intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE
 » 
 » 

Tạp chí chính sách Y tế số 10 năm 2012

Chia sẻ: Hoàng Thiện | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:71

Thêm vào BST
Báo xấu
62
lượt xem 8
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

"Tạp chí chính sách Y tế số 10 năm 2012" trình bày nội dung thông qua các mục sau: chính luận, nghiên cứu chính sách, diễn đàn chính sách, văn bản chính sách. Mời các bạn cùng tham khảo để nắm được nội dung đã trình bày.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Tạp chí chính sách Y tế số 10 năm 2012

  1. l­ îc vµ chÝnh s iÕn ¸c ch hy Ön tÕ Vi ea te H lth tu s tr st i ategy a policy in nd ChÝnh s¸ch Y tÕ T¹p chÝ ISSN 1859-2643 X©y dùng y tÕ c¬ së: mét chiÕn l­îc quan träng cña y tÕ ViÖt Nam Nguån b¸c sÜ cho ho¹t ®éng dù phßng ë tuyÕn c¬ së §¸nh gi¸ 10 n¨m triÓn khai thùc hiÖn ChØ thÞ 06- CT/TW, ngµy 22/01/2002 vµ ®Ò xuÊt gi¶i ph¸p vÒ cñng cè, hoµn thiÖn m¹ng l­íi y tÕ c¬ së trong thêi gian tíi KÕt qu¶ thùc hiÖn chøc n¨ng nhiÖm vô cña mét sè tr¹m y tÕ x· khu vùc miÒn nói Mét sè nhËn xÐt vÒ thùc tr¹ng nguån nh©n lùc tr¹m y tÕ x·, ph­êng, thÞ trÊn t¹i mét sè tØnh, thµnh phè trong toµn quèc Tãm t¾t kÕt qu¶ nghiªn cøu ®¸nh gi¸ vÒ vai trß vµ hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña b¸c sÜ tuyÕn x· C¸c yÕu tè ¶nh h­ëng ®Õn kh¶ n¨ng thu hót vµ duy tr× c¸n bé y tÕ tuyÕn c¬ së ë mét sè tØnh miÒn nói Thùc tr¹ng sö dông thuèc cho nhãm bÖnh nh©n b¶o hiÓm y tÕ t¹i tr¹m y tÕ x· Kinh nghiÖm quèc tÕ trong cung øng dÞch vô ch¨m sãc søc kháe ban ®Çu §Þnh h­íng ch¨m sãc søc kháe ban ®Çu trong t×nh h×nh míi cña Tæ chøc Y tÕ ThÕ giíi Sù ph¸t triÓn vµ vai trß cña y tÕ t­ nh©n trong ch¨m sãc søc kháe ë ViÖt Nam Chøc n¨ng vµ th¸ch thøc cña Y tÕ C«ng céng trong sù nghiÖp b¶o vÖ, ch¨m sãc vµ n©ng cao søc kháe nh©n d©n Nh÷ng kÕt qu¶ nghiªn cøu lµm thay ®æi “luËt ch¬i” lín nhÊt trong lÜnh vùc ch¨m sãc søc kháe ban ®Çu n¨m 2011 Tæng quan c¸c v¨n b¶n chÝnh s¸ch ®èi víi y tÕ c¬ së Sè 10 (2012)
  2. Môc Lôc l­ îc vµ chÝnh s iÕn ¸c ch hy Vi Ön tÕ Trang ea e ut H lth s tr s t it ategy a policy in nd ChÝnh luËn X©y dùng y tÕ c¬ së: mét chiÕn l­îc quan träng cña y tÕ ViÖt Nam 3 Ph¹m M¹nh Hïng Tæng Biªn TËp TS. TrÇn V¨n TiÕn Nghiªn cøu chÝnh s¸ch Tßa so¹n Nguån b¸c sÜ cho ho¹t ®éng dù phßng ë tuyÕn c¬ së 7 ViÖn ChiÕn l­îc vµ ChÝnh s¸ch Y tÕ Ngâ A36 Hå Tïng MËu - Mai DÞch Lª Quang C­êng CÇu GiÊy - Hµ Néi Tel: (04) 3846 1590 §¸nh gi¸ 10 n¨m triÓn khai thùc hiÖn ChØ thÞ 06- CT/TW ngµy 12 (04) 3823 4167 22/01/2002 vµ ®Ò xuÊt gi¶i ph¸p cñng cè vµ hoµn thiÖn m¹ng Fax: (04) 3823 2448 l­íi y tÕ c¬ së trong thêi gian tíi Email: tapchichinhsachyte@hspi.org.vn Vò ThÞ Minh H¹nh vµ céng sù KÕt qu¶ thùc hiÖn chøc n¨ng nhiÖm vô cña mét sè tr¹m y tÕ x· 20 khu vùc miÒn nói TrÇn ThÞ Mai Oanh vµ céng sù Mét sè nhËn xÐt vÒ thùc tr¹ng nguån nh©n lùc tr¹m y tÕ x·, 25 ph­êng, thÞ trÊn t¹i mét sè tØnh, thµnh phè trong toµn quèc NguyÔn TuÊn H­ng Tãm t¾t kÕt qu¶ nghiªn cøu ®¸nh gi¸ vÒ vai trß vµ hiÖu qu¶ ho¹t 30 ®éng cña b¸c sÜ tuyÕn x· L­u Hoµi ChuÈn C¸c yÕu tè ¶nh h­ëng ®Õn kh¶ n¨ng thu hót vµ duy tr× c¸n bé y tÕ 34 tuyÕn c¬ së ë mét sè tØnh miÒn nói TrÇn ThÞ Mai Oanh vµ céng sù Thùc tr¹ng sö dông thuèc cho nhãm bÖnh nh©n b¶o hiÓm y tÕ t¹i 41 GiÊy phÐp xuÊt b¶n sè: tr¹m y tÕ x· 03/GP-S§BS cÊp ngµy 25/1/2006 Hoµng Thu Thñy vµ céng sù In 2400 cuèn khæ 20,5x29,5 DiÔn ®µn chÝnh s¸ch ChÕ b¶n in t¹i: LAM-SABACU printing Kinh nghiÖm quèc tÕ trong cung øng dÞch vô ch¨m sãc søc kháe 48 ban ®Çu Lª Quang C­êng
  3. Trang §Þnh h­íng ch¨m sãc søc kháe ban ®Çu trong t×nh h×nh míi cña 52 Tæ chøc Y tÕ ThÕ giíi TrÇn ThÞ Mai Oanh Sù ph¸t triÓn vµ vai trß cña y tÕ t­ nh©n trong ch¨m sãc søc kháe 55 ë ViÖt Nam NguyÔn ThÞ Th¾ng Chøc n¨ng vµ th¸ch thøc cña y tÕ c«ng céng trong sù nghiÖp 60 b¶o vÖ, ch¨m sãc vµ n©ng cao søc kháe nh©n d©n §µo V¨n Dòng vµ céng sù Nh÷ng kÕt qu¶ nghiªn cøu lµm thay ®æi “luËt ch¬i” lín nhÊt trong 61 lÜnh vùc ch¨m sãc søc kháe ban ®Çu n¨m 2011 TrÇn V¨n TiÕn V¨n b¶n chÝnh s¸ch Tæng quan c¸c v¨n b¶n chÝnh s¸ch ®èi víi y tÕ c¬ së 67 Kh­¬ng Anh TuÊn vµ céng sù
  4. T¹p chÝ ChÝnh s¸ch Y tÕ - Sè 10/2012 X¢Y DùNG Y TÕ C¥ Së: MéT CHIÕN L¦îC QUAN TRäNG CñA Y TÕ VIÖT NAM GS.TSKH. Ph¹m M¹nh Hïng1 Néi dung “Ch¨m sãc søc kháe ban ®Çu” ®­îc ®Ò cËp trong b¶n Tuyªn ng«n Alma-Ata cña Tæ chøc Y tÕ ThÕ giíi n¨m 1978. Tr­íc ®ã, ngay khi x©y dùng chñ nghÜa x· héi (CNXH) ë miÒn B¾c, ViÖt Nam ®· cã mét hÖ thèng y tÕ n«ng th«n dùa vµo c¸c hîp t¸c x· n«ng nghiÖp, thùc hiÖn nh÷ng néi dung cña “ch¨m sãc søc khoÎ ban ®Çu”. MÆt trËn y tÕ n«ng th«n mµ ngµy nay chóng ta nãi réng h¬n lµ y tÕ c¬ së lu«n lu«n ®­îc coi lµ x­¬ng sèng cña y tÕ ViÖt Nam. Sù h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña y tÕ c¬ së chøc vµ chÕ ®é chÝnh s¸ch ®èi víi y tÕ c¬ së ®· ë n­íc ta ®­îc nhiÒu ng­êi vÝ nh­ “mét trËn m­a rµo cho 4 vïng n¾ng h¹n l©u ngµy” . ChØ thÞ 06/CT-TW Tuy sù ph©n ®Þnh vÒ c¬ cÊu cña y tÕ c¬ së cña Ban BÝ th­ Trung ­¬ng kho¸ VIII ban hµnh ch­a râ rÖt, nh­ng theo tinh thÇn ChØ thÞ 06/CT- ngµy 20/01/2002 ®· chØ râ: “M¹ng l­íi y tÕ c¬ TW cña Ban BÝ th­ TW §¶ng khãa IX2, y tÕ c¬ së (gåm y tÕ th«n b¶n, x·, ph­êng, quËn, huyÖn) së gåm y tÕ tuyÕn th«n Êp, tuyÕn x· vµ tuyÕn lµ tuyÕn y tÕ trùc tiÕp gÇn d©n nhÊt, ®¶m b¶o cho huyÖn. Trong ChiÕn l­îc y tÕ ViÖt Nam thêi kú mäi ng­êi d©n ®­îc ch¨m sãc søc khoÎ c¬ b¶n kh¸ng chiÕn, y tÕ n«ng th«n ®­îc xem lµ mÆt víi chi phÝ thÊp, gãp phÇn thùc hiÖn c«ng b»ng trËn chÝnh cña y tÕ ViÖt Nam. V× vËy, trong thêi x· héi, xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo, x©y dùng nÕp sèng kú nµy tuy cßn gÆp nhiÒu khã kh¨n nh­ng y tÕ v¨n ho¸, trËt tù an toµn x· héi, t¹o niÒm tin cña n«ng th«n ®· ph¸t triÓn; ®Æc biÖt ë miÒn B¾c sau 5 nh©n d©n víi chÕ ®é x· héi chñ nghÜa" . Nhê c¸c khi hßa b×nh lËp l¹i vµ tiÕn hµnh x©y dùng quyÕt s¸ch kÞp thêi nµy, trong nh÷ng n¨m qua CNXH, y tÕ nãi chung vµ y tÕ c¬ së nãi riªng ®· tuyÕn y tÕ c¬ së trong c¶ n­íc ®Òu ®­îc t¨ng ®¹t thµnh tùu lín ®­îc thÕ giíi ®¸nh gi¸ cao. c­êng c¸n bé, c¬ së h¹ tÇng c¶ vÒ sè l­îng lÉn Trong nh÷ng n¨m ®Çu tiªn cña sù nghiÖp ®æi míi, khi nÒn kinh tÕ chuyÓn tõ c¬ chÕ bao cÊp triÖt ®Ó vµ kÕ ho¹ch hãa tËp trung sang c¬ chÕ thÞ 1 Phã Chñ tÞch chuyªn tr¸ch Héi ®ång khoa häc c¸c c¬ quan tr­êng ®Þnh h­íng X· héi chñ nghÜa, y tÕ n«ng §¶ng Trung ­¬ng,Chñ tÞch Tæng héi Y häc ViÖt Nam th«n r¬i vµo khñng ho¶ng do c¸c hîp t¸c x· 2 §¶ng Céng s¶n ViÖt Nam: ChØ thÞ 06/CT-TW cña Ban BT n«ng nghiÖp - chç dùa chÝnh cña c¸c tr¹m y tÕ x· BCHTW kho¸ IX ban hµnh ngµy 22 th¸ng 01 n¨m 2002 vÒ - bÞ tan r·. Nh­ng chñ tr­¬ng phôc håi y tÕ c¬ së “cñng cè vµ hoµn thiÖn m¹ng l­íi y tÕ c¬ së” 3 §¶ng Céng s¶n ViÖt Nam: NghÞ quyÕt Héi nghÞ lÇn thø 4 ®· ®­îc ®­a ra kÞp thêi. NghÞ quyÕt Héi nghÞ lÇn Ban chÊp hµnh Trung ­¬ng §¶ng khãa VII vÒ “Nh÷ng vÊn ®Ò thø 4 Ban chÊp hµnh Trung ­¬ng §¶ng khãa VII cÊp b¸ch trong sù nghiÖp ch¨m sãc vµ b¶o vÖ søc kháe nh©n ®· chØ râ: "Cñng cè y tÕ c¬ së lµ nhiÖm vô cÊp d©n” (1993). 4 b¸ch hiÖn nay. Nhµ n­íc ph¶i ch¨m lo x©y dùng Thñ t­íng ChÝnh phñ: QuyÕt ®Þnh 58/1994/Q§-TTg ngµy 3 th¸ng 2 n¨m 1994. vµ cã chÝnh s¸ch ®·i ngé hîp lý víi c¸n bé y tÕ c¬ 5 3 §¶ng Céng s¶n ViÖt Nam: ChØ thÞ 06/CT-TW cña Ban BT së” . QuyÕt ®Þnh sè 58/1994/Q§-TTg cña Thñ BCHTW kho¸ IX ban hµnh ngµy 22 th¸ng 01 n¨m 2002 vÒ t­íng ChÝnh phñ ban hµnh ngµy 3 /2/1994 vÒ tæ “cñng cè vµ hoµn thiÖn m¹ng l­íi y tÕ c¬ së”. 3
