Phụ nữ Việt Nam lấy chồng Đài Loan: Hiện trạng và một số định hướng chính sách - Phùng Thị Huệ

74 Sù kiÖn - NhËn ®Þnh X· héi häc sè 2 (94), 2006<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Phô n÷ ViÖt Nam lÊy chång §µi Loan:<br /> hiÖn tr¹ng vµ mét sè ®Þnh h−íng chÝnh s¸ch<br /> <br /> Phïng ThÞ HuÖ<br /> <br /> <br /> <br /> Më ®Çu<br /> H¬n m−êi n¨m qua, sè l−îng c¸c c« g¸i ViÖt Nam (®Æc biÖt lµ 6 tØnh ®ång<br /> b»ng s«ng Cöu Long) sang lµm d©u ë §µi Loan t¨ng dÇn qua tõng n¨m, thËm chÝ trë<br /> thµnh “trµo l−u” t¹i mét sè ®Þa ph−¬ng. Theo thèng kª cña V¨n phßng Kinh tÕ - V¨n<br /> hãa §µi B¾c t¹i ViÖt Nam, tõ n¨m 1995 ®Õn th¸ng 7 n¨m 2005, sè ng−êi tham gia<br /> pháng vÊn trùc tiÕp, ®−îc V¨n phßng x¸c nhËn ®ñ t− c¸ch kÕt h«n lµ 89.085 ng−êi.<br /> Tõ n¨m 2000 ®Õn n¨m 2005, sè ng−êi tham gia pháng vÊn kÕt h«n t¨ng lªn nhanh<br /> chãng, trung b×nh tíi 12 ngh×n ng−êi trong mét n¨m1. T×nh tr¹ng m«i giíi h«n nh©n<br /> tr¸i phÐp, nh÷ng m¶nh ®êi bÊt h¹nh cña c¸c c« d©u ViÖt Nam t¹i §µi Loan cïng<br /> nhiÒu hÖ lôy n¶y sinh sau c¸c cuéc h«n nh©n xuyªn biªn giíi nµy ®· t¹o thµnh nçi<br /> bøc xóc kh«ng chØ riªng víi ViÖt Nam. MÆc dï kh«ng Ýt vÊn ®Ò tiªu cùc ®· ®−îc kh¾c<br /> phôc, nhiÒu gi¶i ph¸p h÷u hiÖu ®· ®−îc thùc thi ®Ó c¶i thiÖn t×nh h×nh, song, tr−íc<br /> m¾t vÉn cßn qu¸ nhiÒu vÊn ®Ò cÇn xö lý. Gi¶m thiÓu tèi ®a t×nh tr¹ng kÕt h«n thiÕu<br /> hiÓu biÕt cña c¸c c« g¸i ViÖt Nam, trî gióp c¸c c« d©u ViÖt Nam nhanh chãng hßa<br /> nhËp víi cuéc sèng gia ®×nh vµ x· héi §µi Loan lµ môc tiªu, còng lµ nhiÖm vô quan<br /> träng trong c«ng t¸c x· héi nãi chung, h«n nh©n vµ gia ®×nh nãi riªng.<br /> I. Mét sè nhËn xÐt vÒ hiÖn t−îng phô n÷ ViÖt Nam lÊy chång §µi Loan<br /> Sau qu¸ tr×nh ®iÒu tra, t×m hiÓu vµ lý gi¶i thùc tr¹ng, diÔn biÕn cña c¸c cuéc<br /> h«n nh©n ViÖt - §µi, chóng t«i muèn nhÊn m¹nh mét sè ®iÒu ®¸ng chó ý nh− sau:<br /> 1. Phô n÷ ViÖt Nam lÊy chång §µi Loan lµ mét biÓu hiÖn cña xu thÕ toµn cÇu hãa<br /> Tr−íc thêi kú §æi míi, h«n nh©n cã yÕu tè n−íc ngoµi lµ hiÖn t−îng hy h÷u ë<br /> ViÖt Nam (xin kh«ng ®Ò cËp tíi miÒn Nam ViÖt Nam tr−íc ngµy thèng nhÊt ®Êt<br /> n−íc). Tõ n¨m 1986, víi ®−êng lèi më cöa, ViÖt Nam ®· ®ãn nhËn ngµy cµng nhiÒu<br /> c¸c mèi giao l−u quèc tÕ ®a ph−¬ng, ®a d¹ng. Ngay tõ n¨m 1989, §µi Loan ®· lµ ®èi<br /> t¸c cã mÆt sím nhÊt trong c¸c lÜnh vùc ®Çu t− th−¬ng m¹i ë ViÖt Nam. §Æc biÖt,<br /> 1<br /> Sè liÖu cña V¨n phßng Kinh tÕ - V¨n hãa §µi B¾c t¹i Hµ Néi, ngµy 3-8-2005.<br /> Bản quyền thuộc Viện Xã hội học:www.ios.org.vn<br />  Phïng ThÞ HuÖ 75<br /> <br /> trong nh÷ng n¨m ®Çu thËp kû 90 thÕ kû XX, ho¹t ®éng ®Çu t− cña §µi Loan t¹i ViÖt<br /> Nam cµng s«i ®éng. So víi nhiÒu n−íc vµ khu vùc kh¸c th× ®Çu t− cña §µi Loan phñ<br /> réng h¬n trªn c¸c lÜnh vùc vµ c¸c vïng kinh tÕ, kim ng¹ch ®Çu t− th−êng gi÷ vÞ trÝ sè<br /> mét hoÆc sè hai ë ViÖt Nam.<br /> C¸c cuéc h«n nh©n ViÖt - §µi ®· xuÊt hiÖn vµ gia t¨ng trong bèi c¶nh nh− vËy.<br /> Mét mÆt, c¸c th−¬ng nh©n §µi Loan ngµy cµng nhËn râ −u ®iÓm cña phô n÷ ViÖt<br /> Nam, muèn t×m kiÕm vµ giíi thiÖu cho ng−êi th©n, b¹n bÌ c¸c c« g¸i ViÖt Nam phï<br /> hîp víi yªu cÇu h«n nh©n ®−îc hä quan t©m. MÆt kh¸c, qu¸ tr×nh më réng giao l−u<br /> quèc tÕ ®· khiÕn cho t− t−ëng, quan niÖm sèng cña ng−êi ViÖt Nam cã nh÷ng thay<br /> ®æi nhÊt ®Þnh. NhiÒu ng−êi ViÖt Nam, ®Æc biÖt lµ thÕ hÖ trÎ ®· tiÕp nhËn dÔ dµng<br /> h¬n lèi sèng míi, trong ®ã cã viÖc kÕt h«n víi ng−êi n−íc ngoµi. Thêi kú ®Çu, c¸c cuéc<br /> h«n nh©n v× môc ®Ých kinh tÕ cña c¸c c« g¸i ViÖt Nam bÞ d− luËn ph¶n ®èi gay g¾t,<br /> thËm chÝ cßn bÞ xem lµ vi ph¹m ®¹o ®øc truyÒn thèng vµ nh©n phÈm ng−êi phô n÷.<br /> Nh−ng sau ®ã, th¸i ®é x· héi ®èi víi vÊn ®Ò nµy ngµy cµng khoan dung, réng më h¬n,<br /> trong ®ã cã c¶ nh÷ng ý kiÕn ®ång t×nh, th«ng c¶m. NÕu kh«ng sèng trong bèi c¶nh<br /> héi nhËp, ng−êi ViÖt Nam, nhÊt lµ c¸c c« g¸i n«ng th«n kh«ng thÓ chÊp nhËn viÖc ®i<br /> lµm d©u n−íc ngoµi. H«n nh©n ViÖt - §µi ®−¬ng nhiªn còng kh«ng thÓ trë thµnh trµo<br /> l−u ë mét sè vïng nh− hiÖn nay.