Quyết định số 33/2004/QĐ-BKHCN

Chia sẻ: Son Pham | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:35

Thêm vào BST

Báo xấu

74
lượt xem 4
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Quyết định số 33/2004/QĐ-BKHCN về việc ban hành Tiêu chuẩn Việt Nam do Bộ Khoa học và Công nghệ ban hành

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Quyết định số 33/2004/QĐ-BKHCN

B KHOA H C VÀ CÔNG C NG HÒA XÃ H I CH NGHĨA VI T NAM NGH c L p - T Do - H nh Phúc ****** S : 33/2004/QĐ-BKHCN Hà N i, ngày 29 tháng 10 năm 2004 QUY T NNH V VI C BAN HÀNH TIÊU CHU N VI T NAM. B TRƯ NG B KHOA H C VÀ CÔNG NGH Căn c Ngh inh s 54/2003/N -CP ngày 19/5/2003 c a Chính ph quy inh ch c năng, nhi m v , quy n h n và cơ c u t ch c c a B Khoa h c và Công ngh , Ngh nh s 28/2004/N -CP ngày 16/01/2004 c a Chính ph s a i, b sung m t s i u c a Ngh nh s 54/2003/N -CP ngày 19/5/2003 c a Chính ph quy inh ch c năng, nhi m v quy n h n và cơ c u t ch c c a B Khoa h c và Công ngh ; Căn c Pháp l nh Ch t lư ng hàng hóa ngày 24/12/1999, Theo ngh c a T ng c c trư ng T ng c c Tiêu chu n o lư ng Ch t lư ng, QUY T NNH: i u 1. Ban hành 4 Tiêu chuNn Vi t Nam sau ây: 1. TCVN 7369: 2004 (ISO/TR 11046: 1994) Ch t lư ng t - Xác nh hàm lư ng d u khoáng - Phương pháp ph h ng ngo i và s c ký khí. 2. TCVN 7370-l: 2004 (ISO 14869-1: 2001) Ch t lư ng t - hòa tan xác nh hàm lư ng t ng s các nguyên t Ph n 1 : Hòa tan b ng axit flohydric và percloric. 3. TCVN 7371: 2004 (ISO 15178: 2000) Ch t lư ng t - Xác nh lưu huỳnh t ng s b ng t khô. 4. TCVN 6859-3: 2004 (ISO 11268-3: 1999) Ch t lư ng t - nh hư ng c a các ch t ô nhi m lên giun t Ph n 3: Hư ng d n xác nh nh hư ng trong i u ki n th c a. i u 2. Quy t nh này có hi u l c thi hành sau 15 ngày, k t ngày ăng Công báo./. KT . B T RƯ NG B KH O A H C VÀ CÔ NG NGH T H T RƯ NG Bùi M nh H i TIÊU CHU N VI T NAM
TCVN 7369: 2004 ISO/TR 11046: 1994 CH T LƯ NG T - XÁC NNH HÀM LƯ NG D U KHOÁNG PHƯƠNG PHÁP PH H NG NGO I VÀ S C KÝ KHÍ SOIL QUALITY - DETERMINATION OF MINERAL OIL CONTENT METHOD BY INFRARED SPECTROMETRY AND GAS CHROMATO -GRAPHIC METHOD L i nói u TCVN 7369: 2004 hoàn toàn tương ương ISO/TR 11046: 1994. TCVN 7369: 2004 do Ban K thu t Tiêu chuN n TCVN/TC 190 “Ch t lư ng t” biên so n, T ng c c Tiêu chuN n o lư ng Ch t lư ng ngh , B Khoa h c và Công ngh ban hành. TIÊU CHU N VI T NAM TCVN 7369: 2004 CH T LƯ NG T - XÁC NNH HÀM LƯ NG D U KHOÁNG - PHƯƠNG PHÁP PH H NG NGO I VÀ S C KÝ KHÍ SOIL QUALITY - DETERMINATION OF MINERAL OIL CONTENT - METHOD BY INFRARED SPECTROMETRY AND GAS CHROMATO -GRAPHIC METHOD 1. Ph m vi áp d ng Tiêu chuN n này mô t hai phương pháp s d ng xác nh nh lư ng hàm lư ng d u khoáng trong t b ng ph h ng ngo i (phương pháp A) và s c ký khí (phương pháp B). Phương pháp A phù h p khi hàm lư ng d u khoáng l n hơn 20 mg/kg theo ch t khô. Phương pháp B phù h p khi hàm lư ng d u khoáng l n hơn 100 mg/kg theo ch t khô. Chú thích 1. Ph i chú ý r ng các phương pháp mô t trên không xác nh ngu n g c c a các ch t là "d u khoáng" theo i u 4. 