  5. ChÝnh luËn chÊt l­îng. Víi sù cã mÆt cña b¸c sü t¹i h¬n ng­êi d©n. V× vËy, tr¹m y tÕ x· trong thêi kú bao 60% sè x· trong toµn quèc, ngµnh y tÕ lµ ngµnh cÊp ho¹t ®éng nh­ mét ®¬n vÞ y tÕ d©n lËp (d©n ®Çu tiªn ®· ®­a c¸n bé cã tr×nh ®é ®¹i häc vÒ gãp, d©n nu«i), ®· ®­îc chuyÓn thµnh ®¬n vÞ kü n«ng th«n, më ®Çu cho b­íc chuyÓn biÕn míi vÒ thuËt cña hÖ thèng y tÕ Nhµ n­íc ®Çu tiªn mµ chÊt cña c¸n bé lµm viÖc t¹i x· ë n«ng th«n ViÖt ng­êi d©n cã thÓ tiÕp cËn, cã nhiÖm vô thùc hiÖn Nam. Y tÕ x· vµ y tÕ th«n b¶n ph¸t triÓn m¹nh c¸c dÞch vô kü thuËt ch¨m sãc søc kháe ban ®Çu mÏ, m« h×nh Trung t©m y tÕ huyÖn thµnh lËp cho nh©n d©n. trong nh÷ng n¨m cuèi thËp kû 80 theo chØ ®¹o Hai lµ: Y tÕ c¬ së lµ n¬i thÓ hiÖn cô thÓ nhÊt cña Bé Y tÕ t¹i C«ng v¨n sè 2521/BYT-TC ngµy vµ râ rÖt nhÊt ®Þnh h­íng c«ng b»ng trong ch¨m 6 25/5/1988 vµ triÓn khai réng r·i trªn toµn quèc sãc søc khoÎ. HiÖn nay mét bé phËn lín ng­êi 7 theo NghÞ ®Þnh 01/N§-CP ngµy 3/01/1998 d©n chiÕm ®Õn 70% d©n sè vÉn sèng ë n«ng trong thËp kû 90 vµ nh÷ng n¨m ®Çu thÕ kû XXI th«n, trong ®ã cã nhiÒu vïng xa c¸ch c¸c trung lµ thÓ hiÖn sinh ®éng vÒ thùc hiÖn chiÕn l­îc t©m ®« thÞ. V× vËy y tÕ c¬ së lµ n¬i gi¶i quyÕt mét ch¨m sãc søc khoÎ ban ®Çu hay y tÕ phæ cËp. M« khèi l­îng chñ yÕu cña ch¨m sãc søc kháe ban h×nh Trung t©m y tÕ huyÖn cÇn ®­îc ®¸nh gi¸ ®Çu. Theo thèng kª, n­íc ta hiÖn nay cã kho¶ng 8 toµn diÖn vµ ®Çy ®ñ tr­íc khi cã c¸c quyÕt s¸ch cßn kho¶ng 10% (n¨m 2010) d©n sè lµ ng­êi ®iÒu chØnh hay thay ®æi trong t×nh h×nh míi nghÌo, ®¹i bé phËn trong sè nµy l¹i sèng ë n«ng nh»m cñng cè vµ hoµn thiÖn m¹ng l­íi y tÕ c¬ th«n. Do ®ã y tÕ c¬ së lµ n¬i mµ mét sè l­îng lín së. Phong trµo “x©y dùng y tÕ x· ®¹t chuÈn quèc ng­êi nghÌo tiÕp cËn víi c¸c dÞch vô ch¨m sãc gia” ®· trë thµnh mét phong trµo s©u réng trong søc kháe. X©y dùng vµ ph¸t triÓn y tÕ c¬ së lµ y tÕ c¬ së cña c¶ n­íc vµ còng cÇn ®­îc s¬ kÕt vµ mét chiÕn l­îc g¾n liÒn víi ch¨m sãc søc kháe tiÕp tôc ®Èy m¹nh thµnh mét ho¹t ®éng quan ng­êi nghÌo vµ c«ng cuéc xãa ®ãi gi¶m nghÌo. träng, th­êng xuyªn cña tuyÕn y tÕ c¬ së nh­ chØ Ngoµi ra, ë n­íc ta tr¶i qua c¸c thêi kú kh¸ng thÞ 06/CT-TW cña Ban BÝ th­ TW kho¸ IX ®· chiÕn, n«ng th«n lµ c¨n cø ®Þa chÝnh cña c¸ch chØ ra. m¹ng, lµ ®Þa bµn chÝnh thùc hiÖn chiÕn tranh nh©n d©n, n«ng d©n lµ ®éi qu©n c¸ch m¹ng chñ lùc; v× vËy phÇn ®«ng c¸c ®èi t­îng cña c¸c T¹i sao y tÕ c¬ së ®­îc xem nh­ x­¬ng chÝnh s¸ch x· héi l¹i sèng ë n«ng th«n. Thùc sèng cña ngµnh y tÕ ViÖt Nam? hiÖn ch¨m sãc søc kháe ë c¬ së chÝnh lµ phôc vô nh÷ng ®èi t­îng ®· ®ãng gãp nhiÒu c«ng søc Mét lµ: Y tÕ c¬ së bao gåm nh÷ng tuyÕn y tÕ vµo th¾ng lîi cña c¸ch m¹ng, gãp phÇn thùc gÇn d©n nhÊt. Y tÕ th«n b¶n víi nh÷ng nh©n viªn hiÖn ®¹o lý “uèng n­íc nhí nguån” cña d©n téc. y tÕ sèng ngay trong céng ®ång d©n c­, s¸t vãi X©y dùng vµ ph¸t triÓn y tÕ c¬ së lµ ®Ó thùc hiÖn ®Þa bµn d©n c­ nhÊt. TuyÕn y tÕ nµy gióp ng­êi c«ng b»ng trong ch¨m sãc søc kháe. C«ng b»ng d©n ph¸t hiÖn bÖnh tËt sím nhÊt (®Æc biÖt lµ viÖc lµ mét môc tiªu bÊt di bÊt dÞch cña y tÕ ViÖt ph¸t hiÖn bÖnh dÞch vµ b¸o dÞch bÖnh) vµ lµ tuyÕn mµ ®¹i bé phËn ng­êi d©n, ®Æc biÖt lµ d©n ë n«ng th«n, vïng s©u vïng xa tiÕp cËn th­êng xuyªn vµ sím nhÊt víi c¸c dÞch vô y tÕ mÆc dï ë 6 Bé Y tÕ: c«ng v¨n sè 2521/TC ngµy 25 th¸ng 5 n¨m 1988:” ®©y chØ cã kü thuËt ch¨m sãc søc khoÎ ban ®Çu. h­íng dÉn lµm thÝ ®iÓm vµ tæ chøc ho¹t ®éng cña Trung t©m Theo sù ph©n cÊp hµnh chÝnh ë ViÖt Nam, x· lµ y tÕ huyÖn,thÞ”. 7 ®¬n vÞ hµnh chÝnh hoµn chØnh thÊp nhÊt, cã ChÝnh phñ: NghÞ ®Þnh 01/N§-CP ngµy 3 th¸ng 1 n¨m 1998 kho¶ng trªn d­íi 10.000 d©n. T¹i tuyÕn nµy, vÒ hÖ thèng tæ chøc y tÕ ®Þa ph­¬ng. 8 NguyÕn TÊn Dòng: “§¶m b¶o ngµy cµng tèt h¬n anh sinh mäi chñ tr­¬ng chÝnh s¸ch cña §¶ng vµ Nhµ x· héi vµ phóc lîi x· héi lµ mét néi dung chñ yÕu cña chiÕn n­íc nãi chung vµ y tÕ nãi riªng ®­îc triÓn khai l­îc ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi n¨m 2011 - 2020.” T¹p chÝ mét c¸ch cô thÓ nhÊt vµ trùc tiÕp t¸c ®éng ®Õn Céng s¶n, sè 285 (9/2010), tr.4. 4
  6. T¹p chÝ ChÝnh s¸ch Y tÕ - Sè 10/2012 Nam, ®ã còng lµ ®iÓm chÝnh yÕu thÓ hiÖn tÝnh qua ®µo t¹o t¹i n¬i c­ tró. Nh©n viªn y tÕ th«n chÊt x· héi chñ nghÜa cña nÒn y tÕ ViÖt Nam. b¶n lµ nh÷ng ng­êi sèng trong côm d©n c­ nªn Nh­ng tiÕp cËn ®Õn c«ng b»ng tuyÖt ®èi theo néi n¾m râ t×nh h×nh søc khoÎ cña tõng hé gia ®×nh. dung cã bÖnh nh­ nhau ®­îc ch÷a ch¹y nh­ §éi ngò nµy cã chøc n¨ng truyÒn th«ng gi¸o dôc nhau kh«ng ph©n biÖt ®Þa vÞ x· héi vµ ®Þa bµn søc khoÎ, h­íng dÉn viÖc phßng bÖnh, s¬ cøu, sinh sèng lµ mét qu¸ tr×nh, kh«ng ph¶i mét lóc chuyÓn lªn tuyÕn trªn c¸c tr­êng hîp cÇn ®iÒu mµ ®¹t tíi nh­ ý muèn. Do vËy, tiªu chÝ quan trÞ, theo dâi viÖc uèng thuèc cña ng­êi bÖnh träng nhÊt vµ phï hîp nhÊt víi ®Þnh h­íng c«ng thuéc ch­¬ng tr×nh môc tiªu. VÒ l©u dµi chóng b»ng ë thêi ®iÓm nµy lµ mäi ng­êi d©n ®Òu cã ta ph¶i tiÕn ®Õn h×nh thøc b¸c sü gia ®×nh (mçi thÓ tiÕp cËn vµ ®­îc ch¨m sãc t¹i c¸c c¬ së y tÕ b¸c sü ch¨m sãc mét sè hé gia ®×nh). §©y lµ mét vµ bëi c¸n bé cã ®µo t¹o. Theo c¸ch hiÓu vÒ tiªu h×nh thøc thÓ hiÖn ®Çy ®ñ vai trß cña y tÕ phæ cËp chÝ nµy th× m¹ng l­íi y tÕ cã së do cã tÝnh chÊt vµ ch¨m sãc søc kháe ban ®Çu. CÇn nhanh gÇn d©n sÏ lµ n¬i thÓ hiÖn râ nhÊt ®Þnh h­íng chãng x¸c ®Þnh lo¹i h×nh, chøc n¨ng, nhiÖm vô c«ng b»ng. vµ qu¸ tr×nh ®µo t¹o b¸c sü gia ®×nh. Ph¶i chèng Ba lµ: §Ó cã mét x· héi khoÎ m¹nh th× mçi t­ t­ëng cho r»ng b¸c sü gia ®×nh lµ nh÷ng ng­êi ng­êi d©n ph¶i m¹nh khoÎ. V× vËy viÖc tù b¶o vÖ kh«ng cÇn chuyªn s©u hoÆc kh«ng giái vÒ tay søc khoÎ lµ ph­¬ng thøc quan träng nhÊt trong nghÒ. Thùc ra ®©y lµ mét chuyªn ngµnh y häc ch¨m sãc søc khoÎ. Nh­ng ng­êi d©n kh«ng dÔ kh¸c víi c¸c chuyªn ngµnh kh¸c ë chç, nã ®ßi cã ®­îc nh÷ng kiÕn thøc th«ng th­êng vÒ ch¨m hái sù tæng hîp nhuÇn nhuyÔn gi÷a kiÕn thøc, sãc søc khoÎ, vÒ s¬ cøu c¸c tai n¹n th­êng x¶y ra kinh nghiÖm vµ lßng yªu nghÒ, sù tõng tr¶i. Cã ë céng ®ång. C¸n bé y tÕ c¬ së nhÊt lµ tuyÕn y tÕ nh­ vËy míi ph¸t hiÖn ®­îc bÖnh tËt sím ë céng th«n b¶n vµ tuyÕn x· cã thÓ truyÒn b¸ c¸c kiÕn ®ång, ®Æc biÖt lµ nh÷ng bÖnh nguy hiÓm, ®Ó thøc nµy mét c¸ch hiÖu qu¶ nhÊt. Bëi vËy y tÕ c¬ tranh thñ ®­îc nh÷ng giê phót “vµng” cho viÖc së chÝnh lµ tr­êng häc lín vµ réng kh¾p vÒ tù cÊp cøu vµ mang l¹i hiÖu qu¶ cao ®èi víi viÖc b¶o vÖ søc khoÎ. cøu ch÷a ë tuyÕn trªn. Ph¶i gi÷ v÷ng nguyªn t¾c Bèn lµ: Mäi chñ tr­¬ng chÝnh s¸ch cña §¶ng bè trÝ c¬ së y tÕ theo côm d©n c­, mµ kh«ng ®­îc hµnh chÝnh hãa viÖc bè trÝ nµy (cã nghÜa lµ vµ Nhµ n­íc vÒ ch¨m sãc søc kháe ®Òu ®­îc triÓn khai ®Õn mäi ng­êi d©n, v× vËy y tÕ c¬ së kh«ng bè trÝ c¸c c¬ së y tÕ chØ cèt ë gÇn trô së ñy chÝnh lµ n¬i thùc hiÖn trùc tiÕp vµ còng nh­ kiÓm ban nh©n d©n c¸c cÊp). nghiÖm tÝnh ®óng ®¾n cña c¸c chñ tr­¬ng, chÝnh Nh©n lùc y tÕ c¬ së cã vai trß cèt yÕu: Muèn s¸ch ®ã. TÝnh ­u viÖt hoÆc c¸c bÊt cËp yÕu kÐm ®¶m b¶o ho¹t ®éng cña m¹ng l­íi gÇn d©n, th× cña c¸c chñ tr­¬ng vµ chÝnh s¸ch y tÕ ®­îc thÓ ph¶i ch¨m lo viÖc ®µo t¹o c¸n bé víi nhiÒu lo¹i hiÖn th«ng qua ho¹t ®éng cña y tÕ c¬ së, tõ ®ã h×nh sao cho phï hîp víi ®Æc ®iÓm c¸c vïng c¸c nhµ ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch y tÕ míi cã b»ng kh¸c nhau. Bªn c¹nh viÖc phñ kÝn c¸c chøc danh chøng ®Ó ®iÒu chØnh c¸c chñ tr­¬ng, chÝnh s¸ch chÝnh cho tr¹m y tÕ x· vµ trung t©m y tÕ huyÖn sao cho phï hîp víi thùc tiÔn. (b¸c sü, ®iÒu d­ìng, y sü, n÷ hé sinh hay y sü S¶n - Nhi, y sü §«ng y hoÆc l­¬ng y, d­îc sü Ph­¬ng h­íng x©y dùng vµ ph¸t triÓn y trung cÊp...) cÇn ph¶i thùc hiÖn c¸c gi¶i ph¸p tÕ c¬ së ®µo t¹o ®Æc thï cho ®Þa ph­¬ng (c« ®ì th«n b¶n, y sü ®a khoa cho c¸c tØnh miÒn nói; b¸c sü gia Thùc hiÖn nguyªn t¾c gÇn d©n, b¸m s¸t ®×nh cho c¸c ®« thÞ). VÒ h×nh thøc vµ lo¹i h×nh d©n: m¹ng l­íi y tÕ c¬ së ph¶i tiÕn ®Õn s¸t c¸c ®µo t¹o, kÕt hîp ®µo t¹o dµi h¹n víi ng¾n h¹n, côm d©n c­. ë ®©u cã d©n ë ®Êy cã m¹ng l­íi y tÕ trung ­¬ng víi ®i¹ ph­¬ng, chuÈn hãa c¸c lo¹i ®Ó sao cho mäi ng­êi d©n khi èm ®au bÖnh tËt h×nh ®µo t¹o cÊp quèc gia. CÇn ph¸t huy vai trß ®Òu cã thÓ tiÕp cËn ngay víi nh©n viªn y tÕ ®· cña y tÕ t­ nh©n ngay t¹i c¸c cÊp y tÕ c¬ së ®Ó tËn 5
