Ph−¬ng ph¸p vμ tæ chøc ®iÒu tra ng©n s¸ch hé gia ®×nh<br />
ë Hungary<br />
ë Hungary, §iÒu tra Ng©n s¸ch hé gia thµnh viªn cña hé, t×nh tr¹ng h«n nh©n vµ<br />
®×nh theo ph−¬ng ph¸p khoa häc ®−îc thùc t×nh tr¹ng riªng t− cña hä.<br />
hiÖn tõ n¨m 1951 vµ tiÕn hµnh ®iÒu tra ®Þnh<br />
Kh¸i niÖm hé gia ®×nh dïng trong ®iÒu<br />
kú tõ n¨m 1953. Tr−íc n¨m 1953 ®iÒu tra<br />
tra cã thÓ lµ mét ng−êi sèng mét m×nh, ¨n<br />
Ng©n s¸ch hé gia ®×nh chØ thùc hiÖn theo<br />
riªng vµ cã ng©n s¸ch riªng hoÆc hai ng−êi<br />
c¸c nhãm d©n sè riªng - c¸c hé gia ®×nh<br />
trë lªn sèng trong mét nhµ hoÆc mét phÇn<br />
c«ng nh©n, lao ®éng vµ hé gia ®×nh n«ng<br />
trong nhµ, ¨n chung vµ cã chung ng©n s¸ch<br />
nghiÖp. Víi c¸c cuéc ®iÒu tra nµy, viÖc chän<br />
kh«ng kÓ thùc tÕ hä cã lµ hä hµng hay<br />
c¸c hé gia ®×nh kh«ng ®−îc thùc hiÖn theo lý<br />
kh«ng. Nh÷ng ng−êi t¹m thêi v¾ng mÆt vÉn<br />
thuyÕt cña ®iÒu tra mÉu.<br />
®−îc tÝnh lµ thµnh viªn cña hé gåm: con c¸i,<br />
Theo c¸c ph−¬ng ph¸p ®· ¸p dông ®Ó häc sinh, ng−êi ®Õn tuæi thùc hiÖn nghÜa vô<br />
lùa chän hé gia ®×nh, cã thÓ chia c¸c cuéc qu©n sù b¾t buéc, nh÷ng ng−êi ®ang ®iÒu trÞ<br />
§iÒu tra ng©n s¸ch hé gia ®×nh thµnh hai thêi t¹i bÖnh viÖn, bÖnh x¸, tr¹i ®iÒu d−ìng vµ<br />
kú. Thêi kú thø nhÊt tõ n¨m 1953 ®Õn 1961 c¸c c¬ së y tÕ kh¸c.<br />
vµ thêi kú thø hai tõ n¨m 1962 ®Õn nay. Nh÷ng ng−êi ph¶i rêi khái nhµ vµ h×nh<br />
Trong hai thêi kú §iÒu tra ng©n s¸ch hé gia thµnh mét hé míi vµ nh÷ng ng−êi rêi khái hé<br />
®×nh ®Òu sö dông ph−¬ng ph¸p chän ngÉu tËp thÓ kh«ng cßn ®−îc tÝnh lµ thµnh viªn<br />
nhiªn. Trong thêi kú thø nhÊt, viÖc chän hé cña hé ®iÒu tra.<br />
trªn c¬ së nguyªn t¾c ngµnh kinh tÕ vµ C¸c hé gia ®×nh thuéc tæ chøc kh«ng<br />
kh«ng bao gåm tÊt c¶ c¸c lo¹i hé gia ®×nh. ®−îc nghiªn cøu trong §iÒu tra ng©n s¸ch<br />
Thêi kú thø hai, viÖc chän hé ®iÒu tra theo hé gia ®×nh.<br />
nguyªn t¾c l·nh thæ vµ tÊt c¶ c¸c lo¹i hé gia<br />
Tæng thÓ chung ®Ó chän mÉu ®iÒu tra<br />
®×nh ®Òu ®−îc ®¹i diÖn trong mÉu. Do cã sù bao gåm tÊt c¶ c¸c hé gia ®×nh trong c¶<br />
