Đề tài: “Thành lập luới khống chế trắc địa mặt bằng vμ độ cao phục vụ đo vẽ, khảo sát khu xây dựng các công trình thuỷ lợi – thuỷ điện”

Tr­êng §¹i häc Má - §Þa ChÊt

§å ¸n tèt nghiÖp

lêi nãi ®Çu

HiÖn nay trong c«ng cuéc x©y dùng vµ ph¸t triÓn cña ®Êt n­íc, viÖc x©y dùng c¸c c«ng tr×nh thuû lîi – thuû ®iÖn ngµy cµng ®­îc ph¸t triÓn réng r·i vÒ quy m« vµ møc ®é hiÖn ®¹i. Trong x©y dùng c«ng tr×nh thuû lîi – thuû ®iÖn ®ßi hái kÕt hîp cña nhiÒu chuyªn ngµnh kh¸c nhau, trong ®ã chuyªn ngµnh tr¾c ®Þa ®ãng mét vai trß rÊt quan träng. C«ng t¸c tr¾c ®Þa ph¶i tham gia x©y dùng trong suèt qu¸ tr×nh kh¶o s¸t, thiÕt kÕ, thi c«ng vµ sö dông c«ng tr×nh.

Mét trong nh÷ng phÇn viÖc quan träng vµ kh«ng thÓ thiÕu cña c«ng t¸c tr¾c ®Þa, ®ã lµ viÖc thµnh lËp l­íi khèng chÕ tr¾c ®Þa mÆt b»ng vµ ®é cao phôc vô ®o vÏ, kh¶o s¸t. ViÖc thµnh lËp l­íi khèng chÕ tr¾c ®Þa mÆt b»ng vµ ®é cao phôc vô ®o vÏ, kh¶o s¸t lµ mét c«ng viÖc g¾n liÒn víi c«ng t¸c tr¾c ®Þa, nh­ng ®Ó thµnh lËp ®­îc mét l­íi cã tÝnh kh¶ thi vµ tèi ­u vÒ kü thuËt còng nh­ vÒ kinh tÕ lµ mét vÊn ®Ò lu«n mang tÝnh thêi sù. V× vËy ®Ó thùc hiÖn ®å ¸n tèt nghiÖp t«i ®· lùa chän ®Ò tµi: “Thµnh lËp l­íi khèng chÕ tr¾c ®Þa mÆt b»ng vµ ®é cao phôc vô ®o vÏ,

kh¶o s¸t khu x©y dùng c¸c c«ng tr×nh thuû lîi – thuû ®iÖn”

Bè côc cña ®å ¸n bao gåm 3 ch­¬ng víi c¸c tiªu ®Ò nh­ sau: Ch­¬ng I: Giíi thiÖu chung vÒ b¶n ®å ®Þa h×nh vµ l­íi khèng chÕ tr¾c

®Þa phôc vô ®o vÏ b¶n ®å ®Þa h×nh

Ch­¬ng II: Nghiªn cøu mét sè vÊn ®Ò c¬ b¶n trong x©y dùng l­íi khèng chÕ tr¾c ®Þa phôc vô ®o vÏ kh¶o s¸t khu x©y dùng c«ng tr×nh thuû lîi – thuû ®iÖn

Ch­¬ng III: TÝnh to¸n thùc nghiÖm Trong qu¸ tr×nh lµm ®å ¸n, em ®· nhËn ®­îc sù h­íng dÉn rÊt nhiÖt t×nh cña thÇy gi¸o ThS. Phan Hång TiÕn vµ c¸c thÇy c« trong Khoa tr¾c ®Þa Tr­êng §¹i häc Má - §Þa chÊt, cïng c¸c b¹n ®· gióp em hoµn thµnh tèt cuèn ®å ¸n nµy. Víi thêi gian vµ tr×nh ®é cã h¹n nªn b¶n ®å ¸n kh«ng tr¸nh khái nh÷ng h¹n chÕ vÒ néi dung vµ h×nh thøc. Em rÊt mong ®­îc sù chØ b¶o vµ gãp ý cña quý thÇy c« vµ c¸c b¹n ®Ó b¶n ®å ¸n ®­îc hoµn chØnh h¬n.

Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n! Hµ néi, th¸ng 06 n¨m 2008

Sinh viªn thùc hiÖn: NguyÔn V¨n Thô

1

NguyÔn V¨n Thô Líp: Tr¾c §Þa B – K48

Tr­êng §¹i häc Má - §Þa ChÊt

§å ¸n tèt nghiÖp

Ch­¬ng I Giíi thiÖu chung vÒ b¶n ®å ®Þa h×nh vµ l­íi khèng chÕ tr¾c ®Þa phôc vô ®o vÏ b¶n ®å ®Þa h×nh

I.1. Giíi thiÖu chung vÒ b¶n ®å ®Þa h×nh I.1.1. §Þnh nghÜa, ph©n lo¹i b¶n ®å theo tû lÖ vµ c¸c néi dung c¬

b¶n cña b¶n ®å

1. §Þnh nghÜa:

B¶n ®å ®Þa h×nh lµ lo¹i b¶n ®å thÓ hiÖn mét khu vùc trªn bÒ mÆt tr¸i ®Êt. Trªn b¶n ®å nµy ph¶n ¸nh nh÷ng thµnh phÇn thµnh t¹o cña thiªn nhiªn, nh÷ng kÕt qu¶ ho¹t ®éng thùc tiÔn cña con ng­êi mµ m¾t ng­êi ta cã thÓ quan s¸t ®­îc. Chóng ®­îc x©y dùng theo mét quy luËt to¸n häc nhÊt ®Þnh b»ng mét hÖ thèng ký hiÖu quy ­íc vµ c¸c yÕu tè néi dung ®· ®­îc tæng qu¸t ho¸.

2. Ph©n lo¹i b¶n ®å theo tû lÖ

Ph©n lo¹i b¶n ®å nh­ sau:

- B¶n ®å tû lÖ lín: gåm c¸c b¶n ®å cã tû lÖ 1: 500, 1: 1000, 1: 2000,

1: 5000

- B¶n ®å tû lÖ trung b×nh: Gåm c¸c b¶n ®å cã tû lÖ tõ 1: 10.000,1: 25.000,

1: 50.000.

- B¶n ®å tû lÖ nhá gåm c¸c b¶n ®å cã tû lÖ 1: 100.000, 1: 500.000,

1: 1.000.000.

Trong x©y dùng c«ng tr×nh, ë giai ®o¹n kh¶o s¸t thiÕt kÕ cÇn c¸c b¶n ®å

tû lÖ sau:

- B¶n ®å tû lÖ 1: 10.000 víi kho¶ng cao ®Òu 1  2m, ®­îc dïng ®Ó chän tuyÕn, chän ®Þa ®iÓm x©y dùng c«ng tr×nh. Dïng trong thiÕt kÕ s¬ bé, x¸c ®Þnh diÖn tÝch, khèi l­îng hå chøa.

- B¶n ®å tû lÖ 1: 5000 víi kho¶ng cao ®Òu 0,5  1m, ®­îc dïng cho môc ®Ých lËp c¸c thiÕt kÕ quy ho¹ch tæng thÓ cho c¸c khu x©y dùng lín vµ lËp thiÕt kÕ s¬ bé khu vùc x©y dùng c¸c c«ng tr×nh.

- B¶n ®å tû lÖ 1: 2000 víi kho¶ng cao ®Òu 0,5  1m, ®­îc dïng ®Ó lËp tæng b×nh ®å cho khu x©y dùng vµ lËp c¸c b¶n thiÕt kÕ kü thuËt x©y dùng c«ng tr×nh.

B¶n ®å ®Þa h×nh thÓ hiÖn ®Çy ®ñ c¸c yÕu tè ®Þa h×nh, ®Þa vËt, cho phÐp ng­êi sö dông b¶n ®å nghiªn cøu mét c¸ch ®Çy ®ñ toµn bé khu ®Êt. Do vËy,

2

NguyÔn V¨n Thô Líp: Tr¾c §Þa B – K48

Tr­êng §¹i häc Má - §Þa ChÊt

§å ¸n tèt nghiÖp

b¶n ®å ®Þa h×nh kh«ng chØ ®­îc sö dông réng r·i trong nÒn kinh tÕ quèc d©n mµ cßn ®­îc sö dông trong ®êi sèng hµng ngµy.

3. C¸c néi dung c¬ b¶n cña b¶n ®å ®Þa h×nh §èi víi b¶n ®å tû lÖ lín, c¸c yÕu tè cÇn thiÕt ®­îc biÓu diÔn trªn b¶n ®å

bao gåm:

- §iÓm khèng chÕ tr¾c ®Þa Bao gåm c¸c ®iÓm khèng chÕ tr¾c ®Þa vÒ mÆt b»ng vµ ®é cao. TÊt c¶ c¸c ®iÓm khèng chÕ tr¾c ®Þa cã ch«n mèc cè ®Þnh ph¶i ®­îc biÓu diÔn trªn b¶n ®å.

- §iÓm d©n c­ Ph¹m vi d©n c­ ph¶i ®­îc biÓu thÞ theo c¸c ký hiÖu t­¬ng øng, nhµ trong vïng d©n c­ ph¶i ®­îc biÓu diÔn sao cho ng­êi ®äc b¶n ®å cã thÓ ph©n biÖt râ tÝnh chÊt, quy m« cña tõng nhµ. NÕu kho¶ng c¸ch gi÷a c¸c nhµ  0,2mm trªn b¶n ®å th× vÏ chung t­êng hoÆc vÏ gép vµ chØ vÏ gép c¸c nhµ cã cïng tÝnh chÊt. NÕu kho¶ng c¸ch gi÷a c¸c nhµ lín h¬n 0,2mm th× vÏ t¸ch ra tõng nhµ riªng biÖt.

- §iÓm ®Þa vËt kinh tÕ x· héi C¸c c«ng tr×nh c«ng céng nh­ nhµ thê lín, nhµ h¸t, ®Òn, chïa… ph¶i

®­îc biÓu thÞ tÝnh chÊt kinh tÕ, x· héi, v¨n ho¸ cña c¸c c«ng tr×nh ®ã.

- §­êng giao th«ng vµ thiÕt bÞ phô thuéc Trªn b¶n ®å ®Þa h×nh tû lÖ lín ph¶i biÓu thÞ c¸c cét c©y sè, c¸c cét ®iÖn cao thÕ, h¹ thÕ vµ ®­êng d©y th«ng tin. Khi biÓu thÞ ®­êng cã r¶i mÆt th× cø c¸ch 15  20mm trªn b¶n ®å ph¶i ghi chó tªn ®­êng, ®é réng lßng ®­êng, mÐp ®­êng…

- Thuû hÖ vµ c¸c c«ng tr×nh phô thuéc §èi víi m¹ng l­íi thuû hÖ ph¶i biÓu thÞ ®­êng bê biÓn, bê hå, bê m­¬ng…, c¸c mÐp n­íc th× ph¶i ®o ®é réng, ®é s©u, h­íng dßng ch¶y. Trªn b¶n ®å cø c¸ch 15cm ph¶i ghi chó ®é cao mùc n­íc cña dßng ch¶y vµ kÌm theo thêi gian x¸c ®Þnh mùc n­íc. S«ng ngßi, m­¬ng m¸ng cã ®é réng d­íi 0,5mm trªn b¶n ®å th× vÏ mét nÐt, tõ 0,5mm trªn b¶n ®å th× vÏ nÐt ®«i.

- D¸ng ®Êt vµ chÊt ®Êt D¸ng ®Êt ®­îc biÓu thÞ trªn b¶n ®å b»ng ®­êng b×nh ®é kÕt hîp víi kÝ hiÖu vµ ghi chó ®é cao t¹i c¸c ®iÓm ®Æc tr­ng cña d¸ng ®Êt nh­ ®Ønh nói, thung lòng, yªn ngùa, b·i båi cña s«ng… Khi kho¶ng cao ®Òu cña ®­êng ®ång møc lµ 1m trë lªn th× ®é cao cña ®iÓm mia ph¶i tÝnh chÝnh x¸c ®Õn 0,01m vµ

3

NguyÔn V¨n Thô Líp: Tr¾c §Þa B – K48

Tr­êng §¹i häc Má - §Þa ChÊt

§å ¸n tèt nghiÖp

ghi trªn b¶n ®å lµm trßn ®Õn 0,1m. Khi kho¶ng cao ®Òu cã ®­êng b×nh ®é d­íi 1m th× ®é cao ®iÓm mia ®­îc tÝnh vµ ghi trªn b¶n ®å chÝnh x¸c ®Õn 0,01m.

§èi víi lo¹i ®Êt vµ chÊt ®Êt th× ph¶i biÓu thÞ tr¹ng th¸i bÒ mÆt vµ ph©n

lo¹i chÊt ®Êt.

- Thùc vËt Khi ®o vÏ rõng ph¶i x¸c ®Þnh lo¹i c©y, ®é cao trung b×nh cña c©y, ®­êng

kÝnh cña c©y… vµ ph¶i ®iÒu tra biÓu thÞ lo¹i rõng.

-Ranh giíi vµ t­êng rµo §­êng vµ mèc biªn giíi quèc gia, ®­êng vµ mèc ranh giíi hµnh chÝnh c¸c cÊp ph¶i ®­îc ®iÒu tra vµ biÓu thÞ theo quy ®Þnh cña Nhµ n­íc. §­êng ranh giíi hµnh chÝnh cÊp cao ®­îc thay thÕ cho ®­êng ranh giíi hµnh chÝnh cÊp thÊp vµ ph¶i ®­îc khÐp kÝn.

- §Þa danh vµ c¸c ghi chó cÇn thiÕt kh¸c §Þa danh vïng d©n c­ ph¶i ®­îc ®iÒu tra t¹i Uû ban nh©n d©n c¸c ®Þa ph­¬ng. Tªn s«ng, nói, c¸c di tÝch v¨n ho¸… ph¶i ®­îc biÓu thÞ theo c¸ch gäi phæ th«ng l©u ®êi, theo c¸ch gäi cña ng­êi d©n ®Þa ph­¬ng.

Khi thµnh lËp b¶n ®å tû lÖ lín cÇn l­u ý lµ c¸c yÕu tè ®Þa vËt trªn thùc ®Þa ®Òu ph¶i ®­îc lùa chän ®Ó biÓu diÔn trªn b¶n ®å. Cã mét sè ®Þa vËt sÏ ®­îc biÓu diÔn theo nh÷ng ký hiÖu quy ­íc vµ c¸c ký hiÖu quy ­íc nµy ph¶i râ rµng, trùc quan, ®­îc chuÈn ho¸ cho c¸c lo¹i b¶n ®å ®Þa h×nh, gióp cho ng­êi sö dông b¶n ®å h×nh dung ra ®­îc t×nh h×nh thùc ®Þa mµ tê b¶n ®å biÓu diÔn. Th«ng th­êng nh÷ng ký hiÖu nµy ®­îc quy ®Þnh thèng nhÊt theo c¸c tµi liÖu quy ®Þnh vÒ ký hiÖu b¶n ®å do Bé Tµi Nguyªn vµ M«i tr­êng ban hµnh. NÕu cã ®èi t­îng ®Þa vËt hoµn toµn míi xuÊt hiÖn, kh«ng biÓu diÔn theo tû lÖ ®­îc mµ ph¶i biÓu diÔn b»ng ký hiÖu nh­ng kh«ng cã trong quyÓn ký hiÖu b¶n ®å, khi ®ã ng­êi thµnh lËp b¶n ®å cã thÓ ®Æt ra ký hiÖu míi vµ ký hiÖu míi nµy ph¶i ®­îc ghi chó râ rµng.

I.1.2. C¸c ph­¬ng ph¸p ®o vÏ b¶n ®å C¸c ph­¬ng ph¸p chñ yÕu ®Ó ®o vÏ b¶n ®å lµ: - Ph­¬ng ph¸p ®o vÏ lËp thÓ b»ng ¶nh hµng kh«ng: Ph­¬ng ph¸p nµy th­êng ¸p dông cho nh÷ng khu vùc lín, ®Þa h×nh phøc t¹p, khã kh¨n khi di chuyÓn m¸y mãc vµ trang thiÕt bÞ.

- Ph­¬ng ph¸p ®o vÏ trùc tiÕp b»ng viÖc sö dông c¸c m¸y kinh vÜ, m¸y toµn ®¹c ®iÖn tö. Ph­¬ng ph¸p nµy ®­îc ¸p dông ®Ó thµnh lËp b¶n ®å tû lÖ lín

4

NguyÔn V¨n Thô Líp: Tr¾c §Þa B – K48

Tr­êng §¹i häc Má - §Þa ChÊt

§å ¸n tèt nghiÖp

khu vùc x©y dùng c«ng tr×nh vµ hiÖn ®ang lµ ph­¬ng ph¸p th«ng dông nhÊt hiÖn nay.

1. C¸c ph­¬ng ph¸p ®o vÏ khu vùc ®· x©y dùng Khu vùc ®· x©y dùng lµ nh÷ng n¬i nh­ thµnh phè, khu c«ng nghiÖp…

ë nh÷ng khu vùc nµy møc ®é th«ng tho¸ng kÐm, trªn khu vùc cã c¸c ®iÓm tr¾c ®Þa ®· ®­îc lËp ë nh÷ng giai ®o¹n x©y dùng tr­íc ®ã. Th«ng th­êng, ng­êi ta ¸p dông c¸c ph­¬ng ph¸p ®o vÏ sau:

- Ph­¬ng ph¸p to¹ ®é cùc: Sö dông m¸y kinh vÜ vµ th­íc thÐp hoÆc sö

dông m¸y toµn ®¹c ®iÖn tö.

- Ph­¬ng ph¸p giao héi gãc hoÆc giao héi c¹nh: §­îc ¸p dông ®Ó ®o c¸c ®iÓm chi tiÕt kh«ng thÓ dùng mia (hoÆc g­¬ng) hoÆc kh«ng nh×n th«ng tõ tr¹m m¸y. Ph­¬ng ph¸p nµy Ýt ®­îc ¸p dông vÝ tèn thêi gian vµ hiÖu qu¶ kh«ng cao.

- Ph­¬ng ph¸p to¹ ®é vu«ng gãc: Sö dông m¸y kinh vÜ ®Ó ®Þnh tuyÕn, ªke quang häc ®Ó x¸c ®Þnh gãc vu«ng vµ th­íc thÐp ®Ó ®o kho¶ng c¸ch. Ph­¬ng ph¸p nµy sÏ cã ®é chÝnh x¸c cao nÕu ®iÓm chi tiÕt gÇn víi h­íng chuÈn.

Trong ®o vÏ b¶n ®å tû lÖ lín khu vùc thµnh phè th­êng ¸p dông ph­¬ng

ph¸p to¹ ®é vu«ng gãc.

§é cao cña ®iÓm ®­îc x¸c ®Þnh ®ång thêi víi to¹ ®é mÆt b»ng. 2. C¸c ph­¬ng ph¸p ®o vÏ khu vùc ch­a x©y dùng §Æc ®iÓm cña khu vùc ch­a x©y dùng lµ Ýt cã c¸c ®iÓm ®Þa vËt, møc ®é th«ng tho¸ng tèt. Trªn khu ®o ch­a cã c¸c ®iÓm tr¾c ®Þa, do vËy mËt ®é ®iÓm khèng chÕ phô thuéc vµo tû lÖ b¶n ®å cÇn ®o vÏ vµ møc ®é th«ng tho¸ng cña khu ®o vÏ.

- Ph­¬ng ph¸p toµn ®¹c: Ph­¬ng ph¸p nµy ®­îc sö dông ë khu vùc nhá, ®Þa h×nh phøc t¹p. MËt ®é ®iÓm khèng chÕ trªn mét b¶n vÏ phô thuéc vµo

tû lÖ b¶n ®å cÇn thµnh lËp vµ ®Æc ®iÓm cña khu vùc ®o vÏ. ë nh÷ng khu vùc cã

Ýt ®Þa vËt râ rµng th× mËt ®é ®iÓm khèng chÕ cã thÓ gi¶m ®i mét nöa. ë nh÷ng khu vùc cã ®Þa h×nh phøc t¹p, nhiÒu ®Þa vËt th× cã thÓ t¨ng dµy b»ng ®­êng chuyÒn thÞ cù.

- Ph­¬ng ph¸p bµn ®¹c: Ph­¬ng ph¸p nµy ®­îc ¸p dông trong ®o vÏ b¶n ®å 1: 1000 hoÆc 1: 2000 ë vïng b»ng ph¼ng víi kho¶ng cao ®Òu lµ 0,5m

5

NguyÔn V¨n Thô Líp: Tr¾c §Þa B – K48

Tr­êng §¹i häc Má - §Þa ChÊt

§å ¸n tèt nghiÖp

hoÆc 1m víi vïng ®åi. L­íi khèng chÕ ®o vÏ ®­îc thµnh lËp b»ng ph­¬ng ph¸p gi¶i tÝch vµ cã thÓ ®­îc t¨ng dµy b»ng ®­êng chuyÒn bµn ®¹c.

- Ph­¬ng ph¸p ®o cao bÒ mÆt: Ph­¬ng ph¸p nµy ®­îc ¸p dông khi ®o vÏ b¶n ®å ë khu vùc b»ng ph¼ng nh­ng cã yªu cÇu biÓu diÔn ®Þa h×nh víi ®é chÝnh x¸c cao. §o cao bÒ mÆt ®­îc tiÕn hµnh víi c¸c ®iÓm mia t¹o thµnh c¸c l­íi « vu«ng cã kÝch th­íc tuú theo tû lÖ b¶n ®å cÇn ®o vÏ. Theo ®Ønh cña c¸c « vu«ng bè trÝ ®­êng chuyÒn kinh vÜ vµ ®o cao kü thuËt.

