QUY TRÌNH DỰ BÁO TÀI CHÍNH THEO PHƯƠNG PHÁP<br />
TỈ LỆ PHẦN TRĂM TRÊN DOANH THU<br />
<br />
Quy trình dự báo tài chính theo phương pháp tỉ lệ phần trăm trên doanh thu được thực hiện <br />
qua sáu bước:<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
Bước 1: Xác định tỉ lệ tăng trưởng doanh thu<br />
Để xác định tỉ lệ tăng trưởng doanh thu cho các kì tới, chúng ta căn cứ chủ yếu vào tỉ lệ tăng <br />
trưởng doanh thu trong các kì trước, cùng với việc phân tích môi trường kinh doanh và chiến <br />
lược kinh doanh của DN.<br />
Phân tích môi trường và chiến lược kinh doanh là điểm xuất phát quan trọng của việc đánh <br />
giá hoạt động kinh doanh và dự báo tài chính cho DN. Phân tích môi trường và chiến lược <br />
kinh doanh là phân tích về ngành nghề kinh doanh và phân tích chiến lược cạnh tranh của DN <br />
đặt trong bối cảnh của nền kinh tế.<br />
Hình 10.3 cho thấy các yếu tố ảnh hưởng tới tỉ lệ tăng trường doanh thu cũng như khả năng <br />
sinh lời bình quân của một ngành bao gồm:<br />
Mức độ cạnh tranh giữa các DN hiện tại<br />
Mối đe dọa từ việc tham gia vào thị trường của các DN mới<br />
Mối đe dọa từ các sản phẩm thay thế<br />
Khả năng thương lượng của các DN ngành với những khách hàng và nhà cung cấp<br />
Trong các yếu tố này, việc xem xét tốc độ tăng trưởng của ngành và tốc độ tăng trưởng bình <br />
quân của DN trong quá khứ là các yếu tố mang tính quyết định tới việc dự báo tốc độ tăng <br />
trưởng doanh thu của DN trong những kì tới.<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
Bảng 10.1 minh họa báo cáo kết quả kinh doanh của công ty X giai đoạn 2009 2012. Trên cơ <br />
sở báo cáo này, nhà phân tích xác định tỉ lệ tăng trưởng doanh thu của công ty X bảng 10.2. <br />
căn cứ vào tỉ lệ tăng trưởng doanh thu bình quân giai đoạn này của công ty X (24,27%), tỉ lệ <br />
tăng trưởng doanh thu năm gần nhất (31,25%) và xem xét các điều kiện biến động trên thị <br />
trường, nhà phân tích sẽ dự báo tỉ lệ tăng trưởng doanh thu năm 2013 cho công ty, giả sử 28% <br />
. Như vậy, dự báo doanh thu năm 2013, đạt mức 21.000x128% = 26.8880 triệu đồng.<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
Bước 2: Xác định các chỉ tiêu biến đổi theo doanh thu<br />
Do việc dự báo chỉ tiêu trên báo cáo tài chính được thực hiện theo tỉ lệ phần trăm so với <br />
doanh thu nên nhà phân tích cần xác định các chỉ tiêu biến đổi theo doanh thu và dự báo tỉ lệ <br />
phần trăm trên doanh thu của các chỉ tiêu đó. Đối với các chỉ tiêu trên báo cáo kết quả kinh <br />
doanh, giá vốn hàng bán và chi phí bán hàng và quản lí doanh nghiệp là các chỉ tiêu biến đổi <br />
theo doanh thu với việc quyết định tới tỉ suất lợi nhuận gộp và tỉ suất lợi nhuận thuần của <br />
DN.<br />
Đối với bảng cân đối kế toán, có thể nhận thấy hầu hết các hạng mục tài sản ngắn hạng và <br />
nợ ngắn hạng là các chỉ tiêu biến đổi theo doanh thu.<br />
