intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE

Sự kết hợp giữa phương pháp lịch sử và phương pháp lôgíc trong nghiên cứu lịch sử Triết học

Chia sẻ: Caygaolon Caygaolon | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:8

83
lượt xem
6
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Trong hệ thống phương pháp nghiên cứu lịch sử Triết học đã được khái quát và xác định sử dụng từ trước đến nay, sự kết hợp giữa phương pháp lịch sử và phương pháp logic được xem xét là một Phương pháp nghiên cứu đặc trưng một trong những phương thức quan trọng bậc nhất để nghiên cứu môn khoa học này.

Chủ đề:
Lưu

Nội dung Text: Sự kết hợp giữa phương pháp lịch sử và phương pháp lôgíc trong nghiên cứu lịch sử Triết học

TRifiT HOC, SO 6 (277), THANG 6 - 2014<br /> <br /> <br /> <br /> S i ; KET HOrP GIUA PHUDNG PHAP UCH SUf VA<br /> PHirONG PHAP LOGIC TRONG NGHIEN CUU UCH SUT TRIET HOC<br /> <br /> NGUYfiN DINH BAG ' ^^) ^^ ^flu Nghia. Lich sQ vd Idgic. Nxb Sach giao<br /> tinh tien, nhUng bUdc nhay vot va ca sU khoa Mac<br /> khoa MAO.- Lenin,<br /> . i/n^nHk<br /> wkNoi,<br /> ^AJ 1987,<br /> I Q«7tr.60.<br /> tr fin<br /> <br /> 44<br /> NGUYEN DINH B A C<br /> <br /> 2. ThUc te cho thay, h i u nhU mdn quan diem, tU tudng triet hoc khac<br /> khoa hoc nao cung c i n va cd the van nhau de tU dd, khai quat va rut ra quy<br /> dung su ket hdp chat che gifla phUdng luat phat trie'n cua triet hoc va Idgic ndi<br /> phap lich sd va phUdng phap Idgic. Neu tai cua qua trinh hinh thanh, phat<br /> chi sd dung phUdng phap lich sd thi trien cua cac he thd'ng triet hoc. PhUdng<br /> khdng the tha'y dUdc can ke ban chat phap lich sd ludn thich hdp vdi viec md<br /> van de, cdn neu chi ddn t h u i n sd dung ta va trinh bay cac sii kien, ndi dung<br /> phUdng phap Idgic thi khdng du cd sd de cac he thd'ng triet hoc; trong khi dd,<br /> n i m viing logic ay, cd khi cdn lam cho phUdng phap logic lai chiem Uu the<br /> van de trd thanh tU bien, trUu tUdng, trong viec khai quat va tim ra md'i lien<br /> trdng rdng. DUdng nhien, d tUng mdn he tat ye'u gifla cac sii kien va he thd'ng<br /> khoa hoc khac nhau, viec van dung sii triet hoc.<br /> ket hdp phUdng phap lich sd vdi phUdng Mat khac, muc tieu chung cua ca<br /> phap logic cung khac nhau, cd the phUdng phap lich sd l i n phUdng phap<br /> "nghieng" ve lich sd hoac Idgic. Lich sd logic la n h i m tim ra va tai hien dUdc<br /> triet hoc la khoa hoc nghien cUu sii ra quy luat cua lich sd triet hoc. Song, mdi<br /> ddi, van ddng va phat trien cd tinh quy phUdng phap lai cd nhflng dac thu, Uu<br /> luat cua cac tU tudng triet hoc va trdi khac nhau va sU ket hdp gifla chung<br /> nghien cUu Idgic ndi tai cua cac khuynh se khic phuc dUdc nhflng khiem khuyet<br /> hudng, cac he thd'ng triet hoc tieu bieu cua hai phUdng phap. Neu phUdng phap<br /> trong lich sd; do dd, khdng the tach rdi Idgic gidp cho viec nghien cdu lich sd<br /> lich sd vdi logic va cang khdng the triet hoc khdng hi sa da vao cac sii kien<br /> khdng ket hdp gifla