I.1.3. ý nghÜa vµ c¸c ®Æc tr­ng c¬ b¶n cña b¶n ®å ®Þa h×nh tû lÖ lín

1. ý nghÜa cña b¶n ®å ®Þa h×nh tû lÖ lín

Trong x©y dùng c«ng tr×nh th× b¶n ®å tû lÖ lín ®ãng vai trß quan träng. B¶n ®å ®Þa h×nh c«ng tr×nh ®­îc sö dông trong c¶ giai ®o¹n kh¶o s¸t, thiÕt kÕ x©y dùng vµ sö dông c«ng tr×nh.

Trong giai ®o¹n kh¶o s¸t, b¶n ®å kh¶o s¸t ®­îc thµnh lËp nh»m môc ®Ých phôc vô cho c«ng t¸c kh¶o s¸t, lùa chän c¸c ph­¬ng ¸n tèi ­u cña tuyÕn, hoÆc lùa chän khu vùc x©y dùng c«ng tr×nh. Ngoµi ra b¶n ®å kh¶o s¸t cßn ®­îc sö dông ®Ó thiÕt kÕ chi tiÕt nh÷ng bé phËn cña c«ng tr×nh. Do vËy, thiÕt kÕ cµng chi tiÕt, c«ng tr×nh cµng phøc t¹p th× yªu cÇu thµnh lËp b¶n ®å tû lÖ cµng lín.

Sau khi x©y dùng xong c«ng tr×nh th× b¶n ®å hoµn c«ng ®­îc thµnh lËp nh»m môc ®Ých kiÓm tra sù phï hîp, tÝnh chÝnh x¸c cña kÕt qu¶ thi c«ng so víi thiÕt kÕ.

Trong giai ®o¹n vËn hµnh c«ng tr×nh th× b¶n ®å kiÓm kª ®­îc thµnh lËp nh»m môc ®Ých kiÓm tra sù vËn hµnh ®óng ®¾n cña c«ng tr×nh vµ c«ng t¸c b¶o d­ìng, söa ch÷a c«ng tr×nh.

2. C¸c ®Æc tr­ng c¬ b¶n cña b¶n ®å ®Þa h×nh tû lÖ lín a. §é chÝnh x¸c B¶n ®å tû lÖ lín ®­îc ®Æc tr­ng bëi sai sè trung ph­¬ng tæng hîp vÞ trÝ

mÆt b»ng vµ ®é cao cña ®iÓm ®Þa vËt.

Sai sè trung ph­¬ng vÞ trÝ ®iÓm ®­îc x¸c ®Þnh theo c«ng thøc:

2 2 m  X m Y

(I- 1) mP =

NÕu coi mX = mY = mk th× chóng ta xÏ cã:

(I- 2) mP = mk 2

6

NguyÔn V¨n Thô Líp: Tr¾c §Þa B – K48

Tr­êng §¹i häc Má - §Þa ChÊt

§å ¸n tèt nghiÖp

Trong ®ã: mX vµ mY: Sai sè trung ph­¬ng tung ®é vµ hoµnh ®é cña

®iÓm ®­îc ®o trªn b¶n ®å.

Sai sè vÞ trÝ ®iÓm trªn b¶n ®å bao gåm: sai sè ®iÓm khèng chÕ ®o vÏ,

sai sè ®o vÏ vµ sai sè do biÕn d¹ng b¶n vÏ.

§èi víi c«ng t¸c thiÕt kÕ yªu cÇu quan träng lµ sai sè vÞ trÝ ®iÓm t­¬ng

hç gi÷a c¸c vËt kiÕn tróc kh«ng v­ît qu¸ 0,2m trªn thùc ®Þa.

b. §é chi tiÕt cña b¶n ®å §é chi tiÕt cña b¶n ®å ®­îc ®Æc tr­ng b»ng møc ®é ®ång d¹ng cña c¸c yÕu tè biÓu diÔn trªn b¶n ®å so víi thùc tÕ cña chóng ë trªn mÆt ®Êt, nãi c¸ch kh¸c lµ møc ®é kh¸i qu¸t cña ®Þa vËt, ®Þa h×nh trªn b¶n ®å. Tû lÖ b¶n ®å cµng lín th× ®é chi tiÕt cµng cao. §èi víi b¶n ®å tû lÖ lín, sai sè kh¸i qu¸t ®Þa vËt râ nÐt kh«ng ®­îc v­ît qu¸ 0,5mm.M (M: mÉu sè tû lÖ b¶n ®å).

c. §é ®Çy ®ñ §é ®Çy ®ñ cña b¶n ®å ®­îc ®Æc tr­ng b»ng møc ®é dµy ®Æc cña c¸c ®èi t­îng cÇn vµ cã thÓ biÓu diÔn trªn b¶n ®å. §é ®Çy ®ñ ®­îc biÓu thÞ b»ng kÝch th­íc nhá nhÊt cña ®èi t­îng vµ kho¶ng c¸ch nhá nhÊt gi÷a c¸c ®èi t­îng ë thùc ®Þa cÇn ph¶i ®­îc biÓu diÔn trªn b¶n ®å.

I.1.4. Chia m¶nh vµ ®Æt danh ph¸p b¶n ®å ®Þa h×nh tû lÖ lín B¶n ®å ®Þa h×nh tû lÖ lín bao gåm c¸c b¶n ®å tû lÖ tõ 1: 500  1: 5000 - LÊy b¶n ®å 1: 100.000 lµm c¬ së, chia thµnh 256 m¶nh b¶n ®å tû lÖ 1:

5000, cã kÝch th­íc 1'52",5 x 1'52",5, ký hiÖu b»ng ch÷ ¶ RËp tõ 1 ®Õn 256. Danh ph¸p cña tê b¶n ®å 1: 5000 lµ danh ph¸p cña tê b¶n ®å 1: 100.000 chøa m¶nh b¶n ®å 1: 5000 ®ã, thªm g¹ch nèi vµ sau ®ã lµ ký hiÖu m¶nh b¶n ®å 1: 5000 ®Æt trong ngoÆc ®¬n.

VÝ dô: Sè hiÖu tê b¶n ®å 1: 100.000 lµ F-48-96, th× sè hiÖu cña tê b¶n

®å 1: 5000 lµ F-48-96-(256)

- B¶n ®å tû lÖ 1: 2000: LÊy c¬ së lµ m¶nh b¶n ®å 1: 5000 ®­îc chia thµnh 9 m¶nh b¶n ®å tû lÖ 1: 2000, cã kÝch th­íc 37",5 x 37",5, ký hiÖu b»ng ch÷ La- Tinh a, b, c, d, e, f, g, h, k theo nguyªn t¾c tõ tr¸i sang ph¶i, tõ trªn xuèng d­íi. Danh ph¸p tê b¶n ®å 1: 2000 lµ danh ph¸p cña tê b¶n ®å 1: 5000 chøa m¶nh b¶n ®å 1: 2000 ®ã, thªm g¹ch nèi vµ ký hiÖu m¶nh b¶n ®å 1: 2000

VÝ dô: F-48-96-(256-c) - B¶n ®å tû lÖ 1: 1000: LÊy c¬ së lµ m¶nh b¶n ®å 1: 2000 ®­îc chia thµnh 4 m¶nh b¶n ®å tû lÖ 1: 1000, ký hiÖu b»ng ch÷ sè La M· I, II, III, IV

7

NguyÔn V¨n Thô Líp: Tr¾c §Þa B – K48

Tr­êng §¹i häc Má - §Þa ChÊt

§å ¸n tèt nghiÖp

theo thø tù tõ tr¸i sang ph¶i, tõ trªn xuèng d­íi. Danh ph¸p tê b¶n ®å 1: 1000 lµ danh ph¸p cña tê b¶n ®å 1: 2000 chøa m¶nh b¶n ®å 1: 1000 ®ã, thªm g¹ch nèi vµ sau ®ã lµ ký hiÖu m¶nh b¶n ®å 1: 1000.

VÝ dô: F-48-96-(256-c-IV) - B¶n ®å tû lÖ 1: 500: LÊy c¬ së lµ m¶nh b¶n ®å 1: 2000 ®­îc chia thµnh

I.2. l­íi khèng chÕ tr¾c ®Þa phôc vô ®o vÏ b¶n

®å ®Þa h×nh

16 m¶nh b¶n ®å tû lÖ 1: 500, ký hiÖu b»ng ch÷ sè ¶ RËp tõ 1 ®Õn 16 theo thø tù tõ tr¸i sang ph¶i, tõ trªn xuèng d­íi. Danh ph¸p tê b¶n ®å 1: 500 gåm danh ph¸p cña tê b¶n ®å 1: 2000 chøa m¶nh b¶n ®å 1: 500 ®ã, thªm g¹ch nèi vµ sau ®ã lµ ký hiÖu m¶nh b¶n ®å 1: 500. VÝ dô: F-48-96-(256-c-16)

I.2.1. L­íi khèng chÕ mÆt b»ng L­íi khèng chÕ mÆt b»ng ®­îc thµnh lËp ë khu vùc thµnh phè, khu c«ng nghiÖp, khu n¨ng l­îng, s©n bay, bÕn c¶ng, nhµ m¸y thuû ®iÖn, cÇu cèng, ®­êng hÇm... lµ c¬ së tr¾c ®Þa phôc vô cho viÖc kh¶o s¸t, thiÕt kÕ vµ thi c«ng x©y dùng c¸c c«ng tr×nh. L­íi khèng chÕ tr¾c ®Þa c«ng tr×nh cã thÓ ®­îc thµnh lËp d­íi d¹ng l­íi tam gi¸c ®o gãc, l­íi tam gi¸c ®o c¹nh, l­íi ®o gãc- c¹nh kÕt hîp hoÆc l­íi ®­êng chuyÒn.

L­íi khèng chÕ tr¾c ®Þa ph¶i ®¶m b¶o ®é chÝnh x¸c to¹ ®é vµ ®é cao c¸c tuyªn theo yªu cÇu ®· ®Ò ra trong quy ph¹m cña nhµ n­íc. M¹ng l­íi khèng chÕ tr¾c ®Þa ph¶i ®ñ mËt ®é ®iÓm theo quy ®Þnh, ®ñ ®é v÷ng vµng vÒ ®å h×nh trong thiÕt kÕ vµ tr×nh tù ph¸t triÓn l­íi. Do vËy l­íi khèng chÕ mÆt b»ng c¬ së ph¶i ®­îc x©y dùng bao trïm lªn toµn bé khu ®o vÏ, trªn c¬ së m¹ng l­íi nµy, ng­êi ta sÏ chªm dµy m¹ng l­íi ®Ó ®¶m b¶o ®ñ mËt ®é ®iÓm cho thµnh lËp b¶n ®å ®Þa h×nh tû lÖ lín.

MËt ®é ®iÓm cña l­íi khèng chÕ mÆt b»ng phôc vô ®o vÏ b¶n ®å ®Þa h×nh c«ng tr×nh tû lÖ lín phô thuéc vµo tû lÖ b¶n ®å, møc ®é phøc t¹p cña ®Þa h×nh vµ c¸c yªu cÇu nhiÖm vô kh¸c trong giai ®o¹n kh¶o s¸t, thiÕt kÕ, thi c«ng

vµ sö dông c«ng tr×nh. MËt ®é ®iÓm ph¶i ®ñ vµ ph©n bè ®Òu. ë nh÷ng n¬i ®o vÏ tû lÖ lín cÇn cã mËt ®é ®iÓm khèng chÕ dµy h¬n. §èi víi khu vùc x©y dùng, mËt ®é ®iÓm cña l­íi nhµ n­íc kh«ng nhá h¬n 1 ®iÓm/5km2, sau khi t¨ng dµy ph¶i ®¹t 4 ®iÓm/km2, víi khu vùc ch­a x©y dùng ph¶i ®¹t 1

8

NguyÔn V¨n Thô Líp: Tr¾c §Þa B – K48

Tr­êng §¹i häc Má - §Þa ChÊt

§å ¸n tèt nghiÖp

®iÓm/km2. VÞ trÝ c¸c ®iÓm ph¶i thuËn lîi cho viÖc ®o nèi, ph¸t triÓn c¸c cÊp khèng chÕ tiÕp theo còng nh­ viÖc ®o vÏ chi tiÕt sau nµy.

L­íi khèng chÕ tr¾c ®Þa dïng cho môc ®Ých ®o vÏ b¶n ®å ®Þa h×nh ®­îc ph¸t triÓn theo nguyªn t¾c th«ng th­êng tõ h¹ng cao ®Õn h¹ng thÊp, tõ toµn diÖn ®Õn côc bé, tõ ®é chÝnh x¸c cao ®Õn ®é chÝnh x¸c thÊp. L­íi tam gi¸c nhµ n­íc ®­îc ph©n thµnh c¸c cÊp h¹ng I, II, III, IV. L­íi khèng chÕ mÆt b»ng ®­îc t¨ng dµy b»ng l­íi ®­êng chuyÒn cÊp 1, cÊp 2, l­íi gi¶i tÝch cÊp 1, cÊp 2 hoÆc l­íi tam gi¸c. Trong thiÕt kÕ l­íi cÇn chó ý ®Õn kh¶ n¨ng sö dông tèi ®a c¸c ®iÓm cña l­íi khèng chÕ nhµ n­íc cho c«ng t¸c ®o vÏ.

L­íi khèng chÕ mÆt b»ng phôc vô cho ®o vÏ b¶n ®å ®Þa h×nh tû lÖ lín

khu vùc x©y dùng c«ng tr×nh ®­îc thiÕt kÕ theo h­íng:

- Tèi ­u ho¸ vÒ ®é ch×nh x¸c: L­íi cã ®é chÝnh x¸c cao nhÊt víi chi phÝ

lao ®éng vµ thêi gian cho tr­íc.

- Tèi ­u ho¸ vÒ gi¸ thµnh: L­íi cã ®é chÝnh x¸c cho tr­íc víi gi¸ thµnh

nhá nhÊt.

L­íi khèng chÕ tr¾c ®Þa mÆt b»ng phôc vô cho ®o vÏ b¶n ®å ®Þa h×nh tû lÖ lín ph¶i ®¶m b¶o ®é chÝnh x¸c yªu cÇu ®o vÏ b¶n ®å ®Þa h×nh tû lÖ lín nhÊt.

I.2.2. C¸c ph­¬ng ph¸p x©y dùng l­íi tr¾c ®Þa mÆt b»ng L­íi khèng chÕ tr¾c ®Þa mÆt b»ng phôc vô cho thµnh lËp b¶n ®å ®Þa h×nh tû lÖ lín cã thÓ ®­îc thµnh lËp theo c¸c ph­¬ng ph¸p nh­ tam gi¸c, ®a gi¸c, giao héi vµ ph­¬ng ph¸p cã øng dông c«ng nghÖ GPS.

i

2

4

7

4

3

8

C3

C5

C1

12

C2

C4

1

10

2

5

6

9

j

5

3

1. Ph­¬ng ph¸p l­íi tam gi¸c a. L­íi tam gi¸c ®o gãc

1

H×nh 1.1 C¸c ®iÓm 1, 2, 3, …, i trªn mÆt ®Êt hîp thµnh mét chuçi tam gi¸c(h×nh

I.1)

TiÕn hµnh ®o tÊt c¶ c¸c gãc trong m¹ng l­íi tam gi¸c vµ tõ to¹ ®é ®iÓm gèc, ®o chiÒu dµi c¹nh gèc, ph­¬ng vÞ gèc ta tÝnh ra ®­îc to¹ ®é c¸c ®iÓm trong m¹ng l­íi.

9

NguyÔn V¨n Thô Líp: Tr¾c §Þa B – K48

Tr­êng §¹i häc Má - §Þa ChÊt

§å ¸n tèt nghiÖp

- ­u ®iÓm: L­íi cã kÕt cÊu ®å h×nh chÆt chÏ khèng chÕ toµn bé khu ®o,

trong l­íi cã nhiÒu trÞ ®o thõa nªn cã nhiÒu ®iÒu kiÖn ®Ó kiÓm tra kÕt qu¶ ®o.

- Nh­îc ®iÓm: C«ng t¸c chän ®iÓm rÊt khã kh¨n v× c¸c ®iÓm ®­îc chän ®ßi hái ph¶i th«ng h­íng nhiÒu nªn viÖc bè trÝ m¹ng l­íi khã kh¨n ë n¬i cã ®Þa h×nh phøc t¹p.

B

F

D

S3

S1

S2

A

C

E

b. L­íi tam gi¸c ®o c¹nh Trong l­íi tam gi¸c ®o c¹nh, tÊt c¶ c¸c c¹nh cña tam gi¸c ®­îc ®o (h×nhI.2). L­íi tam gi¸c ®o c¹nh th­êng cã Ýt trÞ ®o thõa h¬n l­íi tam gi¸c ®o gãc, ®é chÝnh x¸c tÝnh chuyÒn ph­¬ng vÞ trong l­íi tam gi¸c ®o c¹nh kÐm h¬n so víi l­íi tam gi¸c ®o gãc v× c¸c gãc trong l­íi ®­îc x¸c ®Þnh gi¸n tiÕp qua c¸c c¹nh ®o, do vËy l­íi tam gi¸c ®o c¹nh cã ®é tin cËy kh«ng cao. Trong ®iÒu kiÖn kü thuËt nh­ nhau th× l­íi tam gi¸c ®o gãc vÉn cã tÝnh ­u viÖt h¬n l­íi tam gi¸c ®o c¹nh.

H×nh 1.2

- ­u ®iÓm: §é chÝnh x¸c c¸c yÕu tè trong l­íi tam gi¸c ®o c¹nh Ýt phô thuéc vµo ®å h×nh h¬n l­íi tam gi¸c ®o gãc. Víi sù ph¸t triÓn cña c¸c m¸y ®o xa ®iÖn tö th× ph­¬ng ph¸p x©y dùng l­íi mÆt b»ng theo ph­¬ng ph¸p l­íi tam gi¸c ®o c¹nh sÏ mang l¹i hiÖu qu¶ kinh tÕ cao.

- Nh­îc ®iÓm: L­íi cã Ýt trÞ ®o thõa nªn kh«ng cã ®iÒu kiÖn ®Ó kiÓm tra chÊt l­îng ®o trong l­íi. §Ó cã trÞ ®o thõa vµ n©ng cao ®é chÝnh x¸c cña l­íi tam gi¸c ®o c¹nh ng­êi ta th­êng chän l­íi cã ®å h×nh bao gåm c¸c ®a gi¸c trung t©m hay tø gi¸c tr¾c ®Þa hoÆc l­íi tam gi¸c dµy ®Æc víi ®å h×nh phøc t¹p. Nh­ vËy th× sù th«ng h­íng gÆp rÊt nhiÒu khã kh¨n.

c. L­íi tam gi¸c ®o gãc c¹nh Trong ph­¬ng ph¸p nµy cÇn ®o tÊt c¶ c¸c gãc vµ tÊt c¶ c¸c c¹nh hoÆc ®o

10

tÊt c¶ c¸c gãc vµ mét sè c¹nh nµo ®ã trong l­íi. NguyÔn V¨n Thô Líp: Tr¾c §Þa B – K48

Tr­êng §¹i häc Má - §Þa ChÊt

§å ¸n tèt nghiÖp

- ­u ®iÓm: Ph­¬ng ph¸p ®o gãc c¹nh kÕt hîp cã kÕt cÊu ®å h×nh chÆt chÏ, cã nhiÒu trÞ ®o thõa do vËy l­íi cho ®é chÝnh x¸c cao h¬n c¸c ph­¬ng ph¸p ®· xÐt trªn.

- Nh­îc ®iÓm: C«ng t¸c bè trÝ l­íi gÆp nhiÒu khã kh¨n do ph¶i th«ng h­íng nhiÒu, cïng mét lóc ph¶i x¸c ®Þnh c¶ hai ®¹i l­îng lµ trÞ ®o gãc vµ trÞ ®o c¹nh nªn c«ng t¸c ngo¹i nghiÖp còng nh­ tÝnh to¸n b×nh sai gÆp nhiÒu khã kh¨n, phøc t¹p, thêi gian thi c«ng bÞ kÐo dµi, kinh phÝ tèn kÐm.

2. Ph­¬ng ph¸p l­íi ®a gi¸c L­íi ®a gi¸c (hay cßn gäi lµ l­íi ®­êng chuyÒn) cã d¹ng nh­ (h×nh I.3).

1

3

i

N

B

sn

s1

s2

s3

j

2

4

A

C

Trong l­íi ®o tÊt c¶ c¸c gãc ngoÆt  vµ c¸c c¹nh S.

H×nh 1.3

- ­u ®iÓm: Khi khu ®o lµ c¸c thµnh phè, thÞ x·, lµng m¹c, vïng ®«ng d©n c­, vïng ®åi nói cã ®Þa h×nh, ®Þa vËt phøc t¹p, tÇm th«ng h­íng kÐm th× viÖc x©y dùng c¬ së khèng chÕ mÆt b»ng d­íi d¹ng l­íi ®­êng chuyÒn lµ ph­¬ng ¸n hîp lý nhÊt vÝ t¹i mét ®iÓm chØ ph¶i th«ng h­íng ®Õn hai ®iÓm liÒn kÒ kh¸c. HiÖn nay, víi sù ph¸t triÓn cña m¸y ®o dµi ®iÖn tö cho phÐp x¸c ®Þnh chiÒu dµi mét c¸ch thuËn tiÖn vµ nhanh chãng víi ®é chÝnh x¸c cao, nªn ph­¬ng ph¸p ®a gi¸c ®ang ®­îc øng dông réng r·i trong thùc tÕ s¶n suÊt.