2. Phương pháp ph h ng ngo i d gây ra sai s dương do các h p ch t phân c c. 3. i v i phương pháp ph h ng ngo i, không quy nh kho ng nhi t sôi c a các h p ch t ư c xác nh là d u khoáng. V i phương pháp s c ký khí, xác nh các h p ch t có kho ng nhi t sôi t 1750C n 5250C (các n-alkan t Cl 10H22 n C40H82). Các phương pháp này không xác nh ư c nh lư ng d u m do các h p ch t bay hơi b th t thoát trong quá trình x lý sơ b . 4. Các h p ch t phân c c y u có ngu n g c sinh h c m i t o thành có th ư c xác nh như d u khoáng. 5. Hàm lư ng tương i cao c a các h p ch t phân c c s c n tr vi c xác nh hàm lư ng d u khoáng. c bi t là i v i phương pháp ph h ng ngo i. 6. Các hydrocacbon halogen hóa cũng có th gây c n tr . 2. Tiêu chu n vi n d n
ISO 3924: 1977, Petroleum products - Determination of boiling range distribution - Gas chromatography method (S n phN m d u m - Xác nh s phân b kho ng nhi t sôi Ph- ương pháp s c ký khí). TCVN 6648: 2000 (ISO 11465: 1993), Ch t lư ng t - Xác nh ch t khô và hàm lư ng nư c theo kh i lư ng - Phương pháp kh i lư ng. 3. nh nghĩa Trong Tiêu chuN n này áp d ng nh nghĩa sau: 3.1. D u khoáng (mineral oil): Các h p ch t có th chi t ra ư c t t b ng cách s d ng 1,1,2 - triclo - 1,2,2 - trifloetan dư i các i u ki n sau: - không h p ph lên magie silicat ho c nhôm oxit; - h p th các b c x có s sóng là 2925 cm-1 và/ho c 2958 cm-1, và/ho c 3030 cm-1 (Ph- ương pháp A); - có th ghi ph v i th i gian lưu gi a n-decan (C10H22) và n-tetracontan (C 40H82) (Phương pháp B). Chú thích 7 - Các ch t theo nh nghĩa này ch y u là các h p ch t không phân c c có ch a các nhóm m ch th ng và/ho c nhóm C-H. 4. Nguyên t c t N m l y t th c a ư c làm khô hóa h c b ng mu i hút N m, ư c tán nh và chi t b ng l,l,2-triclo -l,2,2-trifloetan. Lo i b các h p ch t phân c c ho c b ng cách cho thêm magie silicat và l c ho c b ng m t h th ng vòng khép kín có ch a nhôm oxit. i v i phương pháp o ph (Phương pháp A), ghi m t ph h ng ngo i c a ch t chi t v i s sóng t 3125 cm-1 n 2800 cm-1. D i h p th CH2 kho ng 2925 cm-1, d i h p th CH3 kho ng 2958 cm-1 và d i h p th CH c a h p ch t thơm kho ng 3030 cm-1 o hàm lư ng d u khoáng. Hàm lư ng d u khoáng c a m u th ư c tính toán t gi i h p th ư c xác nh b ng cách s d ng các h s h p th ã xác nh theo th c nghi m. nh lư ng hàm lư ng d u khoáng (Phương pháp B), thêm hexan vào m t ph n ch t chi t ã làm s ch và phân tích b ng phương pháp s c ký khí. tách, s d ng c t v i pha tĩnh không phân c c. phát hi n, s d ng detector ion hóa ng n l a (FID). Tính t ng di n tích các pic t decan (C10H22) n n-tetracontan (C40H82) xác nh hàm lư ng d u khoáng. Hàm lư ng d u khoáng c a m u ư c tính toán t m t chuN n ngo i ư c chuN n b t d u chuN n. 5. Thu c th T t c các thu c th ph i là lo i phân tích và phù h p v i m c ích s d ng c a chúng. 5.1. Thu c th s d ng cho phương pháp A và B 5.1.1. l,1,2-triclo -1,2,2loetan, (C2Cl3F3) S phù h p c a thu c th này s d ng trong phương pháp ph h ng ngo i ư c xác minh b ng cách ghi m t ph h ng ngo i v i s sóng t 3125 cm-1 n 2800 cm-1 trong m t cuvet có chi u d y b ng 4,00 cm và m t cuvet tr ng i chi u. Dung môi này thích h p khi truy n qua trong kho ng t 3000 cm-1 n 2900 cm-1 có giá tr l n hơn 30%. Chú thích 8 - Trong tiêu chuN n dung môi này ư c vi t là "CFE". 5.1.2. Magie silicat, có kích thư c h t t 150 µm n 250 tm (l rây: 60 n 100), s y khô 1400C trong 16 h và gi trong bình hút N m.