phUdng phap lich ngiu nhien, bam sat tinh ta't ye'u qua<br /> sd va phUdng phap logic nhU mot trong cac sii kien va diln bie'n lich sd, thi<br /> nhflng phUdng phap cd ban hang diu. phUdng phap lich sd lai giup cho viec<br /> Tuy nhien, de sU ket hdp gifla hai phan tich Idgic tranh dUdc sii tU bien,<br /> phUdng phap nay trong nghien cUu lich dam bao tinh khach quan, chan thiic cua<br /> sd triet hoc mot each linh boat, khoa viec nghien cUu va giup cho chu the<br /> hoc va dUa lai hieu qua, theo quan diem nghien cdu cd the ddi theo tUng nac<br /> macxit, c i n dam bao nhflng yeu c i u cd thang trong sii phat trien cua dd'i tUdng.<br /> tinh nguyen t i c sau day: Trong nghien cUu lich sd triet hoc,<br /> Mdt Id, nhdn thac ddy du, sU thdng neu lam dung phUdng phap lich sd thi<br /> nhdt vd khde biet giaa phUdng phdp viec nghien cUu se rdi vao tinh trang<br /> lich sa vd phUdng phdp Idgic de ket hgp liet ke cac sii kien, tU lieu va nhflng<br /> chung mdt cdch linh hogt, bien chOng nhan to tat ye'u cung hi eudn theo ddng<br /> trong nghien cUu lich sa triet hgc. sii kien dd, trd nen md nhat, khdng<br /> Vdi tu each mot khoa hoc triet hoc, dung vdi ban chat vd'n cd cua nd. Trai<br /> lich sd triet hoc thdng qua viec md ta lai, neu thien ve phUdng phap logic se<br /> cac sii kien trong sU phat trien cua triet cd nhflng ket luan khdng phu hdp vdi<br /> hoc va trinh bay ndi dung cac he thd'ng nhflng sii kien hay cac trUdng hdp cu<br /> triet hoc, cac trUdng phai, hoc thuyet, the. Ching ban, neu chung ta nhat tri<br /> <br /> <br /> 45<br /> SUKET HOP GIUA PHUDNG P H A P LICH SlTvA PHUDNG P H A P LOGIC...<br /> <br /> cho ring, triet hoc Trung Qud'c cd dai Sau khi xac dinh dUdc quan niem<br /> khdng de cap de'n van de tii do cua mdi chu dao, sU ket hdp phUdng phap lich<br /> ca nhan eon ngUdi, ma chi chu y de'n sd va phUdng phap Idgic trong nghien<br /> con ngUdi xa hoi trong md'i quan he cUu lich sd triet hoc ddi hdi c i n tim ra<br /> t i n g bac, rang budc thi nhan dinh dd dUdc khai niem xua't phat va tai hien<br /> dudng nhu mau t h u i n vdi ly thuyet tii qua trinh lich sd cua dd'i tUdng, logic<br /> do, tu tai, "tieu dao" tuyet dd'i cua cua cac khai niem. Do dd, phai xac dinh<br /> Trang Td. trat tii Idgic cua cac khai niem, tdc la<br /> Hai la, khi ket hgp phUcfng phdp lich khai niem nao trUdc, khai niem nao<br /> sa vd phaong phdp Idgic trong nghien sau. Trong bd TU bdn, tvL khai niem<br /> ciiu lich sa triet hgc phdi xdc dinh duge xuat phat la "hang hda", C.Mac da tai<br /> yeu tddcfn gidn nhdt nhUng gia vai trb hien mot each khai quat lich sd chu<br /> quy dinh tdt cd tinh chdt, quan he nghia tU ban thdng qua trat tii Idgic cua<br /> trong todn bd tien trinh phdt trien eua cac khai niem: Hang hda tien te san<br /> ddi tugng. xuat lUu thdng qua trinh san xuat td<br /> Trong lich sd cua mdi hoc thuyet ban chu nghia. Khi nghien cdu mot hoc<br /> triet hoc, nhflng quan niem hay tU thuyet cu the trong lich sd triet hoc,<br /> tudng chu dao chinh la ye'u to' gifl vai trUde