Điển hình là phải thu khách hàng, hàng tồn kho, và phải trả người bán do các tỉ lệ phần trăm <br />
trên doanh thu của các khoản mục này thể hiện kì thu tiền bán hàng, thời gian lưu hàng và kì <br />
trả tiền mua hàng của DN. Ngoài ra các khoản mục tiền, phải trả người lao động hay chi phí <br />
phải trả cũng có thể dự đoán theo tỉ lệ phần trăm trên doanh thu do các khoản mục này cũng <br />
phụ thuộc vào mức độ hoạt động của DN.<br />
Căn cứ vào báo cáo kết quả kinh doanh _ bảng 10.1 và bảng cân đối kế toán_bảng 10.3 chúng <br />
ta xác định các tỉ lệ phần trăm trên doanh thu của các chỉ tiêu này _bảng 10.4. có một số <br />
khoản mục có quy mô quá nhỏ, không ảnh hưởng trọng yếu tới các báo cáo tài chính, chúng <br />
ta có thể dự báo theo tỉ lệ phần trăm trên doanh thu hoặc bất kì một cách thức thuận tiện nào <br />
khác đều được. đối với công ty X, các khoản mục tài sản ngắn hạng khác và phải trả người <br />
lao động chiếm tỉ trọng không đáng kể trên tổng tài sản, tổng nguồn vốn của DN nên không <br />
cần thiết phải dự báo theo tỉ lệ phần trăm trên doanh thu.<br />
Căn cứ vào các tỉ lệ phần trăm trên doanh thu hiện tại, kết hợp với việc xem xét chiến lược <br />
kinh doanh, xu hướng giá cả các yếu tố đầu vào, nhà phân tích dự báo tỉ lệ phần trăm trên <br />
doanh thu của các chỉ tiêu đó cho kì tới. với công ty X, chúng ta có thể dự báo năm 2013 tỉ lệ <br />
giá vốn hàng bán/doanh thu là 86% do tỉ lệ giá vốn hàng bán trên doanh thu của công ty khá <br />
ổn định qua các năm, và ở mức xấp xỉ 86%.<br />
Tỉ lệ chi phí bán hàng và quản lí DN/doanh thu nên dự báo ở mức 11% do chỉ tiêu này có xu <br />
hướng biến động tăng qua các năm và đang tiệm cận tới mức 11%.<br />
Tỉ lệ tiền/doanh thu nên được dự báo ở mức 3% do chỉ tiêu này đang có xu hướng biến động <br />
giảm qua các năm, mặc dù năm 2012 đạt 2.10% nhưng các năm trước khá cao(trên 4%).<br />
Tỉ lệ phải thu khách hàng/ doanh thu nên dự báo ở mức 14% do chỉ tiêu này đang có xu hướng <br />
tăng dần tới mức 14%.<br />
Tỉ lệ hàng tồn kho /doanh thu có thể dự báo ở mức 12% do chỉ tiêu này đang dao động xoay <br />
quanh mức 12%.<br />
Tỉ tiêu phải trả người bán trên doanh thu nên dự báo ở mức 16% do chỉ tiêu này xu hướng <br />
biến động tăng và dạng tiệm cận với mức 16%.<br />
Bên cạnh các chỉ tiêu được dự báo theo tỉ lệ phần trăm trên doanh thu, có một số khoản mục <br />
trọng yếu mà nếu dự báo theo tỉ lệ phần trăm trên doanh thu thì kết quả dự báo có thể không <br />
chính xác, chúng ta cần tìm hiểu các kế hoạch chi tiết để dự báo cho chỉ tiêu tài sản cố định <br />
trên bảng cân đối kế toán. Giá trị tài sản cố định đầu tư mới có thể xác định theo tỉ lệ phần <br />
trăm trên doanh thu căn cứ từ số liệu trong thuyết minh báo cáo tài chính của DN. Các khoản <br />
vay ngắn hạng và nợ dài hạn đến hạn trả cần căn cứ từ thông tin chi tiết về các khoản vay <br />
và nhu cầu vốn bổ sung sẽ xác định ở bước 4.<br />
Bước 3: Dự báo báo cáo kết quả kinh doanh<br />