Chú thích 9. Lo i magie silicat thích h p là lo i có tên thương m i “Florisil”1). Nó ư c ch t o t diatomae và magie silicat khan. 10. Khi s y khô d y c a l p magie silicat không ư c l n hơn 0,5 cm. 11. S phù h p c a magie silicat ư c ki m tra b ng cách cho 1,0 g ch t này vào 40 ml dung d ch axit lauric (5.l.3) và l c 30 phút trong máy l c (6.1.3). Sau khi l ng và ti n hành o, truy n qua trong kho ng t 3030 cm-1 n 2925 cm-1 ph i có giá tr b ng 35% n 45% khi s d ng cuvet có chi u d y b ng 1,00 cm. 5.1.3. Dung d ch axit lauric Hòa tan 2,00 g axit n-dodecanic (C12H24O2) trong "CFE" (5.1.l). 5.1.4. Dung d ch g c chuN n n i Hòa tan chính xác 200 mg n-tetracontan trong 1 lít “CFE” (5.1.l). Pha loãng dung d ch 10 l n n n ng 20,0 mg/1. 1) Florisil là ví d v s n phN m thương m i phù h p. Thông tin ưa ra vì s thu n l i cho ngư i s d ng tiêu chuN n này và không ưa ra m t s xác nh n c a ISO v s n phN m này. 5.1.5. Nhôm oxit (Al2O3), ki m ho c trung tính 1, kích thư c h t t 63 µm n 200 µm (l rây: 70 n 230). Chú thích 12 - S phù h p c a nhôm oxit ư c ki m tra b ng cách cho 40 ml axit lauric i qua c t nhôm oxit. truy n qua c a axit sau khi i qua c t trong kho ng t 3030 cm-1 -1 n 2925 cm ph i có giá tr t 35% n 45% khi s d ng cuvet có chi u d y b ng 1,00 cm. 5.1.6. Natri sulfat khan, nung ít nh t 5500C trong 2 h. 5.2. Thu c th s d ng cho phương pháp A 5.2.1. n-Hexadecan (C16H34) Hòa tan 180 mg n-hexadecan trong 1000 ml "CFE" (5.l.1). 5.3. Thu c th s d ng cho phương pháp B 5.3.1. n-Hexan 5.3.2. n-Alcan chuN n Ho c a) h n h p các lư ng cân b ng nhau c a các n-alcan có s cacbon ch n t C10 n C40 ư c hòa tan trong n-hexan (5.3.1), v i hàm lư ng m i n-alkan là 50 mg/1; ho c b) n-alkan chuN n theo ISO 3924. Chú thích 13 - ChuN n này ư c s d ng xác minh s phù h p c a h th ng s c ký khí i v i s tách cũng như là nh y. 5.3.3. D u khoáng chuN n H n h p các lư ng cân b ng c a hai lo i d u khoáng khác nhau ư c hòa tan vào n-hexan v i hàm lư ng c a d u khoáng là 8,00 g/1 và hàm lư ng c a C40 chính xác là 20,0 mg/1. Chú thích 14 - D u khoáng chuN n này ph i bao g m 2 lo i d u khoáng. Lo i th nh t ph i có các pic riêng bi t nhìn th y rõ trên s c ký , ví d như trong Ph l c A, hình A.l a) (phía bên trái c a s c ký ). Lo i d u khoáng th hai ph i có kho ng nhi t sôi cao hơn
lo i th nh t và trên s c ký ph i có m t “bư u” có th nhìn th y, ví d trong hình A.l a) (phía bên ph i c a s c ký ). Ví d v lo i d u này là d u bôi trơn (d u nh t) không có ph gia. 6. Thi t b , d ng c 6.1. Khái quát Các d ng c thí nghi m b ng th y tinh thông d ng trư c khi s d ng ph i ư c r a s ch và tráng b ng "CFE" (5.11) và sau ó s y khô. 6.1.1. Bình b ng th y tinh ch a m u, có dung tích ít nh t 0,5 lít, v i n p v n có m t l p phía trong là polytetranoetylen (PTFE). 6.1.2. Thi t b nghi n m u 6.1.3. Máy l c, chuy n ng ngang v i t c 200 l n l c/phút. 6.1.4. Gi y l c s i th y tinh, có ư ng kính 60 mm, ư c nung 5000C trong 3 h. 6.1.5. D ng c chi t Soxhlet, có dung tích 150 ml. 6.1.6. C t s c ký, v i vòng khép kín như mô t trong Hình 1. Kích thư c tính b ng milimét
Hình 1 - C t s c ký vòng khép kín 6. 2. Thi t b , d ng c s d ng cho phương pháp A 6.2.1. Cuvet th ch anh, có th y và phù h p v i phép o ph h ng ngo i, có chi u d y b ng 1,00 cm và 4,00 cm (có th ch n là 0,2 cm). 6.2.2. Máy o ph h ng ngo i, phù h p trong kho ng s sóng ít nh t t 3200 cm-1 n 2800 cm-1. Chú thích: 15 - Trong toàn b tiêu chuN n này, quy trình ghi ph h ng ngo i ư c th c hi n b i quang ph k hai chùm tia tán s c truy n th ng. Tuy nhiên, cũng có th s d ng máy ki u bi n i Fourier (FTIR). T t c các quy trình ph i th c hi n theo k thu t chùm tia ơn s c như trong tài li u hư ng d n thao tác. 6.3. Thi t b , d ng c dùng cho phương pháp B 6.3.1. N i cách th y, có kho ng nhi t lên n 1000C.
