Phương pháp luận đo lường giá trị tài nguyên nước tưới - Đào Văn Khiêm

PHƯƠNG PHÁP LUẬN<br /> ĐO LƯỜNG GIÁ TRỊ TÀI NGUYÊN NƯỚC TƯỚI<br /> Đào Văn Khiêm<br /> Khoa Kinh tế - Đại học Thuỷ lợi<br /> Tóm tắt:<br /> Đo lường giá trị kinh tế của tài nguyên nước là một trong những mối quan tâm<br /> đặc biệt của các chuyên gia kinh tế tài nguyên nước khắp nơi trên thế giới. Tuy<br /> nhiên, ở Việt nam, vấn đề này chưa được nghiên cứu một cách đầy đủ tương xứng<br /> với tầm quan trọng của bài toán này trong việc trợ giúp công tác phát triển và<br /> quản lý tài nguyên nước. Nội dung bài báo đề cập tới cơ sở khoa học của các<br /> thước đo lợi ích của nước, phân tích và lựa chọn mô hình tính toán giá trị kinh tế<br /> của nước, và ứng dụng thực tế của mô hình tại Hệ thống tưới Núi cốc, tỉnh Thái<br /> nguyên. Tác giả cũng đã thực hiện so sánh các kết quả của một số mô hình đánh<br /> giá giá trị của nước khác nhau để minh hoạ cho kết quả tính toán cho thấy ưu thế<br /> của phương pháp mô hình quy hoạch phi tuyến.<br /> ***<br /> Trong Tuyên bố Dublin (Ireland, 1992) tài nguyên nước có giá trị kinh tế và phải<br /> được coi là một hàng hoá kinh tế. Tuy nhiên, “giá trị kinh tế” (gọi tắt là giá trị)<br /> không phải là một khái niệm đơn giản, đặc biệt trong các ứng dụng tính toán kinh<br /> tế tài nguyên nước ở nước ta, cụ thể là, đại lượng này hầu như chưa được đề cập<br /> tới trong hầu hết các đề tài nghiên cứu khoa học của các chuyên gia ngành nước<br /> của chúng ta. Điều đó ảnh hưởng rất lớn tới các kết quả khoa học cũng như ứng<br /> dụng lớn của ngành nước, ví dụ như lĩnh vực quy hoạch tài nguyên nước. Mục tiêu<br /> của bài viết này nhằm giới thiệu một trong số những thước đo giá trị như vậy, cụ<br /> thể là ý muốn thanh toán (WTP) dựa vào đường cầu Marshall và ứng dụng của nó<br /> trong lĩnh vực cung cấp dịch vụ tưới cho lúa tại một số hệ thống nước ở Việt nam.<br /> 1. GIỚI THIỆU VỀ ĐO LƯỜNG GIÁ TRỊ CỦA NƯỚC<br /> Trong đại đa số các dự án tài nguyên nước, các nhà phân tích Lợi ích – Chi phí<br /> của chúng ta thường tính Bt , C t (Lợi ích năm t và Chi phí năm t) một cách đơn<br /> giản thái quá: Bt   p k q k , trong đó p k , q k là giá và khối lượng sản phẩm thứ k tại<br /> năm thứ t (công thức tính C t cũng tương tự cho các đầu vào của dự án). Công thức<br /> trên chỉ dùng được cho những dự án nhỏ lẻ vì một lý do đơn giản là nếu quy mô<br /> của dự án chiếm một tỷ phần đáng kể của thị trường thì p k  p k (q k ) , tức là giá và<br /> khối lượng sản phẩm có quan hệ với nhau, và quan hệ này chính là quan hệ cầu<br /> của thị trường. Việc bỏ qua quan hệ này, chưa kể tới một số hàng hoá (hoặc tài<br /> nguyên) không có giá cả thị trường vì các “thất bại thị trường” cho nên việc tính<br /> toán còn phức tạp hơn nhiều, dẫn tới việc phân tích Lợi ích – Chi phí không còn<br /> chính xác, mặc dù còn chưa xét đến những biến động trong tỷ lệ chiết khấu.