Tài chính cho người nghèo

Chia sẻ: Minhhuy Minhhuy | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:15

Thêm vào BST

Báo xấu

212
lượt xem 107
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Vốn vay khẩn cấp: Mặt khác của tín dụng vi mô

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Tài chính cho người nghèo

Ng©n hµng pt ch©u ¸ Tµi chÝnh cho ng−êi nghÌo Vèn vay khÈn cÊp: mÆt kh¸c cña tÝn dông vi m« Craig Churchill1 Chuyªn gia vÒ t i chÝnh vi m« Ch−¬ng tr×nh T i chÝnh X héi Tæ chøc Lao ®éng Quèc tÕ T i chÝnh vi m« ®−îc biÕt ®Õn bëi nh÷ng ®ãng gãp gi¸ trÞ cña nã cho c«ng cuéc gi¶m nghÌo, v -ë møc ®é nhá h¬n- cho viÖc t¹o c«ng ¨n viÖc l m. Nh÷ng kho¶n vay nhá t¹o thu nhËp gióp c¸c hé nghÌo cã nh÷ng ho¹t ®éng s¶n xuÊt míi hoÆc më réng nh÷ng ho¹t ®éng kinh doanh nhá hiÖn cã cña m×nh2. Nh−ng vèn vay kinh doanh míi chØ ®¸p øng ®−îc mét nöa tiÒm lùc gi¶m nghÌo cña tÝn dông. Khi xem xÐt nhu cÇu cña nh÷ng hé nghÌo nhÊt, vèn vay khÈn cÊp cã vai trß t−¬ng ®−¬ng nÕu kh«ng ph¶i l quan träng h¬n so víi vèn vay kinh doanh gióp hä cã thÓ b×nh æn thu nhËp v tiªu dïng. ViÖc tho¸t ra khái c¶nh nghÌo víi sù hç trî cña tÝn dông s¶n xuÊt kinh doanh nhá rÊt chËm v kh«ng ®Òu. Ng−êi nghÌo kh«ng tho¸t khái c¶nh nghÌo chØ nhê mét hay 2 kho¶n vèn vay t¹o thu nhËp; thËm chÝ mét nguån vèn vay kinh doanh æn ®Þnh vÉn cã thÓ kh«ng ®ñ. BÊt kú mét t×nh tr¹ng c¶i thiÖn ®êi sèng n o x¶y ra còng ®Òu mong manh v cã thÓ dÔ d ng bÞ ®¶o ng−îc bëi nh÷ng sù kiÖn bÊt ngê ¶nh h−ëng tíi thu nhËp, chi phÝ, hoÆc c¶ thu nhËp v chi phÝ cña c¸c hé gia ®×nh. Ngo i nh÷ng yªu cÇu kh¸c, gi¶m nghÌo bÒn v÷ng cßn ®ßi hái mét sù tiÕp cËn l©u d i tíi mét lo¹t dÞch vô t i chÝnh – tiÕt kiÖm còng nh− tÝn dông, v cã thÓ c¶ dÞch vô chuyÓn tiÒn v b¶o hiÓm. Trong khi c¸c dÞch vô tiÕt kiÖm, b¶o hiÓm v chuyÓn tiÒn ®ang ng y c ng ®−îc chó ý, thËt ng¹c nhiªn l cã rÊt Ýt t i liÖu ®Ò cËp ®Õn mÆt kh¸c cña tÝn dông vi m«: ®ã l vèn vay khÈn cÊp. B i viÕt n y cè g¾ng hiÖu chØnh sù thiÕu c©n b»ng trªn, tr−íc hÕt, qua viÖc gi¶i thÝch râ kh¸i 1 B i b¸o n y ph¶n ¸nh nh÷ng ý kiÕn c¸ nh©n cña t¸c gi¶ v kh«ng ®¹i diÖn cho quan ®iÓm chÝnh thøc cña Tæ chøc Lao ®éng Quèc tÕ. T¸c gi¶ c¶m ¬n nh÷ng ý kiÕn v gîi ý rÊt cã Ých cña Patrick Daru, Nimal Fernando, Guillemette Jaffrin, Judith Sanderse v Peter van Rooij. 2 Trong mét v i tr−êng hîp vèn vay “t¹o thu nhËp” v vèn vay “ho¹t ®éng kinh doanh nhá” kh¸ kh¸c nhau, nh−ng trong b i viÕt n y, 2 thuËt ng÷ cã thÓ dïng thay thÕ cho nhau.
niÖm vèn vay khÈn cÊp l g×, sau ®ã sÏ gi¶i thÝch t¹i sao nhiÒu tæ chøc t i chÝnh vi m« (TCTCVM) l¹i kh«ng cung cÊp dÞch vô n y. TiÕp ®Õn, b i viÕt sÏ ®−a ra t×nh huèng t¹i sao c¸c TCTCVM nªn cung cÊp lo¹i h×nh vèn vay khÈn cÊp. Cuèi cïng, b i viÕt sÏ tr×nh b y nh÷ng lùa chän kh¸c nhau ®Ó thiÕt kÕ s¶n phÈm vèn vay khÈn cÊp v ®¸nh gi¸ nh÷ng ®iÓm m¹nh v ®iÓm yÕu cña lo¹i h×nh n y. §Æc ®iÓm cña Vèn vay KhÈn cÊp Vèn vay khÈn cÊp l m ng−êi ta nghÜ ngay ®Õn h×nh ¶nh cña b o lò, ®éng ®Êt v t¸i thiÕt sau chiÕn tranh. B i b¸o n y kh«ng ®Þnh ®−a ra nh÷ng kh¸i niÖm nh− vËy vÒ thuËt ng÷ n y. MÆc dï c¸c TCTCVM ch¾c ch¾n ph¶i cã kÕ ho¹ch dù phßng ®Ó ®èi phã víi thiªn tai (Brown v Nagarajan, 2000), b i b¸o n y tËp trung v o mét kh¸i niÖm thùc tÕ h¬n: ®ã l nh÷ng kho¶n vèn vay gióp ng−êi cã thu nhËp thÊp gi¶i quyÕt nh÷ng rñi ro riªng nh− èm ®au, ng−êi th©n mÊt, v nh÷ng nhu cÇu tiÒn mÆt cÊp thiÕt v bÊt ngê kh¸c. Môc ®Ých ®Çu tiªn cña lo¹i h×nh vèn vay n y l gióp c¸c hé gia ®×nh gi¶i quyÕt æn tho¶ nhu cÇu tiÒn mÆt t¹m thêi ®Ó viÖc tiªu dïng cña hä ®ì phô thuéc v o thu nhËp trong thêi h¹n ng¾n. Trong ho n c¶nh ®ã, ®Æc ®iÓm chÝnh cña vèn vay khÈn cÊp, nh− b i b¸o n y ®−a ra, l : mét kho¶n tiÒn nhá ng−êi vay ®−îc nhËn ngay lËp tøc v thanh to¸n l¹i trong mét thêi h¹n kh¸ ng¾n. Trong thùc tÕ, “vèn vay khÈn cÊp” nh− thÕ cã nh÷ng ®Æc ®iÓm gièng nh− vèn vay tiªu dïng v thùc chÊt cã thÓ ®−îc dïng cho nhiÒu môc ®Ých. HoÆc, ng−îc l¹i, nh÷ng kho¶n vay kh«ng cã chñ ®Þnh dïng trong nh÷ng tr−êng hîp khÈn cÊp còng cã thÓ dïng ®Ó gi¶i quyÕt nh÷ng tr−êng hîp ®ã. Do ®ã, b i viÕt n y coi bÊt kú kho¶n vèn vay n o ®¸p øng nhu cÇu vay ngay lËp tøc mét kho¶n tiÒn nhá l vèn vay khÈn cÊp, lo¹i h×nh n y gåm c¶ vèn vay b¶o ®¶m b»ng l−¬ng, vèn vay cÇm cè, v vèn vay tõ t i kho¶n néi bé cña ng©n h ng l ng x hoÆc tõ nhãm tù cøu (self-help group). V× sao c¸c TCTCVM kh«ng cung cÊp Vèn vay KhÈn cÊp. HÇu hÕt c¸c TCTCVM coi c¸c lo¹i h×nh vèn vay kh«ng nh»m môc ®Ých t¹o thu nhËp l c¸c vèn vay "kh«ng sinh lîi". C¸c TCTCVM th−êng Ýt ®−a ra nh÷ng lo¹i h×nh vèn vay n y v× nhiÒu lý do. Lý do phæ biÕn nhÊt l rñi ro tÝn dông g¾n víi nh÷ng lo¹i vèn vay kh«ng t¹o thu nhËp. L« gÝc n y gi¶ ®Þnh l c¸c hé gia ®×nh sÏ kh«ng thÓ tr¶ l¹i vèn ®−îc trõ phi vèn vay ®−îc dïng ®Ó t¹o thªm doanh thu. NiÒm tin n y kh«ng cã c¬ së. RÊt nhiÒu ng−êi vay cña b¹n bÌ, gia ®×nh v nh÷ng ng−êi cho vay l i – cã thÓ ph¶i vay víi nh÷ng ®iÒu kiÖn phi lý – v vÉn cã thÓ t×m c¸ch ®Ó tr¶ nî. Bªn c¹nh ®ã, trªn thùc tÕ nhiÒu kh¸ch h ng vÉn kh«ng sö dông to n bé kho¶n vay t¹o thu nhËp cña hä cho nh÷ng môc ®Ých s¶n xuÊt, v ¶nh h−ëng ng−îc l¹i ®èi víi chÊt l−îng vèn ®Çu t− l kh«ng ®¸ng kÓ.3 Mét sè TCTCVM nhËn ra r»ng kh¸ch h ng cÇn vèn vay khÈn cÊp nh−ng hÖ thèng cÊp ph¸t cña tæ chøc kh«ng cã xu h−íng cung cÊp nh÷ng lo¹i h×nh vèn vay ®ã. §Ó cung cÊp nh÷ng vèn vay tøc thêi v Ýt thñ tôc phiÒn h , nh÷ng quyÕt ®Þnh tÝn dông cÇn ®−îc thùc hiÖn ë cÊp ®é gÇn víi kh¸ch h ng, ®ßi hái mét hÖ thèng cÊp ph¸t t¹i thùc ®Þa cã quyÒn phª duyÖt cho vay. Mét sè 3 Mét sè TCTCVM lËp luËn l nh÷ng vÊn ®Ò vÒ thanh to¸n l do kh¸ch h ng sö dông vèn kh«ng v× môc ®Ých s¶n xuÊt. Mét c¸ch gi¶i thÝch kh¸c l nh÷ng vÊn ®Ò kh«ng th−êng xuyªn ®ã cã thÓ xuÊt ph¸t tõ sù kh«ng phï hîp gi÷a s¶n phÈm v viÖc sö dông, v tõ thùc tÕ l nh÷ng quyÕt ®Þnh cho vay tÝn dông dùa trªn tiÒn sö thanh to¸n chø kh«ng dùa trªn kh¶ n¨ng thanh to¸n cña kh¸ch h ng.
