Sáng kiến kinh nghiệm THPT: Một số giải pháp hướng dẫn học sinh cấp THPT tự học môn bơi lội

Chia sẻ: Chubongungoc | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:41

Thêm vào BST

Báo xấu

30
lượt xem 3
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục tiêu nghiên cứu của sáng kiến kinh nghiệm là nhằm cung cấp cho học sinh tài liệu hướng dẫn tự học bơi một cách hiệu quả nhất, thông qua đó để phát triển phong trào bơi lội cho học sinh THPT.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Sáng kiến kinh nghiệm THPT: Một số giải pháp hướng dẫn học sinh cấp THPT tự học môn bơi lội

së gd&®t tØnh ninh b×nh trêng thpt NINH B×NH B¹C LI£U ---    --- S NG KIẾN MỘT SỐ GIẢI PH P HƯỚNG DẪN HỌC SINH TỰ HỌC MÔN BƠI LỘI Nhãm t¸c gi¶ : Vò v¨n phã ®ång minh quang Ninh Bình, tháng 7 năm 2017
Céng hßa x· héi chñ nghÜa viÖt nam ®éc lËp - tù do - h¹nh phóc KÝnh göi: HỘI ĐỒNG S NG KIẾN CẤP TỈNH Chóng t«i gåm: 1. §ång Minh Quang Sinh ngµy: 16-11-1984 Gi¸o viªn Trêng THPT Ninh B×nh –B¹c Liªu 2. Vò V¨n Phã Sinh ngµy: 16-6-1977 Chuyªn viªn phßng Gi¸o dôc Trung häc Së GD§T Ninh B×nh §Ò nghÞ xÐt yªu cÇu c«ng nhËn s¸ng kiÕn: 1.Tªn s¸ng kiÕn: Mét sè gi¶i ph¸p híng dÉn häc sinh cÊp THPT tù häc m«n b¬i léi . LÜnh vùc ¸p dông: Gi¸o dôc thÓ chÊt. 2. Néi dung: 2.1. Giải pháp cũ thường làm Trong những năm học trước đây, việc đưa môn học bơi lội là môn tự chọn vào trong nội dung chương trình dạy thể dục trong trường học thực sự còn rất nhiều khó khăn và bất cập. Hiện nay, Bơi lội trong chương trinh phổ thông thuộc phần tự chọn trong đó một tiết được tính 45 phút, nhưng thực hiện phụ thuộc vào điều kiện cơ sở vật chất, bể bơi của từng trường và tình hình thực tế của học sinh mà soạn kế hoạch bơi và xắp xếp tiết dạy sao cho phù hợp. Mỗi một giáo án bơi lội là một tiết dạy 45 phút thì phần khởi động trên cạn trong giáo án là 15 phút chiếm 33,33%, phần trọng tâm của tiết học phân bố khoảng 20 23 phút chiếm tỷ lệ 44,44 51,11% tiết học. Với số lượng thời gian
như thế thì không thể đảm bảo chất lượng cho tiết học. Vì thế mà việc đưa môn học bơi lội vào trường học hiện còn là vấn đề hết sức nan giải. * ¦u ®iÓm cña gi¶i ph¸p: DÔ xÕp tiÕt, dÔ qu¶n lý,dÔ cho gi¸o viªn vµ häc sinh * Nhîc ®iÓm : HiÖu qu¶ gi¶ng d¹y kh«ng cao, h¹n chÕ kh¶ n¨ng truyÒn ®¹t cña gi¸o viªn do thêi gian mét tiÕt häc 45 phót th× qu¸ ng¾n, ®iÒu kiÖn c¬ së vËt chÊt cña ®¹i ®a sè c¸c trêng THPT cha thÓ ®¸p øng víi m«n b¬i léi nµy, đây cũng là nguyên nhân chính dẫn đến việc phổ cập bơi cho các em học sinh gặp rất nhiều khó khăn, mà thực tế đặt ra một bài toán hết sức khó khăn cho công tác giáo dục thể chất đó là: Làm thế nào để phổ cập bơi cho các em học sinh? 2.2. Giải pháp mới đề ra. Từ ưu, nhược điểm của giải pháp cũ chúng tôi thiết nghĩ muốn giải quyết được vấn đề được nêu ra ở trên chúng ta phải tập chung giải quyết hai vấn đề sau: * Địa điểm tập bơi. * Tài liệu hướng dẫn tự học bơi. - Địa điểm tập bơi: Ở khu vực thành phố thì điều kiện cơ sở vật chất, điều kiện tập luyện cho các em học sinh tốt hơn ở khu vực nông thôn. Xong số lượng bể bơi cũng hạn chế khiến cho việc học bơi của các em gặp nhiều khó khăn. Chúng tôi đưa ra giải pháp sử dụng bể bơi lắp ghép tự chế đưa vào các trường học từ thành phố , các huyện, các xã, khu vực nông thôn và miền núi…… Ngoài ra nếu khó khăn quá còn cách khắc phục để biến các ao hồ ở làng xã , ở trường học thành bể bơi cho các em với mục đích có chỗ để cho các em tập bơi với nguyên tắc đảm bảo an toàn tuyệt đối khi các em học bơi. Cách khắc phục như sau: Đối với ao hồ chúng ta có thể đổ đá sỏi xuống đáy để tạo bề mặt đáy bể cho các em đứng được và không bị chấn thương, ngoài ra đá sỏi còn có tác dụng
