáo loaån thêìn kinh quaã coá sûå thuåt luâi cuãa sûå khaát duåc trúã vïì vúái nhûäng àöëi tûúång tònh duåc àêìu tiïn coá tñnh caách loaån luên, coá thïí nhêån thêëy moåi trûúâng húåp trong khi ngûúâi ta khöng hïì nhêån thêëy coá sûå thuåt luâi naâo vïì nhûäng giai àoaån àêìu tiïn cuãa töí chûác tònh duåc. Traái laåi, sûå döìn eáp giûä möåt vai troâ quan troång haâng àêìu trong bïånh naáo loaån thêìn kinh. Nïëu töi àûúåc quyïìn böí tuác nhûäng àiïìu àaä thu lûúåm àûúåc tûâ trûúác túái nay vïì bïånh naáo loaån thêìn kinh töi seä mö taã traång thaái àoá nhû sau: viïåc caác khuynh hûúáng leã teã quy tuå dûúái sûå ngûå trõ cuãa cú quan sinh duåc àaä hoaân têët, nhûng kïët quaã cuãa sûå quy tuå àoá laåi gùåp sûå chöëng àöëi cuãa hïå thöëng tiïìn yá thûác liïn laåc chùåt cheä vúái yá thûác http://ebooks.vdcmedia.com
  14. Sigmund Freud 30 cho nïn múái coá möåt quang caãnh gêìn giöëng nhû traång thaái trûúác khi coá sûå ngûå trõ cuãa cú quan sinh duåc, nhûng sûå thûåc laåi khaác hùèn. Trong hai tònh traång thuåt luâi cuãa sûå khaát duåc, tònh traång quay vïì möåt giai àoaån trûúác töí chûác tònh duåc àaáng chuá yá hún caã. Vò sûå thuåt luâi naây vùæng mùåt trong bïånh naáo loaån thêìn kinh àïìu chõu aãnh hûúãng cuãa sûå khaão saát bïånh naáo loaån thêìn kinh nïn maäi vïì sau naây chuáng ta múái biïët roä vïì têìm quan troång cuãa sûå thuåt luâi, sûå khaát duåc sau têìm quan troång cuãa sûå döìn eáp. Caác baån coá chúâ àúåi rùçng chuáng ta seä phaãi thay àöíi quan àiïím cuãa chuáng ta khi ngoaâi bïånh naáo loaån thêìn kinh vaâ bïånh aám aãnh ra, chuáng ta coân phaãi xeát àïën bïånh Narcissisme (nghôa laâ bïånh mï say hònh boáng cuãa mònh qua hònh aãnh dûúái nûúác) khöng? Trong bïånh bõ aám aãnh, traái laåi sûå thuåt luâi cuãa khaát duåc vïì giai àoaån àêìu tiïn cuãa töí chûác sa - àoåa - hêåu - mön laâ möåt sûå kiïån àaáng chuá yá nhêët vaâ chñnh sûå thuåt luâi naây àaä in dêëu vïët mònh trong moâi sûå phaát hiïån cuãa caác triïåu chûáng. Sûå thuác àêíy coá tñnh chêët aái tònh luác àoá xuêët hiïån dûúái hònh thûác cuãa sa àoåa. Hònh dung gúåi lïn do cêu: töi muöën giïët em, thûåc ra coá nghôa: töi muöën vui vêìy vúái em. Caác baån chó cêìn nghô àïën nhûäng sûå thuåt luâi liïn can àïën àöëi tûúång, nghôa laâ àïën nhûäng ngûúâi thên cêån nhêët vaâ mïën yïu nhêët, caác baån seä coá möåt yá niïåm vïì sûå kinh hoaâng ghï túãm vaâ nhûäng hònh dung aám aãnh naây gúåi lïn trong yá thûác ngûúâi bïånh nhû möåt caái gò hïët sûác xa laå. Nhûng sûå döìn eáp trong caác