<br /> Vì vậy, từ lâu các nhà kinh tế khắp nơi trên toàn thế giới đã không coi trọng<br /> phương pháp phân tích Lợi ích – Chi phí này nữa, và thực sự đã tiến hành nhiều<br /> nghiên cứu để đổi mới phương pháp này về bản chất. Một trong những thay đổi là:<br /> để lựa chọn một thước đo về giá trị của nước, chúng ta cần phải xem xét một số<br /> điểm cơ bản của lý thuyết đo lường giá trị tài nguyên – môi trường nói chung và<br /> giá trị tài nguyên nước nói riêng. Trước hết chúng ta nhắc lại khái niệm ý muốn<br /> thanh toán (WTP) và ý muốn chấp nhận đền bù (WAC). Theo định nghĩa WTP là<br /> khối lượng lợi ích tối đa (thường tính qua tiền) mà cá nhân muốn bỏ ra để có được<br /> một loại hàng hoá nào đó, ví dụ như các sử dụng nước (nước tưới, nước sinh hoạt,<br /> nước công nghiệp, …); còn WAC là khối lượng lợi ích tối thiểu mà cá nhân sẽ yêu<br /> cầu để từ bỏ sử dụng một hàng hoá nào đó. Về nguyên tắc, WTP và WAC là<br /> không trùng nhau, WTP bị phụ thuộc vào thu nhập còn WAC thì không.<br /> WTP và WAC có thể được phân loại theo kiểu tác động vật lý như (i) tác động<br /> trực tiếp lên con người (sức khoẻ, hương vị, tầm nhìn, sắc đẹp); (ii) tác động lên<br /> hệ sinh thái (năng suất nông nghiệp, lâm nghiệp, ngư nghiệp, đa dạng sinh thái,<br /> …); (iii) tác động lên các hệ vô sinh (huỷ hoại nguyên vật liệu, đất trồng, chi phí<br /> sản xuất, thời tiết, khí hậu, …), và kiểu tác động kinh tế như: (i) các tác động làm<br /> thay đổi thu nhập, cung, cầu, và giá cả hàng hoá đối với người tiêu dùng; và (ii)<br /> các tác động tới các hàng hoá không được mua bán một cách bình thường qua hệ<br /> thống thị trường (nước tưới, nước sinh hoạt, phòng chống ô nhiễm nước, …)<br /> Theo mô hình kinh tế vi mô, chúng ta có bài toán tối ưu sau:<br /> max u  u ( x, r , d )<br /> với các ràng buộc : f ( y, r , d )  0 , ràng buộc hàm sản xuất<br /> s   y   x  0 , ràng buộc cung - cầu<br /> r  r * , ràng buộc về tài nguyên<br /> trong đó u là lợi ích cá nhân, x là véc tơ hàng hoá (hoặc tài nguyên) do cá nhân<br /> tiêu dùng, y là véc tơ hàng hoá (hoặc tài nguyên) do xí nghiệp sản xuất, s là véc<br /> tơ hàng hoá (hoặc tài nguyên) sẵn có, r là véc tơ hàng công cộng, d là véc tơ giá<br /> trị mà cá nhân nhận được do giảm chất thải từ các xí nghiệp.<br /> Sử dụng phương pháp nhân tử Lagrange để phân tích bài toán trên, chúng ta nhận<br /> được một số kết luận như sau: ngoài những điều kiện bậc nhất về các chi phí và lợi<br /> ích cận biên như các hàng hoá thị trường thường phải thoả mãn, ta còn có được kết<br /> quả: (i) nhân tử Lagrange là giá bóng của r * _ tức là ta có thể tính được giá của<br /> việc hạn chế tài nguyên – môi trường, và (ii) các quan hệ hàm số giữa WTP cận<br /> biên và WAC cận biên của các luồng hàng hoá (hoặc tài nguyên) và khối lượng<br /> hàng hoá được cung cấp. Nói một cách khác, thông qua phân tích toán học, chúng<br /> ta có thể thấy, về nguyên tắc, chúng ta có thể tính toán được giá trị kinh tế của<br /> những hàng hoá (hoặc tài nguyên – môi trường), kể cả những hàng hoá (hoặc tài<br /> nguyên) không xuất hiện trên các thị trường trao đổi truyền thống.