kh¸c biÖt vÒ ph−¬ng ph¸p chän vµ ph¹m vi n−íc.<br />
cña hé, nªn sè liÖu cña c¸c cuéc §iÒu tra<br />
Chän mÉu ngÉu nhiªn hai giai ®o¹n<br />
ng©n s¸ch hé gia ®×nh cña hai thêi kú kh«ng<br />
theo nguyªn t¾c l·nh thæ ®−îc thùc hiÖn nh−<br />
thÓ so s¸nh ®−îc víi nhau.<br />
sau:<br />
Môc tiªu chÝnh cña §iÒu tra ng©n s¸ch<br />
- Giai ®o¹n thø nhÊt: chän c¸c khu vùc<br />
hé gia ®×nh nh»m thu thËp sè liÖu tin cËy vÒ<br />
®Þa bµn tæng ®iÒu tra.<br />
thu nhËp, chi tiªu, tiªu dïng vµ c¸c yÕu tè<br />
kh¸c cña møc sèng d©n c− còng nh− nh÷ng - Giai ®o¹n thø hai: x¸c ®Þnh c¸c hé gia<br />
thay ®æi x¶y ra trong c¸c n¨m. ®×nh ®iÒu tra.<br />
<br />
§¬n vÞ quan s¸t lµ hé gia ®×nh th−êng ViÖc lùa chän c¸c ®¬n vÞ l·nh thæ ®−îc<br />
®−îc chän ngÉu nhiªn kh«ng kÓ ®Õn sè thùc hiÖn víi x¸c suÊt tû lÖ víi quy m«.<br />
<br />
<br />
Trang 30 - Th«ng tin Khoa häc Thèng kª sè 3/2005<br />
ViÖc chän c¸c ®Þa bµn ®iÒu tra theo C¸c hé gia ®×nh duy tr× viÖc ghi chÐp<br />
danh s¸ch hé ®· ®−îc xÕp theo thø tù t¨ng th−êng xuyªn vµo sæ nhËt ký thu chi vÒ:<br />
dÇn, trªn c¬ së sè ng−êi. ChØ tiªu nµy cã sù<br />
- TÊt c¶ c¸c kho¶n chi tiªu b»ng tiÒn<br />
t−¬ng quan chÆt chÏ víi c¸c chØ tiªu ®−îc<br />
hµng ngµy trong th¸ng vÒ l−¬ng thùc, thùc<br />
®iÒu tra - thu nhËp, chi tiªu, tiªu dïng b×nh<br />
phÈm, dÞch vô vµ c¸c kho¶n chi kh¸c;<br />
qu©n ®Çu ng−êi. Mçi ®Þa bµn ®iÒu tra chän 6<br />
hé trªn c¬ së danh s¸ch hé. - TÊt c¶ c¸c kho¶n thu nhËp b»ng tiÒn<br />
tõ l−¬ng, b¶o hiÓm x· héi, s¶n xuÊt t¹i gia<br />
C¸c hé gia ®×nh ®−îc chän ®Ó ®iÒu tra<br />
®×nh vµ c¸c kho¶n kh¸c;<br />
cho thêi gian mét n¨m.<br />
- Dù tr÷ b»ng hiÖn vËt vµ sö dông c¸c<br />
Tõ n¨m 1995 ®Õn th¸ng 7 n¨m 1997<br />
s¶n phÈm l−¬ng thùc vµ hµng hãa kh«ng<br />
quy m« mÉu ®iÒu tra lµ 6000 hé gia ®×nh. Tõ<br />
ph¶i thùc phÈm;<br />
1/8/1997 sè hé ®iÒu tra gi¶m xuèng 3000, vµ<br />
quy m« mÉu ®iÒu tra nµy ®−îc duy tr× trong - C¸c lo¹i nguyªn vËt liÖu ®· s¶n xuÊt vµ<br />
c¸c cuéc ®iÒu tra n¨m 1998 vµ 1999. N¨m s¶n phÈm thu ®−îc tõ gia c«ng, chÕ biÕn;<br />
