Sù PH¸T TRIÓN C¸C TIÓU VïNG KINH TÕ TØNH QU¶NG B×NH<br />
<br />
§inh Träng Thu<br />
<br />
<br />
T rong nh÷ng n¨m võa qua, nÒn kinh tÕ<br />
cña tØnh Qu¶ng B×nh ®· cã nh÷ng<br />
d©n Lµo. VÒ ®êng s¾t, cã ®êng s¾t B¾c - Nam<br />
ch¹y qua víi ga chÝnh lµ ga §ång Híi vµ nhiÒu<br />
chuyÓn biÕn tÝch cùc theo híng c«ng nghiÖp ga phô. VÒ ®êng biÓn, tiÓu vïng gi¸p biÓn<br />
hãa vµ hiÖn ®¹i hãa víi sù chuyÓn dÞch c¬ cÊu §«ng víi c¶ng Gianh. VÒ ®êng s«ng, cã s«ng<br />
kinh tÕ gi¶m dÇn tû träng c¸c ngµnh n«ng - Roßn, s«ng Lý, s«ng Dinh. VÒ ®êng hµng<br />
l©m - ng nghiÖp vµ t¨ng tû träng s¶n xuÊt kh«ng, cã s©n bay §ång Híi. Ngoµi ra, cßn cã<br />
c«ng nghiÖp, th¬ng m¹i, dÞch vô. VÒ mÆt c¸c ®êng tØnh lé, huyÖn lé, ®êng liªn x·, liªn<br />
l·nh thæ s¶n xuÊt, dùa trªn vÞ trÝ ®Þa lý, sù th«n.<br />
ph©n hãa vÒ ®iÒu kiÖn tù nhiªn vµ vÒ ®iÒu Tµi nguyªn ®Êt kh¸ tèt so víi c¸c khu vùc<br />
kiÖn kinh tÕ x· héi cña c¸c huyÖn miÒn nói vµ kh¸c trong tØnh, cã kh¶ n¨ng ph¸t triÓn ®îc<br />
c¸c huyÖn ven biÓn trªn ®Þa bµn tØnh Qu¶ng c¶ c©y l¬ng thùc, c©y thùc phÈm, c©y c«ng<br />
B×nh ®· h×nh thµnh c¸c tiÓu vïng kinh tÕ. nghiÖp dµi ngµy, ng¾n ngµy. TiÓu vïng cã<br />
- TiÓu vïng duyªn h¶i phÝa B¾c gåm: thµnh ®êng bê biÓn kh¸ dµi víi ng trêng réng<br />
phè §ång Híi vµ c¸c huyÖn Qu¶ng Tr¹ch, Bè hµng tr¨m h¶i lý víi nguån h¶i s¶n phong phó<br />
Tr¹ch. cã gi¸ trÞ kinh tÕ cao.<br />
- TiÓu vïng duyªn h¶i phÝa Nam gåm: TiÓu vïng lµ n¬i tËp trung nhiÒu c¬ së c«ng<br />
huyÖn Qu¶ng Ninh vµ huyÖn LÖ Thñy. nghiÖp lín cña tØnh nh nhµ m¸y xi m¨ng<br />
- TiÓu vïng miÒn nói phÝa T©y gåm: huyÖn Thanh §êng, g¹ch tuynel Ba §ån, ph©n bãn<br />
Tuyªn Hãa vµ huyÖn Minh Hãa. s«ng Gianh, nhµ m¸y ®êng,<br />
cã c¸c danh th¾ng næi tiÕng nh Phong Nha -<br />
1. TiÓu vïng duyªn h¶i phÝa B¾c KÎ Bµng, b·i t¾m §¸ Nh¶y...thuËn lîi cho<br />
TiÓu vïng duyªn h¶i phÝa B¾c cã diÖn tÝch ph¸t triÓn du lÞch.<br />
2.894 km2, chiÕm 35,9% tæng diÖn tÝch tù Nhê cã nh÷ng lîi thÕ ®ã nªn nÒn kinh tÕ<br />
nhiªn cña toµn tØnh vµ d©n sè n¨m 2010 lµ tiÓu vïng duyªn h¶i phÝa B¾c kh¸ ph¸t triÓn so<br />
497.116 ngêi chiÕm 58,5% tæng d©n sè cña víi c¸c tiÓu vïng kh¸c trong tØnh. Gi¸ trÞ s¶n<br />
tØnh Qu¶ng B×nh. TiÓu vïng gåm thµnh phè xuÊt (GTSX) cña tiÓu vïng liªn tôc t¨ng, n¨m<br />
§ång Híi, huyÖn Qu¶ng Tr¹ch vµ huyÖn Bè 2000 lµ 2.885 tû ®ång (69,9% GTSX cña c¶<br />
Tr¹ch. Thµnh phè §ång Híi cã chøc n¨ng lµ tØnh), n¨m 2005 lµ 6.251,5 tû ®ång (72%<br />
®« thÞ h¹t nh©n cña tiÓu vïng. GTSX cña c¶ tØnh) vµ n¨m 2010 lµ 16.435,9<br />
TiÓu vïng duyªn h¶i phÝa B¾c cã ®iÒu kiÖn tû ®ång (66% GTSX cña c¶ tØnh). Tèc ®é t¨ng<br />
giao th«ng rÊt thuËn lîi. VÒ ®êng bé cã quèc trëng kinh tÕ kh¸, c¬ cÊu kinh tÕ dÞch<br />
lé 1A, quèc lé 12A, nèi tiÓu vïng víi c¶ níc, chuyÓn theo xu híng gi¶m dÇn tû träng<br />
quèc lé 15 nèi tiÓu vïng víi huyÖn Tuyªn Hãa, ngµnh n«ng - l©m - nghiÖp, t¨ng tû träng<br />
Minh Hãa sang níc Céng hoµ d©n chñ nh©n ngµnh c«ng nghiÖp vµ dÞch vô.<br />
C¬ cÊu kinh tÕ theo gi¸ trÞ s¶n xuÊt tiÓu vïng duyªn h¶i phÝa B¾c<br />
Ngµnh §¬n vÞ 2000 2005 2010<br />
N«ng - l©m - ng nghiÖp % 25,1 19,8 20,6<br />
C«ng nghiÖp - x©y dùng % 38,7 46,2 34,0<br />
Th¬ng m¹i - dÞch vô % 36,2 34,0 45,4<br />
<br />
