Phân tích danh mục thuốc sử dụng tại Bệnh viện Trung ương Huế năm 2015

T¹p chÝ y - d−îc häc qu©n sù sè 8-2017<br /> <br /> PHÂN TÍCH DANH MỤC THUỐC SỬ DỤNG<br /> TẠI BỆNH VIỆN TRUNG ƯƠNG HUẾ NĂM 2015<br /> Nguyễn Kỳ Nhật*; Nguyễn Thanh Bình**; Phạm Trí Dũng***<br /> TÓM TẮT<br /> Mục tiêu: làm rõ tính hợp lý của danh mục thuốc đã được bệnh viện lựa chọn và sử dụng<br /> trong năm 2015. Phương pháp: mô tả hồi cứu. Kết quả và kết luận: danh mục thuốc sử dụng tại<br /> Bệnh viện Trung ương Huế năm 2015 phù hợp với nhu cầu điều trị tại bệnh viện. Có 27 nhóm<br /> thuốc với 1.517 loại thuốc trong danh mục, tổng kinh phí sử dụng khoảng 450,21 tỷ đồng. Trong<br /> đó, thuốc nội 16,53%; thuốc ngoại 83,47%; thuốc đơn thành phần 91,37%; thuốc đa thành phần<br /> 8,63%; thuốc generic 77,14%; thuốc biệt dược gốc 22,86%; thuốc tiêm truyền 79,56% tổng kinh<br /> phí; thuốc được sử dụng chủ yếu nằm trong danh mục thuốc (DMT) của Bộ Y tế (99,8%).<br /> * Từ khóa: Danh mục thuốc; Bệnh viện Trung ương Huế; 2015.<br /> <br /> An Analysis on the Drug List Used in Hue Central Hospital in 2015<br /> Summary<br /> Objectives: To clarify the appropriateness of the list of drugs that have been selected and<br /> used by the hospital in 2015. Method: Descriptive, retrospective study. Results and conclusion:<br /> The list of drugs used at Hue Central Hospital in 2015 was suitable for treatment in hospitals.<br /> There were 27 drug classes with 1,517 drugs in the list, the total cost of about 450.21 billions.<br /> Of which, internal medicine accounted for 16.53%; foreign drugs accounted for 83.47%; single<br /> component drugs accounted for 91.37%; multi-component drugs 8.63%; generic drugs<br /> accounted for 77.14%; brand-name drugs accounted for 22.86%; injections drugs accounted for<br /> 79.56% of total funding; the drug is mainly used in the main drug category of the Ministry of<br /> Health (99.8%).<br /> * Keywords: Drug list; Hue Central Hospital; 2015.<br /> <br /> ĐẶT VẤN ĐỀ<br /> Ở các nước đang phát triển, việc<br /> quản lý cung ứng thuốc còn chưa hiệu<br /> quả ở tất cả các bước trong chu trình<br /> cung ứng và một trong những nguyên<br /> nhân dẫn đến thực trạng này là các nhà<br /> quản lý, hoạch định chính sách chưa có<br /> <br /> nhiều phân tích, đánh giá để tìm ra hạn<br /> chế, bất cập trong hệ thống cung ứng<br /> thuốc thuộc phạm vi quản lý nhằm đề ra<br /> những biện pháp can thiệp phù hợp.<br /> Lựa chọn thuốc là một nội dung quan<br /> trọng trong cung ứng thuốc bệnh viện, có<br /> ảnh hưởng đến chất lượng chăm sóc y tế,<br /> <br /> * Bệnh viện Trung ương Huế<br /> ** Trường Đại học Dược Hà Nội<br /> *** Trường Đại học Y tế Công cộng<br /> Người phản hồi (Corresponding): Nguyễn Kỳ Nhật (nhatnguyenky@gmail.com)<br /> Ngày nhận bài: 25/07/2017; Ngày phản biện đánh giá bài báo: 11/09/2017<br /> Ngày bài báo được đăng: 18/09/2017<br /> <br /> 22<br /> <br /> T¹p chÝ y - d−îc häc qu©n sù sè 8-2017<br /> trong đó bao gồm 2 khâu là xây dựng và<br /> thực hiện danh mục thuốc [7]. Danh mục<br /> thuốc bệnh viện cần các thuốc an toàn,<br /> có hiệu quả điều trị cao, chi phí hợp lý và<br /> luôn sẵn có đáp ứng được yêu cầu điều<br /> trị tại cơ sở.