Sự hỗ trợ xã hội trong việc chăm sóc sức khỏe của gia đình nông thôn - Trịnh Hòa Bình

X· héi häc sè 2 (58), 1997 69<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Sù hç trî x· héi trong viÖc ch¨m sãc søc kháe<br /> cña gia ®×nh n«ng th«n<br /> TrÞnh Hßa B×nh<br /> <br /> Trong ®iÒu kiÖn kinh tÕ thÞ tr−êng ë n−íc ta hiÖn nay, viÖc ch¨m sãc søc kháe cña c− d©n<br /> n«ng th«n sau mét thêi gian khñng ho¶ng ®· dÇn dÇn ®−îc b¶m ®¶m, ®i vµo æn ®Þnh vµ ph¸t triÓn<br /> víi nh÷ng nÐt ®Æc tr−ng ®¸ng l−u ý sau ®©y:<br /> <br /> 1) Trong 10 n¨m §æi Míi, d©n c− nãi chung ®· quen dÇn víi vai trß cña gia ®×nh nh− lµ<br /> ®¬n vÞ s¶n xuÊt tù chñ, ®· vµ ®ang thÝch øng víi c¸c ®iÒu kiÖn c¹nh tranh ph¸t triÓn, th× ®ång thêi<br /> còng ®· thay ®æi quan niÖm vµ thãi quen tr«ng chê vµo Nhµ n−íc trong c¸c yªu cÇu phôc vô y tÕ,<br /> ch¨m sãc søc kháe ®Ó quay trë l¹i víi vai trß tÝch cùc vèn cã cña gia ®×nh trong c¸c quan hÖ nµy. Sù<br /> chuyÓn ®æi nµy cã ý nghÜa rÊt lín ®èi víi môc tiªu quèc gia ch¨m sãc søc kháe toµn d©n. Bëi khi<br /> trë l¹i víi vai trß cña m×nh, mçi gia ®×nh kh«ng cßn lµ ®èi t−îng h−ëng thô thô ®éng, mµ tham gia<br /> trùc tiÕp vµo c«ng viÖc nµy.<br /> <br /> 2) Nhê chÝnh s¸ch më cöa vµ sù c¹nh tranh trong kinh tÕ thÞ tr−êng, hÖ thèng ch¨m sãc<br /> søc kháe céng ®ång ë n«ng th«n ®· v−ît ®−îc lªn vµ cã ®ñ kh¶ n¨ng ®¸p øng vÒ c¨n b¶n nhu cÇu<br /> cña x· héi vµ cña mçi gia ®×nh trong c¸c dÞch vô y tÕ.<br /> <br /> 3) NÕu nh− trong suèt mÊy chôc n¨m bao cÊp vai trß ch¨m sãc søc kháe cña gia ®×nh ®· lu mê<br /> tr−íc hÖ thèng y tÕ nhµ n−íc, th× giê ®©y ®· nhËn thÊy mèi t−¬ng quan thÝch ®¸ng trong vai trß nµy:<br /> gia ®×nh, hÖ thèng y tÕ céng ®ång (nhµ n−íc vµ t− nh©n) cïng hîp thµnh mét hÖ thèng g¾n bã, bæ sung<br /> cho nhau, t¹o ra nh÷ng ®iÒu kiÖn thuËn lîi nhÊt ®Þnh cho viÖc ch¨m sãc søc kháe con ng−êi.