làm trong nước. mỗi em học sinh khi tập phải mang theo miếng xốp để phục vụ cho việc tập bơi và đảm bảo an toàn khi tập bơi. Thực hiện mục tiêu cơ bản của bộ môn, đặc biệt là môn bơi lội là học để biết, học để vận dụng trong cuộc sống, đáp ứng với môi trường sống hiện nay và nâng cao kỹ năng sống cho mỗi bản thân học sinh mµ môc ®Ých lín nhÊt lµ ngêi häc biÕt b¬i. Trong phần chính của SKKN này, với kinh nghiệm của mình,chóng tôi đã tham khảo thªm ở giáo trình, sách, báo, trên mạng internet để góp nhặt và tổng hợp những tư liệu, tài liệu kiến thức có liên quan đến việc tự học bơi và đưa ra cho học sinh nhóm thực nghiệm tài liệu hướng dẫn cách tự học, tù nghiªn cøu nhằm giúp học sinh tự học bơi hiệu quả và nhanh để biết bơi. Chúng tôi chia đối tượng học sinh ra làm 2 nhóm: Nhóm A: Bao gồm 183 em học sinh khối 11(nhóm thực nghiệm) Nhóm B: Bao gồm 191 em học sinh khối 10 (nhóm đối chứng) Nhóm đối chứng không phổ biến tài liệu này Sau đó tiến hành phát phiếu điều tra học sinh cho học sinh rồi tổng hợp số liệu học sinh biết bơi và chưa biết bơi. Triển khai sáng kiến đến nhóm A: Để thực hiện nhiệm vụ này tôi đã photo cho nhóm A mỗi học sinh một bản “Tài liệu hướng dẫn học sinh tự học bơi”. Tổng hợp điều tra số liệu học sinh biết bơi và không biết bơi sau khi triển khai sáng kiến. So sánh kết quả thu được ở 2 bảng thống kê trên rút ra kết luận: Hiệu quả của việc triển khai sáng kiến này rất khả quan, đạt được kết quả khá cao. Do vậy trong năm học tiếp theo chóng tôi tiếp tục đầu tư viết và truyền đạt những kinh nghiệm tự học bơi đến với học sinh, đây là những kinh nghiệm được rút ra từ nhiều năm trực tiếp giảng dạy môn học này. Kinh nghiệm này đã được triển khai đến học sinh toàn trường qua các kênh thông tin như đã trình bày ở trên.
Qua thăm dò và kiểm tra số học sinh đã nhiều lần đi tắm tại hồ bơi mà chưa biết bơi, tôi nhận thấy: Số em tham gia tắm và tự học bơi tại hồ bơi Trung Tâm Nhà Thiếu Nhi theo hướng dẫn của giáo viên nhiều hơn, số học sinh có khả năng biết bơi trong mùa hè này nhiều hơn. Theo hướng dẫn như tài liệu này học sinh đi tắm và học bơi tự tin hơn, biết phương pháp tự tập và biết bơi nhanh hơn Tự học để biết bơi là yếu tố đóng vai trò quan trọng trong quá trình tập luyện động tác thể thao, trong cuộc sống bơi lội từ trước đến nay con người, ai cũng nhìn người khác bơi rồi tự mình tập để biết bơi là chính, điều này các em được phát huy cao qua hướng dẫn. Chính vì vậy có thêm một tài liệu, một số phương pháp, một số hình ảnh, để các em có cơ sở tư duy động tác, cách tập mà nhanh biết bơi, đó là điều rất cần và em nào cũng muốn. Được học bơi, tự học bơi là niềm vui, niềm phấn khởi của hầu hết học sinh, các em rất ham thích và say sưa tập luyện, muốn nhanh chóng được biết bơi, đó làm tâm lý của hầu hết học sinh. Tự học bơi sẽ tạo ra một phong trào học sinh tham gia bơi lội tại bể bơi trong dịp hè rất lớn, nhằm mục đích giải trí, rèn luyện sức khỏe, rèn luyện kỹ năng sống, đó là việc làm đầy ý nghĩa, đáng biểu dương, khuyến khích. Tạo cho các em học sinh có một môn thể thao rèn luyện rất hiệu quả và thiết thực cho cuộc sống. Tạo cho các em một sân chơi rất bổ ích, vui tươi lành mạnh sau các giờ học căng thẳng. Tạo cho các em không tham gia vào các trò chơi vô bổ trong dịp hè này, tránh xa các tệ nạn xã hội đang len lỏi vào các em. Đã tạo cho các em có thêm một kỹ năng sống rất thiết thực, nhằm đối phó tốt với môi trường hiện nay, tạo cho các em có niềm tin hơn trong cuộc sống. Qua đây cũng xem như tài liệu cho tất cả học sinh, đồng nghiệp và những người chưa biết bơi vận dụng để tự tập bơi cho bản thân mình. Sau khi tiếp thu từ giáo viên hướng dẫn và từ tài liệu này, năm nay số học sinh tham gia bơi và tự học bơi tại bể bơi nhiều hơn.