<br /> 2. PhÇn ®«ng c« d©u ViÖt Nam vµ chó rÓ §µi Loan ®Òu ®¹t ®−îc môc ®Ých<br /> riªng trong h«n nh©n<br /> Chóng t«i xin ch−a ®Ò cËp ®Õn tû lÖ h¹nh phóc hay bÊt h¹nh trong gÇn 90<br /> ngh×n cuéc h«n nh©n ViÖt - §µi, chØ nãi tíi môc ®Ých ®· ®¹t ®−îc trong c¸c cuéc h«n<br /> nh©n nµy.<br /> §èi víi c¸c c« d©u ViÖt Nam<br /> C¸c sè liÖu ®iÒu tra cho thÊy, ®a sè c¸c c« g¸i ViÖt Nam lÊy chång §µi Loan<br /> ®Òu xuÊt ph¸t tõ ®éng c¬ c¶i thiÖn cuéc sèng kinh tÕ, trong ®ã cã 31,1% muèn t×m<br /> kiÕm viÖc lµm, t¨ng thu nhËp; 15,6% muèn lÊy chång giµu cã ®Ó gióp ®ì gia ®×nh2.<br /> Bªn c¹nh ®ã còng cã kh«ng Ýt c« lÊy chång §µi Loan v× muèn ®−îc ra n−íc ngoµi, më<br /> réng tÇm nh×n, hoÆc thãat khái hoµn c¶nh tï tóng, bÕ t¾c vÒ tinh thÇn... MÆc dï ®a<br /> phÇn c¸c c« g¸i ViÖt Nam ®Òu lÊy chång thuéc c¸c vïng n«ng th«n §µi Loan, nh−ng<br /> rÊt Ýt ng−êi c¶m thÊy kh«ng tháa m·n víi ®êi sèng vËt chÊt cña nhµ chång. V× r»ng,<br /> khu vùc n«ng th«n §µi Loan, dï kinh tÕ kÐm ph¸t triÓn h¬n c¸c thµnh phè lín còng<br /> vÉn giµu cã h¬n so víi nhiÒu vïng n«ng th«n ®ång b»ng s«ng Cöu Long - n¬i cã sè<br /> l−îng phô n÷ lµm d©u ®«ng nhÊt ë §µi Loan. V× vËy, rÊt nhiÒu cuéc ®iÒu tra, pháng<br /> vÊn t¹i §µi Loan ®· cã chung kÕt qu¶, ®ã lµ phÇn lín c¸c c« d©u ViÖt Nam ®Òu cho<br /> r»ng cuéc sèng kinh tÕ ë §µi Loan ®Çy ®ñ, sung tóc h¬n so víi khi cßn sèng ë ViÖt<br /> Nam. Ngay c¶ c¸c c« g¸i lÊy ph¶i chång kh«ng cã nghÒ nghiÖp æn ®Þnh, ph¶i tù b−¬n<br /> ch¶i, kiÕm viÖc lµm còng thõa nhËn thu nhËp ë §µi Loan lµm cho cuéc sèng cña hä<br /> <br /> <br /> 2<br /> TrÇn ThÞ Kim XuyÕn: Nguyªn nh©n phô n÷ ®ång b»ng s«ng Cöu Long kÕt h«n víi ng−êi §µi Loan. T¹p chÝ<br /> X· héi häc sè 1/2005. Tr. 78.<br /> Bản quyền thuộc Viện Xã hội học:www.ios.org.vn<br /> 76 Phô n÷ ViÖt Nam lÊy chång §µi Loan: hiÖn tr¹ng vµ mét sè ®Þnh h−íng chÝnh s¸ch<br /> <br /> ®Çy ®ñ, dÔ chÞu h¬n3.<br /> §èi víi c¸c chó rÓ §µi Loan<br /> Theo thèng kª c¶ Bé Néi chÝnh §µi Loan, tÝnh tõ th¸ng 1-1987 ®Õn th¸ng 10-<br /> 2005, trong tæng sè 72.835 c« d©u ViÖt Nam ë §µi Loan (sè liÖu thèng kª kh«ng khíp<br /> víi V¨n phßng ®¹i diÖn) chØ cã 13.538 ng−êi lÊy chång sèng t¹i c¸c thµnh phè nh−<br /> §µi B¾c, Cao Hïng, §µi Nam..., sè cßn l¹i (59.297 ng−êi) ®Òu c− tró ë c¸c vïng n«ng<br /> th«n, trong ®ã ®«ng nhÊt lµ huyÖn §µi B¾c (12.000 ng−êi)4. Theo ®iÒu tra, ®¹i ®a sè<br /> chó rÓ §µi Loan cã thu nhËp kinh tÕ vµo lo¹i trung b×nh, thËm chÝ nghÒ nghiÖp<br /> kh«ng æn ®Þnh; nh×n chung, tr×nh ®é v¨n hãa cña hä kh«ng cao; nhiÒu ng−êi lín tuæi.<br /> §©y lµ nh÷ng ®èi t−îng rÊt khã cã thÓ lÊy ®−îc vî ng−êi §µi Loan, do tiªu chÝ lùa<br /> chän b¹n ®êi cña c¸c c« g¸i §µi Loan ngµy cµng cao vµ rÊt kh¾t khe. (HiÖn nay, hÇu<br /> hÕt phô n÷ §µi Loan ®Òu cã tr×nh ®é häc vÊn tõ trung häc phæ th«ng trë lªn, nhiÒu<br /> ng−êi cã häc vÞ cö nh©n, tiÕn sÜ). Hä lµ nh÷ng ng−êi cã nghÒ nghiÖp æn ®Þnh, thu<br /> nhËp cao, hoµn toµn cã kh¶ n¨ng sèng ®éc lËp. §ã lµ lý do quan träng khiÕn nh÷ng<br /> ng−êi ®µn «ng häc vÊn thÊp, thu nhËp kh«ng cao ë §µi Loan khã hoÆc kh«ng lÊy<br /> ®−îc vî. Mét sè nghiªn cøu cña c¸c häc gi¶ §µi Loan ®· nªu t×nh tr¹ng t×m kiÕm vî<br /> cña ®µn «ng §µi Loan nh− sau: “Tr−íc ®©y, t«i còng cã ý ®Þnh lÊy mét c« g¸i ë §µi<br /> Loan, nh−ng phÝa nhµ g¸i ®ßi hái t«i võa ph¶i cã tµi, võa ph¶i cã tiÒn. Mét ng−êi chÊt<br /> ph¸c nh− t«i, l¹i ¨n nãi kÐm cái, gia ®×nh kh«ng cã nhiÒu tiÒn, v× thÕ t«i rÊt khã lÊy<br /> ®−îc vî ë §µi Loan...”. Hay: “T«i lµm nghÒ n«ng, thu nhËp 25.000 NT/th¸ng. NÕu t«i<br /> lÊy mét c« g¸i §µi Loan lµm vî, t«i cÇn cã thu nhËp gÊp ®«i, kho¶ng 50.000 NT/th¸ng.<br /> §ã lµ viÖc lµm khã víi t«i”5. Nh− vËy, lÊy vî phï hîp víi kh¶ n¨ng kinh tÕ cña m×nh<br /> lµ môc ®Ých kh¸ quan träng cña nhiÒu ®µn «ng §µi Loan sang ViÖt Nam t×m kiÕm<br /> h«n nh©n. Bªn c¹nh ®ã, theo ®¸nh gi¸ cña c¸c chó rÓ vµ gia ®×nh c¸c chó rÓ §µi Loan<br /> th× ®a phÇn c¸c c« g¸i lµm d©u ë §µi Loan ®Òu cã phÈm chÊt ®−îc ng−êi §µi Loan<br /> truyÒn thèng −a chuéng. §ã lµ ®øc tÝnh cÇn cï, dÞu dµng, hiÕu thuËn, nhÉn n¹i (tíi<br /> møc nhÉn nhôc), thÝch sinh në vµ hÕt lßng ch¨m sãc gia ®×nh, con c¸i. §a phÇn c¸c<br /> chó rÓ §µi Loan ®−îc pháng vÊn ®Òu tháa m·n víi c¸c tiªu chÝ lùa chän phô n÷ ViÖt<br /> Nam lµm vî.