TCTCVM, ®Æc biÖt l nh÷ng tæ chøc ho¹t ®éng t¹i vïng n«ng th«n, thÊy khã v tèn kÐm khi ¸p dông kªnh cÊp ph¸t hiÖn cã ®Ó cung cÊp lo¹i h×nh dÞch vô n y. Vèn vay khÈn cÊp còng th−êng l vèn vay cÊp cho c¸ nh©n; ®iÒu n y cã thÓ kh«ng ®ång bé víi c¸c ph−¬ng ph¸p cÊp theo nhãm. H¬n n÷a, ®Ó qu¶n lý ®−îc rñi ro tÝn dông, mét sè TCTCVM kh«ng cho phÐp kh¸ch h ng cïng mét lóc cã qu¸ mét kho¶n vay. T¹i mét sè n−íc, c¸c nh ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch, nh÷ng ng−êi kh«ng ®¸nh gi¸ cao vai trß quan träng cña vèn vay khÈn cÊp, ® ng¨n c¶n c¸c TCTCVM cho vay vèn kh«ng cã tÝnh n¨ng t¹o thu nhËp. Cã mét quan niÖm phæ biÕn l vèn vay tiªu dïng kh«ng tèt, l m cho nî nÇn chång chÊt qua viÖc khuyÕn khÝch ng−êi ta tiªu tiÒn v−ît qu¸ kh¶ n¨ng cña hä. Do vèn vay tiªu dïng v vèn vay khÈn cÊp cã chung mét sè ®Æc ®iÓm, vèn vay khÈn cÊp còng ph¶i chÞu nh÷ng ®Þnh kiÕn vèn d nh cho vèn vay tiªu dïng. MÆc dï nî chång chÊt l th¸ch thøc lín, nh−ng kh«ng nªn v× thÕ m ng¨n c¶n ng−êi nghÌo tiÕp cËn tíi mét dÞch vô t i chÝnh gi¶m nghÌo quan träng. T¹i sao c¸c TCTCVM nªn cung cÊp Vèn vay khÈn cÊp. Sù thiªn vÞ ®èi víi vèn vay t¹o thu nhËp v ®Þnh kiÕn ®èi víi vèn vay tiªu dïng cho thÊy, mét sè nh ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch v nh÷ng ng−êi thùc h nh trong lÜnh vùc t i chÝnh vi m« míi chØ nh×n thÊy mét nöa bøc tranh tÝn dông vi m«. Thùc chÊt, viÖc cÊp vèn vay khÈn cÊp cã thÓ thùc sù cã Ých cho kh¸ch h ng còng nh− TCTCVM. §èi víi kh¸ch h ng, kh«ng thÓ xo¸ bá t×nh tr¹ng dÔ bÞ tæn th−¬ng cña c¸c hé cã thu nhËp thÊp chØ th«ng qua viÖc tiÕp cËn vèn vay t¹o thu nhËp. MÆc dï vèn vay kinh doanh nhá cã thÓ gióp hé nghÌo gi¶m ®−îc t×nh tr¹ng dÔ bÞ tæn th−¬ng cña m×nh qua viÖc t¨ng thu nhËp v t i s¶n, nh−ng ®ã kh«ng ph¶i l ph−¬ng tiÖn h÷u hiÖu ®Ó qu¶n lý rñi ro. Møc vay, thêi h¹n v nh÷ng ®iÒu kiÖn ®−îc vay (vÝ dô: b¶o l nh theo nhãm, tham gia sinh ho¹t h ng tuÇn tr−íc khi nhËn vèn, tiÕt kiÖm b¾t buéc) l m cho hÇu hÕt vèn vay kinh doanh nhá kh«ng phï hîp ®Ó gi¶i quyÕt nhu cÇu tiÒn mÆt trong thêi gian ng¾n cña hé gia ®×nh. C¸c hé nghÌo ®−îc vay vèn kinh doanh nhá vÉn rÊt dÔ bÞ tæn th−¬ng tr−íc mét lo¹t søc Ðp vÒ kinh tÕ. Mét sè rñi ro gãp phÇn l m t¨ng c¸c chi phÝ bÊt ngê cña hé gia ®×nh nh− söa l¹i ng«i nh bÞ háng, chi phÝ ®¸m ma, hay ®i th¨m ng−êi th©n èm. Nh÷ng rñi ro kh¸c nh− thÊt nghiÖp t¹m thêi, vËt nu«i chÕt, hoÆc t i s¶n l m ra bÞ mÊt trém, l m gi¶m thu nhËp dù tÝnh. Mét sè rñi ro võa l m t¨ng chi phÝ võa l m gi¶m thu nhËp, nh− viÖc mét lao ®éng chÝnh trong nh bÞ èm hoÆc chÕt. Do vËy, vèn vay khÈn cÊp l phÇn bæ xung cã gi¸ trÞ cho vèn vay kinh doanh nhá, t¹o c¬ së an to n cho c¸c hé gia ®×nh cã thu nhËp thÊp chèng l¹i ®−îc nh÷ng ¸p lùc tiªu cùc cña søc Ðp kinh tÕ, nh− tr×nh b y ë S¬ ®å 1. MÆc dï lËp luËn ®Ó cung cÊp vèn vay khÈn cÊp xuÊt ph¸t tõ mét lý do hÕt søc thuyÕt phôc l gi¶m t×nh tr¹ng dÔ bÞ tæn th−¬ng, lËp luËn n y c ng ®−îc cñng cè thªm bëi mét thùc tÕ l c¸c hé vay cã thÓ dïng vèn vay khÈn cÊp v o nh÷ng môc ®Ých kh¸c, trong ®ã cã c¶ môc ®Ých s¶n xuÊt kinh doanh. §−îc vay nhanh mét kho¶n tiÒn gióp cho ng−êi l m kinh doanh nhá chíp ®−îc mét c¬ héi thÞ tr−êng. ViÖc sö dông vèn vay cho nhiÒu môc ®Ých kh¸c nhau cã thÓ bÞ mét sè nh ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch chØ trÝch, ®Æc biÖt l nh÷ng ng−êi muèn ng¨n c¶n chñ nghÜa tiªu dïng. Nh−ng t¹i sao viÖc mét sè ng−êi vay dïng vèn vay ®Ó mua ® i hay lß n−íng l¹i l xÊu, nÕu nh− hä cã thÓ thanh to¸n kho¶n vèn vay ®ã? ThËm chÝ, nÕu cã thÓ lËp luËn r»ng viÖc ®ã l xÊu ®i ch¨ng n÷a, liÖu cã chÝnh ®¸ng kh«ng khi ng¨n c¶n ng−êi vay tiÕp cËn vèn vay khÈn cÊp chØ v× ai ®ã muèn h¹n chÕ viÖc chi tiªu cña ng−êi tiªu dïng?