<br />
§inh Träng Thu. ThS., ViÖn §Þa lÝ nh©n v¨n.<br />
<br />
<br />
18<br />
TiÓu vïng duyªn h¶i phÝa B¾c lµ tiÓu vïng chiÕm 85% s¶n lîng cña c¶ tØnh. Trong<br />
träng ®iÓm s¶n xuÊt n«ng - l©m - ng nghiÖp nh÷ng n¨m gÇn ®©y, ho¹t ®éng nu«i trång thñy<br />
cña tØnh. Gi¸ trÞ s¶n xuÊt n«ng nghiÖp n¨m s¶n cña tiÓu vïng ph¸t triÓn kh¸ m¹nh. N¨m<br />
2000 lµ 723 tû ®ång (59 % GTSX n«ng nghiÖp 2010, diÖn tÝch mÆt níc nu«i trång thñy s¶n<br />
cña tØnh), n¨m 2005 lµ 1.237,8 tû ®ång (59 % ®¹t kho¶ng 2.000 ha víi s¶n lîng trªn 3.200<br />
GTSX n«ng nghiÖp cña tØnh) vµ n¨m 2010 lµ tÊn. Gi¸ trÞ s¶n xuÊt ngµnh thñy s¶n cña tiÓu<br />
3.390,5 tû ®ång (56,6 % GTSX n«ng nghiÖp vïng n¨m 2000 lµ 221,4 tû ®ång, n¨m 2005 lµ<br />
cña tØnh). 415,2 tû ®ång vµ n¨m 2010 lµ 1.206,6tû ®ång.<br />
- N«ng nghiÖp + C«ng nghiÖp - x©y dùng: TiÓu vïng duyªn<br />
GTSX n«ng nghiÖp n¨m 2000 lµ 419,7 tû h¶i phÝa B¾c còng lµ khu vùc träng ®iÓm vÒ<br />
®ång, n¨m 2005 lµ 713,7 tû ®ång vµ n¨m 2010 c«ng nghiÖp - x©y dùng cña tØnh Qu¶ng B×nh.<br />
lµ 3.390,5 tû ®ång. Trong 10 n¨m qua, s¶n xuÊt c«ng nghiÖp - x©y<br />
VÒ trång trät, s¶n xuÊt l¬ng thùc lµ thÕ dùng cã chiÒu híng ph¸t triÓn tèt. Gi¸ trÞ s¶n<br />
m¹nh cña tiÓu vïng. DiÖn tÝch c©y l¬ng thùc xuÊt ngµnh c«ng nghiÖp - x©y dùng n¨m 2000<br />
kho¶ng 23.280 ha, chiÕm 43,1% diÖn tÝch c©y lµ 1.117,1 tû ®ång (80% gi¸ trÞ s¶n xuÊt c«ng<br />
l¬ng thùc c¶ tØnh. C©y l¬ng thùc chÝnh vÉn nghiÖp - x©y dùng cña tØnh), n¨m 2005 lµ<br />
lµ lóa víi diÖn tÝch kho¶ng 21.090 ha, ng«, 2.887,8 tû ®ång (77% gi¸ trÞ s¶n xuÊt c«ng<br />
khoai, s¾n kho¶ng 2.170 ha. Ngoµi ra, cßn cã nghiÖp - x©y dùng cña tØnh) vµ n¨m 2010 t¨ng<br />
mét sè c©y thùc phÈm kh¸c nh rau, ®Ëu c¸c lªn 5.595,6 tû ®ång (60% gi¸ trÞ s¶n xuÊt c«ng<br />
lo¹i. DiÖn tÝch c©y c«ng nghiÖp chiÕm kho¶ng nghiÖp - x©y dùng cña tØnh).<br />
55,7% tæng diÖn tÝch c©y c«ng nghiÖp cña c¶ Víi lîi thÕ vÒ tµi nguyªn vËt liÖu x©y dùng<br />
tØnh. C©y c«ng nghiÖp gåm mÝa chiÕm 69,9%, (cao lanh, ®¸ èp l¸t, c¸t thñy tinh<br />
l¹c chiÕm 40%, võng chiÕm 53,8%, cao su c«ng nghiÖp s¶n xuÊt vËt liÖu x©y dùng ph¸t<br />
chiÕm 75%, hå tiªu chiÕm 41% s¶n lîng cña triÓn víi nh÷ng s¶n phÈm nh g¹ch tuynel,<br />
c¶ tØnh, chñ yÕu trång ë vïng nói phÝa t©y g¹ch Ceramic, g¹ch ngãi nung, cao lanh, xi<br />
huyÖn Bè Tr¹ch m¨ng. C¸c c¬ së s¶n xuÊt chÝnh nh: c¬ khÝ,<br />
vïng cã kho¶ng 1.594,5 ha chiÕm 57,3% diÖn bia, níc gi¶i kh¸t, vËt liÖu x©y dùng, chÕ biÕn<br />
tÝch c©y ¨n qu¶ cña c¶ tØnh. C¸c lo¹i c©y ¨n thùc phÈm, chÕ biÕn gç. Mét sè nhµ m¸y míi<br />
qu¶ chÝnh gåm cam, chanh, dõa, æi, døa. ®îc x©y dùng nh s¶n xuÊt bao b×, g¹ch èp<br />
Víi c¸c lîi thÕ vÒ diÖn tÝch ch¨n th¶, nguån têng, l¸t nÒn, nh«m ®Þnh h×nh...bíc ®Çu tiÕp<br />
thøc ¨n, c¬ së chÕ biÕn, thÞ trêng tiªu thô cËn mét sè c«ng nghÖ míi víi c¸c d©y chuyÒn<br />
ngµnh ch¨n nu«i cña tiÓu vïng kh¸ ph¸t triÓn. s¶n xuÊt hiÖn ®¹i. C¸c ngµnh tiÓu thñ c«ng<br />
- L©m nghiÖp nghiÖp ph¸t triÓn m¹nh, ®Æc biÖt trong c¸c<br />
S¶n xuÊt l©m nghiÖp cña tiÓu vïng tËp trung lÜnh vùc chÕ biÕn n«ng-l©m-thñy s¶n, s¶n<br />
chñ yÕu ë vïng nói phÝa t©y huyÖn Bè Tr¹ch. xuÊt hµng tiªu dïng phôc vô s¶n xuÊt ®êi<br />