Có phong trào bơi lội, thì sẽ có nhân tài bơi lội cho trường, cho tỉnh Ninh Bình trong những năm học tiếp theo. 3.1. Hiệu quả kinh tế Sáng kiến này sẽ thúc đẩy sự phát triển về thể chất nói chung và thể lực bơi lội nói riêng, nâng cao thành tích thi đấu ở các giải thi đấu phong trào,giúp cho người tập hoàn thiện nhân cách, đáp ứng nhu cầu nguồn nhân lực trong thời kì CNH HĐH đất nước. Việc yêu thích và tập luyện bơi lội thường xuyên sẽ giúp con người tăng cường sức khỏe, tăng khả năng lao động, giảm nguy cơ mắc các chứng bệnh do sự biến đổi khí hậu,môi trường sống gây ra. Giảm thiểu rủi ro, tránh những tai nạn không đáng có xảy ra đối với trẻ em. Là phương án tiết kiệm nhất để học bơi. 3.2. Hiệu quả xã hội Một năm có 4 mùa xuân, hạ, thu, đông thì đại đa số các em dành thời gian nghỉ hè để vui chơi giải trí sau một năm học kéo dài. Việc tập luyện bơi lội một cách hứng thú không những đạt kết quả về mặt sức khỏe mà còn giúp các em tránh xa được các tai tệ nạn xã hội. Sáng kiến đã tạo được hiệu quả xã hội tích cực về phong trao chăm lo cho đối tượng học sinh trên địa bàn, góp phần nhắc nhở các gia đình phải quan tâm chăm lo cho con em mình trong việc phát triển thể lực và phòng chống tai nạn đuối nước. Mỗi một vụ tai nạn đuối nước giảm xuống sẽ mang lại hạnh phúc cho biết bao gia đình. Sáng kiến đã hình thành cho đa số các em học sinh một sân chơi mới, một thói quen vui chơi, sinh hoạt giải trí lành mạnh và bổ ích. Từ đó làm nền tảng phát triển phong trào bơi lội trong học sinh, trên địa bàn và qua đó phát hiện ra những hạt nhân năng khiếu bơi lội của nhà trường, địa phương trong tương lai. Sáng kiến đã nhận được sự ủng hộ nhiệt tinh của phụ huynh hoc sinh bởi ý nghĩa thiết thực của nó, không những hoc sinh học bơi mà gia đình các em cũng theo hướng dẫn của sáng kiến này cùng nhau tập luyện. 4. §iÒu kiÖn vµ kh¶ n¨ng ¸p dông
Áp dụng sáng kiến này để tự học bơi cũng có một số điều kiện thuận lợi như dễ bố tri thời gian, không phụ thuộc vào người dạy, chi phí thấp, dễ dàng tìm kiếm các tài liệu, video hướng dẫn chi tiết để học bơi trên internet…, từ đó người học có thể tập luyện ở bất cứ đâu, ngay cả khi ở trên cạn để khi xuống nước có thể kiểm soát hành vi của cơ thể tốt hơn, tránh tình trạng hoảng loạn phân tâm từ nhiều yếu tố. Với điều kiện cơ sở vật chất hiện có ở thành phố Ninh Bình hiện nay cộng với nhu cầu học bơi ngày càng tăng ở nhiều đối tượng khác nhau, số lượng các bể bơi ngày càng tăng lên, tạo điều kiện cho phong trào bơi lội ngày càng phát triển mạnh mẽ. Việc hướng dẫn cho hoc sinh biết cách tự học bơi là nhu cầu cấp thiết và mang tinh thời sự rất cao, bản thân các em cũng rất muốn học để biết bơi. Thông qua kết quả việc áp dụng sáng kiến này ở học sinh tôi thiết nghĩ, sáng kiến này có tính khả thi rất cao. Ngoài ra sáng kiến này còn có khả năng áp dụng rộng rãi với mọi đối tượng. T«i xin cam ®oan mäi th«ng tin nªu trong ®¬n lµ trung thùc, ®óng sù thùc vµ hoµn toµn chÞu tr¸ch nhiÖm tríc ph¸p luËt Ninh B×nh, ngµy 21 th¸ng 9 n¨m 2017 Ngêi nép ®¬n Vũ Văn Phó Đồng Minh Quang
