Sáu vấn đề chính trong thỏa thuận Brexit

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:4

Thêm vào BST

Báo xấu

27
lượt xem 4
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Ngày 23-6-2016, nước Anh tổ chức trưng cầu dân ý về việc ở lại hay ra khỏi EU với tỷ lệ phiếu “ra khỏi” là 51,9%, “ở lại” là 48,1%. Kết quả này đã dẫn đến việc Thủ tướng Anh kích hoạt điều 50, Hiến chương EU, khởi động tiến trình Brexit. Sau gần 2 năm tích cực đàm phán, đến cuối năm 2018, Anh và EU đã đạt được thỏa thuận để Anh rời EU.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Sáu vấn đề chính trong thỏa thuận Brexit

VẤN ĐỀ QUỐC TẾ SÁU VẤN ĐỀ CHÍNH TRONG THOẢ THUẬN BREXIT Phúc Tiến * Tóm tắt: Tóm tắt. Ngày 23-6-2016, nước Anh tổ chức trưng cầu dân ý về việc ở lại hay ra khỏi EU với tỷ lệ phiếu “ra khỏi” là 51,9%, “ở lại” là 48,1%. Kết quả này đã dẫn đến việc Thủ tướng Anh kích hoạt điều 50, Hiến chương EU, khởi động tiến trình Brexit. Sau gần 2 năm tích cực đàm phán, đến cuối năm 2018, Anh và EU đã đạt được thoả thuận để Anh rời EU. Tuy nhiên, bản thoả thuận lại bị Quốc hội Anh bác bỏ và thời hạn Brexit liên tục bị kéo dài vì một số điểm không nhận được sự đồng thuận. Ngày 17.10.2019 với quyết tâm cao độ của tân Thủ tướng Borris Johnson, những vướng mắc đã được tháo gỡ, Anh và EU đã đạt được sự thống nhất về bản thoả thuận để nước này rời EU đúng hạn. Tuy nhiên, ngày 19.10, thay vì bỏ phiếu thông qua thoả thuận, Quốc hội Anh lại bỏ phiếu thông qua đề xuất buộc Thủ tướng Anh phải lùi thời hạn Brexit tới 31.1.2020. Vậy những nội dung của bản thoả thuận là gì? Và tại sao chúng lại liên tục bị bác bỏ? Từ khoá: Brexit, thoả thuận, điều khoản chốt chặn. Abstract: On 23rd of June, 2016, Britain held a referendum of staying in or getting out of EU with the voter ratio of 48,1% and 51,9% respectively, which resulted in the fact that British Prime Minister activated Article 50 of the EU Charter and initiated the Brexit process. Having negotiated for nearly two years, and by the end of 2018, the UK- EU agreement was reached that the UK would leave EU. Although the agreement was rejected by the British Parliament and the Brexit term was repeatedly extended because of some misunderstandings. On October 17th, 2019, with the high determination of New Prime Minister Borris Johnson, all the problems were lifted up, UK and EU have unanimously reached the agreement that UK will leave EU on time. On October 19th, however, instead of voting through the agreement, British parliament voted through the proposal to force the British Prime Minister to delay Brexit deadline until January 31st 2020. And what is the content of the agreement then? And why was it rejected? Keywords: Brexit, agreement, closing clause Bản thoả thuận gần 600 trang đề cập Anh); vùng lãnh thổ Gibralta của Anh ở đến