mot he thd'ng khai niem, cin xac<br /> trd chi phd'i toan bd hoc thuyet, quye't dinh dUdc trat tii logic cua cac khai<br /> dinh tinh chat dac trUng cua hoc niem va thdng qua do, tai hien "dien<br /> thuyet. De tim ra quan niem, tU tudng mao" va tim ra dUdc ban chat cua hoc<br /> chu dao cua mot hoc thuyet thi phUdng thuyet. Vi du: Khi tim hieu hoc thuyet<br /> phap Idgic chiem Uu the hdn so vdi Nho giao thdi Tien T i n , chiing ta cd the<br /> phUdng phap lich sd. Bdi le, phUdng thay trat tii Idgic cac khai niem cd ban<br /> phap Idgic giup cho chu the vUa tiep la: Nhan L l Chinh danh DUc tri.<br /> can dUdc ket cau, vUa tiep can dUdc lich Va, khi ddi theo ndi ham cua nhflng<br /> sd cua dd'i tUdng trong sii thd'ng nhat khai niem nay, chung ta se t h i y mot<br /> chat che, d cung mot thdi diem. De'n each cd ban ndi dung cua hoc thuyet.<br /> lUdt minh, viec xac dinh dUdc quan Viec xac dinh khdng dung trat tU logic<br /> niem, tU tudng chu dao cua mot hoc cua cac khai niem se gay ra sU thie'u<br /> thuyet se la mot trong nhflng dieu kien chinh xac trong viec diing lai, kien giai<br /> quan trong de dUa ra nhflng kien giai, va nhan dinh dd'i tUdng.<br /> ket luan phu hdp. Tuy nhien, cd nhflng Bdn Id, bdo ddm tinh chdn thiic<br /> trUdng hdp, vdi cung mot hoc thuyet, khdch quan cua sU kien khi ket hgp<br /> cac chu the lai cd sii liia chon quan phUcfng phdp lich sa vd phUOng phdp<br /> niem chu dao khac nhau. Sii khac nhau Idgic trong nghien cdu lich sa triet hgc.<br /> nay do binh dien, goc do, each thdc tiep T h i m dinh tinh dung sai cua sd<br /> can cua mdi chu the nghien cdu dUa lai. kien la mot khau e i n thiet, khdng the bd<br /> Ba la, cdn tim ra khdi niem xudt qua trong nghien cdu lich sd triet hoc.<br /> phdt vd tdi hien qud trinh lich sa cda PhUdng phap lich sd. cd chdc nang diing<br /> ddi tugng, Idgic cua cdc khdi niem. lai tien t n n h phat sinh, phat trien cua<br /> <br /> 46<br /> NGUYEN DINH B A C<br /> <br /> ddi tUdng thdng qua sU kien. Cdn Cd the se xay ra hai trUdng hdp: Mdt Id,<br /> phUdng phap logic cung can cU vao sii tU lieu khdng chan thiic hay sd dung<br /> kien de chUng minh va giai thich quy khdng dung chd; hai Id, quan diem dUa<br /> luat phat sinh, hinh thanh va phat trien ra khdng dung t i m , cin dUdc dieu<br /> cua dd'i tUdng cd dUdc do nhflng suy luan chinh lai.<br /> Idgic. Khi tham dinh nhflng sii kien lich Nhu vay, thUe chdt cua sU ket hgp<br /> sd va nhflng sU kien tU tudng trong lich phUdng phap lich sd va phUdng phap<br /> sd triet hoc thi phUdng tien hflu hieu Idgic trong nghien cdu lich sd triet hoc<br /> nha't la diia vao ngudn tU heu gd'c. la viec tim ra sU thd'ng nhat, nhflng ye'u<br /> De tham dinh tU heu, mot yeu ciu td phu hdp gifla hai phUdng phap de ket<br /> b i t budc vdi chu the nghien cdu la phai hdp chiing vdi nhau mot each linh hoat,<br /> sd dung dUdc ngdn ngfl cua tU heu. tren cd sd dam bao nhflng yeu ciu cd<br /> Chang ban, vdi cac hoc gia nghien cUu tinh nguyen t i c neu tren, tU dd dUa lai<br /> ve cac linh vUc cua triet hoc Trung nhflng hieu qua thiet thiic trong nghien<br /> Qudc cd, trung dai, viec sd dung dUdc cUu lich sd triet hoc.