S¬ ®å 1. TÝn dông kinh doanh nhá v Vèn vay KhÈn cÊp: Hai mÆt cña cïng mét §ång tiÒn xu Vèn vay KhÈn cÊp gi¶m ¶nh h−ëng cña rñi ro Vèn vay kinh doanh nhá t¨ng thu nhËp hé gia ®×nh §èi víi TCTCVM, ®a d¹ng ho¸ s¶n phÈm vèn vay cã thÓ më réng thÞ tr−êng cña tæ chøc. Kh«ng ph¶i tÊt c¶ ng−êi nghÌo ®Òu tù t¹o ®−îc viÖc l m cho m×nh hoÆc muèn cã vèn vay t¹o thu nhËp, bëi vËy, viÖc cung cÊp vèn vay kh«ng mang tÝnh t¹o thu nhËp cã thÓ më réng ¶nh h−ëng cña TCTCVM v× nã cho phÐp tæ chøc ®ã phôc vô to n bé céng ®ång cã thu nhËp thÊp. NÕu tæ chøc phôc vô mét thÞ tr−êng réng h¬n, th× mét s¶n phÈm vèn vay khÈn cÊp còng l m ®a d¹ng ho¸ rñi ro tÝn dông cña TCTCVM. ViÖc cung cÊp thªm vèn vay khÈn cÊp cho nh÷ng kh¸ch h ng hiÖn cã gióp tæ chøc t¨ng d− nî b×nh qu©n trªn mçi kh¸ch h ng, do ®ã l m t¨ng lîi nhuËn b×nh qu©n trªn mçi kh¸ch h ng -víi ®iÒu kiÖn ph¶i kiÓm so¸t rñi ro tèt- bëi tæ chøc kh«ng ph¶i tèn thªm chi phÝ ®Ó thu hót thªm kh¸ch h ng. Qua viÖc gióp kh¸ch h ng nhanh chãng v o nh÷ng thêi ®iÓm cÇn thiÕt, TCTCVM cã kh¶ n¨ng t¨ng c−êng lßng trung th nh cña kh¸ch h ng. MÆc dï nhiÒu TCTCVM quan t©m tíi viÖc ph¸t triÓn dÞch vô tiÕt kiÖm v b¶o hiÓm ®Ó gióp kh¸ch h ng xö trÝ rñi ro gia ®×nh v rñi ro kinh doanh – v ®ã còng l ®iÒu nªn l m – mét s¶n phÈm vèn vay khÈn cÊp cã thÓ l dÞch vô dÔ ph¸t triÓn h¬n ®èi víi nhiÒu tæ chøc, ®Æc biÖt l c¸c tæ chøc phi chÝnh phñ (TCPCP). §iÓn h×nh, c¸c TCPCP vÒ tÝn dông vi m« bÞ h¹n chÕ huy ®éng tiÒn göi v chØ ®ù¬c cung cÊp lo¹i h×nh b¶o hiÓm víi vai trß nh− mét ®¹i lý cho mét c«ng ty b¶o hiÓm. Tuy nhiªn viÖc cung cÊp vèn vay khÈn cÊp phï hîp víi kh¶ n¨ng chÝnh cña c¸c TCPCP vÒ tÝn dông vi m« -nghÜa l cung cÊp lo¹i h×nh vèn vay kinh doanh nhá- v bëi vËy nã kh«ng ®ßi hái nh÷ng thay ®æi c¬ b¶n vÒ hÖ thèng v nh©n lùc cña tæ chøc. TCTCVM ®ang x©y dùng ph−¬ng ph¸p cÊp ph¸t vèn vay khÈn cÊp cã thÓ häc hái mét v i ®iÒu vÒ tÝnh linh ho¹t, cã thÓ g©y ¶nh h−ëng tÝch cùc tíi viÖc thiÕt kÕ c¸c s¶n phÈm tÝn dông vi m« kh¸c. NÕu cã nh÷ng c¶i thiÖn nh− vËy, mét c©u hái thÝch ®¸ng sÏ n¶y sinh: liÖu cã cÇn thiÕt ph¶i ®−a ra nhiÒu s¶n phÈm vèn vay hay tèt h¬n l chØ cã mét lo¹i h×nh vèn vay linh ho¹t cã thÓ sö dông cho nhiÒu môc ®Ých? C¸c TCTCVM ch¾c ch¾n cÇn thËn träng ®èi víi viÖc ®−a ra qu¸ nhiÒu s¶n phÈm, cã thÓ g©y nhÇm lÉn ®¸ng kÓ cho kh¸ch h ng lÉn nh©n viªn. Tuy nhiªn cã mét sè −u ®iÓm trong viÖc duy tr× tÝnh chuyªn m«n ho¸ cña s¶n phÈm ë møc ®é n o ®ã, ch¼ng h¹n:
• TiÕp thÞ cã thÓ hiÖu qu¶ h¬n nÕu tæ chøc ®−a ra mét th«ng ®iÖp cô thÓ. Gi¶ thiÕt l th«ng ®iÖp ®ã ®¸p øng mét nhu cÇu hay së thÝch ® ®−îc x¸c ®Þnh cña kh¸ch h ng, qu¶ng c¸o vÒ vèn vay x©y dùng nh ë hay vèn vay khÈn cÊp ch¼ng h¹n sÏ tèt h¬n l giíi thiÖu vÒ mét vèn vay ®a môc ®Ých. • § o t¹o nh©n viªn cã thÓ kh¸c víi ch−¬ng tr×nh ® o t¹o vÒ vèn vay sö dông cho nhiÒu môc ®Ých. Nh÷ng s¶n phÈm phøc t¹p nh− vèn vay nh ë hay vèn vay kinh doanh cÇn nh÷ng nh©n viªn gi u kinh nghiÖm v ®−îc tr¶ l−¬ng cao h¬n, trong khi nh÷ng nh©n viªn ®−îc tr¶ thÊp h¬n cã thÓ qu¶n lý nh÷ng s¶n phÈm ®¬n gi¶n. • KiÓm so¸t rñi ro v nh÷ng ®iÒu kiÖn ®−îc vay vèn rÊt kh¸c nhau tuú theo môc ®Ýcíngö dông vèn vay. Mét kho¶n vèn vay khÈn cÊp cã thÓ chØ yªu cÇu mét sè thñ tôc giÊy tê hoÆc thÈm ®Þnh ®¬n gi¶n, trong khi vèn vay kinh doanh nhá l¹i cã thÓ ®ßi hái mét kÕ ho¹ch kinh doanh v b¸o c¸o t i chÝnh. • Gi¸m s¸t mèi liªn quan gi÷a môc ®Ých vèn vay v chÊt l−îng ®Çu t− vèn l mét b−íc quan träng trong hÖ thèng qu¶n lý rñi ro cña TCTCVM. Gi¸m s¸t gióp n©ng cao ®−îc chÊt l−îng cña to n bé danh môc vèn, mÆc dï kh¶ n¨ng cã nh÷ng th nh phÇn cô thÓ m¾c ph¶i nh÷ng vÊn ®Ò tr¶ vÒ nî qu¸ h¹n. Chuyªn m«n ho¸ s¶n phÈm gióp c¸c TCTCVM ph¸t hiÖn ra nh÷ng vÊn ®Ò ®ã v tiÕn h nh ®iÒu chØnh cÇn thiÕt. Khi n o TÝn dông l Sù lùa chän §óng Cïng víi tiÕt kiÖm v b¶o hiÓm, vèn vay khÈn cÊp l mét trong ba lo¹i h×nh dÞch vô t i chÝnh qu¶n lý rñi ro gióp hé gia ®×nh cã thu nhËp thÊp gi¶i quyÕt nh÷ng søc Ðp vÒ kinh tÕ. Nãi chung, tiÕt kiÖm l lo¹i h×nh linh ho¹t v Ýt tèn kÐm nhÊt. Mét ®iÒu lý t−ëng, tiÕt kiÖm l lùa chän ®−îc −a nhÊt ®èi víi nh÷ng chi tiªu ® biÕt tr−íc nh− häc phÝ v nh÷ng dÞp lÔ tÕt. B¶o hiÓm l lo¹i h×nh thÝch hîp nhÊt ®èi víi nh÷ng chi tiªu lín h¬n ph¸t sinh tõ nh÷ng rñi ro Ýt cã kh¶ n¨ng x¶y ra h¬n. §Ó chøc n¨ng