Chương I MỞ ĐẦU 1.1. Cơ sở lý luận Ngay từ thời xa xưa Thể dục thể thao (TDTT) đã được coi là một nền văn hóa nhằm hoàn thiện con người: “vận động là sức khỏe, là sự sống”, các nhà triết học thời cổ đại đã đề cao cái đẹp trong sự phát triển hài hòa, luôn “trong sạch về đạo đức, phong phú về tinh thần và hoàn thiện về thể chất” do TDTT đem lại. Ngay từ ngày đầu khai sinh ra nước Việt Nam dân chủ cộng hòa, Bác Hồ đã ra lời kêu gọi “tập thể dục để bồi bổ sức khỏe là bổn phận của mỗi người dân yêu nước” tập luyện TDTT là một cách nâng cao sức khỏe và kéo dài tuổi thọ có chủ đích. Bơi lội là môn thể thao mang tính thực dụng rất lớn, thuộc một trong năm môn cơ bản của Thể thao Việt Nam. Bơi lội có tính quần chúng cao, dễ tập luyện, đặc biệt rất phù hợp với những nơi địa hình có nhiều sông ngòi. Tuy nhiên số người tập luyện chưa cao. Hàng năm, số lượng người chết đuối còn rất cao, đặc biệt là ở lứa tuổi học sinh. Ai cũng biết Bơi lội là môn thể thao không chỉ có tác dụng rèn luyện sức khỏe,nâng cao thể chất, ý chí cho người tham gia tập luyện mà còn góp phần rèn luyện những kỹ năng quan trọng giúp cho con người chủ động phòng chống tai nạn đuối nước có hiệu quả. Vì vậy công tác phổ cập kiến thức và kỹ năng bơi lội thực dụng cho trẻ là việc làm cấp bách trước mắt và lâu dài của sự nghiệp chăm sóc và bảo vệ trẻ em ở nước ta. Đó là trách nhiệm của Nhà nước, của các tổ chức xã hội, gia đình, nhà trường. Đối với giáo viên Giáo dục thể chất (GDTC) trong trường học, đó vừa là trách nhiệm nghề nghiệp vừa là tình cảm yêu thương bảo vệ trẻ em, vừa có tính nhân văn cao cả. Trên cơ sở mục tiêu của việc học hiên nay “Học để biết, học để vận dụng trong cuộc sống, học để làm người, học để làm việc”. Đối với việc tự học bơi hiện nay, chúng ta cần quan tâm hơn cho mục tiêu là học để biết và học để vận
dụng cuộc sống, học bơi để nâng cao kỹ năng sống của mỗi chúng ta. Mặt khác hướng dẫn cho học sinh tự học bơi là đáp ứng chuyên đề dạy học hiện nay “Rèn luyện kỹ năng sống cho học sinh”, ứng phó tốt với môi trường hiện nay là “phòng chống tai nạn thương tích cho trẻ em trong đó có đuối nước” Bơi lội là môn thể thao dưới nước, do tác động của sự vận động toàn thân, đặc biệt là quạt tay, đạp chân trong nước mà trên cạn chúng ta chưa bao giờ thực hiện. Con người bơi được trong nước, trước tiên nhờ các tính chất cơ bản của nước như lực đẩy từ dưới lên, lực cản của nước, cũng như khả năng điều khiển hoạt động của cơ thể trong môi trường nước. Vì vậy hoạt động bơi lội khác hoạt động trên cạn. Theo quan niệm hiện nay, người biết bơi là người biết vận động để thở và không thể chìm trong thời gian 5 phút. Biết bơi, tức là biết khắc phục hiện tượng sợ nước, ức chế dần những phản xạ bảo vệ tự nhiên khi tiếp xúc với nước như: Nhắm mắt, sặc nước, sợ chìm, co cứng cơ bắp, vận động thiếu ý thức; Người biết bơi là người biết thở, biết làm động tác nổi và di chuyển trên mặt nước bằng bất cứ kiểu bơi nào. * Tác dụng của tập luyện bơi lội: Hoạt động bơi lội đem lại nhièu lợi ích cho con người và đời sống xã hội. Tập luyện bơi lội trước hết có lợi cho viềc rèn luyện ý chí của con người. Vì khi tập bơi con người phải cố gắng rất lớn để khắc phục những khó khăn ban đầu như: Sợ nước, sợ lạnh, sợ chết đuối và tiêu tốn sức rất lớn. Tập luyện bơi lội có lợi ích cho việc củng cố, nâng cao sức khoẻ, cải thiện vóc dáng, thể trạng cũng như hình thành nhân cách con người. Khi hoạt động bơi lội, hầu hết các nhóm cơ trên cơ thể đều tham gia hoạt động. Do đó hoạt động bơi lội làm cho cơ thể phát triển cân đối, toàn diện. Tập luyện bơi lội là phương tiện để tôi luyện cơ thể, tạo khả năng thích nghi với môi trường và khí hậu thay đổi, nhờ đó ngăn ngừa được những bệnh cảm lạnh. Bơi lội là phương tiện chữa một số bệnh về thể hình cho trẻ em như: cong vẹo cột sống, co cứng khớp, béo phì...và người bị suy thoái cột sống.