tất cả các vấn đề sau 46 năm gắn bó Tây Ban Nha; các căn cứ của Anh ở Síp. giữa Anh và EU, trong đó nổi lên 6 vấn Trong 6 vấn đề trên, thì vấn đề biên giới đề chính. Đó là các vấn đề về quá trình giữa Cộng hoà Ailen và Bắc Ailen là gai góc chuyển tiếp; các quyền công dân; nghĩa nhất, gây ra nhiều ý kiến bất đồng nhất. vụ tài chính và các vấn đề liên quan đến 1. Quá trình chuyển tiếp. biên giới giữa phần lãnh thổ của Anh với Theo kế hoạch ban đầu, khoảng thời các vùng lãnh thổ khác là thành viên EU. gian này kéo dài 21 tháng, bắt đầu từ ngày Cụ thể là biên giới giữa Cộng hoà Ailen 30/3/2019, khi Vương quốc Anh rút khỏi (thành viên EU) và Bắc Ailen (thuộc EU. Nhưng do tình trạng hai bên không thể * Trường ĐH KD&CN Hà Nội Tạp chí 109 Kinh doanh và Công nghệ Số 04/2019
VẤN ĐỀ QUỐC TẾ đi đến một thỏa thuận về mối quan hệ mới đến gần 7 trang để nêu giải pháp đối với nào, nên Thủ tướng Anh đã đề xuất kéo dài quyền của các công dân hai phía. Sau đó thời gian. Từ đó, thoả thuận đã thống nhất mới tới các đề mục quan trọng khác, liên xác định quá trình chuyển tiếp sẽ kéo dài quan đến quy chế cho Ailen và Bắc Ailen đến 31/12/2020. Thời gian này nhằm tạo (2,5 trang); nghĩa vụ tài chính (4 trang); điều kiện cho Anh và EU tiến hành thương các vấn đề khác còn lại (2 trang). Quyền lượng về các mối quan hệ tương lai. Nó công dân là vấn đề dễ đàm phán nhất trong cũng cho phép các chính phủ, người dân số những vấn đề chính của Brexit, nhưng và doanh nghiệp thích ứng với cuộc sống lại gặp phải khó khăn khi Anh tuyên bố hậu Brexit. Dự thảo thoả thuận cũng nêu những công dân EU tới nước này sau ngày rõ, trong thời kỳ chuyển tiếp, Anh sẽ tiếp Brexit sẽ được đối xử khác, tức là sẽ không tục tham gia thuế quan và thị trường chung có quá trình chuyển tiếp. Điều này trái với EU, đồng thời tôn trọng các quy tắc của quan điểm của EU. Philippe Lamberts, EU về sự di chuyển tự do của hàng hoá, nghị sĩ của châu Âu, người tham gia giải vốn, dịch vụ và lao động. Ngoài ra, Dự quyết Brexit, cho biết: “Quyền công dân sẽ thảo thoả thuận cũng quy định, tuỳ theo là một vấn đề đàm phán và chúng tôi muốn tình hình, quá trình chuyển tiếp có thể giữ vững lập trường rằng điều khoản mới được kéo dài thêm 1 hoặc 2 năm. Tức là có chỉ có hiệu lực sau khi giai đoạn chuyển thể kéo dài đến 31/12/2022. tiếp chấm dứt”. Nói cách khác, EU muốn 2. Các quyền công dân. Anh thực hiện “một giai đoạn chuyển tiếp Theo thống kê, hiện có khoảng hơn 3 giữ nguyên hiện trạng” cho đến cuối năm triệu công dân EU đang sinh sống và làm 2020, để những công dân của mình đến việc tại Anh và 1,2 triệu công dân Anh ở Anh vẫn đủ điều kiện hưởng các quyền EU. Vấn đề đặt ra là phải đảm bảo quyền lợi hiện nay cho đến mốc thời gian vừa nêu. của những công dân này. Theo thoả thuận Bất đồng nêu trên sẽ là một trở ngại đã ký, công dân EU và Anh, cũng như các mà Anh và EU cần giải quyết để đạt được thành viên gia đình họ, có thể tiếp tục sinh thỏa thuận chuyển tiếp. Thỏa thuận này sẽ sống, làm việc và học tập bình đẳng với cho hai bên thời gian để chuẩn bị ứng phó người dân sở tại theo luật pháp tương ứng. với những tác động sâu xa của việc chấm Nó bao gồm tất cả công dân đến Anh và EU dứt cuộc hôn nhân kéo dài 46 năm qua. trước khi quá trình chuyển tiếp kết thúc. 3. Hoá đơn tài chính. Các quyền lợi về y tế, lương hưu, lợi ích về Các thành viên Liên minh châu Âu đều an sinh- xã hội cũng sẽ được duy trì. coi việc giải quyết vấn đề tài chính là điều Mọi thương thảo giữa hai bên được kiện tiên quyết để mở các cuộc đàm phán ưu tiên trước hết cho sự thuận tiện cư trú, về tương lai mối quan hệ giữa Anh và EU. lao động và sinh hoạt của người dân, điều Brussels khẳng định khối này sẽ không này được thể hiện trong văn kiện “Báo bước vào các cuộc đàm phán về thương cáo chung của những người đàm phán EU mại trong tương lai cho đến khi London và Vương quốc Anh về các tiến bộ trong thực hiện đầy đủ nghĩa vụ tài chính đã cam giai đoạn 1 cuộc đàm phán về việc Anh kết của một nước thành viên. rời EU trong trật tự theo điều 50, Hiến Nghĩa vụ tài chính gồm nhiều nội chương EU” của EU. Văn kiện này dài dung, trong đó có những nội dung chính, 15 trang, trong đó vấn đề về các quyền như: Các nghĩa vụ đóng góp của Anh công dân được đặc biệt ưu tiên khi dành trong EU từ trước, nhưng đến nay chưa Tạp chí 110 Kinh doanh và Công nghệ Số 04/2019
VẤN ĐỀ QUỐC TẾ đóng góp hết; các khoản nợ của Ngân 1968 tới năm 1998) giữa những người nhận sách EU mà tất cả các thành viên, trong mình là người Ailen và những người nhận đó có Anh, đều phải có trách nhiệm; ngoài mình là người Anh, khiến hơn 3.500 người ra Anh cũng phải thực hiện việc đóng góp thiệt mạng. Xung đột chỉ dừng lại khi Thỏa cho ngân sách của khối trong quá trình thuận Thứ Sáu tốt lành (Good Friday) được chuyển tiếp tới năm 2020 đã được nhất trí ký kết năm 1998, qua đó cho phép dỡ bỏ cũng như tuân thủ những cam kết đối với mọi điểm kiểm tra biên giới giữa vùng Bắc các chương trình phát triển cho các nước Ailen và CH Ailen, đồng thời qui định cơ thành viên nghèo hơn, các khoản đóng quan lập pháp vùng Bắc Ailen hoạt động góp lương hưu và bảo lãnh Ngân sách với cấu trúc chia sẻ quyền lực giữa cả 2 của EU, v.v. Lúc đầu, người ta dự đoán phe. Khi thảo luận về Brexit, cả Anh và EU hoá đơn Brexit mà Anh phải trả có thể lên đều lo ngại việc thiết lập đường biên giới đến 100 tỷ Euro. Còn Chính phủ Anh thì cứng trên đảo Ailen có thể làm tái diễn kịch nhiều lần khẳng định, nước này sẽ chỉ trả bản xung đột giữa phe ủng hộ CH Ailen khoảng 20 tỷ Euro cho việc tất toán các và phe ủng hộ Vương quốc Liên hiệp Anh khoản tài chính với EU. Sau nhiều vòng tại vùng Bắc Ailen, do đó đã thống nhất