6.3.2. Máy cô c, loai; Kuderna Danish ho c máy ly tâm. 6.3.3. S c ký khí, có h th ng bu ng bơm m u không phân bi t (t t nh t là on- column ho c bơm ptv), detector ion hóa ng n l a và lò t nhi t theo chương trình. 6.3.4. C t s c ký Các c t sau ây ư c xem là th a mãn: - C t b ng th y tinh: dài 1 m, ư ng kính trong 2 mm, pha tĩnh là 3% polymetylsiloxan tN m lên ch t mang c h t 125 µm n 150 µm (l rây 100 n 120). - C t b ng th y tinh d o: dài 10 m, ư ng kính trong 0,5 mm, pha tĩnh polymetylsiloxan, l p phim d y 1µm. - C t b ng th y tinh d o: dài 25 m, ư ng kính trong 0,3 mm, pha tĩnh polymetylsiloxan, l p phim d y 0,4 µm. 6.3.5. H th ng d li u, có th tích phân t ng di n tích c a s c ký , có kh năng b chính hi n tư ng "ch y máu c t" và tích phân l i sau khi v l i ư ng n n. 7. L y m u, b o qu n và x lý sơ b m u Vi c l y m u ư c ti n hành sau khi ã có c ng tác v i phòng thí nghi m phân tích. m u trong bóng t i nhi t 40C không quá 1 tu n. S y khô và nghi n nh m u. 8. Cách ti n hành 8. 1. Xác nh m u tr ng Trư c khi xác nh m u th , ti n hành xác nh m t m u tr ng theo 8.2 và 8.3, s d ng t t c các hóa ch t v i lư ng quy nh nhưng không có m u th . 8.2. Chi t 8.2.1. Quy trình l c Cho 15 g m u ã ư c s y khô và nghi n nh vào bình nón dung d ch 100 ml, thêm 20,0 ml "CFE" (5.l.1) và y bình l i. t bình lên máy l c 6.1.3 và l c trong 30 phút. Thêm 1,00 ml dung d ch chuN n n i (5.1.4). Ph i l c sao cho "CFE" phân tán tri t vào toàn b m u. Chú thích - 16. Kinh nghi m ch ra r ng 150 l n l c/phút là thích h p n u biên chuy n ng 7 cm. 17. Dung d ch chuN n n i ch dùng cho phương pháp s c ký khí. N ng c a dung d ch nh không c n tr trong phương pháp o ph h ng ngo i. pha r n l ng xu ng và l c l p "CFE" trên b m t vào bình nón dung tích 100 ml qua gi y l c s i th y tinh (6.1.4) Cho thêm 20,0 ml “CFE” và l p l i quy trình chi t mô t trên. Tráng gi y l c b ng kho ng 5 ml “CFE”. Thêm 1,00 ml dung d ch chuN n n i (5.l.4). 8.2.2. Quy trình chi t Soxhlet Cân 30 g m u ã s y khô và nghi n nh vào ng ch a m u. L p ng này vào d ng c chi t Soxhlet (6.l.5). C nh m u bên trong ng b ng bông th y tinh ã ư c làm s ch. t m t bình dung tích 250 ml bên dư i d ng c chi t Soxhlet.
Ch n lư ng dung môi s d ng làm sao m b o r ng áy bình không b khô. Quá trình chi t ti n hành trong 5 h. Dùng thi t b theo 6.3.2 cô c d ch chi t "CFE" n th tích 50 ml. Cho thêm l,00 ml dung d ch chuN n n i (5.1.4). Chú thích - 18. N u quá trình chi t kéo dài quá (ví d qua êm), ch t h u cơ ngu n g c t nhiên s ư c chi t ra và có th gây ra sai s dương. 19. Vi c gi m th tích c a d ch chi t s ng máy cô c ly tâm ph i ti n hành trong môi trư ng chân không ư c ki m soát. Nhi t c a n i cách thu không ư c vư t quá 0 40 C. Hi u su t thu h i c a quá trình này ph i ư c xác nh n b ng cách s d ng các lư ng ã bi t các h p ch t chuN n bao trùm c kho ng nhi t sôi. 8.3. Làm s ch 8.3.1. Làm s ch b ng magie silicat Thêm 5 g magie silicat (5.l.2) vào d ch chi t ã ư c chuN n b theo 8.2.1. y bình nón và l c 30 phút trên máy l c (6.1.3). L c d ch chi t ã làm s ch vào bình nh m c dung tích 50 ml qua gi y l c th y tinh (6 l.4). Tráng bình và gi y l c b ng "CFE" (5.l.l). Làm y n v ch m c và tr n n u s d ng phương pháp ph h ng ngo i nh lư ng. 8.3.2. Làm s ch b ng nhôm oxit Thêm "CFE" (5.l.l) vào d ch chi t ã ư c chuN n b theo 8.2.2 y n v ch m c c a bình nh m c, y bình và tr n u. ChuN n b m t c t s c ký (6.1.6) v i 8 g nhôm oxit (5.1.5) và chuy n d ch chi t vào c t s c ký khép kín này. Cho d ch chi t i qua c t tách t i áp su t khí quy n. Chú thích - 20. Quá trình làm s ch có th ph i l p l i. Trong các trư ng h p không th lo i b hoàn toàn các nh hư ng c a các h p ch t không ph i là hydrocacbon, ph i ki m tra l i d ch chi t b ng cách ghi ph h ng ngo i (thư ng s có m t c a các h p ch t ư c xác nh b i s xu t hi n các d i c trưng c a nhóm C = O và O - H). N u không th lo i b các h p ch t gây nhi u thì không th s d ng phương pháp ph h ng ngo i xác nh nh lư ng hàm lư ng d u khoáng (sai s dương). 8. 4. Phương pháp A: Xác nh b ng ph h ng ngo i 8.4.1. ChuN n b Ph i m b o r ng máy o ph h ng ngo i (6.2.2) ho t ng úng theo như tài li u hư ng d n c a thi t b . Xác nh truy n qua 100 % như sau. y "CFE" (5.l.1) ã x lý theo 8.3 vào hai cuvet (6.2.1) gi ng nhau và t các cuvet này vào chùm tia c a m u th và i ch ng c a quang ph k . i u ch nh quang ph k n truy n qua 100% t i s sóng 3125 cm-1 và ghi ph t s sóng 3125 cm-1 n 2800 cm-1. Xác nh xem truy n qua trong kho ng này có b ng 100% ± 1% hay không. Chú thích - 21. Sai s l n hơn 1% có th do cuvet b nhi m bN n và/ho c ch c năng c a quang ph k kém. L p l i phép o truy n qua không có cuvet s cho câu tr l i quy t nh.