- Nh­îc ®iÓm: L­íi cã Ýt trÞ ®o thõa nªn Ýt cã ®iÒu kiÖn kiÓm tra ngoµi

thùc ®Þa, kÕt cÊu ®å h×nh yÕu h¬n l­íi tam gi¸c. 3. Ph­¬ng ph¸p giao héi gãc thuËn Gi¶ sö ta cã 2 ®iÓm A vµ B ®· biÕt to¹ ®é (h×nh I.4), ®Ó x¸c ®Þnh ®iÓm P b»ng ph­¬ng ph¸p giao héi gãc thuËn, ta ®Æt m¸y ë A vµ B tiÕn hµnh ®o gãc  ,  .

To¹ ®é ®iÓm P ®­îc x¸c ®Þnh trùc tiÕp tõ (XA, YA), (XB, YB) vµ  , 

theo c«ng thøc IUNG:

11

NguyÔn V¨n Thô Líp: Tr¾c §Þa B – K48

Tr­êng §¹i häc Má - §Þa ChÊt

§å ¸n tèt nghiÖp

X

cot

g





A

 Y B

Y A

X



P

  cot

g  cot g

X B g 

cot 

 

cot

g

X

X







Y A

B

A



Y P

Y  B cot g

g  cot

 g

cot  

 

(I- 3)

AB



P XP



A XA

XB B

YA YB YP H×nh1.4

- ­u ®iÓm: ë nh÷ng n¬i ®Þa h×nh, ®Þa vËt Ýt bÞ che khuÊt th«ng h­íng dÔ dµng th× ta ¸p dông ®­îc ph­¬ng ph¸p giao héi lµ rÊt thuËn tiÖn cho viÖc ph¸t triÓn l­íi.

- Nh­îc ®iÓm: Ph­¬ng ph¸p giao héi cã ®é chÝnh x¸c kh«ng cao nªn chØ

dïng trong tr­êng hîp thµnh lËp l­íi ®o vÏ.

4. Ph­¬ng ph¸p x©y dùng l­íi tr¾c ®Þa cã øng dông c«ng nghÖ GPS

L­íi GPS lµ l­íi tr¾c ®Þa kh«ng gian trong hÖ to¹ ®é WGS- 84 (World

Geodetic System – 84).

L­íi GPS nãi chung kh«ng kh¸c nhiÒu so víi m¹ng l­íi tr¾c ®Þa truyÒn thèng. L­íi gåm c¸c ®iÓm ®­îc ch«n trªn mÆt ®Êt n¬i æn ®Þnh hoÆc bè trÝ trªn c¸c c«ng tr×nh v÷ng ch¾c, kiªn cè. C¸c ®iÓm cña l­íi GPS ®­îc liªn kÕt víi nhau bëi c¸c c¹nh ®o ®éc lËp. Nhê c¸c c¹nh ®o nµy, to¹ ®é, ®é cao cña c¸c ®iÓm GPS sÏ ®­îc tÝnh. C¸c c¹nh ®­îc ®o trong c¸c ®o¹n ®o (gäi lµ c¸c session), víi thêi gian thu tÝn hiÖu quy ®Þnh ®ñ ®Ó ®¶m b¶o ®é chÝnh x¸c c¹nh ®o theo yªu cÇu ®é chÝnh x¸c cña m¹ng l­íi GPS.

12

NguyÔn V¨n Thô Líp: Tr¾c §Þa B – K48

Tr­êng §¹i häc Má - §Þa ChÊt

§å ¸n tèt nghiÖp

§é chÝnh x¸c l­íi GPS kh«ng phô thuéc vµo ®å h×nh cña l­íi, do vËy viÖc chän ®iÓm GPS ®¬n gi¶n h¬n chän ®iÓm trong l­íi tr¾c ®Þa truyÒn thèng. Tuy nhiªn do ®Æc ®iÓm ®o GPS nªn khi bè trÝ ®iÓm ®Æt m¸y GPS cã mét sè yªu cÇu kh¸c so víi ph­¬ng ph¸p truyÒn thèng. Cô thÓ lµ:

- VÞ trÝ ®iÓm ®­îc chän ph¶i c¸ch xa c¸c khu vùc ph¸t sãng nh­ tr¹m

®iÖn, tr¹m ph¸t thanh, truyÒn h×nh… ®Ó gi¶m c¸c nguån g©y nhiÔu tÝn hiÖu.

- CÇn l­u ý ®Õn ®iÒu kiÖn th«ng tho¸ng lªn bÇu trêi thuËn tiÖn cho viÖc thu tÝn hiÖu vÖ tinh. Kh«ng ®Æt m¸y thu GPS d­íi c¸c dÆng c©y, c¸c t¸n c©y, d­íi ch©n c¸c toµ nhµ cao tÇng … tr¸nh t×nh tr¹ng tÝn hiÖu vÖ tinh bÞ gi¸n ®o¹n ¶nh h­ëng ®Õn kÕt qu¶ ®o GPS. Tèt nhÊt nen bè trÝ ®iÓm ®o sao cho gãc më lªn bÇu trêi kh«ng nhá h¬n 1500 hoÆc 1400 nh­ (h×nh 1.5)

1400

M¸y thu GPS

H×nh 1.5

- VÞ trÝ ®Æt m¸y thu GPS còng kh«ng qu¸ gÇn c¸c bÒ mÆt ph¶n x¹ nh­ c¸c cÊu kiÖn kim lo¹i, c¸c hµng rµo, mÆt n­íc … ®Ó tr¸nh hiÖn t­îng ®a ®­êng dÉn.

NÕu ®¶m b¶o ®­îc c¸c yªu cÇu nªu trªn th× ngoµi c¸c nguån sai sè c¬

b¶n ¶nh h­ëng ®Õn chÊt l­îng ®o GPS sÏ ®­îc gi¶m thiÓu.

C¸c ®iÓm GPS kh«ng cÇn th«ng h­íng víi nhau, yªu cÇu th«ng h­íng gi÷a mét cÆp ®iÓm trong l­íi GPS ®­îc ®Æt ra khi ph¸t triÓn l­íi cÊp thÊp h¬n. C¸c cÆp ®iÓm th«ng h­íng nµy ®­îc sö dông ®Ó ®o nèi ph­¬ng vÞ.

- ¦u ®iÓm: L­íi ®­îc x©y dùng b»ng ph­¬ng ph¸p GPS cã ­u ®iÓm lµ kh«ng ®ßi hái ph¶i x©y dùng tiªu mèc cao, Ýt phô thuéc vµo ®iÒu kiÖn thêi tiÕt, c¸c c«ng t¸c ®o ng¾m vµ tÝnh to¸n cã thÓ tù ®éng ho¸, thêi gian thi c«ng nhanh vµ l­íi ®¹t ®é chÝnh x¸c cao.

13

NguyÔn V¨n Thô Líp: Tr¾c §Þa B – K48

Tr­êng §¹i häc Má - §Þa ChÊt

§å ¸n tèt nghiÖp

ë n­íc ta ®· sö dông c«ng nghÖ GPS ®Ó thµnh lËp hÖ thèng to¹ ®é c¬ b¶n nhµ n­íc phñ trïm toµn bé l·nh thæ vµ l·nh h¶i. Ngoµi ra c«ng nghÖ GPS cßn ®­îc ¸p dông ®Ó thµnh lËp l­íi phôc vô cho c«ng t¸c kh¶o s¸t thiÕt kÕ thµnh lËp b¶n ®å c«ng tr×nh x©y dùng ë khu vùc cã ®Þa h×nh phøc t¹p nh­ c«ng tr×nh thuû lîi, thuû ®iÖn …

- Nh­îc ®iÓm: ThiÕt bÞ thu tÝn hiÖu vÖ tinh GPS kh¸ ®¾t tiÒn nªn hiÖu

qu¶ kinh tÕ mang l¹i ch­a cao.

I.2.3. L­íi khèng chÕ ®é cao L­íi ®é cao ®­îc dïng ®Ó x¸c ®Þnh vÞ trÝ ®é cao cña c¸c ®iÓm khèng chÕ, lµ c¬ së ®é cao cho viÖc thµnh lËp b¶n ®å vµ bè trÝ c«ng tr×nh. Tuú theo yªu cÇu ®é chÝnh x¸c vµ t¸c dông, l­íi khèng chÕ ®é cao ®­îc chia ra thµnh c¸c lo¹i sau:

- L­íi ®é cao nhµ n­íc - L­íi ®é cao kü thuËt - L­íi ®é cao ®o vÏ L­íi ®é cao nhµ n­íc ®­îc ph©n ra lµm 4 cÊp h¹ng lµ I, II, III, IV. L­íi ®é cao h¹ng I, II lµ hÖ thèng ®é cao thèng nhÊt trong toµn quèc, lµ c¬ së cho viÖc nghiªn cøu khoa häc vµ ph¸t triÓn c¸c l­íi ®é cao h¹ng III, IV.

L­íi ®é cao h¹ng II ®­îc thµnh lËp ë khu vùc réng cã chu vi lín h¬n

40km, chiÒu dµi gi÷a c¸c ®iÓm nót kh«ng lín h¬n 10km.

L­íi thuû chuÈn h¹ng II ®­îc t¨ng dµy bëi c¸c tuyÕn h¹ng III, chiÒu dµi gi÷a c¸c tuyÕn h¹ng III ®­îc bè trÝ gi÷a c¸c ®iÓm h¹ng II kh«ng v­ît qu¸ 15km, chiÒu dµi gi÷a c¸c ®iÓm nót kh«ng v­ît qu¸ 5km.

TuyÕn thuû chuÈn h¹ng IV t¨ng dµy cho l­íi h¹ng III, chiÒu dµi tuyÕn bè trÝ gi÷a c¸c ®iÓm h¹ng II vµ III. ChiÒu dµi tuyÕn gi÷a c¸c ®iÓm nót kh«ng v­ît qu¸ 1  3km. C¸c ®iÓm h¹ng IV c¸ch nhau 400  500m ë khu vùc x©y dùng vµ 1km ë khu vùc ch­a x©y dùng.

C¸c chØ tiªu kü thuËt cña c¸c cÊp h¹ng thuû chuÈn I, II, III, IV ®­îc thÓ

hiÖn trong b¶ng (I.1)

14

NguyÔn V¨n Thô Líp: Tr¾c §Þa B – K48

Tr­êng §¹i häc Má - §Þa ChÊt

§å ¸n tèt nghiÖp

B¶ng I.1

mm5.0

mm5.0

mm5.0

mm5.0

mm4.0

mm05.0

L­íi khèng chÕ ®é cao nhµ n­íc C¸c chØ tiªu kü thuËt H¹ng I H¹ng II H¹ng III H¹ng IV

L

L

L3

L5

10

20

Sai sè trung ph­¬ng trªn 1km ®­êng ®o - NgÉu nhiªn η - HÖ thèng σ

(mm) (mm) (mm) (mm)

40 10 15 5 4 2

2 5 0,2 0,8 0,2  0,5 0,5  2

Sai sè khÐp cho phÐp trong ®­êng ®o (L lµ chiÒu dµi ®­êng ®o tÝnh b»ng km) ChiÒu dµi lín nhÊt cña tuyÕn - Gi÷a c¸c ®iÓm gèc - Gi÷a c¸c ®iÓm nót Kho¶ng c¸ch lín nhÊt gi÷a c¸c mèc - Khu vùc x©y dùng - Khu vùc ch­a x©y dùng

L­íi ®é cao kü thuËt th­êng ®­îc bè trÝ d­íi d¹ng ®­êng ®¬n hoÆc hÖ thèng cã mét hay nhiÒu ®iÓm nót, chiÒu dµi ®­êng chuyÒn ®¬n phô thuéc vµo kho¶ng cao ®Òu vµ kh«ng qu¸ c¸c gi¸ trÞ nªu ë b¶ng (I.2)

B¶ng I.2

Lo¹i ®­êng

§é dµi ®­êng chuyÒn ®é cao (km) ®èi víi tõng kho¶ng cao ®Òu 1m 0,5m 0,25m 2,5  5m

2 1,5 8 6 16 12 25 16

1 4 8 12 - §­êng ®¬n - Gi÷a ®iÓm gèc vµ ®iÓm nót - Gi÷a hai ®iÓm nót

15

NguyÔn V¨n Thô Líp: Tr¾c §Þa B – K48

Tr­êng §¹i häc Má - §Þa ChÊt

§å ¸n tèt nghiÖp

Mèc ®é cao kü thuËt th­êng ®­îc bè trÝ trïng víi mèc c¸c ®iÓm khèng

chÕ c¬ së mÆt b»ng.

L­íi ®é cao ®o vÏ ®­îc thµnh lËp d­íi d¹ng ®­êng ®é cao kinh vÜ, ®é cao bµn ®¹c. L­íi ®é cao kinh vÜ vµ ®é cao bµn ®¹c cã thÓ bè trÝ trïng víi ®­êng chuyÒn toµn ®¹c vµ ®o ®ång thêi víi c¸c ®­êng chuyÒn ®ã.

Tuú theo yªu cÇu ®é chÝnh x¸c vµ ®iÒu kiÖn ®o ®¹c mµ l­íi ®é cao cã thÓ ®­îc x©y dùng theo ph­¬ng ph¸p ®o cao l­îng gi¸c hay ®o cao h×nh häc.

ë vïng ®åi, nói thÊp, ®ång b»ng l­íi ®é cao th­êng ®­îc x©y dùng theo

ph­¬ng ph¸p ®o cao h×nh häc. ë vïng nói cao hiÓm trë th× l­íi ®é cao ®­îc x©y dùng theo ph­¬ng ph¸p ®o cao l­îng gi¸c.

ViÖc x©y dùng l­íi ®é cao ®­îc thùc hiÖn qua c¸c b­íc sau: - ThiÕt kÕ kü thuËt trªn b¶n ®å - Chän ®iÓm chÝnh thøc ngoµi thùc ®Þa, ch«n mèc ®é cao - VÏ s¬ ®å l­íi chÝnh thøc vµ tiÕn hµnh ®o chªnh cao - TÝnh to¸n b×nh sai t×m ra ®é cao c¸c ®iÓm Tuú theo cÊp h¹ng l­íi mµ viÖc chän ®iÓm ®é cao cã nh÷ng yªu cÇu kh¸c nhau. §­êng ®o cao ®­îc chän sao cho ng¾n nhÊt vµ thuËn tiÖn nhÊt cho di chuyÓn trang thiÕt bÞ ®o ®¹c nh­ng vÉn ph¶i ®¶m b¶o diÖn tÝch khèng chÕ lín, thuËn lîi cho viÖc ph¸t triÓn l­íi ®é cao c¸c cÊp h¹ng thÊp h¬n.

N¬i ®Æt mèc ®é cao hoÆc c¸c tr¹m ®o cÇn ®¶m b¶o v÷ng ch¾c, ë n¬i kh« r¸o, ®­êng ®o thuËn tiÖn tr¸nh c¸c ch­íng ng¹i vËt lín, tr¸nh v­ît s«ng, thung lòng, tr¸nh nh÷ng vïng ®Êt xèp, dÔ g©y sôt lë. I.2.4. C¸c ph­¬ng ph¸p ®o cao 1. Ph­¬ng ph¸p ®o cao h×nh häc Nguyªn lý cña nã lµ dùa vµo tia ng¾m n»m ngang, nghÜa lµ trong ph¹m vi hÑp coi tia ng¾m song song víi mÆt thuû chuÈn vµ vu«ng gãc víi ph­¬ng d©y däi dông cô ®o lµ m¸y vµ mia thuû chuÈn.

§Ó x¸c ®Þnh chªnh cao gi÷a c¸c ®iÓm ng­êi ta ®­a trôc ng¾m cña èng kÝnh m¸y thuû chuÈn vÒ vÞ trÝ n»m ngang vµ ®äc sè trªn c¸c mia dùng ë c¸c ®iÓm ®o. Cã hai c¸ch ®Ó ®o chªnh cao gi÷a hai ®iÓm mia lµ: “®o thuû chuÈn tõ gi÷a” vµ “§o thuû chuÈn phÝa tr­íc”.

16

NguyÔn V¨n Thô Líp: Tr¾c §Þa B – K48

Tr­êng §¹i häc Má - §Þa ChÊt

§å ¸n tèt nghiÖp

a. §o thuû chuÈn tõ gi÷a

a b

b

a B

hAB A

HA HB MÆt thuû chuÈn

H×nh 1.5.a

3 b

3

a b a

2

1

1

a b 2 h

3

h

2

1

h HB A MÆt thuû chuÈn HA

H×nh 1.5.b

H×nh 1.5 m« t¶ ph­¬ng ph¸p ®o thuû chuÈn tõ gi÷a ë ®©y ®Ó ®¬n gi¶n ta

xÐt trong ph¹m vi hÑp, nghÜa lµ coi thuû chuÈn lµ mÆt ph¼ng n»m ngang.

Tia ng¾m truyÒn th¼ng vµ song song víi mÆt thuû chuÈn, c¸c trôc ®øng cña m¸y vµ mia theo ph­¬ng d©y däi vu«ng gãc víi mÆt thuû chuÈn, chªnh cao gi÷a hai ®iÓm A vµ B kÝ hiÖu lµ hAB

(I- 4) hAB = HB- HA

(I- 5)

(I- 6) Ta ®Æt m¸y nh­ (h×nh 1.5.a) Theo h­íng tõ A ®Õn B (chiÒu cña mòi tªn), mia ®Æt t¹i ®iÓm A gäi lµ “mia sau” mia t¹i B lµ “mia tr­íc”. Sè ®äc mia sau kÝ hiÖu lµ a, mia tr­íc lµ b hAB = a-b NÕu ®é cao cña ®iÓm A biÕt tr­íc lµ HA th× ®é cao cña ®iÓm B lµ: HB = HA + hAB

17

NguyÔn V¨n Thô Líp: Tr¾c §Þa B – K48

Tr­êng §¹i häc Má - §Þa ChÊt

§å ¸n tèt nghiÖp

n

n

n





Khi hai ®iÓm A vµ B xa nhau hoÆc trong tr­êng hîp hAB qu¸ lín (®é dèc lín) cÇn ph¶i bè trÝ nhiÒu tr¹m m¸y nh­ (h×nh 1.5.b) lóc nµy hAB lµ tæng chªnh cao hi cña n tr¹m m¸y.

a i

h i

b i

(I- 7) hAB =



i

i

i

1 

1 

1 

(I- 8)

b. §o thuû chuÈn phÝa tr­íc Trong tr­êng hîp m¸y ®Æt t¹i ®iÓm M ®· biÕt ®é cao (h×nh 1.6), ®Ó x¸c ®Þnh ®é cao c¸c ®iÓm N, ta cÇn ®Æt mia t¹i ®iÓm l©n cËn, ch¼ng h¹n ®iÓm N, ta chØ cÇn ®Æt mia t¹i ®iÓm N sau khi ®o chiÒu cao cña m¸y ta tÝnh ®­îc chªnh hMN = im – b cao hMN, theo h×nh vÏ ta cã: HN = (HM+ im) – b

b

im N

hMN

M H×nh 1.6

2. Ph­¬ng ph¸p ®o cao l­îng gi¸c Nguyªn lý cña nã lµ dùa vµo mèi t­¬ng quan hµm l­îng gi¸c t¹o bëi tia ng¾m nghiªng, kho¶ng c¸ch gi÷a hai ®iÓm vµ ph­¬ng d©y däi. Dông cô ®o lµ m¸y cã bµn ®é ®øng (m¸y kinh vÜ, m¸y toµn ®¹c …). Nguyªn lý cña nã lµ dùa vµo mèi t­¬ng quan hµm l­îng gi¸c trong tam gi¸c t¹o bëi tia ng¾m nghiªng, kho¶ng c¸ch gi÷a hai ®iÓm cÇn x¸c ®Þnh ®é cao.

Sau ®©y ta xÐt mét c¸ch cô thÓ nh­ h×nh vÏ. B'

Z h' D  J S

li

B

im hAB

A H×nh 1.7

18

NguyÔn V¨n Thô Líp: Tr¾c §Þa B – K48

Tr­êng §¹i häc Má - §Þa ChÊt

§å ¸n tèt nghiÖp

Gi¶ sö cÇn x¸c ®Þnh chªnh cao gi÷a hai ®iÓm A vµ B, ta ®Æt m¸y kinh vÜ

cã bµn ®é ®øng ë A vµ mia (hoÆc tiªu cã chiÒu cao l ®· ®­îc x¸c ®Þnh) ë B.

§o chiÒu cao cña m¸y AJ= i, sau ®ã h­íng èng kÝnh ng¾m vµo ®iÓm B'

trªn mia

hAB = h' + im – lt

(I- 9) Tõ h×nh vÏ ta cã: NÕu tÝnh ¶nh h­ëng cña ®é cong tr¸i ®Êt vµ chiÕt quang cña tia ng¾m f= 0,42S2/R th×:

hAB = h' + im – lt + f

(I- 10) Trong ®ã lt, chiÒu cao tia ng¾m, nÕu dïng mia th× l lµ sè ®äc trªn mia

theo chØ gi÷a .

