Sổ tay dành cho thẩm phán: Phần 2

PHẨN TH Ứ NĂM<br /> <br /> PHẨN KINH TẾ<br /> <br /> I. THỦ TỤC XÉT xử Sơ THẨM vụ ÁN<br /> ■<br /> <br /> ■<br /> <br /> k in h tề<br /> <br /> I. T H Ụ L Ý V Ụ Á N K IN H T Ể<br /> 1.1. Nhận đơn kiện<br /> <br /> Điều 1 P L T T G Q C V A K T quy định. "C á nhân, pháp nhân, theo thủ<br /> <br /> tục dư pháp luật quy định, có quyền khiỷi kiện vụ án kinh tế đê yêu cấu Toà<br /> án báo vệ quyền và lợ i ích hợp plìáp của mình<br /> <br /> Như vậy, khởi kiện vụ án<br /> <br /> kinh tế là quyển của cá nhân hoặc pháp nhân có quyền hoặc lợi ích hợp pháp<br /> bị vi phạm hay tranh chấp. Viện kiểm sát không có quyền khởi tố vụ án kinh<br /> tế. Toà án cũng không thể tự mình đưa các tranh chấp kinh tế giữa các tổ<br /> chức, cá nhân ra để giải quyết. Toà án chi giải quyết tranh chấp kinh tế khi<br /> được một hoặc các bên yêu cầu.<br /> Để thực hiện quyền khởi kiện của mình, đương sự phải làm đơn kiện<br /> và nộp tại Toà án có thấm quyền. Đơn kiện phải được làm dưới hình thức<br /> vản bản và phải gồm các nội dung chủ yếu sau: a/ ngày, tháng, nâm viết<br /> đơn; b/ Toà án được yêu cầu giải quyết vụ án; c/ tên của nguyẻn đơn, bị đom;<br /> d/ địa chi của nguyên đơn, bị đơn; trong trường hợp không rõ địa chỉ của bị<br /> đơn thì ghi địa chỉ nơi có trụ sở hoặc cư trú cuối cùng của bị đơn; đ/ tóm tắt<br /> nội dung tranh chấp, giá trị tranh chấp; e/ quá trình thương lượng của các<br /> bên; g/ các yêu cầu để nghị Toà án xem xét, giải quyết.<br /> Đơn kiện phải do nguyên đơn hoặc người đại diện hợp pháp của<br /> nguyên đơn ký. Nếu nguyên đơn là cá nhân thì chính người này ký đơn kiện.<br /> Nếu nguyên đơn là pháp nhân thì người ký đơn kiện là người đại diện theo<br /> pháp luật của pháp nhân được quy định trong quyết định thành lập pháp<br /> nhân hoậc trong điểu lệ của pháp nhân. Nguyên đơn là cá nhân, người đại<br /> diện theo pháp luật của pháp nhân có thê ủy quyền cho người khác ký đơn<br /> kiện và tham gia tố tụng tại Toà án. V iệc uỷ quyền phải bằng vấn bản, trong<br /> đó xác định rõ phạm vi uỷ quyền và thời hạn uỷ quyền. Nếu bẻn uỷ quyền là<br /> pháp nhân thì giấy uỷ quyển phải có chữ ký của người đại diện theo pháp<br /> <br /> 405<br /> <br /> luật của pháp nhân và phải đóng dấu của pháp nhân. Nếu bên uỷ quyền là cá<br /> nhân thì phải có chữ ký của người này và đóng dấu xác nhận của U ý ban<br /> nhân dân cấp xã hoặc cúa cơ quan công chứng.<br /> Kèm theo đơn kiện phái có các tài liệu chứng minh cho yêu cầu cùa<br /> nguyên đơn. Tuỳ từng loại tranh chấp kinh tê mà Toà án có thể yêu cầu<br /> nguyên đơn nộp các giấy tờ, tài liệu khác nhau. Cụ thể là:<br /> * Đ ối với tranh chấp hợp đồng kinh tế, nguyên đơn thường phải nộp<br /> kèm đơn kiện vãn bản hợp đồng, các phụ lục hợp đồng (nếu có), hoá đơn,<br /> chứng từ, giấy biên nhận; những giấy tờ, tài liệu nhằm xác định địa vị pháp<br /> lý của nguyên đơn như quyết định (hoặc giấy phép) thành lập pháp nhân,<br /> giấy chứng nhận đãng ký kinh doanh; những giấy tờ nhằm xác định tư cách<br /> pháp lý của người đại diện cho nguyên đơn ký đơn kiện như quyết định bổ<br /> nhiệm (hoặc biên bản bầu) người đại diện theo pháp luật, giấy uỷ quyền,<br /> biên bản phân công còng tác giữa các chức danh quản lý pháp nhân.<br /> * Đ ối với tranh chấp giữa cõng ty với thành viên của công ty hoặc giữa<br /> các thành viên của công ty liên quan đến thành lập, hoạt động, giải thể công<br /> ty thì tuỳ trường hợp cụ thể mà Toà án yêu cầu nguyên đơn nộp giấy chứng<br /> nhận đăng ký kinh doanh, điều lệ hoạt động của công ty, danh sách thành<br /> viên (đối với công ty T N H H , công ty hợp danh), danh sách cổ đône sáng lập<br /> (đối với công ty cổ phần) hoặc sổ đăng ký thành viên, sổ đăng ký cổ đông,<br /> biên bản bầu chức danh quản lý công ty, biên bán định giá tài sản góp vốn<br /> của thành viên, biên bản các cuộc họp của cơ quan quản lý công ty liên quan<br /> đến nội dung đang tranh chấp.