<br /> <br /> Tuy nhiªn, c¸c ®iÒu kiÖn kinh tÕ thÞ tr−êng ë n−íc ta còng lµm n¶y sinh nh÷ng vÊn ®Ò<br /> ®¸ng l−u ý :<br /> <br /> Thø nhÊt, tõ chÕ ®é kinh tÕ tËp trung, bao cÊp nhiÒu thËp kû chuyÓn sang kinh tÕ thÞ<br /> tr−êng trong mét thêi gian t−¬ng ®èi ng¾n, nhiÒu mèi quan hÖ ch−a ®−îc ®iÒu chØnh ®ång bé tõ<br /> c¸c cÊp qu¶n lý kh¸c nhau, cho nªn ®· g©y ra nhiÒu ®iÒu bÊt hîp lý, thËm chÝ lµ bÊt c«ng trong ®êi<br /> sèng x· héi, ¶nh h−ëng trùc tiÕp ®Õn mét sè ®«ng d©n c−. Ch¼ng h¹n, hµng chôc triÖu ng−êi ®·<br /> tham gia chiÕn tranh, ®· mÊt ®i mét phÇn lín søc lùc, nay gÆp khã kh¨n trong ®êi sèng, trong c¸c<br /> yªu cÇu ch¨m sãc søc kháe khi kh«ng cßn ®−îc bao cÊp; mét sè chÝnh s¸ch x· héi cã liªn quan ®·<br /> trë nªn v« nghÜa tr−íc møc t¨ng gi¸ sinh ho¹t vµ dÞch vô x· héi, nãi riªng lµ c¸c dÞch vô y tÕ, nh−<br /> mÊy n¨m nay.<br /> <br /> Thø hai, tõ mét ®Êt n−íc nghÌo, kinh tÕ tËp trung, sù tÝch lòy cña tuyÖt ®¹i bé phËn c¸c<br /> gia ®×nh hÇu nh− kh«ng cã g× ®¸ng kÓ, nay chuyÓn sang kinh tÕ thÞ tr−êng, ®a sè c− d©n n«ng th«n<br /> kh«ng cã néi lùc kinh tÕ riªng, do ®ã gÆp rÊt nhiÒu khã kh¨n trong ®êi sèng, ®Æc biÖt lµ khi bÞ èm<br /> ®au, bÖnh tËt.<br /> <br /> Thø ba, sù ph¸t triÓn cña kinh tÕ thÞ tr−êng tÊt yÕu dÉn ®Õn sù chªnh lÖch giµu nghÌo<br /> cµng râ. Bªn c¹nh mét bé phËn nhá c− d©n giµu lªn th× còng cã mét bé phËn c− d©n vÉn cßn ®ang<br /> l©m vµo t×nh tr¹ng nghÌo khã vµ c¸c tÇng líp nghÌo sÏ t¨ng dÇn lªn nÕu kh«ng cã nh÷ng gi¶i ph¸p<br /> ®iÒu chØnh cÇn thiÕt cña Nhµ n−íc. §©y l¹i chÝnh lµ sù trë ng¹i cho ph¸t triÓn bÒn v÷ng vµ æn ®Þnh<br /> x· héi. Víi c¸c n−íc ph¸t triÓn, tr¶i qua hµng thÕ kû, cïng víi nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn cao vµ hiÖn<br /> <br /> <br /> <br /> Bản quyền thuộc Viện Xã hội học. www.ios.org.vn<br /> 70 Sù hç trî x· héi trong viÖc ch¨m sãc søc kháe ...<br /> <br /> ®¹i, hÖ thèng an sinh x· héi (trong ®ã cã y tÕ) cña hä còng dÇn dÇn ph¸t triÓn nh− mét yÕu tè b¶o<br /> ®¶m sù æn ®Þnh x· héi. ë n−íc ta th× ng−îc l¹i, tõ nh÷ng ®iÒu kiÖn an sinh x· héi ®· ®¹t ®−îc<br /> trong mét thêi gian dµi, cïng víi viÖc xãa bao cÊp, ¸p dông c¬ chÕ thÞ tr−êng, ®a sè c¸c gia ®×nh<br /> n«ng th«n l©m vµo t×nh tr¹ng kh«ng ®−îc b¶o trî x· héi nãi