Tuú theo c¸c yÕu tè ®o ®­îc trong tam gi¸c JB'B mµ h' cã thÓ tÝnh theo

c¸c biÓu thøc kh¸c nhau nh­ sau:

(I- 11) + NÕu ®o gãc ®øng v vµ kho¶ng c¸ch ngang S th× h'= s tgv, lóc nµy: hAB = Stgv + im – lt + f

+ NÕu ®o gãc thiªn ®Ønh Z vµ kho¶ng c¸ch ngang S th×:

(I-12) hAB = ScotgZ + im – lt + f

+ NÕu kho¶ng c¸ch S ®­îc ®o b»ng d©y thÞ cù th¼ng, mia ®øng th× theo

c«ng thøc

S=Kl/cos2v (trong ®ã lt lµ sè hiÖu ®äc trªn mia gi÷a chØ d­íi vµ chØ

trªn)

(I- 13)

hAB = Klcos2v.tgv = Kl.cosvsinv sin2v = 2sinvcosv nªn ta cã: v×

1 2

(I- 14) hAB = Klsin2v+ im – lt + f

+ Trong tr­êng hîp kho¶ng c¸ch S< 300m cã thÓ bá qua sai sè c¶i chÝnh f, vµ trong khi ®o vÏ chi tiÕt, ®Ó ®¬n gi¶n viÖc tÝnh to¸n ng­êi ta ®¸nh dÊu trªn mia chiÒu cao môc tiªu lt ®óng b»ng chiÒu cao m¸y (lt= im), lóc nµy ta (I- 15) cã: hAB = Stgv

1 2

Klsin2v hoÆc hAB =

19

NguyÔn V¨n Thô Líp: Tr¾c §Þa B – K48

Tr­êng §¹i häc Má - §Þa ChÊt

§å ¸n tèt nghiÖp

Ch­¬ng II

nghiªn cøu mét sè vÊn ®Ò c¬ b¶n trong x©y

dùng l­íi khèng chÕ phôc vô ®o vÏ b¶n ®å ®Þa

h×nh c«ng tr×nh tØ lÖ lín

II.1.X¸c ®Þnh sè bËc ph¸t triÓn l­íi vµ mËt ®é ®iÓm

khèng chÕ c¸c cÊp

II.1.1. X¸c ®Þnh sè bËc ph¸t triÓn l­íi Sè bËc ph¸t triÓn l­íi phô thuéc vµo mét sè yÕu tè c¬ b¶n sau: - DiÖn tÝch cña khu ®o vÏ: khu ®o vÏ cã diÖn tÝch cµng réng th× bËc l­íi

cµng nhiÒu vµ ng­îc l¹i.

- Møc ®é ®· x©y dùng trªn khu ®o: Tr­êng hîp khu x©y dùng hoµn toµn míi cÇn lËp l­íi víi qui m« ®Çy ®ñ tõ l­íi bËc cao ®Õn l­íi bËc thÊp. Cßn trong tr­êng hîp t¸i thiÕt hoÆc më réng qui m« x©y dùng c«ng tr×nh ®· cã th× viÖc lËp l­íi cã thÓ ®­îc tiÕn hµnh dùa trªn c¬ së tr¾c ®Þa hiÖn cã ( ®· ®­îc lËp trong giai ®o¹n tr­íc ®©y ) b»ng c¸ch ph¸t triÓn c¸c l­íi t¨ng dµy theo nguyªn t¾c chªm l­íi hoÆc chªm ®iÓm.

- §iÒu kiÖn ®Þa h×nh ®Þa vËt vµ møc ®é thùc phñ cña khu ®o: cã nhiÒu

l­íi t¨ng dµy nÕu møc ®é th«ng tho¸ng thÊp.

- Tû lÖ ®o vÏ vµ yªu cÇu ®é chÝnh x¸c cña b¶n ®å cÇn thµnh lËp. - §iÒu kiÖn trang thiÕt bÞ ®o ®¹c hiÖn cã cña ®¬n vÞ. Nguyªn t¾c chung cña viÖc thiÕt kÕ l­íi lµ cµng Ýt bËc cµng tèt, nh»m gi¶m chi phÝ x©y dùng l­íi vµ h¹n chÕ møc ®é ¶nh h­ëng sai sè sè liÖu gèc cña c¸c l­íi bËc cao ®Õn ®é chÝnh x¸c vÞ trÝ ®iÓm cña cÊp khèng chÕ bËc cuèi cïng.

Nh×n chung chØ tiªu c¬ b¶n nhÊt ®Ó x¸c ®Þnh sè bËc ph¸t triÓn l­íi lµ

diÖn tÝch cña khu ®o vÏ vµ cã thÓ chia ra c¸c tr­êng hîp sau:

+ Khu ®o vÏ cã diÖn tÝch lín (F > 25 km2): lËp ba bËc l­íi (L­íi khèng

chÕ c¬ së, l­íi khèng chÕ t¨ng dµy vµ l­íi khèng chÕ ®o vÏ).

+ Khu vùc cã diÖn tÝch trung b×nh (F = 2,5  25 km2) lËp hai bËc l­íi ( L­íi khèng chÕ c¬ së vµ l­íi khèng chÕ ®o vÏ ). Nh­ng nÕu khu ®o vÏ cã ®Þa h×nh ®Þa vËt phøc t¹p th× nªn lËp ba bËc l­íi.

20

NguyÔn V¨n Thô Líp: Tr¾c §Þa B – K48

Tr­êng §¹i häc Má - §Þa ChÊt

§å ¸n tèt nghiÖp

+ Khu vùc cã diÖn tÝch nhá (F < 2,5 km2): thµnh lËp mét bËc l­íi

khèng chÕ lµ l­íi khèng chÕ ®o vÏ.

+ Víi khu ®o cã diÖn tÝch rÊt lín (F ≥ 100 km2): cÇn lËp 4 bËc l­íi khèng chÕ (l­íi khèng chÕ c¬ së, l­íi khèng chÕ t¨ng dµy bËc 1, l­íi khèng chÕ t¨ng dµy bËc 2 vµ l­íi khèng chÕ ®o vÏ ).

II.1.2. MËt ®é ®iÓm khèng chÕ c¸c cÊp Theo quy ph¹m ®o vÏ b¶n ®å ®Þa h×nh tû lÖ lín quy ®Þnh, mËt ®é trung

b×nh c¸c ®iÓm khèng chÕ nhµ n­íc tõ h¹ng I  IV ®­îc quy ®Þnh nh­ sau :

+ Trªn khu vùc cÇn ®o vÏ b¶n ®å tû lÖ 1/500 th× cø (20  30) km2 cÇn cã mét ®iÓm khèng chÕ to¹ ®é mÆt b»ng vµ (10  20) km2 cÇn cã mét ®iÓm khèng chÕ ®é cao.

+ Trªn khu vùc cÇn ®o vÏ b¶n ®å tû lÖ 1/2000; 1/1000; 1/500 th× cø (5  15) km2 cÇn cã mét ®iÓm khèng chÕ to¹ ®é mÆt b»ng vµ (5  7) km2 cÇn cã mét ®iÓm khèng chÕ ®é cao.

§Æc biÖt ®èi víi khu vùc x©y dùng, mËt ®é ®iÓm l­íi nhµ n­íc cÇn ®¶m Ýt nhÊt 1 ®iÓm/ 5km2. NÕu tÝnh c¶ c¸c ®iÓm cña l­íi t¨ng dµy th× mËt ®é ®iÓm t¨ng lªn ®Õn 4 ®iÓm/ 1km2, cßn trªn khu vùc ch­a x©y dùng th× yªu cÇu cã 1 ®iÓm/ 1km2.

Trªn ®©y lµ nh÷ng yªu cÇu vÒ sè l­îng tèi thiÓu c¸c ®iÓm cña l­íi khèng chÕ cÊp h¹ng nhµ n­íc (tõ h¹ng I  IV). Trong viÖc ®o vÏ b¶n ®å ®Þa h×nh tû lÖ lín, ®Æc biÖt ®èi víi c¸c khu ®o réng lín th× ngoµi c¸c ®iÓm cÇn cã cña l­íi cÊp h¹ng nhµ n­íc cÇn ph¶i cã mét sè l­îng lín c¸c ®iÓm cña l­íi khèng chÕ t¨ng dµy vµ l­íi khèng chÕ ®o vÏ. Trong thùc tÕ s¶n xuÊt, sè l­îng ®iÓm cÇn cã cña mçi bËc khèng chÕ sÏ ®­îc tÝnh to¸n dùa trªn c¬ së diÖn tÝch khu ®o vµ diÖn tÝch khèng chÕ tuú theo cÊp h¹ng cña mçi ®iÓm khèng chÕ tr¾c ®Þa mÆt b»ng theo tÝnh to¸n nh­ sau:

1.C«ng thøc x¸c ®Þnh diÖn tÝch khèng chÕ cña mét ®iÓm l­íi khèng chÕ §Ó ®o vÏ b¶n ®å ®Þa h×nh th× mËt ®é ®iÓm tr¾c ®Þa mÆt b»ng phô thuéc

vµo c¸c yÕu tè sau:

- Phô thuéc vµo tû lÖ ®o vÏ b¶n ®å. Tû lÖ ®o vÏ b¶n ®å cµng lín th× cµng

®ßi hái ph¶i cã nhiÒu ®iÓm khèng chÕ trªn mét ®¬n vÞ diÖn tÝch.

- Phô thuéc vµo ph­¬ng ph¸p ®o vÏ b¶n ®å. Tr­íc ®©y khi ®o vÏ theo ph­¬ng ph¸p bµn ®¹c th× sè ®iÓm khèng chÕ lµ ba ®iÓm trªn mÆt b¶n vÏ. NÕu

21

NguyÔn V¨n Thô Líp: Tr¾c §Þa B – K48

Tr­êng §¹i häc Má - §Þa ChÊt

§å ¸n tèt nghiÖp

®o theo ph­¬ng ph¸p toµn ®¹c, ®o vÏ ¶nh phèi hîp vµ ®o vÏ ¶nh lËp thÓ th× sè l­îng ®iÓm khèng chÕ gi¶m dÇn.

Trong nhiÒu tr­êng hîp, l­íi khèng chÕ tr¾c ®Þa ngoµi môc ®Ých ®­îc thµnh lËp ®Ó ®o vÏ b¶n ®å th× cßn cã thÓ ®­îc dïng ®Ó chuyÓn c¸c thiÕt kÕ c«ng tr×nh ra thùc ®Þa, trong tr­êng hîp ®ã th× mËt ®é ®iÓm khèng chÕ cßn phô thuéc vµo c¸c yªu cÇu ®é chÝnh x¸c bè trÝ ®iÓm c«ng tr×nh. NÕu yªu cÇu sai sè bè trÝ ®iÓm cµng cao th× mËt ®é ®iÓm khèng chÕ cµng dµy vµ ng­îc l¹i.

- Phô thuéc vµo ®Æc ®iÓm ®Þa h×nh, ®Þa vËt cña khu vùc ®o vÏ. - Phô thuéc vµo ph­¬ng ph¸p x©y dùng l­íi khèng chÕ. Do l­íi khèng chÕ ®­îc lËp ®Ó phôc vô ®o vÏ b¶n ®å ®Þa h×nh cho nªn c¸c ®iÓm cña l­íi khèng chÕ tr¾c ®Þa mÆt b»ng chÝnh lµ c¸c ®iÓm ®Æt m¸y ®Ó ®o vÏ chi tiÕt ®Þa h×nh, ®Þa vËt. Do vËy ®Ó tÝnh tæng sè ®iÓm khèng chÕ cÇn cã trªn khu vùc, ta cÇn xÐt tõ bËc khèng chÕ cuèi cïng lµ cÊp khèng chÕ ®o vÏ.

A

B

S/2

S/2

KD

C





R

H×nh 2.1 Gäi A vµ B lµ hai ®iÓm ®Çu mét c¹nh cña l­íi khèng chÕ ®o vÏ, AB = S. NÕu coi diÖn tÝch khèng chÕ cña ®iÓm A ®­îc giíi h¹n bëi ®­êng trßn

AB 2

S 2

cã b¸n kÝnh th× gi÷a ph¹m vi khèng chÕ cña ®iÓm A víi c¸c

22

®iÓm khèng chÕ l©n cËn sÏ cßn cã kho¶ng trèng nh­ phÇn kÎ däc (H×nh 2.1). Do vËy ®Ó cã thÓ khèng chÕ kÝn 100% diÖn tÝch ®o vÏ th× chiÒu dµi c¸c c¹nh sÏ ph¶i lµ d = AK vµ diÖn tÝch khèng chÕ thùc cña mét ®iÓm sÏ lµ diÖn tÝch cña mét h×nh lôc gi¸c ®Òu cã c¹nh lµ d = AK. Nh­ vËy diÖn tÝch khèng chÕ cña mét ®iÓm sÏ ®­îc tÝnh nh­ sau: NguyÔn V¨n Thô Líp: Tr¾c §Þa B – K48

Tr­êng §¹i häc Má - §Þa ChÊt

§å ¸n tèt nghiÖp

XÐt tam gi¸c ®Òu AIK cã chiÒu dµi c¹nh tam gi¸c d = AK, do ®ã

AH 

d

chiÒu cao cña tam gi¸c lµ

3 2





AH

AB

( II- 8 )

1 2

S 2

MÆt kh¸c: ( II - 9 )



3d 2

S 2

S

AK

 d

Tõ ( II - 8 ) vµ ( II - 9 ) ta cã:

3 Tõ ( II - 10 ) ta viÕt ®­îc c«ng thøc tÝnh diÖn tÝch khèng chÕ cña mét

Suy ra chiÒu dµi c¹nh ( II - 10 )

S

2

2







®iÓm l­íi khèng chÕ ®o vÏ lµ:

 P.6P

.6

IK

S87,0

AH,

S

.

.

AIKΔ

1 2

3 2

S 2

1 2

3

 .6  

   Nh­ vËy khi biÕt tr­íc ®­îc chiÒu dµi trung b×nh c¹nh cña l­íi khèng

(II - 1)

chÕ ta sÏ tÝnh ®­îc diÖn tÝch khèng chÕ cña mét ®iÓm. 2. TÝnh sè ®iÓm cÇn thiÕt cña c¸c bËc khèng chÕ

F





NÕu gäi diÖn tÝch cña khu ®o vÏ lµ F vµ diÖn tÝch khèng chÕ cña mét

N

Σ

2

S87,0

(II - 12) ®iÓm lµ P th× tæng sè ®iÓm khèng chÕ cÇn thiÕt trªn khu ®o sÏ lµ: F P

Trong ®ã S lµ chiÒu dµi c¹nh trung b×nh cña cÊp l­íi khèng chÕ cuèi

cïng.

Khi l­íi khèng chÕ mÆt b»ng ®­îc thµnh lËp víi n bËc, gäi sè ®iÓm

khèng chÕ t­¬ng øng víi mçi cÊp khèng chÕ lµ N1, N2 ... Nn th× ta cã:

( II -13 ) N = N1 + N2 + ... + Nn

Víi mçi cÊp khèng chÕ, chiÒu dµi trung b×nh cña c¸c c¹nh lµ kh¸c nhau. Gäi chiÒu dµi c¹nh t­¬ng øng víi mçi cÊp khèng chÕ lµ S1, S2, ... , Sn th× tr×nh tù tÝnh to¸n cô thÓ sè ®iÓm cña tõng bËc sÏ ®­îc thùc hiÖn tõ viÖc tÝnh sè ®iÓm cña cÊp khèng chÕ trªn cïng ( N1 ) vµ kÕt thóc ë viÖc tÝnh sè ®iÓm cña cÊp khèng chÕ cuèi cïng lµ cÊp khèng chÕ ®o vÏ ( Nn). Cô thÓ nh­ sau:

23

NguyÔn V¨n Thô Líp: Tr¾c §Þa B – K48

Tr­êng §¹i häc Má - §Þa ChÊt

§å ¸n tèt nghiÖp

F





- TÝnh sè l­îng ®iÓm cña bËc khèng chÕ ®Çu tiªn: NÕu gäi chiÒu dµi c¹nh trung b×nh cña cÊp h¹ng l­íi khèng chÕ ®Çu tiªn lµ S1 th× sè l­îng ®iÓm cña l­íi khèng chÕ ®Çu tiªn sÏ ®­îc tÝnh theo c«ng thøc:

N

1Σ

S.87,0

F P 1

2 1

(II - 14)

Th«ng th­êng l­íi khèng chÕ bËc ®Çu tiªn ®­îc ph¸t triÓn dùa trªn mét sè l­îng nhÊt ®Þnh ®iÓm l­íi c¬ së h¹ng cao hiÖn cã trªn khu vùc ( kÝ hiÖu lµ Ngèc ) cho nªn gi¸ trÞ N1 tÝnh ®­îc bao gåm c¶ sè l­îng ®iÓm gèc nãi trªn. Do vËy trong tr­êng hîp nµy, sè l­îng thùc tÕ c¸c ®iÓm cÇn lËp míi cña l­íi khèng chÕ bËc ®Çu tiªn sÏ lµ:

(II - 15 ) N1 = N1 - Ngèc

Trong ®ã N1 lµ tæng sè ®iÓm cña cÊp khèng chÕ ®Çu tiªn vµ cÊp khèng

chÕ bËc cao h¬n nã.

- §èi víi l­íi khèng chÕ bËc thø hai ta còng tÝnh theo c«ng thøc t­¬ng

F





tù:

N

2Σ

S.87,0

2 2

( II - 16 )

F P 2 N2 = N2

( II - 17 ) - N1

- §èi víi l­íi khèng chÕ ®o vÏ cuèi cïng lµ:

( II - 18 ) ( N1 + N2 + ... + Nn-1 )

Nn = N - Trong viÖc tÝnh mËt ®é ®iÓm c¸c cÊp khèng chÕ theo c¸c c«ng thøc nh­ ®· nªu trªn, chiÒu dµi trung b×nh c¸c c¹nh cña bËc l­íi khèng chÕ cã thÓ ®­îc lÊy theo gi¸ trÞ chiÒu dµi t­¬ng øng víi tõng cÊp h¹ng l­íi ®· ®­îc cho trong c¸c qui ph¹m hiÖn hµnh. Tuy nhiªn ®iÒu cÇn l­u ý lµ c¸c gi¸ trÞ chiÒu dµi c¹nh t­¬ng øng víi mçi cÊp h¹ng l­íi ®· cho trong qui ph¹m lµ ®­îc Ên ®Þnh dùa trªn c¬ së c¸c m¸y mãc vµ dông cô ®o ®¹c truyÒn thèng tr­íc ®©y, khi mµ viÖc ®o vÏ chi tiÕt còng nh­ viÖc ®o chiÒu dµi c¹nh l­íi khèng chÕ chñ yÕu ®­îc thùc hiÖn b»ng m¸y kinh vÜ vµ c¸c m¸y ®o dµi quang häc th«ng th­êng nªn ®é chÝnh x¸c vµ diÖn tÝch khèng chÕ cña mçi ®iÓm bÞ h¹n chÕ. Thùc tÕ hiÖn nay c«ng nghÖ ®o ®¹c ph¸t triÓn cao, c¸c m¸y toµn ®¹c ®iÖn tö víi ®é chÝnh x¸c ®o dµi ®­îc ph¸t triÓn réng r·i vµ phæ biÕn ë tÊt c¶ c¸c ®¬n vÞ s¶n xuÊt tr¾c ®Þa .V× vËy cã thÓ nhËn thÊy r»ng c¸c gi¸ trÞ chiÒu dµi c¹nh cña c¸c bËc l­íi nh­ ®· cho trong c¸c qui ph¹m lµ hoµn toµn cã thÓ níi réng thªm mét

24

NguyÔn V¨n Thô Líp: Tr¾c §Þa B – K48

Tr­êng §¹i häc Má - §Þa ChÊt

§å ¸n tèt nghiÖp

c¸ch hîp lý, ®Ó t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng gi¶m gi¸ thµnh chi phÝ mµ vÉn ®¶m b¶o ®é chÝnh x¸c cÇn thiÕt. §©y lµ vÊn ®Ò cÇn ®­îc tÝnh ®Õn khi lËp l­íi khèng chÕ tr¾c ®Þa vµ thiÕt kÕ c¸c c«ng tr×nh.

II.2. ®é chÝnh x¸c cña l­íi khèng chÕ mÆt b»ng phôc

vô ®o vÏ b¶n ®å ®Þa h×nh tØ lÖ lín

II.2.1. Tiªu chuÈn ®¸nh gi¸ ®é chÝnh x¸c l­íi khèng chÕ tr¾c ®Þa

mÆt b»ng phôc vô ®o vÏ b¶n ®å giai ®o¹n kh¶o s¸t thiÕt kÕ

C¬ së tr¾c ®Þa ®Ó ®o vÏ b¶n ®å giai ®o¹n kh¶o s¸t thiÕt kÕ ®ã lµ l­íi nhµ n­íc c¸c cÊp h¹ng, l­íi t¨ng dµy vµ l­íi ®o vÏ. VÒ ®é chÝnh x¸c, l­íi tr¾c ®Þa ph¶i ®­îc thiÕt kÕ ®¶m b¶o cho c«ng t¸c t¨ng dµy nh»m tho¶ m·n yªu cÇu ®o vÏ b¶n ®å tû lÖ lín nhÊt vµ c¸c yªu cÇu cña c«ng t¸c bè trÝ c«ng tr×nh.

L­íi khèng chÕ mÆt b»ng ®­îc thµnh lËp phôc vô ®o vÏ b¶n ®å ®Þa h×nh giai ®o¹n nµy th× tiªu chuÈn ®Ó ®¸nh gi¸ ®é chÝnh x¸c cña l­íi lµ " Sai sè trung ph­¬ng vÞ trÝ ®iÓm cña cÊp khèng chÕ cuèi cïng so víi ®iÓm khèng chÕ c¬ së” hay cßn gäi lµ " Sai sè tuyÖt ®èi vÞ trÝ ®iÓm ".