<br /> 3. Mét sè nguyªn nh©n dÉn tíi trµo l−u lÊy chång §µi Loan cña phô n÷ ViÖt Nam<br /> NhiÒu n¨m nay, hiÖn t−îng phô n÷ ViÖt Nam lÊy chång §µi Loan ®· trë<br /> thµnh trµo l−u phæ biÕn ë mét sè ®Þa ph−¬ng, ®Æc biÖt lµ 6 tØnh ®ång b»ng s«ng Cöu<br /> Long. Xin nªu mét sè nguyªn nh©n chñ yÕu dÉn tíi t×nh tr¹ng nãi trªn:<br /> Thø nhÊt, nh− ®· tr×nh bµy, ®a phÇn c¸c c« g¸i ViÖt Nam lÊy chång §µi Loan<br /> <br /> <br /> 3<br /> Néi dung pháng vÊn cña t¸c gi¶ t¹i “Trung t©m phôc vô gia ®×nh cã yÕu tè h«n nh©n ng−êi n−íc ngoµi”,<br /> ngµy 2-10-2005.<br /> 4<br /> Sè liÖu thèng kª cña Bé Néi chÝnh (§µi Loan), ngµy 14-11-2005.<br /> 5<br /> Phan An, Phan Quang ThÞnh, NguyÔn Quíi: HiÖn t−îng phô n÷ ViÖt Nam lÊy chång §µi Loan. Nxb TrÎ -<br /> 2005. Tr.55. DÉn theo: Wen Hui Annatang vµ Soong Jean Jaw: B−íc ®Çu t×m hiÓu hiÖn t−îng c« d©u ViÖt<br /> Nam trong xu h−íng toµn cÇu hãa. Kû yÕu Héi th¶o khoa häc quèc tÕ “Ho¹t ®éng kinh tÕ - v¨n hãa ViÖt<br /> Nam - §µi Loan”. Thµnh phè Hå ChÝ Minh, th¸ng 12-2002.<br /> Bản quyền thuộc Viện Xã hội học:www.ios.org.vn<br />  Phïng ThÞ HuÖ 77<br /> <br /> v× môc ®Ých c¶i thiÖn cuéc sèng b¶n th©n hoÆc gia ®×nh. NhiÒu c« ®Õn §µi Loan<br /> ®· t×m ®−îc thu nhËp cao h¬n, trong ®ã cã c« göi tiÒn vÒ gióp bè mÑ x©y nhµ. Thùc tÕ<br /> c¸c gia ®×nh cã con g¸i lÊy chång §µi Loan vµ th«ng tin cña c¸c c« d©u ë §µi Loan<br /> truyÒn vÒ trong n−íc, kÓ c¶ th«ng tin ®−îc t« hång, phãng ®¹i ®· t¹o thµnh søc hót<br /> vµ nçi ao −íc cña nhiÒu c« g¸i th«n quª nghÌo, kÐm hiÓu biÕt. Chóng t«i ®· tËn m¾t<br /> chøng kiÕn nh÷ng cuèn anbum ¶nh c−íi léng lÉy, hµo nho¸ng cña c¸c c« d©u ViÖt<br /> Nam ë §µi Loan. H×nh ¶nh ®ã ®−îc c¸c c« göi vÒ gia ®×nh, nh− mét minh chøng<br /> kh¼ng ®Þnh cuéc sèng giµu sang, phó quý (mÆc dï cuéc sèng thùc tÕ kh«ng h¼n<br /> ®· nh− vËy), nh− mét søc m¹nh c¸m dç, mêi chµo, khiÕn c¸c c« g¸i quª cho¸ng ngîp,<br /> −íc ao, tíi møc chÊp nhËn c¸c cuéc h«n nh©n kh«ng t×nh yªu, thËm chÝ kh«ng h×nh<br /> dung næi con thuyÒn cña m×nh sÏ neo ®Ëu bÕn nµo!<br /> Thø hai, mÆc dï t¹i NghÞ ®Þnh 68/2002/N§-CP, ngµy 10-7-2002 vµ nhiÒu v¨n<br /> b¶n ph¸p lý kh¸c, ChÝnh phñ ViÖt Nam ®· nghiªm cÊm c¸c ho¹t ®éng m«i giíi h«n<br /> nh©n tr¸i phÐp. C«ng t¸c qu¶n lý ho¹t ®éng m«i giíi h«n nh©n còng ®−îc tiÕn hµnh<br /> nghiªm ngÆt, chÆt chÏ, song nhiÒu tæ chøc m«i giíi vÉn ngÊm ngÇm ho¹t ®éng d−íi<br /> nhiÒu h×nh thøc, nhiÒu thñ ®o¹n tinh vi, tr¸i ph¸p luËt. §ã lµ mét kªnh quan träng<br /> lµm gia t¨ng nhanh chãng sè l−îng phô n÷ ViÖt Nam muèn t×m c¸ch kÕt h«n víi<br /> ng−êi §µi Loan.<br /> Thø ba, ®a phÇn c¸c c« g¸i ViÖt Nam lÊy chång §µi Loan ®Òu cã tr×nh ®é häc<br /> vÊn thÊp vµ rÊt thÊp, kh«ng cã ®iÒu kiÖn vµ kh¶ n¨ng tiÕp nhËn, ch¾t läc th«ng tin,<br /> nhÊt lµ th«ng tin vÒ con ng−êi, cuéc sèng vµ x· héi §µi Loan. V× thÕ, hä quyÕt ®Þnh<br /> th¸c göi sè phËn t¹i miÒn ®Êt xa l¹ ®ã b»ng sù hoang t−ëng, c¶m nhËn m¬ hå, th«ng<br /> qua m«i giíi hoÆc nh÷ng miªu t¶ phiÕn diÖn cña mét sè ng−êi bµ con ®ang lµm d©u ë<br /> §µi Loan.<br /> Thø t−, theo quy ®Þnh cña §µi Loan, c¸c tæ chøc, c¸ nh©n cã quyÒn ®¨ng ký<br /> thµnh lËp c«ng ty vµ tiÕn hµnh c«ng khai c¸c ho¹t ®éng m«i giíi kÕt h«n. NhiÒu c«ng<br /> ty m«i giíi §µi Loan ®· ngÇm c©u kÕt víi c¸c tæ chøc m«i giíi tr¸i phÐp t¹i ViÖt Nam,<br /> tiÕn hµnh su«n xÎ nhiÒu cuéc h«n nh©n ViÖt - §µi, khiÕn sè l−îng c« d©u ViÖt Nam<br /> ngµy cµng gia t¨ng ®¸ng kÓ.