Tæng gi¸ trÞ s¶n xuÊt l©m nghiÖp cña tiÓu vïng sèng nh©n d©n nhng quy m« nhá bÐ, s¶n<br />
®¹t 82,1 tû ®ång n¨m 2000, 108,9 tû ®ång n¨m xuÊt thñ c«ng lµ chñ yÕu, do vËy n¨ng suÊt<br />
2005 vµ 241,2 tû ®ång n¨m 2010. L©m nghiÖp lao ®éng thÊp, hiÖu qu¶ kinh tÕ cßn h¹n chÕ.<br />
cña tiÓu vïng chñ yÕu tËp trung vµo viÖc S¶n phÈm chñ yÕu ë d¹ng th«, nguyªn liÖu<br />
khoanh nu«i, b¶o vÖ, t¸i t¹o rõng. C«ng t¸c tiªu thô t¹i chç lµ chÝnh.<br />
giao ®Êt, giao rõng ®¹t kÕt qu¶ kh¶ quan, diÖn C¸c c¬ së c«ng nghiÖp tËp trung chñ yÕu ë<br />
tÝch rõng trång kh«ng ngõng t¨ng. thµnh phè §ång Híi, huyÖn Qu¶ng Tr¹ch vµ<br />
- Thñy s¶n däc theo quèc lé 1A cña huyÖn Bè Tr¹ch, nh<br />
TiÓu vïng duyªn h¶i phÝa B¾c cã ®êng bê nhµ m¸y ph©n vi sinh s«ng Gianh, xi m¨ng<br />
biÓn t¬ng ®èi dµi, nhiÒu cöa l¹ch, ng trêng Th¹ch Têng, g¹ch tuynel<br />
®¸nh b¾t réng lín, ng d©n cã truyÒn thèng xuÊt chñ yÕu khai th¸c t¹i ®Þa bµn ®Þa ph¬ng.<br />
®¸nh b¾t c¸ l©u ®êi, ®ã lµ nh÷ng thuËn lîi ®Ó C¸c ngµnh nh söa ch÷a tµu thuyÒn, s¶n xuÊt<br />
ph¸t triÓn ngµnh ng nghiÖp. S¶n lîng khai s¾t x©y dùng, khai th¸c c¸t, khai th¸c than<br />
th¸c cña tiÓu vïng ®¹t kho¶ng trªn 25.000 tÊn, bïn<br />
<br />
Nghiªn cøu §Þa lÝ nh©n v¨n, sè 1 (1) - Th¸ng 6/2013 19<br />
+ Th¬ng m¹i - dÞch vô: TiÓu vïng lµ khu tû n¨m 2010, chiÕm kho¶ng 70-80% tæng gi¸<br />
vùc cã ho¹t ®éng th¬ng m¹i, dÞch vô ph¸t trÞ s¶n xuÊt ngµnh dÞch vô, th¬ng m¹i cña<br />
triÓn h¬n h¼n so víi tiÓu vïng duyªn h¶i phÝa tØnh. HÖ thèng chî kh¸ ph¸t triÓn víi nh÷ng<br />
Nam vµ tiÓu vïng miÒn nói phÝa T©y, víi thµnh trung t©m th¬ng m¹i, siªu thÞ lín ë thµnh phè<br />
phè §ång Híi lµ trung t©m th¬ng m¹i, dÞch §ång Híi, víi c¸c chî næi tiÕng sÇm uÊt nh<br />
vô lín nhÊt tØnh Qu¶ng B×nh. Gi¸ trÞ s¶n xuÊt Ba §ån. Ngµnh du lÞch kh¸ ph¸t triÓn do cã lîi<br />
toµn ngµnh cña tiÓu vïng lµ 1.044,7 tû n¨m thÕ vÒ di s¶n thiªn nhiªn Phong Nha - KÎ<br />
2000 t¨ng lªn 2.125,9 tû n¨m 2005 vµ 7.449,8 Bµng, khu §¸ Nh¶y, vµ c¸c di tÝch lÞch sö.<br />
Mét sè chØ tiªu cña tiÓu vïng duyªn h¶i phÝa B¾c<br />
TT ChØ tiªu §¬n vÞ 2000 2005 2010<br />
DiÖn tÝch tù nhiªn km2 2.894,0 2.894,0 2.894.0<br />
1<br />
So víi toµn tØnh % 35,9 35,9 35,9<br />
D©n sè ngêi 455.819,0 481.192,0 497.116,0<br />
2<br />
So víi toµn tØnh % 56,8 58,0 58,5<br />
3 MËt ®é d©n sè ngêi/ km2 56,5 59,7 171,8<br />
GTSX CN-XD theo gi¸ hiÖn hµnh tû ®ång 1.117,1 2.887,8 5.595,6<br />
4<br />
So víi toµn tØnh % 80,0 77,0 60,0<br />
GTSX n«ng-l©m-ng theo gi¸<br />
tû ®ång 723,2 1.237,8 3.390,5<br />
hiÖn hµnh<br />
So víi toµn tØnh % 59,0 59,0 56,6<br />
5<br />
GTSX NN (gi¸ hiÖn hµnh) tû ®ång 419,7 713,7 1.942,7<br />
GTSX l©m nghiÖp (gi¸ hiÖn hµnh) tû ®ång 82,1 108,9 241,2<br />
GTSX thñy s¶n (gi¸ hiÖn hµnh) tû ®ång 221,4 415,2 1.206,6<br />
DÞch vô tû ®ång 1.044,7 2.125,9 7.449,8<br />
6<br />
So víi toµn tØnh % 69,0 75,0 77,9<br />
Tæng GTSX tû ®ång 2.885,0 6.251,5 16.435,9<br />
7<br />
So víi toµn tØnh % 69,9 72,0 66,0<br />
<br />
<br />
2. TiÓu vïng duyªn h¶i phÝa Nam nhá hÑp ven biÓn vµ gi¸p biÓn lµ c¸c cån<br />
TiÓu vïng duyªn h¶i phÝa Nam gåm c¸t.<br />
huyÖn Qu¶ng Ninh vµ huyÖn LÖ Thñy víi Tuy cã vÞ trÝ ven biÓn t¬ng tù nh tiÓu<br />
diÖn tÝch ®Êt tù nhiªn 2.601 km 2, chiÕm vïng duyªn h¶i phÝa B¾c nhng tiÓu vïng<br />