Trong qui ph¹m qui ®Þnh: Sai sè vÞ trÝ ®iÓm cña l­íi khèng chÕ ®o vÏ so víi ®iÓm cña khèng chÕ c¬ së kh«ng v­ît qu¸ 0,2  0,3.Mb® trªn b¶n ®å, trong ®ã Mb® lµ mÉu sè tû lÖ b¶n ®å.

II.2.2. ¦íc tÝnh ®é chÝnh x¸c ®Æc tr­ng l­íi khèng chÕ mÆt b»ng

1: Môc ®Ých - Th«ng qua ®é chÝnh x¸c cña l­íi ( Sai sè tuyÖt ®èi vÞ trÝ ®iÓm ) ph©n

®Þnh cÊp h¹ng l­íi.

- X¸c ®Þnh ra yªu cÇu ®é chÝnh x¸c ®o ®¹c ®Ó ®¸p øng c¸c yªu cÇu ®é

chÝnh x¸c ®ã.

m

2: ¦íc tÝnh ®é chÝnh x¸c ®Æc tr­ng cña c¸c bËc khèng chÕ Nh­ ta ®· biÕt, sai sè cña l­íi khèng chÕ bËc cao sÏ lµ sè hiÖu gèc cña l­íi khèng chÕ bËn thÊp h¬n. §Ó gi¶m sù biÕn d¹ng cña hÖ thèng khèng chÕ th× yªu cÇu ®Æt ra lµ sai sè cña l­íi khèng chÕ bËc cao ph¶i nhá h¬n sai sè ®o

g 

m do K

cña l­íi b¹c thÊp K lÇn, nghÜa lµ: (II- 1)

2

Nh­ vËy sai sè tæng hîp mo cña l­íi khèng chÕ bËc thÊp ®ang xÐt sÏ lµ:

2 = mg

2 + m®o

(II- 2) mo

25

NguyÔn V¨n Thô Líp: Tr¾c §Þa B – K48

Tr­êng §¹i häc Má - §Þa ChÊt

§å ¸n tèt nghiÖp

1 

1 2K

1



K

HoÆc: ( II- 3 ) mo = m®o

2

0

1

m m

do

  

  

Suy ra: ( II- 4 )

0

,05.1

K

.3





m m

do

0

,1.1

K

2.2





m m

do

0

,2.1

K

5.1





m m

do

Khi:

Trong thùc tÕ thiÕt kÕ hÖ thèng khèng chÕ th­êng lÊy K = 2 §èi víi hÖ thèng khèng chÕ gåm n bËc th× sai sè tæng hîp cña bËc thø n

2

sÏ lµ:

2 = m1

2 + ... + mn

2 + m2

( II- 5 )

mon NÕu hÖ sè suy gi¶m ®é chÝnh x¸c lµ nh­ nhau ë tÊt c¶ c¸c bËc khèng











m

...

chÕ th× ta cã thÓ viÕt quan hÖ d­íi d¹ng:

n0

1m n

1 2

1 4

1  )1n(2

K

K

K

( II- 6 )

n

1 

Km . 0 n

m



HoÆc

n

2

4

(2

n

)1 

1

K

K

K





... 

( II- 7 )

VÝ dô khi thµnh lËp b¶n ®å 1: 500, yªu cÇu sai sè vÞ trÝ ®iÓm trªn b¶n ®å lµ 0,2mm (Mp = 10cm), theo c«ng thøc trªn ®èi víi l­íi cã 3 bËc, 4 bËc vµ c¸c hÖ sè K kh¸c nhau ®­îc ghi ë b¶ng II.1

B¶ng II.1

Sai sè trung ph­¬ng vÞ trÝ ®iÓm (cm) 4 bËc 3 bËc K

§a gi¸c §o vÏ §a gi¸c §o vÏ Tam gi¸c Tam gi¸c III Tam gi¸c IV

2

3,8 5,3 7,8 1,6 3,6 5,2 7,3

26

NguyÔn V¨n Thô Líp: Tr¾c §Þa B – K48

Tr­êng §¹i häc Má - §Þa ChÊt

§å ¸n tèt nghiÖp

2 2,5 3 2,2 1,5 1,0 4,4 3,7 3,1 8,8 9,2 9,4 1,1 0,9 0,35 2,2 1,5 1,1 4,3 3,7 3,2 8,7 9,2 9,5

Tõ b¶ng trªn ta nhËn thÊy khi t¨ng sè bËc ph¸t triÓn cña hÖ thèng l­íi

vµ t¨ng gi¸ trÞ K th× yªu cÇu ®é chÝnh x¸c cña l­íi bËc trªn t¨ng.

II.3. Mét sè ph­¬ng ph¸p ­íc tÝnh ®é chÝnh x¸c thiÕt

kÕ l­íi mÆt b»ng

1. Môc ®Ých vµ nguyªn t¾c chung cña viÖc ­íc tÝnh ®é chÝnh x¸c

b¶n thiÕt kÕ l­íi

Trong quy tr×nh thµnh lËp mét m¹ng l­íi tr¾c ®Þa, viÖc ­íc tÝnh ®é chÝnh x¸c cña l­íi lµ mét kh©u rÊt quan träng. Nã x¸c ®Þnh xem sai sè trung ph­¬ng cña c¸c yÕu tè quan träng cña l­íi sÏ x©y dùng nh­ sai sè vÞ trÝ ®iÓm, sai sè chiÒu dµi c¹nh, sai sè ph­¬ng vÞ c¹nh … cã ®¹t yªu cÇu quy ®Þnh hay kh«ng. Ng­îc l¹i, víi mét yªu cÇu ®· ®Þnh tr­íc vÒ ®é chÝnh x¸c c¸c yÕu tè cña l­íi, ta ph¶i x¸c ®Þnh mét ph­¬ng ¸n kü thuËt phï hîp vµ lo¹i bá nh÷ng ph­¬ng ¸n kh«ng ®¹t ®é chÝnh x¸c yªu cÇu hoÆc ®¹t qu¸ møc cÇn thiÕt g©y l·ng phÝ. Nh­ vËy, viÖc ­íc tÝnh ®é chÝnh x¸c l­íi thiÕt kÕ võa mang môc ®Ých kü thuËt, võa mang môc ®Ých kinh tÕ. Do ®ã viÖc ­íc tÝnh ®é chÝnh x¸c chÝnh lµ gi¶i bµi to¸n tèi ­u ho¸.

m



C«ng t¸c ­íc tÝnh ®é chÝnh x¸c ®­îc dùa trªn nguyªn t¾c chung cña nguyªn lý sè b×nh ph­¬ng nhá nhÊt cña lý thuyÕt sai sè. XuÊt ph¸t tõ c«ng thøc:

F

1 P F

(II- 19)

Trong ®ã: mF- lµ sai sè trung ph­¬ng cña hµm c¸c trÞ ®o cÇn ®¸nh gi¸ ®é chÝnh x¸c  - lµ sai sè trung ph­¬ng träng sè ®¬n vÞ.

1 FP

- lµ träng sè ®¶o cña hµm c¸c trÞ ®o cÇn ®¸nh gi¸ ®é chÝnh x¸c.

Tõ c«ng thøc (II- 19) ta thÊy cã hai bµi to¸n ­íc tÝnh ®é chÝnh x¸c cña

l­íi thiÕt kÕ nh­ sau:

+ Tr­êng hîp 1: Cho biÕt , 1/PF x¸c ®Þnh mF

27

NguyÔn V¨n Thô Líp: Tr¾c §Þa B – K48

Tr­êng §¹i häc Má - §Þa ChÊt

§å ¸n tèt nghiÖp

Trong tr­êng hîp nµy cã nghÜa lµ: biÕt s¬ ®å l­íi thiÕt kÕ vµ sai sè dù kiÕn ®o ®¹c c¸c yÕu tè trong l­íi, cÇn tÝnh sai sè trung ph­¬ng hµm c¸c ®¹i l­îng ®o trong l­íi.

+ Tr­êng hîp 2: Cho biÕt mF, 1/PF x¸c ®Þnh 

Trong tr­êng hîp nµy cã nghÜa lµ: Cho biÕt s¬ ®å l­íi thiÕt kÕ vµ ®é chÝnh x¸c cña hµm c¸c ®¹i l­îng ®o, cÇn x¸c ®Þnh sai sè trung ph­¬ng c¸c trÞ ®o trong l­íi.

Cã hai ph­¬ng ph¸p ­íc tÝnh ®é chÝnh x¸c cña l­íi thiÕt kÕ: ph­¬ng ph¸p gÇn ®óng (¸p dông c«ng thøc cã s½n) vµ ph­¬ng ph¸p chÆt chÏ. Ta cã thÓ lùa chän ph­¬ng ph¸p ­íc tÝnh ®é chÝnh x¸c. NÕu l­íi ®¬n gi¶n th× dïng c¸c c«ng thøc gÇn ®óng. NÕu m¹ng l­íi lín vµ phøc t¹p th× ­íc tÝnh chÆt chÏ, sö dông m¸y tÝnh vµ c¸c ch­¬ng tr×nh cã s½n. HiÖn nay ph­¬ng ph¸p gÇn ®óng Ýt ®­îc sö dông nªn ta chØ nghiªn cøu ph­¬ng ph¸p chÆt chÏ.

2. ­íc tÝnh ®é chÝnh x¸c thiÕt kÕ l­íi theo ph­¬ng ph¸p chÆt chÏ Ph­¬ng ph¸p ­íc tÝnh ®é chÝnh x¸c l­íi mÆt b»ng dùa trªn c¬ së bµi to¸n b×nh sai gi¸n tiÕp hoÆc b×nh sai ®iÒu kiÖn. Ngµy nay, víi sù ph¸t triÓn cña c¸c lo¹i m¸y tÝnh ®iÖn tö nªn ph­¬ng ph¸p ­íc tÝnh ®é chinh x¸c dùa trªn c¬ së bµi to¸n b×nh sai gi¸n tiÕp ®­îc sö dông réng r·i v× dÔ lËp tr×nh trªn m¸y vi tÝnh, cã thÓ gi¶i quyÕt ®­îc khèi l­îng tÝnh to¸n lín mét c¸ch nhanh chãng vµ chÝnh x¸c. V× vËy trong phÇn nay t«i chØ nghiªn cøu ph­¬ng ph¸p ­íc tÝnh ®é chÝnh x¸c trªn c¬ së bµi to¸n b×nh sai gi¸n tiÕp.

Qu¸ tr×nh ­íc tÝnh ®é chÝnh x¸c cña l­íi thiÕt kÕ theo ph­¬ng ph¸p chÆt chÏ dùa trªn c¬ së cña bµi to¸n b×nh sai gi¸n tiÕp ®­îc thùc hiÖn theo tr×nh tù sau:

* Chän Èn sè: Trong l­íi mÆt b»ng, Èn sè ®­îc chän lµ to¹ ®é c¸c ®iÓm cÇn x¸c ®Þnh,

dx

X

X





víi c¸ch chän nh­ vËy th× trÞ b×nh sai cña c¸c Èn sè sÏ ®­îc viÕt d­íi d¹ng

o j

j

j

TrÞ b×nh sai = trÞ gÇn ®óng + sè hiÖu chØnh t­¬ng øng ViÕt d­íi d¹ng tæng qu¸t:

* LËp hÖ ph­¬ng tr×nh sè hiÖu chØnh cho c¸c trÞ ®o Sè l­îng ph­¬ng tr×nh sè hiÖu chØnh ®óng b»ng sè l­îng c¸c trÞ ®o. - Ph­¬ng tr×nh sè hiÖu chØnh trÞ ®o gãc: i

28

NguyÔn V¨n Thô Líp: Tr¾c §Þa B – K48 k 

j

Tr­êng §¹i häc Má - §Þa ChÊt

§å ¸n tèt nghiÖp

v

(a

a

)dx

(b

b

)dy

a

dx

b

dy

a

dx

b

dy

l



















H×nh 2.2

k

ki

kj

k

j

kj

i

ki

i

ki

j

kj

ki

kj

β

β

(II-20)

- Ph­¬ng tr×nh sè hiÖu chØnh trÞ c¹nh: i

Ski

v

dx

dy

dx

dy

l











k H×nh 2.3

cosα

sinα

cosα

sinα

S

k

ki

k

ki

i

ki

i

ki

S

ki

ki

(II- 21)

v

a

dx

b

dy

a

dx

b

dy

l











- Ph­¬ng tr×nh sè hiÖu chØnh trÞ ®o gãc ph­¬ng vÞ :

k

ki

k

ki

i

ki

i

ki

α

α

ik

ki

(II-22)

X

kiS

i

S

k

H×nh 2.4 0 Y

' ki

cos

sin

Trong c¸c ph­¬ng tr×nh trªn cã:

 ki

 ki

X ' S ki

' Y ki ' S ki

' ki

a

''

b

''





; (II- 23)

ki

ki

' ΔY ki 2' S ki

ΔX 2' S ki

;

' kj

a

''

b

''





kj

kj

' ΔY kj 2' S kj

ΔX 2' S kj

'Y : Gia sè to¹ ®é ®­îc tÝnh tõ to¹ ®é gÇn ®óng cña c¸c ®iÓm

'X , trong l­íi.

(II- 24) ;

S' lµ chiÒu dµi gÇn ®óng cña c¹nh ®­îc tÝnh theo c«ng thøc:

29

NguyÔn V¨n Thô Líp: Tr¾c §Þa B – K48

Tr­êng §¹i häc Má - §Þa ChÊt

§å ¸n tèt nghiÖp

'

2'

2'

S

X

Y



 Chó ý: trong tÊt c¶ c¸c ph­¬ng tr×nh sè hiÖu chØnh nÕu xuÊt hiÖn c¸c ®iÓm gèc trong ph­¬ng tr×nh th× c¸c Èn sè lµ sè gia to¹ ®é cña chóng ®­îc coi lµ kh«ng cã sai sè, tøc lµ dx, dy b»ng 0.

Sau khi viÕt c¸c ph­¬ng tr×nh sè hiÖu chØnh th× hÖ ph­¬ng tr×nh sè hiÖu

chØnh ®­îc viÕt d­íi d¹ng ma trËn:

(II- 25)

Trong ®ã:

dx

1

a

a

.........a

v

l

11

12

1

1

dy

1

v

l

a

a

1t .........a

2

2

2t

V

L





A

X





V = AX + L A- lµ ma trËn hÖ sè. X- lµ vect¬ Èn sè. L- Vect¬ sè h¹ng tù do. V- Vect¬ sè hiÖu chØnh.





22 21 .......... ....

v

l

a

a

.........a

n

n

n1

n2

nt

      

      

      

      

      

      

nx1

nx1

nxt

 tdx dy

t

       

       

tx1

; ; ;

* LËp hÖ ph­¬ng tr×nh chuÈn

(II- 26) NX + B = 0

Trong ®ã th×: N = ATPA ; B = ATPL

0 P1

P2 5  P =

0 Pn

i

C P  i m 2

Theo c«ng thøc tæng qu¸t ta tÝnh cho c¸c tr­êng hîp sau:

i

C P  β m 2

β

i

+ Träng sè cho trÞ ®o gãc:

i

C P  α m 2

α

i

+ Träng sè cho trÞ ®o gãc ph­¬ng vÞ:

i

S

C P  S m 2

i

+ Träng sè cho trÞ ®o c¹nh:

30

NguyÔn V¨n Thô Líp: Tr¾c §Þa B – K48

Tr­êng §¹i häc Má - §Þa ChÊt

§å ¸n tèt nghiÖp

Khi ­íc tÝnh, c¸c sè h¹ng tù do trong c¸c ph­¬ng tr×nh trªn lµ kh«ng tÝnh ®­îc do ch­a cã trÞ ®o, trong qu¸ tr×nh ­íc tÝnh còng kh«ng cÇn sö dông tíi chóng.

TÝnh nghÞch ®¶o ma trËn hÖ sè ph­¬ng tr×nh chuÈn N, ta ®­îc ma trËn

.........Q

12

1t .........Q

2t

träng sè ®¶o Q:

22 ....

.........Q

QQ 11 QQ 21 .......... QQ n1

nt

n2

      

      

Q = N-1 = (AT.P.A)-1 = (II- 27)

§Ó ®¸nh gi¸ ®é chÝnh x¸c hµm c¸c Èn sè, ta lËp hµm F lµ hµm c¸c trÞ ®o

gi¸n tiÕp qua c¸c Èn sè. Hµm F cã d¹ng:

(II- 28) F = F(x1, x2, …, xt)

T

f

,

,...,



,...,

f

Sau ®ã triÓn khai tuyÕn tÝnh, hµm F cã d¹ng ma trËn:

f,f 1

2

t

F  x 

F  x 

F  x 

1

2

t

  

  

(II- 29) = 

T

f

Qf



Träng sè ®¶o cña hµm cÇn ®¸nh gi¸ ®é chÝnh x¸c tÝnh theo c«ng thøc:

1 P F

(II- 30)

Cuèi cïng sai sè trung ph­¬ng cña c¸c hµm yÕu tè trong l­íi ®­îc tÝnh

m



nh­ sau:

F

1 P F

(II- 31)

Qμ

m  X

i

XX i

i

* §¸nh gi¸ ®é chÝnh x¸c - Sai sè trung ph­¬ng vÞ trÝ ®iÓm:

Qμ

m  Y i

YY i i

m



mμM 

2 X

i

2 Y i

P i

(II- 32)

i XXQ

i

iYYQ lµ phÇn tö trªn ®­êng chÐo chÝnh cña ma trËn Q.

i

T

)

( 



, Trong ®ã:

cosα

cosα

sinα

sinα

ki

ki

ki

ki

ki

(II- 33) - TÝnh sai sè trung ph­¬ng chiÒu dµi c¹nh: Vect¬ hÖ sè hµm träng sè chiÒu dµi c¹nh Ski t­¬ng øng lµ: F S

TÝnh träng sè ®¶o chiÒu dµi c¹nh Ski theo c«ng thøc:

31

NguyÔn V¨n Thô Líp: Tr¾c §Þa B – K48

Tr­êng §¹i häc Má - §Þa ChÊt

§å ¸n tèt nghiÖp



T .. FqF S S

1 P Ski

(II- 34)

trong ®ã q - lµ ma trËn con (44) chøa c¸c hÖ sè träng sè Qij cña c¸c Èn sè ®iÓm

k, i trong ma trËn Q = (AT.P.A)-1

m



Khi ®ã sai sè trung ph­¬ng chiÒu dµi c¹nh ®­îc tÝnh theo c«ng thøc:

kiS

1 SkiP

a(

b

a







(II- 35)

ki

ki

ki

F αki

(II- 36) - TÝnh sai sè trung ph­¬ng hµm ph­¬ng vÞ: Vect¬ hÖ sè hµm träng sè ph­¬ng vÞ sÏ lµ: T)b ki

m







TÝnh träng sè ®¶o cña hµm ph­¬ng vÞ:



FqF T ..  

ki

1 kiP

ki

1 P 

Nh­ vËy: (II- 37)

(m

S



- Sai sè trung ph­¬ng vÞ trÝ ®iÓm t­¬ng hç cña ®iÓm i so víi ®iÓm k:

t/h )

ik ,

2 m  Ski

2 ki

2 m ki 2 

(II- 38)

II.4. ¦íc tÝnh ®é chÝnh x¸c l­íi GPS Còng nh­ l­íi tr¾c ®Þa truyÒn thèng, sau khi thiÕt kÕ chóng ta tiÕn hµnh ­íc tÝnh ®é chÝnh x¸c l­íi GPS. C¨n cø vµo c¸c yªu cÇu ®Æt ra vµ c¸c th«ng tin nhËn ®­îc vÒ ®é chÝnh x¸c c¸c yÕu tè trong l­íi sau khi ­íc tÝnh ta sÏ cã kÕt luËn vÒ l­íi thiÕt kÕ cã ®¶m b¶o ®é chÝnh x¸c hay kh«ng. Trong tr­êng hîp l­íi thiÕt kÕ kh«ng ®¹t yªu cÇu, chóng ta ph¶i tiÕn hµnh thiÕt kÕ vµ ­íc tÝnh l¹i m¹ng l­íi. Tuy nhiªn kÕt qu¶ ­íc tÝnh ph¶i ®¶m b¶o tÝnh kh¶ thi, tøc lµ ®é chÝnh x¸c c¸c trÞ ®o cã thÓ ®­îc b¶o ®¶m b»ng c¸c m¸y mãc ®o ®¹c hiÖn cã.

Trong ­íc tÝnh l­íi GPS, chóng ta coi mçi c¹nh ®o GPS lµ c¸c cÆp trÞ ®o ®éc lËp gåm chiÒu dµi D, ph­¬ng vÞ A vµ hiÖu ®é cao tr¾c ®Þa  H. Nh­ vËy, l­íi GPS ®­íc xem nh­ l­íi mÆt b»ng, víi c¸c trÞ ®o chiÒu dµi vµ trÞ ®o ph­¬ng vÞ ®éc lËp nhau (kh«ng xÐt ®Õn hiÖu ®é cao tr¾c ®Þa). NÕu trong l­íi cã m trÞ ®o c¹nh GPS sÏ cã 2m trÞ ®o gåm m chiÒu dµi lµ m ph­¬ng vÞ. Trong ®ã, ®é chÝnh x¸c dù kiÕn ®o chiÒu dµi c¹nh vµ ®o ph­¬ng vÞ nh­ sau:

- Sai sè trung ph­¬ng chiÒu dµi c¹nh:

32

NguyÔn V¨n Thô Líp: Tr¾c §Þa B – K48

Tr­êng §¹i häc Má - §Þa ChÊt

§å ¸n tèt nghiÖp



2 a 

 .Sb

2

(II- 39) ms =

2

2

p





- Sai sè trung ph­¬ng ®o ph­¬ng vÞ:

m

q S

  

  

(II- 40)

Trong ®ã: S lµ chiÒu dµi c¹nh, tÝnh b»ng km.

a, b, p, q lµ c¸c tham sè ®é chÝnh x¸c ®­îc lÊy theo lý lÞch

tõng lo¹i m¸y.