<br /> Thø n¨m, tiªu chuÈn chÊp nhËn h«n nh©n cã yÕu tè n−íc ngoµi cña §µi Loan<br /> dÔ dµng, réng më h¬n nhiÒu n−íc kh¸c trªn thÕ giíi. Cô thÓ lµ, c¸c c¬ quan gi¶i quyÕt<br /> thñ tôc kÕt h«n cña §µi Loan kh«ng ®ßi hái phô n÷ ViÖt Nam ph¶i ®¹t tíi tr×nh ®é<br /> vµ hiÓu biÕt nhÊt ®Þnh nµo ®ã vÒ ng«n ng÷, v¨n hãa b¶n ®Þa (thËm chÝ cã thÓ tr¶ lêi<br /> pháng vÊn th«ng qua phiªn dÞch); thêi gian tiÕn hµnh c¸c thñ tôc kÕt h«n còng chãng<br /> v¸nh, t−¬ng ®èi ®¬n gi¶n. §ã lµ mét nguyªn nh©n rÊt ®¸ng l−u ý khi gi¶i thÝch t¹i<br /> sao trung b×nh hµng n¨m cã tíi 12 ngh×n c« d©u ViÖt Nam ®−îc cÊp visa vµo §µi<br /> Loan. §−¬ng nhiªn, còng cÇn më ngoÆc nãi r»ng, c¸c yªu cÇu vÒ thñ tôc cho phÐp<br /> phô n÷ ViÖt Nam kÕt h«n víi ng−êi §µi Loan do phÝa ViÖt Nam quy ®Þnh còng kh¸<br /> ®¬n gi¶n, th«ng tho¸ng.<br /> <br /> <br /> Bản quyền thuộc Viện Xã hội học:www.ios.org.vn<br /> 78 Phô n÷ ViÖt Nam lÊy chång §µi Loan: hiÖn tr¹ng vµ mét sè ®Þnh h−íng chÝnh s¸ch<br /> <br /> 4. Nh÷ng hÖ qu¶ x· héi tiªu cùc tõ c¸c cuéc h«n nh©n ViÖt - §µi<br /> HiÖn t−îng phô n÷ ViÖt Nam lÊy chång §µi Loan xuÊt hiÖn tõ h¬n m−êi n¨m<br /> tr−íc vµ diÔn biÕn ngµy cµng phøc t¹p. Bªn c¹nh c¸c yÕu tè tÝch cùc, x· héi ViÖt Nam<br /> vµ §µi Loan hiÖn ®ang ph¶i ®èi mÆt víi kh«ng Ýt vÊn ®Ò nan gi¶i tõ c¸c cuéc h«n<br /> nh©n xuyªn biªn giíi nµy.<br /> §èi víi §µi Loan<br /> Thø nhÊt, phÇn ®«ng phô n÷ ViÖt Nam lÊy chång §µi Loan ®Òu cã nguyÖn<br /> väng sinh con, thËm chÝ nhiÒu con, phï hîp víi nhu cÇu cña c¸c chó rÓ §µi Loan. Bëi<br /> thÕ, sau h¬n 10 n¨m, sè l−îng trÎ mang dßng m¸u ViÖt Nam ë §µi Loan (xin t¹m<br /> dïng kh¸i niÖm “con lai”) lµ rÊt lín - trªn 100 ngh×n trÎ. §−¬ng nhiªn, cïng víi trÎ<br /> em §µi Loan, ®©y lµ líp ng−êi ®ãng vai trß chñ chèt trong nÒn kinh tÕ - x· héi §µi<br /> Loan sau nµy. HiÖn cã nhiÒu trÎ con lai ®· ®Õn tuæi ®i häc, cÇn sù trî gióp, gi¸o dôc<br /> cña nhµ tr−êng vµ cha mÑ. Chøc n¨ng chÝnh cña ®¹i ®a sè c« d©u ViÖt Nam ë §µi<br /> Loan lµ lµm c«ng viÖc néi trî, nu«i d¹y con c¸i vµ ch¨m sãc bè mÑ chång. Nh−ng, mét<br /> vÊn ®Ò hÕt søc nan gi¶i ®ang ®Æt ra tr−íc x· héi §µi Loan, ®ã lµ hÇu hÕt c¸c bµ mÑ<br /> ViÖt Nam ®Òu kh«ng biÕt ch÷ H¸n. H¬n n÷a, tr×nh ®é v¨n hãa cña hä l¹i rÊt thÊp -<br /> ®a phÇn chØ häc hÕt phæ th«ng c¬ së. V× thÕ, c¸c bµ mÑ ViÖt Nam kh«ng biÕt c¸ch<br /> h−íng dÉn con m×nh ®äc s¸ch, lµm to¸n, thËm chÝ kh«ng cã kh¶ n¨ng trao ®æi, phèi<br /> hîp víi nhµ tr−êng trong viÖc d¹y dç con c¸i. §©y lµ lý do chÝnh khiÕn trÎ con lai ViÖt<br /> Nam thua kÐm rÊt nhiÒu so víi trÎ con §µi Loan khi häc ë tr−êng. §ã lµ ch−a kÓ tíi<br /> nh÷ng tr−êng hîp trÎ con lai ®−îc ®−a vÒ ViÖt Nam sinh sèng tõ nhá, ®Õn tuæi ®i häc<br /> míi ®−îc ®ãn sang §µi Loan nªn tr×nh ®é tiÕng H¸n kÐm h¬n nhiÒu so víi trÎ em b¶n<br /> ®Þa. V× thÕ khi ®Õn tr−êng, c¸c em gÆp nhiÒu khã kh¨n trong giao tiÕp vµ kh¶ n¨ng<br /> tiÕp thu bµi gi¶ng. §iÒu nµy kh«ng chØ g©y thiÖt thßi cho chÝnh b¶n th©n trÎ em cã<br /> mÑ lµ ng−êi ViÖt Nam, mµ cßn ¶nh h−ëng tíi vai trß cña c¸c em ®èi víi sù ph¸t triÓn<br /> kinh tÕ - x· héi §µi Loan trong t−¬ng lai.<br /> Thø hai, bªn c¹nh c¸c c« d©u ViÖt Nam may m¾n t×m ®−îc cuéc sèng h¹nh<br /> phóc ë §µi Loan, cßn kh«ng Ýt c« ph¶i chÞu nh÷ng nçi bÊt h¹nh khã v−ît qua, cho dï<br /> c¸c c« g¸i ViÖt Nam vÉn ®−îc ng−êi §µi Loan ®¸nh gi¸ lµ “cam chÞu”. Theo nghiªn<br /> cøu cña nhãm häc gi¶ cuèn s¸ch “HiÖn t−îng phô n÷ ViÖt Nam lÊy chång §µi Loan<br /> th× cã “kho¶ng 15% gÆp nh÷ng khã kh¨n nhÊt ®Þnh, vµ tõ 8-10% r¬i vµo t×nh tr¹ng<br /> ®æ vì”6. Chóng t«i xin ch−a bµn tíi con sè chÝnh x¸c cña c¸c cÆp h«n nh©n kh«ng theo<br /> ý muèn, chØ muèn bµn tíi hÖ qu¶ phÝa sau cña c¸c cuéc h«n nh©n nh− vËy. Theo ®iÒu<br /> tra cña chóng t«i, nhiÒu c« d©u ViÖt Nam ®· bÞ chång hoÆc gia ®×nh chång ng−îc ®·i;<br /> bÞ chång phô t×nh hoÆc gÆp c¶nh Ðo le, tr¾c trë. Trong hoµn c¶nh nh− vËy, nhiÒu c«<br /> buéc ph¶i rêi khái gia ®×nh chång víi hai bµn tay tr¾ng (v× ®a phÇn c¸c c« kh«ng cã<br /> th©n phËn hîp ph¸p trong viÖc ph©n chia tµi s¶n khi ly h«n hoÆc kh«ng ®ñ kh¶ n¨ng<br /> <br /> <br /> 6<br /> Phan An, Phan Quang ThÞnh, NguyÔn Quíi: HiÖn t−îng phô n÷ ViÖt Nam lÊy chång §µi Loan. Nxb TrÎ -<br /> 2005. Tr. 100.