  7. ChÝnh luËn dông nguån lùc nµy, ®Æc biÖt lµ nh÷ng ng­êi ®· (kh¸m ch÷a bÖnh, phßng bÖnh) vµ hiÖu qu¶ vÒ tõng c«ng t¸c trong ngµnh y tÕ nay vÒ nghØ vµ kinh tÕ th× b¶n th©n nã kh«ng thùc hiÖn ®­îc ®ang c­ tró trong ®Þa bµn d©n c­. §µo t¹o nh©n môc tiªu c«ng b»ng. CÇn l­u ý, y tÕ c¬ së lµ n¬i lùc ph¶i ®i ®«i víi sö dông vµ ®·i ngé. MÆc dï thÓ hiÖn râ nÐt nhÊt ®Þnh h­íng c«ng b»ng trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng t¹i ViÖt Nam nhÊn m¹nh ch¨m sãc søc khoÎ, nh­ng c«ng b»ng chØ cã khi côm tõ “®Þnh h­íng XHCN” kÌm theo, nh­ng nh÷ng ng­êi d©n ®­îc tiÕp cËn víi c¸c dÞch vô y nh­ vËy kh«ng cã nghÜa lµ nh÷ng mÆt tr¸i cña tÕ ë tuyÕn c¬ së víi chÊt l­îng ngµy cµng cao. kinh tÕ thÞ tr­êng ®· ®­îc lo¹i bá mét c¸ch dÔ Ph¶i chèng t­ t­ëng qua loa ®¹i kh¸i trong x©y dµng. Chªnh lÖch gi÷a thµnh thÞ vµ n«ng th«n dùng vµ ph¸t triÓn y tÕ c¬ së, ®ång thêi còng hiÖn nay vÉn cßn kh¸ lín. NÕu kh«ng cã chÝnh ph¶i chèng bÖnh thµnh tÝch, ch¹y theo sè l­îng s¸ch ®·i ngé thÝch hîp víi c¸n bé y tÕ c¬ së th× sù vÒ c¸c chØ tiªu cña y tÕ c¬ së nh­ mét sè ®Þa thu hót cña thµnh thÞ sÏ lµm cho y tÕ c¬ së ngµy ph­¬ng ®· m¾c khi x©y dùng c¸c x· ®¹t chuÈn y cµng r¬i vµo tÝnh tr¹ng thiÕu hôt nguån nh©n lùc tÕ quèc gia hoÆc ®­a b¸c sü vÒ x·. ®Æc biÖt lµ ®éi ngò b¸c sü. Träng t©m x©y dùng vµ ph¸t triÓn y tÕ c¬ së §Çu t­ cho y tÕ c¬ së cÇn x¸c ®Þnh träng cã thÓ tãm t¾t víi mÊy côm tõ sau: M¹ng l­íi ®iÓm: Y tÕ c¬ së dÔ bÞ coi nhÑ vµ th­êng kh«ng gÇn d©n, nh©n lùc - cèt yÕu, ®Çu t­ - träng ®iÓm ®­îc ­u tiªn trong ®Çu t­ tµi chÝnh. V× vËy ph¶i vµ chÊt l­îng - gia t¨ng. lu«n nhÊn m¹nh ®Õn sù quan t©m x©y dùng c¬ chÕ tµi chÝnh theo h­íng ­u tiªn ®Çu t­ tµi chÝnh KÕt luËn cho y tÕ c¬ së. MÆt kh¸c, m¹ng l­íi y tÕ c¬ së rÊt X©y dùng vµ ph¸t triÓn y tÕ c¬ së lµ mét ho¹t réng lín, nªn kh«ng thÓ cïng mét lóc ®Çu t­ dµn ®éng mang tÝnh chiÕn l­îc cña y tÕ ViÖt Nam. tr¶i mµ ph¶i x¸c ®Þnh träng ®iÓm. VÝ dô c©n C«ng viÖc nµy cã ý nghÜa to lín vÒ mÆt ch¨m sãc nh¾c gi÷a ph­¬ng ¸n mçi huyÖn cã mét bÖnh viÖn hay x©y dùng bÖnh viÖn liªn huyÖn, v× hiÖn søc kháe: lµm cho ng­êi d©n dÔ tiÕp cËn víi c¸c nay, ë nhiÒu ®Þa ph­¬ng, m¹ng l­íi giao th«ng dÞch vô y tÕ, ph¸t hiÖn bÖnh tËt sím vµ xö trÝ kÞp liªn l¹c ngµy mét tèt h¬n, mçi bÖnh viÖn ph¶i cã thêi, thùc hiÖn ch¨m sãc søc kháe ban ®Çu vµ sè gi­êng nhÊt ®Þnh vµ l­îng bÖnh nh©n ®ñ lín gi¸o dôc søc kháe... X©y dùng vµ ph¸t triÓn y tÕ th× phôc vô míi ®ì tèn kÐm vµ míi cã thÓ n©ng c¬ së cßn mang ý nghÜa vÒ chÝnh trÞ trªn nhiÒu cao tr×nh ®é tay nghÒ, kinh nghiÖm cña b¸c sü... mÆt nh­ an sinh x· héi, c«ng b»ng x· héi, an Tr¹m y tÕ ph­êng ë c¸c ®« thÞ lín n¬i ®· cã bÖnh ninh chÝnh trÞ, vËn ®éng quÇn chóng, x©y dùng viÖn hay nhµ hé sinh cã cÇn bè trÝ bµn ®ì ®Î vµ chÝnh quyÒn c¬ së... V× vËy c«ng viÖc nµy ph¶i cã n÷ hé sinh hay kh«ng trong khi ph¶i cung cÊp ®­îc quan t©m vµ cã kÕ ho¹ch cô thÓ ®Ó thùc phñ kÝn c« ®ì th«n b¶n vµ gãi ®ì ®Î s¹ch cho tÊt hiÖn th¾ng lîi. §Ó tiÕp nèi ChØ thÞ 06/CT-TW c¶ c¸c th«n b¶n xa x«i hÎo l¸nh ë miÒn nói. n¨m 2002, viÖc ra ®êi mét v¨n b¶n (nghÞ quyÕt, Ph¶i lu«n lu«n ®Ò cao chÊt l­îng cña y tÕ chØ thÞ…) cña l·nh ®¹o cÊp cao §¶ng vµ Nhµ c¬ së: §©y lµ mét môc tiªu quan träng. NÕu y tÕ n­íc vÒ x©y dùng vµ ph¸t triÓn y tÕ c¬ së trong c¬ së kh«ng mang l¹i hiÖu qu¶ vÒ chuyªn m«n t×nh h×nh hiÖn nay lµ mét yªu cÇu tÊt yÕu. 6
  8. T¹p chÝ ChÝnh s¸ch Y tÕ - Sè 10/2012 Nguån b¸c sÜ cho ho¹t ®éng dù phßng ë tuyÕn c¬ së Lª Quang C­êng1 M ¹ng l­íi y tÕ dù phßng (YTDP) ë n­íc ta ®­îc x©y dùng vµ ph¸t triÓn réng kh¾p trªn toµn quèc víi hÖ thèng c¸c viÖn nghiªn cøu, chøc vµ nguån lùc cña m¹ng l­íi YTDP ch­a cã sù thay ®æi phï hîp víi nhu cÇu ch¨m sãc søc kháe (CSSK) nh©n d©n trong t×nh h×nh míi, trung t©m y tÕ dù phßng vµ c¸c ho¹t ®éng dù trong ®ã viÖc ®¶m b¶o nguån nh©n lùc cho phßng lu«n ®­îc tÝch hîp trong chøc n¨ng c¸c YTDP vµ CSSK ban ®Çu ®ang lµ nh÷ng th¸ch tr¹m y tÕ x·, ph­êng. Bªn c¹nh ®ã, nh©n lùc thøc lín ®èi víi ngµnh y tÕ ViÖt Nam. YTDP ë c¸c cÊp cïng ®éi ngò nh©n viªn y tÕ HiÖn nay, ch¨m sãc søc kháe ®­îc nh×n nhËn th«n b¶n, céng t¸c viªn c¸c ch­¬ng tr×nh y tÕ ®· theo ba c¸ch tiÕp cËn: y häc dù phßng (y tÕ dù bao phñ hÇu hÕt c¸c ®Þa ph­¬ng trªn c¶ n­íc. phßng), y tÕ c«ng céng vµ ch¨m sãc søc kháe ChÝnh m¹ng l­íi nh©n lùc nµy ®· gãp phÇn quan ban ®Çu, trong ®ã ho¹t ®éng dù phßng lu«n träng gióp c«ng t¸c YTDP ®¹t ®­îc nh÷ng chiÕm vai trß rÊt quan träng. Ph©n tÝch néi hµm thµnh tùu quan träng trong thêi gian qua. Cïng cña tõng c¸ch tiÕp cËn sÏ gióp x¸c ®Þnh c¸c gi¶i víi hÖ thèng nh©n lùc, h×nh thøc ho¹t ®éng dù ph¸p ®óng ®¾n cho nh©n lùc y tÕ dù phßng, ®Æc phßng ngµy cµng ®a d¹ng, nhiÒu kü thuËt hiÖn biÖt lµ b¸c sÜ YTDP trong thêi gian tíi ë n­íc ta. ®¹i ®­îc øng dông trong chÈn ®o¸n gi¸m s¸t vµ phßng, chèng bÖnh dÞch, kÕt qu¶ lµ chóng ta ®· kÞp thêi khèng chÕ ®­îc nhiÒu bÖnh dÞch, ®Æc Mét sè kh¸i niÖm liªn quan ®Õn ho¹t biÖt mét sè bÖnh dÞch míi, nguy hiÓm nh­ ®éng dù phßng SARS, cóm H5N1.., t¹o ®­îc uy tÝn lín trªn Y häc dù phßng (Preventive Medicine) tõ tr­êng quèc tÕ. l©u ®­îc coi lµ mét chuyªn ngµnh tËp trung vµo Bªn c¹nh c¸c thµnh tùu nªu trªn, ngµy nay c¸c ho¹t ®éng phßng chèng bÖnh tËt. Y häc dù m¹ng l­íi YTDP n­íc ta còng ®øng tr­íc nhiÒu phßng ®­îc nãi ®Õn nhiÒu trªn thÕ giíi tõ nh÷ng th¸ch thøc: (1) M« h×nh bÖnh tËt thay ®æi, tØ lÖ n¨m 1950 ®Õn ®Çu nh÷ng n¨m 1970 vµ ®­îc míi m¾c mét sè bÖnh truyÒn nhiÔm vÉn cßn cao ®¸nh gi¸ lµ ph­¬ng ph¸p c¶i thiÖn søc kháe céng 2 (sèt xuÊt huyÕt, héi chøng ch©n-tay-miÖng, lao ®ång hiÖu qu¶ víi chi phÝ y tÕ thÊp . ChiÕn l­îc kh¸ng thuèc...). Trong khi ®ã, c¸c bÖnh kh«ng chñ yÕu cña YHDP tËp trung vµo c«ng t¸c tiªm l©y truyÒn (ung th­, t¨ng huyÕt ¸p, m¹ch vµnh, chñng më réng, thay ®æi lèi sèng, n©ng cao thÓ tiÓu ®­êng, ®ét quÞ...) vµ tai n¹n th­¬ng tÝch lùc, sµng läc bÖnh t¹i céng ®ång. C¸c gi¶i ph¸p ngµy cµng næi tréi, c¸c bÖnh míi, nguy hiÓm vÉn dù phßng ®­îc ph©n thµnh 5 cÊp ®é nh­ sau: lu«n lµ nh÷ng nguy c¬ th­êng trùc ë c¸c n­íc thuéc khu vùc nhiÖt ®íi trong ®ã cã ViÖt Nam; (2) BiÕn ®æi khÝ hËu lµm ph¸t sinh c¸c yÕu tè g©y 1 bÖnh míi; (3) Ph¸t triÓn kinh tÕ thÞ tr­êng, xu ViÖn tr­ëng ViÖn ChiÕn l­îc vµ ChÝnh s¸ch Y tÕ 2 h­íng ®« thÞ hãa, bªn c¹nh nh÷ng mÆt ®­îc, dÉn Janice L. Clarke, RN. Preventive Medicine: A Ready ®Õn nh÷ng thãi quen, hµnh vi, lèi sèng kh«ng cã Solution for a Health Care System in Crisis. POPULATION HEALTH MANAGEMENT. Volume 13, Supplement 2, lîi cho søc kháe cña ng­êi d©n; (4) M« h×nh tæ 2010 7