VÝ dô, ®èi víi m¸y thu 1 tÇn sè Trimble 4600 LS, ë kho¶ng c¸ch d­íi

10km gi¸ trÞ c¸c tham sè nh­ sau:

a=  5mm b=  1mm/km (1ppm) p=  1" q=  5"

C¸c sai sè trung ph­¬ng nµy lµ c¬ së ®Ó tÝnh träng sè c¸c trÞ ®o lµ

chiÒu dµi vµ ph­¬ng vÞ trong bµi to¸n ­íc tÝnh GPS.

L­íi GPS cã thÓ ®­îc ­íc tÝnh theo ph­¬ng ph¸p b×nh sai ®iÒu kiÖn hoÆc b×nh sai gi¸n tiÕp. Tuy nhiªn ®Ó thuËn tiÖn cho viÖc lËp tr×nh trªn m¸y tÝnh ng­êi ta th­êng sö dông lý thuyÕt b×nh sai gi¸n tiÕp.

Theo lý thuyÕt b×nh sai gi¸n tiÕp, ®Ó ­íc tÝnh ®é chÝnh x¸c mçi trÞ ®o cÇn ph¶i lËp mét ph­¬ng tr×nh sè hiÖu chØnh. Nh­ vËy trong l­íi GPS ta sÏ lËp 2 lo¹i ph­¬ng tr×nh sè hiÖu chØnh lµ ph­¬ng tr×nh sè hiÖu chØnh chiÒu dµi vµ

ph­¬ng tr×nh sè hiÖu chØnh ph­¬ng vÞ. Èn sè trong bµi to¸n lµ to¹ ®é X, Y cña c¸c ®iÓm cÇn x¸c ®Þnh. T­¬ng øng víi c¸c to¹ ®é X, Y nµy lµ c¸c sè hiÖu chØnh to¹ ®é cho to¹ ®é gÇn ®óng cña c¸c ®iÓm ®ã.

C¸c b­íc ­íc tÝnh ®é chÝnh x¸c l­íi GPS nh­ sau: 1. LËp hÖ ph­¬ng tr×nh sè hiÖu chØnh * Ph­¬ng tr×nh sè hiÖu chØnh chiÒu dµi c¹nh: - Mçi c¹nh ®o gi÷a hai ®iÓm k vµ i sÏ t­¬ng øng chiÒu dµi c¹nh Ski

dx

dy

dx

dy

l

v











cosα

sinα

cosα

sinα

k

ki

k

ki

i

ki

i

ki

S

S

ki

ki

Ph­¬ng tr×nh sè hiÖu chØnh chiÒu dµi ki cã d¹ng (II-21)

kiSl

Trong ®ã: lµ sè h¹ng tù do ch­a x¸c ®Þnh, khi ­íc tÝnh l­íi th×

chóng ta kh«ng cÇn quan t©m tíi gi¸ trÞ nµy.

kicos

kisin

, ®­îc tÝnh theo c«ng thøc (II- 23)

33

NguyÔn V¨n Thô Líp: Tr¾c §Þa B – K48

Tr­êng §¹i häc Má - §Þa ChÊt

§å ¸n tèt nghiÖp

P  S

i

C 2 m S

i

Träng sè cña ph­¬ng tr×nh sè hiÖu chØnh c¹nh ®­îc tÝnh :



P S

i

1 m S

i

NÕu chän C =  = 1 th×:

iSm lµ sai sè trung ph­¬ng chiÒu dµi c¹nh tÝnh theo c«ng thøc (II-39)

Víi

v

a

dx

b

dy

a

dx

b

dy

l











k

ki

k

ki

i

ki

i

ki

α

α

ik

ki

* Ph­¬ng tr×nh sè hiÖu chØnh gãc ph­¬ng vÞ

l lµ sè h¹ng tù do ch­a ®­îc x¸c ®Þnh.

ki

Trong ®ã:

P 

1  ki m 

ki

aki, bki lµ hÖ sè h­íng ®­îc x¸c ®Þnh theo (II- 24). Träng sè cña ph­¬ng tr×nh sè hiÖu chØnh ph­¬ng vÞ ®­îc tÝnh:

 ®­îc tÝnh theo c«ng thøc (II- 40) m

ki

Trong ®ã sai sè trung ph­¬ng

* Ta lËp ®­îc hÖ ph­¬ng tr×nh sè hiÖu chØnh ®­îc viÕt d­íi d¹ng ma

trËn(II- 25)

2. LËp hÖ ph­¬ng tr×nh chuÈn theo (II- 26) 3. TÝnh ma trËn nghÞch ®¶o cña ma trËn hÖ sè ph­¬ng tr×nh chuÈn theo

(II- 27)

4. Sai sè trung ph­¬ng vÞ trÝ ®iÓm l­íi GPS ®­îc tÝnh theo c«ng thøc

(II- 32)

5. Sai sè trung ph­¬ng chiÒu dµi vµ ph­¬ng vÞ c¹nh: - LËp hµm träng sè chiÒu dµi vµ ph­¬ng vÞ c¹nh theo c«ng thøc (II- 33)

vµ (II- 36)

- TÝnh träng sè ®¶o cña hµm theo c«ng thøc (II- 30) - TÝnh sai sè trung ph­¬ng chiÒu dµi c¹nh vµ ph­¬ng vÞ c¹nh theo c«ng

thøc (II- 31)

6. Sai sè trung ph­¬ng vÞ trÝ t­¬ng hç cÆp ®iÓm tÝnh theo c«ng thøc ®·

2

M

S



ij

2 m S

2 ij

ij 2

ij

m  

biÕt:

34

NguyÔn V¨n Thô Líp: Tr¾c §Þa B – K48

Tr­êng §¹i häc Má - §Þa ChÊt

§å ¸n tèt nghiÖp

II.5. ­íc tÝnh ®é chÝnh x¸c l­íi khèng chÕ ®é cao Ph­¬ng ph¸p ­íc tÝnh ®é chÝnh x¸c thiÕt kÕ l­íi khèng chÕ ®é cao T§CT dùa trªn c¬ së bµi to¸n b×nh sai gi¸n tiÕp hoÆc b×nh sai ®iÒu kiÖn. Do sù ph¸t triÓn cña khoa häc kü thuËt hiÖn ®¹i nªn ph­¬ng ph¸p ­íc tÝnh ®é chÝnh x¸c l­íi dùa trªn c¬ së bµi to¸n b×nh sai gi¸n tiÕp ®­îc sö dông phæ biÕn h¬n so víi bµi to¸n b×nh sai ®iÒu kiÖn.

Sau ®©y lµ quy tr×nh ­íc tÝnh ®é chÝnh x¸c l­íi khèng chÕ ®é cao theo

ph­¬ng ph¸p b×nh sai gi¸n tiÕp.

* B­íc1: Chän Èn sè, Èn sè ®­îc chän cã thÓ lµ chªnh cao cña c¸c

tuyÕn ®o hoÆc lµ ®é cao cña c¸c ®iÓm cÇn x¸c ®Þnh ®é cao.

§èi víi l­íi ®o lón th× Èn sè ®­îc chän lµ ®é cao cña c¸c ®iÓm nót, viÖc

chän Èn sè ph¶i ®ñ vµ ®éc lËp tuyÕn tÝnh.

* B­íc 2: LËp hÖ ph­¬ng tr×nh sè hiÖu chØnh - X¸c ®Þnh sè ph­¬ng tr×nh sè hiÖu chØnh, sè l­îng ph­¬ng tr×nh sè hiÖu chØnh chÝnh b»ng sè trÞ ®o (tøc lµ cã bao nhiªu chªnh cao gi÷a c¸c ®iÓm th× cã bÊy nhiªu ph­¬ng tr×nh sè hiÖu chØnh).

- NÕu l­íi cã K ®iÓm nót (K Èn) th× d¹ng tæng qu¸t cña ph­¬ng tr×nh sè

v



XbXa 









hiÖu chØnh cho c¸c trÞ ®o (c¸c chªnh cao) sÏ lµ:

i

i

1

i

Xg.... i

k

il

2

(II- 41)

Trong ®ã:

ai = +1 (øng víi ®iÓm sau). ai = -1 (øng víi ®iÓm tr­íc). ai = 0 (øng víi c¸c ®iÓm kh«ng cã trong tuyÕn ®o).

V× mçi tuyÕn ®o liªn quan ®Õn ®iÓm nót th× chØ cã 2 Èn sè liªn quan tíi 2 ®iÓm nót ë ®Çu vµ cuèi mçi tuyÕn ®o, do vËy sÏ chØ cã 1 hoÆc 2 hÖ ph­¬ng

tr×nh cã X lµ kh¸c 0, c¸c hÖ sè cßn l¹i sÏ b»ng 0.

j

(a=+1) Hj hij

i

(a=-1) Hi

H×nh 2.5 NÕu mét trong hai ®iÓm i hoÆc j lµ ®iÓm ®· biÕt ®é cao (®iÓm gèc), khi

®ã sÏ cã hÖ sè b»ng 0.

35

NguyÔn V¨n Thô Líp: Tr¾c §Þa B – K48

Tr­êng §¹i häc Má - §Þa ChÊt

§å ¸n tèt nghiÖp

- TÝnh sè h¹ng tù do: ®èi víi tuyÕn bÊt kú (trong ­íc tÝnh chóng ta

kh«ng quan t©m ®Õn sè h¹ng nµy v× kh«ng cã chªnh cao ®o)

(II- 42)

®Çu) - hi ®Çu , hi t­¬ng øng lµ ®é cao gÇn ®óng cña ®iÓm cuèi,

cuèi – Hi cuèi ,Hi ®iÓm ®Çu vµ chªnh cao ®o cña tuyÕn thø i.

li = (Hi Trong ®ã: Hi

- §é cao gÇn ®óng ë ®©y ®­îc x¸c ®Þnh b»ng c¸ch lÊy ®é cao gèc céng

víi c¸c chªnh cao ®o ®­îc.

- D¹ng ma trËn cña hÖ ph­¬ng tr×nh sè hiÖu chØnh lµ:

(II- 43)

v

.........g

X 

1

1

v

1 .........g

l 1 l

X 

2

ba 1 1 ba 2

2

2

2

V

A

X

L









A.X + L = 0 Trong ®ã:







v

.... .........g

l

X 

n

2 .......... ba n

n

n

k

n

      

      

      

      

      

      

      

      

; ;  ;

(II- 44)

* B­íc 3: LËp hÖ ph­¬ng tr×nh chuÈn: D¹ng tæng qu¸t: ATPA.X + ATPL = 0 Trong ®ã: P lµ ma trËn träng sè * B­íc 4: NghÞch ®¶o ma trËn hÖ sè ph­¬ng tr×nh chuÈn ®Ó tÝnh c¸c hÖ

sè träng sè Qii

.........Q

12

1k .........Q

2k

D¹ng tæng qu¸t:

22 ....

.........Q

QQ 11 QQ 21 .......... QQ k1

kk

k2

      

      

Q = (AT.P.A)-1 = (II- 45)



* B­íc 5: §¸nh gi¸ ®é chÝnh x¸c: - TÝnh sai sè trung ph­¬ng träng sè ®¬n vÞ

μ

(II- 46)

  pvv kn 

Trong ®ã: n- lµ sè tuyÕn ®o. K- lµ sè ®iÓm nót.

Do khi ­íc tÝnh chóng ta kh«ng x¸c ®Þnh ®­îc 

pvv cho nªn viÖc x¸c

®Þnh sai sè trung ph­¬ng träng sè ®¬n vÞ  ®­îc chän theo hai h­íng:

36

NguyÔn V¨n Thô Líp: Tr¾c §Þa B – K48

Tr­êng §¹i häc Má - §Þa ChÊt

§å ¸n tèt nghiÖp

+ X¸c ®Þnh  theo cÊp h¹ng cÇn ®o tõ ®ã sÏ tÝnh ®­îc sai sè trung

m



ph­¬ng ®é cao c¸c ®iÓm cÇn x¸c ®Þnh.

Hi

Q ii

(II- 47)

+ X¸c ®Þnh  dùa vµo yªu cÇu ®é cao ®iÓm yÕu nhÊt trong l­íi cÇn tho¶

m

yeu

)



m·n tõ ®ã cÇn ph¶i ®o víi cÊp h¹ng bao nhiªu.

( H Q

yeu

Tõ c«ng thøc (II- 47) suy ra :

II.6. chän hÖ to¹ ®é vµ mÆt chiÕu cña l­íi khèng chÕ

tr¾c ®Þa phôc vô ®o vÏ b¶n ®å ®Þa h×nh

II.6.1. Sè hiÖu chØnh trong phÐp chiÕu

Tr­íc khi b×nh sai, l­íi tr¾c ®Þa nhµ n­íc ®­îc chiÕu lªn mÆt Elipsoid WGS- 84. V× vËy c¸c trÞ ®o trong l­íi nhµ n­íc h¹ng I, II… ®Òu ®­îc hiÖu chØnh. §iÒu ®ã còng cã nghÜa lµ c¸c trÞ ®o tiÕp vÒ sau ®Òu ®­îc chiÕu lªn mÆt quy ­íc duy nhÊt ®ã.

To¹ ®é c¸c ®iÓm cña l­íi tr¾c ®Þa mÆt b»ng ®­îc tÝnh trong hÖ to¹ ®é mÆt

ph¼ng, vu«ng gãc cña phÐp chiÕu Gauss.

V× c¸c c«ng tr×nh ®Òu ®­îc x©y dùng trªn bÒ mÆt tù nhiªn cña tr¸i ®Êt nªn

cÇn ph¶i thu ®­îc c¸c kÕt qu¶ ®o kh«ng qua hiÖu chØnh do phÐp chiÕu.

Th«ng th­êng, trong m¹ng l­íi tr¾c ®Þa cã hai sè hiÖu chØnh cÇn ph¶i tÝnh ®Õn khi xö lý lµ sè hiÖu chØnh chiÒu dµi c¹nh do ®é cao vµ sè hiÖu chØnh chiÒu dµi do chiÕu vÒ mÆt ph¼ng cña phÐp chiÕu Gauss.

1. Sè hiÖu chØnh do ®é cao Sè hiÖu chØnh do chiÕu c¹nh AB lªn mÆt chiÕu AoBo (H×nh I.4.1)



)H 0



ΔS

h

m R

m

Sh = AoBo- AB vµ ®­îc tÝnh theo c«ng thøc: S(H (II- 48)

Trong ®ã: S lµ chiÒu dµi c¹nh ®o ®­îc

Hm lµ ®é cao trung b×nh cña c¹nh AB Ho lµ ®é cao cña mÆt chiÕu Rm lµ b¸n kÝnh trung b×nh cña Elipxoid (Rm6370 km)

Tõ c«ng thøc trªn ta cã:

37

NguyÔn V¨n Thô Líp: Tr¾c §Þa B – K48

Tr­êng §¹i häc Má - §Þa ChÊt

§å ¸n tèt nghiÖp

H

H

o

h



ΔS S

 m R

m

(II- 49)

ΔSh  S

1 200.000

Sè hiÖu chØnh nµy ¶nh h­ëng kh«ng ®¸ng kÓ ®Õn tû lÖ l­íi nÕu:

R

m

h

H

H

31.85m

32m











m

o

ΔS S

6370.000 200.000

Lóc ®ã:

thÓ bá qua sè hiÖu chØnh NghÜa lµ khi hiÖu ®é cao cña mÆt ®Êt víi mÆt chiÕu nhá h¬n 32m th× cã hS . MÆt chiÕu trong T§CT th­êng lµ mÆt cã ®é cao

trung b×nh cña khu vùc x©y dùng c«ng tr×nh.

2. Sè hiÖu chØnh do chiÕu vÒ mÆt ph¼ng Gauss Sè hiÖu chØnh cña chiÒu dµi c¹nh sÏ cã dÊu d­¬ng vµ t¨ng tõ trôc ®Õn

mÐp cña mói chiÕu.

S

...







Kho¶ng c¸ch So gi÷a hai ®iÓm trªn mÆt ph¼ng ®­îc tÝnh theo c«ng thøc

o

2 y m 2 2R m

  1S 

  

(II- 50)

Trong ®ã:

y

y

d

c

y



S – chiÒu dµi c¹nh trªn Elipxoid Rm – b¸n kÝnh trung b×nh cña Elipxoid

m

 2

lµ trÞ trung b×nh cña hoµnh ®é ®iÓm ®Çu vµ cuèi cña c¹nh S

Sè hiÖu chØnh vµo chiÒu dµi c¹nh do chiÕu vÒ mÆt ph¼ng Gauss ®­îc

S



tÝnh gÇn ®óng theo c«ng thøc:

ΔS

g

2 y m 2 2R m

g



(II- 51)

ΔS S

2 y m 2 2R m

(II- 52)

2R

y

R





Suy ra:

m

m

2 .ΔΔ m g S

150

Km



2ΔΔ g S §èi víi c¸c c¹nh n»m trªn ®­êng biªn cña mói chiÕu 3o, cã

ym

2

g





(II- 53)

2

ΔS S

1 3210

150  2 6370



th×:

38

NguyÔn V¨n Thô Líp: Tr¾c §Þa B – K48

Tr­êng §¹i häc Má - §Þa ChÊt

§å ¸n tèt nghiÖp

6370

20km





y m

2 200.000

§Ó sai sè t­¬ng ®èi cña tû lÖ l­íi kh«ng v­ît qu¸ 1:200.000 th× kho¶ng c¸ch tõ kinh tuyÕn trôc cña mói chiÕu ®Õn khu vùc x©y dùng c«ng tr×nh kh«ng v­ît qu¸ :

H



NÕu ym > 20 km th× chän kinh tuyÕn ®i qua ®iÓm gi÷a cña khu vùc x©y

 HS

o

S

0









ΔS

ΔS

h

g

m R

m

2 y m 2 2R m

dùng c«ng tr×nh lµm trôc cña mói chiÕu. II.6.2. HÖ to¹ ®é c©n b»ng V× Sh vµ Sg cã dÊu ng­îc nhau nªn cã thÓ ®Ò xuÊt mét hÖ to¹ ®é c©n b»ng, trong ®ã mÆt chiÕu vµ kinh tuyÕn trôc cña mói chiÕu ®­îc chän sao cho tæng cña c¸c sè hiÖu chØnh nãi trªn cã gi¸ trÞ nhá, kh«ng ®¸ng kÓ. NghÜa lµ:  (II- 54)

H

H





Tõ ®ã, nÕu cho tr­íc ym th×

m

o

2 y m 2R

m

(II- 55)

y

2R

H





hoÆc ng­îc l¹i, nÕu cho tr­íc Hm- Ho th×

 H

m

m

m

o

(II- 56)

Nh­ng hÖ to¹ ®é c©n b»ng th­êng kh«ng ®­îc øng dông réng r·i v× ®é cao mÆt chiÕu ®· cho tr­íc trong b¶n thiÕt kÕ c«ng tr×nh. V× vËy hÖ to¹ ®é c©n b»ng chØ ¸p dông cho mét d¶i hÑp víi hoµnh ®é tÝnh theo c«ng thøc (II- 56)

hS

Khi sö dông c¸c ®iÓm to¹ ®é nhµ n­íc lµm c¬ së khèng chÕ T§CT th× víi cÇn ph¶i thùc hiÖn hai lÇn hiÖu chØnh : Tr­íc hÕt, tÝnh sè hiÖu chØnh

dÊu ng­îc l¹i víi c«ng thøc (II- 48) ®Ó chuyÓn chiÒu dµi c¹nh cña l­íi nhµ n­íc vÒ mÆt tù nhiªn cña tr¸i ®Êt. Sau ®ã tÝnh sè hiÖu chØnh ®Ó ®­a vÒ mÆt chiÕu cña khu vùc x©y dùng.

39

NguyÔn V¨n Thô Líp: Tr¾c §Þa B – K48

Tr­êng §¹i häc Má - §Þa ChÊt

§å ¸n tèt nghiÖp

Ch­¬ng III

C¸c vÊn ®Ò c¬ b¶n trong x©y dùng l­íi khèng

chÕ phôc vô ®o vÏ kh¶o s¸t khu x©y dùng c«ng

tr×nh thuû lîi – thuû ®iÖn

III.1.kh¸I niÖm chung vÒ c«ng tr×nh thuû lîi- thuû

®iÖn

C¸c c«ng tr×nh thuû lîi ®­îc x©y dùng ®Ó sö dông c¸c tµi nguyªn thuû n¨ng vµ nguån dù tr÷ n­íc vµo viÖc gi¶i quyÕt mét sè vÊn ®Ò cña nÒn kinh tÕ quèc d©n. Mét sè vÊn ®Ò quan träng ®ã lµ:

- Sö dông n¨ng l­îng dßng ch¶y ë c¸c tr¹m thuû ®iÖn. - Gi¶i quyÕt vÊn ®Ò giao th«ng b»ng c¸ch x©y dùng hÖ thèng c¸c kªnh

dÉn vµ ©u thuyÒn.