<br /> Bản quyền thuộc Viện Xã hội học:www.ios.org.vn<br />  Phïng ThÞ HuÖ 79<br /> <br /> theo kiÖn sau ly h«n). Trong sè nh÷ng c« g¸i rêi khái nhµ chång, cã c« t×m kiÕm ®−îc<br /> viÖc lµm nu«i sèng b¶n th©n, song nhiÒu c« l©m vµo c¶nh b¬ v¬, cïng quÉn. §ã lµ lý<br /> do dÉn c¸c c« g¸i cã hoµn c¶nh nh− vËy ®Õn t×nh tr¹ng sa ng·, thËm chÝ lao vµo cê<br /> b¹c, bu«n lËu hoÆc nh÷ng ho¹t ®éng tÖ n¹n x· héi kh¸c.<br /> §èi víi ViÖt Nam<br /> Thø nhÊt, do nhu cÇu lÊy chång §µi Loan trong nh÷ng n¨m qua ngµy mét lín,<br /> nªn c¸c ho¹t ®éng m«i giíi h«n nh©n tr¸i phÐp ®· t¨ng tíi møc khã kiÓm so¸t. T×nh<br /> tr¹ng ®ã võa g©y khã kh¨n cho c¸c ban ngµnh h÷u quan, võa t¹o nªn nh÷ng bóc xóc,<br /> c¨ng th¼ng trong d− luËn x· héi. MÆc dï ChÝnh phñ ViÖt Nam ®· ra nhiÒu quy ®Þnh<br /> nghiªm cÊm c¸c ho¹t ®éng m«i giíi h«n nh©n, song vÊn ®Ò nµy hiÖn vÉn lµ ®iÒu nhøc<br /> nhèi trong x· héi.<br /> Thø hai, ViÖt Nam ®ang ph¶i ®èi mÆt víi t×nh tr¹ng nhiÒu c« d©u bÊt h¹nh tõ<br /> §µi Loan quay trë vÒ, trong hoµn c¶nh kh«ng quèc tÞch, kh«ng nghÒ nghiÖp, kh«ng<br /> tiÒn b¹c, søc kháe suy yÕu, tinh thÇn b¹c nh−îc. MÆc dï chÝnh quyÒn ®Þa ph−¬ng vµ<br /> gia ®×nh ®· t×m c¸ch ch¨m sãc, trî gióp, nh−ng ®a phÇn c¸c c« ®Òu thiÕu tù tin vµ<br /> gÆp rÊt nhiÒu khã kh¨n trong cuéc sèng. ThËm chÝ ®· cã nh÷ng tr−êng hîp kh«ng ®ñ<br /> can ®¶m ë l¹i gia ®×nh, ph¶i bá ®i kiÕm sèng ë n¬i kh¸c.<br /> Thø ba, nhiÒu c« g¸i ViÖt Nam khi sang ®Õn §µi Loan míi biÕt m×nh lÊy ph¶i<br /> ng−êi chång kh«ng cã nghÒ nghiÖp æn ®Þnh, kinh tÕ gia ®×nh khã kh¨n hoÆc ch©y l−êi,<br /> cê b¹c. C¸c c« kh«ng nh÷ng kh«ng ®−îc sèng ®Çy ®ñ nh− mong t−ëng, mµ cßn ph¶i<br /> t×m kiÕm viÖc lµm nu«i chång con. Trong hoµn c¶nh nh− vËy, v× kh«ng ®ñ tiÒn thuª<br /> ng−êi tr«ng nom con c¸i hoÆc göi con ®Õn nhµ trÎ, c¸c c« buéc lßng ph¶i ®−a con vÒ<br /> ViÖt Nam nhê bè mÑ ®Î ch¨m nu«i. Còng cã tr−êng hîp sau khi ly h«n, nhiÒu c« ë l¹i<br /> §µi Loan kiÕm tiÒn nªn ®· göi con vÒ ViÖt Nam cho bè mÑ. Nh÷ng ®øa trÎ nh− vËy<br /> th−êng kh«ng cã giÊy khai sinh, kh«ng cã hé khÈu, kh«ng quèc tÞch ViÖt Nam. §iÒu<br /> ®ã g©y rÊt nhiÒu khã kh¨n, r¾c rèi cho phÝa ViÖt Nam khi nh÷ng ®øa trÎ nµy ®Õn<br /> tuæi ®i häc, bëi chóng kh«ng ®ñ giÊy tê ®¨ng ký nhËp häc theo quy ®Þnh hiÖn hµnh<br /> cña Bé Gi¸o dôc ViÖt Nam (®èi víi trÎ em ViÖt Nam, muèn nhËp häc còng ph¶i tr×nh<br /> ®Çy ®ñ c¸c thñ tôc cÇn thiÕt). Nh−ng, nÕu chÝnh quyÒn vµ nhµ tr−êng kh«ng gi¶i<br /> quyÕt nhËp häc cho nh÷ng trÎ em nµy, th× kh«ng chØ thiÖt thßi cho b¶n th©n chóng,<br /> mµ phÝa ViÖt Nam cßn bÞ §µi Loan hiÓu lÇm lµ ph©n biÖt ®èi xö víi trÎ con lai.<br /> Cã thÓ kh¼ng ®Þnh, trong sè gÇn 90 ngh×n c« d©u ViÖt Nam ®ang sèng ë §µi<br /> Loan, nhiÒu c« ®· may m¾n ®−îc h−ëng h¹n phóc “trêi cho”, song còng kh«ng Ýt c¸c<br /> c« ph¶i cam chÞu cuéc ®êi bÊt h¹nh. T×nh h×nh ®ã kh«ng chØ liªn quan trùc tiÕp ®Õn<br /> th©n phËn cña c¸c c« d©u ViÖt Nam, mµ cßn t¹o nªn nhiÒu vÊn ®Ò bøc xóc, nan gi¶i<br /> trong x· héi.<br /> II. Mét sè kiÕn nghÞ vÒ vÊn ®Ò phô n÷ ViÖt Nam lÊy chång §µi Loan<br /> Víi chñ tr−¬ng t«n träng quyÒn tù do h«n nh©n, ChÝnh phñ ViÖt Nam kh«ng<br /> can thiÖp vµo nguyÖn väng kÕt h«n víi ng−êi n−íc ngoµi cña c«ng d©n ViÖt Nam. Tuy<br /> nhiªn, thùc tÕ vÒ nhiÒu m¶nh ®êi bÊt h¹nh, nhiÒu th©n phËn Ðo le cña c¸c c« g¸i míi<br /> Bản quyền thuộc Viện Xã hội học:www.ios.org.vn<br /> 80 Phô n÷ ViÖt Nam lÊy chång §µi Loan: hiÖn tr¹ng vµ mét sè ®Þnh h−íng chÝnh s¸ch<br /> <br /> b−íc vµo ®êi, tr×nh ®é v¨n hãa thÊp, non nít trong kinh nghiÖm sèng vµ ngé nhËn vÒ<br /> vïng ®Êt l¹ ®· khiÕn nh÷ng ng−êi cã l−¬ng tri vµ tr¸ch nhiÖm víi céng ®ång ph¶i<br /> tr¨n trë, víi hy väng c¶i thiÖn ®−îc t×nh h×nh.