Trên cơ sở doanh thu dự báo và các tỉ lệ giá vốn hàng bán trên doanh thu, tỉ lệ chi phí bán <br />
hàng và quản lí DN trên doanh thu dự báo(bước 2), chúng ta lập báo cáo kết quả kinh doanh <br />
dự báo (bảng 10.5)<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
Bước 4 – Dự báo bảng cân đối kế toán và xác định nhu cầu vốn bổ sung.<br />
Trên cơ sở doanh thu dự báo và các tỉ lệ tiền trên doanh thu(bước 1), tỉ lệ phải thu khách hàng <br />
trên bảng doanh thu, tỉ lệ hàng tồn kho trên doanh thu, tỉ lệ phải trả người bán trên doanh thu <br />
dự báo (bước 2), chúng ta lập bảng cân đối kế toán dự báo( bảng 10.6). ngoài ra, chúng ta cần <br />
có thông tin về kế hoạch đầu tư tài sản cố định của DN và chi tiết các khoản nợ vay hiện có.<br />
Ví dụ, công ty X dự định đầu tư 60 triệu đồng cho các tài sản cố định trong năm 2013. Chi phí <br />
khấu hao tài sản cố định dự kiến 2013 là 50 triệu đồng, trong tổng số vốn vay dài hạn có 80 <br />
triệu đồng đến hạn trả trong năm 2014. Công ty dự kiến chỉ trả cổ tức với tỉ lệ 50% lợi <br />
nhuận sau thuế.<br />
Trường hợp tính ta tổng tài sản dự báo thấp hơn so với tổng nợ phải trả và vốn chủ sở hữu, <br />
nghĩa là DN dư thừa vốn. toàn bộ số vốn dư thừa sẽ làm tăng số dư tiền của DN.<br />
Bước 5: Điều chỉnh dự báo<br />
Trên góc độ nội bộ DN, trong trường hợp tính ra nhu cầu vốn bổ sung quá lớn và DN không <br />
muốn hoặc không thể huy động được nhiều vốn bổ sung, DN cần điều chỉnh các chỉ tiêu dự <br />
báo bằng cách thay đổi các chính sách quản lí, sử dụng vốn.Trong trường hợp công ty X minh <br />
họa ở trên, nhu cầu vốn bổ sung (1.037 triệu đồng) quá lớn so với mức vốn bổ sung của các <br />
kì trước (50 triệu đồng), do đó để giảm nhu cầu vốn bổ sung, DN có thể đẩy nhanh tốc độ <br />
thu hồi nợ (tỉ lệ nợ phải thu khách hàng trên doanh thu giảm), rút ngắn thời gian lưu kho hàng <br />
hóa(tỉ lệ hàng tồn kho trên doanh thu giảm) hoặc kéo dài thời gian nợ người bán. Với công ty <br />
X, chúng ta có thể điều chỉnh các chỉ tiêu dự báo: tỉ lệ nợ phải thu khách hàng trên doanh thu <br />
là 13%, tỉ lệ hàng tồn kho trên doanh thu là 11%., tỉ lệ nợ phải trả cho người bán trên doanh <br />
thu là 17 %. Tuy nhiên, khi thực hiện các vấn đề này có thể sẽ ảnh hưởng tới doanh thu nên <br />
cần điều chỉnh tỉ lệ tăng chỉnh tỉ lệ tăng trưởng doanh thu là 26%. Như vậy, mức doanh thu <br />
điều chỉnh của công ty X năm 2013 là 21.000x126% = 26.460 tr đồng. báo cáo kết quả kinh <br />
doanh và bảng cân đối kế toán điều chỉnh cho công ty X ở bảng 10.7 va bảng 10.8.<br />
Bước 6: Dự báo báo cáo lưu chuyển tiền tệ<br />
Dự báo báo cáo lưu chuyển tiền tệ là bước cuối cùng trong quy trình dự báo tài chính.Căn cứ <br />
vào bảng cân đối kế toán cuối kì trước _bảng 10.3, bảng cân đối kế toán điều chỉnh dự <br />
báo_bảng 10.8 và báo cáo kết quả kinh doanh điều chỉnh dự báo _ bảng 10.7, chúng ta sẽ lập <br />
báo cáo lưu chuyển tiền tệ dự báo theo phương pháp gián tiếp_ bảng 10.9.<br />