  9. Nghiªn cøu chÝnh s¸ch 1) Dù phßng cÊp 0: ng¨n ngõa kh«ng cho yÕu th«ng qua c¸c nh©n viªn y tÕ gióp c¶i thiÖn yÕu tè nguy c¬ x¶y ra. søc kháe tõng c¸ thÓ th«ng qua c¸c ho¹t ®éng nh­ tiªm chñng, diÖt c«n trïng, kiÓm so¸t vÖ 2) Dù phßng cÊp 1: ng¨n ngõa kh«ng ®Ó sinh an toµn thùc phÈm, kiÓm so¸t c¸c bÖnh l©y bÖnh x¶y ra (th«ng qua ng¨n ngõa kh«ng ®Ó tiÕp nhiÔm... th× YTCC l¹i n©ng cao søc kháe cña xóc qu¸ møc víi yÕu tè nguy c¬). mét céng ®ång qua viÖc huy ®éng sù tham gia 3) Dù phßng cÊp 2: khi bÖnh ®· x¶y ra, kiÓm cña tÊt c¶ c¸c thµnh viªn, c¸c tæ chøc x· héi so¸t kh«ng cho bÖnh nÆng lªn. trong céng ®ång5 th«ng qua c¶i thiÖn m«i tr­êng 4) Dù phßng cÊp 3: khi ®· m¾c bÖnh, kh«ng sèng, c¬ së h¹ tÇng (nhµ ë, cung cÊp n­íc s¹ch ®Ó tµn phÕ hay tö vong. vµ c«ng tr×nh vÖ sinh..), gi¸o dôc søc kháe ®Ó mçi ng­êi d©n tù biÕt gi÷ g×n søc kháe cho 5) Dù phßng cÊp 4: dù phßng c¸c biÕn chøng m×nh. g©y ra trong qu¸ tr×nh ®iÒu trÞ (can thiÖp kh«ng cÇn thiÕt hoÆc qu¸ møc). Ch¨m sãc søc kháe ban ®Çu (Primary Health Care) lµ “ch¨m sãc søc kháe thiÕt yÕu Cã nhiÒu ®Þnh nghÜa vÒ Y tÕ c«ng céng dùa trªn c¸c ph­¬ng ph¸p vµ kü thuËt mang tÝnh (Public Health). §Þnh nghÜa ®Çu tiªn, ®­îc sù khoa häc, thùc tÕ vµ ®­îc x· héi chÊp nhËn sao chÊp nhËn réng r·i cña Winslow tõ n¨m 1920 cho tõng c¸ nh©n, gia ®×nh trong céng ®ång cho r»ng “y tÕ c«ng céng (YTCC) lµ mét khoa ®­îc tiÕp cËn dÞch vô mét c¸ch réng r·i..., th«ng häc, mét nghÖ thuËt phßng bÖnh kÐo dµi cuéc qua sù tham gia ®Çy ®ñ cña c¸c thµnh phÇn kh¸c sèng, n©ng cao søc khoÎ vµ hiÖu qu¶ th«ng qua nhau trong céng ®ång, víi gi¸ thµnh cã thÓ chÊp nh÷ng nç lùc cã tæ chøc cña céng ®ång...”. KÕ nhËn ®­îc trong bÊt cø t×nh huèng nµo trong qu¸ thõa c¸c ®Þnh nghÜa cña nhiÒu t¸c gi¶ kh¸c qua tr×nh ph¸t triÓn cña hä” (Alma-Ata declaration h¬n 80 n¨m qua, Tæ chøc Y tÕ ThÕ giíi ®· ®Ò 1978 - WHO). CSSK ban ®Çu gåm t¸m néi dung xuÊt mét ®Þnh nghÜa míi vÒ y tÕ céng céng: “Y c¬ b¶n lµ: (1) Gi¸o dôc søc kháe nh»m thay ®æi tÕ c«ng céng lµ sù nç lùc cã tæ chøc cña x· héi, lèi sèng vµ thãi quen kh«ng lµnh m¹nh. (2) tr­íc hÕt lµ cña c¸c thiÕt chÕ c«ng céng nh»m Cung cÊp ®Çy ®ñ thùc phÈm vµ dinh d­ìng hîp c¶i thiÖn, n©ng cao, b¶o vÖ vµ phôc håi søc khoÎ lý, cung cÊp n­íc s¹ch vµ vÖ sinh m«i tr­êng; cña nh©n d©n th«ng qua c¸c ho¹t ®éng tËp thÓ” 3 (3) Ch¨m sãc søc kháe bµ mÑ trÎ em trong ®ã cã (WHO, 2002) . Y tÕ c«ng céng cã 11 chøc 4 kÕ ho¹ch hãa gia ®×nh; (4) Tiªm chñng phßng n¨ng , trong ®ã c¸c chøc n¨ng chÝnh lµ theo dâi, chèng c¸c bÖnh nhiÔm trïng phæ biÕn ë trÎ em; ®¸nh gi¸ vµ ph©n tÝch t×nh tr¹ng søc kháe, gi¸m s¸t, nghiªn cøu vµ kiÓm so¸t c¸c yÕu tè nguy c¬ ®èi víi søc kháe céng ®ång víi sù tham gia cña x· héi nh»m n©ng cao tÝnh c«ng b»ng trong tiÕp 3 Pan American Health Organization/World Health cËn c¸c dÞch vô y tÕ thiÕt yÕu, gi¶m t¸c ®éng cña Organization (PAHO/WHO), Public Health in the c¸c vÊn ®Ò y tÕ liªn quan tíi c¸c t×nh huèng khÈn Americas: Conceptual Renewal, Performance Assessment, and Bases for Action (Washington, DC: PAHO/WHO, cÊp vµ thiªn tai. 2002). 4 So s¸nh hai lÜnh vùc nªu trªn chóng ta thÊy Caroline Ramagem and JosÐ Ruales, The Essential Public YTCC, YTDP cïng cã chung c¸c môc tiªu vÒ Health Functions as a Strategy for Improving Overall Health Systems Performance: Trends and Challenges since n©ng cao søc kháe, phßng chèng mét sè bÖnh tËt the Public Health in the Americas Initiative, 2000 - 2007 cô thÓ vµ cïng ¸p dông c¸c nguyªn t¾c vµ kü 5 David L. Katz, M.D., M.P.H., FACPM, FACP Ather Ali, thuËt dÞch tÔ häc ®Ó ®¹t ®­îc c¸c môc tiªu nµy. N.D., M.P.H. Preventive Medicine Integrative Medicine and the Health of the Public. Commissioned for the IOM §iÓm kh¸c nhau cña hai c¸ch tiÕp cËn nµy lµ ë Summit on Integrative Medicine and the Health of the ph­¬ng ph¸p triÓn khai. Trong khi YTDP chñ Public. February, 2009 8
  10. T¹p chÝ ChÝnh s¸ch Y tÕ - Sè 10/2012 (5) Phßng chèng c¸c bÖnh dÞch l­u hµnh phæ Ata), gi¶i quyÕt mäi vÊn ®Ò bÖnh tËt vµ søc khoÎ biÕn; (6) §iÒu trÞ hîp lý c¸c bÖnh th«ng th­êng chø kh«ng chØ tËp trung vµo c¸c bÖnh nhiÔm b»ng sö dông c¸c kü thuËt hîp lý; (7) N©ng cao trïng cÊp tÝnh (néi dung 4, 5 cña Tuyªn ng«n søc kháe t©m thÇn; (8) Cung cÊp c¸c lo¹i thuèc Alma-Ata), kh«ng chØ c¶i thiÖn m«i tr­êng vÖ thiÕt yÕu. Còng theo WHO, CSSK ban ®Çu bao sinh, n­íc, hÖ thèng xö lý r¸c th¶i vµ gi¸o dôc gåm n¨m nguyªn t¾c tiÕp cËn c¬ b¶n lµ (1) TÝnh søc kháe ë tuyÕn th«n b¶n mµ cßn thùc hiÖn c«ng b»ng; (2) T¨ng c­êng søc kháe, dù phßng tuyªn truyÒn lèi sèng kháe m¹nh vµ lµm gi¶m vµ phôc håi søc kháe; (3) Ph¶i cã sù tham gia t¸c ®éng tíi søc kháe tõ biÕn ®æi m«i tr­êng vµ cña céng ®ång; (4) ¸p dông c¸c kü thuËt y tÕ x· héi; sù tham gia cña céng ®ång trong x©y thÝch hîp ®Ó ®¸p øng yªu cÇu phôc vô bÖnh dùng chÝnh s¸ch vµ gi¸m s¸t tÝnh tr¸ch nhiÖm nh©n; (5) Ph¶i cã sù phèi hîp liªn ngµnh. Môc gi¶i tr×nh, thay v× nªu chung chung sù tham gia tiªu cña ch¨m sãc søc kháe ban ®Çu kh«ng chØ cña céng ®ång nh­ tr­íc ®©y; CSSK ban ®Çu liªn quan ®Õn t¨ng c­êng t×nh tr¹ng søc kháe ngµy nay lµ sù lång ghÐp ë tÊt c¶ c¸c tuyÕn y tÕ, cña céng ®ång mµ cßn lµ sù t¨ng c­êng c¸c ®iÒu chø kh«ng chØ ë khu vùc ngo¹i tró nh­ quan kiÖn kinh tÕ x· héi cña céng ®ång. ®iÓm tr­íc ®©y vv... (xem bµi “§Þnh h­íng CSSK ban ®Çu trong t×nh h×nh míi cña Tæ chøc Sau h¬n 30 n¨m thùc hiÖn Ch¨m sãc søc khoÎ ban ®Çu theo Tuyªn ng«n Alma-Ata nªu Y tÕ ThÕ giíi”, ®¨ng trong sè nµy). trªn, n¨m 2002, Tæ chøc Y tÕ ThÕ giíi ®· ®Ò xuÊt Nh­ vËy, CSSK ban ®Çu víi nh÷ng néi dung c¶i c¸ch néi dung CSSK ban ®Çu, nh»m ®¶m b¶o c¶i c¸ch theo quan ®iÓm cña Tæ chøc Y tÕ ThÕ ch¨m sãc søc khoÎ cho mäi ng­êi d©n trong giíi ®ang trë thµnh néi dung ho¹t ®éng cèt lâi céng ®ång (kh«ng chØ ­u tiªn ch¨m sãc bµ mÑ cña hÖ thèng ch¨m sãc søc khoÎ, trong ®ã cã sù vµ trÎ em - néi dung 3, 4 cña Tuyªn ng«n Alma- tham gia tÝch cùc cña YTDP. Y häc dù phßng YTCC C¸c dÞch vô phßng bÖnh DÞch vô KCB Dù phßng cÊp 0 Dù phßng cÊp 1 Dù phßng cÊp 2 Dù phßng cÊp 3 (Kh«ng cho yÕu (Kh«ng ®Ó bÖnh (Kh«ng ®Ó bÖnh (Kh«ng ®Ó tµn phÕ tè nguy c¬ x¶y ra) x¶y ra) nÆng lªn) hay tö vong) Vai trß chñ ®¹o cña chÝnh Tæ chøc kiÓm so¸t dÞch, bÖnh, §iÒu trÞ kÞp thêi phñ, vai trß ®a ngµnh, ®a nghÒ yÕu tè nguy c¬ mang tÝnh §¶m b¶o chÊt l­îng vµ an T­ vÊn vÒ chuyªn m«n tõ chuyªn nghiÖp, thèng nhÊt vµ toµn ngµnh y tÕ xuyªn suèt c¸c tuyÕn T­ vÊn søc kháe, theo dâi vµ Can thiÖp chÝnh s¸ch Bao phñ dÞch vô phßng vµ ®iÒu trÞ liªn tôc ch÷a bÖnh ®Õn tõng ng­êi d©n Th«ng tin y tÕ vµ sù tham gia mét c¸ch ®Çy ®ñ cña céng ®ång S¬ ®å 1. Y häc dù phßng theo c¸ch tiÕp cËn qu¶n lý cung øng dÞch vô Qua ph©n tÝch m« h×nh ho¹t ®éng cña lÜnh ®éng phßng bÖnh ®­îc ®an xen gi÷a lÜnh vùc y vùc YTCC, dÞch vô y häc dù phßng vµ dÞch vô tÕ c«ng céng (kh«ng cho yÕu tè nguy c¬ x¶y ra), ch÷a bÖnh (xem s¬ ®å 1), chóng ta thÊy c¸c ho¹t lÜnh vùc y tÕ dù phßng truyÒn thèng (kh«ng ®Ó 9
  11. Nghiªn cøu chÝnh s¸ch x¶y ra bÖnh) vµ lÜnh vùc ®iÒu trÞ (kh«ng ®Ó bÖnh còng ch­a hîp lý (trªn 77% sè c¸n bé cã tr×nh ®é nÆng lªn, h¹n chÕ tµn phÕ hoÆc tö vong). Nh­ chuyªn m«n nghiÖp vô lµ trung cÊp y, tû lÖ b¸c sü vËy, ®Ó cã nh©n lùc bao phñ ®­îc c¸c ho¹t ®éng chØ chiÕm kho¶ng 11%, thÊp h¬n nhiÒu so víi dù phßng nªu trªn, cÇn ph¶i ®a d¹ng hãa lo¹i nhu cÇu ®Ò ra (Th«ng t­ Liªn tÞch sè h×nh c¸n bé lµm c«ng t¸c dù phßng. Nãi mét 08/2007/TTLT-BYT-BNV ngµy 05/6/2007 quy c¸ch kh¸c, ®æi míi vµ ®a d¹ng hãa ch­¬ng tr×nh ®Þnh tõ 20% trë lªn). ®µo t¹o dùa trªn m« t¶ c«ng viÖc cña c¸c c¸n bé Cã nhiÒu nguyªn nh©n liªn quan ®Õn t×nh lµm c«ng t¸c dù phßng ë tõng tuyÕn cã vai trß tr¹ng thiÕu nh©n lùc YTDP: (i) §µo t¹o c¸n bé y quan träng trong ®¶m b¶o tÝnh ®Çy ®ñ, æn ®Þnh tÕ (®Æc biÖt lµ ®µo t¹o tr×nh ®é ®¹i häc) cho hÖ vµ hiÖu qu¶ cña nh©n lùc y tÕ dù phßng trong hÖ YTDP cßn rÊt h¹n chÕ, mÆc dï ®· cã nhiÒu cè thèng y tÕ. g¾ng më m· ngµnh riªng víi ®iÓm chuÈn ®Çu vµo thÊp h¬n ®iÓm chuÈn tuyÓn b¸c sÜ ®a khoa Thùc tr¹ng nh©n lùc lµ b¸c sÜ Y häc dù nh»m thu hót thÝ sinh nh­ng chÝnh s¸ch nµy vÉn phßng ë ViÖt Nam - gi¶i ph¸p cho thêi gian tá ra ch­a hiÖu qu¶. Bªn c¹nh ®ã, ®éi ngò gi¶ng tíi. viªn d¹y vÒ Y häc dù phßng t¹i mét sè c¬ së cßn thiÕu vÒ sè l­îng vµ chÊt l­îng ch­a ®¶m b¶o, Nh©n lùc YTDP ë n­íc ta hiÖn nay ch­a ®ñ vÒ kinh phÝ ®Çu t­ cho ®µo t¹o hÖ Y häc dù phßng sè l­îng, chÊt l­îng cßn ch­a ®¸p øng ®­îc víi kh«ng hîp lý (thÊp h¬n rÊt nhiÒu so víi hÖ ®iÒu t×nh h×nh míi còng nh­ c¬ cÊu vµ ph©n bæ cßn trÞ). TÊt c¶ ®iÒu nµy lµm cho