Luyện tập bơi lội có tác dụng tốt đối với hệ thống thần kinh trung ương, hưng phấn và ức chế thăng bằng. Hoạt động bơi lội có ảnh hưởng cải thiện chức năng tuần hoàn. Người tập luyện bơi lội thường xuyên tim co bóp mạnh hơn người bình thường, số lần đập của tim lúc bình thường giảm từ 60 lần/phút xuống 45 lần/phút. Tập luyện bơi lội có tác dụng làm tăng hoạt động của hệ huyết quản, do áp lực của nước vào da, mà máu tỉnh mạch về tim thuận lợi hơn. Tập luyện bơi lội có tác dụng làm phát triển hệ hô hấp, dung tích sống của vận động viên bơi lội đạt tới 67 lít, trong khi người bình thường chỉ đạt 34 lít đối với nam. Tập luyện thường xuyên bơi lội sẽ phát triển tốt các tố chất vận động như: Sức nhanh, sức mạnh, sức bền, độ dẻo dai, từ đó làm cho năng lực vận động của con người được nâng cao. Bơi lội là môn thể thao thi đấu, vì thông qua thi đấu, vận động viên có thể đem về nhiều bộ huy chương cho đất nước. Vì các lí do trên, mà bơi lội được xem như là một môn thể thao cơ sở và cơ bản của phong trào TDTT nước ta và phong trào thể thao Olympic thế giới. Bơi lội là môn thể thao có ý nghĩa thực dụng rất lớn trong đời sống con người. Hàng năm có rất nhiều người chết đuối vì không biết bơi hoặc biết bơi nhưng do chủ quan. Rất nhiều lợi ích mà bơi lội đem lại cho các bạn như đã nói ở trên; biết bơi là kỹ năng sống rất quan trọng nhằm đối phó với môi trường hiện nay; biết bơi tạo cho con người tự tin, lạc quan hơn trong cuộc sống. 1.2. Cơ sở thực tiễn Nước ta là nước nằm ở vùng nhiệt đới gió mùa, có bờ biển dài, có nhiều sông hồ, lũ lụt, lũ quét lại xảy ra thường xuyên hằng năm, do vậy không một người dân nào mà đời người lại không một lần tiếp xúc với các nhân tố trên. Nhưng thực tế hiện nay số người dân biết bơi đang giảm dần, đặc biệt là ở lứa tuổi học sinh, sinh viên. Bởi một lý do các sông hồ ở nước ta hiện nay bị ô nhiễm, nên việc tắm và học bơi trên sông hầu như không còn nữa.
Như ở phần cơ sở lý luận đã nhấn mạnh, công tác phổ cập kiến thức và kỹ năng bơi lội thực dụng cho trẻ em là việc làm cấp bách trước mắt và lâu dài của sự nghiệp chăm sóc và bảo vệ trẻ em ở nước ta. Hiện nay, bơi lội là nhu cầu cần thiết, thiết thực của mọi người, đặc biệt của lứa tuổi thanh thiếu niên và nhi đồng. Nhưng việc hướng dẫn giảng dạy, tài liệu, băng hình, nơi học tập rèn luyện vui chơi của người có nhu cầu rất hạn chế; nhiều giáo viên thể dục chưa mạnh dạn đứng ra hướng dẫn tập luyện cho các em... Học bơi lội là nhu cầu rất lớn của phụ huynh, học sinh trên địa bàn TP Ninh Bình. Học bơi lội và biết bơi sẽ tạo cho các em tự tin hơn trong cuộc sống, ngoài việc rèn luyện sức khoẻ, bơi lội sẽ giúp cho các em giải toả được những strees trong cuộc sống hiện đại ngày nay, là nơi vui chơi giải trí lành mạnh cho học sinh sau các giờ học căng thẳng... Trong nội dung chương trình dạy học thể dục ở các cấp Tiểu học, THCS, THPT môn bơi lội lại là môn thể thao tự chọn, do điều kiện cơ sở vật chất nên nhiều trường chưa đưa vào giảng dạy thành môn chính khoá. Theo công văn liên tịch năm 2005 giữa các ngành GD&ĐT, UBTDTT, UB chăm sóc và bảo vệ trẻ em về việc phổ cập bơi lội cho trẻ em chu kỳ 2005 2015, đã được triển khai trên phạm vi toàn quốc. Hướng dẫn giảng dạy bơi lội và tự học bơi cho học sinh, cũng là thực hiện tốt chủ trương của Bộ GD&ĐT “Xây trường học thân thiện, học sinh tích cực”, và “rèn luyện kỹ năng sống cho học sinh” một cách thiết thực nhất. Đối với học sinh trên địa bàn TP Ninh Bình có một ưu thế là gần bể bơi Trung tâm thanh thiếu nhi, bể bơi Hoàng Sơn, bể bơi Tháng 8, bể bơi Quang Dũng, bể bơi Lavender, bể bơi The Vissai, nhưng việc tổ chức dạy bơi cho học sinh hầu như chưa có trường nào triển khai dạy; trường THCS Đinh Tiên Hoàng chỉ mới đưa vào dạy đại trà bắt buột ở 2 khối 6 và 7, khối 8 và 9 vẫn chưa được học, các em tự tập là chính.