<br /> Dï biÕt r»ng kÕt h«n víi ng−êi n−íc ngoµi lµ mét biÓu hiÖn cña xu thÕ toµn<br /> cÇu hãa, song rÊt cÇn thiÕt ph¶i cã sù h−íng dÉn, trî gióp ®¾c lùc cña c¸c tæ chøc<br /> x· héi, c¸c c¬ quan chøc n¨ng, ®Ó c¸c cuéc h«n nh©n ®¹t tíi h¹nh phóc ®Ých thùc. Tõ<br /> mong muèn nh− vËy, chóng t«i muèn nªu mét sè kiÕn nghÞ nh− sau:<br /> 1. VÒ phÝa ViÖt Nam<br /> Thø nhÊt, cÇn t¨ng c−êng h¬n n÷a c«ng t¸c chØ ®¹o, qu¶n lý h«n nh©n cã yÕu<br /> tè n−íc ngoµi. C¸c c¬ quan t− ph¸p, chÝnh quyÒn ®Þa ph−¬ng cÇn thùc hiÖn s¸t sao<br /> h¬n c¸c ®iÒu kho¶n trong NghÞ ®inh 68 - CP cña ChÝnh phñ, gi¶i quyÕt ®óng c¸c quy<br /> ®Þnh vÒ quan hÖ h«n nh©n vµ gia ®×nh cã yÕu tè ng−êi n−íc ngoµi. §©y còng lµ biÖn<br /> ph¸p phßng ngõa hiÖn t−îng tiªu cùc trong ho¹t ®éng m«i giíi h«n nh©n.<br /> Thø hai, ®ång thêi víi chñ tr−¬ng “kh«ng h¹n chÕ”, ViÖt Nam còng nªn bæ<br /> sung thªm mét sè ®iÒu kiÖn cho phÐp c«ng d©n ViÖt Nam kÕt h«n víi ng−êi n−íc<br /> ngoµi. VÒ viÖc kÕt h«n víi ng−êi §µi Loan, nªn ch¨ng cÇn cã mét sè quy ®Þnh nh− sau:<br /> + Phô n÷ cã nhu cÇu lÊy chång §µi Loan ph¶i qua kú s¸t h¹ch nghiªm tóc,<br /> x¸c nhËn ®ñ tr×nh ®é tiÕng Trung Quèc c¬ b¶n, cã thÓ giao tiÕp víi ng−êi §µi Loan,<br /> biÕt ®äc vµ viÕt ch÷ H¸n. §©y lµ yÕu tè hÕt søc quan träng ®Ó c¸c c« g¸i ViÖt Nam<br /> nhanh chãng hßa nhËp víi cuéc sèng gia ®×nh vµ x· héi §µi Loan. Bëi thùc tÕ cho<br /> thÊy, khi kh«ng nãi ®−îc tiÕng b¶n ®Þa, c¸c c« g¸i ViÖt Nam rÊt bÞ ®éng vµ thiÕu tù<br /> tin khi tiÕp xóc víi c¸c thµnh viªn trong céng ®ång §µi Loan. §iÒu quan träng h¬n<br /> nh− trªn ®· tr×nh bµy, c¸c c« kh«ng ®ñ tr×nh ®é gi¸o dôc con c¸i, nhÊt lµ khi chóng<br /> ®Õn tuæi ®i häc.<br /> + Yªu cÇu c¸c c« g¸i s¾p lµm d©u ë §µi Loan ph¶i cã nh÷ng hiÓu biÕt nhÊt<br /> ®Þnh vÒ x· héi, phong tôc tËp qu¸n, ®Æc ®iÓm v¨n hãa... cña §µi Loan. V× r»ng, rÊt<br /> nhiÒu c« d©u do kh«ng hiÓu phong tôc, thËm chÝ phong tôc tèi thiÓu nhÊt cña ng−êi<br /> §µi Loan, nªn ®· m¾c sai lÇm nghiªm träng trong øng xö, dÉn ®Õn m©u thuÉn<br /> nÆng nÒ, l©u dÇn kh«ng thÓ ®iÒu hßa. §«i khi, ®ã lµ khëi nguån cña mét th©n phËn<br /> bÊt h¹nh.<br /> + Lùa chän c¸c chÝnh s¸ch vµ biÖn ph¸p (kÓ c¶ biÖn ph¸p t×nh huèng) ®Ó gi¶i<br /> quyÕt tèt vÊn ®Ò trÎ con lai ®−îc ®−a vÒ sinh sèng vµ cã nhu cÇu häc tËp ë ViÖt Nam.<br /> + T¨ng c−êng c«ng t¸c tuyªn truyÒn gi¸o dôc vµ trang bÞ tri thøc toµn diÖn<br /> h¬n cho thanh niªn n«ng th«n, chuÈn bÞ s½n t©m thÕ vµ kinh nghiÖm øng xö tr−íc<br /> khi ®i ®Õn h«n nh©n. Còng cÇn t¨ng c−êng hiÓu biÕt cho thanh niªn vÒ ®Æc ®iÓm v¨n<br /> hãa, ®êi sèng kinh tÕ - x· héi cña c¸c n−íc vµ khu vùc trªn thÕ giíi, nhÊt lµ c¸c n−íc<br /> vµ l·nh thæ cã kh¶ n¨ng thu hót c¸c c« d©u ViÖt Nam. Nhê ®ã, c¸c c« g¸i trÎ ViÖt<br /> Nam sÏ cã ®ñ th«ng tin, c¨n cø ®Ó lùa chän vµ quyÕt ®Þnh h¹nh phóc cña m×nh. Còng<br /> nhê ®ã, khi sang lµm d©u ë §µi Loan hay c¸c quèc gia kh¸c, hä sÏ tù tin, v÷ng vµng<br /> h¬n trong c¸ch øng xö, h¹n chÕ phÇn nµo nh÷ng rñi ro kh«ng ®¸ng cã.<br /> Bản quyền thuộc Viện Xã hội học:www.ios.org.vn<br />  Phïng ThÞ HuÖ 81<br /> <br /> + §Èy m¹nh h¬n n÷a c«ng t¸c ®iÒu tra, nghiªn cøu vÒ vÊn ®Ò h«n nh©n cã yÕu<br /> tè n−íc ngoµi nãi chung, §µi Loan nãi riªng (hiÖn nay, sè phô n÷ lÊy chång ng−êi<br /> Hµn Quèc ®ang cã chiÒu h−íng gia t¨ng). Trong ®iÒu kiÖn cho phÐp, cÇn n¾m b¾t ®Çy<br /> ®ñ h¬n n÷a cuéc sèng thùc cña c¸c c« d©u ViÖt Nam ë §µi Loan, tõ ®ã phèi hîp hiÖu<br /> qu¶ víi c¸c c¬ quan h÷u tr¸ch cña §µi Loan trong c«ng t¸c trî gióp c¸c c« d©u.<br /> Thø ba, ph¸t huy triÖt ®Ó vµ hiÖu qu¶ vai trß trî gióp c« d©u cña V¨n phßng<br /> ®¹i diÖn kinh tÕ - v¨n hãa ViÖt Nam t¹i §µi B¾c. Nªn ch¨ng, V¨n phßng cÇn thiÕt lËp<br /> hÖ thèng ch©n rÕt tíi c¸c thµnh phè, huyÖn thÞ cña §µi Loan, b»ng viÖc thµnh lËp c¸c<br /> tæ chøc héi ®ång h−¬ng ViÖt Nam, hoÆc th«ng qua m¹ng l−íi c¸n bé, häc sinh ViÖt<br /> Nam ®ang c«ng t¸c, häc tËp ë §µi Loan. Theo th«ng tin cña chóng t«i, khi tiÕp xóc<br /> víi nh÷ng c¶nh ngé Ðo le, bÊt h¹nh cña c« d©u ViÖt Nam, nhiÒu c¸n bé vµ l−u häc<br /> sinh s½n sµng tham gia c¸c ho¹t ®éng trî gióp céng ®ång. §ã lµ mét yÕu tè thuËn lîi<br /> cho môc tiªu c¶i thiÖn cuéc sèng c¸c c« d©u ViÖt Nam ë §µi Loan.