- T­íi vµ tiªu n­íc cho c¸c vïng ®Êt canh t¸c. - CÊp n­íc cho c¸c thµnh phè vµ c¸c Së giao th«ng, C«ng N«ng nghiÖp. TËp hîp c¸c c«ng tr×nh thuû lîi ®Ó gi¶i quyÕt ®ång thêi c¸c vÊn ®Ò trªn ®­îc gäi lµ ®Çu mèi thuû lîi. Mét ®Çu mèi thuû lîi lín cã thÓ bao gåm nh÷ng c«ng tr×nh sau:

- §Ëp ch¾n b»ng bª t«ng cèt s¾t cã s©n trµn hoÆc ®Ëp ®Êt kh«ng s©n

trµn.

- C¸c c«ng tr×nh ®Ó th«ng th­¬ng dßng ch¶y ( nh­ c¸c ©u thuyÒn hoÆc

kªnh næi vµ ngÇm ).

- C¸c c«ng tr×nh ®Ó c¸ qua l¹i gi÷a th­îng vµ h¹ l­u. - Hå chøa n­íc cïng víi c«ng tr×nh tho¸t n­íc vµ c¸c kªnh dÉn ®Ó cÊp

tho¸t n­íc cho ®ång ruéng.

III.2. §Æc ®iÓm x©y dùng l­íi khèng chÕ - Khu vùc x©y dùng c«ng tr×nh thuû lîi – thuû ®iÖn th­êng cã ®Þa h×nh ®åi nói rÊt phøc t¹p nªn rÊt phï hîp cho lËp l­íi tam gi¸c. §Þa h×nh phøc t¹p cã nhiÒu ®åi nói, s«ng suèi nªn viÖc chän ®iÓm ®Ó ®o th«ng h­íng lµ rÊt khã kh¨n. ViÖc lËp l­íi c¬ së tèt nhÊt lµ lËp l­íi ®o theo c«ng nghÖ GPS. V× ®o theo c«ng nghÖ GPS kh«ng phô thuéc vµo ®å h×nh l­íi, kh«ng cÇn th«ng h­íng l¹i cho ®é chÝnh x¸c rÊt cao. §o theo c«ng nghÖ GPS chØ phô thuéc vµo sè vÖ tinh cã trªn bÇu trêi trong kho¶ng thêi gian ®o.

40

NguyÔn V¨n Thô Líp: Tr¾c §Þa B – K48

Tr­êng §¹i häc Má - §Þa ChÊt

§å ¸n tèt nghiÖp

- Víi c¸c c«ng tr×nh thuû lîi – thuû ®iÖn th× vÊn ®Ò ®é cao ®ßi hái cao h¬n h¼n vÊn ®Ò mÆt b»ng. V× nã ph¶i ®¸p øng cho viÖc tù ch¶y cña n­íc. ViÖc thiÕt kÕ c«ng tr×nh thuû lîi- thuû ®iÖn ®ßi hái ph¶i biÓu diÔn ®Þa h×nh mét c¸ch chi tiÕt víi ®é chÝnh x¸c cao. Bëi vËy, c¸c b¶n ®å ®Þa h×nh tû lÖ lín sö dông vµo môc ®Ých thiÕt kÕ ph¶i cã kho¶ng cao ®Òu 0,5m- 1,0m. Khi thµnh lËp mÆt c¾t däc cña nh÷ng s«ng lín (®é dèc th­êng ®¹t 5- 19cm/km), yªu cÇu ph¶i ®Æt däc bê s«ng c¸c ®­êng thuû chuÈn h¹ng I- II. Khi chuyÓn b¶n thiÕt kÕ c¸c c«ng tr×nh ®Çu mèi thuû lîi- thuû ®iÖn ra thùc ®Þa cÇn ph¶i tu©n thñ mét c¸ch chÆt chÏ ®é cao cña mùc n­íc thiÕt kÕ. Bëi vËy cÇn ph¶i x©y dùng ngoµi thùc ®Þa mét l­íi khèng chÕ ®é cao chÝnh x¸c ®­îc b×nh sai trong mét hÖ thèng ®é cao tuyÖt ®èi.

III.3. C¸c giai ®o¹n lËp dù ¸n, thiÕt kÕ c«ng tr×nh

thuû lîi- thuû ®iÖn vµ c¸c c«ng t¸c tr¾c ®Þa trong c¸c

giai ®o¹n nµy

III.3.1. Thµnh phÇn, khèi l­îng kh¶o s¸t ®Þa h×nh giai ®o¹n b¸o c¸o

®Çu t­

III.3.1.1 Yªu cÇu tµi liÖu ®Þa h×nh C¬ së to¸n häc vµ néi dung ®Þa h×nh ph¶i thÓ hiÖn ®­îc: - ThÓ hiÖn t­¬ng quan ®Þa h×nh víi khu vùc xung quanh dù ¸n. - Lµm c¬ së ®Ó: + Chän ®­îc vïng bè trÝ c¸c h¹ng môc chÝnh cña c«ng tr×nh ®Çu mèi vµ

khu h­ëng lîi.

+ S¬ bé ®­a ra ®­îc quy m« cña dù ¸n, kÝch th­íc kÕt cÊu cña c¸c h¹ng

môc chÝnh nh»m x¸c ®Þnh môc tiªu, nhiÖm vô cña dù ¸n.

+ S¬ bé x¸c ®Þnh ®­îc khèi l­îng vµ tæng møc ®Çu t­. III.3.1.2. Thu thËp, ®¸nh gi¸ vµ hoµn chØnh tµi liÖu ®Þa h×nh 1. Thu thËp tµi liÖu - C¬ së to¸n häc gåm: l­íi chiÕu, hÖ thèng cao, to¹ ®é thµnh lËp c¸c

lo¹i tµi liÖu ®Þa h×nh.

- C¸c lo¹i b¶n ®å ®Þa h×nh cã c¸c tû lÖ 1: 100.000, 1: 50.000, 1: 25.000

vµ 1: 10.000 (nÕu cã) theo yªu cÇu cña dù ¸n.

41

NguyÔn V¨n Thô Líp: Tr¾c §Þa B – K48

Tr­êng §¹i häc Má - §Þa ChÊt

§å ¸n tèt nghiÖp

- Nh÷ng tµi liÖu kh¸c cã liªn quan ®Õn dù ¸n nh­ c¸c mÆt c¾t ®Æc tr­ng, c¸c s¬ ho¹, ghi chó, miªu t¶… cña c¸c c¬ quan trong vµ ngoµi ngµnh thµnh lËp cã liªn quan ®Õn dù ¸n.

2. Ph©n tÝch vµ ®¸nh gi¸ a. Ph©n tÝch - Nguån gèc cña tµi liÖu. - §é chÝnh x¸c vÒ c¬ së to¸n häc thµnh lËp tµi liÖu l­íi chiÕu, hÖ cao,

to¹ ®é, mói chiÕu (3º, 6º…), hÖ thèng l­íi khèng chÕ mÆt b»ng vµ cao ®é.

- §é dung n¹p vµ ®é chÝnh x¸c thÓ hiÖn ®Þa h×nh, ®Þa vËt. b. §¸nh gi¸ - Møc ®é sö dông tµi liÖu: sö dông ®­îc, sö dông ®­îc nh­ng ph¶i bæ

sung hoÆc vÏ l¹i míi.

- Khèi l­îng bæ sung, ®o míi. 3. Bæ sung tµi liÖu - B¶n ®å 1: 10.000 ®­îc hiÖn chØnh theo chu kú tõ 6 – 12 n¨m. - B¶n ®å 1: 25.000 ®­îc hiÖn chØnh theo chu kú tõ 8 – 15 n¨m. - B¶n ®å 1: 50.000 ®­îc hiÖn chØnh theo chu kú tõ 10 – 20 n¨m. Tû lÖ hiÖn chØnh  40% tuú theo sù thay ®æi ®Þa h×nh, ®Þa vËt so víi

hiÖn tr¹ng.

4. Tµi liÖu ®o míi: Khi sù thay ®æi vÒ ®Þa h×nh, ®Þa vËt lín h¬n 40%

hoÆc khu vùc ch­a cã c¸c lo¹i tµi liÖu cÇn thiÕt.

Tµi liÖu ®o míi bao gåm: - §o vÏ b¶n ®å vïng ®Çu mèi, vïng tuyÕn kªnh chÝnh, khu h­ëng lîi, cã

tû lÖ tõ 1: 5000 ®Õn 1: 10.000.

- §o vÏ mÆt c¾t däc, ngang lßng hå, ®Çu mèi, tuyÕn kªnh chÝnh. III.3.2. Thµnh phÇn, khèi l­îng kh¶o s¸t ®Þa h×nh giai ®o¹n lËp dù

¸n ®Çu t­ x©y dùng c«ng tr×nh

III.3.2.1. Yªu cÇu tµi liÖu Lµm c¬ së ®Ó: - Chän ®­îc vïng bè trÝ c¸c h¹ng môc c«ng tr×nh ®Çu mèi vµ khu h­ëng

lîi.

- X¸c ®Þnh ®­îc quy m« cña dù ¸n, kÝch th­íc c¸c h¹ng môc c«ng tr×nh theo cÊp c«ng tr×nh phôc vô cho viÖc lËp thiÕt kÕ c¬ së. Tuú theo yªu cÇu cña viÖc thiÕt kÕ c¬ së, cÇn ph¶i ®¸p øng néi dung, thµnh phÇn kh¶o s¸t ®Þa h×nh

42

NguyÔn V¨n Thô Líp: Tr¾c §Þa B – K48

Tr­êng §¹i häc Má - §Þa ChÊt

§å ¸n tèt nghiÖp

phï hîp víi c¸c b¶n vÏ cÇn lµm râ kÕt cÊu vµ tÝnh to¸n ®é æn ®Þnh cña c¸c h¹ng môc c«ng tr×nh.

- X¸c ®Þnh ®­îc chÝnh x¸c nhiÖm vô cña dù ¸n. - X¸c ®Þnh ®­îc khèi l­îng tæng møc ®Çu t­. III.3.2.2. LËp l­íi khèng chÕ mÆt b»ng - L­íi khèng chÕ mÆt b»ng ®­îc x©y dùng tõ h¹ng IV trë xuèng nh­ l­íi tam gi¸c, gi¶i tÝch h¹ng IV, l­íi ®­êng chuyÒn h¹ng IV, l­íi gi¶i tÝch cÊp 1, cÊp 2, l­íi ®­êng chuyÒn cÊp 1, cÊp 2.

- NÕu khu vùc ®· cã l­íi khèng chÕ mÆt b»ng h¹ng IV, chØ ®­îc x©y

dùng l­íi cÊp 1, cÊp 2.

- NÕu khu vùc dù ¸n ë hÎo l¸nh, xa hÖ thèng l­íi quèc gia (biªn giíi,

h¶i ®¶o, vïng rõng s©u…) cã thÓ tiÕn hµnh ë hai d¹ng:

+ NÕu cã thiÕt bÞ GPS, ph¶i nèi víi l­íi quèc gia h¹ng cao h¬n theo hÖ

VN2000.

+ NÕu cã thiÕt bÞ GPS, cho phÐp gi¶ ®Þnh theo b¶n ®å quèc gia cã trong dù ¸n vµ ph¶i lËp l­íi khÐp kÝn gãc vµ to¹ ®é, ®¶m b¶o ®é chÝnh x¸c ®¹t nh­ cÊp l­íi x©y dùng theo quy ®Þnh cña quy tr×nh, quy ph¹m quèc gia.

III.3.2.3. LËp l­íi khèng chÕ ®é cao - L­íi khèng chÕ cao ®é ®­îc x©y dùng tõ h¹ng III, h¹ng IV vµ kü thuËt. H¹ng II, h¹ng I ®­îc nèi tõ l­íi quèc gia. NÕu khu vùc ®· cã l­íi cao ®é h¹ng III, IV th× chØ x©y dùng h¹ng III, IV néi bé phô thuéc vµo ®é chÝnh x¸c yªu cÇu cña c«ng tr×nh. L­íi thuû chuÈn kü thuËt phôc vô cho qu¸ tr×nh ®o vÏ tµi liÖu ®Þa h×nh.

- NÕu khu vùc dù ¸n ë xa l­íi quèc gia, khã cã ®iÒu kiÖn ®o nèi, th×

®­îc phÐp gi¶i quyÕt theo hai h­íng sau:

+ NÕu cã thiÕt bÞ GPS, ph¶i nèi víi hÖ quèc gia. Sau ®ã ®o thuû chuÈn h×nh häc cÊp t­¬ng xøng theo yªu cÇu (h¹ng III, IV) khÐp kÝn toµn khu ®o qua 1 ®iÓm GPS cã cao ®é quèc gia, ®¶m b¶o sù thèng nhÊt cao ®é toµn c«ng tr×nh.

+ NÕu kh«ng cã thiÕt bÞ GPS, cho phÐp gi¶ ®Þnh cao ®é mét ®iÓm theo b¶n ®å quèc gia cã trong khu vùc, hoÆc theo mÐp n­íc biÓn, hoÆc theo ®iÓm cè ®Þnh cã trong khu dù ¸n ®Ó khÐp kÝn toµn khu vùc dù ¸n.

III.3.2.4. §o vÏ ®Þa h×nh lßng hå

43

NguyÔn V¨n Thô Líp: Tr¾c §Þa B – K48

Tr­êng §¹i häc Má - §Þa ChÊt

§å ¸n tèt nghiÖp

1. C«ng tr×nh ®· vËn hµnh c«ng viÖc kh¶o s¸t ®Þa h×nh tiÕn hµnh c¸c néi

dung sau:

- §o vÏ c¸c mÆt c¾t däc, ngang ®Æc tr­ng ®Ó tÝnh dung tÝch hå chøa. - NÕu lßng hå thay ®æi nhiÒu ph¶i vÏ b¶n ®å tû lÖ 1: 5000 ®Õn 1: 2000,

h = 1  2m.

2. C«ng tr×nh míi x©y dùng a. Ph¹m vi ®o vÏ lßng hå Th«ng th­êng chän cao ®é ®­êng viÒn lßng hå chøa theo cao ®é ®Ønh

®Ëp dù kiÕn (theo yªu cÇu cña chñ nhiÖm dù ¸n ®­îc chñ ®Çu t­ duyÖt).

- Cao h¬n ®Ønh ®Ëp +5m víi c«ng tr×nh cÊp IV, V. - Cao h¬n ®Ønh ®Ëp +10m víi c«ng tr×nh cÊp III. - Cao h¬n ®Ønh ®Ëp +15m víi c«ng tr×nh cÊp II, I. - Ph¹m vi ®o vÏ bao trïm c¶ c¸c ph­¬ng ¸n tuyÕn so chän c«ng tr×nh

®Çu mèi.

- Tr­êng hîp ®Æc biÖt, cã xÐt ®Õn nghiªn cøu kh¶ n¨ng s¹t lë, t¸i t¹o lßng hå, kh¶ n¨ng thÊm, mÊt n­íc qua ph©n thuû máng hoÆc hang cast¬, nh÷ng ®iÓm lé n­íc nãng, t×nh h×nh ®Òn bï d©n c­… th× ph¶i ®o vÏ më réng thªm qua yªu cÇu cña chñ nhiÖm ®å ¸n vµ ®­îc cÊp cã thÈm quyÒn phª duyÖt.

10

b. Tû lÖ b¶n ®å cÇn ®o vÏ Tû lÖ b¶n ®å ®Þa h×nh víi kho¶ng cao ®Òu ®Þa h×nh phï hîp cña lßng hå phô thuéc vµo c¸c yÕu tè: diÖn tÝch ®o vÏ, ®é dèc ®Þa h×nh vµ ®é chia c¾t nhiÒu cña ®Þa h×nh, thùc phñ, d©n c­ sinh sèng trong lßng hå.

10

10

, lµ 2m khi  < 10º. Khi 500ha

- DiÖn tÝch ®o vÏ vµ ®é dèc ®Þa h×nh: Khi diÖn tÝch ®o vÏ lßng hå F  1000ha, ph¶i ®o vÏ b¶n ®å tû lÖ 1: 10.000 víi kho¶ng cao ®Òu ®­êng b×nh F < ®é lµ 5m (h) khi ®é dèc ®Þa h×nh , lµ 1m khi  < 10º. Khi F < 1000ha, ph¶i ®o b¶n ®å 1: 5000 h = 2m khi , lµ 0,5m khi  < 10º. 500ha, ph¶i ®o b¶n ®å 1: 2000 h = 1m khi

- Theo ®é chia c¾t ®Þa h×nh vµ d©n c­, thùc phñ dµy: NÕu ®Þa h×nh chia c¾t, lßng hå thµnh nhiÒu khe s©u, nhá cã nhiÒu lµng xãm, rõng c©y quý ph¶i thÓ hiÖn chi tiÕt th× ph¶i t¨ng tû lÖ b¶n ®å 1 cÊp so víi quy ®Þnh ë ®iÓm a (ph¹m vi ®o vÏ lßng hå).

c. Néi dung ®o vÏ ®Þa h×nh lßng hå - BiÓu diÔn ®Çy ®ñ d¸ng ®Þa h×nh tõ ®é cao viÒn hå xuèng c¸c lßng

suèi theo sù biÕn ®æi ®Þa h×nh.

44

NguyÔn V¨n Thô Líp: Tr¾c §Þa B – K48

Tr­êng §¹i häc Má - §Þa ChÊt

§å ¸n tèt nghiÖp

- BiÓu diÔn ®Çy ®ñ vµ chÝnh x¸c c¸c ®Þa vËt lßng hå nh­: khu d©n c­ (sè hé), nhµ d©n (®éc lËp vµ hÖ thèng), ®é phñ thùc vËt (tù nhiªn vµ trång cÊy), hÖ thèng c¸c c«ng tr×nh x©y dùng, thuû lîi, giao th«ng… theo møc ®é ®ßi hái cña tû lÖ b¶n ®å thµnh lËp vµ môc ®Ých ®Æt ra cña dù ¸n.

- BiÓu diÔn ®Çy ®ñ c¸c ®iÓm ®Þnh h­íng, ®iÓm lé ®Þa chÊt, c¸c ®iÓm s¹t

lë, ®¸ lé…

III.3.2.4. §o vÏ ®Þa h×nh khu h­ëng lîi 1. C«ng tr×nh ®ang vËn hµnh a. Ph©n tÝch ®¸nh gi¸ vµ sö dông tµi liÖu ®· cã TËn dông c¸c tµi liÖu ®· ®o vÏ cho c«ng tr×nh tõ lóc lËp c¸c giai ®o¹n

thiÕt kÕ ®Õn trong qu¸ tr×nh sö dông. Ph©n tÝch, ®¸nh gi¸ nh­ §iÒu III.3.1.2

b. Bæ sung hoÆc ®o míi Tu©n theo quy ®Þnh bæ sung vµ ®o míi tµi liÖu ®Þa h×nh ë §iÒu 3 vµ 4

trong III.3.1.2

3

2. C«ng tr×nh míi x©y dùng a. DiÖn tÝch cÇn ®o vÏ cho khu h­ëng lîi DiÖn tÝch cÇn ®o vÏ cho khu h­ëng lîi phô thuéc vµo ®é dèc ®Þa h×nh vµ møc ®é phøc t¹p cña ®Þa vËt nh­: mËt ®é c¸c c«ng tr×nh x©y dùng c«ng nghiÖp vµ d©n dông, mËt ®é d©n c­, h×nh th¸i d©n c­, kÌm theo c¸c khu vùc mang tÝn ng­ìng ®Þa ph­¬ng nh­ khu di tÝch lÞch sö, khu l¨ng tÈm, mé liÖt sü, b·i tha ma… Qua thùc tÕ, c¸c diÖn tÝch ®o vÏ nhiÒu h¬n diÖn tÝch h­ëng lîi mét hÖ sè K, quy ®Þnh nh­ sau:

- Vïng b»ng ph¼ng cã ®é dèc

 6º, d©n c­ trung b×nh, hÖ sè

, khu d©n c­ cã mËt ®é trung b×nh, hÖ sè ®o vÏ t¨ng víi K = 1,2  1,3 lÇn diÖn tÝch khu h­ëng lîi. Khi cã d©n c­ dµy ®Æc, nhiÒu c«ng tr×nh c«ng céng: K = 1,5 lÇn. - Vïng ®åi, nói thÊp, cã ®é dèc 3º <

K = 1,3  1,5 lÇn. NÕu d©n c­ ®«ng ®óc, cã nhiÒu c«ng tr×nh c«ng céng, K = 1,5  1,7 lÇn.

- Vïng nói vµ nói cao,  > 6º, d©n c­ th­a K = 1,5 lÇn. NÕu d©n c­ ®«ng ®óc, nhiÒu b¶n lµng, c«ng tr×nh c«ng céng ph¸t triÓn, hÖ sè K = 1,5  2 lÇn.

b. Tû lÖ b×nh ®å vµ kho¶ng cao ®Òu ®­êng b×nh ®é Tû lÖ b¶n ®å vµ kho¶ng cao ®Òu ®­êng b×nh ®é (h) khu h­ëng lîi phô

45

thuéc vµo diÖn tÝch vµ tÝnh phøc t¹p cña ®Þa h×nh. NguyÔn V¨n Thô Líp: Tr¾c §Þa B – K48

Tr­êng §¹i häc Má - §Þa ChÊt

§å ¸n tèt nghiÖp

3  6º th× kho¶ng cao ®Òu h = 5,0m.