<br /> ngdn ngfl cua tU heu gd'c (tdc Han ngfl 3. Ve phUdng dien phUdng phap<br /> cd) la mot trong nhflng dieu kien quan luan, viec van dung sU ket hdp gifla<br /> trong bac nha't bao dam cho sU thanh phUdng phap lich sd va phUdng phap<br /> cdng cua viec nghien cdu. Bdi le, ne'u Idgic trong nghien cdu lich sd triet hoc,<br /> chi can cU vao tai lieu dich va nhflng trUdc bet cdn qudn triet, van dung linh<br /> ket qua nghien cUu da cd thi mac nhien, hogt cdc nguyen tdc eO bdn cua phep<br /> chiing ta da bd qua nhflng khdi ngudn bien chUng duy vdt.<br /> dot pha cho sii nghien cdu do dac thu Mot trong nhflng di san to Idn ma<br /> ngdn ngfl va van phong Han cd dem lai. cac nha kinh dien macxit de lai cho<br /> Ndm la, dam bdo sU thdng nhdt giaa nhan loai la phep bien chdng duy vat<br /> quan diem vd tU lieu khi ket hgp hat nhan cd't ldi cua triet hoc Mac<br /> phiidng phdp lich sa vd phUcfng phdp Lenin. Ban chat cua phep bien chdng<br /> Idgic trong nghien cau lich sa triet hgc. duy vat la vach ra tinh chat bien<br /> Su tho'ng nha't gifla quan diem va tU chUng cua the gidi, phat hien va khai<br /> heu la mot trong nhflng van de quan quat cac quy luat van dong, phat trien<br /> trong khi van dung sU ket hdp gifla cua tU nhien, xa hoi va tU duy; tren cd<br /> phUdng phap lich sd va phUdng phap sd dd rut ra he thd'ng cac nguyen ly,<br /> logic trong nghien cdu lich sd triet hoc. quy luat, nhflng cap pham tru dinh<br /> Su thd'ng nha't a'y dUdc the hien d chd, hudng cho boat ddng nhan thdc va cai<br /> nhflng tu heu dUdc sd dung la minh tao the gidi cua con ngUdi. Nghien cdu<br /> chiing cd tinh thuyet phuc cho quan lich sd triet hoc la mot boat ddng nhan<br /> diem da neu ra va ngUdc lai, quan diem thdc dac thu rat c i n quan triet va van<br /> dUdc dua ra la sU ket tinh cua tU heu. dung td't cac nguyen tac cd ban cua<br /> Ne'u cd bieu hien khdng an khdp gifla phep bien chdng duy vat dd la cac<br /> quan diem va tU lieu thi c i n cd sU tham nguyen t i c : Khach quan, toan dien,<br /> dinh t d hai phia tU lieu va quan diem, lich s^ cu the va phat trien.<br /> <br /> <br /> 47<br /> SUKET HDP GIUA P H U D N 6 PHAP LICH SlTVA PHUDNG P H A P LOGIC...<br /> <br /> Nguyen tdc khdch quan \a nguyen chi rd nhflng cd'ng hien va ban che cua<br /> tic cd ban d i u tien va la dac trdng nd. Ddng thdi, phai di sau vao nhflng<br /> quan trong cua phep bien chdng duy van de ban chat, biet tim ra dau la quan<br /> vat. Trong But ky triet hgc, V.I.Lenin da diem, tU tudng chu dao, chi phd'i toan bd<br /> coi "tinh khach quan cua sii xem xet" la hoc thuyet dd, tranh thai do gian ddn<br /> yeu to d i u tien cua phep bien chdng trong viec nghien cdu, danh gia.