Phòng bệnh viêm phổi trong
mùa hè cho trẻ em
Nhiều người nghĩ rằng, chỉ trong mùa đông thời tiết lạnh mới có nguy
cơ gây viêm phổi (VP) ở trẻ em. Nhận thức sai lầm và chủ quan đó của
người lớn đã ít chú ý đến biểu hiện bệnh của trẻ, khiếu nhiều trường hợp đến
viện trong tình trạng nguy kich.
Vậy những yếu tố nào trong mùa hè khiến trẻ bị VP?
Nguyên nhân gây VP trong mùa hè
- Thói quen trong ăn uống và vệ sinh mùa hè: do thời tiết nóng nực
nên các đồ ăn lạnh được sử dụng nhiều như: nước đá, kem, trái cây trong tủ
lạnh... Đây là những đồ ăn đặc biệt hấp dẫn với trẻ, nhất là những trẻ lớn, đã
hình thành được thói quen ăn uống. Nếu dùng nhiều và liên tục sẽ gây ra
viêm họng, tình trạng này không được điều trị tốt sẽ làm cho viêm đường hô
hấp ngày một nặng hơn và cuối cùng sẽ dẫn tới VP.
Bên cạnh đó thì mùa hè làm cho trẻ ra nhiều mồ hôi hơn, ở trẻ nhỏ
nếu không chú ý thì mồ hôi là một nguyên nhân gây nhiễm lạnh, nhất là khi
trẻ mặc quần áo không thoáng mát, thấm mồ hôi. Đối với trẻ lớn, nếu đang
nhiều mồ hôi mà trẻ đi tắm ngay cũng dễ gây ra cảm lạnh và dẫn đến VP.
- Mặt trái của điều hòa nhiệt độ: Nhiều người thường để chênh lệch
nhiệt độ giữa phòng lạnh và ngoài trời khá nhiều (thậm chí 10oC), nhất là
khi nhiệt độ ngoài trời từ 35oC trở lên, chính điều này làm cho cơ thể trẻ khó
thích nghi. Những trẻ nhỏ ở trong phòng điều hòa quá 4 giờ liên tục thường
làm da trẻ khô, họng khô, mặt khác, nếu cho trẻ ra, vào phòng lạnh đột ngột
cũng làm trẻ không kịp thích nghi với sự chênh lệch nhiệt độ đó nên làm cho
trẻ dễ bị viêm đường hô hấp trên. Nếu không được chăm sóc tốt cũng có thể
làm trẻ bị VP vì biến chứng.
Hậu quả của những kỳ nghỉ: mùa hè đến gắn liền với những chuyến
du lịch biển, trẻ thường được cha mẹ cho đi cùng.
+ Nhiều giờ đồng hồ ngâm mình trong nước biển làm sảng khoái
người lớn nhưng đối với trẻ, đặc biệt là trẻ dưới 5 tuổi là một nguy cơ lớn
với các bệnh đường hô hấp.
+ Đặc điểm nắng, gió trên những bãi biển là điều kiện không mấy
thích hợp nếu để trẻ chơi nhiều giờ.
+ Thời gian ăn uống, ngủ nghỉ của trẻ cũng thay đổi trong những ngày
nghỉ.
Những yếu tố trên khiến nhiều trẻ bị viêm họng, sốt nóng, ho, chảy
nước mũi và có thể dẫn đến VP. Chính vì vậy, khi cho trẻ đi nghỉ cùng, các
bậc cha mẹ nên chú ý đến những yếu tố bất lợi cho sức khỏe của trẻ.
Thận trọng với những dấu hiệu của bệnh
VP ở trẻ có thể do virus hoặc vi khuẩn, như phế cầu khuẩn hay virus
cúm, virus hợp bào... Khi các tác nhân mới xâm nhập vào cơ thể, các biểu
hiện ban đầu là trẻ có sốt nhẹ hoặc sốt cao liên tục, đau họng, ho húng hắng,
chảy nước mắt, mũi, khò khè, ăn kém, bỏ bú, quấy khóc....
Nếu không được phát hiện sớm và điều trị kịp thời thì bệnh sẽ diễn
biến nặng hơn, trẻ sốt cao, li bì, ho tăng lên, có đờm, xuất hiện khó thở, thở
nhanh, rút lõm lồng ngực, bỏ bú hoặc bú kém, tím môi, tím đầu chi.
Ngoài ra, trẻ có thể bị tiêu chảy, nôn, đau bụng. Nghe phổi có nhiều
ran ẩm nhỏ hạt. Có thể có rối loạn tuần hoàn như: sốc, trụy tim mạch... Nếu
tình trạng này kéo dài sẽ gây thiếu oxy não, trẻ sẽ li bì hoặc kích thích, co
giật.
Đối với trẻ lớn, các dấu hiệu bệnh dễ kiểm soát hơn vì trẻ biết kể tình
trạng sức khỏe cho cha mẹ và thầy thuốc, còn ở trẻ nhỏ dưới 1 tuổi chỉ là
quấy khóc, khó chịu nên dễ nhầm lẫn với tình trạng mọc răng, hay sự nhõng
nhẽo. Vì thế, khi thấy trẻ có những dấu hiệu của viêm họng, ho, sổ mũi,
quấy khóc, kém vui chơi cần chú ý chăm sóc trẻ tốt hơn, nếu các dấu hiệu
bệnh qua một ngày mà không thuyên giảm cần phải đưa trẻ đến ngay các cơ
sở y tế, tránh những diễn biến nặng của bệnh.
Chăm sóc và phòng bệnh cho trẻ như thế nào?
- Trong trường hợp nhẹ có thể nhỏ mũi bằng dung dịch sát khuẩn
(natriclorit 0,9%), súc miệng bằng dung dịch hàng ngày. Có thể dùng một số
loại kháng sinh, tốt nhất nên dùng đường uống, dạng sirô. Khi tình trạng
bệnh không cải thiện thì nên chuyển lên tuyến trên, không nên tự cho trẻ
uống thuốc, đặc biệt là các loại thuốc giảm ho, hạ sốt, kháng sinh vì sẽ gây
lu mờ triệu chứng của bệnh và rất khó khăn cho chẩn đoán và điều trị.
- Nếu trẻ mắc bệnh nặng phải nhanh chóng đưa đến cơ sở y tế, bác sĩ
sẽ chỉ định các thuốc kháng sinh đặc hiệu và thuốc kháng virus (cho những
trường hợp VP do virus). Khi trẻ có biểu hiện suy hô hấp thì có thể đặt ống
nội khí quản, hô hấp hỗ trợ. Truyền dịch khi trẻ sốt cao kéo dài, biểu hiện
mất nước... Cho trẻ ăn lỏng, dễ tiêu, đủ chất.
- Phòng bệnh cho trẻ bằng các biện pháp vệ sinh sạch sẽ, không hút
thuốc, đun nấu trong phòng có trẻ nhỏ. Cần loại bỏ những nguyên nhân gây
bệnh trong mùa hè đã kể trên. Nhỏ mũi hàng ngày bằng natriclorit 0,9%.
Cách ly trẻ bệnh với trẻ khác để tránh lây lan thành dịch. Nên tiêm chủng
phòng bệnh đầy đủ các loại vắcxin được sử dụng tại Việt Nam. Trẻ nhỏ cần
được bú mẹ đầy đủ ít nhất đến 18 tháng.
