Tác dụng của vi phẫu thắt tĩnh mạch lên độ phân mảnh DNA tinh trùng ở những bệnh nhân vô sinh do giãn tĩnh mạch tinh

Chia sẻ: Thi Thi | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:9

Thêm vào BST

Báo xấu

62
lượt xem 2
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Nghiên cứu mô tả cắt ngang trên 89 bệnh nhân vô sinh nam do giãn tĩnh mạch tinh được thắt tĩnh mạch vi phẫu một bên tại Bệnh viện Đại học Y Hà Nội trong thời gian từ tháng 1/2014 đến tháng nghiên cứu cho thấy trung bình DFI của nhóm giãn tĩnh mạch tinh cao hơn nhiều so với nhóm chứng (34,9 ± 21,0% so với 21,7 ± 8,5%, p < 0,001).

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Tác dụng của vi phẫu thắt tĩnh mạch lên độ phân mảnh DNA tinh trùng ở những bệnh nhân vô sinh do giãn tĩnh mạch tinh

TẠP CHÍ NGHIÊN CỨU Y HỌC TÁC DỤNG CỦA VI PHẪU THẮT TĨNH MẠCH LÊN ĐỘ PHÂN MẢNH DNA TINH TRÙNG Ở NHỮNG BỆNH NHÂN VÔ SINH DO GIÃN TĨNH MẠCH TINH Nguyễn Hoài Bắc, Bùi Cảnh Vin Bệnh viện Đại học Y Hà Nội Nghiên cứu mô tả cắt ngang trên 89 bệnh nhân vô sinh nam do giãn tĩnh mạch tinh được thắt tĩnh mạch vi phẫu một bên tại Bệnh viện Đại học Y Hà Nội trong thời gian từ tháng 1/2014 đến tháng 12/2015. Kết quả nghiên cứu cho thấy trung bình DFI của nhóm giãn tĩnh mạch tinh cao hơn nhiều so với nhóm chứng (34,9 ± 21,0% so với 21,7 ± 8,5%, p < 0,001). Sau vi phẫu thắt tĩnh mạch tinh, trung bình DFI giảm đáng kể so với trước phẫu thuật (38,2 ± 22% so với 29,1 ± 16,6%), sự khác biệt trung bình DFI trước và sau phẫu thuật có ý nghĩa thống kê với p = 0,007. So với nhóm có DFI thấp, sự cải thiện DFI sau phẫu thuật rõ ràng hơn ở nhóm có DFI cao, sự khác biệt DFI trước và sau phẫu thuật có ý nghĩa thống kê (Z = -16,1 ± 18,1 so với Z = -0,4 ± 7,2, với p = 0,003). Ở cả nhóm tinh dịch đồ bình thường và nhóm bất thường, đều có sự cải thiện đáng kể chỉ số DFI sau mổ. Từ kết quả này chúng tôi rút ra kết luận: giãn tĩnh mạch tinh làm gia tăng sự tổn thương DNA của tinh trùng. Thắt tĩnh mạch tinh vi phẫu làm cải thiện đáng kể DFI của tinh trùng. Sự cải thiện chỉ số DFI sau mổ phụ thuộc nhiều vào mức độ DFI trước mổ. Từ khóa: giãn tĩnh mạch tinh, thắt tĩnh mạch tinh vi phẫu, sự toàn vẹn DNA tinh trùng, chỉ số phân mảnh DNA tinh trùng (DFI), vô sinh nam I. ĐẶT VẤN ĐỀ Có nhiều giả thuyết khác nhau được đưa Giãn tĩnh mạch tinh được coi là một trong ra để giải thích sự ảnh hưởng này như thiếu số ít các nguyên nhân gây vô sinh nam có thể oxy ở tinh hoàn thứ phát do tắc nghẽn các điều trị khỏi. Bệnh xuất hiện với tần số khoảng mạch máu nhỏ và ứ máu tĩnh mạch, trào 15% nam giới trong cộng đồng nói chung, ngược các chất chuyển hóa gây độc từ tuyến khoảng 35% trong cộng đồng nam giới vô sinh thượng thận và thận trái, sự gia tăng nhiệt độ nguyên phát, và khoảng 75% trong cộng đồng bìu [3; 4]. Gần đây, người ta nhận thấy hậu nam giới vô sinh thứ phát [1]. Giãn tĩnh mạch quả của việc ứ trệ tuần hoàn trong hệ tĩnh tinh là hiện tượng các tĩnh mạch tinh bị giãn mạch tinh cũng