32,3% diÖn tÝch toµn tØnh; d©n sè n¨m 2010 duyªn h¶i phÝa Nam l¹i cã nÒn kinh tÕ kÐm<br />
lµ 227.372 ngêi, chiÕm 26,8% d©n sè toµn ph¸t triÓn h¬n. §iÒu kiÖn tù nhiªn cña tiÓu<br />
tØnh. TiÓu vïng cã vÞ trÝ phÝa b¾c gi¸p thµnh vïng duyªn h¶i phÝa Nam kh«ng thuËn lîi<br />
phè §ång Híi, phÝa nam gi¸p tØnh Qu¶ng b»ng tiÓu vïng duyªn h¶i phÝa B¾c (®Êt b¹c<br />
TrÞ, phÝa t©y gi¸p Céng hoµ d©n chñ nh©n mµu), c¬ së h¹ tÇng kÐm ph¸t triÓn. Gi¸ trÞ s¶n<br />
d©n Lµo vµ phÝa ®«ng gi¸p biÓn §«ng. ThÞ xuÊt cña tiÓu vïng n¨m 2010 lµ 4.497,9 tû<br />
trÊn Qu¸n Hµu thuéc huyÖn Qu¶ng Ninh ®ång vµ chØ chiÕm 18,1% tæng gi¸ trÞ s¶n xuÊt<br />
trong t¬ng lai sÏ trë thµnh thÞ x· thuéc tØnh toµn tØnh. N«ng nghiÖp lµ ngµnh s¶n xuÊt<br />
vµ cã thÓ xem lµ ®« thÞ h¹t nh©n cña tiÓu chÝnh cña tiÓu vïng. N¨m 2010, gi¸ trÞ s¶n<br />
vïng. Giao th«ng cña tiÓu vïng còng thuËn xuÊt n«ng nghiÖp cña tiÓu vïng chiÕm tíi<br />
lîi víi viÖc cã quèc lé 1A, ®êng s¾t B¾c - 44,1 % tæng gi¸ trÞ s¶n xuÊt toµn vïng. Tû<br />
Nam ch¹y qua, quèc lé 15. TiÓu vïng cã 3 träng c«ng nghiÖp - x©y dùng, dÞch vô -<br />
lo¹i ®Þa h×nh râ rÖt: phÝa t©y lµ nói, tiÕp ®ã th¬ng m¹i vÉn ë møc thÊp. ChuyÓn dÞch c¬<br />
lµ vïng ®åi tho¶i vµ sau lµ d¶i ®ång b»ng cÊu kinh tÕ diÔn ra chËm ch¹p.<br />
<br />
20 Nghiªn cøu §Þa lÝ nh©n v¨n, sè 1 (1) - Th¸ng 6/2013<br />
C¬ cÊu kinh tÕ theo gi¸ trÞ s¶n xuÊt, tiÓu vïng duyªn h¶i phÝa Nam<br />
Ngµnh §¬n vÞ 2000 2005 2010<br />
N«ng - l©m - ng nghiÖp % 47,3 38,9 44,1<br />
C«ng nghiÖp - x©y dùng % 22,4 33,0 25,1<br />
Th¬ng m¹i - dÞch vô % 30,3 28,1 30,8<br />
<br />
+ N«ng nghiÖp: Lóa lµ c©y trång chñ yÕu do hiÖn tîng c¸t bay, gi÷ v÷ng diÖn tÝch n«ng<br />
cña tiÓu vïng. DiÖn tÝch lóa n¨m 2010 kho¶ng nghiÖp hiÖn cã.<br />
21.000 ha, chiÕm 26% diÖn tÝch lóa toµn tØnh. MÆc dï cã vïng ven biÓn t¬ng tù nh tiÓu<br />
S¶n lîng lóa h»ng n¨m íc ®¹t 90.000 tÊn. vïng duyªn h¶i phÝa B¾c nhng ngµnh thñy s¶n<br />
DiÖn tÝch lóa cã xu híng gi¶m do chuyÓn sang cña tiÓu vïng kÐm ph¸t triÓn h¬n, víi s¶n lîng<br />
trång c©y thùc phÈm vµ c©y c«ng nghiÖp ng¾n thñy s¶n n¨m 2010 kho¶ng 7.700 tÊn vµ chØ<br />
ngµy nh l¹c, võng, mÝa, thuèc l¸. C©y c«ng b»ng 1/4 s¶n lîng thñy s¶n cña tiÓu vïng<br />
nghiÖp dµi ngµy nh cao su, hå tiªu, chÌ, cµ phª duyªn h¶i phÝa B¾c. ViÖc thiÕu c¸c ph¬ng tiÖn<br />
®îc trång chñ yÕu ë khu vùc phÝa t©y tiÓu ®¸nh b¾t xa bê, trang thiÕt bÞ ®¸nh b¾t cßn l¹c<br />
vïng. NhiÒu m« h×nh kinh tÕ trang tr¹i tèt, cho hËu ®· lµm gi¶m hiÖu qu¶ kinh tÕ cña khai th¸c<br />
hiÖu qu¶ kinh tÕ cao. HÖ thèng thñy lîi (hÖ h¶i s¶n xa bê. S¶n lîng nu«i trång thñy s¶n<br />
thèng thñy lîi Thîng Mü Trung) ®ang ®îc h»ng n¨m ®Òu t¨ng, n¨m 2000 lµ 620 tÊn, n¨m<br />
®Çu t x©y dùng sÏ lµ mét ®éng lùc míi thóc 2005 lµ 1.470 tÊn, n¨m 2010 lµ 2.720 tÊn.<br />
®Èy sù ph¸t triÓn cña n«ng nghiÖp. N«ng nghiÖp lµ ngµnh s¶n xuÊt chñ yÕu cña<br />
Ch¨n nu«i liªn tôc ph¸t triÓn, tæng ®µn gia tiÓu vïng nhng t¨ng trëng h»ng n¨m vÉn cßn<br />
sóc, gia cÇm t¨ng trung b×nh tõ 3% - 5 %/n¨m. chËm c¶ vÒ s¶n lîng lÉn gi¸ trÞ do cã nh÷ng<br />
TiÓu vïng duyªn h¶i phÝa Nam cïng víi tiÓu h¹n chÕ vÒ ®iÒu kiÖn tù nhiªn còng nh ®iÒu<br />
vïng duyªn h¶i phÝa B¾c lµ 2 khu vùc träng kiÖn kinh tÕ x· héi. ViÖc ®Çu t n©ng cÊp hÖ<br />