chung, vÒ y tÕ nãi riªng, trong khi hä<br /> kh«ng cã néi lùc vËt chÊt tÝch lòy ®Ó tù lo toan nh÷ng yªu cÇu nµy. Thùc tÕ ®êi sèng hiÖn nay ®ang<br /> chøa ®ùng nhiÒu ®iÒu bøc xóc trong c¸c yªu cÇu ch÷a trÞ bÖnh tËt. NhiÒu gia ®×nh trong c¸c tÇng<br /> líp nghÌo vµ rÊt nghÌo (chiÕm kho¶ng 30% d©n c−) ®· ph¶i bã tay chÊp nhËn sè phËn kh¾c nghiÖt<br /> v× kh«ng cã tiÒn ch÷a trÞ.<br /> <br /> Tr−íc thùc tr¹ng nµy, nh÷ng n¨m gÇn ®©y ®· xuÊt hiÖn vµ dÇn dÇn ph¸t triÓn c¸c tæ chøc tõ<br /> thiÖn, c¸c quü tõ thiÖn nh»m t¹o ra sù hç trî x· héi ®èi víi nh÷ng tr−êng hîp gÆp c¶nh ngé bÊt h¹nh,<br /> nãi riªng lµ c¸c tr−êng hîp bÞ bÖnh tËt nan y. GÇn ®©y, ë mét sè ®Þa ph−¬ng (nh− Hµ Néi, thµnh phè<br /> Hå ChÝ Minh...) ®· thùc hiÖn viÖc cÊp sæ b¶o hiÓm y tÕ miÔn phÝ cho c¸c gia ®×nh nghÌo. §ã lµ nh÷ng<br /> sù hç trî tÝch cùc cña x· héi nh»m gióp c¸c gia ®×nh cã thªm ®iÒu kiÖn thùc hiÖn vai trß ch¨m sãc søc<br /> kháe cña m×nh. Nh−ng ph¶i ch¨ng lµ ®· ®ñ víi nh÷ng sù hç trî lÎ tÎ, tù ph¸t nh− vËy, thay v× ph¶i cã<br /> mét chÝnh s¸ch x· héi nh»m t¹o ra mét hÖ thèng trî gióp x· héi thèng nhÊt?<br /> <br /> Tõ nh÷ng suy nghÜ nh− vËy, chóng t«i t×m hiÓu sù hç trî x· héi ë n«ng th«n ®ång b»ng ®èi<br /> víi c¸c gia ®×nh trong vai trß ch¨m sãc søc kháe cña hä.<br /> <br /> ë tÇm chiÕn l−îc quèc gia, víi viÖc tham gia Héi nghÞ quèc tÕ vÒ ch¨m sãc søc kháe ban ®Çu<br /> vµ Tuyªn ng«n Alma Ata tõ n¨m 1978, víi viÖc triÓn khai 7 ch−¬ng tr×nh y tÕ lín (Tiªm chñng më<br /> réng; Chèng suy dinh d−ìng; Phßng chèng sèt rÐt; Phßng chèng bÖnh lao; Phßng chèng bÖnh phong;<br /> Phßng chèng bÖnh b−íu cæ vµ D©n sè - KÕ ho¹ch hãa gia ®×nh), Nhµ n−íc ta ®· kh¼ng ®Þnh nh÷ng nç<br /> lùc cña m×nh trong viÖc thùc hiÖn môc tiªu ch¨m sãc søc kháe toµn d©n. C¸c ch−¬ng tr×nh y tÕ nµy lµ<br /> sù hç trî rÊt tÝch cùc c¶ vÒ cung cÊp kiÕn thøc lÉn ®Çu t− ph−¬ng tiÖn vËt chÊt ®Ó gióp c¸c céng ®ång<br /> còng nh− tõng gia ®×nh thùc hiÖn thuËn lîi vai trß ch¨m sãc søc kháe cña m×nh. HiÖn nay c¸c gia ®×nh<br /> cã ng−êi bÞ bÖnh phong kh«ng cßn ph¶i bÊt lùc