gây nên tình trạng mất cân do dòng máu trào ngược thành những đám bằng oxy hoá, từ đó dẫn đến sự tổn thương rối tĩnh mạch trong thừng tinh. Khi tĩnh mạch DNA của tinh trùng. Đây được coi là một trong tinh bị giãn, dòng máu tuần hoàn bị ứ trệ những cơ chế quan trọng giải thích ảnh trong hệ thống tĩnh mạch tinh, gây ra những hưởng của giãn tĩnh mạch tinh lên chức năng hậu quả nghiêm trọng làm ảnh hưởng đến sinh sản của nam giới. Sự tổn thương DNA chức năng sinh sản của người nam giới [2]. được đánh giá thông qua chỉ số phân mảnh DNA (DFI- DNA fragmentation index) [5]. Địa chỉ liên hệ: Nguyễn Hoài Bắc, Đơn vị Nam học, Bệnh viện Đại học Y Hà Nội Email: drbac.uro@gmail.com Ngày nhận: 21/12/2016 Ngày được chấp thuận: 26/2/2017 TCNCYH 106 (1) - 2017 Trên Thế giới, đã có nhiều nghiên cứu về mối liên quan giữa giãn tĩnh mạch tinh và sự phân mảnh DNA của tinh trùng. Những nghiên cứu này tập trung vào việc đánh giá ảnh 137 TẠP CHÍ NGHIÊN CỨU Y HỌC hưởng của giãn tĩnh mạch tinh lên độ phân Vô sinh nam: một người nam giới không mảnh DNA tinh trùng và tác dụng của phẫu có khả năng làm cho người phụ nữ mang bầu thuật điều trị giãn tĩnh mạch tinh lên chỉ số này sau 12 tháng quan hệ tình dục đều đặn, [6 - 8]. Một số tác giả khác lại đi sâu vào không dùng biện pháp tránh thai nào, sau nghiên cứu ảnh hưởng của sự phân mảnh khi đã loại trừ các yếu tố liên quan đến DNA tinh trùng đến khả năng có thai ở những người nữ [13]. bệnh nhân giãn tĩnh mạch tinh và mối liên Vô sinh do giãn tĩnh mạch tinh: Một người quan giữa độ phân mảnh DNA với các thông nam giới vô sinh mà không tìm thấy các số tinh dịch đồ [9; 10]. nguyên nhân nào khác ngoài giãn tĩnh mạch Tại Việt Nam, những nghiên cứu về mối tinh [13]. liên quan giữa giãn tĩnh mạch tinh và các Tinh dịch đồ bình thường: tinh dịch đồ thông số tinh dịch đồ đã có nhiều [11; 12] được coi là bình thường khi mật độ tinh trùng nhưng những nghiên cứu về liên quan giữa ≥ 20 triệu/ml; độ di động tiến tới ≥ 50%, hình giãn tĩnh mạch tinh và độ phân mảnh DNA thái tinh trùng bình thường ≥ 14%. của tinh trùng thì hầu như chưa có. Vì vậy, nghiên cứu này được thực hiện nhằm mục tiêu: Tinh dịch đồ bất thường: tinh dịch đồ được coi là bất thường khi có bất thường các thông số mật độ < 20 triệu/ml, độ di động tiến tới 1. Mô tả đặc điểm phân mảnh DNA tinh < 50% và hình thái tinh trùng bình thường trùng của bệnh nhân vô sinh do giãn tĩnh < 14%. Các thông số bất thường này có thể mạch tinh. đơn độc hoặc phối hợp với nhau. 2. Đánh giá kết quả thắt tĩnh mạch tinh vi Tiêu chuẩn lựa chọn bệnh nhân phẫu lên độ phân mảnh DNA tinh trùng ở Bệnh nhân giãn tĩnh mạch tinh một bên thể bệnh nhân vô sinh do giãn tĩnh mạch tinh. lâm sàng, có đầy đủ các xét nghiệm tinh dịch II. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP đồ, xét nghiệm độ phân mảnh DNA tinh trùng tại các thời điểm nghiên cứu. 1. Đối tượng Bệnh nhân không được điều trị bằng bất Nhóm nghiên cứu gồm những bệnh nhân vô sinh do giãn tĩnh mạch tinh, được vi phẫu cứ phương pháp nào trong vòng 6 tháng trước khi tham gia vào nghiên cứu. thắt tĩnh mạch tinh tại Bệnh viện Đại học Y Hà Nội từ tháng 01/2014 tới tháng 12/2015. Tiêu chuẩn loại trừ Nhóm chứng gồm 19 nam giới có sức khỏe - Bệnh nhân giãn tĩnh mạch tinh 2 bên. sinh sản bình thường (mới có con trong vòng 12 tháng) [8], không giãn tĩnh mạch tinh, đến khám vì kiểm tra sức khỏe định kỳ. Những người này được tư vấn làm xét nghiệm độ - Bệnh nhân không có đủ xét nghiệm tinh dịch đồ và xét nghiệm độ phân mảnh DNA tinh trùng, hoặc xét nghiệm không được làm tại Đại học Y Hà Nội tại các thời điểm theo dõi. phân mảnh DNA của tinh trùng. 2. Phương pháp Một số định nghĩa sử dụng trong nghiên cứu 138 - Bệnh nhân có mật độ tinh trùng ≤ 5 triệu/ ml. - Bệnh nhân có bất cứ bệnh lý lây truyền TCNCYH 106 (1) - 2017 TẠP CHÍ NGHIÊN CỨU Y HỌC qua đường tình dục (HIV, giang mai, lậu,…) chúng tôi chia bệnh nhân thành nhóm có DFI hoặc có bệnh lý viêm nhiễm đường sinh dục cao (DFI ≥ 30%) và nhóm DFI thấp (DFI < trước và trong thời gian nghiên cứu. 30%). Dựa trên kết quả xét nghiệm tinh dịch Bệnh nhân từ chối tham gia nghiên cứu, đồ chúng tôi chia bệnh nhân thành nhóm tinh không quay lại khám trong thời gian nghiên dịch đồ bình thường (không có bất thường về cứu. mật độ tinh trùng, về độ di động và về hình thái tinh trùng) và nhóm tinh dịch đồ bất 2. Phương pháp thường (khi có bất thường 1, 2, hay cả 3 Nghiên cứu tiến cứu, dùng phương pháp thông số kể trên). Sau đó khảo sát sự thay đổi thống kê để mô tả đặc điểm phân mảnh DNA chỉ số DFI sau phẫu thuât so với trước phẫu tinh trùng của nhóm nghiên cứu thông qua các thuật theo các nhóm trên. giá trị trung bình, độ lệch chuẩn và tỉ lệ phần trăm của biến số nghiên cứu. Kiểm định T-test Xử lý số liệu độc lập được dùng để so sánh DFI của nhóm Tất cả các số liệu nghiên cứu được xử lý nghiên cứu và nhóm chứng. Kiểm định T-test bằng máy vi tính theo phương pháp thống kê ghép cặp được dùng để đánh giá kết quả của y sinh học bằng phần mềm SPSS 20.0. vi phẫu thắt tĩnh mạch tinh lên độ phân mảnh DNA tinh trùng.Sự khác biệt được coi là có ý nghĩa thống kê khi p < 0,05. 3. Đạo đức nghiên cứu Đối tượng tình nguyện tham gia nghiên cứu sau khi được cung cấp đầy đủ thông tin. Tinh dịch đồ được phân tích trên máy Các đối tượng nghiên cứu được quyền từ chối CASA, tại labo xét nghiệm của Bộ môn Y sinh không tham gia hoặc dừng nghiên cứu bất cứ học Di truyền Trường Đại học Y Hà Nội. Tinh thời điểm nào. Số liệu liên quan đến đối tượng dịch được lấy bằng cách thủ dâm sau khi nghiên cứu được lưu giữ bảo mật. Các số liệu kiêng xuất tinh 3 - 5 ngày, trong một phòng lấy thu được đều được kiểm tra lại ở nhiều khâu tinh dịch chuyên biệt. Mẫu tinh dịch được gửi để đảm bảo tính chính xác đến phòng xét nghiệm để phân tích ngay sau khi được lấy ra. Nhận định và đánh giá kết quả theo quy trình hướng dẫn của Tổ chức Y tế Thế giới phiên bản 1999 [13]. III. KẾT QUẢ Từ tháng 1/2014 đến tháng 12/2015, có 120 bệnh nhân