Mặt khác phần lớn học sinh hiện nay biết bơi chính là do các em tự tập là chính, nên việc hoàn thiện động tác của các em rất lâu và sai rất nhiều về kỹ thuật động tác, làm cho các em không bơi nhanh, bơi xa được, làm mất sức rất nhiều, trong quá trình bơi có nhiều động tác thừa tạo ra lực cản rất lớn. Theo số liệu của Tổng cục thống kê năm 2010 cả nước có 2500 trẻ em bi đuối nước, năm 2011 cả nước có trên 3000 trẻ em bị đuối nước, năm 20132014 tỷ lệ chết đuối ở trẻ em Việt Nam cao gấp 10 lần các nước phát triển.Trên 50% các trường hợp xảy ra ngoài trời khi trẻ em đi tăm sông hồ, ao, biển. đáng nói nhất là tỷ lệ tai nạn chết đuối nước ở trẻ em Việt Nam là 22,6% (trong đó trẻ em dưới 15 tuổi chiếm 70%) chỉ đứng sau tỷ lệ tử vong do tai nạn giao thông là 26,7%. Số lượng thống kê thật là nhức nhối! Đối với bản thân là giáo viên thể dục chuyên sâu bơi lội, có nhiều kinh nghiệm trong việc dạy bơi thì việc tìm ra phương án tối ưu để giải quyết nhiệm vụ cấp thiết đặt ra cho ngành sư phạm thể chất trong điều kiện cơ sở vật chất chưa đáp ứng được nhu cầu giảng dạy. Với tất cả những cơ sở trên chúng tôi mạnh dạn đưa ra sáng kiến: “Một số kinh nghiệm hướng dẫn tự học môn bơi lội cho học sinh THPT”. 1.3. Mục đích nghiên cứu Nhằm cung cấp cho học sinh tài liệu hướng dẫn tự học bơi một cách hiệu quả nhất, thông qua đó để phát triển phong trào bơi lội cho học sinh THPT. 1.4. Đối tượng nghiên cứu: Gồm 374 em học sinh của khối 10 và khối 11 năm học 20142015. 1.5. Phương pháp nghiên cứu: Phương pháp phân tích tổng hợp tài liệu Phương pháp phỏng vấn bằng phiếu Phương pháp quan sát sư phạm Phương pháp thực nghiệm sư phạm Phương pháp toán học thống kê
Chương II NỘI DUNG 2.1. Giải pháp cũ thường làm Trong những năm học trước đây, việc đưa môn học bơi lội là môn tự chọn vào trong nội dung chương trình dạy thể dục trong trường học thực sự còn rất nhiều khó khăn và bất cập. Hiện nay, Bơi lội trong chương trình phổ thông thuộc phần tự chọn trong đó một tiết được tính 45 phút, nhưng thực hiện phụ thuộc vào điều kiện cơ sở vật chất, bể bơi của từng trường và tình hình thực tế của học sinh mà soạn kế hoạch bơi sao cho phù hợp. Mỗi một giáo án bơi lội là một tiết dạy 45 phút thì phần khởi động trên cạn trong giáo án là 15 phút chiếm 33,33%, phần trọng tâm của tiết học phân bố khoảng 20 23 phút chiếm tỷ lệ 44,44 > 51,11% tiết học. Với số lượng thời gian như thế thì không thể đảm bảo chất lượng cho tiết học. Vì thế mà việc đưa môn học bơi lội vào trường học hiện còn là vấn đề hết sức nan giải. . Vì thế mà việc đưa môn học bơi lội vào trường học hiện còn là vấn đề hết sức nan giải. * ¦u ®iÓm cña gi¶i ph¸p: DÔ xÕp tiÕt, dÔ qu¶n lý,dÔ cho gi¸o viªn vµ häc sinh * Nhîc ®iÓm : HiÖu qu¶ gi¶ng d¹y kh«ng cao, h¹n chÕ kh¶ n¨ng truyÒn ®¹t cña gi¸o viªn do thêi gian mét tiÕt häc 45 phót th× qu¸ ng¾n, ®iÒu kiÖn c¬ së vËt chÊt cña ®¹i ®a sè c¸c trêng THPT cha thÓ ®¸p øng víi m«n b¬i léi nµy, đây cũng là nguyên nhân chính dẫn đến việc phổ cập bơi cho các em học sinh gặp rất nhiều khó khăn, mà thực tế đặt ra một bài toán hết sức khó khăn cho công tác giáo dục thể chất đó là: Làm thế nào để phổ cập bơi cho các em học sinh? 2.2. Giải pháp mới đề ra. Từ ưu, nhược điểm của giải pháp cũ chúng tôi thiết nghĩ muốn giải quyết được vấn đề được nêu ra ở trên chúng ta phải tập chung giải quyết hai vấn đề sau: * Địa điểm tập bơi.