viÖc më réng chØ bÊt hîp lý. Cô thÓ, nh©n lùc YTDP tuyÕn trung tiªu tuyÓn sinh trong lÜnh vùc YTDP cµng trë ­¬ng míi ®¸p øng ®­îc 76% nhu cÇu6; tuyÕn nªn khã kh¨n h¬n; (ii) ChÝnh s¸ch tuyÓn dông, tØnh ®¸p øng ®­îc 63% vµ tuyÕn huyÖn míi chØ sö dông vµ ®·i ngé nh©n lùc y tÕ dù phßng cßn ®¸p øng ®­îc 51% so víi yªu cÇu theo quy ®Þnh ch­a ®¸p øng víi nhu cÇu thùc tÕ: c¸c quy ®Þnh 7 cña Th«ng t­ 08/2007/TTLT-BYT-BNV . Tr×nh vÒ tuyÓn dông cßn bÊt cËp, cô thÓ ë nhiÒu ®Þa ®é c¸n bé YTDP cßn h¹n chÕ ë c¸c tuyÕn tØnh vµ ph­¬ng, ngµnh y tÕ vÉn ch­a ®­îc giao quyÒn huyÖn. NÕu nh×n ë møc ®é b»ng cÊp, sè l­îng trong tuyÓn dông c¸n bé vµ thùc hiÖn theo c¸n bé cã tr×nh ®é ®¹i häc ë hÖ thèng dù phßng Th«ng t­ liªn tÞch sè 02/2008/TTLT/BYT-BNV, cßn rÊt thÊp (11,2%) vµ chØ cã 2% cã b»ng hoÆc viÖc tuyÓn dông vÉn cßn phô thuéc vµo Së Néi chøng chØ chuyªn ngµnh liªn quan ®Õn ho¹t vô. Bªn c¹nh ®ã, mét sè ®¬n vÞ khi thùc hiÖn ®éng dù phßng (y tÕ c«ng céng, y häc lao NghÞ ®Þnh 43/2006/N§-CP cña ChÝnh phñ quy ®éng...)8. Sè l­îng ®µo t¹o b¸c sü Y häc dù ®Þnh quyÒn tù chñ, tù chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ thùc phßng hÖ chÝnh quy hµng n¨m cßn rÊt thÊp, hiÖn nhiÖm vô, tæ chøc bé m¸y, biªn chÕ vµ tµi chiÕm tû lÖ nhá (9,4%) so víi tæng sè b¸c sü. C¬ chÝnh ®èi víi ®¬n vÞ sù nghiÖp c«ng lËp ®· cÊu gi÷a c¸c chuyªn ngµnh trong lÜnh vùc YTDP kh«ng tuyÓn dông ®ñ nh©n lùc theo quy ®Þnh còng cßn bÊt hîp lý. Bé phËn chuyªn ngµnh y nh»m t¨ng thu, gi¶m chi cho ®¬n vÞ. ChÝnh s¸ch trong lÜnh vùc YTDP ë tuyÕn tØnh chØ chiÕm 67% tuyÓn dông vµ ®·i ngé ®èi víi nh©n lùc y tÕ ch­a (theo quy ®Þnh cña Th«ng t­ Liªn tÞch sè 08/2007/TTLT-BYT-BNV ngµy 05/6/2007 vÒ ®Þnh møc biªn chÕ sù nghiÖp trong c¸c c¬ së y tÕ nhµ n­íc th× bé phËn chuyªn ngµnh y cÇn chiÕm 6 80-85%). MÆt kh¸c, trong tæng sè c¸n bé chuyªn Côc Y tÕ dù phßng. §Ò ¸n Quy ho¹ch Ph¸t triÓn nh©n lùc y tÕ dù phßng giai ®o¹n 2011-2020. ngµnh hÖ Y häc dù phßng tuyÕn tØnh, tû lÖ b¸c sü 7 ViÖn ChiÕn l­îc vµ ChÝnh s¸ch Y tÕ. Nghiªn cøu ®¸nh gi¸ chØ chiÕm kho¶ng 25%, trong khi ®ã tû lÖ c¸n bé thùc tr¹ng vµ nhu cÇu b¸c sü sau ra tr­êng. 2010. trung cÊp y chiÕm tû lÖ cao nhÊt víi 34%. T¹i 8 Ministry of Health (2007). “Project to Support the District tuyÕn quËn/huyÖn viÖc ph©n bæ c¬ cÊu c¸n bé Center of Preventive Medicine for the Period 2007-2010.” 10
  12. T¹p chÝ ChÝnh s¸ch Y tÕ - Sè 10/2012 ®ñ søc thu hót do vËy mét sè ®Þa ph­¬ng kh«ng nguån b¸c sÜ cho Y häc dù phßng còng cÇn cã thÓ tuyÓn ®­îc b¸c sÜ, d­îc sÜ ®¹i häc, ®Æc biÖt lµ c¸ch nh×n toµn diÖn h¬n. Trong thêi gian tíi, bªn c¸c tØnh miÒn nói, vïng s©u, vïng xa, h¶i ®¶o... c¹nh viÖc tiÕp tôc ®µo t¹o c¸c b¸c sÜ chuyªn §Þnh møc phô cÊp nh×n chung cßn thÊp, ch­a khoa Y häc dù phßng nh»m chñ yÕu cung cÊp tháa ®¸ng, ch­a t­¬ng xøng víi lao ®éng ®Æc thï nh©n lùc cho hÖ thèng qu¶n lý, viÖc nghiªn cøu cña Ngµnh. Mét sè chÝnh s¸ch vÒ ®Þnh møc phô sö dông c¸c b¸c sÜ ®a khoa tham gia cung øng cÊp trong lÜnh vùc YTDP ®· l¹c hËu vµ kh«ng c¸c dÞch vô dù phßng lµ mét gi¶i ph¸p rÊt cÇn cßn phï hîp víi møc l­¬ng tèi thiÓu vµ gi¸ c¶ thÞ quan t©m vµ triÓn khai thÝ ®iÓm. ViÖc b¸c sÜ ®a tr­êng. ChÝnh v× vËy, sinh viªn hÖ dù phßng sau khoa tham gia vµo c¸c ho¹t ®éng dù phßng cã ra tr­êng kh«ng muèn nhËn c«ng t¸c t¹i c¸c ®Þa nhiÒu ­u ®iÓm: hiÓu biÕt vÒ bÖnh häc thu ®­îc ph­¬ng do thu nhËp thÊp (b¸c sÜ YHDP kh«ng trong ch­¬ng tr×nh ®a khoa sÏ gióp ng­êi b¸c sÜ ®­îc phÐp hµnh nghÒ kh¸m ch÷a bÖnh t­). Thu øng phã chñ ®éng h¬n tr­íc nh÷ng bÖnh, dÞch nhËp chØ dùa vµo l­¬ng kh«ng ®¶m b¶o cho n¶y sinh trong céng ®ång. MÆt kh¸c, trong hoµn cuéc sèng gia ®×nh; (iii) §Çu t­ cho lÜnh vùc c¶nh ViÖt Nam, viÖc c¸c b¸c sÜ lµm c«ng t¸c YHDP ch­a tháa ®¸ng: c¬ së vËt chÊt, trang YTDP vÉn cã thÓ tham gia kh¸m ch÷a bÖnh sÏ thiÕt bÞ cña c¸c Trung t©m YHDP tuyÕn gióp cuéc sèng c¸ nh©n æn ®Þnh h¬n, qua ®ã gãp tØnh/thµnh phè, quËn/huyÖn cßn chËt hÑp, thiÕu phÇn t¹o sù æn ®Þnh cho nh©n lùc cña YTDP. §Ó thèn trang thiÕt bÞ ®Ó lµm viÖc. NhiÒu n¬i, Trung thùc hiÖn ®­îc gi¶i ph¸p nµy cã hiÖu qu¶, cÇn t©m Y häc dù phßng huyÖn t¸ch khái bÖnh viÖn b¾t ®Çu tõ viÖc m« t¶ c«ng viÖc cô thÓ cña c¸c nh­ng ch­a cã trô së lµm viÖc riªng biÖt. ThiÕu nh©n viªn y tÕ, trong ®ã cã b¸c sü lµm c«ng t¸c trang thiÕt bÞ kü thuËt hiÖn ®¹i ®Ó ph¸t hiÖn vµ dù phßng. §æi míi, kiÖn toµn ch­¬ng tr×nh ®µo chÈn ®o¸n sím dÞch bÖnh ®Ó ng¨n chÆn dÞch t¹o b¸c sÜ ®a khoa h­íng vÒ céng ®ång th«ng bïng ph¸t ra diÖn réng. Kinh phÝ ®Çu t­ cho Y qua viÖc bæ xung kiÕn thøc vµ c¸c kü n¨ng phï häc dù phßng cßn thÊp, ch­a t­¬ng xøng víi hîp víi yªu cÇu CSSK nh©n d©n trong t×nh h×nh nhu cÇu vÒ nhiÖm vô trong t×nh h×nh míi. míi. §Æc biÖt cÇn quan t©m ®Õn viÖc ®Æt c¸c Qua nh÷ng ph©n tÝch ë trªn, cã thÓ nhËn thÊy ho¹t ®éng CSSK trong bèi c¶nh kinh tÕ - x· héi ®Ó ®¶m b¶o thùc hiÖn tèt chøc n¨ng dù phßng vµ m«i tr­êng cô thÓ (system - based training), ®ßi hái ph¶i cã c¸ch tiÕp cËn ®a chiÒu, liªn ®©y còng chÝnh lµ c¸ch thøc cña nh÷ng n­íc ngµnh. Do vËy, quan ®iÓm sö dông, ®µo t¹o ph¸t triÓn trªn thÕ giíi ®ang thùc hiÖn. 11
  13. Nghiªn cøu chÝnh s¸ch §¸NH GI¸ 10 N¡M TRIÓN KHAI THùC HIÖN CHØ THÞ 06-CT/TW Vµ §Ò XUÊT GI¶I PH¸P CñNG Cè vµ HOµN THIÖN M¹NG L¦íI Y TÕ C¥ Së TRONG THêI GIAN TíI PGS.TS. TrÇn ChÝ Liªm1, Vâ Thµnh §«ng1, BSCKI Lª Ngäc ChÝnh1, BSCKI Lª Duy Sím2, Ths. Ph¹m Thanh CÈm2, Ths. Ph¹m Gia C­êng2, GS.TS. Lª Quang C­êng, Ths. Vò ThÞ Minh H¹nh, Ths. TrÇn ThÞ Hång CÈm, Ths. TrÇn Vò HiÖp, Ths. Hoµng ThÞ Mü H¹nh, Ths. Vò ThÞ Mai Anh, Ths. TrÞnh ThÞ Sang, TS. Phan Hång V©n, CN. Ng« Ph­¬ng Th¶o, Ths. NguyÔn V¨n Hïng, Ths. NguyÔn Träng Quúnh, CN. Hoµng Ly Na, CN. T­êng Duy Trinh, Ths. NguyÔn ViÖt Hµ §Æt vÊn ®Ò tiÕn hµnh tæng kÕt 10 n¨m triÓn khai thùc hiÖn ChØ thÞ 06 trong ph¹m vi c¶ n­íc, ®ång thêi ®¶m Y tÕ c¬ së (YTCS) bao gåm y tÕ tuyÕn huyÖn b¶o viÖc tæng kÕt qu¸ tr×nh triÓn khai thùc hiÖn (quËn, thÞ x·, thµnh phè trùc thuéc tØnh) vµ y tÕ ChØ thÞ cÇn ®­îc nh×n nhËn tõ tuyÕn c¬ së, ®óc x· (ph­êng, thÞ trÊn) cã vÞ trÝ chiÕn l­îc ®Æc biÖt rót kinh nghiÖm thùc tiÔn cña c¸c ®Þa ph­¬ng. quan träng trong hÖ thèng Y tÕ ViÖt Nam. Tr­íc C¸c ph¸t hiÖn tõ tæng kÕt lµ b»ng chøng ®Ò xuÊt ®©y, YTCS ho¹t ®éng dùa vµo nguån lùc cña c¸c m« h×nh tæ chøc cña m¹ng l­íi YTCS sao cho Hîp t¸c x· n«ng nghiÖp vµ ®· tr¶i qua mét thêi ®¶m b¶o nguån lùc ®­îc tËp trung vµ ®­îc sö kú suy tho¸i kÓ tõ khi thùc hiÖn Kho¸n 10 víi sù dông cã hiÖu qu¶ víi viÖc thùc hiÖn ph©n cÊp, suy gi¶m râ rÖt vÒ sè l­îng c¸n bé y tÕ x·. Trong ph©n quyÒn nh­ng vÉn ®¶m b¶o tÝnh thùc bèi c¶nh ®ã, ngµy 22/1/2002, Ban ChÊp hµnh quyÒn, thùc thi..., ®ång thêi ®Ò xuÊt c¸c gi¶i Trung ­¬ng ®· ban hµnh ChØ thÞ 06-CT/TW vÒ ph¸p nh»m t¨ng c­êng chÊt l­îng nguån nh©n cñng cè vµ hoµn thiÖn m¹ng l­íi YTCS, coi ®©y lùc cho YTCS, gi¶i ph¸p vÒ x· héi hãa ®Ó huy lµ gi¶i ph¸p quan träng nh»m b¶o ®¶m mäi ®éng nguån lùc ®Çu t­ h­íng ®Õn môc tiªu ng­êi d©n ®­îc ch¨m sãc søc kháe c¬ b¶n víi CSSK cho mäi ng­êi d©n. chi phÝ thÊp, gãp phÇn thùc hiÖn c«ng b»ng x· héi, xãa ®ãi gi¶m nghÌo..., t¹o niÒm tin cña XuÊt ph¸t tõ yªu cÇu trªn,ViÖn ChiÕn l­îc vµ nh©n d©n víi chÕ ®é. ChÝnh s¸ch Y tÕ ®· phèi hîp víi Vô C¸c vÊn ®Ò x· héi- Ban Tuyªn gi¸o TW,Vô Ph¸p chÕ, V¨n Sau 10 n¨m triÓn khai thùc hiÖn ChØ thÞ 06, phßng Bé vµ mét sè Vô/Côc chøc n¨ng cña Bé Y m¹ng l­íi YTCS c¶ n­íc ®· cã nh÷ng c¶i thiÖn tÕ tiÕn hµnh nghiªn cøu §¸nh gi¸ 10 n¨m triÓn ®¸ng kÓ, tuy nhiªn, vÉn cßn tån t¹i nhiÒu bÊt khai thùc hiÖn ChØ thÞ 06-CT/TW vµ ®Ò xuÊt cËp. YTCS cã tÇm quan träng ®Æc biÖt, - lµ nÒn gi¶i ph¸p cñng cè vµ hoµn thiÖn m¹ng l­íi Y tÕ t¶ng, x­¬ng sèng cña hÖ thèng Y tÕ. Do ®ã, V¨n c¬ së trong thêi gian tíi. kiÖn §¹i héi §¶ng toµn quèc lÇn thø XI vÉn tiÕp tôc x¸c ®Þnh môc tiªu then chèt ®Ó ph¸t triÓn Môc tiªu nghiªn cøu m¹ng l­íi ch¨m sãc søc khoÎ vµ n©ng cao chÊt l­îng dÞch vô y tÕ ë ViÖt Nam ®Õn n¨m 2020 lµ 1. §¸nh gi¸ qu¸ tr×nh triÓn khai thùc hiÖn ChØ hoµn chØnh m« h×nh tæ chøc vµ cñng cè m¹ng l­íi YTCS. Ban BÝ th­ vµ Ban c¸n sù §¶ng ChÝnh phñ ®· 1 Bé Y tÕ, chØ ®¹o Bé Y tÕ vµ Ban Tuyªn gi¸o Trung ­¬ng 2 Vô C¸c VÊn ®Ò x· héi - Ban Tuyªn gi¸o Trung ­¬ng 12