chûáng bïånh thêìn kinh naây giûä möåt vai troâ quan troång rêët khoá àõnh nghôa trong möåt baâi hoåc nhêåp mön nhû baâi naây. Sûå thuåt luâi cuãa khaát duåc khi khöng ài cuâng vúái sûå döìn eáp thûúâng chó dêîn àïën sûå sa doåa chûá khöng gêy bïånh thêìn kinh bao giúâ. Vêåy sûå döìn eáp tûác laâ möåt hoaåt àöång àùåc biïåt daânh cho caác bïånh thêìn kinh vaâ biïíu thõ àùåc biïåt nhêët cho caác bïånh naây. Coá leä töi seä coá dõp noái chuyïån vúái caác baån nhiïìu hún vïì sûå sa àoåa vaâ luác àoá caác baån seä thêëy rùçng moåi viïåc xaãy ra möåt caách àún giaãn hún mònh tûúãng. Töi mong rùçng caác baån seä khöng khoá chõu khi thêëy töi noái quaá nhiïìu àïën sûå àõnh cû vaâ thuåt luâi cuãa khaát duåc, nïëu caác baån hay rùçng nhûäng lúâi noái àoá chó coá muåc àñch sûãa soaån cho caác baån xeát àïën vêën àïì cùn bïånh cuãa thêìn kinh. Vïì àiïím naây töi múái chó àûa ra coá möåt dûä kiïån: àoá laâ ngûúâi ta chó mùæc bïånh thêìn kinh khi bõ kòm haäm khöng cho thoãa maän tònh duåc, nghôa laâ bõ thiïëu thöën, vaâ nhûäng triïåu chûáng xuêët hiïån àïí thay thïë cho sûå àoâi hoãi khöng àûúåc thoãa maän. Nhûng khöng phaãi vò thïë maâ kïët luêån rùçng möîi http://ebooks.vdcmedia.com
  15. Phên têm hoåc nhêåp mön 31 khi coá sûå kòm haäm tònh duåc laâ coá ngay bïånh thêìn kinh; töi chó muöën noái laâ hònh thûác thiïëu thöën xaãy ra trong moåi bïånh thêìn kinh àaä àûúåc phên tñch, chûá khöng phaãi cûá coá thiïëu thöën laâ coá bïånh. Àïì luêån cuãa töi khöng hïì àûa ra aánh saáng moåi bñ êín cuãa bïånh thêìn kinh maâ chó noái àïën möåt trong caác àiïìu kiïån quan troång vaâ cêìn thiïët trong sûå phaát sinh ra caác chûáng bïånh àoá thöi. Chuáng ta cuäng chûa biïët laâ trong cuöåc thaão luêån sau naây vïì àïì luêån noái trïn, chuáng ta seä phaãi chuá yá àïën thûåc chêët cuãa sûå thiïëu thöën hay àïën tñnh caách àùåc biïåt cuãa ngûúâi bïånh hún. Lyá do vaâ sûå thiïëu thöën khöng bao giúâ àêìy àuã vaâ tuyïåt àöëi caã, muöën trúã thaânh cùn bïånh, sûå thiïëu thöën phaãi àaåt muåc tiïu trïn sûå thoãa maän maâ con bïånh àoâi hoãi, sûå thoãa maän duy nhêët maâ anh ta coá thïí àoâi hoãi àûúåc. Coá nhiïìu caách chõu àûång sûå thiïëu thöën vïì tònh duåc maâ khöng bõ bïånh. Chuáng ta biïët coá nhiïìu ngûúâi chõu àûång àûúåc maâ khöng thêëy coá haåi gò, hoå khöng sung sûúáng nhûng cuäng khöng mùæc bïånh. Vaã laåi nhûäng khuynh hûúáng tònh duåc thûúâng coá tñnh chêët deão dai laå luâng, coá thïí thay thïë nhau rêët dïî daâng. Möåt khuynh hûúáng naây coá thïí thay thïë cûúâng àöå cuãa