®iÓm ch¨n nu«i cña tØnh Qu¶ng B×nh. thèng thñy lîi chñ ®éng tíi tiªu h¹n chÕ nh÷ng<br />
C«ng t¸c b¶o vÖ, ch¨m sãc rõng phßng hé bÊt lîi cña ®iÒu kiÖn tù nhiªn, n©ng cÊp ph¬ng<br />
ch¾n c¸t ven biÓn ®îc chó träng. DiÖn tÝch tiÖn ®¸nh b¾t h¶i s¶n xa bê sÏ gióp tiÓu vïng<br />
rõng trång tËp trung ®¹t kho¶ng 1.000 ha/n¨m. khai th¸c ®îc thÕ m¹nh ven biÓn sÏ lµ nh÷ng<br />
ViÖc b¶o vÖ ch¨m sãc ph¸t triÓn rõng ®· gãp gi¶i ph¸p chñ yÕu ®Ó ph¸t triÓn ngµnh n«ng<br />
phÇn kh«ng nhá trong viÖc chèng sa m¹c hãa nghiÖp cña tiÓu vïng.<br />
Mét sè chØ tiªu cña tiÓu vïng duyªn h¶i phÝa Nam<br />
TT ChØ tiªu §¬n vÞ 2000 2005 2010<br />
DiÖn tÝch tù nhiªn km2 2.607,0 2.607,0 2.607,0<br />
1<br />
So víi toµn tØnh % 32,3 32,3 32,3<br />
D©n sè ngêi 227.868,0 227.269,0 227.372,0<br />
2<br />
So víi toµn tØnh % 28,4 27,4 26,8<br />
3 MËt ®é d©n sè ngêi/km2 87,4 87,2 87,2<br />
GTSX n«ng-l©m-ng tû ®ång 384,7 656,5 1.985,4<br />
So víi toµn tØnh % 31,3 31,4 33,2<br />
4 4.1. GTSX NN (gi¸ hiÖn hµnh) tû ®ång 318,4 533,8 1.618,8<br />
4.2. GTSX l©m nghiÖp (gi¸ hiÖn hµnh) tû ®ång 31,4 40,2 116,1<br />
4.3. GTSX thñy s¶n (gi¸ hiÖn hµnh) tû ®ång 34,9 82,5 250,5<br />
GTSX CN-XD (gi¸ hiÖn hµnh) tû ®ång 182,6 557,7 1.128,4<br />
5<br />
So víi toµn tØnh % 13,1 14,9 12,1<br />
DÞch vô tû ®ång 246,6 474,9 1.384,1<br />
6<br />
So víi toµn tØnh % 16,4 16,7 14,5<br />
Tæng GTSX tû ®ång 813,9 1.689,1 4.497,9<br />
7<br />
So víi toµn tØnh % 19,7 19,5 18,1<br />
<br />
<br />
Nghiªn cøu §Þa lÝ nh©n v¨n, sè 1 (1) - Th¸ng 6/2013 21<br />
+ C«ng nghiÖp - tiÓu thñ c«ng nghiÖp: kh«ng gi¸p biÓn. TiÓu vïng miÒn nói phÝa T©y<br />
C«ng nghiÖp cña tiÓu vïng tËp trung chñ yÕu cã ®Þa h×nh chñ yÕu lµ ®åi nói thÊp, ®é cao<br />
ë huyÖn Qu¶ng Ninh víi c¸c xÝ nghiÖp nh xi trung b×nh tõ 900 ®Õn 1.000 m. C¸c nhãm ®Êt<br />
m¨ng nh S¬n, xÝ nghiÖp chÕ biÕn gç Nam chñ yÕu cña tiÓu vïng lµ nhãm ®Êt ®á vµng,<br />
Long, xÝ nghiÖp ®ãng tµu NhËt LÖ. C¸c s¶n nhãm ®Êt x¸m ph¸t triÓn trªn nÒn ®¸ v«i, ®¸<br />
phÈm tiÓu thñ c«ng nghiÖp gåm cã chiÕu cãi, bazan. KhÝ hËu nhiÖt ®íi giã mïa, ma nhiÒu,<br />
méc d©n dông... cã mïa ®«ng l¹nh, ng¾n thÝch hîp víi c¸c lo¹i<br />
+ DÞch vô - th¬ng m¹i: Tæng møc b¸n lÎ c©y trång dµi ngµy nh c©y cao su, c©y ¨n<br />
hµng hãa vµ doanh thu dÞch vô tiªu dïng cã qu¶. TiÓu vïng miÒn nói phÝa T©y lµ n¬i tËp<br />
bíc ph¸t triÓn kh¸ trong giai ®o¹n 2000 - trung ®ång bµo d©n téc thiÓu sè. C¬ së h¹<br />
2010, n¨m 2000 lµ 813,9 tû ®ång, n¨m 2005 lµ tÇng cña tiÓu vïng kÐm ph¸t triÓn, nhiÒu n¬i<br />
1.690 tû ®ång vµ n¨m 2010 lµ 3.775 tû ®ång. vÉn cha cã ®êng « t« ®Õn x·. §i qua tiÓu<br />
3. TiÓu vïng miÒn nói phÝa T©y vïng cã quèc lé 12A nèi víi Lµo t¹i cöa khÈu<br />
TiÓu vïng miÒn nói phÝa T©y gåm 2 huyÖn Cha Lo, quèc lé 15.<br />
Tuyªn Hãa vµ Minh Hãa víi diÖn tÝch tù Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, gi¸ trÞ s¶n xuÊt<br />
nhiªn lµ 2.564 km2, b»ng 31,8% diÖn tÝch cña cña tiÓu vïng cã nh÷ng bíc ph¸t triÓn vît<br />
tØnh Qu¶ng B×nh. D©n sè n¨m 2010 lµ bËc, nÕu n¨m 2000, gi¸ trÞ s¶n xuÊt chØ ®¹t<br />
124.783 ngêi, b»ng 14,7% d©n sè cña tØnh. 429,7 tû ®ång, n¨m 2005 lµ 740,1 tû ®ång vµ<br />