chÊp nhËn sè phËn nghiÖt ng· nh− tr−íc ®©y, hä ®−îc<br /> hç trî vÒ mäi mÆt ®Ó cã thÓ ch¨m sãc tèt nhÊt nh÷ng ng−êi th©n bÞ bÖnh; h«m nay c¸c bµ mÑ cã thÓ yªn<br /> t©m trong viÖc nu«i d−ìng con c¸i nhê sù hç trî cña c¸c ch−¬ng tr×nh tiªm chñng më réng, chèng suy<br /> dinh d−ìng... TÊt c¶ nh÷ng ®iÒu ®ã ®· t¹o ra thuËn lîi c¨n b¶n cho ho¹t ®éng phôc vô cña c¸c thÇy<br /> thuèc, cña hÖ thèng y tÕ céng ®ång nãi chung.<br /> <br /> HiÓn nhiªn lµ, sù hç trî x· héi nµy cña Nhµ n−íc ®èi víi c¸c céng ®ång d©n c− vµ c¸c gia<br /> ®×nh cã ý nghÜa rÊt lín vµ rÊt c¨n b¶n, phôc vô cho chiÕn l−îc ch¨m sãc søc kháe l©u dµi còng nh−<br /> tr−íc m¾t. Tuy nhiªn, trong ®iÒu kiÖn kinh tÕ thÞ tr−êng hiÖn nay, víi nh÷ng ®Æc ®iÓm nh− ®· nãi<br /> trªn, cßn rÊt cÇn nh÷ng sù hç trî cô thÓ, thiÕt thùc vÒ vËt chÊt ®Ó gióp c¸c gia ®×nh, ®Æc biÖt lµ<br /> tÇng líp nghÌo, thùc hiÖn tèt vai trß ch¨m sãc søc kháe cña m×nh: hÖ thèng trî gióp miÔn gi¶m chi<br /> phÝ y tÕ vµ b¶o hiÓm y tÕ.<br /> <br /> Trªn thùc tÕ, trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, chÕ ®é b¶o hiÓm y tÕ cïng nh÷ng sù trî gióp kh¸c<br /> nhau d−íi h×nh thøc miÔn gi¶m c¸c chi phÝ y tÕ ®èi víi c¸c tÇng líp d©n c− nghÌo ®· b¾t ®Çu ®−îc<br /> thùc hiÖn víi nh÷ng møc ®é kh¸c nhau tïy tõng ®Þa ph−¬ng. HiÖn nay chóng ta ®ang ¸p dông chÕ<br /> ®é "b¶o hiÓm y tÕ b¾t buéc" cho c¸c ®èi t−îng h−ëng l−¬ng nhµ n−íc vµ c¸c ®èi t−îng h−ëng chÝnh<br /> s¸ch −u ®·i do c¸c c¬ quan, tæ chøc t−¬ng øng tr¶ phÝ b¶o hiÓm. Thùc chÊt, ®©y còng chØ lµ mét<br /> kho¶n bao cÊp. Cßn l¹i, ®¹i ®a sè d©n c−, nÕu muèn cã b¶o hiÓm y tÕ th× ph¶i tù mua, ®−îc gäi lµ<br /> "b¶o hiÓm y tÕ tù do". Nh− c¸c cuéc kh¶o s¸t x· héi häc cña chóng t«i cho thÊy, nh÷ng ng−êi d©n<br /> n«ng th«n mua b¶o hiÓm y tÕ tù do chiÕm tû lÖ rÊt thÊp, gÇn nh− kh«ng ®¸ng kÓ. PhÇn lín d©n c−<br /> nghÌo ë n«ng th«n nhê vµo chÕ ®é miÔn gi¶m chi phÝ y tÕ dùa trªn c¬ së ®Ò nghÞ vµ x¸c nhËn cña<br /> chÝnh quyÒn ®Þa ph−¬ng (ñy ban nh©n d©n x·) vÒ hoµn c¶nh khã kh¨n, cÇn sù trî gióp.