<br /> 2. THƯỚC ĐO GIÁ TRỊ CỦA NƯỚC<br /> Như trên đã nói, về nguyên tắc, mô hình toán học của bài toán tối ưu lợi ích điển<br /> hình của kinh tế học vi mô cho thấy hoàn toàn có thể xác định được giá (chính xác<br /> hơn là giá bóng _ là giá, mặc dù không quan sát được trên thị trường, phản ánh<br /> hành vi của thị trường theo một cách thức tương tự như giá thị trường) và các quan<br /> hệ đo lường lợi ích kinh tế. Tuy nhiên, trong thực hành vẫn còn một số vấn đề cần<br /> lựa chọn, cân nhắc. Vấn đề thứ nhất ở đây là nên sử dụng đường cầu Marshall hay<br /> đường cầu Hicks để tính WTP và WAC?<br /> Vấn đề là ở chỗ, nếu sử dụng đường cầu Marshall, chúng ta có thể đưa ra một lời<br /> giải thích tương đối dễ hiểu về lợi ích và biến đổi lợi ích, được thể hiện bằng các<br /> phần diện tích nằm bên dưới đường cầu Marshall và trên đường chi phí cận biên<br /> của thị trường này. Tuy nhiên, lô gíc toán học cho thấy, điều nói trên chỉ đúng khi<br /> thay đổi trong thu nhập là tương đối nhỏ. Tức là, thước đo lợi ích theo hàm cầu<br /> Marshall, tuy có nhiều ưu điểm, nhưng về bản chất, không tương thích với một<br /> thước đo lợi ích như WTP và WAC chẳng hạn.<br /> Đường cầu Hicks lại có đủ ưu thế để giải quyết vấn đề lô gíc nói trên, tuy nhiên,<br /> việc tính toán hàm cầu Hicks, tuy đã có nhiều tiến bộ, nhưng vẫn nằm ngoài khả<br /> năng của nhiều chuyên gia kinh tế tài nguyên – môi trường. Vào năm 1976, Willig<br /> đã đưa ra bài báo nổi tiếng biện hộ cho việc sử dụng đường cầu Marshall như một<br /> xấp xỉ cho thước đo lợi ích trong những điều kiện biến động thu nhập là nhỏ. Theo<br /> Willig, trong tình huống điển hình, biến động thu nhập lên tới 20% thì sai số trong<br /> tính toán lợi ích dựa vào đường cầu Marshall vẫn không ảnh hưởng lớn đến các<br /> kết quả tính toán giá trị của tài nguyên – môi trường thực tế.<br /> Vấn đề thứ hai là vấn đề số liệu dùng cho tính toán giá trị. Đối với việc tính toán<br /> giá trị của hàng hoá (hoặc tài nguyên), nói chung chúng ta cần phải có được các số<br /> liệu về khối lượng cũng như về giá cả của các hàng hoá đó và các hàng hoá có liên<br /> quan. Có một số số liệu có thể quan sát được trên thị trường như các hàng hoá<br /> (hoặc tài nguyên) được trao đổi trên các thị trường cạnh tranh. Trong điều kiện<br /> này, tính cạnh tranh làm cho các thông tin này không bị “bóp méo” và hoàn toàn<br /> có thể xử lý bởi các công cụ của khoa học thống kê một cách đáng tin cậy.