đàm phán, đến cuối năm 2018, Anh và EU loại bỏ khả năng này bằng cách đưa vào đã đạt được thỏa thuận. Theo đó, con số Dự thảo thỏa thuận Brexit một điều khoản, chính thức Anh phải trả “phí ly hôn” là 39 gọi là điều khoản “chốt chặn” (backstop). tỷ Bảng với việc thanh toán được giảm dần Theo điều khoản này, Anh sẽ ở lại liên hàng năm cho đến năm 2064. Điều này đã minh thuế quan và phải tuân thủ các quy gỡ bỏ một trong những rào cản chính cho định của EU cho tới khi hai bên đạt được tiến trình đàm phán về việc Anh rời EU. thỏa thuận mới nhằm tránh một đường Tuy nhiên, Anh cũng đe doạ nếu không biên giới hiện hữu giữa vùng Bắc Ailen đạt “thỏa thuận ly hôn” thì “chắc chắn sẽ và Cộng hòa Ailen. Đây chính là nguyên không có hóa đơn 39 tỷ Bảng Anh nữa”. nhân khiến thỏa thuận Brexit không được Về phần mình, Ủy ban Châu Âu (EC) cho Quốc hội Anh ủng hộ, do lo sợ Anh có thể biết Anh sẽ vẫn phải đóng góp vào ngân bị mắc kẹt vĩnh viễn trong thoả thuận, từ đó sách của EU ngay cả khi nước này rời đi ảnh hưởng đến tham vọng hình thành một mà không có bất cứ thỏa thuận nào. Hãng chính sách thương mại độc lập của Anh. Vì Roi-tơ dẫn lời báo The Mail cho biết nếu vậy, thỏa thuận này đã đẩy tiến trình Brexit Anh rời khỏi khối mà không có một thoả vào bế tắc sau ba lần bị Quốc hội Anh bác thuận thương mại, thì Chính phủ Anh chỉ bỏ, khiến bà May phải ra đi và Brexit phải phải thanh toán cho EU 9 tỷ Bảng, chứ hai lần gia hạn. không phải 39 tỷ Bảng. Lý do là sẽ không Tân Thủ tướng Anh Borris Johnson cũng có bất cứ khoản chi trả nào liên quan đến cho rằng điều khoản trên mang tính chia rẽ bất kỳ quá trình chuyển tiếp nào. cần phải loại bỏ. Còn EU vẫn giữ quan điểm 4. Vấn đề Bắc Ailen chốt chặn là cần thiết để tránh khôi phục một Ailen là một hòn đảo, trong đó vùng đường biên giới có thể kéo theo sự quay trở phía Bắc đảo (chiếm1/6 diện tích của đảo) lại cuộc chiến bè phái trên hòn đảo này. Tuy thuộc Anh, còn phía Nam đảo (chiếm 5/6 nhiên, EU cũng để ngỏ khả năng hủy bỏ điều diện tích đảo) là nước Cộng hoà Ailen khoản “chốt chặn”, nếu Chính phủ Anh đưa (thành viên EU). Người dân Bắc Ailen đã ra được một giải pháp thay thế có thể đáp trải qua 30 năm xung đột bạo lực (từ năm ứng “tất cả các mục tiêu”. Tạp chí 111 Kinh doanh và Công nghệ Số 04/2019
VẤN ĐỀ QUỐC TẾ Ngày 2/10, Anh đã gửi tới EU kế toàn trong lĩnh vực thuế, đấu tranh chống hoạch Brexit mới. Kế hoạch này đã được buôn lậu, gian lận, rửa tiền. các chuyên gia khẩn trương, tích cực thảo 6. Các căn cứ của Anh ở đảo Síp. luận và ngày 17/10 hai bên tuyên bố đã Hiện nay Cộng hòa Síp bị phân chia đạt được thỏa thuận. Theo đó, Bắc Ireland thành 4 phần: Vùng kiểm soát thực tế của vẫn sẽ nằm trong khu vực hải quan của Cộng hòa Síp, vùng chiếm đóng của Thổ EU, trong khi phần còn lại của nước Anh Nhĩ Kỳ, Green Line do Liên Hiệp quốc sẽ rút khỏi EU. Điều này đồng nghĩa với kiểm soát và 2 vùng căn cứ có chủ quyền việc người dân sẽ bị yêu cầu kiểm tra thủ thuộc Anh. Nicosia là thủ đô duy nhất trên tục khi đi qua vùng biển Irish. Tuy vậy thế giới còn bị phân chia cho đến nay. Quốc hội Anh vẫn chưa xem xét thoả Tương tự như vùng lãnh thổ Gibralta, thuận này, mà lại yêu cầu lùi Brexit. 