được chẩn đoán vô sinh do Độ phân mảnh DNA tinh trùng được đánh giãn tĩnh mạch tinh được điều trị bằng vi giá ngay trên mẫu tinh dịch dùng để phân tích phẫu thắt tĩnh mạch một bên tinh tại Bệnh tinh dich đồ, dựa trên nguyên lý đánh giá độ viện Đại học Y Hà Nội, tuy nhiên chỉ có 89 phân tán chất nhiễm sắc (SCD) cải tiến [14], bệnh nhân đáp ứng đủ tiêu chuẩn lựa chọn tại labo xét nghiệm của Bộ môn Y sinh học Di của nghiên cứu. Thông số DFI của những truyền, Trường Đại học Y Hà Nội. bệnh nhân này được so sánh với DFI bình Tinh địch đồ và độ phân mảnh DNA được chỉ định vào các thời điểm trước khi phẫu thuật và sau khi phẫu thuật 3 tháng. Dựa trên kết quả DFI trước khi phẫu thuật, TCNCYH 106 (1) - 2017 thường của nhóm có sức khỏe sinh sản bình thường gồm 19 người. Trong quá trình theo dõi 6 tháng sau phẫu thuật có 28 bệnh nhân đến khám lại đủ điều 139 TẠP CHÍ NGHIÊN CỨU Y HỌC kiện để đưa vào phân tích đánh giá hiệu quả của phẫu thuật, số còn lại bị loại ra khỏi nghiên cứu vì bệnh nhân không đến khám lại do đã có thai tự nhiên, đã làm hỗ trợ sinh sản hoặc bỏ nghiên cứu. 1. Đặc điểm phân mảnh DNA tinh trùng của nhóm nghiên cứu So sánh DFI trung bình của nhóm nghiên cứu và nhóm chứng Độ phân mảnh DNA tinh trùng 34,9 ± 21% 21,7 ± 8,5% Nhóm nghiên cứu (n = 89) Nhóm chứng (n = 19) Biểu đồ 1. DFI trung bình của nhóm nghiên cứu và nhóm chứng Độ phân mảnh DNA của nhóm nghiên cứu cao hơn nhiều so với nhóm chứng. Sự khác biệt giữa hai nhóm có ý nghĩa thống kê (p < 0,001). Mức độ đứt gãy DNA của nhóm nghiên cứu 57,9% 48,3% 38,2% 21,1% 21,1% 13,5% DFI mức độ nhẹ (< 15%) DFI mức độ trung bình (15 - 30%) DFI mức độ nặng (> 30%) Biểu đồ 2. So sánh mức độ DFI giữa nhóm nghiên cứu và nhóm chứng Trong khi ở nhóm nghiên cứu, độ phân mảnh DNA chủ yếu ở mức độ nặng thì ở nhóm chứng mức độ phân mảnh chủ yếu ở mức trung bình. 140 TCNCYH 106 (1) - 2017 TẠP CHÍ NGHIÊN CỨU Y HỌC 2. Tác dụng của thắt tĩnh mạch tinh đối với độ phân mảnh DNA So sánh DFI trung bình trước và sau phẫu thuật Độ phân mảnh DNA tinh trùng 38,2 ± 22% 29,1 ± 16,6% 21,7 ± 8,5% Trước phẫu thuật (n = 28) Sau phẫu thuật (n = 28) Nhóm chứng (n = 19) Biểu đồ 3. Sự thay đổi DFI trung bình trước và sau phẫu thuật Sau phẫu thuật DFI của nhóm nghiên cứu giảm nhiều so với trước phẫu thuật. Sự khác biệt có ý nghĩa thống kê với p = 0,007. Tuy nhiên, DFI sau phẫu thuật không khác biệt lớn so với DFI của nhóm chứng. So sánh mức độ DFI trước và sau phẫu thuật 64,4% 57,1% 35,7% 28,6% 14,3% 17,9% DFI mức độ nhẹ (< 15%) DFI mức độ trung bình (15 - 30%) DFI mức độ nặng (> 30%) Biểu đồ 4. Mức độ phân mảnh DNA của tinh trùng trước và sau phẫu thuật Trước phẫu thuật mức độ DFI nặng và trung bình tương ứng là 57,1% và 28,6%. Sau phẫu thuật DFI mức độ nặng đã giảm đi, chuyển thành mức độ trung bình nên mức độ DFI nặng và trung bình tương ứng là 35,7% và 64,4%. Tuy nhiên, sự khác biệt này không có ý nghĩa thống kê. Khảo sát độ phân mảnh DNA tinh trùng theo nhóm DFI TCNCYH 106 (1) - 2017 141