TiÓu vïng miÒn nói phÝa T©y lµ n¬i cã mËt ®é n¨m 2010 ®· t¨ng 7,7 lÇn lªn 3.970,2 tû ®ång.<br />
d©n sè thÊp nhÊt tØnh, n¨m 2010 lµ 48,7 §ãng gãp vµo sù t¨ng trëng m¹nh mÏ gi¸ trÞ<br />
ngêi/km2. TiÓu vïng miÒn nói phÝa T©y cã s¶n xuÊt chñ yÕu do ngµnh c«ng nghiÖp. Mét<br />
phÝa t©y gi¸p níc Céng hoµ d©n chñ nh©n sè xÝ nghiÖp c«ng nghiÖp míi ®i vµo ho¹t<br />
d©n Lµo, phÝa b¾c gi¸p tØnh Hµ TÜnh, phÝa ®éng ®· lµm thay ®æi h¼n c¬ cÊu kinh tÕ cña<br />
nam gi¸p huyÖn Bè Tr¹ch, phÝa ®«ng gi¸p tiÓu vïng, ®iÒu ®ã nãi lªn r»ng quy m« cña<br />
huyÖn Qu¶ng Tr¹ch vµ lµ tiÓu vïng duy nhÊt nÒn kinh tÕ qu¸ nhá bÐ.<br />
B¶ng 5: C¬ cÊu kinh tÕ theo gi¸ trÞ s¶n xuÊt, tiÓu vïng miÒn nói phÝa T©y<br />
Ngµnh §¬n vÞ 2000 2005 2010<br />
N«ng - l©m - ng nghiÖp % 28,6 26,3 15,4<br />
C«ng nghiÖp - x©y dùng % 21,8 39,9 66,2<br />
Th¬ng m¹i - dÞch vô % 49,6 33,8 18,4<br />
<br />
<br />
+ N«ng nghiÖp: cña tiÓu vïng n¨m 2010 lµ 2.747 ha, cao nhÊt<br />
Gi¸ trÞ s¶n xuÊt n«ng nghiÖp liªn tôc t¨ng, trong 3 tiÓu vïng. DiÖn tÝch c©y c«ng nghiÖp<br />
n¨m 2000 lµ 122,7 tû ®ång, n¨m 2005 lµ l©u n¨m, n¨m 2010 lµ 1.051,3 ha, ®øng thø 2<br />
195,2 tû ®ång vµ n¨m 2010 lµ 611,2 tû ®ång. sau tiÓu vïng duyªn h¶i phÝa B¾c.<br />
So víi toµn tØnh, gi¸ trÞ s¶n xuÊt n«ng nghiÖp Ch¨n nu«i ®¹i gia sóc nh tr©u, bß lµ thÕ<br />
cña tiÓu vïng chØ b»ng kho¶ng 10%. Tæng s¶n m¹nh cña tiÓu vïng. Tæng ®µn tr©u, bß n¨m<br />
lîng l¬ng thùc cña tiÓu vïng n¨m 2010 lµ 2010 cña tiÓu vïng lµ 48.123 con, ®øng thø 2<br />
27.050 tÊn, míi chØ ®¸p øng ®îc kho¶ng sau tiÓu vïng duyªn h¶i phÝa B¾c.<br />
80% nhu cÇu l¬ng thùc cña ngêi d©n. Kinh MÆc dï cã thÕ m¹nh vÒ ®Êt rõng nhng gi¸<br />
tÕ trang tr¹i kÐm ph¸t triÓn, n¨m 2010, tiÓu trÞ s¶n xuÊt l©m nghiÖp cña tiÓu vïng vÉn cßn<br />
vïng míi cã 17 trang tr¹i, chñ yÕu lµ trang rÊt nhá bÐ. N¨m 2000, gi¸ trÞ s¶n xuÊt l©m<br />
tr¹i ch¨n nu«i. N¨ng suÊt vËt nu«i c©y trång nghiÖp lµ 14,2 tû ®ång, n¨m 2005 lµ 23,9 tû<br />
cña tiÓu vïng lu«n ë møc thÊp nhÊt trong toµn ®ång vµ n¨m 2010 lµ 76,9 tû ®ång.<br />
tØnh. ThÕ m¹nh cña tiÓu vïng lµ c©y c«ng Thñy s¶n kh«ng ph¶i lµ thÕ m¹nh cña tiÓu<br />
nghiÖp. DiÖn tÝch c©y c«ng nghiÖp h»ng n¨m vïng. S¶n lîng thñy s¶n h»ng n¨m rÊt Ýt,<br />
<br />
22 Nghiªn cøu §Þa lÝ nh©n v¨n, sè 1 (1) - Th¸ng 6/2013<br />
n¨m 2010 chØ vµo kho¶ng 446 tÊn, thÊp nhÊt chÕ biÕn gç...ViÖc nhµ m¸y xi m¨ng s«ng<br />
so víi 2 tiÓu vïng cßn l¹i. Gianh víi c«ng xuÊt 1,5 triÖu tÊn/n¨m, ®i<br />
+ C«ng nghiÖp - x©y dùng: Gi¸ trÞ s¶n vµo ho¹t ®éng tõ n¨m 2006 ®· lµm thay ®æi<br />
xuÊt c«ng nghiÖp cã nh÷ng bíc ph¸t triÓn h¼n tû träng c«ng nghiÖp - x©y dùng.<br />
m¹nh mÏ trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y. N¨m + DÞch vô - th¬ng m¹i: Th¬ng m¹i -<br />
2000, gi¸ trÞ s¶n xuÊt c«ng nghiÖp lµ 17,7 tû dÞch vô cña tiÓu vïng trong 5 n¨m trë l¹i<br />
®ång, n¨m 2005 lµ 69,1 tû ®ång, n¨m 2010 ®©y cã nh÷ng bíc ph¸t triÓn rÊt m¹nh.<br />
lµ 2.629,9 tû ®ång, gÊp 148,6 lÇn so víi n¨m Tæng doanh thu b¸n lÎ hµng hãa vµ doanh<br />
2000. C¸c c¬ së c«ng nghiÖp chñ yÕu tËp thu dÞch vô tiªu dïng n¨m 2005 lµ 249,8 tû<br />
trung ë huyÖn Tuyªn Hãa. C¸c s¶n phÈm ®ång, ®Õn n¨m 2010 lµ 561,6 tû ®ång, t¨ng<br />
c«ng nghiÖp chÝnh gåm vËt liÖu x©y dùng, 2,2 lÇn.<br />