<br /> duy vat. Bdi le, tU dac trUng nay, ngUdi Phep bien chdng duy vat cdn yeu cau<br /> ta cd the rut ra cac dac trUng khac cua xem xet sU vat, hien tUdng trong sii van<br /> tu duy bien chdng duy vat. Quan triet ddng, phat trien, mau t h u i n va gin hen<br /> va van dung nguyen t i c khach quan vdi dieu kien lich sd cu the. Vi vay, khi<br /> khi ket hdp phUdng phap lich sd va ket hdp phUdng phap lich sd va phUdng<br /> phUdng phap Idgic trong nghien cUu phap Idgic trong nghien cdu lich sd triet<br /> lich sd triet hoc ddi hdi phai xuat phat hoc, chdng ta phai ddng thdi quan triet<br /> tu chinh ban than mdi trUdng phai, hoc va van dung sang tao cac nguyen tdc<br /> thuyet, quan diem, tU tudng trong lich phdt trien, nguyen tdc lich sa eu the;<br /> sd; phai phan anh trung thiic nhflng bdi cd nhU vay, chung ta mdi thay dUdc<br /> dac diem va ndi dung cd ban cua cac qua trinh phat sinh, phat trien cua lich<br /> trudng phai nhU chung vd'n cd, tranh sii triet hoc chinh la mot ddng chay lien<br /> thien kien, chu quan. tuc trong sii phat trien cua tU duy nhan<br /> Nguyen tdc todn dien ddi hdi phai loai. Mat khac, ban than khoa hoc lich<br /> xem xet sU vat, hien tUdng mot each sd triet hoc ddi hdi chung ta khi xem<br /> toan dien, trong mot chinh the thd'ng xet cac tU tudng triet hoc hay mot hoc<br /> nha't cua tat ca cac mat, ye'u td', bd phan, thuyet triet hoc nao dd khdng phai la de<br /> thudc tinh cung cac md'i lien he phd bie'n xem nd cd gi mdi so vdi hien nay, ma la<br /> va sii rang budc l i n nhau gifla chung cd gi mdi so vdi cac hoc thuyet trUdc<br /> trong ban than sii vat va gifla cac sii vat day. Them nfla, khoa hoc lich sd triet<br /> vdi nhau. Tuy nhien, nguyen t i c toan hoc cdn ddi hdi khi xem xet moi hoc<br /> dien cua phep bien chUng duy vat khdng thuyet triet hoc vdi tU each nhflng nac<br /> ddng nghia vdi sii cao bing, dan deu thang nhat dinh trong qua trinh nhan<br /> theo kieu "binh quan chu nghia"; ngUdc thdc the gidi, chung ta khdng dUdc phep<br /> lai, nd ddi hdi phai xac dinh va lam ndi hien dai hda nd, khdng gan ghep nhflng<br /> bat cai cd ban, cai quan trong nhat cua tU tUcing, quan diem ma nd khdng cd va<br /> sii vat, hien tUdng dd. Nghia la, toan khdng the cd, ma phai tim dUdc sii lien<br /> dien nhUng phai 90 trong tam, trong he gifla qua khd va hien tai, tha'y dUdc<br /> diem. Nguyen t i c toan dien dUdc van cdi ngudn lich sd va ca xu hUdng phat<br /> dung khi ket hdp phUdng phap lich sd trien cua nd.<br /> va phUdng phap logic trong nghien cdu Hai la, khi sa dung phUcfng phdp<br /> lich sd triet hoc dat ra cho chung ta yeu lich sii vd phUOng phdp Idgic trong<br /> ciu phai xem xet mot each td'ng the dac nghien cHu lich sa triet hgc cdn ket hgp<br /> diem va ndi dung cua mdi trUdng phai, vdi sii van dung linh hogt cdc phUOng<br /> mdi hoc thuyet triet hoc trong lich sd, phdp khde.<br /> <br /> 48<br /> NGUYEN DINH B A C<br /> <br /> Cac nha nghien cUu triet hoc da chi dac thu cua minh, vi du nhU khoa hoc<br /> ra rang, ne'u chung ta xac dinh dUdc lich sd, khao cd hoc, v.v.. Do vay, khi<br /> phUdng phap nghien cdu dung d i n cho ket hdp phUdng phap lich sd va phUdng<br /> bd mdn lich sd triet hoc thi cung khdng phap Idgic trorig nghien cUu lich sd<br /> cd nghia la viec nghien cdu tren eon triet hoc, chung ta c i n phan biet tinh<br /> dudng dd da tdi dich. Bdi le, mot doe lap tUdng dd'i cua nd vdi viec sd<br /> phUdng phap tu ban than nd, du cd dung phUdng phap nay trong nghien<br /> khoa hoc the nao di chang nfla, cung cdu cac mdn khoa hoc khac.