Ki m tra chính xác c a phép o h p th như sau y dung d ch n- hexadecan (5.2.l) và “CFE” vào hai cuvet (6.2.1) có chi u d y b ng 1,00 cm và ghi ph t s sóng 3125 cm-1 n 2800 cm-1. Xác nh h p th t i i m c c -1 -1 i s sóng kho ng 2925 cm và kho ng 2958 cm và tính c hai h s h p th . Các giá tr tính ư c ph i không ư c sai l ch l n hơn 0,1 ml/mg.cm so v i các giá tr ã xác nh d a trên th c nghi m là 4,0 ml/mg.cm và 1,5 ml/mg.cm. Chú thích 22. Sai s l n hơn 0,1 ml/mg.cm có th do: -t c quét quá nhanh và/ho c r ng băng sóng quá l n; - chùm tia b c x không ng nh t, có th do ngu n b c x ã y u (cũ), h th ng quang b nhi m bN n và/ho c s phá h ng c a cam trong chùm tia so sánh. L p l i phép o v i t c quét ch m hơn và/ho c r ng băng sóng, nh hơn s cho câu tr l i quy t nh. 8.4.2. Ti n hành o o h p th c a d ch chi t ã ư c làm s ch chuN n b theo 8.3 như sau N y d ch chi t vào cuvet (6.2.l) có chi u d y b ng 1,00 cm, y cuvet và t vào chùm tia c a m u th , c a quang ph k (6.2.2). ChuN n b kho ng, 50 ml “CFF” (5.l.l) ư c làm s ch theo quy trình gi ng như quy trình làm s ch d ch chi t ư c chuN n b theo 8.3. y “CFE” ,vào m t cuvet khác tương t , y cuvet này l i và t vào chùm tia i ch ng c a quang ph k . Ghi ph t i s sóng t 3125 cm-1 n 2800 cm-1. K m t ư ng th ng qua hai truy n qua o ư c t i s sóng 3125 cm-1 và 2800 cm-1 và xác nh h p th t i -1 -1 -1 các i m c c i kho ng 2925 cm , 2958 cm và 3030 cm trên cơ s ư ng th ng này. (Xem hình 2). N u t i m t nh có h p th l n hơn 0,8 thì ph i pha loãng d ch chi t. Pha loãng m t ph n c a d ch chi t b ng "CFE" ã s ch (h s pha loãng, DF) và ghi ph . B ng cách khác, có th s dung m t cuvet có chi u d y b ng 0,2 cm o ph cho c chùm tia xác nh và i ch ng. N u không có nh nào có h p th l n hơn 0,1 thì cô c d ch chi t b ng thi t b theo 6.3.2 n th tích t 4 ml n 5 ml (h s cô c, CF). o ph d ch chi t cô c b ng m t cuvet có chi u d y 1,00 cm theo trình t nêu trên, s d ng "CFE" ã ư c cô c theo cùng cách i chi u. Chú thích - 23. Không i u ch nh quang ph k n truy n qua 100% t i 3 125 cm-1 trư c m i phép o m i c a m t d ch chi t. 24. truy n qua th p hơn 100% m t cách rõ r t t i 3 125 cm-1 cho bi t s có m t c a các h p ch t phân c c trong d ch chi t. i u này ph i ư c c p n trong báo cáo th nghi m. 25. S d ng pipet là không phù h p l y chính xác "CFE" b i vì dòng "CFE" t pipet ra thư ng ng l i nh do tr ng lư ng riêng c a nó cao. 8.4.3. Tính toán Tính toán hàm lư ng d u khoáng theo công th c: DF.SF.V a1 a2 a3 100 w0 = ------------- x --- + --- + --- x -----
CF.m.l C1 C2 C3 wdm Trong ó: w0 là hàm lư ng d u khoáng, tính b ng miligam/kilogam (mg/kg) theo ch t khô; CF là h s cô c (CF > 1); DF là h s pha loãng (DF > 1); m là kh i lư ng t x lý sơ b l y phân tích, tính b ng kilogam; V là th tích c a d ch chi t "CFE" (5.l.l) ( = 50 ml), tính b ng mililit; SF là h s ch t thêm t quá trình x lý sơ b ; 1 là chi u d y c a cuvet, tính b ng centimet; a1 là h p th c a pic t i kho ng 3030 cm-1 ; a2 là h p th c a pic t i kho ng 2958 cm-1; a3 là h p th c a pic t i kho ng 2925 cm-1; C1 là h s h p th riêng c a d i h p th nhóm CH3 thơm t i kho ng 3030 cm-1, xác nh theo th c nghi m t các s n phN m d u khoáng khác nhau ( = 0,68 ml/mg.cm) (xem [4]); C2 là h s h p th riêng c a d i h p th nhóm chưa t i kho ng 2958 cm-1, xác nh theo th c nghi m t các s n phN m d u khoáng khác nhau ( = 5,2 ml/mg.cm) (xem [4]); C3 là h s h p th riêng c a d i h p th nhóm CH2 t i kho ng 2925 cm-1, xác nh theo th c nghi m t các s n phN m d u khoáng khác nhau ( = 3,9 ml/mg.cm) (xem [4]); wdm là hàm lư ng ch t khô, ư c bi u th b ng ph n trăm theo kh i lư ng. Làm tròn k t qu n m t con s có nghĩa khi hàm lư ng tính ư c nh hơn 100 mg/kg. Làm tròn k t qu n hai con s có nghĩa khi hàm lư ng tính ư c l n hơn 100 mg/kg. Ki m tra hàm lư ng tương i c a hydrocacbon thơm như sau Tính thương s a1/(a2 + a3)- N u thương s này l n hơn 0,12 thì m u có ch a hàm lư ng hydrocacbon thơm cao. i u này ph i ư c nêu ra trong báo cáo thí nghi m. Chú thích - 26. Hàm lư ng tương i c a hydrocacbon thơm cao có th ư c t o ra b i d u m ho c các thành ph n t n t i trong h c ín. 27. Thương s 0,12 ư c xác nh trong h n h p c a gasoil, benzen, toluen và o-xylen có t l 3:1:1:1 theo kh i lư ng. 28. H s ch t thêm (b sung), SF, hi u ch nh cho các ch t thêm vào trong khi x lý sơ b m u, ví d v i ch t làm khô hóa h c như sau: SF = Kh i lư ng c a t em x lý sơ b + Kh i lư ng c a ch t làm khô thêm vào/Kh i lư ng c a t em x lý sơ b . 8.5. Phương pháp B: Xác nh b ng s c ký khí 8.5.1. Cô c d ch chi t.