  14. T¹p chÝ ChÝnh s¸ch Y tÕ - Sè 10/2012 thÞ sè 06-CT/TW trªn ph¹m vi c¶ n­íc còng nh­ Thu thËp th«ng tin qua BiÓu mÉu thèng kª: t¹i mét sè ®Þa ph­¬ng. BiÓu mÉu thu thËp th«ng tin vÒ qu¸ tr×nh phæ 2. Ph©n tÝch nh÷ng kÕt qu¶ ®¹t ®­îc cïng biÕn qu¸n triÖt vµ tæ chøc thùc hiÖn ChØ thÞ cña nh÷ng h¹n chÕ bÊt cËp vµ nh÷ng t¸c ®éng cña Ban Tuyªn gi¸o Trung ­¬ng cña 49/63 tØnh/ ChØ thÞ ®èi víi mét sè chØ tiªu c¬ b¶n vÒ søc kháe thµnh phè; BiÓu mÉu thèng kª vÒ thùc tr¹ng céng ®ång sau 10 n¨m triÓn khai thùc hiÖn. YTCS qua c¸c giai ®o¹n tõ 2000 2012 t¹i 12 tØnh/TP thuéc ®Þa bµn kh¶o s¸t. 3. Ph©n tÝch c¸c bµi häc kinh nghiÖm vµ nh÷ng khã kh¨n, bÊt cËp nh»m kiÕn nghÞ víi c¸c c¬ Pháng vÊn s©u vµ th¶o luËn nhãm: 82 cuéc quan cã thÈm quyÒn vÒ mét sè gi¶i ph¸p cñng cè, pháng vÊn s©u (víi l·nh ®¹o Ban Tuyªn gi¸o, hoµn thiÖn, n©ng cao chÊt l­îng ho¹t ®éng cña l·nh ®¹o Héi ®ång Nh©n d©n, UBND vµ ®¹i diÖn m¹ng l­íi YTCS ë n­íc ta trong thêi gian tíi. mét sè ban, ngµnh, tæ chøc ®oµn thÓ x· héi thuéc c¸c tuyÕn tõ TW ®Õn tØnh, huyÖn, §Þa bµn nghiªn cøu x·/ph­êng) vµ 192 cuéc th¶o luËn nhãm (víi Ban CSSKND c¸c tuyÕn, c¸n bé y tÕ t¹i tuyÕn §Þa bµn nghiªn cøu gåm 12 tØnh/TP thuéc 6 huyÖn, tuyÕn x· vµ ®aÞ diÖn hé gia ®×nh t¹i c¸c vïng ®Þa lý trong c¶ n­íc. T¹i mçi vïng, chän 2 ®Þa bµn nghiªn cøu) nh»m thu thËp c¸c th«ng tin tØnh/thµnh phè trong ®ã 1 tØnh cã c¸c chØ sè vÒ vÒ qu¸ tr×nh triÓn khai, kÕt qu¶ vµ bèi c¶nh, bµi YTCS (tû lÖ tr¹m y tÕ ®¹t chuÈn vµ tû lÖ tr¹m y tÕ häc kinh nghiÖm, m« h×nh thµnh c«ng vµ ch­a cã b¸c sü) ®¹t ë møc cao h¬n so víi mÆt b»ng thµnh c«ng trong triÓn khai ChØ thÞ. chung vµ 1 tØnh ®¹t ë møc thÊp h¬n, gåm Lµo Cai Phó Thä, B¾c Ninh Th¸i Binh, B×nh §Þnh Pháng vÊn b»ng phiÕu hái b¸n cÊu tróc 268 Ninh ThuËn, L©m §ång - Kon Tum, TP. Hå ChÝ nh©n viªn y tÕ th«n b¶n cña 36 x·/ph­êng thuéc Minh - B×nh Ph­íc, TiÒn Giang - Kiªn Giang. ®Þa bµn kh¶o s¸t. T¹i mçi tØnh chän cã chñ ®Ých 1 thµnh phè/thÞ Mét sè ph¸t hiÖn chÝnh x· vµ 2 huyÖn trong ®ã cã mét huyÖn thuéc vïng s©u, vïng xa. T¹i mçi thµnh phè/thÞ x· chän VÒ phæ biÕn qu¸n triÖt ChØ thÞ 06-CT/TW ngÉu nhiªn 1 ph­êng vµ mçi huyÖn chän ngÉu Ngay sau khi cã ChØ thÞ, Ban Khoa gi¸o TW nhiªn 1 x·. vµ Bé Y tÕ ®· ban hµnh c¸c v¨n b¶n h­íng dÉn triÓn khai thùc hiÖn trong ph¹m vi toµn quèc. Ph­¬ng ph¸p nghiªn cøu 91,9% sè tØnh, h¬n 60% sè huyÖn ®· ban hµnh v¨n b¶n chØ ®¹o cña cÊp ñy vÒ triÓn khai, qu¸n Ph©n tÝch tµi liÖu thø cÊp: Rµ so¸t vµ ph©n triÖt ChØ thÞ t¹i ®Þa bµn ngay trong n¨m 2002. tÝch nhiÒu nguån tµi liÖu thø cÊp cã gi¸ trÞ nh­: §Æc biÖt cã 2 tØnh ®· ban hµnh NghÞ quyÕt sè liÖu vÒ kÕt qu¶ triÓn khai c¸c ch­¬ng tr×nh chuyªn ®Ò cña TØnh ñy. ®Çu t­ cho YTCS cña Bé KÕ ho¹ch §Çu t­, Tµi kho¶n Y tÕ quèc gia, sè liÖu Niªn gi¸m Thèng kª VÒ tæ chøc thùc hiÖn: Y tÕ n¨m 2000, 2005 vµ 2010 vµ bé d÷ liÖu c¸c §Ó tõng b­íc hiÖn thùc hãa c¸c nhiÖm vô cña cuéc Kh¶o s¸t møc sèng d©n c­ 2004, 2006, ChØ thÞ 06 vµo thùc tiÔn cuéc sèng, hµng tr¨m 2008 vµ 2010; kÕt qu¶ cña mét sè nghiªn cøu cã v¨n b¶n chØ ®¹o, v¨n b¶n quy ph¹m ph¸p luËt ®· liªn quan ®Õn y tÕ c¬ së ®Ó tæng hîp c¸c chØ sè ®­îc c¸c cÊp l·nh ®¹o vµ c¸c c¬ quan qu¶n lý qu¸ tr×nh/kÕt qu¶ liªn quan ®Õn viÖc triÓn khai Nhµ n­íc t¹i Trung ­¬ng còng nh­ ®Þa ph­¬ng ChØ thÞ trªn ph¹m vi c¶ n­íc. ban hµnh, t¹o c¬ së chÝnh trÞ cïng hµnh lang Rµ so¸t c¸c v¨n b¶n l·nh ®¹o, chØ ®¹o, v¨n ph¸p lý cho viÖc triÓn khai thùc hiÖn. Trªn ph¹m b¶n quy ph¹m ph¸p luËt trong triÓn khai thùc vi c¶ n­íc, cã hµng chôc v¨n b¶n chung cña hiÖn ChØ thÞ 06-CT/TW §¶ng, Quèc héi, ChÝnh phñ vÒ b¶o vÖ, ch¨m sãc 13
  15. Nghiªn cøu chÝnh s¸ch vµ n©ng cao søc kháe nh©n d©n ®· ®­îc ban l¹i cã xu h­íng gi¶m tõ 5,91% n¨m 2005 xuèng hµnh ban hµnh trong ®ã cã ®Ò cËp ®Õn nh÷ng néi cßn 3,84% n¨m 2010. dung vÒ YTCS. T¹i c¸c ®Þa ph­¬ng ®­îc kh¶o Nh©n lùc y tÕ t¹i tuyÕn c¬ së ®· cã nhiÒu s¸t, hÇu hÕt c¸c TØnh ñy, Héi ®ång Nh©n d©n vµ chuyÓn biÕn tÝch cùc. Møc gia t¨ng vÒ sè l­îng UBND tØnh ®Òu ®· ban hµnh c¸c v¨n b¶n chuyªn nh©n lùc YTCS cao h¬n møc trung b×nh cña ®Ò vÒ b¶o vÖ, ch¨m sãc vµ n©ng cao søc kháe nh©n lùc y tÕ chung c¶ n­íc qua c¸c giai ®o¹n. nh©n d©n kÌm theo c¸c môc tiªu vµ gi¶i ph¸p Tû lÖ c¸n bé y tÕ cã tr×nh ®é chuyªn m«n cao ®· cñng cè hoµn thiÖn m¹ng l­íi YTCS theo tinh t¨ng thªm 40% sau 10 n¨m. Tû lÖ th«n b¶n cã thÇn cña ChØ thÞ 06-CT/TW. Bªn c¹nh ®ã, cßn cã NVYT còng ®· t¨ng tõ 73% (2000) lªn 87% c¸c nhãm v¨n b¶n quy ®Þnh cô thÓ, ®iÒu chØnh (2010). Tû lÖ c« ®ì th«n b¶n ®¹t 26,9% t¹i 12 trùc tiÕp ®Õn tõng lÜnh vùc cña YTCS nh­: v¨n tØnh kh¶o s¸t (2011). b¶n quy ®Þnh vÒ m« h×nh tæ chøc vµ ph­¬ng thøc C¬ së vËt chÊt vµ TTB cña YTCS ®· cã nhiÒu ho¹t ®éng cña YTCS, v¨n b¶n vÒ chÝnh s¸ch khëi s¾c, ®Æc biÖt lµ ®èi víi c¸c BV§K huyÖn/ nh©n lùc YTCS, vÒ ®Çu t­ cho YTCS, vÒ ®iÒu BV§K khu vùc. Sè BV§K huyÖn ®­îc ®Çu t­ kiÖn c¬ së vËt chÊt, trang thiÕt bÞ... trong ph¹m n©ng cÊp trong giai ®o¹n 2005 - 2008 lµ 250; vi c¶ n­íc còng nh­ t¹i tõng ®Þa ph­¬ng trong giai ®o¹n 2008 - 2010 lµ 591. Tû lÖ tr¹m y VÒ kÕt qu¶ ®¹t ®­îc: tÕ (TYT) x· ®¹t ChuÈn quèc gia t¨ng tõ 55,5% NhËn thøc cña céng ®ång vÒ vai trß cña (2002) lªn 80,6% (2011). YTCS ®· ®­îc n©ng cao râ rÖt, ®Æc biÖt lµ ®èi víi Kh¶ n¨ng cung cÊp dÞch vô cña m¹ng l­íi c¸c cÊp ñy §¶ng, chÝnh quyÒn vµ c¸c ngµnh, c¸c YTCS ngµy cµng ®­îc c¶i thiÖn: sè BV§K tæ chøc ®oµn thÓ x· héi. Sù chuyÓn ®æi vÒ nhËn huyÖn sau 10 n¨m ®· t¨ng 17%, sè gi­êng bÖnh thøc ®· lµm gia t¨ng tr¸ch nhiÖm cïng sù cam t¹i tuyÕn huyÖn t¨ng 64%, sè bÖnh viÖn ®­îc kÕt chÝnh trÞ m¹nh mÏ ®èi víi viÖc triÓn khai n©ng h¹ng ngµy cµng nhiÒu, c«ng suÊt sö dông nh÷ng gi¶i ph¸p nh»m cñng cè, hoµn thiÖn gi­êng bÖnh ngµy cµng cao, c¸c chuyªn khoa m¹ng l­íi YTCS, ®Æc biÖt lµ ®èi víi viÖc thùc s©u ngµy cµng ®­îc ph¸t triÓn ®Æc biÖt lµ víi lÜnh hiÖn ChuÈn Quèc gia vÒ Y tÕ x· trong 10 n¨m vùc Y häc cæ truyÒn, ho¹t ®éng truyÒn th«ng qua. gi¸o dôc søc kháe ngµy cµng ®­îc t¨ng c­êng. Sù chuyÓn ®æi liªn tiÕp vÒ m« h×nh tæ chøc vµ Sè TYT x· cã triÓn khai dÞch vô KCB b»ng c¬ chÕ qu¶n lý ®èi víi c¸c ®¬n vÞ YTCS, ®Æc biÖt BHYT t¨ng 7,9 lÇn sau 10 n¨m t¹i 12 tØnh/TP lµ tuyÕn huyÖn ®· t¹o ra nh÷ng biÕn ®éng kh«ng thuéc ®Þa bµn kh¶o s¸t. Sè TYT x· cã triÓn khai chØ vÒ tæ chøc mµ cßn c¶ vÒ nh©n lùc vµ kh¶ n¨ng ch­¬ng tr×nh PHCN dùa vµo céng ®ång còng ®· cung cÊp dÞch vô CSSK trong toµn m¹ng l­íi. Sù t¨ng lªn 3 lÇn; sè TYT x· cã KCB b»ng y häc cæ biÕn chuyÓn nµy cã thÓ ®­îc coi lµ mét kÕt qu¶ truyÒn t¨ng tõ 24,76% lªn 29,7%... ngoµi mong muèn trong qu¸ tr×nh triÓn khai T×nh h×nh sö dông dÞch vô y tÕ t¹i tuyÕn c¬ së, thùc hiÖn nhiÖm vô cñng cè tæ chøc, ®æi míi ®Æc biÖt lµ víi BV§K huyÖn ®· gia t¨ng râ rÖt: ph­¬ng thøc ho¹t ®éng cña YTCS ®­îc x¸c ®Þnh tû lÖ l­ît ng­êi sö dông dÞch vô KCB ngo¹i tró trong ChØ thÞ 06. t¨ng tõ 11,9% (2004) lªn 17,6% (2010), KCB Ng©n s¸ch ph©n bæ cho YTCS cã sù gia t¨ng néi tró t¨ng tõ 35,4% (2004) lªn 38,2% (2010), ®¸ng kÓ tõ nhiÒu nguån kh¸c nhau trong 10 n¨m sè l­ît bÖnh nh©n néi tró b×nh qu©n/BV§K qua. Tû träng ng©n s¸ch nhµ n­íc cho y tÕ tuyÕn huyÖn/n¨m ®· t¨ng 1,5 lÇn vµ sè l­ît bÖnh nh©n huyÖn vµ tuyÕn x· t¨ng tõ 2,6% n¨m 2005 lªn ngo¹i tró ®· t¨ng 3 lÇn sau 10 n¨m. Tû lÖ tiªm 5,16% n¨m 2010 ®èi víi tuyÕn huyÖn vµ tõ chñng më réng t¨ng tõ 96,3% lªn 97,3%. Tû lÖ 0,37% lªn 0,41% ®èi víi tuyÕn x·. Trong khi ®ã phô n÷ mang thai ®­îc qu¶n lý thai s¶n t¨ng tõ tû träng NSNN ®Çu t­ cho y tÕ tuyÕn Trung ­¬ng 81,6% lªn 100%. 14