2000 vµ 2001, quy m« mÉu t¨ng lªn 6000 - Th«ng tin vÒ c¸c thµnh viªn cña hé -<br />
hé. Tõ 1/2/1002 sè hé ®iÒu tra lµ 4200 vµ tõ ngµy v¾ng mÆt, sè ng−êi ¨n chung, nh÷ng<br />
1/8/2002 gi¶m xuèng cßn 3000 hé. thay ®æi liªn quan ®Õn hé hoÆc c¸c thµnh<br />
§iÒu tra ng©n s¸ch hé ¸p dông nguyªn viªn cña hé.<br />
t¾c tham gia tù nguyÖn cña c¸c hé gia ®×nh Mçi th¸ng ®iÒu tra viªn ®Õn c¸c hé Ýt<br />
®−îc chän ngÉu nhiªn thuéc mÉu. TÊt c¶ nhÊt 2 lÇn. Trong nh÷ng lÇn ®Õn hé, ®iÒu tra<br />
c¸c hé thuéc mÉu ®iÒu tra kh«ng s½n lßng viªn ph¶i nãi chuyÖn trùc tiÕp víi c¸c thµnh<br />
hoÆc kh«ng cã kh¶ n¨ng hîp t¸c sÏ ®−îc viªn cña hé, kiÓm tra møc ®é hoµn thµnh vµ<br />
thay thÕ b»ng hé kh¸c trong cïng ®Þa bµn ®é x¸c thùc cña sè liÖu ghi trong sæ nhËt ký<br />
®iÒu tra cã cïng sè thµnh viªn. chi tiªu hµng ngµy cña hé.<br />
Trong n¨m 2002 ®· thùc hiÖn thay thÕ Ng©n s¸ch hµng th¸ng cña hé gia ®×nh<br />
1712 hé gia ®×nh. Sè liÖu vÒ tû lÖ hé thay thÕ ®iÒu tra thu ®−îc tõ sè liÖu cña hai lÇn ghi<br />
thuéc mÉu ®iÒu tra thÓ hiÖn ë B¶ng 1 chia chÐp (mçi lÇn 15 ngµy) vµ c¸c phiÕu ®iÒu tra<br />
theo thêi gian vµ c¸c nguyªn nh©n thay thÕ. sè b»ng ch−¬ng tr×nh phÇn mÒm cô thÓ.<br />
C¸c tæ chøc vµ c¸ nh©n tham gia c«ng Th«ng tin ®−îc tæng hîp vµ tr×nh bµy theo<br />
t¸c chuÈn bÞ vµ thùc hiÖn §iÒu tra ng©n s¸ch c¸c gi¸ trÞ trung b×nh vµ c¸c tû lÖ t−¬ng ®èi.<br />
hé gia ®×nh gåm cã ViÖn thèng kª quèc gia, Sè liÖu −íc tÝnh hµng n¨m tÝnh tõ c¸c sè<br />
c¸c Tæ chøc thèng kª khu vùc, ®iÒu tra viªn b×nh qu©n gia quyÒn trªn c¬ së sè liÖu th¸ng<br />
vµ hé gia ®×nh. chia theo c¸c nhãm trªn c¬ së c¸c chØ tiªu<br />
§iÒu tra Ng©n s¸ch hé gia ®×nh sö dông t−¬ng øng - sè ng−êi cña hé, sè ng−êi lµm<br />
ph−¬ng ph¸p ®iÒn sè liÖu vµo sæ nhËt ký thu viÖc, sè con, v.v...<br />
chi do mét trong sè c¸c thµnh viªn cña hé Tõ n¨m 1999, chi tiªu cña hé gia ®×nh<br />
thùc hiÖn vµ ph−¬ng ph¸p pháng vÊn gi÷a ®−îc chia theo yªu cÇu cña tæ chøc Thèng<br />
®iÒu tra viªn vµ c¸c thµnh viªn cña hé. kª ch©u ¢u, ®· chÊp nhËn ph©n lo¹i quèc tÕ<br />
<br />
<br />
Th«ng tin Khoa häc Thèng kª sè 3/2005 - Trang 31<br />