möåt khuynh hûúáng khaác; möåt khi trong thûåc tïë ngûúâi ta khöng thoãa maän àûúåc sûå àoâi hoãi naây, ngûúâi ta coá thïí thay thïë bùçng sûå thoãa maän möåt àoâi hoãi khaác. Nhûäng khuynh hûúáng naây nhû möåt hïå thöëng söng àaâo àêìy nûúác thöng vúái nhau mùåc duâ àïìu chõu sûå thöëng trõ cuãa cú quan sinh duåc: hai àùåc tñnh thûåc khoá dung hoâa. Hún nûäa caác khuynh hûúáng leã teã vïì tònh duåc cuäng nhû baãn nùng tònh duåc àïìu coá thïí dïî daâng thay àöíi muåc tiïu, àöíi lêîn cho nhau nhûäng àöëi tûúång húåp cho mònh hún, vaâ chñnh sûå dïî daâng thay thïë naây gêy nïn möåt sûå phaãn khaáng rêët maånh àöëi vúái taác duång gêy bïånh cuãa sûå thiïëu thöën. Trong nhûäng yïëu töë chöëng àöëi naây coá möåt yïëu töë coá têìm quan troång xaä höåi àùåc biïåt. Àoá laâ viïåc caác khuynh hûúáng vò khöng thïí thoãa maän àûúåc trong haânh vi tònh duåc nïn àaä thay thïë sûå thoãa maän naây bùçng möåt muåc tiïu khaác tuy cuäng giöëng nhû muåc tiïu trïn nhûng khöng coá tñnh tònh duåc nûäa maâ chó coân tñnh chêët xaä höåi thöi. Chuáng ta goåi sûå hoaåt àöång thay thïë naây laâ sûå “hoaán chuyïín” vaâ laâm nhû thïë chuáng ta àûáng vïì phña nhûäng ngûúâi daânh cho nhûäng muåc àñch xaä höåi möåt giaá trõ lúán hún muåc àñch tònh duåc, muåc àñch naây chó coá tñnh caách võ kyã. Sûå hoaán chuyïín chó laâ möåt trûúâng húåp àùåc biïåt cuãa viïåc gùæn liïìn nhûäng khuynh hûúáng tònh duåc vaâo nhûäng khuynh hûúáng khaác khöng tònh duåc. Chuáng ta seä coá dõp quay trúã laåi vêën àïì naây trong dõp khaác. http://ebooks.vdcmedia.com
  16. Sigmund Freud 32 Chùæc caác baån muöën tin rùçng sau khi tòm ra àûúåc nhûäng phûúng saách àïí chõu àûång sûå thiïëu thöën thò sûå thiïëu thöën seä mêët hùèn têìm quan troång. Sûå thûåc khöng phaãi thïë. Sûå thiïëu thöën vêîn giûä nguyïn tñnh caách phaát bïånh cuãa noá. Nhûäng phûúng tiïån àïí chõu àûång thiïëu thöën thûúâng khöng àuã duâng. Sûå chõu àûång cuãa khaát duåc coá giúái haån. Sûå deão dai vaâ linh àöång cuãa khaát duåc khöng hoaân toaân àêìy àuã àöëi vúái moåi ngûúâi, sûå hoaán chuyïín chó huãy boã àûúåc möåt phêìn khaát duåc naâo àoá thöi, àoá laâ khöng noái àïën viïåc nhiïìu ngûúâi chó coá möåt khaã nùng hoaán chuyïín rêët giúái haån. Coá nhiïìu ngûúâi chó thoãa maän àûúåc vúái möåt söë àöëi tûúång vaâ muåc tiïu rêët ñt. Caác baån nïn nhúá rùçng, khi khaát duåc phaát triïín khöng àêìy àuã thò thûúâng hay àõnh cû laåi taåi nhûäng giai àoaån tiïìn töí chûác vaâ nhûäng àöëi tûúång trong quaá khûá, caã hai loaåi giai àoaån vaâ àöëi tûúång naây àïìu khöng coá khaã nùng cung cêëp sûå thoãa maän thûåc sûå nûäa. Nhû vêåy tûác laâ sau sûå thiïëu thöën, sûå àõnh cû laâ yïëu töë maånh nhêët trong viïåc phaát sinh ra bïånh thêìn kinh. Ngûúâi ta coá thïí cho rùçng trong cùn bïånh thêìn kinh, sûå àõnh cû laâ yïëu töë quyïët àõnh bïn trong, trong khi sûå thiïëu thöën laâ yïëu töë quyïët àõnh bïn ngoaâi. Töi lúåi duång cú höåi naây àïí yïu cêìu caác baån àûâng vöåi toã thaái àöå trong viïåc thaão luêån vö ñch. Trong thïë giúái khoa hoåc, ngûúâi ta hay thñch chiïëm lêëy möåt phêìn sûå thûåc röìi tuyïn böë phêìn naây laâ têët caã sûå thûåc àïí phuã nhêån giaá trõ cuãa phêìn coân laåi, trong khi phêìn coân laåi naây khöng phaãi laâ khöng àuáng sûå thûåc. Chñnh do phûúng saách naây, nhiïìu phe phaái àaä rúâi boã mön phên têm hoåc, coá phe phaái chó cöng nhêån nhûäng khuynh hûúáng võ kyã maâ phuã nhêån nhûäng khuynh hûúáng tònh duåc, coá phe phaái chó cöng nhêån aãnh hûúãng cuãa àúâi söëng thûåc sûå thöi chûá khöng cöng nhêån aãnh hûúãng cuãa quaá khûá caá nhên, v.v... Ngûúâi ta cuäng coá thïí àem sûå àõnh cû vaâ sûå thiïëu thöën ra chöëng àöëi nhau vaâ nïu ra möåt cuöåc thaão luêån bùçng caách àùåt cêu hoãi: nhûäng bïånh thêìn kinh bùæt nguöìn tûâ bïn trong cú thïí hay tûâ bïn ngoaâi, noá laâ kïët quaã cuãa möåt caách cêëu taåo cú thïí naâo àoá hay chó do möåt vïët thûúng tûâ bïn ngoaâi vaâo? Nhûäng bïånh àoá coá phaãi do sûå àõnh cû khaát duåc gêy ra (hay do nhûäng caách cêëu taåo àùåc biïåt khaác cuãa tònh duåc) hay do aáp lûåc cuãa thiïëu thöën gêy ra? Noái thûåc ra hoãi thïë cuäng chùèng khaác gò hoãi: àûáa beá sinh ra laâ do ngûúâi cha hay ngûúâi meå? Caác baån seä traã lúâi àuáng laâ caã hai àiïìu kiïån àïìu cêìn thiïët. Sûå viïåc xaãy ra nïëu khöng duáng hùèn thò cuäng tûúng tûå nhû àöëi vúái bïånh thêìn kinh. Vïì phûúng diïån cùn bïånh hoåc, nhûäng chûáng bïånh coá thïí àûúåc xïëp thaânh möåt loaåi trong àoá hai yïëu töë: cêëu taåo tònh duåc vaâ aãnh hûúãng bïn ngoaâi, hay nïëu caác baån thñch http://ebooks.vdcmedia.com
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

THÔNG TIN
TRỢ GIÚP
HỖ TRỢ KHÁCH HÀNG
Theo dõi chúng tôi

Chịu trách nhiệm nội dung:

Nguyễn Công Hà - Giám đốc Công ty TNHH TÀI LIỆU TRỰC TUYẾN VI NA

LIÊN HỆ

Địa chỉ: P402, 54A Nơ Trang Long, Phường 14, Q.Bình Thạnh, TP.HCM

Hotline: 093 303 0098

Email: support@tailieu.vn

Giấy phép Mạng Xã Hội số: 670/GP-BTTTT cấp ngày 30/11/2015 Copyright © 2022-2032 TaiLieu.VN. All rights reserved.

 

Đồng bộ tài khoản
2=>2