chia xÎ rñi ro cña b¶o hiÓm ph¸t huy t¸c dông, nh÷ng ng−êi cã hîp ®ång b¶o hiÓm ph¶i ng¨n ngõa rñi ro x¶y ra (Brown v Churchill, 1999). Mét vèn vay khÈn cÊp cã thÓ phï hîp ®Ó trang tr¶i nh÷ng søc Ðp vÒ kinh tÕ trong tr−êng hîp ai ®ã ch−a gom ®−îc ®ñ vèn tiÕt kiÖm hoÆc kh«ng muèn chi tiªu v o sè tiÒn tiÕt kiÖm, v ®èi víi nh÷ng rñi ro kh«ng ®−îc b¶o hiÓm trang tr¶i hoÆc kh«ng trang tr¶i ®ñ. S¬ ®å 2. §èi phã víi nh÷ng ¸p lùc Kinh tÕ Rñi ro ¶nh h−ëng ChiÕn l−îc gi¶i quyÕt Gi¶m thu nhËp Gi¶m tiªu dïng Rót tiÕt kiÖm ¸p lùc kinh tÕ T¨ng chi phÝ T×m kiÕm vèn vay khÈn cÊp Thu nhËp kh«ng th−êng xuyªn l m cho viÖc tiÕt kiÖm trë nªn khã kh¨n, nh−ng nã còng khiÕn cho c¸c kho¶n tiÕt kiÖm trë nªn quan träng h¬n ®Ó cã chç dùa cho nh÷ng tuÇn v th¸ng cã Ýt hoÆc kh«ng cã thu nhËp. Vèn vay khÈn cÊp cã thÓ gióp lÊp kÝn kho¶ng trèng thu nhËp n y, gi¶m nhu cÇu b¸n th¸o ®å ®¹c trong lóc tóng quÉn – nghÜa l b¸n t i s¶n ®Ó cã tiÒn ngay, th−êng l víi gi¸ thÊp h¬n gi¸ thÞ tr−êng – b»ng viÖc gióp ng−êi d©n vay m−în dùa v o thu
nhËp trong t−¬ng lai. Tuy nhiªn, tÝn dông chØ l mét gi¶i ph¸p cã thÓ thùc thi, nÕu nh÷ng ng−êi vay tiÒm n¨ng cã thÓ thuyÕt phôc ®−îc ng−êi cho vay l tíi ®©y hä sÏ (i) cã thu nhËp ®Ó thanh to¸n vèn vay, v (ii) sÏ cã ®Çy ®ñ vËt b¶o ®¶m ®Ó b¶o l nh cho kho¶n vay. ViÖc lùa chän gi÷a tiÕt kiÖm v vay vèn ph¶i phô thuéc mét phÇn v o viÖc liÖu nh÷ng søc Ðp kinh tÕ sÏ l m gi¶m thu nhËp hay t¨ng chi phÝ ë møc trung h¹n, nh− tr×nh b y trong S¬ ®å 2. VÝ dô, h¹n h¸n l m gi¶m thu nhËp t−¬ng tù nh− mét ng−êi l m kinh doanh nhá gÆp ph¶i c¸c ®iÒu kiÖn thÞ tr−êng kh«ng thuËn lîi. Trong c¶ 2 tr−êng hîp, ph−¬ng ph¸p ®èi phã thÝch hîp sÏ l gi¶m tiªu thô v /hoÆc rót tiÕt kiÖm. TÝn dông l mét chiÕn l−îc kh«ng phï hîp trong tr−êng hîp n y v× viÖc gi¶m thu nhËp dù tÝnh trong nh÷ng th¸ng tíi còng cã nghÜa l vèn vay khã thanh to¸n ®−îc. Mét TCTCVM ph¶i tr¸nh cÊp vèn vay trong nh÷ng tr−êng hîp n y; nã cã thÓ l m t×nh tr¹ng cña ng−êi vay tåi tÖ h¬n bëi hä khã tr¸nh khái viÖc tr¶ vèn chËm, dÉn ®Õn mÊt kh¶ n¨ng vay vèn trong t−¬ng lai. Khi quyÕt ®Þnh lùa chän gi÷a tiÕt kiÖm v tÝn dông, ®iÒu quan träng l ph¶i c©n nh¾c xem liÖu nh÷ng søc Ðp vÒ kinh tÕ sÏ t¹o ra nhu cÇu t¹m thêi vÒ tiÒn mÆt, hay t¹o ra mét nhu cÇu l©u d i v cã tÝnh hÖ thèng. Mét søc Ðp vÒ kinh tÕ kÐo d i, ch¼ng h¹n nh− ng−êi lao ®éng chÝnh bÞ chÕt, kh«ng thÓ dÔ d ng v−ît qua chØ víi mét kho¶n vay nhá v ng¾n h¹n. MÆt kh¸c, nÕu mét sù viÖc bÊt ngê tèn kÐm mét kho¶n chi phÝ nh−ng kh«ng ¶nh h−ëng tíi tæng thu nhËp, th× mét kho¶n vèn vay khÈn cÊp cã thÓ l mét gi¶i ph¸p hîp lý. Ch¼ng h¹n nh− chi phÝ tang lÔ cho con l mét kho¶n chi phÝ kh«ng l−êng tr−íc nh−ng kh«ng ¶nh h−ëng tíi thu nhËp (trõ phi ®øa trÎ ®ã còng l m ra tiÒn). V× vËy, thay v× rót kho¶n tiÕt kiÖm cã thÓ ®Ó d nh phßng khi thu nhËp cña gia ®×nh bÞ gi¶m sót do ho¹n n¹n, mét kho¶n vèn vay khÈn cÊp ®Ó trang tr¶i chi phÝ ph¸t sinh cã thÓ l mét gi¶i ph¸p thÝch hîp. Cã tr−êng hîp h¬i kh¸c víi l« gÝc n y, khi viÖc sö dông tiÒn tiÕt kiÖm ®ång nghÜa víi viÖc b¸n t i s¶n s¶n xuÊt. NÕu chiÕn l−îc tiÕt kiÖm ban ®Çu cña mét ng−êi l t¸i ®Çu t− v o viÖc kinh doanh nhá cña hä, th× viÖc rót tiÕt kiÖm cã thÓ l m gi¶m doanh thu. Trong tr−êng hîp n y, mét kho¶n vay cã thÓ gióp hé gia ®×nh tèt h¬n l viÖc b¸n t i s¶n s¶n xuÊt kinh doanh. ThiÕt kÕ Vèn vay KhÈn cÊp Ba vÊn ®Ò cÇn ®Æc biÖt quan t©m trong viÖc thiÕt kÕ vèn vay khÈn cÊp – l i suÊt, rñi ro vèn vay, v ph−¬ng ph¸p cÊp ph¸t, ®−îc tr×nh b y sau ®©y: L i suÊt L i suÊt l vÊn ®Ò ®¬n gi¶n nhÊt trong 3 vÊn ®Ò. Mét sè TCTCVM cã thÓ cã xu h−íng cÊp vèn vay khÈn cÊp víi l i suÊt thÊp h¬n l i suÊt cña c¸c s¶n phÈm tÝn dông kh¸c bëi nh÷ng kh¸ch h ng cÇn lo¹i h×nh vèn vay n y ®ang ph¶i ®èi mÆt víi khã kh¨n vÒ t i chÝnh. Xu h−íng n y nªn tr¸nh bëi vèn vay víi l i suÊt gi¶m sÏ t¹o ra mét nhu cÇu rÊt lín cho c¸c tr−êng hîp khÈn cÊp gi¶. Trªn thùc tÕ, cã thÓ lËp luËn l rñi ro v nh÷ng chi phÝ giao dÞch ph¸t sinh ®èi víi c¸c kho¶n vay nhá v ng¾n h¹n l nh÷ng lý do chÝnh ®¸ng khiÕn cho l i suÊt vèn vay n y cao h¬n l i suÊt vèn vay t¹o thu nhËp. Thªm n÷a, nÕu TCTCVM muèn c¸c kho¶n vay ®−îc dïng cho nh÷ng tr−êng hîp khÈn cÊp thùc sù chø kh«ng ph¶i cho môc ®Ých tiªu dïng, th× l i suÊt cao h¬n cã thÓ gãp phÇn gi¶i quyÕt môc tiªu n y.