<br /> <br /> Râ rµng lµ, trong ®iÒu kiÖn kinh tÕ thÞ tr−êng ë n−íc ta hiÖn nay, khi cßn tån t¹i nhiÒu<br /> mèi quan hÖ "gië gi¨ng gië ®Ìn", kh«ng h¼n bao cÊp, kh«ng h¼n thÞ tr−êng, th× hÖ thèng an sinh x·<br /> <br /> Bản quyền thuộc Viện Xã hội học. www.ios.org.vn<br />  TrÞnh Hßa B×nh 71<br /> <br /> héi nãi chung, trong lÜnh vùc y tÕ nãi riªng, còng ch¾p v¸, kh«ng æn ®Þnh, kh«ng chñ ®éng. §iÒu<br /> nµy g©y phøc t¹p cho c«ng viÖc cña hÖ thèng y tÕ nhµ n−íc, ®Æc biÖt lµ ë c¬ së, ®ång thêi lµ mét c¶n<br /> trë trong viÖc thùc hiÖn sù hç trî x· héi ®Ó c¸c céng ®ång còng nh− mçi gia ®×nh cã thÓ thùc hiÖn<br /> tèt h¬n vai trß ch¨m sãc søc kháe cña m×nh, mµ ®iÒu nµy l¹i lµ c¨n b¶n ®Ó thùc hiÖn môc tiªu quèc<br /> gia "søc kháe cho toµn d©n". C¸c cuéc kh¶o s¸t trong ch−¬ng tr×nh Bamak« do ViÖn X· héi häc tiÕn<br /> hµnh n¨m 1994 cã thÓ cho ®«i nÐt ph¸c th¶o hiÖn tr¹ng nµy.<br /> <br /> Tr−íc hÕt, trong ®iÒu kiÖn n«ng th«n ®ång b»ng, c¸c ®èi t−îng ®−îc miÔn gi¶m chi phÝ y tÕ<br /> ë c¸c c¬ së y tÕ nhµ n−íc ph©n bè rÊt réng trong h¬n m−êi nhãm d©n c− kh¸c nhau - trÎ em, ng−êi<br /> giµ, th−¬ng binh, th©n nh©n gia ®×nh liÖt sü, ng−êi tµn tËt, ng−êi nghÌo, thÊt b¸t mïa mµng, c¸c<br /> nh©n viªn y tÕ vµ b¹n bÌ cña hä, c¸c c¸n bé x·, vµ tÊt nhiªn lµ nh÷ng ng−êi cã mua b¶o hiÓm y tÕ<br /> th× c¬ quan b¶o hiÓm chi tr¶ cho hä. Tuy nhiªn, c¸c gia ®×nh cã ng−êi ®−îc miÔn gi¶m chi phÝ y tÕ<br /> l¹i chiÕm tû lÖ kh¸ thÊp (16,1%) trong c¶ 4 huyÖn ®−îc kh¶o s¸t, cßn lý do ®Ó miÔn gi¶m th× chñ<br /> yÕu lµ th−¬ng binh, th©n nh©n gia ®×nh liÖt sü, ng−êi tµn tËt mÊt kh¶ n¨ng lao ®éng.<br /> <br /> B¶ng 1 : Hé gia ®×nh cã ng−êi ®−îc miÔn gi¶m chi phÝ y tÕ (%)<br /> <br /> Vò Th− KiÕn X−¬ng Yªn Phong HiÖp Hßa Chung<br /> (Th¸i B×nh) (Th¸i B×nh) (Hµ B¾c) (Hµ B¾c)<br /> Cã ®−îc miÔn gi¶m 16,4 20,3 12,1 15,6 16,1<br /> Lý do thø 1:<br /> - Gia ®×nh liÖt sÜ 11,9 15,4 9,7 12,5 12,7<br /> - Th−¬ng binh 35,7 13,5 12,9 17,5 20,0<br /> - Ng−êi tµn tËt 2,4 1,9 0,0 0,0 1,2<br /> - Cã b¶o hiÓm y tÕ 50,0 69,2 77,4 70,0 66,1<br /> Lý do thø 2:<br /> - Gia ®×nh liÖt sÜ 14,3 14,3 0,0 60,0 21,7<br /> - Th−¬ng binh 14,3 0,0 0,0 0,0 4,3<br /> - Cã b¶o hiÓm y tÕ 71,4 85,7 100,0 40,0 73,9<br /> Nguån: Nghiªn cøu Bamac«, ViÖn X· héi häc, 1994.