<br /> Tuy nhiên, đối với các hàng hoá liên quan đến vấn đề tài nguyên – môi trường thì<br /> tình hình không phải như vậy, vì khi này có nhiều thất bại thị trường, cho nên tính<br /> cạnh tranh bị phá huỷ, dẫn tới việc các số liệu cần thiết cho tính toán giá trị trở nên<br /> không thể quan sát thấy một cách khách quan qua các giao dịch thị trường. Một<br /> trong những giải pháp cho vấn đề này là phương pháp CVM, là phương pháp lấy<br /> thông tin, số liệu cần thiết về hành vi thị trường thông qua phương pháp điều tra,<br /> xét hỏi. Tuy nhiên, để đạt được độ chính xác cần thiết, việc áp dụng phương pháp<br /> này đòi hỏi phải có những hiểu biết sâu sắc và khả năng thực hành có kinh<br /> nghiệm, nếu không chúng ta sẽ nhận được những kết quả phản tác dụng.<br /> Để minh hoạ cho việc áp dụng phương pháp tính toán giá trị nói trên, chúng tôi sẽ<br /> trình bày một ví dụ ứng dụng mà chúng tôi đã thực hiện cho hệ thống Quản lý và<br /> Khai thác Công trình Thuỷ lợi Núi Cốc thuộc tình Thái nguyên. Đây là một hệ<br /> thống tự chảy chủ yếu phục vụ dịch vụ tưới cho lúa, do vậy giá trị chính là giá trị<br /> của dịch vụ tưới lúa. Để tính giá trị của nước tưới cho lúa, chúng tôi đã lựa chọn<br /> thước đo lợi ích WTP dựa vào đường cầu Marshall đối với tưới, vì điều kiện<br /> Willig nói chung được thoả mãn. Hơn nữa, chúng tôi có đối chiếu với một số kết<br /> quả tính toán giá trị khác trong cùng một điều kiện số liệu để đưa ra những so sánh<br /> cần thiết.<br /> 3. ĐO LƯỜNG GIÁ TRị KINH TẾ CỦA NƯỚC TƯỚI TẠI HỆ THỐNG<br /> NÚI CỐC – THÁI NGUYÊN<br /> a. Mô hình hoá. Hệ thống Núi cốc hiện đang phụ trách 4 khu tưới: Kênh chính,<br /> Kênh giữa, Kênh Đông, và Kênh Tây. Ngoài ra, hệ thống còn có thể phục vụ cung<br /> cấp nước tưới bổ sung cho Hiệp hoà - Bắc giang, và phục vụ một số hoạt động<br /> kinh tế khác như cung cấp nước sinh hoạt, chăn nuôi thuỷ sản, sản xuất điện năng,<br /> góp phần phòng lũ, phụ vụ du lịch, …. Tuy nhiên, trong khoảng thời gian gần đây,<br /> nhiệm vụ chủ yếu của Núi cốc là tưới, để minh hoạ phương pháp tính toán WTP,<br /> mô hình của của chúng tôi cũng sẽ chủ yếu tập trung vào tính toán WTP của tưới.<br /> Mặt khác, vì tính toán giá trị của nước tưới có tầm quan trọng lớn nhất (vì tưới<br /> được xem như ngành lãng phí nước nhất) và cũng là loại tính toán khó nhất (vì<br /> không có thị trường) trong số các sử dụng nước khác nhau, cho nên có thể coi tính<br /> toán giá trị tưới là điển hình cho các tính toán giá trị khác của nước. Nước sinh<br /> hoạt cũng có một vai trò tương tự, nhưng vì phạm vi bài viết có hạn, cho nên<br /> chúng tôi sẽ trình bày mô hình tính toán giá trị nước sinh hoạt trong một dịp khác.<br /> b. Tính cầu nước tưới. Theo định nghĩa, cầu tưới là quan hệ giữa lượng dịch vụ<br /> tưới và giá kinh tế của dịch vụ tưới và một số biến số khác như giá của các hàng<br /> hoá (hoặc tài nguyên) có liên quan. Tuy nhiên, vì đặc tính khó thay thế của mình<br /> nên cầu nước tưới chủ yếu chỉ phụ thuộc vào giá của chính nó mà thôi. Tức là<br /> chúng ta có quan hệ hàm số q w  d ( p w ) trong đó q w là lượng nước tưới, p w là giá<br /> kinh tế của nước tưới, và d là hàm cầu.