<br /> <br /> hành đề tài này với mục tiêu: Làm rõ<br /> được tính hợp lý hoặc chưa hợp lý của<br /> danh mục thuốc đã được bệnh viện lựa<br /> chọn và sử dụng trong năm 2015.<br /> <br /> Bệnh viện Trung ương Huế là bệnh<br /> viện đa khoa tuyến cuối, hạng đặc biệt<br /> với mô hình bệnh tật rất đa dạng, chi phí<br /> dành cho thuốc chiếm tỷ lệ cao trong tổng<br /> chi phí điều trị. Trong những năm gần<br /> đây, bệnh viện đã có nhiều nỗ lực trong<br /> lựa chọn danh mục thuốc đáp ứng việc<br /> sử dụng an toàn, hiệu quả, tiết kiệm,<br /> nâng cao chất lượng khám chữa bệnh.<br /> Với mục đích đưa ra những kiến nghị góp<br /> phần nâng cao hoạt động lựa chọn sử<br /> dụng thuốc tại bệnh viện, chúng tôi tiến<br /> <br /> Tiến hành thu thập số liệu liên quan<br /> đến thuốc đã sử dụng tại bệnh viện trong<br /> năm 2015 dựa vào các báo cáo sử dụng<br /> thuốc của Khoa Dược bệnh viện:<br /> <br /> PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU<br /> <br /> - Tên thuốc, hàm lượng, dạng bào<br /> chế.<br /> - Nhóm tác dụng dược lý.<br /> - Nguồn gốc/xuất sứ.<br /> - Số lượng và giá trị sử dụng.<br /> - Phân tích tỷ lệ phần trăm các nhóm<br /> số liệu và hiệu giải kết quả.<br /> <br /> KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU<br /> 1. Cơ cấu danh mục theo thuốc đơn thành phần, đa thành phần.<br /> Bảng 1: Kết quả phân tích cơ cấu thuốc đơn thành phần, đa thành phần.<br /> Nhóm<br /> <br /> Số chủng loại<br /> <br /> Tỷ lệ (%)<br /> <br /> Chi phí (tỷ đồng)<br /> <br /> Tỷ lệ (%)<br /> <br /> 1.387<br /> <br /> 91,43<br /> <br /> 411,38<br /> <br /> 91,37<br /> <br /> 130<br /> <br /> 8,57<br /> <br /> 38,83<br /> <br /> 8,63<br /> <br /> 1.517<br /> <br /> 100,00<br /> <br /> 450,21<br /> <br /> 100,00<br /> <br /> Thuốc đơn thành phần<br /> Thuốc đa thành phần<br /> Tổng<br /> <br /> Thuốc đơn thành phần chiếm tỷ lệ lớn so với thuốc đa thành phần trong danh mục<br /> thuốc bệnh viện năm 2015.<br /> 2. Cơ cấu danh mục thuốc theo nguồn gốc xuất xứ.<br /> Bảng 2: Kết quả phân tích cơ cấu thuốc nội, thuốc ngoại.<br /> Nguồn gốc<br /> <br /> Số chủng loại<br /> <br /> Tỷ lệ (%)<br /> <br /> Chi phí (tỷ đồng)<br /> <br /> Tỷ lệ (%)<br /> <br /> Thuốc ngoại nhập<br /> <br /> 1.117<br /> <br /> 73,63<br /> <br /> 375,80<br /> <br /> 83,47<br /> <br /> 400<br /> <br /> 26,37<br /> <br /> 74,41<br /> <br /> 16,53<br /> <br /> 1.517<br /> <br /> 100,00<br /> <br /> 450,21<br /> <br /> 100,00<br /> <br /> Thuốc nội<br /> Tổng<br /> <br /> Thuốc có nguồn gốc ngoại nhập chiếm tỷ lệ lớn về chủng loại và kinh phí sử dụng<br /> tại bệnh viện năm 2015 với 73,63% theo chủng loại, 83,47% theo kinh phí. Thuốc có<br /> nguồn gốc trong nước cũng đáng chú ý với 26,37% theo chủng loại, 16,53% theo kinh phí.