Cân d ch chi t "CFE" ho c ph n còn l i (m1) và dùng thi t b cô c theo 6.3.2 cô c n dung tích t 4 ml n 5 ml. Thêm 1,00 ml n-hexan (5.3.1) và cô c dư i dòng khí nitơ y u n th tích cu i cùng là 1 ml. Cô c d ch chi t m u tr ng (xem 8.1) theo cách tương t . 8.5.2. Ki m tra s ho t ng c a thi t b Dùng m t trong các c t ã quy nh (6.3.4) phân tích s c ký khí. i u ch nh s c ký khí (6.3.3) cung c p s phân tách t i ưu. n-alkan chuN n (5.3.2) ph i có ư ng n n tách bi t. H s tách tương i c a n- alkan C40 so v i n- alkan C20 ít-nh t là 0,7. T i ưu hóa s phân tách c a s c ký b t u v i các i u ki n sau: Nhi t u vào ph thu c vào lo i bu ng bơm m u Nhi t bu ng c t 550C trong 5 phút 150C/phút n 300C/phút n 3000C 3000C n 3250C trong 20 phút Nhi t detector 3500C . 8.5.3. Ti n hành o Ghi s c ký c a c t b ng cách bơm m t th tích n-hexan (5.3.1). Sau ó bơm ba l n cùng th tích như nhau dung d ch d u khoáng chuN n (5.3.3) và ghi s c . Hi u ch nh ba s c này i v i c t b “ch y máu” và tính l ch chuN n c a di n tích ư c o. l ch chuN n c a d u khoáng chuN n ph i không l n hơn 5%. Hi u chuN n detector b ng cách o ít nh t b n dung d ch d u khoáng chuN n. Dùng các k t qu này d ng m t th hi u chuN n. Ph i m b o r ng detector ư c v n hành trong kho ng tuy n tính c a nó. Trong kho ng này, ch n m t chuN n thích h p nh lư ng. Ghi s c c a d ch chi t m u tr ng và c a d ch chi t m u th (xem 8.3) cùng m t i u ki n. Hi u ch nh m u th theo m u tr ng. Chú thích - 29. Hi n tư ng “ch y máu” c a c t tăng có th cho bi t bơm hay c t b nhi m bN n. 30. S tăng m u tr ng có th cho bi t vi c s d ng các thu c th không tinh khi t ho c d ng c thí nghi m b ng th y tinh s d ng b nhi m bN n. 8.5.4. Các thông s tích phân tích phân s c ký , xác nh di n tích t ng t n-alkan C40 n n-alkan C40 B t u tích phân t i th i gian lưu c a n-alkan C10 m c tín hi u trư c pic c a dung môi. K t thúc tích phân di n tích t ng ngay trư c th i gian lưu c a n-alkan C40 cùng m c tín hi u (xem ph l c B). Tích phân chuN n n i theo cùng m t cách v i pic riêng bi t. Chú thích - 31. T t c s c ph i ư c ki m tra b ng m t thư ng tích phân. Th i gian b t u và k t thúc c a tích phân ph i nhìn th y ư c trên s c . 32. S xu t hi n các pic trên pic dung môi có th i gian lưu nh hơn c a n-alkan C10 không ph i b t ngu n t "CFE" và/ho c n-hexan ch ra r ng m u có ch a các c u t d bay hơi. i u này ph i nêu ra trong báo cáo th nghi m. 33. ư ng n n không n m ngang cu i c a s c (th i gian lưu l n hơn n-alkan C40) có tín hi u l n hơn tín hi u t c t b “ch y máu”, ch ra r ng m u th có th ch a các hydrocacbon có nhi t sôi cao. i u này ph i c p trong báo cáo th nghi m.