<br /> 2. §èi víi §µi Loan<br /> Thø nhÊt, nhiÒu n¨m nay, §µi Loan ®· ®Çu t− kinh phÝ kh¸ lín ®Ó thµnh lËp<br /> vµ vËn hµnh c¸c “Trung t©m phôc vô gia ®×nh cã yÕu tè ng−êi n−íc ngoµi”. C¸c trung<br /> t©m nµy ®· thu hót ®−îc sù quan t©m cña nhiÒu c« d©u ViÖt Nam vµ gióp Ých kh¸<br /> thiÕt thùc cho c¸c c« d©u gÆp hoµn c¶nh khã kh¨n. Song, tõ thùc tÕ kh¶o s¸t vµ tham<br /> gia trùc tiÕp ho¹t ®éng t¹i c¸c trung t©m nµy, chóng t«i muèn kiÕn nghÞ mét sè biÖn<br /> ph¸p n©ng cao chÊt l−îng vµ hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña c¸c trung t©m ®ã nh− sau:<br /> + §a phÇn c¸c c« d©u ngo¹i quèc ®Õn §µi Loan ®Òu cã tr×nh ®é v¨n hãa thÊp,<br /> trong ®ã cã nh÷ng c« g¸i rÊt ng¹i häc tËp. V× thÕ, cÇn lùa chän gi¸o tr×nh vµ néi dung<br /> gi¶ng d¹y phï hîp h¬n víi tr×nh ®é, nhu cÇu vµ høng thó cña c¸c c« d©u n−íc ngoµi,<br /> tõ ®ã n©ng cao dÇn tr×nh ®é gi¸o dôc cho hä. D¹y ch÷ lµ néi dung cÊp thiÕt, song ph¶i<br /> th«ng qua nh÷ng ph−¬ng thøc sinh ®éng, dÔ hiÓu.<br /> + §ång thêi víi viÖc häc ch÷, cÇn t¨ng c−êng c¸c giê gi¶ng vÒ v¨n hãa, phong<br /> tôc tËp qu¸n, ®Æc ®iÓm øng xö vµ c¸ch nu«i d¹y con c¸i cña ng−êi §µi Loan. CÇn cã<br /> thªm c¸c ho¹t ®éng ngo¹i khãa nh− nÊu c¸c mãn ¨n truyÒn thèng §µi Loan, t×m hiÓu<br /> nh÷ng vÊn ®Ò liªn quan ®Õn x· héi §µi Loan... Nh÷ng kiÕn thøc ®ã sÏ gióp Ých mét<br /> c¸ch thiÕt thùc cho c¸c c« d©u trong ®êi sèng th−êng nhËt, g¾n kÕt c¸c c« víi gia ®×nh<br /> chång còng nh− víi x· héi §µi Loan.<br /> + KhuyÕn khÝch gia ®×nh c¸c c« d©u t¹o ®iÒu kiÖn cho hä tham gia ch−¬ng<br /> tr×nh häc tËp t¹i c¸c “trung t©m”. Theo ®iÒu tra cña chóng t«i, nhiÒu c« d©u kh«ng<br /> ®−îc theo häc lµ do gia ®×nh ng¨n cÊm, víi c¸c lý do kh¸c nhau.<br /> Thø hai, c¸c c¬ quan chøc n¨ng cña §µi Loan cÇn t¨ng c−êng h¬n n÷a ho¹t<br /> ®éng cña m¹ng l−íi b¶o vÖ vµ hç trî c« d©u n−íc ngoµi, trong ®ã cã c« d©u ViÖt Nam.<br /> BÊt kÓ lý do g× th× gÇn 90 ngh×n c« d©u ViÖt Nam ®· trë thµnh thµnh viªn kh«ng thÓ<br /> chèi bá cña x· héi §µi Loan. H¬n thÕ, tõ c¸c vïng ®Êt xa x«i ®Õn §µi Loan sinh sèng,<br /> hä chØ cã nh÷ng ng−êi th©n g¾n bã, gÇn gòi nhÊt lµ gia ®×nh vµ bÌ b¹n §µi Loan. V×<br /> thÕ, §µi Loan cÇn cã c¸c chÝnh s¸ch −u ¸i, ch¨m sãc nhiÒu h¬n ®èi víi hä, còng chÝnh<br /> Bản quyền thuộc Viện Xã hội học:www.ios.org.vn<br /> 82 Phô n÷ ViÖt Nam lÊy chång §µi Loan: hiÖn tr¹ng vµ mét sè ®Þnh h−íng chÝnh s¸ch<br /> <br /> lµ t×nh c¶m nh©n ®¹o ®èi víi céng ®ång. GÇn m−êi n¨m nay, §µi Loan ®· thiÕt lËp hÖ<br /> thèng ®−êng d©y nãng ®Ó b¶o vÖ c¸c c« d©u ViÖt Nam trong nh÷ng tr−êng hîp bÞ<br /> ng−îc ®·i hoÆc qu¸ khã kh¨n. Cô thÓ lµ, trong tr−êng hîp khÈn cÊp, c¸c c« cã thÓ<br /> bÊm sè ®iÖn tho¹i 113 hay 110, hoÆc cã thÓ gäi sè 0800-088-885, trong ®ã cã h−íng<br /> dÉn b»ng c¸c ng«n ng÷: tiÕng Anh, tiÕng C¨mpuchia, tiÕng ViÖt, tiÕng Th¸i Lan vµ<br /> tiÕng In-d«-nª-xia7. §iÒu ®ã kh«ng chØ cã lîi cho c« d©u, mµ cßn t¹o c¶m gi¸c an toµn<br /> cho gia ®×nh c¸c c« ë ViÖt Nam. Tuy nhiªn, ®¹i ®a sè c¸c c« d©u bÞ ng−îc ®·i l¹i chÞu<br /> sù kiÓm so¸t vµ ng¨n cÊm chÆt chÏ cña gia ®×nh chång, kh«ng thÓ liªn l¹c víi ®−êng<br /> d©y nãng. Do vËy, hy väng §µi Loan tiÕn tíi thµnh lËp c¸c tæ chøc trî gióp c« d©u<br /> n−íc ngoµi, hoÆc thµnh lËp tæ chøc héi ®ång h−¬ng ViÖt Nam ngay t¹i c¸c khu d©n c−.<br /> Nh− vËy míi cã thÓ th−êng xuyªn vµ kÞp thêi trî gióp c¸c c« d©u gÆp khã kh¨n, nhÊt<br /> lµ trong nh÷ng t×nh huèng khÈn cÊp.<br /> Thø ba, song song víi viÖc bæ trî kiÕn thøc v¨n hãa §µi Loan cho c« d©u ViÖt<br /> Nam, §µi Loan còng nªn tuyªn truyÒn, gi¶ng d¹y nh÷ng tri thøc c¬ b¶n vÒ ViÖt Nam<br /> cho ng−êi §µi Loan. Muèn g¾n kÕt c« d©u ViÖt Nam víi x· héi b¶n ®Þa, kh«ng chØ ®ßi<br /> hái mét chiÒu, r»ng c¸c c« d©u ViÖt Nam ph¶i t×m hiÓu §µi Loan. Ng−îc l¹i, c¸c «ng<br /> chång, c¸c thµnh viªn trong gia ®×nh, hä hµng ng−êi §µi Loan, thËm chÝ ng−êi d©n<br /> §µi Loan còng cÇn hiÓu v¨n hãa, phong tôc tËp qu¸n, t©m lý, thãi quen... cña ng−êi<br /> ViÖt Nam. Nh− vËy sÏ dÔ dµng cã sù c¶m th«ng, chia sÎ vµ tin cËy lÉn nhau h¬n.