<br /> <br /> ViÖc miÔn gi¶m ®−îc thùc hiÖn rÊt kh¸c nhau kh«ng chØ gi÷a c¸c ®Þa ph−¬ng, mµ cßn gi÷a<br /> c¸c cÊp bÖnh viÖn. Ch¼ng h¹n, ë tr¹m y tÕ x·, nãi chung cã kho¶ng mét nöa sè ng−êi ®−îc hái nãi<br /> r»ng hä kh«ng ph¶i tr¶ tiÒn vµ gÇn mét nöa ph¶i tr¶ 100%; nh÷ng ng−êi ph¶i tr¶ mét nöa tiÒn<br /> ch÷a trÞ chØ chiÕm tû lÖ rÊt thÊp (1,9%). ë bÖnh viÖn huyÖn th× c¸c tû lÖ nµy thay ®æi h¼n vµ t−¬ng øng<br /> lµ 35,7%, 40,5% vµ 23,8%. Néi dung miÔn gi¶m còng cã nh÷ng sù kh¸c biÖt t−¬ng tù. Ch¼ng h¹n, ë<br /> tr¹m y tÕ x· phÇn lín kh«ng ph¶i tr¶ tiÒn kh¸m bÖnh, nh−ng tiÒn thuèc vµ c«ng ®iÒu trÞ th× rÊt Ýt<br /> ng−êi ®−îc miÔn gi¶m. ë bÖnh viÖn huyÖn th× ng−îc l¹i, nh÷ng ng−êi ®−îc miÔn hoµn toµn tiÒn thuèc<br /> chiÕm tû lÖ trªn mét nöa, 17,6% ®−îc miÔn tiÒn kh¸m bÖnh, cßn c¸c tr−êng hîp kh¸c ®Òu chiÕm tû lÖ<br /> thÊp - tõ 2 ®Õn 7,8% (xin xem b¶ng 2 d−íi ®©y). Lý do chñ yÕu gi¶i thÝch cho ®iÒu nµy còng dÔ hiÓu: chi<br /> phÝ y tÕ ë bÖnh viÖn huyÖn kh«ng nhá ®èi víi d©n c−, cho nªn th−êng th× chØ nh÷ng ng−êi cã b¶o hiÓm<br /> y tÕ, cã chÕ ®é −u ®·i míi hay ®Õn bÖnh viÖn ®iÒu trÞ, hä chiÕm ®a sè trong bÖnh nh©n ë ®©y.<br /> <br /> RÊt ®¸ng l−u ý ë ®©y lµ nh÷ng sù kh¸c biÖt lín cña hÇu hÕt c¸c chØ b¸o vÒ trî gióp miÔn<br /> gi¶m c¸c chi phÝ ch¨m sãc søc kháe, ph¶n ¸nh t×nh h×nh kh«ng æn ®Þnh, mang tÝnh tù ph¸t tïy<br /> theo mçi ®Þa ph−¬ng, ®Æc biÖt lµ ë cÊp x·. Ch¼ng h¹n, trong khi ë Yªn Phong chØ cã 20% ®−îc miÔn<br /> gi¶m mét nöa cßn 80% kh«ng ®−îc miÔn gi¶m, th× ë c¸c huyÖn cßn l¹i trong mÉu kh¶o s¸t chØ cã<br /> c¸c tr−êng hîp ®−îc miÔn gi¶m hoµn toµn vµ kh«ng ®−îc miÔn gi¶m, kh«ng cã c¸c tr−êng hîp<br /> miÔn gi¶m mét nöa. ë bÖnh viÖn huyÖn Yªn Phong kh«ng cã tr−êng hîp miÔn gi¶m hoµn toµn,<br /> trong khi ë c¸c huyÖn kh¸c l¹i cã c¸c tû lÖ tõ 26,7% ®Õn 50,0%. Kh«ng cã c¸c cø liÖu thÝch hîp nµo<br /> cho phÐp gi¶i thÝch nh÷ng sù kh¸c biÖt nµy: tÊt c¶ lµ do c¸c quy ®Þnh cña mçi n¬i vµ theo "th«ng<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Bản quyền thuộc Viện Xã hội học. www.ios.org.vn<br /> 72 Sù hç trî x· héi trong viÖc ch¨m sãc søc kháe ...