<br /> Để xác định được quan hệ này, trước hết cần phải chỉ ra dạng hàm của d . Các nhà<br /> kinh tế tưới thường chọn dạng của d là đa thức hoặc hàm mũ. Với đa thức, chỉ có<br /> đa thức bậc nhất (cầu tuyến tính) là thích hợp hơn cả, vì như chúng ta sẽ rõ sau<br /> này, hàm lợi ích tương ứng với hàm cầu này phải thoả mãn điều kiện tăng chậm<br /> dần, mà chỉ đa thức bậc hai (tích phân của cầu d ) mới đáp ứng được. Ngoài ra<br /> chúng ta có thể chọn d là hàm mũ, và hàm e-mũ là phù hợp cho điều này. Vì vậy<br /> trong mô hình này, chúng tôi đã lựa chọn ra hai dạng hàm cầu d để kiểm tra: hàm<br /> bậc hai và hàm e-mũ. Tuy nhiên có thể có nhận xét rằng hàm e-mũ là phi tuyến<br /> nên gợi ý cho chúng ta rằng hàm này sẽ có khả năng xấp xỉ đường cầu tưới một<br /> cách chính xác hơn một đường cầu tuyến tính, và nhận xét này sẽ được khẳng định<br /> thông qua kết quả tính toán cụ thể của mô hình sau này.<br /> Mặt khác, chúng ta cần phải xét tới các tiếp cận để xây dựng đường cầu tưới. Có<br /> hai tiếp cận tiêu biểu như sau:<br />  - Xây dựng cầu thông qua hàm sản xuất: trước hết chúng ta cần xây dựng<br /> hàm sản xuất y  f (q w ) , trong đó y là sản lượng lúa. Quan hệ hàm sản xuất cho<br /> biết ứng với một khối lượng nước tưới, ta có một mức sản lượng tương ứng là y .<br /> Từ quan hệ này, giải một bài toán tối ưu lợi nhuận của người nông dân, chúng ta<br /> sẽ nhận được một hàm cầu bậc nhất. Hàm cầu này còn có tên gọi là hàm cầu dẫn<br /> xuất của tưới vì cầu của tưới được rút ra không phải một cách trực tiếp mà gián<br /> tiếp thông quan hàm sản xuất.<br /> - Xây dựng cầu tưới trực tiếp bằng phương pháp kinh tế lượng: Tuy việc xây<br /> dựng cầu thông qua hàm sản xuất là một tiếp cận truyền thống của các nhà kinh tế<br /> tưới, nhưng trong thời gian gần đây, do sự hiểu biết về bản chất cầu tưới ngày<br /> càng gia tăng, các nhà kinh tế tưới đã đề xuất xây dựng cầu tưới một cách trực tiếp<br /> hơn thông qua phương pháp kinh tế lượng (econometrics). Bản chất của phương<br /> pháp này là dựa trực tiếp vào các quan sát (q w , p w ) (lượng nước tưới, giá nước<br /> tưới) tại các vị trí đặc biệt: ví dụ như khi hoàn toàn không có nước, giá nước tưới<br /> khi đó sẽ dễ xác định hơn (khoảng 20-23% sản lượng), hoặc khi có đủ nước (6500<br /> m3/ha) thì giá kinh tế của tưới sẽ xấp xỉ bằng không vì người nông dân không cần<br /> thêm nước tưới nữa.<br /> Sau khi đã có những quan sát này, ta có thể sử dụng phương pháp kinh tế lượng để<br /> tiến hành hồi quy. Tuy nhiên, để gia tăng khả năng bảo đảm của kết quả, ta cần sử<br /> dụng các biện pháp hồi quy tổng quát hơn, ví dụ như Bình phương tối thiểu tổng<br /> quát (GLS _ General Least Square), để giải quyết vấn đề đến sự vi phạm giả thiết<br /> phương sai cố định của Bình phương tối thiểu nguyên thuỷ (OLS _ Original Least<br /> Square). Ngoài ra cũng cần sử dụng hồi quy này để lưu ý tới độ co dãn rất thấp của<br /> d ln q w<br /> cầu tưới ( ed   0,12 ), vì tưới là dịch vụ khó có thể thay thế bởi một đầu<br /> d ln p w<br /> vào sản xuất nào khác.