<br /> §ång thêi víi ®iÒu ®ã, c¸c bµ mÑ ViÖt Nam ë §µi Loan còng nªn tÝch cùc d¹y tiÕng<br /> ViÖt cho con c¸i, ®Ó chóng nhí vÒ quª mÑ. §iÒu ®ã rÊt quan träng vµ cã t¸c dông tÝch<br /> cùc víi c« d©u ViÖt Nam khi sèng xa quª h−¬ng ®Êt n−íc. Ch¾c ch¾n c¸c c« sÏ cã c¶m<br /> gi¸c Êm lßng, h¹nh phóc khi nghe thÊy mét ®«i tiÕng mÑ ®Î trong gia ®×nh chång.<br /> Thø t−, §µi Loan nªn qu¶n lý tèt h¬n c¸c tæ chøc m«i giíi kÕt h«n, gi¶m thiÓu<br /> tèi ®a c¸c ho¹t ®éng phi ph¸p, lîi dông h«n nh©n ®Ó x©m ph¹m t×nh dôc hoÆc ng−îc<br /> ®·i, bãc lét søc lao ®éng phô n÷. MÆc dï ho¹t ®éng m«i giíi vµ qu¶ng c¸o h«n nh©n<br /> ®−îc phÐp thùc hiÖn c«ng khai ë §µi Loan, song còng cÇn h¹n chÕ nh÷ng lo¹i qu¶ng<br /> c¸o kh«ng phï hîp víi t©m lý vµ quan niÖm nh©n v¨n cña ng−êi ViÖt Nam. Chóng<br /> t«i kh«ng bµn tíi tÝnh hîp ph¸p hay kh«ng hîp ph¸p cña c¸c ho¹t ®éng qu¶ng c¸o ë<br /> §µi Loan, song h×nh thøc c«ng khai rao gi¸ c« d©u ViÖt Nam trªn nhiÒu trang qu¶ng<br /> c¸o d¸n nhan nh¶n kh¾p ®−êng phè, ®· khiÕn ng−êi ViÖt Nam cã c¶m gi¸c bÞ xóc<br /> ph¹m, bÞ khinh rÎ. §iÒu ®ã, ®−¬ng nhiªn lµm vÊn ®Ò phô n÷ ViÖt Nam lÊy chång §µi<br /> Loan cµng trë nªn bøc xóc, gai gãc.<br /> Cuèi cïng, víi môc tiªu c¶i thiÖn cuéc sèng vµ h¹nh phóc cña c¸c cÆp h«n<br /> nh©n ViÖt Nam - §µi Loan, V¨n phßng ®¹i diÖn Kinh tÕ - V¨n hãa §µi B¾c t¹i Hµ<br /> Néi vµ Thµnh phè Hå ChÝ Minh cÇn phèi hîp chÆt chÏ h¬n víi c¸c c¬ quan h÷u tr¸ch<br /> cña ViÖt Nam, nh»m lùa chän c¸c cuéc h«n nh©n ®óng môc ®Ých, ®óng ®èi t−îng, cã<br /> lîi cho cuéc sèng cña mçi gia ®×nh vµ x· héi hai bªn. §−îc biÕt, tõ ®Çu n¨m 2005,<br /> V¨n phßng ®¹i diÖn ®· c¶i tiÕn ph−¬ng thøc pháng vÊn trùc tiÕp tõng cÆp h«n nh©n,<br /> <br /> 7<br /> Bé Néi chÝnh (§µi Loan): Sæ tay th«ng tin vÒ cuéc sèng cña c¸c cÆp h«n nh©n cã yÕu tè n−íc ngoµi. Nxb<br /> Bé Néi chÝnh - 2004. Tr. 23,24,25.<br /> Bản quyền thuộc Viện Xã hội học:www.ios.org.vn<br />  Phïng ThÞ HuÖ 83<br /> <br /> thay v× ph−¬ng thøc pháng vÊn tËp thÓ tr−íc ®©y. §iÒu ®ã cã t¸c dông x¸c ®Þnh<br /> chuÈn x¸c h¬n ®iÒu kiÖn cho phÐp ng−êi §µi Loan kÕt h«n víi phô n÷ ViÖt Nam, gãp<br /> phÇn gi¶m thiÓu sè l−îng c« d©u ViÖt Nam nhËp c¶nh §µi Loan trong mét n¨m. Nªn<br /> ch¨ng, V¨n phßng ®¹i diÖn còng cÇn ®−a ra tiªu chÝ nhÊt ®Þnh vÒ viÖc sö dông tiÕng<br /> Trung Quèc cña c¸c c« g¸i s¾p sang lµm d©u §µi Loan, tõng b−íc bá dÇn yÕu tè<br /> phiªn dÞch trong pháng vÊn. Nh− vËy, c¸c c« d©u sÏ nhanh chãng hiÓu biÕt vµ hßa<br /> nhËp víi x· héi §µi Loan h¬n.<br /> KÕt luËn<br /> HiÖn t−îng lÊy chång n−íc ngoµi cña phô n÷ ViÖt Nam lµ mét biÓu hiÖn ®a<br /> nguyªn v¨n hãa, trong bèi c¶nh héi nhËp toµn cÇu, còng lµ xu h−íng tÊt yÕu, kh«ng<br /> ng¨n c¶n ®−îc trong qu¸ tr×nh hîp t¸c kinh tÕ, v¨n hãa ViÖt Nam - §µi Loan. Sè<br /> l−îng c« d©u ViÖt Nam trong tæng sè c« d©u cã quèc tÞch n−íc ngoµi (kh«ng tÝnh c«<br /> d©u §¹i lôc) ë §µi Loan hiÖn nay chiÕm tû lÖ cao nhÊt (64,87%), bá xa tû lÖ c¸c c«<br /> d©u In-®«-nª-xia xÕp sau ®ã (10,96%)8. VÊn ®Ò phô phô n÷ ViÖt Nam lÊy chång §µi<br /> Loan kh«ng chØ liªn quan trùc tiÕp ®Õn cuéc sèng cña mçi gia ®×nh, mµ cßn liªn quan<br /> ®Õn rÊt nhiÒu yÕu tè kinh tÕ - x· héi kh¸c cña c¶ hai bªn. DiÔn biÕn vµ nh÷ng hÖ luþ<br /> cña hiÖn t−îng c« d©u ViÖt Nam ë §µi Loan ®ang thu hót sù quan t©m cña nhiÒu<br /> giíi chøc - tõ c¸c nhµ lµm chÝnh s¸ch, thùc thi chÝnh s¸ch ®Õn c¸c häc gi¶, giíi b¸o<br /> chÝ vµ d− luËn x· héi. Mçi ng−êi ViÖt Nam, khi t×m hiÓu vÒ thùc tr¹ng c« d©u ViÖt<br /> Nam - dï h¹nh phóc, m·n nguyÖn hay bÊt h¹nh, Ðo le - ®Òu mong muèn c¸c c« sÏ cã<br /> cuéc sèng b×nh æn, may m¾n h¬n. Hy väng, c¶ ViÖt Nam vµ §µi Loan sÏ t×m ®−îc<br /> biÖn ph¸p h÷u hiÖu nhÊt ®Ó trî gióp c¸c c« d©u ViÖt Nam nhanh chãng hßa nhËp vµo<br /> cuéc sèng gia ®×nh vµ x· héi §µi Loan. H¬n thÕ, còng cÇn th«ng qua nhiÒu biÖn ph¸p,<br /> gióp c¸c c« g¸i ViÖt Nam ®Þnh h−íng vµ chän lùa chÝnh x¸c h¹nh phóc cña m×nh khi<br /> quyÕt ®Þnh lµm d©u vïng ®Êt l¹.<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 8<br /> http://www.moi.gov.tw: Thèng kª sè ng−êi n−íc ngoµi tÝnh ®Õn th¸ng 6/2005.<br /> Bản quyền thuộc Viện Xã hội học:www.ios.org.vn<br />