* Tài liệu hướng dẫn tự học bơi. - Địa điểm tập bơi: Ở khu vực thành phố thì điều kiện cơ sở vật chất, điều kiện tập luyện cho các em học sinh tốt hơn ở khu vực nông thôn. Xong số lượng bể bơi cũng hạn chế khiến cho việc học bơi của các em gặp nhiều khó khăn. Chúng tôi đưa ra giải pháp sử dụng bể bơi lắp ghép tự chế đưa vào các trường học từ thành phố , các huyện, các xã, khu vực nông thôn và miền núi…… Ngoài ra nếu khó khăn quá còn cách khắc phục để biến các ao hồ ở làng xã , ở trường học thành bể bơi cho các em với mục đích có chỗ để cho các em tập bơi với nguyên tắc đảm bảo an toàn tuyệt đối khi các em học bơi. Cách khắc phục như sau: Đối với ao hồ chúng ta có thể đổ đá sỏi xuống đáy để tạo bề mặt đáy bể cho các em đứng được và không bị chấn thương, ngoài ra đá sỏi còn có tác dụng làm trong nước. mỗi em học sinh khi tập phải mang theo miếng xốp để phục vụ cho việc tập bơi và đảm bảo an toàn khi tập bơi. Các em có thể tập ngụp nước cho thành thạo ở trong chậu, trong bể bơi bằng phao của các em nhỏ, trong bồn tắm của gia đình…. Các em có thể tập ở mọi lúc mọi nơi. Thực hiện mục tiêu cơ bản của bộ môn, đặc biệt là môn bơi lội là học để biết, học để vận dụng trong cuộc sống, đáp ứng với môi trường sống hiện nay và nâng cao kỹ năng sống cho mỗi bản thân học sinh. Trong phần chính của SKKN này, với kinh nghiệm của mình, chúng tôi đã tham khảo ở giáo trình, sách, báo, trên mạng internet để góp nhặt và tổng hợp những tư liệu, tài liệu kiến thức có liên quan đến việc tự học bơi và đưa ra cho học sinh nhóm thực nghiệm tài liệu hướng dẫn cách tự học bơi nhằm giúp học sinh tự học bơi để biết bơi (nhóm đối chứng không phổ biến tài liệu này). 2.2.1. Các biện pháp chính cần thực hiện trong nội dung này 2.2.1.1. Thực nghiệm Tôi chia đối tượng học sinh ra làm 2 nhóm:
Nhóm A: Bao gồm 183 em học sinh khối 11(nhóm thực nghiệm) Nhóm B: Bao gồm 191 em học sinh khối 10 (nhóm đối chứng) Sau đó tiến hành phát phiếu điều tra học sinh (Phụ lục 1) cho học sinh rồi tổng hợp số liệu học sinh biết bơi và chưa biết bơi. Kết quả thu được thể hiện ở bảng sau. Bảng 1: KẾT QUẢ TỔNG HỢP PHIẾU ĐIỀU TRA TRƯỚC KHI HỌC BƠI KHỐI 11 NĂM HỌC 2014 – 2015 LỚP 11 TỔNG SỐ H/ S BIẾT BƠI SỐ H/ S SỐ H/ S KHÔNG SỐ H/S NỮ NAM NỮ BIẾT BƠI BIẾT BƠI Số lượng 87/183 21/96 10/87 31/183 152/183 Tỷ lệ 47,5% 21,9% 8,7% 16,9% 83,1 % Bảng 2: KẾT QUẢ TỔNG HỢP PHIẾU ĐIỀU TRA TRƯỚC KHI HỌC BƠI KHỐI 10 NĂM HỌC 2014 – 2015 LỚP 10 TỔNG SỐ H/ S BIẾT BƠI SỐ H/ S SỐ H/ S KHÔNG SỐ H/S NỮ NAM NỮ BIẾT BƠI BIẾT BƠI Số lượng 90/191 23/101 17/90 40/191 151/191 Tỷ lệ 47,1% 22,8% 18,9% 20,9% 79,1 % Từ số liệu thống kê được từ 2 bảng trên ta thấy thực trạng số học sinh không biết bơi là rất cao khối 11 là 83,1%, khối 10 là 79,1%. 2.2.1.2. Áp dụng sáng kiến Triển khai sáng kiến đến nhóm A: Để thực hiện nhiệm vụ này chúng tôi đã photo cho nhóm A mỗi học sinh một bản “Tài liệu hướng dẫn học sinh tự học bơi”. Nội dung “tài liệu hướng dẫn học sinh tự học bơi” như sau:  Dụng cụ chuẩn bị cho học bơi: Quần, áo bơi. Kính bơi. Phao để hỗ trợ cho tập kỹ thuật động tác tay, chân...( phao trái tim)  Qui trình tự học bơi
Cho dù là dạy bơi hay tự học bơi, tất cả đều phải tuân thủ theo nguyên tắc đi từ dễ đến khó, từ đơn giản đến phức tạp, trước mỗi buổi tập phải khởi động thật kĩ và tập lần lượt theo thứ tự các bài tập (BT) sau. BT 1: Tập làm quen với nước BT 2: Tập hít vào và thở ra trong nước BT 3: Tập nổi trong nước BT 4: Tập lướt nước BT 5: Tập quạt chân BT 6: Tập quạt tay BT 7: Tập phối hợp quạt tay chân BT 8: Tập phối hợp quạt tay chân với thở BT 9: Tập xuất phát BT10: Tập quay vòng BT11: Tập đứng nước.  Những điều cần chú ý khi tự học bơi Tránh những thói quen không tốt trong bơi lội, đó là: Bơi khi đói, bơi ngay sau khi ăn no, vận động quá sức sau đó bơi ngay, bơi sau khi uống rượu, bia trước khi bơi, không khởi động trước khi bơi. Tập bơi với trang phục không phù hợp Tâp bơi trong lúc người bị cảm lạnh Tập bơi ở nước quá sâu Tập bơi ở vùng nước chảy xiết Tập bơi ở sông, hồ, biển chỉ có một mình Trong quá trình tập bơi không nên mặc áo phao để hỗ trợ nổi, vì khi bỏ phao ra thì người không nổi được, mà tự mình phải làm nổi trước khi học các động tác kỹ thuật khác.  Những nguyên tắc tự học bơi Học sinh phải tuyệt đối tuân thủ theo sự hướng dẫn của giáo viên, không tùy tiện ra khỏi khu vực quản lý của giáo viên. Phải đảm bảo tốt những qui định của hồ bơi.
