PHẦN 1: ĐẶT VẤN ĐỀ
1. Lí do chọn đề tài
Môn Sinh học là môn khoa học nghiên cứu những sự vật, hiện tượng xảy ra hằng
ngày, có tính ứng dụng thực tiễn cao. Nếu như HS được tiếp cận nhiều với thực tiễn
để hiểu rõ bản chất sinh học thì lượng kiến thức học sinh nhận được sẽ càng được
khắc sâu. Bên cạnh đó, kiến thức của bài học được đưa vào cuộc sống sẽ giúp học
sinh thấy được niềm vui, lợi ích thiết thực của việc học. Muốn vậy chúng ta cần phải
đổi mới mạnh mẽ phương pháp giáo dục và đào tạo, khắc phục lối truyền thụ một
chiều và rèn luyện thành nếp tư duy sáng tạo của người học. Từng bước ứng dụng
các phương pháp dạy học hiện đại vào quá trình dạy, đảm bảo điều kiện và thời gian
tự học, tự nghiên cứu của học sinh.
Ở Việt Nam, phương pháp giáo dục theo hướng tiếp cận với thực tiễn đã được
một số trường áp dụng sáng tạo, đem lại hiệu quả tích cực. Việc giảng dạy chỉ còn là
công cụ hỗ trợ cho quá trình tự hoàn thiện bản thân của học sinh. Tuy nhiên, việc áp
dụng biện pháp này trong dạy học là chưa nhiều và chưa có các tiến trình cụ thể
trong khâu tổ chức dạy học, chủ yếu giáo viên hay chú trọng vào luyện đề với mục
đích nâng cao điểm số trong kì thi, mà quên rằng, nếu HS hiểu được bản chất hiện
tượng, các kiến thức cơ bản sẽ được lưu giữ sâu hơn, từ đó, HS có kiến thức nền
vững chắc và kết quả mang lại cũng khả quan hơn. Bên cạnh đó, việc cho HS tiếp
cận với thực tiễn còn tạo được sự hứng thú, niềm say mê trong nghiên cứu khoa học.
Ngoài mục tiêu truyền đạt kiến thức, dạy học theo hướng tiếp cận với thực tiễn còn
kích thích hứng thú say mê nghiên cứu, rèn luyện năng lực giải quyết các vấn đề
phức hợp, gắn lí thuyết với thực hành, tư duy và hành động, rèn luyện năng lực cộng
tác làm việc theo nhóm. Với phương pháp dạy học này, một mặt các vấn đề sẽ không
còn giới hạn trong nội dung sách giáo khoa, mặt khác không gian học tập không chỉ
bó hẹp trong phạm vi lớp học mà có thể mở rộng ra ở môi trường xung quanh.
Mặt khác, ở lứa tuổi các em, ngoài việc ý thức về việc học các em còn rất hiếu
động, thích khám phá… để các em phát huy sở trường và năng khiếu của bản thân.
Nếu chỉ chú ý vào việc trang bị kiến thức thì các em ít có cơ hội gắn kết bản thân,
bài học với cuộc sống. Dạy học theo hướng tiếp cận với thực tiễn bằng những câu
hỏi vì sao, bằng những trải nghiệm với các hiện tượng hay thí nghiệm, bằng những
bài toán thực tế …. học sinh sẽ được tham gia một cách tích cực, chủ động vào các
hoạt động thực tiễn để từ đó vận dụng và áp dụng được những gì các em đã học vào
cuộc sống và ngược lại học sinh có thể đưa những điều các em đã tìm hiểu được,
nhận thức được từ thực tế các em đã trải nghiệm vào bài học một cách hứng thú, độc
đáo, hiệu quả. Từ đó, kết quả dạy học sẽ được nâng cao, sẽ dần hình thành và phát
triển những năng lực cần thiết cho học sinh.
Bản thân chúng tôi hơn 20 năm giảng dạy môn sinh học THPT và dạy học ở
nhiều trường cả miền núi hay đồng bằng nhận thấy rằng, để giúp cho các em học tập
một cách chủ động, sáng tạo, linh hoạt hơn bản thân chúng tôi đã đúc rút ra giải