vÒ tiªu dïng c¸ nh©n theo môc ®Ých i<br />
i % 100<br />
(classification of individual consumption i<br />
according to purpose - COICOP). Nhãm c¸c<br />
Trong ®ã: i vµ i % lµ sai sè tuyÖt<br />
kho¶n chi cho tiªu dïng ®−îc h×nh thµnh<br />
®èi vµ sai sè t−¬ng ®èi lín nhÊt, cña chØ tiªu<br />
theo c¸c ®Þnh nghÜa cña COICOP. Chi cho<br />
thø i i<br />
c¸c kho¶n vÒ thuÕ, ®Êt ®ai cña hé, mua, x©y<br />
dùng, söa ch÷a nhµ ë. C¸c kho¶n kh«ng a n<br />
i 2,262 i<br />
1<br />
ph¶i lµ chi tiªu dïng nh− tiÒn ph¹t, b¶o hiÓm a N<br />
c¸ nh©n vµ c¸c kho¶n chi kh¸c ®−îc thÓ<br />
ë ®©y:<br />
hiÖn riªng.<br />
a - Sè mÉu con (10);<br />
§Ó ®¶m b¶o ®é chÝnh x¸c vÒ so s¸nh<br />
®éng th¸i, thu nhËp b»ng tiÒn hµng n¨m vµ n - Sè l−îng mÉu;<br />
toµn bé chi tiªu cña hé tõ n¨m 1995 ®Õn N - Tæng thÓ mÉu;<br />
1998 còng ®−îc c¬ cÊu l¹i.<br />
a - §é lÖch chuÈn, tÝnh theo c«ng thøc:<br />
i<br />
<br />
−íc tÝnh theo th¸ng vµ −íc tÝnh theo<br />
a<br />
<br />
(X<br />
a<br />
n¨m vÒ thu nhËp vµ chi tiªu cña hé gia ®×nh<br />
ij<br />
X i )2 X ij<br />
®−îc tÝnh b»ng ®ång Leva - ®¬n vÞ tiÒn tÖ a ¹ 1<br />
Xi i1<br />
<br />
<br />
cña Hungary.<br />
i<br />
a 1 a<br />
<br />
Sai sè ngÉu nhiªn ®−îc tÝnh theo 2,262 HÖ sè Student-Fisher, x¸c suÊt<br />
ph−¬ng ph¸p cô thÓ cña mÉu con. −íc 0,95 vµ k= 9.<br />
l−îng sai sè ®−îc tÝnh theo c«ng thøc sau:<br />
<br />
B¶ng 1. Sè hé thay thÕ trong ®iÒu tra ng©n s¸ch hé gia ®×nh n¨m 2002<br />
<br />
PhÇn tr¨m<br />
Sè hé<br />
thay thÕ so<br />
thay thÕ<br />
víi mÉu<br />
Tæng sè hé thay thÕ trong n¨m 1 712 40,8<br />
Thay thÕ sau khi b¾t ®Çu thùc hiÖn ®iÒu tra 197 4,7<br />
Thay thÕ tr−íc khi b¾t ®Çu thùc hiÖn ®iÒu tra 1 515 36,1<br />
Trong ®ã:<br />
Kh«ng t×m thÊy hé hoÆc hé kh«ng sèng th−êng xuyªn t¹i<br />
®Þa bµn ®iÒu tra 262 6,2<br />
§au èm 224 5,4<br />
Tõ chèi do hoµi nghi vÒ môc ®Ých ®iÒu tra 189 4,5<br />
Tõ chèi do kh«ng cã thêi gian 351 8,4<br />
Tõ chèi do nghi ngê vÒ nÆc danh 101 2,4<br />
Tõ chèi do thï lao cho ng−êi tr¶ lêi kh«ng xøng ®¸ng 102 2,4<br />
Lý do kh¸c 286 6,8<br />
<br />