<br /> <br /> lÖ" ®· tù ph¸t h×nh thµnh. V× vËy, trªn c¬ së c¸c kÕt qu¶ kh¶o s¸t, chØ cã thÓ ph¸c häa ®«i nÐt<br /> chung vÒ hÖ thèng trî gióp x· héi nµy nh− sau:<br /> <br /> - ë cÊp x·, sù miÔn gi¶m ®−îc ¸p dông rÊt kh¸c nhau bëi kh«ng cã quy ®Þnh chung. Th«ng<br /> th−êng th× tr¹m y tÕ x· kh«ng lÊy tiÒn kh¸m bÖnh, c¸c chi phÝ ®iÒu trÞ rÊt thÊp; tiÒn thuèc men th×<br /> tr¶ theo gi¸ th«ng th−êng nh− mua ë ngoµi, hoÆc mang ®¬n tù ®i mua thuèc cña t− nh©n.<br /> B¶ng 2 : Néi dung miÔn gi¶m, % ý kiÕn tr¶ lêi.<br /> <br /> C¸c chØ b¸o Vò Th− KiÕn X−¬ng Yªn Phong HiÖp Hßa Chung<br /> (Th¸i B×nh) (Th¸i B×nh) (Hµ B¾c) (Hµ B¾c)<br /> ë tr¹m y tÕ x·:<br /> - MiÔn cho mäi ng−êi 89,5 86,4 0,0 100,0 80,8<br /> - MiÔn tiÒn thuèc 5,3 9,1 20,0 0,0 7,7<br /> - MiÔn tiÒn kh¸m ch÷a 5,3 4,5 60,0 0,0 9,6<br /> - Tr¶ 1 phÇn tiÒn thuèc 0,0 0,0 20,0 0,0 1,9<br /> ë bÖnh viÖn huyÖn:<br /> Møc 1:<br /> - MiÔn cho mäi ng−êi 5,9 8,7 0,0 0,0 5,9<br /> - MiÔn tiÒn thuèc 64,7 43,5 66,7 20,0 51,0<br /> - MiÔn tiÒn kh¸m ch÷a 11,8 17,4 0,0 60,0 17,6<br /> - Tr¶ 1 phÇn tiÒn thuèc 5,9 4,3 33,3 0,0 7,8<br /> - Gi¶m tiÒn kh¸m 0,0 13,0 0,0 0,0 5,9<br /> - Gi¶m tiÒn ®iÒu trÞ 5,9 0,0 0,0 0,0 2,0<br /> - Kh¸c 0,0 13,0 0,0 0,0 5,9<br /> - Kh«ng biÕt 5,9 0,0 0,0 20,0 3,9<br /> Møc 2:<br /> - MiÔn tiÒn kh¸m ch÷a 72,7 47,1 100,0 33,3 57,6<br /> - Tr¶ 1 phÇn tiÒn thuèc 18,2 23,5 0,0 66,7 24,2<br /> - Gi¶m tiÒn kh¸m 9,1 11,8 0,0 0,0 9,1<br /> - Gi¶m tiÒn ®iÒu trÞ 0,0 11,8 0,0 0,0 6,1<br /> - Kh«ng biÕt 0,0 5,9 0,0 0,0 3,0<br /> Nguån: Nghiªn cøu Bamac«, ViÖn X· héi häc, 1994.<br /> <br /> - Tõ cÊp bÖnh viÖn huyÖn trë lªn, ngoµi nh÷ng ng−êi cã b¶o hiÓm y tÕ ra, c¸c ®èi t−îng<br /> kh¸c ®−îc miÔn gi¶m mét phÇn hay hoµn toµn viÖn phÝ dùa trªn c¬ së ®Ò nghÞ vµ x¸c nhËn cña<br /> chÝnh quyÒn ®Þa ph−¬ng. Th«ng th−êng, ®−îc miÔn gi¶m tr−íc hÕt lµ th©n nh©n c¸c gia ®×nh liÖt<br /> sü, th−¬ng binh, ng−êi tµn tËt, c¸c hoµn c¶nh khã kh¨n ®Æc biÖt.