<br /> 23<br /> <br /> T¹p chÝ y - d−îc häc qu©n sù sè 8-2017<br /> 3. Cơ cấu danh mục thuốc theo tên generic, tên biệt dược.<br /> Bảng 3:<br /> Số chủng loại<br /> <br /> Tỷ lệ (%)<br /> <br /> Chi phí (tỷ đồng)<br /> <br /> Tỷ lệ (%)<br /> <br /> 1.191<br /> <br /> 78,5<br /> <br /> 347,31<br /> <br /> 77,14<br /> <br /> Thuốc biệt dược gốc<br /> <br /> 326<br /> <br /> 21,5<br /> <br /> 102,90<br /> <br /> 22,86<br /> <br /> Tổng<br /> <br /> 1.517<br /> <br /> 100,00<br /> <br /> 450,21<br /> <br /> 100,00<br /> <br /> Thuốc generic<br /> <br /> Thuốc generic chiếm tỷ lệ 77,14% giá trị tiêu thụ trong tổng giá trị kinh phí mua<br /> thuốc và chiếm 78,5% số khoản mục. Các thuốc biệt dược gốc chiếm tỷ lệ thấp về số<br /> khoản mục (21,5%) và về giá trị (22,86%), tập trung ở các thuốc dùng chẩn đoán, ung<br /> thư, tim mạch, hô hấp. Các thuốc generic tập trung vào các nhóm kháng sinh, dịch<br /> truyền sản xuất trong nước, tim mạch.<br /> 4. Cơ cấu tỷ trọng các dạng thuốc.<br /> Bảng 4: Kết quả phân tích cơ cấu các dạng thuốc.<br /> Thuốc tiêm truyền<br /> Giá trị tiêu thụ<br /> 358,19<br /> <br /> Thuốc uống<br /> <br /> Thuốc dạng khác<br /> <br /> Tỷ lệ %<br /> <br /> Giá trị tiêu thụ<br /> <br /> Tỷ lệ %<br /> <br /> Giá trị tiêu thụ<br /> <br /> Tỷ lệ %<br /> <br /> 79,56<br /> <br /> 82,374<br /> <br /> 18,29<br /> <br /> 9,66<br /> <br /> 2,14<br /> <br /> Kết quả phân tích các dạng thuốc cho thấy thuốc dạng tiêm truyền chiếm tỷ lệ cao<br /> nhất về giá trị sử dụng (79,56%). Tỷ lệ thuốc uống chiếm 18,29% giá trị tiêu thụ. Các<br /> dạng thuốc khác chiếm tỷ lệ thấp trong danh mục thuốc bệnh viện (2,14%).<br /> 5. Phân tích cơ cấu thuốc nằm trong DMT của Bộ Y tế.<br /> Bảng 5:<br /> Nhóm thuốc<br /> Thuốc nằm trong DMT<br /> Thuốc không nằm trong DMT<br /> <br /> Giá trị tiêu thụ<br /> <br /> Số khoản mục<br /> <br /> Thành tiền (Tỷ đồng)<br /> <br /> Tỷ lệ (%)<br /> <br /> Số khoản mục<br /> <br /> Tỷ lệ (%)<br /> <br /> 449,39<br /> <br /> 99,8<br /> <br /> 1502<br /> <br /> 99,01<br /> <br /> 0,82<br /> <br /> 0,2<br /> <br /> 15<br /> <br /> 0,99<br /> <br /> Thuốc nằm trong DMT chiếm tỷ lệ 99,8% giá trị tiêu thụ trong tổng giá trị kinh phí<br /> mua thuốc và 99,01% trong tổng số khoản mục thuốc tại bệnh viện. Kết quả phân tích<br /> cho thấy danh mục thuốc sử dụng tại bệnh viện được xây dựng căn cứ theo DMT sử<br /> dụng tại các cơ sở khám chữa bệnh do Bộ Y tế ban hành.<br /> Thuốc nằm ngoài DMT chiếm tỷ lệ rất thấp (0,2% giá trị tiêu thụ và 0,99% số khoản<br /> mục thuốc). Các thuốc này chủ yếu là thuốc điều trị ung thư, thuốc chống thải ghép<br /> trong ghép thận, thuốc chống huyết khối.