<br /> Chúng tôi đã thử nghiệm nhiều phương án tương ứng với các trường hợp đã nói ở<br /> trên. Một số kết quả điển hình thu được là:<br /> Cầu tưới tuyến tính p w  aq w  b<br /> Khu tưới Vụ Hệ số a Hệ số b<br /> Kênh Chính Đông – Xuân -42,462 233,330<br /> Hè – Thu -116,672 894,872<br /> Kênh Giữa Đông – Xuân -55,902 511,109<br /> Hè – Thu -107,070 1461,530<br /> Kênh Tây Đông – Xuân -37,577 302,136<br /> Hè – Thu -73,379 562,820<br /> Kênh Đông Đông – Xuân -55,906 381,197<br /> Hè – Thu -43,512 466,667<br />  Cầu tưới phi tuyến p w  a exp( q w / b)<br /> Khu tưới Vụ Hệ số a Hệ số b<br /> Kênh Chính Đông – Xuân 282,0 0,639<br /> Hè – Thu 304,0 0,639<br /> Kênh Giữa Đông – Xuân 376,0 1,040<br /> Hè – Thu 364,9 1,330<br /> Kênh Tây Đông – Xuân 339,0 0,923<br /> Hè – Thu 365,0 1,140<br /> Kênh Đông Đông – Xuân 352,9 0,778<br /> Hè – Thu 345,0 1,050<br /> c. Chạy mô hình Sau khi tính được đường cầu tưới, tại mỗi khu tưới, ứng với<br /> từng vụ, chúng ta còn cần phải tính thêm đường chi phí cận biên của tưới. Tuy<br /> nhiên, đây không phải là một khó khăn, và để cho đơn giản mô hình, chúng tôi<br /> không đề cập tới chi phí cận biên trong tính toán này, và bài toán của chúng ta sẽ<br /> liên quan tới thu nhập thô của tưới thay vì lợi nhuận ròng.<br /> Như vậy, chúng ta đã coi mỗi khu tưới như một thị trường dịch vụ tưới riêng biệt.<br /> Tuy nhiên, các quan hệ cân bằng nước cho thấy, khối lượng nước tưới tại từng thị<br /> trường riêng biệt này đều bị phụ thuộc lẫn nhau. Vì vậy, chúng ta cần xác định<br /> tình trạng tối ưu của toàn bộ hệ thống thay vì tối ưu cục bộ. Nếu ký hiệu q w là k<br /> <br /> khối lượng nước tưới tại khu vực thứ k, ta có thể viết bài toán dưới dạng sau:<br /> max TB   TBk , trong đó TBk là WTP tại khu tưới thứ k.<br /> <br /> tuỳ thuộc vào các ràng buộc cân bằng nước, ràng buộc hồ chứa, ràng buộc công<br /> suất kênh mương, …<br /> Ở đây, chúng ta cần lưu ý công thức tính WTP tại khu tưới k được thiết lập bởi<br /> diện tích nằm bên dưới đường cầu ròng Marshall của nước tại khu tưới k, như sau:<br /> q wk<br /> <br /> TBk   d (q)dq , trong đó d (q) là đường cầu tưới tại khu k.<br /> 0<br /> <br /> <br /> Trong trường hợp d (q) là tuyến tính, TBk là hàm bậc hai, và chúng ta cần giải một<br /> bài toán quy hoạch bậc hai, ngược lại nếu d (q) có dạng e-mũ, TBk nhìn chung<br /> cũng là một hàm e-mũ, và chúng ta sẽ có một bài toán phi tuyến _ tổng của các<br /> hàm e-mũ. Sử dụng một phần mềm tính toán tối ưu bất kỳ (như GAMS, LINGO,<br /> thậm chí cả EXEL), chúng ta hoàn toàn có thể dễ dàng nhận được kết quả bằng số.