Khung 1: DÞch vô ®−îc −a thÝch ë Calpi¸ Financiera Calpi¸, mét TCTCVM ë El Salvador, cã hÖ thèng xÕp h¹ng kh¸ch h ng, t¹o ®iÒu kiÖn cho nh÷ng kh¸ch h ng tèt nhÊt cña m×nh tiÕp cËn ®−îc tíi nh÷ng dÞch vô −a thÝch. HÖ thèng xÕp h¹ng gåm c¸c chØ sè vÒ ®Þnh l−îng v ®Þnh tÝnh theo thang ®iÓm tõ 1 ®Õn 5. Ph−¬ng ph¸p ®Þnh l−îng dùa trªn sè ng y tr¶ chËm trung b×nh; nh÷ng kh¸ch h ng n o cã trung b×nh d−íi 3 ng y tr¶ chËm nhËn ®−îc xÕp h¹ng xuÊt s¾c (1), ai cã tõ 3 ®Õn 5 ng y sÏ ®−îc xÕp h¹ng tèt (2). Còng dùa theo thang ®iÓm ®ã, c¸n bé tÝn dông xÕp h¹ng kh¸ch h ng dùa theo tinh thÇn céng t¸c cña hä. Bëi vËy, nÕu mét kh¸ch h ng bÞ lì mét lÇn tr¶ bëi lý do chÝnh ®¸ng nh− ng−êi th©n chÕt, viÖc xÕp h¹ng cña c¸n bé tÝn dông cã thÓ ®¶m b¶o l ng−êi vay ®ã bÞ ph¹t kh«ng qu¸ nÆng. Nh÷ng kh¸ch h ng ®−îc xÕp h¹ng 1 hoÆc 2 ®èi víi mét v i lÇn vay lo¹i h×nh vèn tiªu chuÈn, l vèn vay kinh doanh nhá, sÏ ®−îc vay nh÷ng s¶n phÈm −a thÝch lÇn hai, gåm vèn vay mïa vô v tÝn dông tù ®éng. Vèn vay mïa vô l vèn vay s¶n xuÊt ng¾n h¹n nh»m ®¸p øng nhu cÇu vèn l−u ®éng trong nh÷ng thêi kú cao ®iÓm, tuy nhiªn còng cã thÓ dïng cho nh÷ng môc ®Ých khÈn cÊp. Vèn n y ®−îc cÊp ®ång thêi cïng víi vèn vay kinh doanh nhá cho nh÷ng kh¸ch h ng ®−îc xÕp h¹ng 1 cho kho¶n vay tr−íc ®ã v ch−a tõng bÞ xÕp qu¸ h¹ng 2 ®èi víi bÊt kú kho¶n vay n o. TÝn dông tù ®éng cña Calpia t−¬ng tù nh− mét h¹n møc tÝn dông, nh−ng kh¸c ë chç, mçi lÇn kh¸ch h ng vay tiÒn trong h¹n møc tÝn dông, hä l¹i ký mét khÕ −íc vay vèn riªng. §Ó cã lo¹i h×nh tÝn dông tù ®éng, kh¸ch h ng ph¶i thanh to¸n 3 kho¶n vèn vay tiªu chuÈn víi møc xÕp h¹ng 1 hoÆc duy tr× møc xÕp h¹ng 1 trong vßng 12 th¸ng. Khi hä ® cã ®ñ ®iÒu kiÖn ®Ó tiÕp cËn tÝn dông tù ®éng, kh¸ch h ng sÏ nhËn ®−îc giÊy chøng nhËn “Kh¸ch h ng ¦u tiªn” v c¸n bé tÝn dông sÏ tiÕn h nh ph©n tÝch chi tiÕt t×nh h×nh kinh doanh ®Ó ®−a ra h¹n møc tÝn dông. Møc l i suÊt cña tÝn dông tù ®éng còng thÊp h¬n so víi l i suÊt cña c¸c s¶n phÈm vèn vay tiªu chuÈn ®Ó khuyÕn khÝch kh¸ch h ng v ®éng viªn lßng trung th nh cña hä. Churchill, 1999 KiÓm so¸t rñi ro tÝn dông Mét s¶n phÈm vèn vay khÈn cÊp cÇn øng phã ®−îc nh÷ng khñng ho¶ng m kh«ng l m kh¸ch h ng m¾c nî chång chÊt, v kh«ng l m gi¶m chÊt l−îng vèn cho vay cña TCTCVM. Mét TCTCVM cã thÓ sö dông mét sè ph−¬ng ph¸p kh¸c nhau ®Ó kiÓm so¸t rñi ro tÝn dông cña vèn vay khÈn cÊp. Mét ph−¬ng ph¸p chung nhÊt ®èi víi c¸c TCTCVM l dùa v o tiÒn sö tÝn dông cña kh¸ch h ng ®Ó thay cho thÕ chÊp. Ng−êi vay n o ® thanh to¸n mét sè kho¶n vay m kh«ng cã tiÒn sö tr¶ chËm sÏ ®−îc quyÒn vay vèn bæ sung – m kh«ng bÞ thÈm vÊn, víi ®iÒu kiÖn kho¶n vay bæ sung thÊp h¬n mét møc ® ®−îc quy ®Þnh tr−íc. Nh− vÝ dô tr×nh b y ë Khung 1, Financiera Calpia ë El Salvador cã mét hÖ thèng xÕp h¹ng kh¸ch h ng dùa theo tiÒn sö thanh to¸n. Kh¸ch h ng víi møc xÕp h¹ng tèt nhÊt sÏ ®−îc vay nh÷ng kho¶n nhá v ng¾n h¹n ®ång thêi víi nh÷ng kho¶n vay kinh doanh nhá. T−¬ng tù, ë Philipin vèn vay ®a môc ®Ých cña ng©n h ng CARD ®−îc cÊp song song cho nh÷ng kh¸ch h ng hiÖn t¹i cã lÞch sö thanh to¸n ®óng h¹n. TÝnh l«gic cña ph−¬ng ph¸p kiÓm so¸t rñi ro tÝn dông n y l dÞch vô ®ã rÊt cã lîi khiÕn kh¸ch h ng cè g¾ng duy tr× tiÕng t¨m tèt cña m×nh ®Ó t−¬ng lai sÏ ®−îc vay vèn vay khÈn cÊp (v c¶ vèn vay kinh doanh nhá.) Bªn c¹nh viÖc ®¬n gi¶n thñ tôc h nh chÝnh, −u ®iÓm lín nhÊt cña ph−¬ng ph¸p tiÒn sö tÝn dông l nã khuyÕn khÝch lßng trung th nh cao cña kh¸ch h ng: th−ëng
cho nh÷ng kh¸ch h ng tèt nhÊt cña TCTCVM b»ng c¸ch cung cÊp cho hä nh÷ng dÞch vô −u ® i. Trong khi ¸p dông ph−¬ng ph¸p n y, TCTCVM cÇn thËn träng l dïng tiÒn sö tÝn dông ®Ó x¸c ®Þnh ®iÒu kiÖn ®−îc vay, chø kh«ng ph¶i x¸c ®Þnh møc tiÒn vay.ViÖc x¸c ®Þnh møc tiÒn vay dùa trªn sè tiÒn ® thanh to¸n mét c¸ch m¸y mãc sÏ g©y nguy c¬ nî chång chÊt cho c¸c hé gia ®×nh. Møc tiÒn vay ph¶i dùa theo kh¶ n¨ng thanh to¸n. V× viÖc thÈm ®Þnh kh¶ n¨ng thanh to¸n cã thÓ l m chËm viÖc cÊp ph¸t vèn vay khÈn cÊp, nªn mét sè tæ chøc tiÕn h nh thÈm ®Þnh ®Þnh kú ®Ó x¸c ®Þnh xem kh¸ch h ng ®ñ ®iÒu kiÖn vay bao nhiªu, v cho phÐp hä vay d−íi møc cao nhÊt n y khi v nÕu kh¸ch h ng cÇn. Nh−îc ®iÓm ®Çu tiªn cña ph−¬ng ph¸p tiÒn sö tÝn dông l TCTCVM chØ cã mét ph¹m vi ho¹t ®éng h¹n chÕ trong viÖc gióp hé nghÌo qu¶n lý rñi ro. Bëi chØ cã nh÷ng ng−êi ®ang vay vèn kinh doanh míi ®−îc vay tiÕp, “thÕ chÊp” b»ng tiÒn sö tÝn dông kh«ng ®Æc biÖt h÷u hiÖu trong viÖc gióp ®ì ®−îc ®«ng ®¶o céng ®ång ng−êi cã thu nhËp thÊp. §iÓm yÕu n y cã thÓ söa ch÷a ®−îc trong mét thÞ tr−êng c¹nh tranh, nÕu tiÒn sö tÝn dông cña mét ng−êi kh«ng cÇn g¾n víi mét tæ chøc cô thÓ, nghÜa l khi cã mét phßng tÝn dông ho¹t ®éng tèt cho phÐp kh¸ch h ng lùa chän. Ng−êi b¶o l·nh hay ng−êi l m chøng còng cã thÓ ®−îc sö dông ®Ó kiÓm so¸t rñi ro. Do nh÷ng ng−êi nghÌo vèn ® ph¶i dùa nhiÒu v o sù trî gióp t i chÝnh cña gia ®×nh v b¹n bÌ, mét tho¶ thuËn b¶o l nh cã thÓ l mét c¸ch ®Ó thÓ chÕ ho¸ nh÷ng cam kÕt m kh«ng g©y ¶nh h−ëng ®Õn kÕ ho¹ch tiÒn mÆt cña ng−êi b¶o l nh. ViÖc b¶o l nh cã thÓ ¸p dông trong mét nhãm vay, theo ®ã nhãm sÏ ®ång ý v b¶o l nh cho kho¶n vèn vay cña mét th nh viªn trong nhãm, hoÆc cã thÓ s¾p xÕp trªn c¬ së b¶o l nh c¸ nh©n ngo i hÖ thèng nhãm. Th¶o thuËn b¶o l nh theo c¸ nh©n sÏ gióp TCTCVM cã thÓ ®¸p øng ®−îc nhu cÇu lín h¬n cña céng ®ång vÒ vèn vay khÈn cÊp thay v× chØ phôc vô nh÷ng kh¸ch h ng hiÖn cã. Thö th¸ch lín cña viÖc kiÓm so¸t rñi ro tÝn dông th«ng qua ng−êi b¶o l nh l liÖu hÖ thèng ph¸p lý cã thÓ khiÕn viÖc thi h nh khÕ −íc dÔ d ng v hiÖu qu¶ vÒ mÆt chi phÝ kh«ng. Mét h¹n chÕ kh¸c l liÖu nh÷ng ng−êi cÇn vay vèn khÈn cÊp cã thÓ t×m ®−îc ng−êi b¶o l nh tho¶ m n c¸c tiªu chÝ cña TCTCVM kh«ng. Thªm n÷a, qu¸ tr×nh thÈm ®Þnh xem ng−êi b¶o l nh liÖu cã thËt sù ®¸p øng nh÷ng tiªu chÝ cña tæ chøc hay kh«ng g©y trë ng¹i cho viÖc quyÕt ®Þnh cho vay ®óng thêi ®iÓm, trõ phi ng−êi b¶o l nh ®−îc chÊp thuËn tr−íc khi nhu cÇu vay vèn ph¸t sinh. Mét c¸ch kh¸c ®Ó h¹n chÕ rñi ro tÝn dông ®èi víi kho¶n vay nhá l cho ng−êi cã thu nhËp th−êng xuyªn vay vèn. Vèn vay b¶o ®¶m b»ng l−¬ng l ph−¬ng ph¸p ®−îc −a thÝch cho hÇu hÕt c¸c lo¹i h×nh vèn vay tiªu dïng, v phæ biÕn ë nhiÒu n−íc, nhÊt l ë Nam Phi. ë mét sè n¬i, mçi hé gia ®×nh nghÌo th−êng cã Ýt nhÊt mét ng−êi ®ù¬c nhËn l−¬ng th−êng xuyªn, dï Ýt ái. Chi phÝ rñi ro v chi phÝ giao dÞch cã thÓ ®−îc gi¶m nÕu ng−êi chñ lao ®éng thanh to¸n trùc tiÕp tíi ng−êi cho vay vèn. §èi víi c¸c TCTCVM, cho vay b¶o ®¶m b»ng l−¬ng cã thÓ l mét c«ng viÖc kinh doanh Ýt rñi ro v ®em l¹i lîi nhuËn cao, ®¸p −ng nhu cÇu cÊp b¸ch vÒ tiÒn mÆt, nh−ng chØ phôc vô cho mét phÇn cña thÞ tr−êng. T¹i nh÷ng n−íc m phÇn lín ng−êi d©n l m viÖc trong nÒn kinh tÕ kh«ng chÝnh thøc, vèn vay b¶o ®¶m b»ng l−¬ng kh«ng ph¶i l c¸ch hiÖu qu¶ trong viÖc gióp ng−êi nghÌo qu¶n lý rñi ro. Rñi ro tÝn dông cho mét kho¶n vèn vay khÈn cÊp cã thÓ ®−îc qu¶n lý th«ng qua h×nh thøc thÕ chÊp kh«ng mang tÝnh truyÒn thèng, ch¼ng h¹n nh− h×nh thøc cÇm cè ®å trang søc hoÆc nh÷ng vËt dông nhá, cã gi¸ trÞ kh¸c (xem Khung 2 v Fernando, 2003). §Ó h×nh thøc b¶o ®¶m n y cã hiÖu lùc, TCTCVM cÇn cã chuyªn m«n ®Ó thÈm ®Þnh gi¸ trÞ cña vËt thÕ chÊp v cã ph−¬ng tiÖn an to n ®Ó l−u gi÷ nh÷ng vËt thÕ chÊp ®ã cho ®Õn khi kho¶n vay ®−îc thanh to¸n.
Mét c¬ së cho vay cÇm ®å còng cÇn cã cöa h ng b¸n lÎ hoÆc mét ph−¬ng thøc ®Ó b¸n nh÷ng vËt dông kh«ng ®−îc chuéc l¹i. NÕu tho¶ m n nh÷ng ®iÒu kiÖn n y, lo¹i h×nh vèn vay cÇm cè cã thÓ hÕt søc linh ho¹t. NÕu nh− cã ng−êi cho vay cÇm cè t¹i ®Þa ph−¬ng, phÝ giao dÞch kh«ng ®¸ng kÓ ®èi víi c¶ ng−êi vay v ng−êi cho vay. Nh÷ng nh−îc ®iÓm cã thÓ gÆp l : liÖu ng−êi cã thu nhËp thÊp cã t i s¶n ®Ó cÇm cè kh«ng, v viÖc cÇm cè cã ph¶i l mét ph−¬ng thøc tiÕp cËn vèn vay ®−îc chÊp nhËn trong v¨n ho¸ cña ®Þa ph−¬ng kh«ng? Vèn vay cÇm cè ë Cajas Municipales t¹i Peru Cajas Municipales (CMACs) cung cÊp lo¹i h×nh vèn vay cÇm cè cho môc ®Ých khÈn cÊp nh»m ®−a ra mét gi¶i ph¸p thay thÕ rÎ h¬n l ®i vay cña nh÷ng ng−êi cho vay l i. Møc vay trung b×nh cña vèn vay cÇm cè v o n¨m 1995 l kho¶ng tõ $70 ®Õn $110. L mét trong 3 s¶n phÈm vèn vay c¬ b¶n cña CMACs – hai s¶n phÈm kh¸c l vèn vay kinh doanh nhá v vèn vay b¶o ®¶m b»ng l−¬ng – vèn vay cÇm cè cã møc l i suÊt cao nhÊt, tõ 6-7%/th¸ng, v ®Æc biÖt l phôc vô nh÷ng ng−êi nghÌo nhÊt. Khi mét caja míi ®−îc th nh lËp, cho vay cÇm cè l s¶n phÈm tÝn dông ®Çu tiªn m caja ®ã cung cÊp. CMACs khëi ®Çu víi s¶n phÈm vèn vay cÇm cè bëi lo¹i h×nh n y rñi ro thÊp - ®iÒu ®ã rÊt quan träng bëi tiÕt kiÖm cña kh¸ch h ng ®−îc dïng ®Ó t i trî cho vèn vay tõ khi b¾t ®Çu ho¹t ®éng – v còng bëi lo¹i h×nh n y ®¬n gi¶n, kh«ng cÇn thÈm ®Þnh nhiÒu, v chi phÝ h nh chÝnh thÊp. ChØ cã trang søc b»ng v ng (®«i khi c¶ b¹c) ®−îc chÊp nhËn l vËt thÕ chÊp. TiÒn vay ®−îc gaio ngay lËp tøc. Kh¸ch h ng cã thÓ ®−îc vay 50 –60% gi¸ trÞ cña vËt thÕ chÊp. Kú h¹n vay tõ 2 tuÇn ®Õn 3 th¸ng, v tr¶ theo tuÇn. Khi ® tr¶ xong kho¶n vay, l¹i ®−îc vay l¹i, nhiÒu nhÊt l 3 lÇn liªn tôc v vÉn víi vËt thÕ chÊp ®ã. TÝnh hiÖu qu¶ cña ph−¬ng ph¸p cung cÊp v rñi ro thÊp l m cho s¶n phÈm thu hót ®−îc nhiÒu kh¸ch h ng mÆc dï møc vay nhá v lÞch tr¶ dÇy. Theo Churchill, 1999 Ph−¬ng ph¸p cung cÊp Cã lÏ viÖc thiÕt kÕ mét ph−¬ng ph¸p cung cÊp hiÖu qu¶ cßn khã h¬n viÖc kiÓm so¸t rñi ro tÝn dông. VÒ kh¸i niÖm, vèn vay ph¶i cã s½n t¹i ®Þa b n gÇn víi kh¸ch h ng. Cã lÏ ph−¬ng ph¸p lý t−ëng nhÊt theo quan ®iÓm cña c¸c hé vay l cung cÊp dÞch vô t¹i nh h ng ng y (vÝ dô nh− tæ chøc SafeSave Banladesh4) hoÆc mét m¹ng l−íi chi nh¸nh réng cã c¸c c¬ së ë gÇn víi hé vay. Nh−ng kh«ng may l nh÷ng chi phÝ h nh chÝnh n y chØ phï hîp ë nh÷ng n¬i cã thÞ tr−êng tËp trung, nh− nh÷ng th nh phè v thÞ trÊn. §Ó ®Õn ®−îc c¸c l ng x v nh÷ng vïng n«ng th«n, cã thÓ më c¸c chi nh¸nh l m viÖc b¸n thêi gian m nh©n viªn chØ l m viÖc mét v i ng y trong tuÇn – nh−ng ®iÒu g× sÏ x¶y ra khi cã ai ®ã rÊt cÇn tiÒn trong nh÷ng ng y chi nh¸nh kh«ng l m viÖc? Mét c¸ch n÷a l hÖ thèng c¸c nhãm l−u ®éng l m viÖc t¹i 6 ®Õn 8 l ng mét ng y, mçi l ng l m mét giê ®ång hå, tuy nhiªn hä cã thÓ gÆp rñi ro vÒ an ninh. §Ó kh¾c phôc ®−îc thö th¸ch vÒ cung cÊp, m« h×nh ban ®Çu cña ph−¬ng ph¸p ng©n h ng l ng x ® vËn ®éng c¸c nhãm duy tr× mét t i kho¶n néi bé, huy ®éng vèn qua h×nh thøc tiÕt kiÖm b¾t buéc. C¸c ng©n h ng l ng x sau ®ã cã thÓ cho vay sè tiÒn ®ã khi thÊy phï hîp. Nguån 4 SafeSave, mét TCTCVM ho¹t ®éng ë nh÷ng khu d©n c− nghÌo cña Dhaka, cung cÊp c¸c s¶n phÈm ®éc ®¸o linh ho¹t h¬n nhiÒu so víi c¸c dÞch vô vÒ t i chÝnh vi m« ®iÓn h×nh. Kh¸ch h ng cña SafeSave – nam giíi, phô n÷ v trÎ em – më c¸c t i kho¶n c¸ nh©n riªng. Hä ®−îc viÕng th¨m h ng ng y t¹i nh hay t¹i n¬i l m viÖc. TÊt c¶ c¸c giao dÞch – gåm c¶ göi tiÒn, rót tiÒn, ph¸t vèn v tr¶ vèn l i - ®Òu ®−îc thùc hiÖn trong c¸c chuyÕn th¨m h ng ng y ®Ó kh¸ch h ng kh«ng ph¶i ®Õn v¨n phßng chi nh¸nh hoÆc kh«ng ph¶i häp h nh. §Ó biÕt thªm chi tiÕt, h y xem t i liÖu cña Nhãm T− vÊn Hç trî Ng−êi nghÌo, th¸ng 9, 2000.