<br /> 24<br /> <br /> T¹p chÝ y - d−îc häc qu©n sù sè 8-2017<br /> BÀN LUẬN<br /> Để đáp ứng nhu cầu khám và điều trị,<br /> đồng thời thực hiện tốt các quy định của<br /> Bộ Y tế, hàng năm Bệnh viện Trung ương<br /> Huế tổ chức đấu thầu mua thuốc và xây<br /> dựng danh mục thuốc sử dụng tại bệnh<br /> viện. Danh mục thuốc năm 2015 đảm bảo<br /> đầy đủ các nhóm thuốc theo danh mục<br /> thuốc sử dụng tại các cơ sở khám chữa<br /> bệnh của Bộ Y tế.<br /> Một trong số các tiêu chí được<br /> Tổ chức Y tế Thế giới khuyến cáo khi lựa<br /> chọn thuốc là nên chọn thuốc được bào<br /> chế ở dạng đơn chất [5]. Thuốc sử dụng<br /> tại bệnh viện năm 2015 chủ yếu là thuốc<br /> đơn thành phần (91,43% theo chủng loại<br /> và 91,37% kinh phí). Bệnh viện ưu tiên<br /> sử dụng thuốc đơn thành phần sẽ thuận<br /> lợi hơn trong kiểm soát tương tác thuốc.<br /> Kết quả này cũng tương tự nghiên cứu tại<br /> Bệnh viện Nội tiết Trung ương (88,7%<br /> theo chủng loại).<br /> Sử dụng thuốc nội có thể làm giảm chi<br /> phí cho bệnh nhân, đồng thời góp phần<br /> khuyến khích sản xuất trong nước phát<br /> triển. Với tỷ lệ sử dụng thuốc nội tại bệnh<br /> viện năm 2015 là 16,53%, chứng tỏ bệnh<br /> viện đã quan tâm sử dụng thuốc nội có<br /> chất lượng đảm bảo. Bệnh viện sử dụng<br /> nhiều thuốc nhập khẩu phần là do bệnh<br /> nhân điều trị tại tuyến cuối, gồm nhiều<br /> bệnh nhân nặng, cần thuốc chuyên khoa<br /> sâu do nước ngoài sản xuất. Tuy nhiên,<br /> đối với các thuốc nhập khẩu sử dụng<br /> nhiều chủ yếu được sản xuất từ Ấn độ và<br /> Hàn Quốc, bệnh viện cần quan tâm hơn<br /> đến nguồn gốc những thuốc này. Kết quả<br /> này cũng phù hợp với nghiên cứu của Vũ<br /> Thị Thu Hương, giá trị sử dụng thuốc nội<br /> <br /> ở các bệnh viện tuyến trung ương từ 12,1 27,9% [4].<br /> Kết quả phân tích cơ cấu thuốc<br /> generic - thuốc biệt dược cho thấy thuốc<br /> generic chiếm 78,5% về số khoản mục và<br /> 77,14% về giá trị. Thuốc generic với ưu<br /> điểm giá thành rẻ hơn, nhưng lại có đầy<br /> đủ các hoạt chất cần thiết, được sử dụng<br /> khá rộng rãi ở nhiều nước trên thế giới, ở<br /> Mỹ là 50%, Đức 60%, Malaysia 40%... và<br /> đang có xu hướng tăng mạnh ở các nước<br /> đang phát triển. Vì vậy, việc sử dụng<br /> thuốc generic mang lại lợi ích lớn cho cả<br /> người bệnh và doanh nghiệp. Sử dụng<br /> thuốc generic là cách thức giúp giảm chi<br /> phí điều trị.<br /> Sử dụng nhiều thuốc ngoại và thuốc<br /> mang tên biệt dược đắt tiền tại các bệnh<br /> viện tuyến trung ương là điều không tránh<br /> khỏi, vì phần lớn bệnh nhân đều trong<br /> tình trạng nặng, rất nặng. Tuy nhiên, bệnh<br /> viện cần tăng cường sử dụng thuốc nội<br /> và thuốc mang tên gốc, vì hiện nay có rất<br /> nhiều thuốc gốc, thuốc sản xuất trong<br /> nước có chất lượng tốt, giá rẻ, hiệu quả<br /> điều trị tương đương các thuốc mang tên<br /> biệt dược cùng hoạt chất.<br /> Tỷ lệ và tỷ trọng thuốc tiêm - truyền tại<br /> bệnh viện cao hơn các dạng thuốc uống.