<br /> <br /> - Do nhiÒu nguyªn nh©n, trong ®ã cã tr×nh ®é "v¨n hãa y tÕ" thÊp, viÖc mua b¶o hiÓm y tÕ<br /> tù do ch−a ph¸t triÓn ë n«ng th«n. V× vËy, ngoµi c¸c ®èi t−îng cã b¶o hiÓm y tÕ b¾t buéc, cßn l¹i ®a<br /> sè d©n c−, ®Æc biÖt lµ nh÷ng ng−êi kh«ng thuéc diÖn −u tiªn theo chÝnh s¸ch, chØ ®Õn bÖnh viÖn<br /> ®iÒu trÞ khi kh«ng cßn kh¶ n¨ng tù gi¶i quyÕt ë gia ®×nh vµ ë y tÕ céng ®ång c¬ së t¹i n¬i c− tró -<br /> tr¹m y tÕ x· vµ c¸c c¬ së y tÕ t− nh©n.<br /> <br /> Trong ®iÒu kiÖn hiÖn nay, ®a sè c− d©n n«ng th«n ®ang cßn cã nh÷ng h¹n hÑp vÒ kh¶ n¨ng<br /> vËt chÊt dµnh cho viÖc ch¨m sãc søc kháe, sù hç trî x· héi l¹i nhá nhoi, cho nªn cã sù thóc Ðp t©m lý<br /> khiÕn cho phÇn lín gia ®×nh cã xu h−íng cè g¾ng tù ch÷a trÞ cho ng−êi th©n tr−íc hÕt lµ t¹i nhµ vµ dùa<br /> vµo hÖ thèng y tÕ c¬ së. Tõ ®©y lu«n Èn chøa mèi ®e däa (vµ trªn thùc tÕ ®· tõng x¶y ra, ®Æc biÖt lµ ë<br /> c¸c vïng xa x«i, hÎo l¸nh): víi c¸c tr−êng hîp bÖnh nÆng th× th−êng lµ ®· chËm trÔ khi ®−a ®Õn ®iÒu<br /> trÞ ë c¸c c¬ së y tÕ cã kh¶ n¨ng ch÷a trÞ. §iÒu nµy kh«ng chØ tæn h¹i ®Õn søc kháe, sinh m¹ng cña con<br /> ng−êi, mµ cßn lµm t¨ng thªm g¸nh nÆng chi phÝ ®iÒu trÞ cho gia ®×nh vµ cho x· héi. Mét hÖ thèng trî<br /> gióp x· héi trong c¸c chi phÝ y tÕ ®−îc thiÕt kÕ tèt vµ ®iÒu chØnh hîp lý ®Ó t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c gia<br /> ®×nh, c¸c céng ®ång thùc hiÖn tèt vai trß ch¨m sãc søc kháe con ng−êi, nh− lµ nÒn t¶ng x· héi cña viÖc<br /> <br /> <br /> <br /> Bản quyền thuộc Viện Xã hội học. www.ios.org.vn<br />  TrÞnh Hßa B×nh 73<br /> <br /> thùc hiÖn môc tiªu søc kháe cho toµn d©n, ph¶i ch¨ng ®ang lµ mét ®ßi hái cña thùc tiÔn cuéc sèng<br /> trong ®iÒu kiÖn chuyÓn sang nÒn kinh tÕ hµng hãa nhiÒu thµnh phÇn ho¹t ®éng theo c¬ chÕ thÞ tr−êng<br /> víi ®Þnh h−íng x· héi chñ nghÜa cña chóng ta?<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Bản quyền thuộc Viện Xã hội học. www.ios.org.vn<br />