<br /> khdng the quyet dinh trUdc dUdc mot Bdn la, khi sa dung phUOng phdp<br /> each hoan toan cac ket qua nghien cdu. lich sa vd phUcfng phdp Idgic trong<br /> Do do, dieu quan trong ma chung ta c i n nghien cdu lich sa triet hgc, cdn ket hgp<br /> chu y la c i n phai cd phUdng phap dung hai phUcfng phdp ndy mdt cdch mim<br /> d i n va kinh nghiem sd dung hdp ly, deo, linh hogt, khdng xem nhe hoac<br /> uyen chuyen. tuyet ddi hda bdt ky phUcJngphdp ndo.<br /> Mac du sU ket hdp phUdng phap lich Bdi le, ne'u xem nhe phUdng phap<br /> sd va phUdng phap Idgic dUdc xac dinh Idgic, tuyet dd'i hda phUdng phap lich sd<br /> la mot phUdng phap dac trUng trong se sa vao linh viic cua bd mdn lich sd.<br /> nghien cdu lich sd triet hoc, nhUng dd NgUdc lai, ne'u tuyet dd'i hda phUdng<br /> khdng phai la phUdng phap duy nhat. phap Idgic, coi thUdng phUdng phap lich<br /> Vi vay, chung ta c i n phai biet khai thac sd d l sa vao linh vUc cua chu nghia duy<br /> va van dung sU ket hdp phUdng phap vat bien chUng va chu nghia duy vat<br /> lich sd va phUdng phap logic mot each lich sd, hoac bd mdn Idgic hoc.<br /> linh hoat, sang tao vdi cac phUdng phap Lich sd triet hoc la mot "lau dai" do<br /> nghien cdu khac. Cd nhU vay, ket qua so, an chUa nhflng gia tri quy bau cin<br /> cua sii nghien cdu mdi dat hieu qua thUdng xuyen dUdc nghien cUu, khai<br /> cao, con dudng kham pha chan ly mdi thac va ke thUa. Viec xay diing "con<br /> nhanh chdng va chinh xac hdn. dudng" de di vao kham pha nhflng bi<br /> Ba la, cdn phdn biet tinh dde lap mat cua toa lau dai ay ludn c i n thiet<br /> tuang ddi cua phUcfng phdp lich sa vd va ddi hdi phai thUdng xuyen bd sung<br /> phUcfng phdp Idgic trong nghien ciiu nhflng ye'u td mdi. Mdi budc kham pha<br /> lich sa triet hgc vdi viec sa dung phUcfng d i n de'n mot thanh tiiu mdi cung chinh<br /> phdp ndy trong nghien cUu cdc mdn la luc phUdng phap dUdc bd sung them<br /> khoa hgc khde. de con dUdng kham pha ngay cang<br /> Thuc t i l n cho thay, ket hdp phUdng khoa hoc, hoan thien va hieu qua hdn.<br /> phap lich sd va phUdng phap logic hoan Trong he thd'ng cac phUdng phap<br /> toan khdng phai la phUdng phap nghien nghien cdu lich sd triet hpc da dUdc cac<br /> cdu rieng cd cua lich sd triet hoc. Trai nha nghien cdu khai quat va vach ra<br /> lai, nhieu mdn khoa hoc khac cung sd cho de'n nay, sU ket hdp gifla phUdng<br /> dung phudng phap nghien cdu nay, phap lich sd va phUdng phap Idgic v i n<br /> tham chi cd mdn khoa hoc cdn sd dung dUdc xac dinh la mot phUdng phap<br /> nd nhu mot phUdng phap nghien cdu nghien cUu dac trUng. •<br /> <br /> <br /> 49<br />
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

 

Đồng bộ tài khoản
2=>2