<br /> Đây là nơi điều trị nhiều bệnh nhân nặng,<br /> việc sử dụng các thuốc dạng tiêm truyền<br /> sẽ hiệu quả hơn. Trên thế giới, mỗi năm<br /> có khoảng 4,7 triệu ca nhiễm virut viêm<br /> gan B/C và 160.000 người nhiễm HIV có<br /> liên quan đến kê đơn sử dụng thuốc tiêm.<br /> Vì vậy, bệnh viện nên giảm bớt một số<br /> thuốc tiêm trong DMT bệnh viện nếu như<br /> dạng thuốc khác có thể đáp ứng được<br /> nhu cầu điều trị cho bệnh nhân.<br /> 25<br /> <br /> T¹p chÝ y - d−îc häc qu©n sù sè 8-2017<br /> Kết quả phân tích cũng cho thấy<br /> 99,01% các thuốc sử dụng nằm trong<br /> DMT của Bộ Y tế. Điều này cho thấy hội<br /> đồng thuốc và đấu thầu đã lựa chọn các<br /> thuốc dựa trên DMT của Bộ Y tế và DMT<br /> đáp ứng được yêu cầu điều trị tại bệnh<br /> viện, đảm bảo quyền lợi cho người tham<br /> gia bảo hiểm y tế.<br /> KẾT LUẬN<br /> Danh mục thuốc bệnh viện năm 2015<br /> gồm 27 nhóm thuốc với 1.517 chủng loại<br /> thuốc, tổng kinh phí sử dụng là 450,21 tỷ<br /> đồng. Thuốc đơn thành phần, thuốc đa<br /> thành phần có tỷ lệ sử dụng kinh phí lần<br /> lượt là 91,37% và 8,63%. Tỷ lệ kinh phí<br /> thuốc nội 16,53%. Thuốc generic 77,14%<br /> kinh phí và tỷ lệ thuốc tiêm truyền<br /> 79,56%. Thuốc được sử dụng chủ yếu<br /> nằm trong DMT của Bộ Y tế (99,01%).<br /> Bệnh viện đã lựa chọn thuốc sử dụng<br /> hợp lý, cơ cấu thuốc phù hợp với mô hình<br /> bệnh tật và đặc thù của bệnh viện. Các<br /> thuốc được sử dụng chủ yếu là thuốc<br /> nhập khẩu, ở dạng đơn thành phần,<br /> mang tên thương mại, đa phần đều có<br /> hoạt chất nằm trong DMT được quỹ bảo<br /> hiểm y tế chi trả. Bệnh viện đã quan tâm<br /> đến việc sử dụng thuốc sản xuất trong<br /> nước.<br /> <br /> 26<br /> <br /> TÀI LIỆU THAM KHẢO<br /> 1. Bệnh viện Trung ương Huế. Danh mục<br /> thuốc bệnh viện. 2015.<br /> 2. Bộ Y tế. Thông tư 23/2011/TT-BYT: Về<br /> việc hướng dẫn sử dụng thuốc trong các cơ<br /> sở y tế có giường bệnh. 2011.<br /> 3. Vũ Thị Thu Hương. Đánh giá hoạt động<br /> của hội đồng thuốc và điều trị trong xây dựng<br /> và thực hiện danh mục thuốc tại một số bệnh<br /> viện đa khoa. Luận án Tiến sỹ Dược học.<br /> Trường Đại học Dược Hà Nội. 2012.<br /> 4. Tổ chức Y tế Thế giới (WHO). Hội đồng<br /> thuốc và điều trị - cẩm nang hướng dẫn thực<br /> hành. 2004.<br /> 5. Huỳnh Hiền Trung. Nghiên cứu một số<br /> giải pháp nâng cao chất lượng cung ứng<br /> thuốc tại Bệnh viện Nhân dân 115. Luận án<br /> Tiến sỹ Dược học, Trường Đại học Dược<br /> Hà Nội. 2012.<br /> 6. Anthony Savelli Harald Schwarz, Andrei<br /> Zagoski, Alerxander Bykov. Manual for the<br /> development and mainteance of hospital drug<br /> formularies Management Sciences for Health.<br /> 1996, April.<br /> 7. WHO. Drug and Therapeutics Committee<br /> Practical. World Health Organization. 2004.<br /> 8. Management sciences for health, drug<br /> and therapeutics committee training course.<br /> World Health Organization. 2007.<br /> <br />