<br /> d. So sánh kết quả Chúng tôi đã thực hiện một số phương án khác nhau trong<br /> việc tính toán kiểm tra thước đo giá trị đối với Hệ thống Núi cốc nhằm so sánh các<br /> tiếp cận đo lường giá trị khác nhau. Phương pháp thứ nhất là phương pháp truyền<br /> thống; phương pháp thứ hai là CVM, nhằm đánh giá giá trị nước tưới thông qua<br /> điều tra phỏng vấn một số chuyên gia và các nhà quản lý của hệ thống; phương<br /> pháp thứ ba là tính toán giá trị nước tưới thông qua hàm cầu tuyến tính, và phương<br /> pháp thứ tư là tính toán giá trị nước tưới bằng cầu phi tuyến (e-mũ).<br /> Kết quả của các phương pháp trên cho thấy:<br /> - Phương pháp truyền thống đánh giá quá cao các lợi ích của nước tưới<br /> - Phương pháp CVM cho thấy giá trị nước tưới của Núi cốc là vào khoảng<br /> trên 2 tỷ VND/năm<br /> - Phương pháp sử dụng cầu tuyến tính cho kết quả vào khoảng 5,6 tỷ<br /> VND/năm<br /> - Phương pháp sử dụng cầu e-mũ cho kết quả là 2,4 tỷ VND/năm<br /> Đối chiếu các kết quả trên, chúng ta thấy phương pháp CVM và phương pháp tính<br /> giá trị sử dụng cầu phi tuyến e-mũ đưa ra giá trị phù hợp với điều kiện của hệ<br /> thống Quản lý và Khai thác Núi cốc.<br /> 3. KẾT LUẬN<br /> Phương pháp luận tính toán giá trị kinh tế của tài nguyên nói chung và nước tưới<br /> nói riêng phản ánh được nhiều thuộc tính kinh tế của tài nguyên – môi trường,<br /> giúp cho các nhà quản lý hiểu biết sâu sắc về các kiến thức tài nguyên – môi<br /> trường. Mặt khác, phương pháp luận này cùng với các công cụ tính toán hiện đại<br /> hoàn toàn có thể giúp cho việc thực hành một cách có hiệu quả trong việc đánh giá<br /> giá trị thực tế của tài nguyên – môi trường tại các vị trí cụ thể.<br /> Vì mục đích của bài viết này chỉ là giới thiệu một phương pháp luận tính toán và<br /> khả năng áp dụng thực tế của tiếp cận đo lường giá trị của tài nguyên – môi<br /> trường, cho nên tác giả chỉ dừng lại ở các tính toán cho một mục tiêu sử dụng<br /> nước _ là sử dụng nước tưới cho lúa. Tuy nhiên, trong thực tế, tiếp cận nói trên có<br /> thể mở rộng cho bất kỳ sử dụng nước nào, và cho cả các hệ thống nhiều sử dụng<br /> nước phức tạp khác nhau. Việc áp dụng cho trường hợp đa-sử dụng sẽ được trình<br /> bày trong một bài viết khác.<br /> Tài liệu tham khảo<br /> Anderson, G.D. & Bishop, R.C. 1986. The valuation problem. In: D.W. Bromley (ed.). Natural Resource<br /> Economics: Policy problems and contemporary analysis. Boston: Kluwer-Nijhoff Publishing. [Recent<br /> Economic Thought Series].<br /> Colby, B.G. 1989. Estimating the value of water in alternative uses. Natural Resources Journal.<br /> Delft Hydraulics. 1994. Framework of analysis for river basin management. Delft, the Netherlands: Delft<br /> Hydraulics' River Basin Management Group.<br /> Easter, K.W. & Hearne, R. 1995. Water markets and decentralized water resources management:<br /> International<br /> problems and opportunities. Water Resources Bulletin, 31(1):9-20.