<br /> * Đ ối với tranh chấp liên quan đến việc mua bán cổ phiếu, trái phiếu<br /> nguyên đơn có thể nộp những giấy tờ xác định quyền sở hữu cổ phiếu, trái<br /> phiếu; hợp đồng mua bán cổ phiếu, trái phiếu; những hoá đơn chứng từ liên<br /> quan đến viộc thanh toán tiển mua bán cổ phiếu, trái phiếu...<br /> Đơn kiện phải được nộp cho Toà án trong thời hạn pháp luật quy định.<br /> Đơn kiện có thể được nguyên đon nộp trực tiếp tại Toà án hoặc gửi qua<br /> đường bưu diện.<br /> 1.2. Xem xét hồ sơ khơi kiện<br /> <br /> K h i nhận được đơn kiện, người có thẩm quyền quyết định thụ lý vụ<br /> kiện phải xem xét kỹ đưn kiên và các giấy tờ liên quan để quyết định thụ lý<br /> hay không thụ lý vụ kiện. K h i xem xét hồ sơ khởi kiện, Thẩm phán phải lưu<br /> ý xem xét các điểu kiện để thụ lý vụ án kinh tế, cụ thê là:<br /> <br /> 406<br /> <br /> a. NíỊUỜi khởi kiện phái cớ quyên khời kiện<br /> Đế làm rõ nội dung này, trước hết Thẩm phán phái xem người khòi<br /> kiện phái có tư cách chú thê pháp lý đế khới kiện (phái có năng lực hành vi<br /> tố tụng).<br /> Trong các vụ án kinh tế, người có quyền khới kiện chỉ có thế là các cá<br /> nhãn, pháp nhân (Điều 20 P L T T G Q C V A K T ). Thực tiễn eiãi quyết các tranh<br /> chấp kinh tế biết đến nhiểu trường hợp người khới kiện không có tư cách<br /> pháp lý để thực hiện quyền khởi kiện. V í dụ, đứng danh nghĩa nguyên đom<br /> đế khới kiện chi là các đơn vị phụ thuộc của pháp nhân, như chi nhánh, x í<br /> nghiệp, cửa hàng, phân xưởng, đội sán xuất, trạm, trại...<br /> V í dụ: Chi nhánh Ngân hàng Nông nghiệp và phát triển nông thôn cho<br /> bạn hàng vay vốn để phục vụ cho mục đích sản xuất, kinh doanh. K h i tranh<br /> chấp phát sinh và có nhu cầu giai quyết tại Toà án thì người đứng tên nguyên<br /> dơn dế khói kiện là Ngán hàng Nôna nghiệp và phát triển nông thôn Việt<br /> Nam chứ khôna phải là chi nhánh ngàn hàng. Tuy nhiên, Neân hàng Nông<br /> n g h iệ p<br /> <br /> và phát triển nông thôn Việt Nam có thể uỷ quyển cho một người nào<br /> <br /> đó tron» Chi nhánh, thường là Giám đốc chi nhánh ký đơn kiện và tham gia<br /> tố tụng. Trong trường hợp cụ thê này, Msân hàng Nông nghiệp và phát triển<br /> nông thôn Việt Nam đã thực hiện quyén khởi kiện cúa mình thỏng qua<br /> người đại diện.<br /> Người khởi kiện phải có các quyền và lợi ích hợp pháp giả thiết bị vi<br /> phạm và đang có tranh chấp. V í dụ: Một bên trong hợp đồng kinh tế bị bên<br /> kia vi phạm và gây thiệt hại dẫn đến tranh chấp.<br /> Có một sô' trường hợp người khởi kiện có đủ tư cách pháp lý để khởi<br /> kiện và trên thực tế có những quyển và lợi ích hợp pháp bị vi phạm nhưng họ<br /> có thế bị mất quyền khới kiện. Trong trường hợp này, Toà án trả lại đơn kiện<br /> cho người nộp đơn mà không thu lý vụ án.<br /> V í dụ: Theo quy định của Luật Thương mại thì khi có sự vi phạm hợp<br /> đồng trong hoạt động thương mai, trước hết bên bị vi phạm phải khiếu nại<br /> với bên vi phạm trong thời hạn khiếu nại do các bên thoả thuận hoặc pháp<br /> luật quy định. Nếu bên bị vi phạm không khiếu nại trong thời hạn khiếu nại<br /> thì mất quyền khởi kiện tại Toà án hoặc Trọng tài.<br /> <br /> b Vụ kiện thuộc thẩm quyên giải quyết của Toà án<br /> Về nguyên tắc, Toà án chí thụ lv những vụ kiện thuộc thẩm quyền giải<br /> quvết của mình. Nếu tranh chấp thuộc thám quyền giải quyết của hệ thống<br /> <br /> 407<br /> <br />