34. Kho ng nhi t sôi c a d u khoáng có th xác nh t th i gian lưu tương i so v i i m sôi c a chuN n n-alkan (5.3.2) (xem Ph l c B). 8.5.5. Tính toán Tính hàm lư ng d u khoáng theo công th c As dVF SF 100 w0 = ----- x ρ0,st x Vh x ----- x ----- x ----- Ast m1 m2 wdm trong ó w0 là hàm lư ng d u khoáng c a m u th , tính b ng miligam/kilogam theo ch t khô; As là di n tích ã tích phân c a d ch chi t m u th ; Ast là di n tích ã tích phân c a dung d ch chuN n; ρo,st là n ng c a d u khoáng trong dung d ch chuN n, tính b ng miligam/miliht; Vh là th tích c a d ch chi t n-hexan, tính b ng mililit (= 1 ml); d là t tr ng tương i c a "CFE" (=l,494); m1 là kh i lư ng c a d ch chi t "CFE" còn l i ã ư c x lý, tính b ng gam; VF là th tích c a d ch chi t freon thu ư c theo 8.2, tính b ng mililit; SF là h s ch t thêm thu ư c t x lý sơ b ; m2 là kh i lư ng c a t ã x lý sơ b , tính b ng kilogam; wdm là hàm lư ng ch t khô, tính b ng ph n trăm. Làm tròn k t qu n m t con s có nghĩa khi hàm lư ng tính ư c nh hơn 100 mg/kg. Làm tròn k t qu n hai con s có nghĩa khi hàm lư ng tính ư c l n hơn 100 mg/kg. 8.5.6. Ki m tra ch t lư ng c a vi c s d ng chuN n n i Hi u su t thu h i c a chuN n n i ph i là As,40 dV ----- x ----- x Vh = 1±0,1 Ast,40 m1 trong ó As,40 là di n tích c a pic C40 c a d ch chi t m u; Ast,40 là di n tích c a pic C40 c a dung d ch chuN n; d, V,m1 và Vh như nh nghĩa trong 8.5.5. Chú thích - 35. Có th có m t vài m u ch a m t lư ng l n C40. Trong trư ng h p ó, t s As,40- / Ast,40 Có th l n hơn 1,1. S có m t m t lư ng l n C39 và C41 cho bi t s t n t i c a C40 trong m u g c. 36. Không s d ng chuN n n i nh lư ng hàm lư ng d u khoáng. Nó ch ư c s d ng ki m tra bư c ghi s c ký , c bi t là vi c ki m soát quy trình bơm và h th ng bơm.
9. Báo cáo th nghi m Báo cáo th nghi m ph i bao g m các thông tin sau: a) vi n d n tiêu chuN n này; b) vi n d n phương pháp ã ư c s d ng (phương pháp A ho c B, quy trình chi t Soxhlet ho c l c); c) d u hi u y nh n d ng m u th ; d) k t qu xác nh; e) t t c nh ng thao tác không quy nh trong tiêu chuN n này và b t kỳ s c nào có nh hư ng n k t qu th . Ph l c A (tham kh o) VÍ D V TÍCH PHÂN S C KÝ C A D U KHOÁNG Hình A.1 là s c ký c a m t d u khoáng chuN n và hình A.2 là s c ký c a m t d ch chi t t m u t b nhi m bN n b i d u khoáng. Hình A.1 a) và A.2 a) là s c ký g c, hình A.l b) và A.2 b) là s c ký c a c t b “ch y máu” sau khi bơm n-hexan và hình A.l c) và A.2 c) là s c ký g c ã lo i b tín hi u c a c t b “ch y máu”. S c ký ư c tích phân t n-decan (C40) n n-tetracontan (C40). Ph n tích phân có hình cong. Các s c ký ư c chuN n b dư i các i u ki n sau: K thu t bơm on-column Th tích bơm 0,2 µl C t WCOT b ng th y tinh d o Chi u dài c t 10 m ư ng kính trong c a c t 0,25 mm Pha l ng CP-Sil-5 CB Chi u d y phim 0,13 µm Khí mang nitơ Áp su t 15 kPa Detector ion hóa ng n l a Nhi t detector 3250C Nhi t bu ng c t 500C trong 5 phút 150C /phút n 3000C 3000C trong 10 phút 3200C trong 20 phút (làm s ch).