  16. T¹p chÝ ChÝnh s¸ch Y tÕ - Sè 10/2012 T×nh tr¹ng søc kháe d©n c­ ®­îc c¶i thiÖn c¸c BV§K huyÖn, ®Þnh biªn vµ c¬ cÊu nh©n lùc ®¸ng kÓ: Tû sè tö vong mÑ t¹i 12 tØnh/TP ®· TYT x· ch­a ®¸p øng ®­îc c¸c nhiÖm vô ®­îc gi¶m tõ 31,6 xuèng 14,6 sau 10 n¨m. Tû giao, tû lÖ bao phñ cña c« ®ì th«n b¶n t¹i c¸c lÖ suy dinh d­ìng trÎ em theo c©n nÆng gi¶m tõ vïng khã kh¨n cßn thÊp, phô cÊp ­u ®·i cho c¸n 34% xuèng cßn 17%, theo chiÒu cao gi¶m tõ bé YTCS ch­a ®ñ søc thu hót,... 37% xuèng 29,3%. Tû lÖ hé gia ®×nh sö dông §Çu t­ cho YTCS cßn nhiÒu bÊt cËp: kh¶ n­íc s¹ch t¨ng tõ 58,2% lªn 77,3%, sö dông hè n¨ng c©n ®èi vèn trong nh÷ng n¨m tiÕp theo ®Õn xÝ hîp vÖ sinh t¨ng tõ 39,55% lªn 61,7%. Tû lÖ n¨m 2015 chØ ®¸p øng ®­îc 50% so víi nhu cÇu; nhiÔm HIV t¹i 12 tØnh/TP gi¶m tõ 0,28% xuèng mét sè ®Ò ¸n n©ng cÊp c¸c ®¬n vÞ thuéc YTCS ®· cßn 0,14%. ®­îc phª duyÖt nh­ng ch­a ®­îc bè trÝ nguån VÒ khã kh¨n bÊt cËp trong triÓn khai thùc vèn; c¸c nguån ®Çu t­ míi chØ chó träng ®Õn hiÖn ChØ thÞ 06-CT/TW n©ng cÊp CSVC, ch­a ®ñ ®Ó n©ng cÊp trang thiÕt bÞ (TTB); quy ®Þnh vÒ møc chi th­êng xuyªn ViÖc triÓn khai phæ biÕn qu¸n triÖt ChØ thÞ t¹i cho TYT x· hiÖn ®· l¹c hËu nh­ng ch­a ®­îc mét sè ®Þa ph­¬ng, mét sè tæ chøc c¬ së §¶ng söa ®æi ch­a ®­îc tiÕn hµnh kÞp thêi, thiÕu v¨n b¶n h­íng dÉn thùc hiÖn. C¬ chÕ kiÓm tra, gi¸m s¸t, CSVC, TTB cña YTCS ch­a ®ñ ®Ó ®¸p øng ®¸nh gi¸ vµ thùc hiÖn b¸o c¸o ®Þnh kú gi÷a c¸c yªu cÇu n©ng cao chÊt l­îng dÞch vô CSSK theo tuyÕn trong tõng ®Þa ph­¬ng còng nh­ gi÷a ®Þa tinh thÇn cña ChØ thÞ 06: BV§K huyÖn cßn thiÕu ph­¬ng vµ c¸c c¬ quan TW ch­a ®­îc tiÕn hµnh TTB, TTYT huyÖn 1 chøc n¨ng t¹i nhiÒu ®Þa ph­¬ng cßn ch­a cã trô së ®éc lËp, thiÕu TTB theo quy ®Þnh. ho¹t ®éng; ®iÒu kiÖn CSVC, nhµ tr¹m cña TYT M« h×nh tæ chøc vµ ph­¬ng thøc ho¹t ®éng x· ë mét sè ®Þa ph­¬ng, nhÊt lµ vïng khã kh¨n cña Ban CSSKND t¹i c¸c tuyÕn ë nhiÒu ®Þa hiÖn ®ang xuèng cÊp nghiªm träng. ph­¬ng cßn mang tÝnh h×nh thøc, cång kÒnh, VÒ cung cÊp dÞch vô, mét sè tiªu chÝ trong ho¹t ®éng thiÕu hiÖu qu¶ vµ chËm ®æi míi. ChuÈn quèc gia Y tÕ x· giai ®o¹n 2011-2020 cßn ViÖc chuyÓn ®æi m« h×nh tæ chøc vµ c¬ chÕ ch­a phï hîp, thiÕu kh¶ thi. Quy ®Þnh vÒ KCB qu¶n lý diÔn ra liªn tôc ®· t¹o nªn sù mÊt æn ®Þnh BHYT kh«ng ®ång nhÊt gi÷a c¸c ®Þa ph­¬ng. vÒ tæ chøc, x¸o trén vÒ nh©n lùc vµ n¨ng lùc Ph©n bæ m¹ng l­íi c¬ së y tÕ chËm thay ®æi, cung cÊp dÞch vô trong toµn m¹ng l­íi YTCS, ch­a theo kÞp víi nh÷ng biÕn ®éng trong thùc ¶nh h­ëng bÊt lîi ®Õn t©m lý lµm viÖc cña c¸n tiÔn. bé. Quy ®Þnh vÒ chøc n¨ng nhiÖm vô cña c¸c Møc ®é ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi cña ®Þa ®¬n vÞ y tÕ tuyÕn huyÖn cßn cã nh÷ng bÊt cËp, ph­¬ng kh«ng ®¸p øng ®ñ nhu cÇu ®Çu t­ cho g©y c¶n trë trong qu¸ tr×nh thùc thi c¸c nhiÖm vô cñng cè vµ hoµn thiÖn m¹ng l­íi YTCS. chuyªn m«n. M« h×nh tæ chøc vµ c¬ chÕ qu¶n lý Ph¹m vi ®iÒu chØnh cña kh¸i niÖm YTCS theo ®èi víi Trung t©m D©n sè - KHHG§ tuyÕn tinh thÇn cña ChØ thÞ 06 réng, trong khi nguån huyÖn theo Th«ng t­ 05 còng ®· béc lé nhiÒu bÊt lùc thùc hiÖn cßn h¹n chÕ. cËp. Chøc n¨ng vµ nhiÖm vô cña TYT x· vµ TYT ph­êng ch­a cã sù ph©n ®Þnh kh¸c nhau t­¬ng C¸c bµi häc kinh nghiÖm thµnh c«ng t¹i thÝch víi vai trß cung cÊp dÞch vô CSSK trong mét sè ®Þa ph­¬ng, bao gåm: sù cam kÕt chÝnh thùc tÕ. trÞ m¹nh mÏ cña c¸c cÊp ñy §¶ng, chÝnh quyÒn, c¸c ngµnh, c¸c tæ chøc ®oµn thÓ x· héi; vai trß Ph¸t triÓn nguån nh©n lùc YTCS hiÖn ®ang tham m­u tÝch cùc, chñ ®éng cña ngµnh Y tÕ; gÆp ph¶i mét sè bÊt cËp: khã kh¨n vÒ bæ sung x©y dùng kÕ ho¹ch kh¶ thi cho tõng giai ®o¹n; nguån nh©n lùc cã tr×nh ®é chuyªn m«n cao, duy tr× th­êng xuyªn ho¹t ®éng kiÓm tra, gi¸m thiÕu nh©n lùc cã tr×nh ®é chuyªn khoa s©u t¹i s¸t, ®¸nh gi¸. 15
  17. Nghiªn cøu chÝnh s¸ch KhuyÕn nghÞ biÕn, s¶n xuÊt, kinh doanh thùc phÈm vµ nh©n TiÕp tôc kh¼ng ®Þnh vÞ trÝ vµ vai trß ®Æc biÖt lùc y tÕ cã tr×nh ®é chuyªn m«n cao, ®ñ ®Ó ®¸p øng cho viÖc ph©n t¸ch thµnh nhiÒu ®Çu mèi y tÕ cña YTCS còng nh­ ®Þnh h­íng t¨ng c­êng t¹i tuyÕn huyÖn (cã kho¶ng trªn 40 b¸c sü t¹i cñng cè, hoµn thiÖn, n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t tuyÕn huyÖn). Víi nh÷ng ®Þa bµn cã ®iÒu kiÖn ®éng vµ chÊt l­îng cung cÊp dÞch vô cña YTCS. kinh tÕ x· héi ch­a ph¸t triÓn, nhu cÇu qu¶n lý Kh¸i niÖm vÒ YTCS cÇn cã sù ®iÒu chØnh l¹i cho Nhµ n­íc vÒ y tÕ trªn ®Þa bµn ch­a nhiÒu, cã thÓ phï hîp víi quan niÖm quèc tÕ vµ bèi c¶nh cô ¸p dông m« h×nh 1 ®Õn 2 chuyªn viªn gióp viÖc thÓ cña ViÖt Nam. t¹i V¨n phßng UBND huyÖn. T¨ng c­êng cam kÕt chÝnh trÞ ®èi víi viÖc - BV§K huyÖn: huyÖn cã ®ñ ®iÒu kiÖn vÒ cñng cè, hoµn thiÖn m¹ng l­íi YTCS th«ng qua nh©n lùc y tÕ, cã c¬ së vËt chÊt, TTB ®¶m b¶o, viÖc n©ng cao hiÖu lùc cña v¨n b¶n chØ ®¹o. Nªn nhu cÇu CSSK cña ng­êi d©n ngµy cµng cao…, ch¨ng cÇn ban hµnh NghÞ quyÕt chuyªn ®Ò cña cã thÓ thµnh lËp BV§K. Bé ChÝnh trÞ thay thÕ cho ChØ thÞ 06, cô thÓ hãa b»ng NghÞ quyÕt cña Quèc héi vµ NghÞ quyÕt - TTYT huyÖn: Víi nh÷ng ®Þa bµn ch­a ®ñ cña ChÝnh phñ. c¸c ®iÒu kiÖn ®Ó thµnh lËp BV§K, nªn duy tr× TTYT huyÖn 2 chøc n¨ng. Víi nh÷ng ®Þa bµn ®ñ Ban hµnh c¸c v¨n b¶n h­íng dÉn chi tiÕt quy ®iÒu kiÖn thµnh lËp BV§K huyÖn, sÏ tån t¹i tr×nh phæ biÕn, qu¸n triÖt, c¸ch thøc tæ chøc thùc TTYT huyÖn cã h¬n 1 chøc n¨ng (trong ®ã cã dù hiÖn, c¬ chÕ gi¸m s¸t ®¸nh gi¸ vµ b¸o c¸o kÕt phßng vµ KCB ban ®Çu), t¹o t­ c¸ch ph¸p lý cho qu¶ thùc hiÖn, kÌm theo c¸c biÖn ph¸p, c¸c chÕ TTYT trong gi¸m s¸t, chØ ®¹o KCB BHYT t¹i tµi quy ®Þnh tr¸ch nhiÖm cña c¸c cÊp, c¸c ngµnh TYT x·. cã liªn quan. C¬ chÕ qu¶n lý §æi míi m« h×nh tæ chøc vµ ph­¬ng thøc - Phßng Y tÕ trùc thuéc UBND. ho¹t ®éng cña Ban CSSKND. Thèng nhÊt m« h×nh 1 Ban chØ ®¹o trong lÜnh vùc CSSK t¹i c¸c - BV§K huyÖn: nªn trùc thuéc Së Y tÕ. VÒ tuyÕn, ®ã lµ: Ban CSSKND vµ ph©n chia theo l©u dµi, nªn quy ho¹ch theo m« h×nh BV§K khu c¸c TiÓu ban chuyªn m«n. vùc liªn huyÖn, tr¸nh ®Çu t­ dµn tr¶i trong ®iÒu kiÖn nguån lùc h¹n chÕ. VÒ m« h×nh tæ chøc vµ c¬ chÕ qu¶n lý cña c¸c ®¬n vÞ y tÕ tuyÕn huyÖn - TTYT huyÖn: nªn trùc thuéc UBND huyÖn, trõ mét sè ®Þa ph­¬ng thuéc c¸c vïng khã kh¨n, M« h×nh chung: Cã 3 ®¬n vÞ y tÕ t¹i tuyÕn khã huy ®éng nguån lùc, cã thÓ chuyÓn giao cho huyÖn bao gåm: Phßng Y tÕ, TTYT vµ BV§K. Së Y tÕ qu¶n lý. TT D©n sè - KHHG§ nªn chuyÓn giao chøc n¨ng qu¶n lý Nhµ n­íc vÒ Phßng Y tÕ vµ chøc VÒ m« h×nh tæ chøc vµ c¬ chÕ qu¶n lý ®èi n¨ng cung cÊp dÞch vô vÒ TTYT (56,04% ý kiÕn víi TYT x· cña c¸n bé l·nh ®¹o trong Héi nghÞ triÓn khai Cho phÐp TYT ®­îc cã con dÊu, më tµi nhiÖm vô träng t©m 6 th¸ng cuèi n¨m 2011 vµ kho¶n ®Ó tù chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ nh÷ng ho¹t 2012 cña Bé Y tÕ tæ chøc t¹i HuÕ còng ®· ®ång ®éng ®ang triÓn khai, ®Æc biÖt lµ vÒ KCB BHYT t×nh víi quan ®iÓm nµy). Trung t©m ATVSTP vµ thùc hiÖn c¸c ch­¬ng tr×nh MTYTQG. thuéc TTYT huyÖn. Cã thÓ thµnh lËp thªm ph©n tr¹m t¹i nh÷ng M« h×nh ¸p dông t¹i c¸c ®Þa ph­¬ng ®Þa bµn cã quy m« d©n sè lín, sèng tËp trung - Phßng Y tÕ: ChØ nªn ¸p dông t¹i nh÷ng ®Þa (khu c«ng nghiÖp) vµ nh÷ng n¬i vïng s©u vïng bµn cã ®iÒu kiÖn KTXH ph¸t triÓn, cã nhiÒu c¬ xa cã ®iÒu kiÖn ®Þa h×nh vµ giao th«ng khã kh¨n. së KCB, d­îc ngoµi c«ng lËp, nhiÒu c¬ së chÕ Nªn cã sù ph©n ®Þnh vÒ chøc n¨ng nhiÖm vô 16