2 vùng căn cứ có chủ quyền thuộc Anh ở 5. Vấn đề Gibralta Síp cũng cần có quy chế rõ ràng, vì Síp là Gibraltar là vùng lãnh thổ hải ngoại thành viên của EU, còn Anh thì không còn thuộc Vương quốc Liên hiệp Anh và Bắc nằm trong tổ chức này. Dự thảo thoả thuận Ireland, nằm gần cực Nam bán đảo Iberia, đã thống nhất yêu cầu không để xảy ra tình giáp Tây Ban Nha ở phía Bắc. Diện tích 6,5 trạng chia rẽ hay tước đoạt quyền lợi của km², dân số khoảng 32 nghìn người. Trong 11.000 người dân đảo Síp sinh sống và làm một thời gian dài, hai thế lực đế quốc hùng việc trong các khu căn cứ quân sự thuộc mạnh Anh và Tây Ban Nha đã tranh giành chủ quyền của Anh. Nó nhằm đảm bảo nhau sự thống trị của vùng đất này. Sau này rằng luật pháp của EU sẽ tiếp tục áp dụng Tây Ban Nha yêu cầu trả lại Gibraltar, vốn ở các khu căn xứ này, bao gồm thuế quan, dĩ nước này đã từ bỏ vào năm 1713 theo hàng hoá, nông nghiệp, hải sản và các quy Hiệp ước Utrecht. Các hoàng đế Tây Ban định kiểm dịch thực vật và thú y. Nha đã nhiều lần tìm cách giành lại chủ Tóm lại, với nỗ lực của mình, cựu Thủ quyền Gibraltar nhưng không thành công. tướng Theresa May đã đạt được những Với việc lâu nay Tây Ban Nha tuyên kết quả trong việc cùng với EU xây dựng bố chủ quyền đối với vùng lãnh thổ bản thoả thuận Brexit. Tuy nhiên, một số Gibralta, các bên đã tìm cách tháo gỡ vấn đề trong bản thoả thuận không làm căng thẳng trong tương lai. Trong bối vừa lòng các nghị sĩ Anh, buộc bà phải từ cảnh Anh ra khỏi EU, nhưng Gibralta lại chức. Tới lượt mình, tân Thủ tướng Borris tiếp giáp với Tây Ban Nha, thành viên của Johnson, với ý chí và quyết tâm của mình, EU, nên cần có quy chế rõ ràng cho vùng muốn tháo gỡ nút thắt này. Việc Anh và lãnh thổ này. Dự thảo thoả thuận cung EU đạt được thoả thuận ngày 17.10 tưởng cấp sự hợp tác giữa Tây Ban Nha và Anh đã kết thúc chuỗi thời gian đầy biến động về các quyền của công dân, về hàng hoá, trên chính trường nước Anh để cuộc chia môi trường, cảnh sát, hải quan, cũng như tay với EU được suôn sẻ sau 46 năm cùng các vấn đề khác. Tạo cơ sở cho sự hợp tác chung một khối, nhưng xem ra câu chuyện hành chính để có được sự minh bạch hoàn dài kỳ vẫn chưa thể chấm dứt. Nguồn: - Những kịch bản trong cuộc khủng hoảng Brexit, AFP/Reuters, TTXVN, 9/2019 - Tiến trình Brexit đối mặt với nhiều thách thức, RFI,Sputniknews, TTXVN, 9/2019 - Trở ngại lớn nhất của Brexit, TTXVN, Singapore, 10/2019. Ngày nhận bài: 20/10/2019 Tạp chí 112 Kinh doanh và Công nghệ Số 04/2019