Ph l c B (tham kh o)
GI I THÍCH S XÁC NNH KHO NG NHI T SÔI C A D U KHOÁNG TRÊN S C KÝ B ng B.l li t kê các nhiê sôi c a các n-alkan có t 2 n 44 nguyên t cachon (C2 n C44 s d ng các nhi t sôi này có s so sánh gi a d ch chi t t t và h n h p các n- alkan có th ư c th c hi n xác nh-kho ng nhi t sôi. B ng B.l - Nhi t sôi c a các n-alkhan S nguyên t cácbon Nhi t sôi 0C
2 -89 3 -42 4 0 5 36 6 69 7 98 8 126 9 151 10 174 11 196 12 216 13 235 14 253 15 271 16 287 17 302 18 317 19 331 20 344 21 356 22 369 23 380 24 391 25 402 26 412 27 422 28 432 29 441 30 450 31 459 32 468 33 476 34 483 35 491 36 498
37 505 38 512 39 518 40 525 41 531 42 537 43 543 44 548
Ph l c C (tham kh o) THƯ M C TÀI LI U THAM KH O [l] Riza Quantitative determination of mineral oil in watersoil, Riza note 87.062x (1987) (in Dutch). Lelystad. [2] Pennings, M. The intzuence of column choice and method of integration when determining mineral oil gas chromatographically, ICW note 1824 (1987) (in Dutch), The Winand Staring Centre, Wageningen. [3] Riza Quantification of the mineral oil content in extracts from environmental samples: Comparison of various standardized method, Riza note 88.040x (1080) (in Dutch), Lelystad. [4] Roteiri, S. et al. Determination of hydrocarbons in aqueous effuents from the oil industry by infrared analysis (1984), Concawe , The Hague. [5] Standard methods for the examination of water and waste water (17th ed. 1989), American Public Health Association, pp. 5-48, Washington. TIÊU CHU N VI T NAM TCVN 7370- 1 : 2004 ISO 14869-l: 2001 CH T LƯ NG T - HÒA TAN XÁC NNH HÀM LƯ NG T NG S CÁC NGUYÊN T - Ph n 1: HÒA TAN B NG AXIT FLOHYDRIC VÀ PERCLORIC Soil quality - Dissolution for the determination of total element content - Part l: Dissolution with hydrofluoric and perchloric acids L i nói u TCVN 7370-l: 2004 hoàn toàn tương ương ISO 14869 - 1: 2001. TCVN 7370-l: 2004 do Ban K thu t Tiêu chuN n TCVN/TC 190 "Ch t lư ng t" biên so n, T ng c c Tiêu chuN n o lư ng Ch t lư ng ngh , B Khoa h c và Công ngh ban hành. TIÊU CHU N VI T NAM TCVN 7370-l: 2004 CH T LƯ NG T - HÒA TAN XÁC NNH HÀM LƯ NG T NG S CÁC NGUYÊN T - Ph n -1: HÒA TAN B NG AXIT FLOHYDRIC VÀ PERCLORIC Soil quality- Dissolution for the determination of total element content - Part l: Dissolution with hydrofluoric and perchlonc aids
C nh báo- Khi s d ng axit flohydric và axit percloric trong phương pháp này ph i tuân th t t c các yêu c u v an toàn theo quy nh. 1. Ph m vi áp d ng Tiêu chuN n này quy nh phương pháp s d ng axit flohydric và perclonic hòa tan hoàn toàn các nguyên t có trong t sau: - Al, Ba, Cd, Ca, Cs, Cr, Co, Cu, Fe, K, Li, Mg, Mn, Na, Ni, P, Pb, Sr, V, Zn. Quá trình này cũng thích h p sau ó xác nh các nguyên t khác có n ng cao t- ương ng v i nh y c a phương pháp o. N ng th p c a axit trong dung d ch cu i cho phép s d ng ư c nhi u thi t b phân tích và s bay hơi c a silic làm ơn gi n hóa quá trình phân tích. 2. Tiêu chu n vi n d n TCVN 4851: 1989 (ISO 3696: 1987), Nư c dùng phân tích trong phòng thí nghi m. Yêu c u k thu t và phương pháp th . TCVN 6647: 2000 (ISO 11464: 1994), Ch t lư ng t - X lý sơ b t phân tích lý - hóa. TCVN 6648: 2000 (ISO 11465: 1993), Ch t lư ng t - Xác nh ch t khô và hàm lư ng nư c theo kh i lư ng - Phương pháp kh i lư ng. ISO 14869-2: 2002, Soil quality - Dissolution for the determination of total element content - Part 2: Dissolution by alkaline fusion (Ch t lư ng t - hòa tan xác nh hàm lư ng t ng s các nguyên t - Ph n 2: hòa tan b ng ki m nóng ch y). 3. Nguyên t c M u t khô và t n n ư c x lý sơ b phá v c u trúc ch t h u cơ, sau ó phá m u b ng h n h p axit flohhydric và percloric. Sau khi cho bay hơi n g n khô, ph n c n em hòa tan trong axit clohydric ho c axit nitric loãng. Axit flohydric phân h y silicat b i ph n ng gi a F và Si t o thành SiF4 d bay hơi. Khi chúng bay hơi h t, axit percloric t o thành mu i perclorat d dàng hòa tan. h n ch nguy hi m c a s b n axit do quá trình oxy hóa m nh h p ch t h u cơ b i axit percloric, ph i ch n m t trong hai quá trình sau ây phá v c u trúc ch t h u cơ trư c khi phá m u: - tro hóa khô 4500C (Xem 6.1.2); - x lý sơ b b ng axit nitric (xem 6.1.3). Chú thích - Phương pháp s d ng bi n pháp tro hóa khô phá v c u trúc ch t h u cơ ư c áp d ng cho các t i ch ng và ư c so sánh v i các phương pháp xác nh hàm lư ng t ng s khác. Cho n nay chưa phát hi n th y s m t mát áng k m t nguyên t nào, nhưng khi nghi ng có t n t i các h p ch t h u cơ kim lo i d bay hơi thì ch s d ng axit nitric x lý sơ b . 4. Thu c th Các thu c th s d ng ph i t yêu c u tinh khi t cho phân tích ti p theo. 4.1. Nư c, phù h p v i lo i 2 c a TCVN 4851: 1989 (ISO 3696: 1987). 4.2. Axit flohydric, c(HF) = 27,8 mol.l-1, p = 1,16 g.ml-1 4.3. Axit percloric, c(HClO4) = 11,6 mol.l-1, p = 1,67 g.ml-1