vèn n y th−êng ®−îc sö dông l m vèn vay khÈn cÊp ®Ó gióp c¸c th nh viªn cã nh÷ng nhu cÇu cÊp b¸ch vÒ mét kho¶n tiÒn nhá. C¸c "nhãm tù cøu" rÊt phæ biÕn ë Ên ®é còng sö dông ph−¬ng ph¸p t−¬ng tù. Sau ®©y l mét sè h¹n chÕ cña ph−¬ng ph¸p n y ®èi víi viÖc cung cÊp vèn vay khÈn cÊp: • Nhãm cã kh¶ n¨ng qu¶n lý nguån vèn ®Ó ng¨n ngõa tr−êng hîp tr−ëng nhãm gian lËn v dïng vèn sai môc ®Ých kh«ng? • Nguån vèn cã ®−îc gi÷ t¹i mét n¬i an to n nh−ng l¹i thuËn tiÖn gióp cho viÖc lÊy tiÒn dÔ d ng kh«ng? • T i kho¶n néi bé cã huy ®éng ®−îc ®ñ vèn ®Ó ®¸p øng nhu cÇu cña v i th nh viªn trong nhãm cïng mét lóc kh«ng? • Ng©n h ng l ng x cã phôc vô c¸c th nh viªn hiÖu qu¶ v cÊp vèn vay khÈn cÊp cho céng ®ång ë diÖn réng h¬n ®−îc kh«ng? Mét ph−¬ng ph¸p n÷a nªn t×m hiÓu l th nh lËp c¸c quan hÖ hîp t¸c ®«i bªn cïng cã lîi víi nh÷ng ng−êi tiÓu th−¬ng ®Þa ph−¬ng. Hä ® cã nh÷ng giao dÞch t i chÝnh víi ng−êi nghÌo v cã lÏ ® ®ãng vai trß nh− nh÷ng ng−êi cho vay t− nh©n. C¸c tiÓu th−¬ng ®Þa ph−¬ng cã thÓ ® tr¶i qua mét sè khã kh¨n trong viÖc ®ßi nî v hä cã thÓ kh«ng cã ®ñ tiÒn ®Ó ®¸p øng nh− cÇu. MÆt kh¸c, mét TCTCVM muèn gióp nh÷ng ng−êi cã thu nhËp thÊp qu¶n lý dßng tiÒn mÆt kh«ng ®Þnh cña hä, nh−ng l m nh− vËy sÏ t¹o ra nh÷ng rñi ro tÝn dông v chi phÝ giao dÞch. NÕu hîp t¸c víi nhau, TCTCVM cã thÓ x©y dùng hÖ thèng c¶i thiÖn dÞch vô cho vay tiÒn cña c¸c tiÓu th−¬ng, nh− ®Þnh gi¸, chän läc v gi¸m s¸t, hÖ thèng ®ã còng sÏ c¶i thiÖn viÖc kinh doanh cña c¸c tiÓu th−¬ng qua viÖc gi¶m thÊt tho¸t v t¨ng l−îng b¸n ra. C¸c tiÓu th−¬ng sÏ l m viÖc hiÖu qu¶ víi vai trß l ®¹i lý cho TCTCVM. TCTCVM sÏ cung cÊp vèn, t i liÖu, ® o t¹o v hç trî qu¶n lý tr¶ chËm, nh−ng hai bªn sÏ cïng chia sÎ rñi ro. Sù s¾p ®Æt n y cã thÓ còng cã lîi cho TCTCVM bëi c¸c tiÓu th−¬ng ® quen víi kh¸ch h ng, ®iÒu ®ã gi¶m ®−îc nh÷ng th«ng tin lÖch l¹c, v sù gÇn gòi víi kh¸ch h ng sÏ n©ng cao lîi Ých cho kh¸ch h ng, gi¶m chi phÝ giao dÞch, tÊt c¶ nh÷ng viÖc ®ã hÇu nh− kh«ng ph¶i tèn thªm mét kho¶n chi phÝ h nh chÝnh n o. KÕt luËn C¸c hé cã thu nhËp thÊp cÇn vay ngay mét kho¶n tiÒn nhá ®Ó hä b×nh æn ®−îc thu chi. NÕu cã, lo¹i h×nh vèn vay n y cã thÓ còng cã thÓ sinh lîi gièng nh− vèn vay t¹o thu nhËp, bëi vèn vay khÈn cÊp gióp c¸c hé gia ®×nh tr¸nh viÖc b¸n c¸c t i s¶n s¶n xuÊt v r¬i s©u h¬n v o t×nh tr¹ng ®ãi nghÌo. Thay v× h¹n chÕ nh÷ng dÞch vô nh− vËy, c¸c nh ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch v nh÷ng ng−êi thùc h nh ph¶i ®Èy m¹nh lo¹i h×nh vèn vay ®ã, khuyÕn khÝch ®æi míi nh»m kh¾c phôc ®−îc nh÷ng th¸ch thøc vÒ thiÕt kÕ v cung cÊp. Nh÷ng thö th¸ch n y thùc sù quan träng, ®Æc biÖt viÖc kiÓm so¸t rñi ro tÝn dông v x©y dùng c¸c ph−¬ng ph¸p cung cÊp hiÖu qu¶ vÒ chi phÝ. Nh−ng cã lÏ thö th¸ch quan träng nhÊt l kh¾c phôc ®−îc nh÷ng ®Þnh kiÕn ®¸ng tiÕc chèng l¹i viÖc cÊp vèn vay tiªu dïng cho ng−êi nghÌo.
T i liÖu tham kh¶o Brown, W. v C. Churchill. Th¸ng 11, 1999. Providing Insurance to Low-Income Households Part I: A Primer on Insurance Principles and Products. Washington, DC: C¬ quan Hç trî Ph¸t triÓn Quèc tÕ Hoa Kú (USAID) Dù ¸n Nh÷ng thùc h nh Tèt nhÊt cña S¶n xuÊt Kinh doanh nhá. Cã thÓ t×m ë ®Þa chØ: www.usaidmicro.org. Brown, W. v G. Nagarajan. Th¸ng 10, 2000. Disaster Loan Funds for Microfinance Institutions: A Look at Emerging Experience. Washington, DC: USAID Dù ¸n Nh÷ng thùc h nh Tèt nhÊt cña S¶n xuÊt Kinh doanh nhá. Cã thÓ t×m ë ®Þa chØ: www.usaidmicro.org. CGAP. Th¸ng 9, 2000. Exploring Client Preferences in Microfinance: Some Observations from SafeSave. Focus Note No. 18, Nhãm T− vÊn Hç trî Ng−êi NghÌo: Washington, DC. Cã thÓ t×m ë ®Þa chØ: www.cgap.org. Churchill, C. 1999. Client-focused Lending: The Art of Individual Microlending. Washington, DC: Calmeadow. Cã thÓ t×m ë ®Þa chØ: www.accion.org. Fernando, N. Th¸ng 3, 2003. Pawnshops and Microlending: A Fresh Look is Needed. T i chÝnh cho ng−êi nghÌo, Ng©n h ng Ph¸t triÓn Ch©u ¸. Vol. 4, No. 1. Cã thÓ t×m ë ®Þa chØ: www.adb.org/ documents/periodicals/microfinance. Ên phÈm míi vÒ tµi chÝnh vi m« cña ng©n hµng pt ch©u ¸ MiBanco, Peru: Profitable Microfinance Outreach, with Lessons for Asia. Th¸ng 7 2003. Asian Development Bank: Manila. Gi¸ b¶n in: $10 (gåm chi phÝ vËn chuyÓn). §Ó ®Æt mua trùc tiÕp tõ V¨n phßng Trô së Ng©n h ng PT Ch©u ¸, h y göi email tíi ®Þa chØ: adbpub@adb.org. Nhanh nhÊt sau 2 tuÇn ®Ó ho n th nh ®¬n ®Æt mua. Cã thÓ t¶i Ên phÈm miÔn phÝ tõ ®Þa chØ: http:// www.adb.org/Documents/Papers/Mibanco/default.asp
Nh÷ng tin ®¸ng chó ý V o th¸ng 6 n¨m 2003, Ng©n h ng ph¸t triÓn Ch©u ¸ ® phª duyÖt mét ch−¬ng tr×nh hç trî trän gãi víi tæng sè vèn t−¬ng ®−¬ng l 8.64 triÖu §« la Mü ®Ó ph¸t triÓn lÜnh vùc t i chÝnh vi m« ë Tajikistan, n¬i cã tû lÖ nghÌo chiÕm 80% d©n sè. Ch−¬ng tr×nh gåm vèn vay chÝnh s¸ch v vèn vay ®Çu t− – mçi lo¹i h×nh l 4 triÖu ®« la Mü – v mét nguån vèn trî gióp kü thuËt l 640,000 ®« la Mü. Vèn vay chÝnh s¸ch nh»m môc ®Ých t¹o m«i tr−êng hç trî hîp ph¸p, ph¸p lý, v gi¸m s¸t cho lÜnh vùc t i chÝnh vi m« hïng m¹nh v ®øng v÷ng vÒ mÆt t i chÝnh. Vèn vay ®Çu t− sÏ më réng ®Þa b n v tÝnh bÒn v÷ng cña c¸c tæ chøc t i chÝnh vi m« cña ®Êt nø¬c qua viÖc chuyÓn nh÷ng ch−¬ng tr×nh tÝn dông kh«ng ®−îc kiÓm so¸t th nh nh÷ng tæ chøc t i chÝnh ®−îc cÊp phÐp v hîp ph¸p. Hç trî kü thuËt sÏ bæ trî cho c¸c lo¹i h×nh vèn vay qua viÖc t¨ng c−êng gi¸m s¸t cña Ng©n h ng Nh n−íc Tajikistan v hç trî c¸c TCTCVM míi trong viÖc cung cÊp c¸c dÞch vô mét c¸ch hiÖu qu¶ v tiÕt kiÖm chi phÝ. Ng©n h ng Ph¸t triÓn Ch©u ¸ phª duyÖt Ch−¬ng tr×nh Hç trî Kü thuËt T i chÝnh N«ng th«n cho CHDCND L o. V o th¸ng 7 n¨m 2003, Ng©n h ng Ph¸t triÓn Ch©u ¸ ® phª duyÖt mét nguån vèn 150,000 ®« la Mü ®Ó trî gióp Kü thuËt cho N−íc CHDCND L o trong viÖc x©y dùng dù ¸n ph¸t triÓn v t i chÝnh vi m« n«ng th«n phï hîp víi ng nh t i chÝnh cña Ng©n h ng Ph¸t triÓn Ch©u ¸. Dù ¸n tiÕp theo sÏ gi¶i quyÕt vÊn ®Ò më réng ®Þa b n v tÝnh hiÖu qu¶ cña t i chÝnh n«ng th«n v c¸c dÞch vô t i chÝnh vi m«.
Tµi liÖu chän läc vÒ tµi chÝnh vi m« S¸ch Churchill, C., M. Hirschland, and J. Painter. 2002. New Directions in Poverty Finance: Village Banking Revisited. SEEP Network. Washington, DC. Harper, M. Th¸ng 4 2003. Practical Microfinance: A Training Manual. Intermediate Technology Development Group Publishing: London, UK. B i b¸o Bansal, H. Spring 2003. SHG-Bank Linkage Program in India: An Overview. Journal of Microfinance 5(1): 21–49. Chi, R. and N. Chou. June 2003. Evidence from China. Small Enterprise Development 14(2): 48–55. Goldberg, M. and M. Motta. Spring 2003. Microfinance for Housing: The Mexican Case. Journal of Microfinance 5(1): 51–76. Halder, S. June 2003. BRAC’s Business Development Services – Do They Pay? Small Enterprise Development 14(2): 26–35. Hendricks, L. Spring 2003. Designing Microfinance from an Exit Strategy Perspective. Journal of Microfinance 5(1): 78–88. Jain, S. and G. Mansuri. October 2003. A Little at a Time: The Use of Regularly Scheduled Repayments in Microfinance Programs. Journal of Development Economics 72(1): 253–279. Raynor, J. Spring 2003. The Impact of Large Capital Infusion to Community Development Credit Unions. Journal of Microfinance 5 (1): 88–114. Schreiner, M. and G. Woller. September 2003. Microenterprise Development Programs in the United States and in the Developing World. World Development 31(9): 1567– 1580. Srinivasan, R. Spring 2003. Self-Help Groups as Financial Institutions: Policy Implications Using a Financial Model. Journal of Microfinance 5 (1): 1–19. Wright, K. Spring 2003. Problems? What Problems? We Have None at All: Qualitative Collection for Impact Assessment. Journal of Microfinance 5(1): 115–137. Nh÷ng Ên phÈm kh¸c ACCION International. May 2003. Poverty Outreach Findings: Mibanco, Peru. Insight No. 5. ACCION International: Boston, MA.
ACCION International. January 2003. Building the Homes of the Poor: One Brick at a Time— Housing Improvement Lending at Mibanco. Insight No. 4. ACCION International: Boston, MA. Alip, Jaime Aristotle. 2003. Commercialization of Microfinance: Case Study of CARD Rural Bank. Monograph No. 8. CARD Bank: San Pablo, Laguna. Consultative Group to Assist the Poorest (CGAP). May 2003. Regulation and Supervision of Microfinance. Donor Brief No. 12. CGAP: Washington, DC. _____. July 2003. The Impact of Microfinance. Donor Brief No. 13. CGAP: Washington, DC. Craig, K. and R. Goodwin-Groen. July 2003. Donors as Silent Partners in MFI Product Development: MicroSave Africa and the Equity Building Society in Kenya. Case Studies in Donor Good Practices No. 8. CGAP: Washington, DC. Fernando, N. July 2003. Mibanco, Peru: Profitable Microfinance Outreach, with Lessons for Asia. Asian Development Bank: Manila. Forster, S., S. Greene, and J. Pytkowska. June 2003. The State of Microfinance in Central and Eastern Europe and the New Independent States. CGAP Regional Reviews. CGAP: Washington, DC. International Food Policy Research Institute (IFPRI). 2002. Banking on the Poor: Unleashing the Benefits of Microfinance. Issue Brief No. 12. IFPRI: Washington, DC. Lensink, Robert and H. T. Mehrteab. January 2003. Risk Behaviour and Group Formation in Microcredit Groups in Eritrea. Center for Research in Economic Development and International Trade (CREDIT) Research Paper No. 03/02. University of Nottingham: Nottingham, UK. McAllister, P. (ed.). 2003. Trust Through Transparency: Applicability of Consumer Protection Self-Regulation to Microfinance. Small Enterprise Education and Promotion (SEEP) Network: Washington, DC. Morduch, J., S. Hashemi, and E. Littlefield. January 2003. Microfinance: An Effective Strategy to Reach the Millennium Development Goals. CGAP Focus Note No. 24. CGAP: Washington, DC. SEEP Network. 2003. Global Directory of Regional and Country Level Microenterprise Networks. SEEP Network: Washington, DC. Sinha, S., et. al. 2003. The Outreach/Viability Conundrum: Can India’s Rural Banks Really Serve Low-Income Clients? Micro-Credit Ratings International Ltd: Gurgaon, India.
Westley, Glenn. June 2003. Equipment Leasing and Lending: A Guide for Microfinance. Sustainable Development Department Best Practice Series. Inter-American Development Bank: Washington, DC