Trang 32 - Th«ng tin Khoa häc Thèng kª sè 3/2005<br />
B¶ng 2. Sai sè cao nhÊt vÒ thu nhËp vµ chi tiªu vÒ tiÒn cña hé gia ®×nh<br />
trong c¸c th¸ng cña n¨m 2002<br />
<br />
<br />
C¸c chØ tiªu Th¸ng 1 Th¸ng 4 Th¸ng 7 Th¸ng 10<br />
<br />
Thu nhËp b»ng tiÒn 2,0 3,7 2,8 5,6<br />
Trong ®ã:<br />
L−¬ng vµ c«ng 4,3 2,8 2,9 3,6<br />
Thu nhËp kh¸c 6,6 8,8 9,1 11,3<br />
QuyÒn së h÷u 20,9 23,0 24,3 15,5<br />
Thu nhËp tõ tµi s¶n 32,0 31,0 25,7 26,8<br />
Trî cÊp thÊt nghiÖp 14,7 16,7 19,8 29,1<br />
B¶o hiÓm 2,9 3,3 3,8 3,7<br />
Trî cÊp cho con c¸i trong gia ®×nh 9,1 9,0 10,5 20,3<br />
C¸c kho¶n trî cÊp x· héi kh¸c 12,3 53,4 17,7 137,6<br />
§Êt ®ai 19,4 24,3 52,2 42,5<br />
Chi tiªu b»ng tiÒn 1,6 1,9 2,5 2,9<br />
Trong ®ã:<br />
Chi cho tiªu dïng 2,0 1,8 1,6 3,1<br />
L−¬ng thùc, thùc phÈm 1,2 1,3 1,0 2,5<br />
R−îu, bia, thuèc l¸ 3,8 5,2 4,4 6,1<br />
QuÇn ¸o vµ giÇy dÐp 9,7 5,0 7,3 7,4<br />
Nhµ ë, n−íc, ®iÖn vµ c¸c lo¹i nhiªn liÖu kh¸c 3,9 2,5 4,9 4,7<br />
Mua s¾m vµ söa ch÷a ®å dïng trong nhµ 4,1 4,6 4,1 4,5<br />
Y tÕ 7,1 6,6 9,5 8,1<br />
ThÓ thao 7,0 10,2 6,7 26,8<br />
Th«ng tin liªn l¹c 3,0 3,2 4,3 5,1<br />
Gi¶i trÝ, v¨n ho¸ vµ gi¸o dôc 10,1 9,3 11,8 13,8<br />
Hµng ho¸ vµ dÞch vô kh¸c 8,2 8,9 9,4 11,8<br />
ThuÕ 8,8 8,8 7,3 35,6<br />
<br />
<br />
Th«ng tin Khoa häc Thèng kª sè 3/2005 - Trang 33<br />
C¸c chØ tiªu Th¸ng 1 Th¸ng 4 Th¸ng 7 Th¸ng 10<br />
<br />
§Êt ®ai 17,3 8,6 12,3 42,2<br />
Chi phÝ kh¸c 8,5 7,9 23,4 10,9<br />
<br />
NguyÔn Th¸i Hµ (chän vµ dÞch)<br />
Nguån: http://www.nsi/BudgetHome<br />
Methodology and organization of the household budget survey (Published on 31.12.2003)<br />
<br />
Suy nghÜ vÒ ph−¬ng ph¸p Thèng kª… (tiÕp theo trang 26)<br />
<br />
mét chØ tiªu v« cïng quan träng trong ®iÒu Tæng côc Thèng kª, kÕt qu¶ ®−îc suy réng<br />
tra ch¨n nu«i. Cã mét c¸ch vËn dông cho riªng lo¹i hé nµy.<br />
ph−¬ng ¸n 88 ®Ó n©ng cao chÊt l−îng kÕt<br />
- §èi víi gia cÇm: ph©n chia thµnh 2<br />
qu¶ ®iÒu tra ch¨n nu«i lµ mçi lo¹i s¶n phÈm,<br />
lo¹i hé ®Ó ®iÒu tra. §èi víi hé nu«i 100 con<br />
mçi lo¹i h×nh ch¨n nu«i chän mét mÉu (5 x·)<br />