<br /> Easter, K.W.; Rosegrant, M.W.; & Dinar, A. 1998. Markets for water: Potential and performance. Boston:<br /> Kluwer Academic Press. [Natural resource management and policy, 15].<br /> Freeman III, A.M. 1986. The valuation problem: Comment 1. In: D.W. Bromley (ed.). Natural Resource<br /> Economics: Policy problems and contemporary analysis. Boston: Kluwer Nijhoff Publishing. [Recent<br /> Economic Thought Series].<br /> Gibbons, D.C. 1986. The economic value of water. Washington, D.C.: Resources for the Future.<br /> Hoekstra, A.Y.; Savenije, H.H.G.; & Chapagain, A.K. 2000. Water value flows: A case study on the<br /> Zambezi<br /> basin. Delft, the Netherlands: International Institute for Infrastructural, Hydraulic and Environmental<br /> Enginering (IHE). [Value of Water Research Report Series, 2].<br /> James, L.D. & Lee, R.R. 1971. Economics of water resources planning. New York: McGraw-Hill Book<br /> Company. [McGraw-Hill series in water resources and environmental engineering].<br /> Just, R.E.; Hueth, D.L.; & Schmitz, A. 1982. Applied welfare economics and public policy. Englewood<br /> Cliffs,<br /> N.J.: Prentice-Hall.<br /> Khiem, Dao Van. Modeling demand curve for irrigation water in Dinhhoa Distric, Thai nguyên. Tap chi<br /> Nong nghiep, 11/ 2001.<br /> Khiem, Dao Van. Water Valuation. Report in AIT, Bangkoc. 12/2002.<br /> Khiem, Dao Van. Báo cáo đề tài cấp bộ “tính toán chi phí một mét khối nước cho các hệ thống thuỷ lợi”,<br /> Hà nội, tháng 04 năm 2006.<br /> Kindler, J. & Russell, C.S. 1984. Modeling water demands. London: Academic Press.<br /> Postle, M.G.; Berry, N.; & Westcott, R. 1997. The economics of low flow rivers. In: M. Kay; T. Franks; &<br /> L.<br /> Smith (eds.). Water: economics, management and demand. London: E & FN Spon.<br /> Young, R.A. 1996. Measuring economic benefits for water investments and policies. Washington, D.C.:<br /> The<br /> World Bank. [World Bank Technical Paper, 338].<br /> Young, R.A. & Gray, S.L. 1985. Input-output models, economic surplus, and the evaluation of state or<br /> regional<br /> water plans. Water Resources Research, 21(12):1819-1823.<br /> Young, R.A. & Haveman, R.H. 1985. Economics of water resources: A survey. In: A.V. Kneese & J.L.<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Abstract:<br /> Measuring economic values of variuos water uses is one of the most important<br /> concerns of water resources economists all over the world. However, this issue is<br /> still studied not enough being deserving to the its role in supporting decision-<br /> making processes in water resources setor. This paper addresses the theoretical<br /> basis of the value measures of the water, and analyses and chooses models to<br /> estimate water values in the Nui coc irrigation system in Thainguyen province.<br /> The author also compares the results of the estimations of several available<br /> models showing the advantages of the nolinear programming model.<br />