  18. T¹p chÝ ChÝnh s¸ch Y tÕ - Sè 10/2012 gi÷a TYT x· vµ TYT ph­êng tïy thuéc theo nhu ®êi sèng cho c¸n bé y tÕ. cÇu CSSK trong thùc tÕ, trªn c¬ së ®ã ph©n bæ §èi víi tuyÕn huyÖn ng©n s¸ch, nh©n lùc, ®Çu t­ CSVC, TTB t­¬ng Phßng Y tÕ huyÖn: Bè trÝ ®ñ ®Þnh biªn ®Ó ®¶m thÝch víi nhiÖm vô, khèi l­îng c«ng viÖc. b¶o duy tr× c¸c ho¹t ®éng theo chøc n¨ng ®· TYT x· thuéc TTYT huyÖn qu¶n lý. ®Þnh t¹i nh÷ng ®Þa bµn cã ®ñ ®iÒu kiÖn ®Ó thµnh VÒ ph¸t triÓn nguån nh©n lùc cho YTCS: lËp. Sè l­îng c¸n bé cña Phßng tèi thiÓu tõ 8-10 §èi víi tuyÕn x· ng­êi. Tiªu chÝ tuyÓn dông c¸n bé kh«ng nhÊt thiÕt ph¶i lµ b¸c sü, cã thÓ tuyÓn tõ c¸c ngµnh cã - Hîp nhÊt c¸c chøc danh: NVYTTB, CTV liªn quan: thèng kª, y tÕ c«ng céng, c«ng nghÖ D©n sè - KHHG§, CTV c¸c ch­¬ng tr×nh th«ng tin,... MTYTQG, c« ®ì th«n b¶n,... ®Ó kÕt hîp c¸c nguån phô cÊp chi tr¶ tháa ®¸ng h¬n cho BV§K huyÖn/TTYT huyÖn: cÇn cã quy ho¹ch NVYTTB, ®ång thêi t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó n©ng vÒ chiÕn l­îc ph¸t triÓn kü thuËt, trªn c¬ së ®ã cao chÊt l­îng ho¹t ®éng cña ®éi ngò nµy x©y dùng kÕ ho¹ch tuyÓn chän vµ ®µo t¹o n©ng th«ng qua c¸c khãa ®µo t¹o, tËp huÊn cña cao chÊt l­îng nguån nh©n lùc. CÇn ban hµnh c¬ nhiÒu ch­¬ng tr×nh; chÕ nh»m khuyÕn khÝch ph¸t triÓn t¹i chç c¸c kü thuËt, t¨ng thu nhËp, c¶i thiÖn ®êi sèng cho c¸n - Ban hµnh quy ®Þnh vÒ chÕ ®é phô cÊp cho bé viªn chøc. NVYT khu phè, thÞ trÊn do QuyÕt ®Þnh 75/2009/Q§-TTg ch­a ®Ò cËp ®Õn; VÒ ®Çu t­ - Më réng ®é bao phñ cña chøc danh c« ®ì - VÒ l©u dµi, cÇn cã ch­¬ng tr×nh ®Çu t­ tæng th«n b¶n t¹i c¸c vïng khã kh¨n, ban hµnh thÓ dµnh riªng cho YTCS; quy ®Þnh vÒ chÕ ®é phô cÊp cho chøc danh - Tr­íc m¾t cÇn c©n ®èi ng©n s¸ch TW ®Ó ®¸p chuyªn m«n nµy; øng ®ñ nhu cÇu n©ng cÊp BV§K huyÖn giai - Thùc hiÖn qu¶n lý ®èi víi chuyªn tr¸ch D©n ®o¹n 2012 - 2015 (18.525 tû); sè - KHHG§ theo Th«ng t­ 05 ®Ó kiÖn toµn - ¦u tiªn ph©n bæ ng©n s¸ch ®Ó thùc hiÖn c¸c vµ n©ng cao n¨ng lùc ho¹t ®éng cho ®éi ngò §Ò ¸n theo QuyÕt ®Þnh 930, QuyÕt ®Þnh nµy. C¸n bé chuyªn tr¸ch D©n sè lµ ®Þnh biªn 1402; cña TYT, lµm viÖc t¹i TYT vµ do TTYT - TiÕp tôc ®Çu t­ nguån vèn tr¸i phiÕu chÝnh huyÖn tr¶ l­¬ng; phñ cho n©ng cÊp TYT x· trong c¶ n­íc ®Ó cã - §Þnh biªn vµ c¬ cÊu nh©n lùc cña TYT x· nªn thÓ ®¸p øng ®­îc c¸c yªu cÇu trong ChuÈn ph©n bæ dùa theo kh¶ n¨ng cung cÊp dÞch vô quèc gia vÒ Y tÕ x· giai ®o¹n 2011 - 2020; trong thùc tÕ. CÇn bæ sung thªm ®Þnh biªn - TiÕp tôc t¨ng tû träng ®Çu t­ cho YTDP; S ö a cho c¸c tr¹m cã quy m« d©n sè lín, bæ sung ®æi vµ ban hµnh Th«ng t­ thay thÕ cho Th«ng mét sè chøc danh chuyªn m«n cho c¸c tr¹m t­ 119/2002/TTLT-BYT-BTC vÒ ®Þnh møc triÓn khai KCB b»ng BHYT; chi tiªu th­êng xuyªn cho TYT x·; - Thùc hiÖn viÖc lu©n phiªn b¸c sü c«ng t¸c t¹i - T¹o c¬ chÕ ®Ó ®Þa ph­¬ng ®¶m b¶o t¨ng ng©n tr¹m vÒ lµm viÖc t¹i bÖnh viÖn tuyÕn huyÖn s¸ch chi th­êng xuyªn cho c¸c BV§K huyÖn, theo ®Þnh kú cã thÓ 1 tuÇn/ngµy, 1 TTYT huyÖn, ®Æc biÖt lµ nh÷ng c¬ së cã th¸ng/tuÇn, 1 quý/2 tuÇn,... tïy thuéc theo nguån thu tõ phÝ dÞch vô cßn h¹n chÕ; ®iÒu kiÖn thùc tÕ; - TÝch cùc triÓn khai lé tr×nh BHYT toµn d©n - Cho phÐp c¸c TYT ®­îc thu phÝ dÞch vô t¹o ®Ó më réng ®é bao phñ BHYT ë n«ng th«n, ®iÒu kiÖn ®Ó ph¸t triÓn kü thuËt vµ c¶i thiÖn cã c¬ chÕ hç trî n«ng d©n tham gia BHYT 17
  19. Nghiªn cøu chÝnh s¸ch theo tinh thÇn cña ChØ thÞ 06. h¬n víi ®iÒu kiÖn thùc tÕ t¹i c¸c ®Þa ph­¬ng. VÒ c¸c quy ®Þnh trong cung cÊp dÞch vô: Ban hµnh c¸c quy ®Þnh cô thÓ vÒ triÓn khai Rµ so¸t, ®¸nh gi¸ tÝnh kh¶ thi cña mét sè tiªu KCB BHYT t¹i x· vµ th­êng xuyªn kiÓm tra, chÝ trong ChuÈn quèc gia vÒ Y tÕ x· giai ®o¹n gi¸m s¸t viÖc triÓn khai thùc hiÖn t¹i c¸c ®Þa 2011-2020 ®Ó cã thÓ ®iÒu chØnh sao cho s¸t thùc ph­¬ng. TµI LIÖU THAM KH¶O 1. Bé Y tÕ, Tæng côc Thèng kª (2003), B¸o c¸o kÕt qu¶ ®iÒu tra y tÕ quèc gia 2001 -2002, Nhµ xuÊt b¶n Y häc, Hµ Néi 2. Bé Y tÕ (2007), B¸o c¸o tæng quan ngµnh y tÕ 2006, Hµ Néi 3. Bé Y tÕ vµ Tæ chøc Y tÕ thÕ giíi (2011), Tµi kho¶n y tÕ quèc gia thùc hiÖn ë ViÖt Nam thêi kú 1998 - 2010, Nhµ xuÊt b¶n thèng kª, Hµ Néi 4. Bé Y tÕ (2011), B¸o c¸o tæng kÕt ngµnh Y tÕ, Hµ Néi 5. Bé Y tÕ (2012), B¸o c¸o ®¸nh gi¸ tæng kÕt 10 n¨m thùc hiÖn ChØ thÞ 06-CT/TW ngµy 22 th¸ng 1 n¨m 2002 vÒ cñng cè vµ hoµn thiÖn m¹ng l­íi y tÕ c¬ së 6. Bé Y tÕ (2012), B¸o c¸o sè 263/BC-BYT cña Bé Y tÕ göi UBTVQH ngµy 23 th¸ng 3 n¨m 2012 “B¸o c¸o vÒ nguån lùc ®¸p øng yªu cÇu phßng bÖnh, ch÷a bÖnh cho nh©n d©n vµ vÊn ®Ò ®iÒu chØnh khung gi¸ viÖn phÝ ®¶m b¶o nguån lùc ®¸p øng yªu cÇu phßng bÖnh, ch÷a bÖnh” 7. C­¬ng, §.V., K.A.TuÊn, céng sù (2006), Thùc tr¹ng qu¶n lý tuyÕn YTCS hiÖn nay t¹i mét sè ®Þa ph­¬ng, ViÖn ChiÕn l­îc vµ ChÝnh s¸ch Y tÕ, Bé Y tÕ, Hµ Néi 8. Dòng, T.V. (2002), Nghiªn cøu theo dâi ®iÓm (SENTINEL) vÒ t×nh h×nh cung cÊp vµ sö dông dÞch vô y tÕ t¹i 28 x· n«ng th«n trong 2 n¨m 2000 - 2001, §¬n vÞ ChÝnh s¸ch - Vô kÕ ho¹ch, Bé Y tÕ, Hµ Néi 9. H¹nh, V.T.M., céng sù (2002), HiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña m¹ng l­íi y tÕ th«n b¶n t¹i huyÖn Tña Chïa tØnh Lai Ch©u, ViÖn ChiÕn l­îc vµ ChÝnh s¸ch Y tÕ, Bé Y tÕ, Hµ Néi 10.Hoµnh, L.Q., N.T. Thanh, T.T.M. Oanh, céng sù (2005), Nghiªn cøu t×m hiÓu c¬ chÕ qu¶n lý hÖ thèng y tÕ tuyÕn huyÖn t¹i mét sè tØnh ®ång b»ng B¾c bé, ViÖn ChiÕn l­îc vµ ChÝnh s¸ch Y tÕ, Bé Y tÕ, Hµ Néi 11.Héi Khoa häc Kinh tÕ Y tÕ ViÖt Nam, §¸nh gi¸ thùc tr¹ng c«ng t¸c kh¸m ch÷a bÖnh t¹i tr¹m y tÕ x·, ph­êng, 2010 Héi Khoa häc Kinh tÕ Y tÕ ViÖt Nam, Hµ Néi, p. 2010/09/25 12. Héi Khoa häc Kinh tÕ Y tÕ ViÖt Nam, T×nh h×nh thùc hiÖn chøc n¨ng, nhiÖm vô cña TYT khu vùc ®« thÞ, 2010, Hµ Néi 13. Ng« Tr­êng Thi (2012), “B¸o c¸o t×nh h×nh triÓn khai vµ kÕt qu¶ thùc hiÖn nghÞ quyÕt 30A (2009 - 2011) KiÕn nghÞ vµ ®Ò xuÊt cho giai ®o¹n tiÕp theo”, Bé Lao ®éng Th­¬ng binh X· héi, Hµ Néi 14. Ph­¬ng, §.N. (1999), Y tÕ ViÖt Nam trong qu¸ tr×nh ®æi míi, Nhµ xuÊt b¶n Y häc, Hµ Néi 15. Ph­¬ng, §.N. (2001), 55 n¨m ph¸t triÓn sù nghiÖp y tÕ c¸ch m¹ng ViÖt Nam (1945-2000), Nhµ xuÊt b¶n Y häc, Hµ Néi 16. Tæng côc Thèng kª (2005), Kh¶o s¸t møc sèng d©n c­ n¨m 2004, Nhµ xuÊt b¶n Thèng kª, Hµ Néi 17. Tæng côc Thèng kª (2006), §iÒu tra ®¸nh gi¸ c¸c môc tiªu trÎ em vµ phô n÷ 2006, Hµ Néi 18
  20. T¹p chÝ ChÝnh s¸ch Y tÕ - Sè 10/2012 18. Tæng côc Thèng kª (2007), Kh¶o s¸t møc sèng d©n c­ n¨m 2006, Nhµ xuÊt b¶n Thèng kª, Hµ Néi 19.Tæng côc Thèng kª (2011), §iÒu tra ®¸nh gi¸ c¸c môc tiªu trÎ em vµ phô n÷ 2011, Hµ Néi 20. Tæng côc Thèng kª (2009), Kh¶o s¸t møc sèng d©n c­ n¨m 2008, Nhµ xuÊt b¶n Thèng kª, Hµ Néi 21. Tæng côc Thèng kª (2011), Kh¶o s¸t møc sèng d©n c­ n¨m 2010, Nhµ xuÊt b¶n Thèng kª, Hµ Néi 22. TrÇn ThÞ Mai Oanh vµ céng sù (2011), §¸nh gi¸ viÖc thùc hiÖn chøc n¨ng nhiÖm vô cña tr¹m y tÕ x· khu vùc miÒn nói. Hµ Néi 23. TrÇn ThÞ Mai Oanh vµ céng sù (2012), C¸c yÕu tè ¶nh h­ëng ®Õn kh¶ n¨ng thu hót vµ duy tr× c¸n bé y tÕ tuyÕn c¬ së ë mét sè tØnh miÒn nói. Hµ Néi 24. TrÞnh H÷u V¸ch (2010), Dù phßng cóm vµ s½n sµng øng phã víi dÞch cóm ë ng­êi t¹i 8 tØnh: Hµ T©y, Th¸i B×nh, L¹ng S¬n, Thõa Thiªn HuÕ, B×nh §Þnh, Long An, §ång Th¸p vµ TiÒn Giang 25. V¨n kiÖn §¹i héi ®¹i biÓu toµn quèc lÇn thø XI §¶ng Céng s¶n ViÖt Nam, Nhµ xuÊt b¶n ChÝnh trÞ Quèc gia, 2011, Tr. 74 19
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

LV.09: Bộ Luận Văn Tốt Nghiệp Chuyên Ngành Quản Trị Kinh Doanh
81 tài liệu
1643 lượt tải
THÔNG TIN
TRỢ GIÚP
HỖ TRỢ KHÁCH HÀNG
Theo dõi chúng tôi

Chịu trách nhiệm nội dung:

Nguyễn Công Hà - Giám đốc Công ty TNHH TÀI LIỆU TRỰC TUYẾN VI NA

LIÊN HỆ

Địa chỉ: P402, 54A Nơ Trang Long, Phường 14, Q.Bình Thạnh, TP.HCM

Hotline: 093 303 0098

Email: support@tailieu.vn

Giấy phép Mạng Xã Hội số: 670/GP-BTTTT cấp ngày 30/11/2015 Copyright © 2022-2032 TaiLieu.VN. All rights reserved.

 

Đồng bộ tài khoản
2=>2