trë lªn, ®iÒu tra toµn diÖn c¸c th«n b»ng<br />
®Ó ®iÒu tra, nh−ng khèi l−îng c«ng viÖc qu¸<br />
ph−¬ng ph¸p gi¸n tiÕp th«ng qua tr−ëng<br />
lín, v−ît khái kh¶ n¨ng tæ chøc thùc hiÖn<br />
th«n hoÆc thó y th«n. §èi víi hé nu«i d−íi<br />
cña ngµnh.<br />
100 con th× ®iÒu tra chän mÉu theo ph−¬ng<br />
Qua thùc tiÔn ¸p dông ph−¬ng ¸n ®iÒu ¸n sè 88 cña Tæng côc Thèng kª, kÕt qu¶<br />
tra ch¨n nu«i sè 88 n¨m 1996 ë Th¸i B×nh ®−îc suy réng cho riªng lo¹i hé nµy.<br />
trong gÇn 10 n¨m qua, chóng t«i ®Ò xuÊt c¶i<br />
- §èi víi ch¨n nu«i kh¸c: ®iÒu tra toµn<br />
tiÕn ph−¬ng ph¸p ®iÒu tra ch¨n nu«i ë Th¸i<br />
diÖn c¸c th«n b»ng ph−¬ng ph¸p gi¸n tiÕp<br />
B×nh nh− sau:<br />
th«ng qua tr−ëng th«n.<br />
- §èi víi gia sóc lín, gia sóc quý hiÕm,<br />
§Æc ®iÓm ®Þa lý vµ ch¨n nu«i cña tØnh,<br />
®Æc s¶n (tr©u bß, h−¬u, ngùa, c¸ sÊu, ®µ<br />
®ã lµ quy m« cña th«n cã lín vÒ sè hé<br />
®iÓu,...) ph¶i ®iÒu tra toµn diÖn. Ph−¬ng<br />
nh−ng kh«ng lín vÒ ®Þa lý, c¸n bé th«n n¾m<br />
ph¸p thu thËp sè liÖu lµ pháng vÊn gi¸n tiÕp<br />
th«ng qua tr−ëng th«n hoÆc thó y th«n. ®−îc t−¬ng ®èi ch¾c t×nh h×nh ch¨n nu«i<br />
trong th«n, cã thÓ t− vÊn tèt cho c«ng t¸c<br />
- §èi víi lîn:<br />
®iÒu tra ch¨n nu«i. Cho phÐp Th¸i B×nh vËn<br />
+ Lîn n¸i: ®iÒu tra toµn diÖn c¸c th«n dông ®−îc ph−¬ng ph¸p ®iÒu tra nªu trªn,<br />
b»ng ph−¬ng ph¸p gi¸n tiÕp th«ng qua th«n lµm theo ph−¬ng ph¸p nµy chóng ta cßn cã<br />
tr−ëng hoÆc thó y th«n. thªm nhiÒu t− liÖu quan träng vÒ ch¨n nu«i ë<br />
+ Lîn thÞt: ph©n chia thµnh 2 lo¹i hé ®Ó mçi x·, mçi huyÖn, kh«ng chØ minh chøng<br />
tæ chøc ®iÒu tra. §èi víi hé nu«i 10 con trë cho sè liÖu thèng kª ch¨n nu«i mµ cßn gióp<br />
lªn, ®iÒu tra toµn diÖn c¸c th«n b»ng ph−¬ng cho c«ng t¸c qu¶n lý ®iÒu hµnh thiÕt thùc,<br />
ph¸p gi¸n tiÕp th«ng qua tr−ëng th«n hoÆc hiÖu qu¶<br />
thó y th«n. §èi víi hé nu«i d−íi 10 con, ®iÒu<br />
tra chän mÉu theo ph−¬ng ¸n sè 88 cña<br />
<br />
Trang 34 - Th«ng tin Khoa häc Thèng kª sè 3/2005<br />
Thêm vào BST
Báo xấu
Download
Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ
