ở ầ ầ 1. Ph n m đ u
ọ ề 1.1. Lí do ch n đ tài
ọ ừ ự ụ ệ ạ ằ ạ ọ ự Khoa h c giáo d c hi n đ i cho r ng d y h c v a là lĩnh v c mang tính th c
ở ộ ạ ộ ừ ệ ễ ệ ợ ti n, v a mang tính ngh thu t. ậ Ho t đ ng kh i đ ng chính là bi n pháp h p thành
ặ ề ậ ạ ở ầ ệ ả ọ ủ c a quá trình và ngh thu t d y h c. Nó m đ u và đ t n n móng cho c quá trình
ạ ộ ố ớ ắ ọ ớ ồ ờ ạ d y h c, g n bó xuyên su t v i ho t đ ng trên l p. Đ ng th i cũng là quá trình
ự ở ọ ố ẩ then ch t thúc đ y tính tích c c h c sinh.
ặ ươ ụ ự ả ổ M t khác “ph ng pháp giáo d c ph thông ph i phát huy tính tích c c, t ự
ớ ặ ủ ộ ừ ủ ể ạ ọ ợ ớ ọ giác, ch đ ng sáng t o c a h c sinh; phù h p v i đ c đi m t ng l p h c, môn
ồ ưỡ ươ ự ọ ụ ứ ệ ế ậ ọ h c, b i d ng ph ng pháp t h c, rèn luy n kĩ năng v n d ng ki n th c vào
ự ễ ế ả ộ ạ ọ ậ ứ ề th c ti n, tác đ ng đ n tình c m, đem l ọ i ni m vui, h ng thú h c t p cho h c
ụ ề ậ ị ướ ế sinh” (Đi u 24, Lu t giáo d c). Đây là đ nh h ơ ả ng c b n thi ỗ ự ố ớ t th c đ i v i m i
ế ố ả ủ ế ị ệ ộ ờ ạ giáo viên, cũng là y u t quy t đ nh hi u qu c a m t gi d y.
ạ ộ ở ộ ụ ố ề ẫ ọ M c đích c a ủ ho t đ ng kh i đ ng ớ là d n vào bài h c, n i li n bài cũ v i
ứ ụ ạ ớ ợ ọ ượ bài m i, g i ý cho h c sinh, kích thích h ng thú, làm rõ m c đích, t o đ c không
ọ ậ ổ ở ọ ừ ự ế ả ự ề ạ ấ khí h c t p tích c c, sôi n i h c sinh. T th c t gi ng d y, ta th y ni m vui và
ộ ộ ự ớ ẽ ọ ượ ể ươ ự s ham thích s là m t đ ng l c l n giúp h c sinh v t qua khó khăn đ v n lên
ọ ậ ể ạ ộ ở ộ ể ẫ trong h c t p. Có th nói ho t đ ng kh i đ ng ắ ư ả ệ có vai trò nh tr i n m đ d n d t
ứ ứ ậ ẩ ọ ộ ọ h c sinh nh n th c tác ph m văn h c m t cách h ng thú, say mê.
ở ộ ệ ể ạ ạ ệ ạ ộ Bên c nh đó vi c sáng t o trong ho t đ ng kh i đ ng cũng là đ tìm ra bi n
ấ ượ ằ ả ả ả ữ ạ ọ ệ pháp nh m đ m b o hi u qu và nâng cao ch t l ng trong d y h c Ng văn ở
ườ ướ ế ể ậ ạ ạ ọ tr ng THCS. Đây cũng là h ng ti p c n quan đi m giúp h c sinh m nh d n, t ự
ơ ở ự ề ả ọ ậ ễ ệ tin trong h c t p, là c s th c ti n, là n n t ng cho vi c hình thành thói quen t ố t,
ươ ệ ạ hình thành nhân cách cho các em trong t ệ ố ng lai. Theo đà hi n đ i hóa, h th ng
ư ộ ề ấ ế ữ ề ạ ọ ẽ hóa, thì d y h c môn Ng Văn s đi vào chi u sâu nh m t đi u t t y u và kĩ năng
ở ộ ạ ộ ượ ọ ủ c a ho t đ ng kh i đ ng cũng ngày càng đ c coi tr ng.
ừ ề ươ ớ ạ ổ ượ T nhi u năm nay, ph ng pháp đ i m i d y văn đã đ ọ c chú tr ng phát
ể ứ ủ ọ ữ ụ ủ ọ ộ ờ tri n h ng thú h c văn c a h c sinh. M t trong nh ng m c đích c a gi văn là làm
ượ ụ ẩ ộ ọ sao gây đ ạ c rung đ ng th m mĩ, giáo d c nhân cách cho h c sinh. Trong đó ho t
ở ộ ư ỏ ỉ ở ầ ụ ị ộ đ ng kh i đ ng ch là khâu nh , nh ng l ạ ở i ặ vào v trí m đ u, có tác d ng đ t
ạ ộ ắ ạ ạ ộ ư ớ ề n n móng và g n bó v i các ho t đ ng còn l ế i nh ho t đ ng hình thành ki n
ệ ậ ạ ộ ạ ộ ạ ộ ở ộ ụ ứ ậ th c, ho t đ ng luy n t p, ho t đ ng v n d ng và ho t đ ng tìm tòi m r ng.
ậ ườ ạ ầ ắ ượ ứ ứ ế ẩ ọ V y nên, ng i d y c n n m đ ầ c ki n th c tr ng tâm, c n nghiên c u, chu n b ị
ậ ướ ế ộ ố ư bài th t chu đáo tr c khi lên l p. ớ Thi ạ t nghĩ, trong cu c s ng cũng nh trong d y
ướ ở ầ ộ ế ọ ề ữ ẽ ạ ế ố ủ ề ắ ọ h c b c kh i đ u c a m t ti t h c s t o ti n đ v ng ch c, có y u t tiên
ế ả ế ả ạ ọ ở ộ ạ ộ ộ quy t đ m b o cho ti n trình d y h c thành công. ệ M t ho t đ ng kh i đ ng hi u
ơ ậ ả ẽ ứ ụ ự ệ ủ qu s có tác d ng tích c c trong vi c kích thích trí tò mò, kh i d y h ng thú c a
ế ạ ị ướ ộ ọ h c sinh, t o tâm th và đ nh h ọ ậ ng n i dung h c t p cho các em.
ộ ế ạ ượ ự ượ ự M t ti t d y thu hút đ c s chú ý, kích thích đ ể ủ c s tò mò tìm hi u c a
ả ấ ừ ầ ế ạ ọ ậ ể ạ ứ ọ h c sinh ph i xu t phát ngay t đ u ti ọ t d y đ t o nên h ng thú h c t p cho h c
ễ ố ế ọ ự ế sinh trong su t quá trình di n ra ti t h c. Tuy nhiên trên th c t ầ , cá nhân tôi và h u
ế ế ế ạ ạ ọ ườ ứ ỉ ế h t giáo viên khi thi t k k ho ch d y h c th ng ch làm theo hình th c gi ớ i
ư ậ ẽ ế ệ ộ ượ ề ờ ể thi u qua m t chút đ vào bài, nh v y s ti ệ t ki m đ c nhi u th i gian dành cho
ạ ộ ề ấ ứ ế ề ề ế ắ ớ ờ ho t đ ng khai thác ki n th c m i, không lo l ng nhi u v v n đ thi u th i gian,
ề ế ả ố cháy giáo án… do đó ti ế ọ ươ t h c t ng đ i khô khan, thiên v lý thuy t và gi ng gi ả i
ự ủ ọ ự ợ ế mà thi u di s h p tác tích c c c a h c sinh; ngay t ừ ướ b ọ c vào bài h c sinh đã có
ụ ộ ắ ộ ụ ộ ề ề ẫ ờ ừ tâm lý th đ ng ch giáo viên d n d t n i dung và truy n th m t chi u, t đó s ẽ
ứ ể ế ế ạ ẵ khó t o tâm lý đ các em s n sàng ti p thu ki n th c.
ạ ộ ươ ệ Là m t giáo viên d y Văn theo ch ng trình và sách giáo khoa hi n hành, tôi
ở ấ ể ự ữ ề ệ ọ ươ ạ ử trăn tr r t nhi u, tìm tòi và th nghi m đ l a ch n nh ng ph ọ ng pháp d y h c
ớ ớ ấ ổ ứ ậ ợ ọ ọ phù h p v i l p h c và môn h c. Trong quá trình đó, tôi nh n th y t ỗ ch c chu i
ạ ộ ở ộ ạ ộ ố ớ ọ ọ ờ ọ ho t đ ng h c thì ho t đ ng kh i đ ng có ý nghĩa quan tr ng đ i v i gi h c Ng ữ
ặ ệ ố ớ ọ ủ ớ ườ ạ ọ Văn. Đ c bi t đ i v i h c sinh l p 9 c a tr ng THCS d y h c Văn nói chung và
ệ ọ ệ ệ ở ộ ạ ộ ầ ạ d y h c ph n truy n Vi ạ t Nam hi n đ i nói riêng thì ấ ầ ho t đ ng kh i đ ng r t c n
ế ự ư ể ạ ằ ọ ả ế ấ ề thi t trong d y h c nh m phát tri n năng l c t duy, nêu và gi i quy t v n đ cho
ạ ộ ầ ạ ượ ữ ữ ề ấ ố ở ọ h c sinh. Ho t đ ng này c n t o ra đ c nh ng tình hu ng, nh ng v n đ mà đó
ườ ọ ả ộ ấ ả ứ ữ ế ệ ệ ng i h c ph i huy đ ng t ố t c các ki n th c hi n có, nh ng kinh nghi m, v n
ủ ậ ả ủ ế ể ố ắ ố s ng c a mình đ c g ng nhìn nh n và gi i quy t theo cách riêng c a mình .
ụ ớ ố ươ ả ơ ệ ạ ọ V i mong mu n áp d ng các ph ng pháp d y h c có hi u qu h n trong
ự ễ ệ ề ể ạ ự ự ạ th c ti n, tôi m nh d n th nghi m đ tài “Phát huy tính tích c c, t giác, ch ủ
ộ ọ ổ ứ ạ ộ ở ộ ạ ạ ủ đ ng sáng t o c a h c sinh khi t ọ ch c ho t đ ng kh i đ ng khi d y h c
ệ ầ ệ ệ ạ ươ ớ ph n truy n Vi t Nam hi n đ i trong ch ữ ng trình Ng Văn l p 9 ” nh mằ
ự ứ ể ậ ả ạ ủ giúp các em hình thành tính tích c c nh n th c và phát tri n kh năng sáng t o c a
ể ả ọ mình khi đ c hi u văn b n.
ớ ủ ề ể 1.2 Đi m m i c a đ tài
ổ ứ ạ ộ ở ộ ố ạ ớ ườ T ch c ho t đ ng kh i đ ng v n không xa l v i mô hình tr ớ ọ ng h c m i.
ộ ố ế ố ớ ả ổ ớ ươ ạ Đ i v i m t s ti t thao gi ng đ i m i ph ọ ng pháp d y h c, giáo viên b ướ ầ c đ u
ế ổ ứ ạ ộ ở ộ ớ ủ ề ể đã ti n hành t ch c ho t đ ng kh i đ ng cho các ti t d y. ế ạ Đi m m i c a đ tài
ố ớ ạ ể ắ ị ệ ọ ị ướ ổ ứ ỗ ng t ạ ch c chu i ho t là vi c áp d ng ạ ụ đ i v i d y h c đ i trà đ b t k p đ nh h
ữ ể ệ ạ ả ạ ọ ọ ọ ộ đ ng h c trong d y h c Ng Văn 9 nói chung và b n thân đã th nghi m d y h c
ở ầ ơ ệ ữ ệ ạ ọ ướ ơ ở ế ừ ph n th Vi t Nam hi n đ i trong nh ng năm h c tr c. Trên c s k th a và
ế ụ ơ ở ạ ệ ệ ể ộ ọ ệ ạ ti p t c th nghi m r ng h n ầ d y h c ph n truy n Vi ệ t Nam hi n đ i trong
ươ ớ ch ữ ng trình Ng Văn l p 9.
ủ ề ụ ạ 1.3. Ph m vi áp d ng c a đ tài
ố ượ ụ ọ ớ ơ Đ i t ng áp d ng: H c sinh l p 9A, 9B và 9C n i tôi công tác.
ố ớ ố ớ ữ ữ ụ ệ ẩ ạ ọ ệ Áp d ng đ i v i vi c d y h c Ng Văn 9 đ i v i nh ng tác ph m truy n
ệ ạ ệ hi n đ i Vi t Nam.
ầ ộ 2. Ph n n i dung
ủ ộ ự ứ ạ ầ 2.1. Th c tr ng c a n i dung c n nghiên c u
ữ ầ ổ ớ ươ ạ ọ Nh ng năm g n đây d i m i ph ng pháp d y h c nói chung và môn Ng ữ
ở ự ự ố ớ ế ề ườ Văn nói riêng đã tr thành tâm huy t và th c s có chi u sâu đ i v i ng i giáo
ủ ạ ầ ớ ộ ố ự ư ệ ặ ồ ọ viên. Ph n l n các giáo viên đã th c hi n đ ng b b n đ c tr ng c a d y h c theo
ướ ự ọ ạ ộ ể ọ ị đ nh h ủ ư ạ ng phát tri n năng l c h c sinh nh : d y h c thông qua các ho t đ ng c a
ệ ạ ọ ọ ươ ự ọ ườ ọ h c sinh, d y h c chú tr ng rèn luy n ph ng pháp t h c, tăng c ọ ậ ng h c t p cá
ớ ọ ậ ố ợ ế ợ ớ ự ủ ể ầ ợ th ph i h p v i h c t p h p tác, k t h p đánh giá c a th y v i t ủ đánh giá c a
trò.
ệ ạ ọ ệ ệ ạ ươ ớ ầ D y h c ph n truy n Vi t Nam hi n đ i trong ch ữ ng trình Ng Văn l p 9
ượ ế ế ọ ả ạ ọ đ c thi t k h c qua hai h c kì, tr i qua các giai đo n:
ệ ẩ ạ Tác ph m truy n giai đo n 19451954: Làng (Kim Lân)
ế ượ ệ ẩ ạ ễ Các tác ph m truy n giai đo n 19551975: Chi c l c ngà (Nguy n Quang
ặ ẽ ữ ễ Sáng), L ng l Sa Pa (Nguy n Thành Long), Nh ng ngôi sao xa xôi (Lê Minh
Khuê)
ề 2.1.1. V phía giáo viên
ổ ứ ở ộ ạ ộ ấ ầ ế ệ ạ ầ ọ T ch c ho t đ ng kh i đ ng r t c n thi t trong d y h c ph n truy n Vi ệ t
ư ự ể ể ệ ạ ằ ọ Nam hi n đ i nh m phát tri n năng l c cho h c sinh nh phát tri n năng l c t ự ư
ự ả ế ấ ề Ở ạ ộ ữ ạ duy, năng l c gi i quy t v n đ …. ho t đ ng này giáo viên đã t o ra nh ng tình
ề ở ấ ố ườ ọ ầ ượ ộ ấ ả ế ữ hu ng, nh ng v n đ đó ng i h c c n đ c huy đ ng t ứ t c các ki n th c
ể ố ắ ủ ữ ệ ệ ậ ố ố hi n có, nh ng kinh nghi m, v n s ng c a mình đ c g ng nhìn nh n và gi ả i
ụ ứ ủ ế ế ế ấ ả quy t theo cách riêng c a mình và c m th y thi u h t ki n th c, thông tin đ gi ể ả i
́ ́ ́ ự ữ ế ề quy t. Chính vì th n ế hi u giáo viên Ng Văn đã tích c c tìm tòi đ k ể ich thich tinh
̀ ̀ ̀ ̀ ̀ ́ ́ ̀ ươ ọ ươ ư ̣ ̣ ̣ ̉ to mo va đinh h ́ ng hoat đông cua h c sinh tr ́ ̣ c khi hinh thanh kiên th c la muc
́ ̀ ạ ọ ̉ ̣ ở đich chính cua phân kh i đông trong d y h c.
ệ ạ ọ ệ ệ ệ ầ ạ ươ ầ D y h c ph n truy n Vi t Nam ph n truy n hi n đ i trong ch ng trình
ữ ổ ạ ộ ứ ọ ự Ng Văn 9 thông qua t ở ộ ch c ho t đ ng kh i đ ng giúp h c sinh t khám phá
ữ ư ế ự ộ ự ủ ộ ứ ả ề nh ng đi u ch a bi t m t cách tích c c, t giác và ch đ ng ch không ph i th ụ
ữ ứ ế ượ ặ ẵ ắ ầ ộ đ ng ti p thu nh ng tri th c đ c s p đ t s n . Theo tinh th n này, giáo viên
ứ ế ấ ặ ẵ ổ ứ ế ọ không cung c p, áp đ t ki n th c có s n mà là ng ườ t i ch c h c sinh ti n hành
ạ ộ ớ ạ ư ứ ứ ế ế ớ các ho t đ ng h c t p ọ ậ nh nh l ậ ệ i ki n th c cũ, phát hi n ki n th c m i, v n
ứ ế ạ ế ặ ố ố ụ d ng sáng t o ki n th c đã bi ự ọ ậ t vào các tình hu ng h c t p ho c tình hu ng th c
ễ ti n ...
ổ ạ ộ ở ộ ứ ả ạ ộ ộ ư ậ Nh v y, t ch c ho t đ ng kh i đ ng ph i là ọ ậ , m t ho t đ ng h c t p
ả ượ ụ ủ ể ệ ả ọ ỏ nhi m v chuy n giao c a giáo viên ph i rõ ràng, h c sinh ph i đ c bày t ế ý ki n
ư ệ ề ấ ủ ủ ư ế ề riêng c a mình cũng nh ý ki n c a nhóm v v n đ đó cũng nh vi c trình bày
ứ ượ ế ở ộ ạ ộ ụ ủ ả báo cáo k t qu . ậ ả Nh n th c đ c m c đích c a ho t đ ng kh i đ ng nên b n thân
ủ ữ ể ệ ệ ạ ạ ồ tôi và các đ ng nghi p c a mình đã m nh d n tìm tòi và th nghi m nh ng cách
ứ ể ổ ứ ạ ộ ở ộ th c đ t ch c ho t đ ng kh i đ ng.
ể ạ ứ ế ệ ề ấ ầ ệ ệ Có r t nhi u cách th c đ t o tâm th khi ph n truy n Vi ạ t Nam hi n đ i
ươ ữ ể ớ ộ trong ch ng trình Ng Văn l p 9. Có th hát m t câu hát, câu hò ể ộ ; k m t câu
ủ ữ ẻ ệ ắ ả ả ế chuy n ng n; chia s nh ng c m xúc chân thành c a b n thân; … liên quan đ n
ọ ắ ư ộ ạ ộ ở ộ ủ ề ữ ả ạ ấ ấ ch đ bài h c s p gi ng d y. Nh ng ho t đ ng kh i đ ng y nh m t ch t xúc
ễ ọ ọ tác giúp h c sinh đi vào bài h c khá d dàng.
ạ ộ ộ ố ụ ạ ẳ ạ Tuy nhiên, m t s giáo viên còn l m d ng ho t đ ng này. Ch ng h n nh t ư ổ
ứ ể ậ ặ ơ ớ ọ ỉ ớ ch c trò ch i, hát múa mà không ăn nh p v i bài h c ho c ch là đ “vào bài” v i
ọ ế ặ ự ọ ố ợ cái tên bài h c mà ai cũng bi ặ t ho c l a ch n các tình hu ng không phù h p ho c
ể ả ờ ượ ả ẫ ơ ễ ộ ớ ế quá đ n gi n d n đ n các em có th tr l i đ ỏ c m t cách d dàng v i các câu h i
ạ ộ ộ ố ề ặ ờ ặ ấ đ t v n đ . M t s giáo viên dành th i gian cho ho t đ ng này quá ít ho c quá
ạ ộ ọ ậ ư ữ ề ộ nhi u. Có giáo viên ch a coi đó là m t ho t đ ng h c t p. Không nh ng th , ế ở
ộ ố ế ạ ư ỏ ế m t s ti t d y giáo viên ch a cho các em suy nghĩ, bày t ủ ý ki n c a mình. V ề
ươ ộ ố ố ắ ả ả ứ ở ố ph ng pháp m t s giáo viên c g ng gi ng gi ế i, ch t ki n th c ạ ngay ho t
ộ đ ng này...
ệ ệ ấ ị ướ ọ Th c t ự ế ự ờ ồ d gi ậ đ ng nghi p tôi nh n th y vi c đ nh h ng vào bài h c ch ỉ
ằ ẫ ấ ộ ớ ệ ắ ơ s qua b ng m t vài câu d n d t có liên quan, mang tính ch t gi ọ i thi u bài h c;
ự ự ở ộ ư ấ ố ừ ể ạ ứ ạ ọ tình hu ng kh i đ ng ch a th c s xu t phát t bài h c đ t o h ng thú, t o ra
ọ ậ ủ ộ ự ủ ề ấ ạ ố ọ tình hu ng có v n đ kích thích s sáng t o và h c t p ch đ ng c a h c sinh.
ở ộ ạ ộ ư ạ ứ ẫ ậ ượ Ho t đ ng kh i đ ng/d n nh p còn mang tính hình th c, ch a t o đ ế c liên k t
ự ự ớ ư ấ ừ ẫ ắ ọ ọ th c s v i bài h c, ch a xu t phát t ự bài h c. Do đó khi giáo viên d n d t, th c
ụ ộ ụ ộ ề ề ấ ắ ượ ự ch t là truy n th m t chi u, các em th đ ng l ng nghe mà không đ ế c tr c ti p
ở ộ ệ ả ổ ớ ươ ạ ọ ướ ự ấ kh i đ ng. B n ch t vi c đ i m i ph ng pháp d y h c theo h ng tích c c là
ể ừ ệ ấ ụ ế ứ ề ầ ộ chuy n t ấ ề vi c l y th y làm trung tâm, truy n th ki n th c m t chi u sang l y
ọ ủ ạ ộ ầ ầ ị ướ ự ể ệ ho t đ ng h c c a trò làm trung tâm, th y c n đ nh h ng đ trò th c hi n đ ượ c
ạ ộ ự ọ ộ ớ ươ ư ho t đ ng h c m t cách tích c c. Tuy nhiên v i ph ở ộ ng pháp kh i đ ng nh giáo
ư ứ ự ư ệ ượ ầ ả viên đang th c hi n nh kh o sát trên thì ch a đáp ng đ ớ ạ ổ c yêu c u đ i m i d y
ệ ọ h c hi n nay.
ể ự ố ớ ệ ề ế ả ạ Đ th c hi n đ tài trên, tôi đã ti n hành kh o sát đ i v i giáo viên d y
ươ ữ ệ ầ ệ ệ ạ ươ ch ng trình Ng Văn ph n truy n Vi t Nam hi n đ i theo ch ệ ng trình hi n
ề ế ế ế ạ ạ ọ ổ ứ ở ộ ạ ộ ả hành v thi t k k ho ch d y h c có t ch c ho t đ ng kh i đ ng. Qua kh o sát
ữ ả ộ ạ ơ ư ế ả ị ạ 3 giáo viên gi ng d y b môn Ng Văn t i đ n v tôi công tác, k t qu nh sau:
ữ ườ ở ộ ự ệ ệ ướ giáo viên môn Ng Văn trong tr ng tôi có th c hi n vi c kh i đ ng tr c khi
ướ ứ ẫ ọ ớ ườ ẫ h ể ng d n h c sinh tìm hi u bài m i; hình th c th ắ ự ng là giáo viên d n d t tr c
ạ ộ ự ế ế ắ ọ ở ti p vào bài, h c sinh l ng nghe, không tham gia tr c ti p vào ho t đ ng kh i
ư ậ ụ ộ ứ ẫ ậ ớ ọ ộ đ ng. Nh v y v i hình th c d n nh p vào bài mà h c sinh th đ ng hoàn toàn
ờ ị ướ ể ệ ự ổ ư ớ ch giáo viên đ nh h ủ ng thì ch a th hi n rõ s đ i m i; thông qua đánh giá c a
ở ộ ệ ớ ượ ự ắ ọ ứ giáo viên thì v i hình th c kh i đ ng hi n nay, l ng h c sinh tích c c l ng nghe
ị ướ ứ ề ớ giáo viên đ nh h ở ng cũng không nhi u. Hay nói cách khác, v i hình th c kh i
ư ườ ở ộ ầ ộ đ ng nh trên thì ng ầ i th y đang là trung tâm, th y kh i đ ng còn trò là ng ườ i
ự ự ượ ư ướ ế ệ nghe và quan sát, ch a th c s đ ở ộ c kh i đ ng tr c khi ti n hành công vi c là
ư ậ ư ứ ế ớ ượ ự khai thác ki n th c m i. Nh v y, ngay khi vào bài đã ch a có đ ố c s lôi cu n,
ủ ộ ứ ế ế ẫ ẫ ả ọ ộ ọ ấ h p d n thu hút h c sinh ch đ ng lĩnh h i ki n th c nên d n đ n kh năng h c
ự ứ ệ ể ế ắ ọ ộ ớ sinh h c thu đ ng, không tích c c trong vi c tìm hi u và n m ki n th c m i.
ọ ề 2.1.2. V phía h c sinh
ọ ậ ủ ậ ấ ọ ố Theo dõi quá trình h c t p c a h c sinh, tôi nh n th y đa s các giáo viên
ế ế ạ ộ ề ạ ầ ọ ị ướ ẫ trong quá trình thi t k các ho t đ ng d y h c đ u có ph n đ nh h ậ ng/d n nh p
ở ộ ắ ọ ể ẫ ự ứ ấ ộ ộ ọ (th c ch t là m t hình th c kh i đ ng) đ d n d t h c sinh vào n i dung bài h c,
ạ ộ ầ ờ ờ ề th i gian dành cho ph n này không nhi u nên th i gian dành cho ho t đ ng khai
ớ ượ ứ ế ự ề ẩ ơ ọ ị thác ki n th c m i đ c nhi u h n. H c sinh có s chu n b bài tr ướ ở c nhà và có
ượ ự ơ ạ ộ ọ ậ ề ầ nhu c u đ ứ c tham gia ho t đ ng h c t p tích c c h n thông qua nhi u hình th c
ề ố ượ ố ọ ậ h c t p phong phú. Các em đ u mu n có đ ợ ự c tình hu ng g i s tò mò kích thích
ượ ọ ậ ủ ể ầ ượ ế ả ọ ậ ố ơ đ c nhu c u h c t p c a các em đ có đ c k t qu h c t p t t h n.
ướ ự ệ ề ế ả ọ ố Tr ủ c khi th c hi n đ tài, tôi đã ti n hành kh o sát h c sinh kh i 9 c a
ườ ứ ơ ọ ớ tr ế ng THCS n i tôi công tác vào năm h c 2018 – 2019, v i hình th c dùng phi u
ố ượ ề ả ư ế ả ọ đi u tra. S l ng HS tham gia kh o sát là 116 h c sinh. K t qu nh sau:
ứ ộ ứ ộ M c đ cao M c đ trung bình M c đứ ộ ộ ả N i dung kh o sát
th pấ
SL T lỉ ệ SL T lỉ ệ SL T lỉ ệ
ố ị 24,1 60,3 15,5 28 70 18 ẩ 1. Em có chu n b mu n đ ượ c
ạ ộ tham gia vào các ho t đ ng
ở ộ kh i đ ng không?
ể ẩ ị 15,5 47,4 37,1 2. Em có chu n b tìm hi u bài 18 55 43
ớ ở m i nhà không?
ở ộ ế ạ 47,4 35,3 17,2 3. N u kh i đ ng t o cho em 55 41 20
ố ể ự s tò mò, em có mu n tìm hi u
ể ọ ả ấ bài h c đ gi i đáp v n đ ề
không?
ả ố ạ ơ ố ị ọ Qua kh o sát h c sinh kh i 9 t ự i đ n v tôi công tác, đa s giáo viên có th c
ệ ắ ướ ế ọ ơ ệ ạ ầ ộ ườ ẫ hi n d n d t tr c khi vào ti t h c ph n th hi n đ i m t cách th ng xuyên
ặ ườ ụ ệ ho c không th ớ ở ộ ng xuyên. Tuy nhiên vi c kh i đ ng mà giáo viên áp d ng m i
ủ ế ừ ạ ở ệ ắ ủ ư ượ ẫ ọ ch y u d ng l vi c d n d t c a giáo viên, h c sinh ch a đ i c tham gia vào
ụ ể ạ ộ ố ọ ề ả ầ ấ ho t đ ng c th . Qua kh o sát cho th y đa s h c sinh đ u có nhu c u có đ ượ c
ế ọ ể ấ ẫ ộ ư ủ ộ ủ ti t h c sinh đ ng, h p d n đ kích thích t duy c a các em ch đ ng khám phá
ự ế ứ ế ớ ạ ự ẩ ị ki n th c m i. Tuy nhiên th c t các em l i ít có s chu n b bài tr ướ ở c nhà, vào
ế ọ ơ ệ ầ ạ ệ ự ệ ề ầ đ u ti t h c ph n th hi n đ i Vi ụ ộ t Nam, giáo viên th c hi n truy n th m t
ư ậ ư ứ ễ ề ượ ầ chi u nh v y d gây nhàm chán và ch a đáp ng đ c nhu c u tìm tòi, khám phá
ạ ủ ư ự ự ư ừ ế ủ ọ c a h c sinh. T đó ch a phát huy h t tính tích c c cũng nh s sáng t o c a các
ọ ậ ệ ệ ạ ệ ữ ầ em trong h c t p ph n truy n hi n đ i Vi t Nam nói riêng và môn Ng Văn nói
chung.
ề ệ ẩ ọ ị ướ ệ ầ ạ ệ V phía h c sinh vi c chu n b bài tr ệ c ph n truy n hi n đ i Vi t Nam ở
ư ạ ự ứ ư ế ạ ọ ớ ượ ự nhà còn h n ch , ch a có s h ng thú v i bài h c; ch a t o ra đ c s yêu thích
ự ể ự ộ ể ự ọ ậ ự ộ ấ ả và đ ng l c đ t tìm hi u, t h c t p m t cách tích c c. Tuy nhiên t t c trong s ố
ượ ề ả ầ ố ượ ế ọ ọ các em h c sinh đ c kh o sát đ u có nhu c u, mong mu n có đ c ti t h c sôi
ứ ấ ẫ ừ ạ ộ ở ộ ể ổ ạ n i, t o h ng thú và h p d n ngay t ầ ho t đ ng kh i đ ng đ kích thích nhu c u
ứ ự ừ ế ế ể ớ ộ ự t ữ tìm hi u, khám phá và chi m lĩnh ki n th c m i m t cách tích c c. T nh ng
ạ ộ ở ộ ủ ế ệ ế ẫ ế ọ ả ạ h n ch trên d n đ n hi u qu ho t đ ng kh i đ ng c a ti ệ ầ t h c ph n truy n
ệ ạ ệ ẫ ắ ạ ỉ ượ ứ hi n đ i Vi t Nam không cao, ch mang tính d n d t mà không t o đ c h ng thú
ư ạ ộ ở ộ ự ọ ỉ và t ạ duy tích c c cho h c sinh, qua đó không ch ho t đ ng kh i đ ng không đ t
ượ ở ộ ể ạ ứ ư ệ ạ ố ọ đ ự c nh mong mu n là kh i đ ng đ t o h ng thú, t o đà cho vi c h c tích c c
ở ạ ộ ế ệ ệ ầ ạ ọ ệ các ho t đ ng ti p theo trong bài h c ph n truy n hi n đ i Vi t Nam.
ả ự ự ủ ộ 2.2. Gi i pháp phát huy tính tích c c, t ạ ủ ọ giác, ch đ ng sáng t o c a h c
ổ ứ ạ ộ ở ộ ọ ệ ạ ầ ệ sinh khi t ch c ho t đ ng kh i đ ng khi d y h c ph n truy n Vi t Nam
ệ ạ ươ ớ hi n đ i trong ch ữ ng trình Ng Văn l p 9
ự ự ầ ủ ộ 2.2.1. Yêu c u phát huy tính tích c c, t ạ ủ ọ giác, ch đ ng sáng t o c a h c
ổ ứ ạ ọ ở ộ ạ ộ ệ ầ ệ sinh khi t ch c ho t đ ng kh i đ ng khi d y h c ph n truy n Vi ệ t Nam hi n
ươ ớ ạ đ i trong ch ữ ng trình Ng Văn l p 9
ế ọ ậ ạ ộ ở ộ ụ ủ ạ ọ ọ M c đích c a ho t đ ng kh i đ ng là t o tâm th h c t p h c sinh, giúp h c
ứ ượ ụ ọ ậ ẽ ạ ứ ệ ớ sinh ý th c đ ọ c nhi m v h c t p, h ng thú h c bài m i. Giáo viên s t o tình
ọ ậ ứ ủ ự ế ệ ệ ả ố ộ ọ hu ng h c t p d a trên vi c huy đ ng ki n th c, kinh nghi m c a b n thân h c
ế ệ ệ ấ ấ ướ ẫ ọ ề sinh có liên quan đ n v n đ xu t hi n trong tài li u h ng d n h c; làm b c l ộ ộ
ọ ế ữ ế ế ổ ọ "cái" h c sinh đã bi ọ t, b khuy t nh ng gì cá nhân h c sinh còn thi u, giúp h c
ư ậ ế ố ế ạ ộ ừ sinh nh n ra "cái" ch a bi t và mu n bi t thông qua ho t đ ng này. T đó, giúp
ộ ộ ề ấ ề ắ ữ ủ ệ ọ h c sinh suy nghĩ và b c l ể nh ng quan ni m c a mình v v n đ s p tìm hi u,
ạ ộ ở ộ ụ ữ ệ ậ ỏ ọ ậ h c t p. Vì v y, các câu h i/nhi m v trong ho t đ ng kh i đ ng là nh ng câu
ề ở ả ờ ầ ạ ộ ế ỉ ỏ ấ h i/v n đ m , không c n có câu tr l i hoàn ch nh. K t thúc ho t đ ng này, giáo
ố ề ộ ể ượ ấ ế ọ ỉ ứ viên không ch t v n i dung ki n th c mà ch giúp h c sinh phát bi u đ c v n đ ề
ạ ộ ữ ế ế ể ằ ổ ứ ể ọ đ h c sinh chuy n sang các ho t đ ng ti p theo nh m b sung nh ng ki n th c,
ả ờ ệ ớ ả ế ượ ấ ề ế ụ kĩ năng m i, qua đó ti p t c hoàn thi n câu tr l ặ i ho c gi i quy t đ c v n đ .
ạ ộ ấ ả ọ ở ớ ọ ỉ T t c các ho t đ ng h c ạ l p ch gói g n trong vòng 45 phút, nên khi so n
ư ế ả ớ ườ ạ ượ ộ gi ng cũng nh ti n trình lên l p ng i d y không đ c “r ng rãi” ở ướ b c này.
ứ ổ ớ ớ ươ ạ ọ ướ V i hình th c đ i m i ph ng pháp d y h c theo h ự ủ ng phát huy tính tích c c c a
ừ ạ ộ ở ộ ở ộ ầ ổ ứ ọ h c sinh ngay t ho t đ ng kh i đ ng, đo đó kh i đ ng c n t ạ ch c thành ho t
ẽ ầ ượ ể ọ ự ề ờ ế ộ đ ng đ h c sinh tr c ti p tham gia nên s c n l ng th i gian nhi u h n. ơ Thông
ườ ườ ạ ể ẫ ổ ỉ ạ ộ ứ th ng, ng ả i d y ch dành kho ng 5 phút đ d n t ậ ch c ho t đ ng này. V y
ạ ộ ủ ầ ầ ầ ắ ọ ở ộ nên, yêu c u đ u tiên c a ho t đ ng kh i đ ng là c n ng n g n, súc tích, khái quát
ờ ọ ứ ề ệ ấ ẫ ộ cao, l ạ i g n ý sâu, l y ít d n nhi u ch không dài dòng, tùy ti n. N i dung ho t
ở ộ ư ữ ề ầ ả ọ ộ đ ng kh i đ ng c n khái quát, cô đ ng nh ng ph i phong phú. V ngôn ng thì
ế ầ c n trong sáng, tinh t , súc tích.
ể ậ ụ ừ ừ ạ ầ Tùy vào t ng bài d y mà giáo viên có th v n d ng và chú ý t ng yêu c u
ườ ạ ầ ư ổ ậ ủ ạ ọ riêng. Trong đó ng i d y c n l u ý làm n i b t tính mũi nh n c a bài d y. Vì
ỏ ế ế ọ ọ ề ạ ộ ở ộ ả ậ v y, đòi h i giáo viên khi thi t k ho t đ ng kh i đ ng ph i có ch n l c v ngôn
ể ờ ọ ữ ứ ạ ọ ng , làm sao đ l i g n mà ý sâu ch không nên dài dòng, vòng vo t o cho h c sinh
ứ ẹ ễ ể ộ ế ạ ấ ả ẫ ứ ả c m giác d hi u, h ng thú h a h n m t ti ổ ậ ệ t d y h p d n, hi u qu . Làm n i b t
ệ ữ ổ ậ ữ ầ ọ ộ ị tính quan h gi a các ph n, gi a n i dung bài h c. Làm n i b t tính thú v mang
ổ ậ ẽ ể ạ ộ ậ ủ ệ ả ạ ơ ọ ủ tính ngh thu t c a ho t đ ng d y h c. Làm n i b t tính đ n gi n, d hi u c a
ổ ậ ữ ậ ợ ngôn ng . Làm n i b t tính khái quát t p trung, nâng cao g i ý.
ở ậ ạ ộ ở ộ ầ ấ ỏ B i v y, ho t đ ng kh i đ ng mang yêu c u r t cao, đòi h i ng ườ ạ i d y
ượ ế ợ ề ệ ả ộ không đ c máy móc, khô khan mà ph i linh đ ng, k t h p nhi u bi n pháp sinh
́ ́ ề ưở ̉ ư ̣ ượ ở ạ ̉ ̣ ̣ ̣ ̣ ộ đ ng, nhi u ý t ng sáng t o. Đê tô ch c hoat đông kh i đông đat đ c muc đich
́ ̀ ́ ́ ư ̉ ̉ ự ̣ ̣ trên, ng ̀ ̀ ươ i giáo viên co thê th c hiên băng nhiêu cach khac nhau nh kê chuyên, xây
́ ̀ ̀ ́ ́ ́ ̀ ạ ộ ̉ ̉ ̣ ́ ự d ng tinh huông co vân đê, nêu câu hoi co vân đê, ho t đ ng trai nghiêm, quan sát,
ạ ộ ở ộ ể ị ướ ủ ̉ ử ụ s d ng câu hoi trong nhóm ho t đ ng kh i đ ng đ đ nh h ng suy nghĩ c a HS
ư ượ ữ ỏ ố ượ ỏ ọ ớ ộ vào nh ng n i dung ch a đ c sáng t , mu n đ c sáng t qua bài h c m i.
ữ ự ế ệ ả ộ ạ Là m t giáo viên tr c ti p gi ng d y môn Ng Văn, rút kinh nghi m t ừ ự th c
ế ả ủ ề ệ ạ ấ ộ ố ổ ứ t gi ng d y c a mình, tôi xin đ xu t m t trong s các bi n pháp t ạ ch c ho t
ở ộ ữ ệ ả ạ ầ ệ ư ệ ạ ộ đ ng kh i đ ng gi ng d y môn Ng Văn ph n truy n Vi t Nam hi n đ i nh sau:
ổ ứ ể ệ ổ ứ ơ ổ ứ ạ ộ ̉ ̣ T ch c k chuy n, đóng vai; t ch c trò ch i; t ch c ho t đ ng trai nghiêm, liên
ự ả ỏ ử ụ ệ ự ế h th c t ; nêu câu h i; s d ng hình nh tr c quan.
ả ự ự ủ ộ 2.2.2. Các gi i pháp phát huy tính tích c c, t ạ ủ giác, ch đ ng sáng t o c a
ọ ổ ứ ạ ọ ở ộ ạ ộ ệ ầ ệ h c sinh khi t ch c ho t đ ng kh i đ ng khi d y h c ph n truy n Vi t Nam
ệ ạ ươ ớ hi n đ i trong ch ữ ng trình Ng Văn l p 9
ả ổ ứ ể ệ Gi i pháp 1: T ch c k chuy n, đóng vai
a. Yêu c uầ
ạ ộ ứ ể ệ ọ ộ ế ủ ạ K chuy n là ho t đ ng chính y u c a d y h c Văn, là m t cách th c không
ọ ố ữ ữ ẹ ầ ả ọ nh ng giúp h c sinh h c t t mà còn có thêm nh ng tình c m đ p. Yêu c u chung là
ụ ệ ả ợ ớ ọ ề ộ n i dung câu chuy n ph i phù h p v i bài h c, có tính giáo d c. Tùy vào đi u
ố ượ ệ ả ộ ọ ọ ộ ki n, hoàn c nh, đ i t ng và n i dung bài h c mà giáo viên ch n n i dung, cách
ứ ể ợ ệ th c k chuy n cho h p lí.
ể ự ệ ừ ữ ọ ể ệ ở Có th l a ch n nh ng câu chuy n t sách v . Hay có khi k câu chuy n có
ế ậ ọ ươ ượ ự ệ th t liên quan đ n bài h c. Ph ng pháp đóng vai đ ộ ố ộ c th c hi n trong m t s n i
ậ ể ạ ọ ậ ư ộ ể ệ dung h c t p nh vào vai m t nhân v t k l ể ộ ọ i câu chuy n đã h c, chuy n th m t
ộ ị ử ế ả ả ấ ọ ộ ố văn b n văn h c thành m t k ch b n sân kh u, x lý m t tình hu ng giao ti p gi ả
ế ừ ề ộ ộ ấ ị đ nh, trình bày m t v n đ , m t ý ki n t các góc nhìn khác nhau…
ở ạ ộ ơ ợ ở ộ ắ ở ữ Đóng vai ho t đ ng kh i đ ng kh i g i và kh c sâu các em nh ng tình
ế ọ ả c m, cám xúc có liên quan đ n bài h c.
ế ượ ữ ậ c ngà b. Ví dụ: Văn b nả Chi c l (Ng Văn 9, T p 1)
ớ ộ ứ ụ ệ ế ệ ọ (1). M c tiêu: Giúp h c sinh liên h các ki n th c trong câu chuy n v i n i dung
ư ữ ọ ộ ứ ổ ủ c a bài h c. Tìm ra nh ng n i dung ch a bi ế ể ừ t đ t ọ ế đó b sung ki n th c bài h c
ạ ứ ớ ọ ọ ớ ọ ớ m i cho h c sinh; t o h ng thú cho h c sinh v i bài h c m i.
ươ ậ ạ ạ ộ ớ ỹ (2). Ph ọ ng pháp/k thu t d y h c: ho t đ ng toàn l p.
ươ ệ (3). Ph ng ti n: đóng vai.
ạ ộ ế (4). Ti n trình ho t đ ng:
ướ ệ ụ * B c 1. Giao nhi m v
ệ ẽ ệ ả ậ ộ Các em s nghe m t câu chuy n ng n. ợ ắ Câu chuy n sau g i cho em c m nh n gì
ạ ề ườ v ng i lính cách m ng?
ướ ụ ự ệ ệ * B c 2. Th c hi n nhi m v :
ể ộ ộ ố ự ệ ọ ủ HS k m t câu chuy n có s minh h a c a m t s HS vào vai ông Ba, bé Thu khi
ưở ủ ộ ồ tr ng thành và các đ ng đ i khác c a ông Ba.
ữ ộ ờ ộ ỏ ườ Vào m t đêm tr i sáng trăng suông, trong m t ngôi nhà nh , gi a Tháp M i
ướ ư ườ ượ ệ mà chung quanh n ầ c đã lên đ y. Nh ng ng i lính đ ủ c nghe câu chuy n c a
ộ ồ m t đ ng chí già k l ể ạ i.
ệ ả ồ ộ ừ ạ ơ Chuy n x y ra cách đây đã h n m t năm r i, hôm đó, ông đi t tr m N.G.
ừ ữ ế ế ồ ườ ế đ n L.A. Khi chi c xu ng máy đuôi tôm v a xô ra b n thì nh ng ng i lính ai cũng
ế ườ ư ấ ờ ố ồ ỉ ấ ộ ọ ố mu n bi t ng i lái y là ai. Nh ng tr i đã t i r i, h ch th y đó là m t cô giao
ườ ỹ ầ ủ ế ả ả ạ liên ng i m nh kh nh, vai mang cây "c cbin" bá x p c a M , đ u chít khăn,
ế ệ ạ ấ ọ ồ ộ dáng đi u g n gàng. Nghe ti ng đ n tr m này có m t cô giao liên r t thông minh.
ắ ử ừ ể ẫ ộ ộ M t hôm cô d n m t đoàn khách s p s a qua sông, cô đ khách d ng l ạ i
ữ ế ộ ướ ọ ườ ế ườ ộ ngoài ru ng xa. Cô và m t anh giao liên n a ti n tr c d n đ ng. Đ n v n cây
ấ ọ ổ ụ ủ ị ố ố ờ b sông, cô th y mình đã l t vào ư ph c kích c a đ ch. Nh ng cô không b i r i. Cô
ườ ạ ủ ừ ọ ố ớ ị ừ ọ v a g i ng i b n c a mình v a nói, cô c ý nói l n cho b n đ ch nghe: "Tình hình
ở ạ ẫ ắ ồ yên, không có gì, anh tr l i d n khách đi, còn tôi sang sông l c xu ng đem qua".
ề ấ ạ ư ọ ệ Trong câu nói y có ám hi u. Anh giao liên li n quay l i, êm ái đ a khách b c qua
ả ượ ộ ộ ố ướ ng khác, v t sông cách đó đ m t vài cây s . Còn cô ta, tr c khi qua sông cô
ạ ự ế ạ ệ còn gài l i hai trái l u đ n. Cô qua sông, th là thoát. Còn đám bi ọ t kích kia, b n
ưở ố ả ộ ụ ị ứ ậ ẳ ị nó t ờ ng th t, đ nh h t c m t đoàn khách, nên ch ng dám r c r ch, mà c ch .
ọ ờ ế ụ ụ ử ủ ề ớ Ch mãi, b n nó bi t, nó ch i r a nhau, trong lúc l c đ c kéo v l ớ ế qu th nào
ạ ấ ả ả ự ạ ụ ệ ế ạ ấ ườ l i v p c hai qu l u đ n gài, r ng h t m y m ng. Qua chuy n đó, ng i ta thêm
ắ ằ ể ấ ấ ị th t r ng cô giao liên y có cái mũi r t thính, cô dùng mũi đ nghe mùi đ ch và có
ể ụ ữ ằ ỹ th phân bi ệ ượ t đ ằ c th ng nào là M , th ng nào là ng y n a.
ạ ộ ề ấ ề ướ ự ể ậ ọ ị ớ H c sinh ho t đ ng toàn l p đ tranh lu n v v n đ d i s quan sát, đ nh
ướ ủ h ng c a giáo viên.
ướ ế ả * B c 3. Báo cáo k t qu
ề ả ậ HS trình bày c m nh n riêng v cô giao liên.
ướ ế ố ứ * B c 4. Đánh giá, ch t ki n th c
ủ ọ ạ ộ ừ ả ờ ủ ọ ầ Giáo viên đánh giá ho t đ ng c a h c sinh; t ph n tr l ể ẫ i c a h c sinh đ d n
ề ể ị ấ ố ướ ắ ạ d t t o nên tình hu ng có v n đ đ đ nh h ng vào bài.
ả ấ ỡ ớ ứ ặ ộ ơ ồ ạ Cu c g p g v i cô giao liên gan d , dũng c m y là kh i ngu n kí c v ề
ế ả ả ắ tình c m cha con ông Sáu – bé Thu trong hoàn c nh chi n tranh éo le và kh c
ệ ể nghi t mà hôm nay cô trò chúng ta cùng tìm hi u.
ả ơ Gi ổ ứ i pháp 2: T ch c trò ch i
a. Yêu c u.ầ
ể ự ể ọ ọ ọ ơ ộ Giáo viên: Đ c và tìm hi u n i dung bài h c đ l a ch n trò ch i cho phù
ớ ế ạ ướ ể ệ ẫ ự ệ ộ ỳ ợ h p v i ti t d y. H ng d n th l ừ ơ , cách th c hi n trò ch i (tu thu c vào t ng
ơ ể ư ậ ơ trò ch i đ đ a ra lu t ch i).
ể ệ ắ ọ ể ơ ắ H c sinh: N m ch c th l ủ ự ư trò ch i do giáo viên đ a ra đ tuân th th c
ế ệ ặ ắ ộ ơ ấ ậ hi n m t cách nghiêm ng t và đúng quy t c. N u là trò ch i mang tính ch t t p
ứ ệ ể ầ ả ỗ ỏ th thì đòi h i m i thành viên ph i có tinh th n trách nhi m và ý th c cao khi tham
gia ch i.ơ
ữ ậ b. Ví d : ụ Văn b nả Làng (Ng Văn 9, T p 1)
ớ ạ ụ ọ ứ ụ ữ ế a. M c tiêu: Giúp h c sinh nh l ề i các ki n th c đã có v ca dao và t c ng Vi ệ t
ơ ạ ứ ữ ọ ớ ớ ọ Nam; nh ng bài th t o h ng thú cho h c sinh v i bài h c m i.
ươ ọ ỹ b. Ph ậ ạ ng pháp/k thu t d y h c: nhóm.
ươ ọ ậ ệ c. Ph ế ng ti n: Phi u h c t p.
ạ ộ ế d. Ti n trình ho t đ ng:
ướ ệ ụ * B c 1. Giao nhi m v
ỗ ộ ứ ầ ổ ớ ơ ộ T ch c trò ch i: Chia l p thành 3 đ i yêu c u m i đ i trong vòng 5 phút tìm
ữ ặ ữ ụ ữ ặ ơ ừ nh ng câu t c ng ho c ca dao, ho c nh ng bài th có t ộ “làng”. Đ i nào tìm đ ượ c
ề ắ ộ nhi u câu thì đ i đó th ng.
ướ ệ ệ ụ ự * B c 2. Th c hi n nhi m v
ể ả ờ ạ ộ ọ ỏ ướ ự ị ướ H c sinh ho t đ ng nhóm đ tr l i câu h i d i s quan sát, đ nh h ủ ng c a
giáo viên.
ướ ế ả * B c 3. Báo cáo k t qu
ờ ạ ủ ệ ầ ả ở ỗ GV chia b ng làm 3 ph n, m i đ i di n c a các nhóm m i dãy lên ghi trên
ư ả b ng nh :
“Làng tôi có lũy tre xanh
ị ố Có sông Tô L ch u n quanh xóm làng
ờ ả Bên b v i nhãn hai hàng
ướ ộ ừ D i sông cá l i t ng đàn tung tăng”
(Ca dao)
ở ậ “Làng ta t n làng ta
ộ ậ ề ấ M y năm m t b n con xa v làng
ố G c cây, hòn đá cũ càng,
ư ủ ỉ Trâu bò đ ng đ nh nh ngàn năm nay
ầ ố Cha ta c m cu c trên tay,
ơ ư ơ Nhà ta x xác h n ngày xa x a
ư ầ ư ạ ắ L ng tr n b c n ng thâm m a
ư ư ụ ẹ B ng nhăn lép k p nh ch a có gì”
ề ễ (V làng, Nguy n Duy)
ở ố ề
“Làng tôi
v n làm ngh chài l ướ i
ể ử ướ N c bao vây, cách bi n n a ngày sông
ẹ ớ ồ ờ Khi tr i trong, gió nh , s m mai h ng
ề ơ Dân trai tráng b i thuy n đi đánh cá
ư ề ẹ ế ấ Chi c thuy n nh băng nh con tu n mã
ẽ ượ ườ ạ Phăng mái chèo, m nh m v t tr ng giang
ồ ươ ư ả ồ Cánh bu m gi ng to nh m nh h n làng
ướ ắ R n thân tr ng bao la thâu góp gió”
ươ (Quê h ế ng, T Hanh)
ạ ạ H t g o làng ta
ị Có v phù sa
ủ ầ C a sông Kinh Th y
ươ ơ Có h ng sen th m
ồ ướ ầ Trong h n c đ y
ờ Có l ẹ i m hát
ọ ắ Ng t bùi đ ng cay…
ạ ạ ầ (H t g o làng ta, Tr n Đăng Khoa)
ướ ứ ế ố * B c 4. Đánh giá, ch t ki n th c
ủ ọ ạ ộ ừ ả ờ ủ ọ ầ Giáo viên đánh giá ho t đ ng c a h c sinh; t ph n tr l ể ẫ i c a h c sinh đ d n
ề ể ị ấ ố ướ ắ ạ d t t o nên tình hu ng có v n đ đ đ nh h ớ ả ng vào bài. Hình nh làng quê v i
ế ướ ặ ắ ớ ườ cây đa, b n n c, sân đình … g n bó sâu n ng v i bao ng ố ớ i. Tình yêu đ i v i
ự ặ ặ ơ ườ làng quê càng chân th c và sâu n ng h n khi đ t ng ố ữ i dân vào nh ng tình hu ng
ứ ấ ẫ ủ ệ ắ éo le. Đó chính là s c h p d n c a truy n ng n “Làng”
ả ệ ự ế ạ ộ ̉ ̣ Gi i pháp 3: Ho t đ ng trai nghiêm, liên h th c t
a. Yêu c uầ
ế ợ ự ế ế ợ ự ế ữ ọ K t h p th c t có nghĩa là k t h p th c t gi a h c sinh giáo viên ph ụ
ự ế ọ ậ ộ ố ế ợ ữ ộ ế ợ huynh, là k t h p gi a th c t h c t p cu c s ng xã h i. K t h p th c t ự ế ẽ s
ạ ộ ạ ọ ế ơ ạ ơ ầ giúp cho ho t đ ng d y h c thân thi t h n, g n gũi và khoáng đ t h n. Dùng
ươ ể ẫ ừ ộ ọ ớ ỉ ph ng pháp này ch là cái “c ” đ d n vào bài h c, v a làm phong phú n i dung
ự ở ọ ỉ ẫ ủ ừ ọ ườ ạ ạ d y h c, v a phát huy tính tích c c h c sinh và tính ch d n c a ng i d y.
ữ ậ b. Ví d : ụ Văn b nả Làng (Ng Văn 9, T p 1)
ụ ọ ừ ả ờ ố ự ệ a. M c tiêu: Giúp h c sinh t ễ ủ ả tr i nghi m th c ti n c a b n thân trong đ i s ng;
ứ ụ ứ ế ạ ọ ọ ớ ớ ọ ậ v n d ng ki n th c bài h c m i cho h c sinh; t o h ng thú cho h c sinh v i bài
ớ ọ h c m i.
ươ ệ ự ễ ậ ạ ờ ố ọ ỹ b. Ph ng pháp/k thu t d y h c: liên h th c ti n đ i s ng.
ươ ệ c. Ph ng ti n: Màn hình ti vi
ạ ộ ế d. Ti n trình ho t đ ng
ướ ệ ụ * B c 1. Giao nhi m v
ế ượ ủ ẽ ớ ọ ố N u đ c “khoe” làng quê c a mình đang s ng, em s “khoe” v i m i ng ườ i
ề đi u gì?
ướ ự ệ ệ ụ * B c 2. Th c hi n nhi m v
ể ả ờ ạ ộ ọ ỏ ướ ự ị ướ H c sinh ho t đ ng cá nhân đ tr l i câu h i d i s quan sát, đ nh h ủ ng c a
giáo viên.
ướ ế ả * B c 3. Báo cáo k t qu
ệ ủ ả ự ả ớ ớ HS trình bày s liên h c a b n thân mình v i tình c m v i làng quê.
ướ ế ố ứ * B c 4. Đánh giá, ch t ki n th c
ủ ọ ạ ộ ừ ả ờ ủ ọ ầ Giáo viên đánh giá ho t đ ng c a h c sinh; t ph n tr l ể ẫ i c a h c sinh đ d n
d t. ắ
ố ớ ủ ằ ỗ ộ M i chúng ta ai cũng có m t tình yêu đ i v i làng quê c a mình b ng tình
ớ ế ằ ế ố ớ ố ớ ả c m nh nhung da di ự ắ t, b ng s g n bó thi t tha đ i v i quê nhà. Đ i v i ng ườ i
ấ ả ả ự ớ nông dân ch t phác thì tình c m v i làng quê, thôn xóm là tình c m t trong tim,
ấ ỗ ớ ế ủ ườ ả ờ ắ ỏ ị ng m sâu vào máu th t. Đó là n i nh da di ộ t c a m t con ng i c đ i g n b sâu
ấ ơ ả ớ ớ ồ ở ố ặ n ng v i m nh đ t n i mình sinh ra, l n lên. Cái làng đã tr thành ngu n vui s ng
ữ ự ế ế ế ế ạ ả ấ ọ ủ c a h . Chính vì th , bên c nh hình nh nh ng chi n sĩ tr c ti p chi n đ u trên
ặ ậ ữ ố ườ ơ ậ ặ m t tr n ch ng Pháp còn có nh ng con ng ầ i hi sinh l ng th m n i h u ph ươ ng
ầ ắ ơ ủ ữ ế ườ ế đ góp ph n vào th ng l i c a kháng chi n. Đó là nh ng ng i nông dân có lòng
ướ ế ẽ ượ ị ệ ể yêu n c thi ắ t tha, bình d , sâu s c mà các em s đ ắ c tìm hi u qua truy n ng n
ủ “Làng” c a Kim Lân.
ả ỏ Gi i pháp 4: Nêu câu h i
a. Yêu c uầ
ạ ạ ỏ ỏ ế ấ ế ậ Nêu câu h i có hai lo i: Lo i câu h i thi t v n (thi t l p câu h i đ t ỏ ể ự ả tr
ỏ ề ấ ỏ ể ọ ả ờ ạ ộ ỏ ờ l i) và lo i câu h i đ v n (nêu câu h i đ h c sinh tr l i). N i dung câu h i có
ể ừ ỉ ầ ư ữ ặ ợ ộ th nêu ra t ớ nh ng m t khác nhau, góc đ khác nhau nh ng ch c n phù h p v i
ọ ượ ươ ở ộ ả ơ ộ n i dung bài h c là đ c. Đây là ph ng pháp kh i đ ng đ n gi n đ ượ ử ụ c s d ng
ổ ế ạ ả ấ r t ph bi n trong quá trình gi ng d y.
ặ ẽ ữ ậ Sa Pa b. Ví d : ụ Văn b nả L ng l (Ng Văn 9, t p 1)
ứ ể ả ờ ụ ụ ế ậ ọ ợ ỏ a. M c tiêu: Giúp h c sinh v n d ng ki n th c đ tr l ở i câu h i do GV g i m ;
ữ ư ứ ế ớ ổ ọ ộ Tìm ra nh ng n i dung ch a bi ế ể ừ t đ t ọ đó b sung ki n th c bài h c m i cho h c
ạ ứ ớ ọ ớ ọ sinh; t o h ng thú cho h c sinh v i bài h c m i.
ươ ạ ộ ậ ạ ỹ b. Ph ọ ng pháp/k thu t d y h c: ho t đ ng cá nhân.
ươ ệ c. Ph ng ti n: Màn hình ti vi.
ạ ộ ế d. Ti n trình ho t đ ng
ướ ệ ụ * B c 1. Giao nhi m v
ư ừ ế ị ế ề GV: Em đã t ng có d p nào đ n Sa Pa ch a? Em bi t gì v Sa Pa?
ướ ệ ệ ụ ự * B c 2. Th c hi n nhi m v
ể ả ờ ạ ộ ọ ỏ ướ ự ị ướ H c sinh ho t đ ng cá nhân đ tr l i câu h i d i s quan sát, đ nh h ủ ng c a
giáo viên.
ướ ế ả * B c 3. Báo cáo k t qu
ể ế ả ờ HS trình bày hi u bi ệ t qua vi c tr l ỏ i câu h i
ủ ọ ạ ộ ướ ứ ế ố * B c 4. Đánh giá, ch t ki n th c: Giáo viên đánh giá ho t đ ng c a h c sinh; t ừ
ả ờ ủ ọ ề ể ị ắ ạ ể ẫ ầ ấ ố ph n tr l i c a h c sinh đ d n d t t o nên tình hu ng có v n đ đ đ nh h ướ ng
vào bài.
ế ấ ủ ướ ữ ự Giáo viên thi ặ t v n: Trong cái l ng im c a Sa Pa, d i nh ng dinh th cũ kĩ
ề ả ẻ ẹ ữ ế ắ ơ ườ ủ c a Sa Pa, nh ng v đ p huy n o. Sa Pa, n i mà nh c đ n tên, ng i ta đã nghĩ
ữ ệ ỉ ườ ấ ướ ệ ắ ơ ế đ n chuy n ngh ng i, có nh ng con ng i làm vi c và lo l ng cho đ t n c. H ọ
ữ ườ là nh ng con ng ư ế i nh th nào?
ọ ậ ữ ể ắ ắ ọ ắ H c sinh mang theo th c m c vào h c t p, phân tích, tìm hi u nh ng th c
ắ ể ế ẽ ứ ữ ụ ế ế ả m c đ tìm đ n l ph i có tính m c đích rõ ràng khi n cho ki n th c v ng vàng và
ắ ở ỏ ầ ư ơ kh c sâu ữ các em h n. Tuy nhiên, khi giáo viên nêu câu h i c n l u ý đó là nh ng
ư ế ớ ọ ư ứ ế ấ ộ ki n th c quen thu c v i h c sinh, đáp án đ a ra là duy nh t. Có nh th khi gi ả i
ắ ẽ ẫ ớ ụ ắ ọ ẽ ả ấ đáp th c m c s có tính nh t quán và m c đích d n t i bài h c s hoàn h o.
ả ử ụ ự ả Gi i pháp 5: S d ng hình nh tr c quan
ử ụ ự ồ ổ ứ ạ ở ộ ầ ọ ủ ế ch c d y h c ph n kh i đ ng ch y u S d ng đ dùng tr c quan trong t
ữ ả ạ ư ệ là tranh nh và nh ng đo n phim t li u.
ử ụ ả ọ (1). S d ng tranh nh minh h a
a. Yêu c uầ
ử ụ ọ ươ ổ ế ả ả S d ng tranh nh minh h a là ph ạ ng pháp khá ph bi n trong gi ng d y
ọ ự ử ạ ọ ị ị các môn khoa h c t ọ nhiên và các môn Đ a lí, Sinh h c, L ch s ,…Còn d y h c
ử ụ ủ ế ữ ự ế ả ẫ ậ ả Ng Văn thì d a vào văn b n là ch y u, hi m khi s d ng v t m u hay tranh nh
ọ ọ ử ụ ế ẽ ả ọ ượ ữ minh h a. Vì th , khi s s ng tranh nh minh h a h c sinh s có đ ả c nh ng c m
ỗ ợ ạ ệ ế ẻ ậ ậ ả ớ ộ ọ nh n m i m khi ti p c n văn b n. Đây là m t bi n pháp h tr d y h c không
ở ộ ể ể ế ả ạ ệ th thi u trong gi ng d y nói chung. Bi n pháp này có th thay cho kh i đ ng đ ể
ự ế ả ộ ạ ả t o c m giác chân th c, tăng thêm tính rõ ràng, tính sinh đ ng khi thuy t gi ng.
ặ ẽ ữ ậ Sa Pa b. Ví d : ụ Văn b nả L ng l (Ng Văn 9, t p 1).
ứ ể ả ờ ụ ụ ế ậ ọ ợ ỏ a. M c tiêu: Giúp h c sinh v n d ng ki n th c đ tr l ở i câu h i do GV g i m ;
ữ ư ứ ế ớ ổ ọ ộ Tìm ra nh ng n i dung ch a bi ế ể ừ t đ t ọ đó b sung ki n th c bài h c m i cho h c
ạ ứ ọ ớ ớ ọ sinh; t o h ng thú cho h c sinh v i bài h c m i.
ươ ạ ộ ậ ạ ỹ b. Ph ọ ng pháp/k thu t d y h c: ho t đ ng cá nhân.
ươ ệ c. Ph ng ti n: Màn hình ti vi.
ạ ộ ế d. Ti n trình ho t đ ng
ướ ệ * B c 1. Giao nhi m v ụ
ứ ữ ầ ứ GV: yêu c u HS quan sát nh ng b c tranh sau trên màn hình. Quan sát các b c
ế ữ ấ ượ ả ợ tranh, em nào cho cô bi t hình nh trên g i cho em nh ng n t ng gì?
ỉ ơ Ngũ Ch S n
ướ ệ ệ ụ ự * B c 2. Th c hi n nhi m v
ộ ố ữ ả ầ Hình nh nh ng ngon núi cao, cu c s ng đ y khó khăn, gian khó.
ướ ế ả * B c 3. Báo cáo k t qu
ể ế ả ờ HS trình bày hi u bi ệ t qua vi c tr l ỏ i câu h i
ướ ế ố ứ * B c 4. Đánh giá, ch t ki n th c
ủ ọ ạ ộ ừ ả ờ ủ ọ ầ Giáo viên đánh giá ho t đ ng c a h c sinh; t ph n tr l ể ẫ i c a h c sinh đ d n
ề ể ị ấ ố ướ ắ ạ d t t o nên tình hu ng có v n đ đ đ nh h ng vào bài.
ữ ả ọ ở ỉ ứ ế GV: Đây là hình nh nh ng ng n núi cao ộ ơ t nh Lào Cai – n i ch ng ki n cu c
ấ ườ ế ớ ặ g p g ờ ủ ỡ tình c c a m y ng i khách trên chuy n xe lên Sa Pa v i anh thanh niên
ượ ể ồ ừ ơ ỉ ẻ ẹ ấ ẩ làm công tác khí t ng trên đ nh Yên S n. Đ r i t đó v đ p ph m ch t, tâm
ườ ơ ẽ ế ứ ạ ườ ọ ữ ồ ủ h n c a nh ng con ng ỏ i n i đây có s c lan t a m nh m đ n ng i đ c.
ử ụ (2). S d ng video
a. Yêu c uầ
ạ ạ ử ụ ự ạ ọ ạ ệ ả ộ S d ng các đo n video là m t lo i d y h c tr c quan đem l i hi u qu tích
ừ ạ ạ ọ ượ ẽ ượ ổ ợ ế ự c c trong d y h c. T các đo n phim đ c xem HS s đ c b tr ứ ki n th c,
ơ ợ ự ứ ứ ữ ế ể ớ kh i g i s h ng thú khi tìm hi u nh ng ki n th c m i.
ữ ữ ậ b. Ví d : ụ Văn b nả Nh ng ngôi sao xa xôi (Ng Văn 9, t p 2).
ứ ể ả ờ ụ ụ ế ậ ọ ỏ ợ a. M c tiêu: Giúp h c sinh v n d ng ki n th c đ tr l ở i câu h i do GV g i m ;
ữ ư ứ ế ổ ớ ọ ộ Tìm ra nh ng n i dung ch a bi ế ể ừ t đ t ọ đó b sung ki n th c bài h c m i cho h c
ạ ứ ớ ọ ớ ọ sinh; t o h ng thú cho h c sinh v i bài h c m i.
ươ ạ ộ ậ ạ ỹ b. Ph ọ ng pháp/k thu t d y h c: ho t đ ng cá nhân.
ươ ệ c. Ph ng ti n: Màn hình ti vi.
ạ ộ ế d. Ti n trình ho t đ ng
ướ ệ ụ * B c 1. Giao nhi m v
ạ ộ ư ệ ườ ườ ề ạ ơ HS xem m t đo n phim t ề li u v con đ ng Tr ng S n huy n tho i.
ướ ệ ệ ụ ự * B c 2. Th c hi n nhi m v
ạ ộ HS xem m t đo n phim.
ướ ế ả * B c 3. Báo cáo k t qu
ể ế ả ờ ữ ậ HS trình bày hi u bi ệ t qua vi c tr l i câu h i ỏ và trình bày nh ng nh n xét
ề ộ ườ ườ ề ạ ườ ơ ủ c a em v m t con đ ng huy n tho i mang tên Đ ng Tr ng S n.
ướ ế ố ứ * B c 4. Đánh giá, ch t ki n th c
ủ ọ ạ ộ ừ ả ờ ủ ọ ầ Giáo viên đánh giá ho t đ ng c a h c sinh; t ph n tr l ể ẫ i c a h c sinh đ d n
ề ể ị ấ ố ướ ắ ạ d t t o nên tình hu ng có v n đ đ đ nh h ng vào bài.
ườ ườ ơ ườ ạ ồ ướ GV: Đ ng Tr ng S n hay “đ ng mòn” H Chí Minh là m ng l i giao thông
ế ượ ạ ừ ề ề ắ ệ ự quân s chi n l c ch y t mi n B c vào mi n Nam Vi ề t Nam, đi qua mi n
ệ ố ạ ấ Trung, h Lào và Campuchia. H th ng giao thông này đóng vai trò cung c p binh
ươ ự ệ ể ả ự l c, l ng th c và vũ khí khí tài đ chi vi n cho quân gi ề i phóng mi n Nam và
ộ ệ ờ ỳ ủ ố Quân đ i nhân dân Vi ế t Nam trong su t 16 năm (1959 1975) c a th i k chi n
ệ ườ ượ ườ ộ tranh Vi t Nam. Đây là con đ ng còn đ ữ c nh ng ng ế i lính trong cu c chi n
ế ử ượ ữ ự ộ ộ ỹ ọ g i là “Tuy n l a”, đ ạ c quân đ i M coi là “m t trong nh ng thành t u vĩ đ i
ự ở ế ỷ ậ ỹ ủ ề c a n n k thu t quân s th k XX”.
ụ ề ế ả 2.2.3. K t qu sau khi áp d ng đ tài
ế ả ả K t qu kh o sát
ự ụ ế ề ề ả ệ Sau khi áp d ng đ tài, tôi đã th c hi n bài kh o sát HS trên phi u đi u tra
ố ớ ư ố ớ đ i v i 116 HS kh i l p 9 nh sau:
ộ ả ố ượ N i dung kh o sát S l ng T lỉ ệ
ố ị ượ ẩ 1. Em có chu n b mu n đ ạ c tham gia vào các ho t
ở ộ ộ đ ng kh i đ ng không?
ứ ộ M c đ cao. 72 62,0
ứ ộ M c đ trung bình 34 29,3
ứ ộ ấ M c đ th p 10 8,6
ở ộ ứ ấ 2. Hình th c kh i đ ng nào em thích nh t.
ổ ứ ể ệ T ch c k chuy n. 20 17,2
ổ ứ ơ T ch c trò ch i 33 28,4
ệ ự ế ạ ộ ̉ ̣ Ho t đ ng trai nghiêm, liên h th c t . 18 15,5
Nêu câu h i.ỏ 12 10,3
ự ả ử ụ S d ng hình nh tr c quan. 33 28,4
ở ộ ự ế ạ ố 3. N u kh i đ ng t o cho em s tò mò, em có mu n tìm
ọ ể ả ể ề ấ hi u bài h c đ gi i đáp v n đ không?
Có 116 100
Không 0 0
ố ớ ọ Đ i v i h c sinh
ề ế ứ ắ ọ ượ ố ề ủ ả V ki n th c: H c sinh n m đ c các thông tin ch ch t v tác gi , hoàn
ệ ệ ẩ ạ ờ ệ ươ ớ ả c nh ra đ i tác ph m truy n hi n đ i Vi t Nam trong ch ữ ng trình Ng Văn l p 9.
ượ ị ộ ủ ệ ệ ẩ ạ ệ ắ N m đ c giá tr n i dung chính c a tác ph m truy n hi n đ i Vi t Nam
ề ọ ướ ệ ầ ượ ả ế V kĩ năng: H c sinh b c đ u rèn luy n đ c kĩ năng gi ấ i quy t các v n
ể ệ ệ ẩ ạ ọ ệ ự ề đ khi đ c hi u các tác ph m truy n hi n đ i Vi t Nam theo đúng trình t các
ệ ươ ả ả ế ấ ề ạ thao tác phát hi n, tìm ph ng án gi ế i quy t và gi i quy t v n đ . Bên c nh đó HS
ệ ế ả ậ ợ ướ ầ còn rèn luy n kĩ năng h p tác, kĩ năng th o lu n, thuy t trình, b ế c đ u ti n hành
ề ố ạ ộ ấ đi u hành khá t t ho t đ ng v n đáp sau trình bày.
ộ ọ ậ ứ ứ ề ầ ọ ớ ở V tinh th n thái đ h c t p: H c sinh hào h ng v i các hình th c kh i
ừ ạ ộ ạ ộ ọ ậ ề ỏ ộ đ ng, t ế ho t đ ng h c t p cá nhân đ n ho t đ ng nhóm. Nhi u em t ra khá
ạ ạ ự ấ ấ ề ặ ệ ệ ả ấ ả m nh d n, t tin trong vi c ph n bi n, ch t v n các v n đ đ t ra. Gi ế thuy t mà
ộ ượ ự ủ ấ các em nêu ra r t sinh đ ng, v t qua d đoán c a GV.
ố ớ Đ i v i giáo viên
ề ế ứ ị ướ ữ ạ ấ ọ V ki n th c: giáo viên đ nh h ng đúng tr ng tâm bài d y, nh ng v n đ ề
ế ả ộ ế ạ ề ế ấ ầ c n thi ả t ph i gi i quy t trong m t ti ể ợ ữ t d y 45 phút và nh ng v n đ có th g i
ệ ệ ể ạ ở ọ ệ ươ m cho h c sinh tìm hi u thêm truy n hi n đ i Vi t Nam trong ch ng trình Ng ữ
ậ ớ ự ế ả ạ Văn l p 9. Do v y khá t tin và tho i mái trong ti n trình bài d y.
ươ ụ ậ ạ ươ ạ ề V ph ng pháp: giáo viên v n d ng linh ho t các ph ọ ng pháp d y h c
ủ ả ữ ứ ư ặ ầ ả ộ ổ ứ theo đúng đ c tr ng b môn Ng Văn. T ch c đ y đ , đ m b o các hình th c
ự ủ ọ ự ể ọ ạ d y h c đ phát huy năng l c c a h c sinh. Chú ý phát huy các năng l c chung và
ự ử ụ ủ ộ ự ổ ư ữ ự ẩ năng l c t ng quát c a b môn nh năng l c s d ng ngôn ng và năng l c th m
ự ặ ủ ế ữ ụ ả ọ ỹ ự m mà ch y u là c m th văn h c là nh ng năng l c đ c thù, trong đó năng l c
ự ế ợ ữ ể ự ư ế ớ ử ụ s d ng ngôn ng đ giao ti p trong s k t h p v i các năng l c t ự duy, năng l c
ượ ự ự ọ ướ ạ ầ ợ ưở t ng t ự ng và sáng t o, năng l c h p tác, năng l c t ọ h c. B c đ u giúp h c
ở ộ ự ệ ệ ả ạ ợ ọ ệ sinh th c hi n các thao tác kh i đ ng phù h p và có hi u qu khi d y h c truy n
ệ ạ ệ ươ ớ hi n đ i Vi t Nam trong ch ữ ng trình Ng Văn l p 9.
ế ậ ầ 3. Ph n k t lu n
ủ ề 3.1. Ý nghĩa c a đ tài
ụ ư ữ ặ ọ Ng văn là môn h c công c , mang tính nhân văn. Các đ c tr ng này th ể
ơ ả ủ ụ ữ ữ ụ ế ệ ậ hi n qua nh ng m c tiêu c b n c a nó và cách ti p c n nh ng m c tiêu đó. Môn
ấ ổ ự ữ ể ẩ ặ ọ Ng văn giúp h c sinh phát tri n các năng l c và ph m ch t t ng quát và đ c thù,
ụ ủ ụ ự ệ ầ ườ ổ góp ph n th c hi n m c tiêu giáo d c c a nhà tr ng ph thông nói chung. Năng
ự ưở ượ ự ợ ự ự ọ ạ ự ư l c t duy, năng l c t ng t ng và sáng t o, năng l c h p tác, năng l c t h c là
ự ử ụ ự ổ ữ ề ế ọ nh ng năng l c t ng quát, liên quan đ n nhi u môn h c. Năng l c s d ng ngôn
ủ ế ữ ụ ữ ự ẩ ả ọ ỹ ự ặ ng và năng l c th m m mà ch y u là c m th văn h c là nh ng năng l c đ c
ự ử ụ ữ ể ế ư thù, trong đó năng l c s d ng ngôn ng đ giao ti p và t ế ứ duy đóng vai trò h t s c
ọ ậ ủ ệ ủ ọ ươ quan tr ng trong h c t p c a HS và công vi c c a các em trong t ng lai, giúp các
ấ ượ ộ ố ờ ớ ể ồ em nâng cao ch t l ng cu c s ng. Đ ng th i v i quá trình giúp HS phát tri n các
ứ ạ ự ổ ụ ữ ặ ả năng l c t ng quát và đ c thù, môn Ng văn có s m ng giáo d c tình c m và nhân
ườ ọ cách cho ng i h c.
ứ ể ự ự ề ấ ủ ộ Có r t nhi u cách th c đ phát huy tính tích c c, t ạ giác, ch đ ng sáng t o
ổ ứ ạ ộ ố ớ ở ộ ủ ọ c a h c sinh khi t ch c ho t đ ng kh i đ ng, song đ i v i riêng cá nhân tôi đ t ể ổ
ở ộ ạ ộ ứ ệ ạ ả ọ ệ ạ ch c ho t đ ng kh i đ ng đ t hi u qu khi d y h c ph n ầ truy nệ Vi ệ t Nam hi n
ươ ụ ữ ớ ả ạ đ i trong ch ng trình Ng Văn l p 9, tôi đã áp d ng các gi ơ ả i pháp c b n sau:
ả ệ Gi ổ ứ ể i pháp 1: T ch c k chuy n.
ả ơ Gi ổ ứ i pháp 2: T ch c trò ch i
ả ệ ự ế ạ ộ ̉ ̣ Gi i pháp 3: Ho t đ ng trai nghiêm, liên h th c t .
ả ỏ Gi i pháp 4: Nêu câu h i.
ả ử ụ ự ả Gi i pháp 5: S d ng hình nh tr c quan.
ố ớ ọ 3.1.1. Đ i v i h c sinh
ị ượ ế ợ ư ậ ệ ạ ọ ọ ớ Khi xác đ nh đ ụ c tr ng tâm d y h c nh v y, k t h p v i vi c áp d ng
ươ ở ộ ướ ầ ả ườ ạ ườ ọ các ph ư ng pháp kh i đ ng nh trên. B c đ u, c ng i d y và ng i h c khi
ộ ế ọ ỏ ượ ự ể ả ữ ế ắ ầ b t đ u m t ti t h c Ng văn đã phá b đ ậ c s nhàm chán, u o i khi ti p c n
văn b n. ả
ọ ướ ế ế ả ụ H c văn tr ể ể c h t là đ hi u văn, bi ể t c m th , phân tích văn. Sau đó là hi u
ượ ề ộ ố ẹ ể ậ ọ ố ờ đ i, rút ra đ c bài h c sâu xa v cu c s ng đ có cách s ng đ p. Vì v y d ướ ự i s
ắ ủ ủ ộ ả ẩ ộ ẫ d n d t c a giáo viên, các em ph i tham gia phân tích tác ph m m t cách ch đ ng,
ự ệ ố ậ ự ư ề ớ ỏ ự tích c c, t giác v i ni m hăng say th t s qua h th ng câu h i giáo viên đ a ra
ể ự ặ ề ế ấ ậ ả ộ ho c có th t mình nêu v n đ và trình bày ý ki n c m nh n vào m t chi ti ế t
ệ ế ể ẹ ệ ậ ộ truy n, m t nhân v t truy n. Các ý ki n đó có th đánh giá cái hay cái đ p và c ả
ế ữ ữ ạ nh ng h n ch n a.
ế ầ ắ ượ ở ộ ạ ộ ủ H u h t các em n m đ c tham gia vào ho t đ ng kh i đ ng c a m t ti ộ ế t
ặ ệ ượ ế ọ ậ ứ ọ ọ ọ h c. Đ c bi ạ t là t o đ c tâm th h c t p h c sinh, giúp h c sinh ý th c đ ượ c
ụ ọ ậ ạ ộ ơ ở ứ ệ ọ ớ nhi m v h c t p, h ng thú h c bài m i. Trên c s các ho t đ ng do giáo viên t ổ
ứ ủ ứ ệ ẽ ế ả ộ ế ch c các em s huy đ ng ki n th c, kinh nghi m c a b n thân có liên quan đ n
ộ ộ ệ ề ấ ọ ế ế ổ ấ v n đ xu t hi n; làm b c l "cái" h c sinh đã bi ữ t, b khuy t nh ng gì cá nhân
ư ế ậ ế ố ế ọ ọ h c sinh còn thi u, giúp h c sinh nh n ra "cái" ch a bi t và mu n bi t thông qua
ạ ộ ộ ộ ừ ọ ữ ủ ệ ho t đ ng này. T đó, giúp h c sinh suy nghĩ và b c l nh ng quan ni m c a mình
ọ ậ ề ắ ể ề ấ v v n đ s p tìm hi u, h c t p.
ướ ầ ạ ộ ổ ứ ứ B c đ u các em đã ế ợ k t h p m t cách linh ho t và có t ế ch c ki n th c, k ỹ
ả ộ ứ ệ ả ằ ầ ớ ộ ợ ủ ứ năng v i thái đ , tình c m, nh m đáp ng hi u qu m t yêu c u ph c h p c a
ạ ộ ố ả ộ ố ự ậ ấ ị ụ ọ ổ ợ ho t đ ng h c trong b i c nh nh t đ nh. M t s em đã s v n d ng t ng h p
ế ố ề ế ứ ề ượ ể ệ ạ ộ ủ nhi u y u t v ki n th c và kĩ năng đ c th hi n thông qua ho t đ ng c a cá
ệ ự ễ ộ ố ề ằ ấ nhân nh m liên h th c ti n v n đ trong cu c s ng.
ộ ố ọ ế ướ ầ ứ M t s h c sinh y u kém b ơ c đ u đã có h ng thú h n khi giáo viên giao bài
ư ở ớ ở ộ ể ẩ ầ ị ế ọ ậ t p trên l p cũng nh nhà đ chu n b cho ph n kh i đ ng ti t h c. Các em đã
ủ ộ ự ơ ờ ọ ừ ầ ố ậ ụ ế ọ ờ ch đ ng và tích c c h n trong gi h c t đ u đ n cu i, t n d ng m i th i gian
ạ ượ ứ ế ể ệ ể đ tìm tòi và phát hi n ki n th c, do đó trong khâu ki m tra đã đ t đ ế ề c nhi u k t
ả ả ơ qu kh quan h n.
ố ớ 3.1.2. Đ i v i giáo viên
ề ượ ọ ậ ứ ề Giáo viên đã truy n đ c ni m đam mê và h ng thú h c t p cho các em. Bên
ườ ạ ậ ượ ự ừ ữ ả ồ ạ c nh đó chính ng i d y đã nh n đ c nh ng ph n h i tích c c t ọ phía h c sinh,
ỗ ế ạ ờ ữ ỏ ề ệ ự ế kêt thúc m i ti t d y bao gi cũng là nh ng câu h i ngoài l , liên h th c t ậ . V y
ế ả ạ ọ ớ ọ ỉ nên, quá trình d y h c trên l p ch gói g n trong vòng 45 phút, khi n c ng ườ ạ i d y
ườ ọ ấ ấ ả ắ ế ọ ế ấ ọ ng i h c c m th y r t ng n, ti ứ t h c trôi qua r t nhanh, tr ng tâm ki n th c
ượ ọ ậ ề ế ạ ồ ờ ố đ ọ c truy n đ t, đ ng th i hình thành kĩ năng s ng, giao ti p và h c t p cho h c
ụ ể ộ ườ ạ ế ụ ụ ự sinh. Đây chính là đ ng l c cũng là m c tiêu đ ng i d y ti p t c áp d ng và tìm
ổ ươ ạ ọ ớ tòi, đ i m i các ph ng pháp trong d y h c.
ổ ứ ở ộ ạ ộ ạ ộ ế ắ ớ ố ề T ch c ho t đ ng kh i đ ng g n li n v i ho t đ ng ti p n i là hình thành
ạ ộ ủ ứ ệ ế ọ ki n th c mà đã có trong tài li u, sách giáo khoa c a bài h c; coi ho t đ ng này là
ạ ộ ạ ộ ạ ộ ọ ậ ụ ả ẩ ộ ờ m t ho t đ ng h c t p, có m c đích, th i gian ho t đ ng và s n ph m ho t đ ng;
ọ ậ ờ ợ ỏ ể ố b trí th i gian thích h p cho các em h c t p, bày t ư ả quan đi m cũng nh s n
ạ ộ ủ ẩ ph m c a ho t đ ng.
ở ộ ứ ệ ổ ừ ệ ộ Vi c thay đ i hình th c kh i đ ng t ỉ vi c giáo viên ch dùng m t vài câu đ ể
ệ ổ ắ ằ ở ộ ạ ộ ứ ộ ẫ d n d t vào bài thay b ng vi c t ể ọ ch c kh i đ ng thành m t ho t đ ng đ h c
ượ ế ấ ở ộ ự ế ề ả ướ sinh đ c tham gia tr c ti p g i quy t v n đ kh i đ ng đang là h ự ng đi tích c c
ầ ư ạ ộ ở ộ ứ ụ ả ị ầ mà GV c n đ u t ầ đúng m c. Ho t đ ng kh i đ ng ph i xác đ nh rõ m c tiêu c n
ươ ậ ổ ứ ỹ ươ ệ ể ầ ạ đ t, ph ng pháp và k thu t t ch c, ph ệ ng ti n c n dùng; chuy n giao nhi m
ụ ệ ể ọ ộ ọ ụ v cho h c sinh m t cách rõ ràng. Nhi m v khi chuy n giao cho h c sinh trong
ạ ộ ở ộ ể ầ ạ ứ ủ ọ ế ọ ho t đ ng kh i đ ng c n ki m kê l i ki n th c c a h c sinh xem h c sinh đã có
ượ ứ ứ ế ế ạ ạ ọ ọ đ c ki n th c gì liên quan đ n bài h c, t o h ng thú cho h c sinh, t o ra tình
ề ể ẫ ứ ế ấ ắ ầ ố ớ hu ng có v n đ đ d n d t HS vào ph n hình thành ki n th c m i.
ạ ươ ạ ộ ữ ủ ườ ọ ọ Quá trình d y h c là quá trình t ng tác gi a ho t đ ng c a ng i h c và
ườ ạ ư ệ ầ ặ ệ ầ ạ ng i d y. Th y cô giáo cũng nh ngh sĩ. Đ c bi t th y cô giáo d y Văn càng
ứ ư ữ ệ ệ ả ả ạ ở ph i nh nh ng ngh sĩ b i ngoài vi c gi ng d y tri th c, thì chúng ta còn mang
ứ ồ ưỡ ữ ả ả ẩ ồ ộ thiên ch c b i d ng tâm h n, tình c m, c m xúc và nh ng rung đ ng th m mĩ ở
ế ứ ả ị ự ủ ộ ể ọ h c sinh. Tài năng c a các em không th thăng hoa n u c ph i ch u s bó bu c.
ế ề ấ ị 3.2. Ki n ngh và đ xu t
ấ ổ ừ ủ ệ ậ ạ ộ ứ ả T kinh nghi m c a b n thân tôi nh n th y t ỏ ộ ch c ho t đ ng kh i đ ng
ệ ầ ạ ọ ệ ệ ạ ả trong d y h c ph n truy n Vi ọ t Nam hi n đ i nói riêng và các văn b n văn h c
ươ ấ ầ ữ ớ ế ế trong ch ng trình Ng Văn l p 9 nói chung r t c n thi t. Thi t nghĩ giáo viên nên
ườ ổ ứ ở ộ ạ ộ ấ ả ờ ọ tăng c ng t ch c các ho t đ ng kh i đ ng vào t t c các gi h c trong các gi ờ
ữ ề ấ ươ ổ ạ ộ ở ộ ứ ọ h c Ng Văn. Có r t nhi u ph ng pháp t ệ ch c ho t đ ng kh i đ ng có hi u
ế ầ ả ạ ạ ươ ậ ụ qu . Chính vì th GV c n v n d ng linh ho t sáng t o các ph ứ ng pháp, hình th c
ạ ộ ở ộ ổ ứ ặ ộ ơ ổ ứ t ch c ho t đ ng kh i đ ng, tránh t ệ ứ ch c m t cách hình th c ho c gây đ n đi u,
ườ ủ ộ ự ủ ọ ướ nhàm chán, tăng c ng tính tích c c, ch đ ng c a h c sinh theo h ả ng tr i
ồ ưỡ ệ ạ ầ ọ ậ ứ ự ể nghi m sáng t o, góp ph n b i d ng h ng thú h c t p và phát tri n năng l c cho
ọ h c sinh.