B¶ng 6: Mét sè chØ tiªu cña tiÓu vïng miÒn nói phÝa T©y<br />
TT ChØ tiªu §¬n vÞ 2000 2005 2010<br />
1 DiÖn tÝch tù nhiªn km2 2.564,0 2.564,0 2.564,0<br />
So víi toµn tØnh % 31,8 31,8 31,8<br />
2 D©n sè ngêi 118.396,0 121.805,0 124.783,0<br />
So víi toµn tØnh % 14,8 14,7 14,7<br />
3 MËt ®é d©n sè ngêi/km2 46,2 47,5 48,7<br />
GTSX n«ng-l©m-ng tû ®ång 122,7 195,2 611,2<br />
4 So víi toµn tØnh % 10,0 9,3 10,2<br />
4.1. GTSX NN (gi¸ hiÖn hµnh) tû ®ång 103,2 164,0 519,7<br />
4.2. GTSX l©m nghiÖp (gi¸ hiÖn 76,9<br />
hµnh) tû ®ång 14,2 23,9<br />
4.3. GTSX lhñy s¶n (gi¸ hiÖn hµnh) tû ®ång 5,3 7,3 14,6<br />
5 GTSX CN-XD (gi¸ hiÖn hµnh) tû ®ång 93,8 295,1 2.629,9<br />
So víi toµn tØnh % 6,7 7,9 28,2<br />
6 DÞch vô tû ®ång 213,2 249,8 729,1<br />
So víi toµn tØnh % 14,2 8,8 7,6<br />
Tæng GTSX tû ®ång 429,7 740,1 3.970,2<br />
7 So víi toµn tØnh % 10,4 8,5 15,9<br />
<br />
<br />
tÕ theo híng c«ng nghiÖp, dÞch vô vµ n«ng,<br />
ng vµ l©m nghiÖp.<br />
Sù ph©n hãa l·nh thæ kinh tÕ cña tØnh Qu¶ng VÒ n«ng nghiÖp, ph¸t huy tiÒm n¨ng ®Êt ®ai,<br />
B×nh thµnh c¸c tiÓu vïng kinh tÕ gióp cho tØnh hÖ thèng thñy lîi s½n cã h×nh thµnh vïng lóa<br />
Qu¶ng B×nh cã thÓ x¸c ®Þnh ®îc nh÷ng thuËn cao s¶n. C¸c vïng gß, ®åi thÝch hîp cho viÖc<br />
lîi vµ khã kh¨n cña tõng vïng tõ ®ã cã c¸c ®Þnh ph¸t triÓn c¸c lo¹i c©y c«ng nghiÖp ng¾n, dµi<br />
híng ph¸t triÓn nh»m khai th¸c tèi ®a c¸c lîi ngµy. X©y dùng vïng s¶n xuÊt c©y c«ng nghiÖp<br />
thÕ cña tõng vïng, sö dông hîp lý vµ bÒn v÷ng nh mÝa, l¹c, ít, hå tiªu, cao su. Ph¸t triÓn ch¨n<br />
c¸c nguån tµi nguyªn thiªn nhiªn híng tíi sù nu«i gia sóc, gia cÇm. Chó träng trång rõng<br />
ph¸t triÓn bÒn v÷ng cho tØnh. phßng hé, rõng ven biÓn chèng c¸t, rõng kinh<br />
- §Þnh híng ph¸t triÓn tiÓu vïng duyªn doanh kÕt hîp víi viÖc b¶o vÖ vµ ph¸t triÓn<br />
h¶i phÝa B¾c rõng. Ph¸t triÓn tæng hîp kinh tÕ thñy s¶n gåm<br />
TiÓu vïng duyªn h¶i phÝa B¾c ®îc coi lµ c¶ ®¸nh b¾t, nu«i trång vµ chÕ biÕn.<br />
vïng l·nh thæ ®éng lùc thóc ®Èy t¨ng trëng VÒ c«ng nghiÖp, cïng víi viÖc tiÕp tôc ph¸t<br />
kinh tÕ cña tØnh. Ph¬ng híng ph¸t triÓn cña triÓn v÷ng ch¾c c«ng nghiÖp chÕ biÕn n«ng,<br />
tiÓu vïng lµ ®Èy m¹nh chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh l©m, thñy s¶n dùa trªn thÕ m¹nh cña tiÓu vïng,<br />
<br />
Nghiªn cøu §Þa lÝ nh©n v¨n, sè 1 (1) - Th¸ng 6/2013 23<br />
ph¸t triÓn c«ng nghiÖp s¶n xuÊt vËt liÖu x©y nh Qu¸n Hµu, Nam Long - ng S¬n, Kiªn<br />
dùng, c«ng nghiÖp söa ch÷a, ®ãng míi tµu Giang.<br />
thuyÒn, c«ng nghiÖp c¬ khÝ, ®iÖn tö. Phôc håi - §Þnh híng ph¸t triÓn tiÓu vïng miÒn nói<br />
vµ më réng s¶n xuÊt tiÓu thñ c«ng nghiÖp phÝa T©y<br />
truyÒn thèng nh méc d©n dông, mü nghÖ, m©y<br />
tre ®an,..Ph¬ng ch©m ph¸t triÓn cña tiÓu vïng Ph¬ng híng ph¸t triÓn cña tiÓu vïng lµ<br />
lµ ®Çu t chiÒu s©u, ®æi míi c«ng nghÖ, më ph¸t triÓn kinh tÕ theo híng n«ng - l©m - ng<br />
réng s¶n xuÊt híng vµo nh÷ng s¶n phÈm cã thÞ nghiÖp, ®a gièng lóa míi vµo s¶n xuÊt, æn ®Þnh<br />
trêng tiªu thô æn ®Þnh. diÖn tÝch trång mµu, t¨ng diÖn tÝch c©y c«ng<br />
nghiÖp ng¾n ngµy nh l¹c, mÝa; c©y c«ng<br />
VÒ th¬ng m¹i, dÞch vô ph¸t triÓn m¹ng líi nghiÖp dµi ngµy nh cao su, hå tiªu. Ph¸t triÓn<br />