Phải khởi động và tập trên cạn thật kỹ mới xuống nước. Khi đi tắm sông, hồ, không đi một mình, không đến những nơi nước sâu nguy hiểm...  Các động tác khởi động trước khi học kỹ thuật bơi + Bài tập khởi động chung Xoay các khớp theo thứ tự: Cổ tay kết hợp cổ chân, xoay khuỷu tay, vai, hông, đầu gối. Ép dọc, ép ngang + Bài tập khởi động chuyên môn Đập chân trườn sấp: Ngồi trên mặt bể hai chân duỗi thẳng, nâng chân cách mặt đất khoảng 40cm , người ngả ra phía sau, hai tay chống đất sau đó đưa chân lên xuống. (Ảnh minh họa) Đạp chân ếch: Ngồi trên mặt bể hai chân duỗi thẳng, co chân đưa gót chân về sát mông, bàn chân gập hình bàn cuốc rồi xoay sang hai bên (khoảng cách giữa 2 gót chân lớn hơn khoảng cách giữa 2 đầu gối) rồi giữ chân bàn quốc đap rộng sang 2 bên ra trước, gần hết quãng đường thi duỗi thăng cổ chân khép sát 2 chân. (Ảnh minh họa)
Các bài tập ép dẻo, làm căng cơ để tránh bị chuột rút trong lúc bơi (Ảnh minh họa)  Tập làm quen với nước Đây là bước rất quan trọng, giúp cho người tập bơi không sợ nước, không sặc nước và ổn định cơ thể trong nước. Gồm các động tác và bài tập sau: + Tập lên, xuống bể, tập đứng lên, ngồi xuống trong nước. + Tập nín thở úp mặt trong nước, tay chân thả lỏng (tập lặp lại nhiều lần). + Tập hít hơi vào trên không, thở ra bằng miệng trong nước, sau đó cả bằng miệng và bằng mũi trong nước.
Tập thở ra trong nước bằng miệng  Tập nổi trong nước Đây là giai đoạn có tính quyết định trong quá trình học bơi. Nếu người nào tập nổi tốt trong nước là coi như đã biết bơi 50%, nếu người nào nổi trong nước kém thì tập bơi rất khó khăn. Cho nên trước khi tập bơi phải tập nổi trong nước cho tốt, với các động tác và bài tập sau: + Bám 2 tay vào thành bể và tập nổi người trong nước: Hít thật sâu tạo cho lượng không khí vào phổi nhiều, sau đó từ từ úp mặt xuống nước, cơ thể tạo thành một mặt phẳng nổi trên nước, đặc biệt cơ thể thả lỏng, lúc này 2 tay không bám thành bể nữa, cơ thể nổi bồng bềnh trên mặt nước. Để thành công ta nên thực hiện lặp lại nhiều lần, tập ở hồ nước cạn trước sau đó tập ở hồ nước sâu hơn + Tập nổi hình phao câu cá. Tập ở bể lớn. Đây là động tác bổ trợ rất tốt cho tập nổi, đặc biệt đối với những người ít nổi. Cách thực hiện như sau: Người ở tư thế đứng thẳng hít thật sâu, sau đó từ từ ngồi xuống, 2 tay ôm bó gối và đạp chân xuống đáy bể để cơ thể từ từ nổi lên, người giữ thăng bằng. Tư thế người nổi lên như một phao câu cá, xem hình bên.
Động tác nổi hình phao câu cá (ảnh minh họa) + Tập nổi hình phao câu cá, sau đó nằm nổi dang tay chân: Động tác này làm giống như hình bên, nhưng sau đó dang 2 tay, 2 chân dang ngang, để cơ thể tiếp tục nổi trên mặt nước + Tập nổi hình sao trên mặt nước ba bốn người trở lên: Đây là động tác bổ trợ tốt cho tập nổi và kết hợp với làm động tác quạt chân trườn sấp, đây cũng là động tác thả lỏng ở cuối mỗi tiết học bơi đấy. (Ảnh sưu tầm)