chî réng kh¾p, x©y dùng siªu thÞ, trung t©m c¸c m« h×nh vên ®åi, vên rõng nh»m t¹o ra<br />
th¬ng m¹i t¹i thµnh phè §ång Híi, c¶i t¹o c¸c c¸c s¶n phÈm hµng hãa. Môc tiªu tríc m¾t lµ<br />
chî Ba §ån, chî Hoµn L·o, chî Roßn thµnh xãa ®ãi, gi¶m nghÌo, ®Þnh canh, ®Þnh c cho<br />
c¸c trung t©m th¬ng m¹i lín. TÝch cùc tu bæ, ®ång bµo c¸c d©n téc thiÓu sè.<br />
t«n t¹o, ph¸t triÓn c¸c ®iÓm du lÞch, nghØ m¸t,<br />
danh lam th¾ng c¶nh nh Phong Nha - KÎ VÒ l©m nghiÖp, híng ph¸t triÓn chñ yÕu lµ<br />
Bµng, §¸ Nh¶y. khoanh nu«i, b¶o vÖ, tu bæ vµ trång rõng kÕt<br />
hîp víi khai th¸c mét c¸ch hîp lÝ. KÕt hîp tèt<br />
- §Þnh híng ph¸t triÓn tiÓu vïng duyªn<br />
viÖc ®Çu t ph¸t triÓn vèn rõng víi viÖc kinh<br />
h¶i phÝa Nam<br />
doanh díi t¸n rõng theo híng l©m n«ng kÕt<br />
Lîi thÕ cña tiÓu vïng lµ ®Êt l©m nghiÖp hîp. §Þnh canh, ®inh c vµ chÊm døt ph¸ rõng<br />
nhiÒu, bê biÓn dµi, tr÷ lîng c¸t thñy tinh, ®¸ lµm n¬ng rÉy.<br />
v«i, sÐt g¹ch ngãi lín.<br />
VÒ c«ng nghiÖp, ph¸t triÓn c«ng nghiÖp chÕ<br />
VÒ n«ng nghiÖp, x©y dùng c¸c vïng chuyªn biÕn n«ng, l©m s¶n, s¶n xuÊt vËt liÖu x©y dùng,<br />
canh lóa, vïng mµu, vïng c©y c«ng nghiÖp, c©y c¬ khÝ nhá.<br />
¨n qu¶. C©y l¬ng thùc, tËp trung vµo 3 lo¹i c©y<br />
VÒ th¬ng m¹i, dÞch vô, du lÞch cÇn cñng cè<br />
trång chÝnh lµ lóa, ng« vµ khoai lang; c©y c«ng<br />
m¹ng líi b¸n lÎ ®Õn tËn c¸c x·, x©y dùng<br />
nghiÖp lµ l¹c, mÝa, ®Ëu xanh, cao su, hå tiªu.<br />
m¹ng líi chî n«ng th«n./.<br />
Ph¸t triÓn ch¨n nu«i ®¹i gia sóc ë c¸c vïng<br />
®ång cá, ch¨n nu«i lîn, gia cÇm.<br />
VÒ l©m nghiÖp, chó träng trång rõng ®Çu<br />
nguån, rõng ch¾n c¸t ven biÓn. Thùc hiÖn n«ng<br />
l©m kÕt hîp, tæ chøc s¶n xuÊt kinh doanh theo 1. NguyÔn B¸ ¢n vµ nnk (2007), Quy ho¹ch ph¸t<br />
m« h×nh trang tr¹i. triÓn kinh tÕ x· héi hµnh lang quèc lé 12A tØnh Qu¶ng<br />
B×nh, ViÖn chiÕn lîc ph¸t triÓn, Hµ Néi.<br />
Ph¸t triÓn ngµnh s¶n xuÊt thñy s¶n c¶ vÒ nu«i<br />
2. L¹i VÜnh CÈm, TrÇn V¨n vµ nnk (2002), X©y<br />
trång, ®¸nh b¾t, chÕ biÕn thñy s¶n níc mÆn, dùng luËn cø khoa häc phôc vô ph¸t triÓn kinh tÕ - x·<br />
níc lî, níc ngät. héi miÒn t©y Qu¶ng B×nh sau khi hoµn thµnh ®êng<br />
VÒ c«ng nghiÖp, ph¸t triÓn theo híng chÝnh Hå ChÝ Minh, ViÖn §Þa lÝ – ViÖn Khoa häc Tù nhiªn<br />
lµ s¶n xuÊt vËt liÖu x©y dùng nh g¹ch, ngãi, vµ C«ng nghÖ quèc gia, Hµ Néi.<br />
c«ng nghiÖp khai kho¸ng (®¸, c¸t, sái), s¶n xuÊt 3. Vò §×nh Hßa (2007), Tæ chøc l·nh thæ tØnh<br />
ph¬ng tiÖn vËn t¶i, chÕ biÕn l¬ng thùc thùc Qu¶ng B×nh trong thêi k× c«ng nghiÖp hãa - hiÖn ®¹i<br />
phÈm, chÕ biÕn gç. Ph¬ng ch©m ph¸t triÓn cña hãa ®Êt níc, luËn v¨n th¹c sü, §HSP Hµ Néi.<br />
tiÓu vïng lµ c¶i t¹o c¸c c¬ së c«ng nghiÖp hiÖn 4. UBND tØnh Qu¶ng B×nh (2003), B¸o c¸o tãm<br />
t¾t quy ho¹ch, kÕ ho¹ch sö dông ®Êt tØnh Qu¶ng B×nh<br />
cã ®ång thêi ®æi míi c«ng nghÖ n©ng cao hiÖu thê k× 2000 - 2010, §ång Híi.<br />
qu¶ s¶n xuÊt. 5. UBND tØnh Qu¶ng B×nh (2009), B¸o c¸o tæng<br />
VÒ th¬ng m¹i - dÞch vô, ph¸t triÓn m¹ng hîp quy ho¹ch ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi tØnh Qu¶ng<br />
líi b¸n lÎ, x©y dùng c¸c trung t©m th¬ng m¹i B×nh ®Õn n¨m 2020, §ång Híi.<br />
<br />
<br />
<br />
24 Nghiªn cøu §Þa lÝ nh©n v¨n, sè 1 (1) - Th¸ng 6/2013<br />