- Khi diÖn tÝch F > 2000ha, tû lÖ ®o vÏ 1: 10.000 víi th× kho¶ng

3

cao ®Òu h = 2,0  2,5m, víi 3º <

- Khi diÖn tÝch 500ha < F  2000ha ®o vÏ ë tû lÖ 1: 5000 víi

th×  6º ®o vÏ tû lÖ 1: 5000 víi kho¶ng cao

3

kho¶ng cao ®Òu h = 1,0m, nÕu 3º < ®Òu 2,0m.

- Khi diÖn tÝch 200ha < F  500ha ®o vÏ ë tû lÖ 1: 2000 víi th×

 6º th× h = 1,0m.

3

kho¶ng cao ®Òu h = 0,5m, nÕu 3º <

- Khi diÖn tÝch F  200ha ®o vÏ ë tû lÖ 1: 1000 víi th× kho¶ng

 6º th× h = 1,0m.

cao ®Òu h = 0,5m, nÕu 3º <

III.3.2.5. §o vÏ b¶n ®å ®Þa h×nh c«ng tr×nh ®Çu mèi 1. C«ng tr×nh ®ang vËn hµnh - TËn dông c¸c tµi liÖu ®Þa h×nh ®· ®o vÏ trong qu¸ tr×nh khai th¸c vËn

hµnh c«ng tr×nh.

- NÕu cÇn ®o míi, cã nh÷ng néi dung sau: + §o b¶n ®å tû lÖ tõ 1: 500  1: 1000 tuyÕn ®Ëp chÝnh, phô, trµn, cèng víi ph¹m vi theo yªu cÇu cña chñ nhiÖm ®å ¸n ®­îc chñ nhiÖm ®Çu t­ phª duyÖt, ®¶m b¶o chÊt l­îng thiÕt kÕ c¬ së.

+ Khèng chÕ l­íi mÆt b»ng phôc vô ®o vÏ b¶n ®å lµ cÊp 1 hoÆc cÊp 2 (gi¶i tÝch 1, gi¶i tÝch 2 hoÆc ®­êng chuyÒn cÊp 1, cÊp 2), nèi víi hÖ thèng mèc khèng chÕ ®· x©y dùng hoÆc nèi víi hÖ to¹ ®é quèc gia.

+ Khèng chÕ cao ®é lµ thuû chuÈn h¹ng IV, kü thuËt, g¾n kÕt vµo hÖ thèng ®· x©y dùng c«ng tr×nh hoÆc nèi víi hÖ quèc gia theo yªu cÇu cña dù ¸n.

2. C«ng tr×nh míi x©y dùng DiÖn tÝch ®o vÏ c«ng tr×nh ®Çu mèi: ph¶i ®ñ diÖn tÝch bè trÝ c¸c ph­¬ng ¸n vÒ c«ng tr×nh ®Çu mèi, t­¬ng quan gi÷a chóng víi ®Þa h×nh, ®Þa vËt xung quanh vµ c¸c c«ng tr×nh liªn quan. 3. Tû lÖ ®o vÏ b¶n ®å Tû lÖ b¶n ®å phô thuéc vµo cÊp c«ng tr×nh vµ ®é dèc ®Þa h×nh ®¹i diÖn

6

cho ®Þa h×nh khu ®Çu mèi.

- Khi c«ng tr×nh cÊp 1, 2, 3 ®o b¶n ®å tõ 1: 1000, 1: 2000 víi ®é dèc < 10º, ®o b¶n vµ kho¶ng cao ®Òu h = 1,0m vµ 2,0m, víi ®é dèc 10 ®å 1: 1000, 1: 2000 vµ kho¶ng cao ®Òu h = 0,5m vµ 1,0m.

46

NguyÔn V¨n Thô Líp: Tr¾c §Þa B – K48

Tr­êng §¹i häc Má - §Þa ChÊt

§å ¸n tèt nghiÖp

6

10 h = 0,5m.

- Khi c«ng tr×nh cÊp 4, 5 ®o b¶n ®å tû lÖ 1: 500 vµ 1: 1000 víi ®é dèc < 10º, kho¶ng cao ®Òu vµ kho¶ng cao ®Òu h = 1,0m, víi ®é dèc

III.3.3. Thµnh phÇn, khèi l­îng kh¶o s¸t ®Þa h×nh giai ®o¹n thiÕt

kÕ kü thuËt

III.3.3.1. Yªu cÇu tµi liÖu BiÓu diÔn chi tiÕt c¸c yÕu tè ®Þa h×nh, ®Þa vËt khu ®Çu mèi, hÖ thèng

kªnh, ®­êng qu¶n lý thi c«ng, c¸c c«ng tr×nh trªn kªnh, trªn ®­êng…

Theo c¸c tû lÖ quy ®Þnh cña b¶n ®å, mÆt c¾t vµ c¸c néi dung kh¸c cña

®Þa h×nh ®Ó ®¸p øng nh÷ng yªu cÇu sau:

- X¸c ®Þnh chÝnh x¸c ®­îc c¸c h¹ng môc c«ng tr×nh, quy m« c«ng tr×nh

qua c¸c ph­¬ng ¸n so chän, dÉn ®Õn ph­¬ng ¸n chän.

- X¸c ®Þnh ®­îc kÕt cÊu c«ng tr×nh, gi¶i ph¸p thi c«ng c«ng tr×nh. - X¸c ®Þnh t­¬ng ®èi chÝnh x¸c khèi l­îng, tæng dù to¸n c«ng tr×nh. - TËn dông, kÕ thõa chän läc c¸c tµi liÖu cña giai ®o¹n tr­íc, ®¶m b¶o

chÝnh x¸c vµ thèng nhÊt cña c¸c lo¹i tµi liÖu ®Þa h×nh.

III.3.3.2. L­íi khèng chÕ mÆt b»ng 1. Ph¹m vi x©y dùng l­íi L­íi khèng chÕ mÆt b»ng giai ®o¹n nµy chØ x©y dùng cho ®o vÏ b¶n ®å, mÆt c¾t… ph¹m vi nhá theo ph­¬ng ¸n so chän nh­ c¸c tuyÕn ®Çu mèi, c¸c c«ng tr×nh trªn kªnh, ®­êng, c¸c më vËt liÖu cÊp…

2. CÊp khèng chÕ - X©y dùng c¸c l­íi cÊp 1, cÊp 2, nèi víi l­íi khèng chÕ h¹ng 4 cÊp 1

cña giai ®o¹n dù ¸n ®Çu t­ theo quy ®Þnh sau:

+ Khi diÖn tÝch khu ®o F  1km2 x©y dùng l­íi cÊp 1, cÊp 2 (gi¶i tÝch

cÊp 1, 2, ®­êng chuyÒn cÊp 1, 2).

+ Khi diÖn tÝch khu ®o F < 1km2 chØ x©y dùng l­íi cÊp 2 (gi¶i tÝch 2,

®­êng chuyÒn cÊp 2).

III.3.3.3. L­íi khèng chÕ ®é cao - X¸c ®Þnh cao ®é theo tuyÕn thuû chuÈn h¹ng III cho c¸c ®iÓm tim tuyÕn c«ng tr×nh ®Çu mèi cÊp 1, 2, 3, ®Ëp bªt«ng (träng lùc, vßm…) vµ cho tuyÕn kªnh, tuyÕn dÉn cã ®é dèc i  1/10.000.

- X¸c ®Þnh cao ®é theo tuyÕn thuû chuÈn h¹ng IV cho c¸c ®iÓm tim tuyÕn c«ng tr×nh ®Çu mèi cÊp 4, 5 vµ cho tuyÕn kªnh cã ®é dèc i > 1/10.000 vµ

47

NguyÔn V¨n Thô Líp: Tr¾c §Þa B – K48

Tr­êng §¹i häc Má - §Þa ChÊt

§å ¸n tèt nghiÖp

c¸c c«ng tr×nh trªn kªnh hoÆc c¸c c«ng tr×nh trªn tuyÕn ®­êng qu¶n lý thi c«ng cã yªu cÇu cao ®é h¹ng IV nh­ c¸c cÇu, cèng cã träng t¶i tõ 10 tÊn trë lªn, cho c¸c ®iÓm vÕt lò.

- X¸c ®Þnh cao ®é theo tuyÕn thuû chuÈn kü thuËt cho c¸c ®iÓm tim tuyÕn ®­êng qu¶n lý thi c«ng, cho c¸c ®iÓm tr¹m m¸y phôc vô ®o vÏ, cho c¸c hè khoan ®µo…

III.3.3.4. B¶n ®å ®Þa h×nh ®Çu mèi 1. Møc ®é ®o vÏ - TËn dông tµi liÖu ®· ®o qua giai ®o¹n dù ¸n ®Çu t­. - NÕu tµi liÖu ®· ®o qu¸ h¹n thêi gian, cã nhiÒu thay ®æi vÒ ®Þa h×nh, ®Þa vËt, ph¶i bæ sung hoÆc ®o míi tu©n theo néi dung ë ®iÓm b phÇn 2 trong III.3.1.2 vµ phÇn 4 trong III.3.1.2

2. Ph¹m vi ®o vÏ Ph¹m vi ®o vÏ phô thuéc vµo c¸c ph­¬ng ¸n thiÕt kÕ so chän, th«ng b»ng 1,2- 1,5 lÇn ®é réng lín nhÊt cña ch©n c«ng tr×nh dù kiÕn, bao gåm c¶ phÇn bè trÝ mÆt b»ng c«ng tr×nh, c«ng tr×nh dÉn dßng thi c«ng.

3. Tû lÖ ®o vÏ Giai ®o¹n nµy b¶n ®å ®­îc vÏ víi tû lÖ ®­îc vÏ to h¬n 1 cÊp so víi giai ®o¹n dù ¸n ®Çu t­. VÝ dô giai ®o¹n dù ¸n ®Çu t­ , khu ®Çu mèi ®o b¶n ®å 1: 1000 th× giai ®o¹n nµy ®o b¶n ®å 1: 500 trong ph¹m vi hÑp h¬n cña c¸c ph­¬ng ¸n so chän.

III.3.3.5. X¸c ®Þnh tim tuyÕn c«ng tr×nh 1. Ph¹m vi x¸c ®Þnh - C¸c tim tuyÕn c«ng tr×nh ®Çu mèi: TuyÕn ®Ëp chÝnh, ®Ëp phô, ®Ëp trµn

vµ cèng.

- C¸c ®iÓm tim tuyÕn kªnh chÝnh víi mäi l­u l­îng. - C¸c ®iÓm tim tuyÕn kªnh nh¸nh cã l­u l­îng Q  0,5m3/s. - C¸c ®iÓm tim tuyÕn ®­êng qu¶n lý vµ thi c«ng. - C¸c ®iÓm tim cò, kªnh nh¸nh cã Q< 0,5 m3/s, ®­îc x¸c ®Þnh cïng víi

viÖc ®o c¾t däc kªnh.

2. Khèi l­îng c¸c ®iÓm tim tuyÕn - TuyÕn ®Ëp: §iÓm ®Çu tr¸i, ph¶i vµ c¸c ®iÓm ngoÆt. - TuyÕn trµn: ®iÓm th­îng l­u, h¹ l­u, ®iÓm giao nhau gi÷a ng­ìng

trµn, tuyÕn ®Ëp vµ c¸c ®iÓm ngoÆt.

48

NguyÔn V¨n Thô Líp: Tr¾c §Þa B – K48

Tr­êng §¹i häc Má - §Þa ChÊt

§å ¸n tèt nghiÖp

- TuyÕn cèng: ®iÓm th­îng, h¹, giao nhau víi ®Ëp vµ c¸c ®iÓm ngoÆt

(nÕu cã).

- Xiph«ng, cÇu m¸ng: ®iÓm ®Çu, cuèi vµ c¸c ®iÓm ngoÆt. - Tr¹m b¬m: theo tim däc vµ c¸c ®iÓm ngoÆt. - TuyÕn kªnh, tuyÕn ®­êng èng, ®­êng thi c«ng, qu¶n lý: ®iÓm ®Çu

(K0), cuèi (Kc), c¸c ®iÓm ngoÆt Si.

- C¸c c«ng tr×nh trªn kªnh: ®iÓm ®Çu, cuèi vµ c¸c ®iÓm ngoÆt. III.3.4. Thµnh phÇn, khèi l­îng kh¶o s¸t ®Þa h×nh giai ®o¹n b¶n vÏ

thi c«ng

III.3.4.1. Yªu cÇu tµi liÖu ®Þa h×nh - TËn dông tµi liÖu giai ®o¹n thiÕt kÕ kü thuËt. - Ph¶i thÓ hiÖn chÝnh x¸c vÒ kÝch th­íc vµ cao ®é c¸c néi dung ®Þa h×nh

phôc vô tÝnh khèi l­îng vµ qu¸ tr×nh theo dâi thi c«ng sau nµy. III.3.4.2. X¸c ®Þnh hÖ thèng mèc tim tuyÕn vµ kh«i phôc - NÕu chuyÓn sang giai ®o¹n b¶n vÏ thi c«ng, tuyÕn chän kh«ng thay ®æi so víi tuyÕn chän ë giai ®o¹n thiÕt kÕ kü thuËt th× tËn dông toµn bé c¸c mèc tim tuyÕn c«ng tr×nh ®· x©y dùng. NÕu tuyÕn thi c«ng thay ®æi (do nhiÒu nguyªn nh©n), ph¶i x¸c ®Þnh tim tuyÕn nh­ quy ®Þnh ë ®iÒu 2 trong III.3.3.5 trong giai ®o¹n thiÕt kÕ kü thuËt.

- §iÓm kh«i phôc cña tim tuyÕn. + TÊt c¶ c¸c ®iÓm tim c«ng tr×nh (®Çu mèi, hÖ thèng kªnh, xiph«ng, tr¹m b¬m, tuyÕn n¨ng l­îng, nhµ m¸y) ®Òu cã 2 ®iÓm phôc håi, c¸ch xa tim c«ng tr×nh sao cho gi÷ ®­îc æn ®Þnh, kh«ng xª dÞch, ®Ó phôc vô tèt thi c«ng sau nµy. Mèc ®óc 15x15x60cm, kh¾c tªn PH1S1, PH2S1 (S1 lµ mèc tim).

+ NÕu mèc tim cña c¸c c«ng tr×nh cÊp ®Æc biÖt, cÊp 1, ph¶i cã 3 mèc ®Ó

x¸c ®Þnh l¹i tim cho chÝnh x¸c.

III.3.4.3. HÖ thèng mèc theo dâi thi c«ng 1. Ph¹m vi øng dông - C«ng tr×nh x©y dùng cÊp ®Æc biÖt, cÊp 1, cÊp 2 ph¶i x©y dùng mèc

theo dâi thi c«ng.

- C¸c c«ng tr×nh cÊp 3, 4, 5, hÖ thèng mèc theo dâi thi c«ng lµ mèc tim tuyÕn, mèc phôc håi vµ hÖ thèng mèc khèng chÕ khu vùc. Kh«ng cÇn x©y dùng hÖ thèng mèc theo dâi thi c«ng. 2. §é chÝnh x¸c vµ mËt ®é ®iÓm

49

NguyÔn V¨n Thô Líp: Tr¾c §Þa B – K48

Tr­êng §¹i häc Má - §Þa ChÊt

§å ¸n tèt nghiÖp

- §é chÝnh x¸c lµ l­íi h¹ng 4: Tam gi¸c h¹ng 4 hoÆc ®­êng chuyÒn

h¹ng 4, thuû chuÈn h¹ng 4. - MËt ®é ®iÓm: + Mçi khu vùc ®Çu mèi, tèi thiÓu ph¶i cã 3 mèc theo dâi thi c«ng. + NÕu khu vùc kÐo dµi, trung b×nh 300m  500m cã 1 mèc theo dâi thi

c«ng.

3. H×nh thøc mèc - C«ng tr×nh cÊp ®Æc biÖt, cÊp 1 ph¶i x©y dùng mèc d¹ng cè ®Þnh, cã

®Þnh t©m b¾t buéc. KÝch th­íc cã thiÕt kÕ riªng theo tõng tr­êng hîp cô thÓ.

- C«ng tr×nh cÊp 2 cã thÓ ®Þnh t©m qua gi¸ 3 ch©n víi kÝnh lóp ®Þnh t©m

víi ®é chÝnh x¸c ®Õn 1mm. Mèc cã kÝch th­íc: lâi lµ cét bª t«ng 20x20x60cm, tr¸t ngoµi 20x20x20cm, ®¶m b¶o æn ®Þnh suèt qóa tr×nh thi c«ng.

4. HÖ thèng mèc x¸c ®Þnh ranh giíi gi¶i phãng mÆt b»ng - Ph¶i x¸c ®Þnh ranh giíi ngËp lôt lßng hå, ranh giíi giíi h¹n biªn c«ng

tr×nh ®Çu mèi, c«ng tr×nh trªn kªnh vµ biªn kªnh, biªn ®­êng thi c«ng, biªn c¸c c«ng tr×nh trªn kªnh, ®­êng… phôc vô gi¶i phãng mÆt b»ng, lËp kinh phÝ ®Òn bï.

- §é chÝnh x¸c mÆt b»ng x¸c ®Þnh theo ®é chÝnh x¸c ®­êng chuyÒn cÊp

2.

- §é chÝnh x¸c cao ®é x¸c ®Þnh theo thuû chuÈn kü thuËt. - KÝch th­íc mèc lµ cét bªt«ng 12x12x60cm, cã ghi tªn b»ng s¬n trªn

cét mèc.

5. Khèng chÕ l­íi mÆt b»ng, ®é cao - Khi cã diÖn tÝch ®o vÏ bæ sung cho c¸c ph­¬ng ¸n chän, diÖn tÝch nhá,

chØ tiÕn hµnh x©y dùng c¸c tuyÕn khèng chÕ mÆt b»ng cÊp 2 nh­: ®­êng chuyÒn cÊp 2, gi¶i tÝch cÊp 2.

- C¸c tuyÕn thuû chuÈn ®Ó khèng chÕ ®é cao bæ sung víi ®é chÝnh x¸c h¹ng 4 cho c¸c ®iÓm tim tuyÕn, ®iÓm phôc håi vµ ®iÓm theo dâi thi c«ng. Thuû chuÈn kü thuËt cho c¸c ®iÓm ®Æt m¸y ®o vÏ, c¸c ®iÓm mÆt c¾t…

6. §o vÏ b¶n ®å Khi chuyÓn sang giai ®o¹n b¶n vÏ thi c«ng, sö dông b¶n ®å giai ®o¹n thiÕt kÕ kü thuËt. Khi cã tuyÕn chän thay ®æi, hoÆc më r«ng mÆt b»ng hoÆc cã

50

NguyÔn V¨n Thô Líp: Tr¾c §Þa B – K48

Tr­êng §¹i häc Má - §Þa ChÊt

§å ¸n tèt nghiÖp

má vËt liÖu ®Æc biÖt (100% cÊp A), ®o vÏ b¶n ®å tû lÖ lín tõ 1: 2000, 1: 1000 ®Õn 1: 500 víi kho¶ng cao ®Òu 1,0m, 0,5m.

III.3.5. Thµnh phÇn, khèi l­îng kh¶o s¸t ®Þa h×nh trong lËp b¸o c¸o

kinh tÕ kü thuËt

III.3.5.1. Yªu cÇu tµi liÖu ®Þa h×nh Nh÷ng c«ng tr×nh chØ cÇn lËp b¸o c¸o kinh tÕ kü thuËt lµ nh÷ng c«ng tr×nh cã quy m«, ph¹m vi kh¶o s¸t nhá, cã tæng møc ®Çu t­ hiÖn nay kh«ng qu¸ 7 tû. Do vËy c«ng t¸c kh¶o s¸t ®Þa h×nh chØ lËp cã mét giai ®o¹n, cÇn ph¶i ®¹t ®­îc nh÷ng yªu cÇu sau:

- Ph¶i cã tû lÖ thÝch hîp ®Ó x¸c ®Þnh ®­îc môc ®Ých, quy m« cña dù ¸n. - Ph¶i thÓ hiÖn ®­îc ®Çy ®ñ chi tiÕt vÒ kÝch th­íc vµ h×nh d¸ng cña khu

dù ¸n.

- §¸p øng yªu cÇu cho qu¸ tr×nh thi c«ng c«ng tr×nh sau nµy. III.3.5.2. Ph©n tÝch, ®¸nh gi¸ nh÷ng tµi liÖu ®· cã, tu©n theo ®iÒu 2 trong phÇn III.3.1.2 ®Ó tËn dông tèi ®a nh÷ng tµi liÖu ®· cã lËp ®­îc ph¹m vi lËp dù ¸n, ®Þnh ®­îc quy m« cña dù ¸n theo môc ®Ých ®· x¸c ®Þnh.

III.3.5.3. LËp tµi liÖu míi Ph¹m vi lËp tµi liÖu míi cña b¸o c¸o kinh tÕ kü thuËt nhá, trªn c¬ së x¸c ®Þnh ph¹m vi quy m« ë nh÷ng tµi liÖu thu thËp. Bëi vËy khèi l­îng ®o vÏ míi víi diÖn tÝch nhá ®é tin cËy mang tÝnh côc bé ë d¹ng l­íi cÊp 1, cÊp 2.

1. L­íi khèng chÕ mÆt b»ng X©y dùng l­íi ®­êng chuyÒn cÊp 1, gi¶i tÝch 1 khi diÖn tÝch ®o F  1km2. L­íi ®­êng chuyÒn cÊp 2, gi¶i tÝch 2 khi diÖn tÝch F < 1km2.

2. L­íi khèng chÕ ®é cao - Toµn khu vùc x©y dùng, tuyÕn thuû chuÈn h¹ng 4, nèi tõ c¸c ®iÓm thuû chuÈn h¹ng 3, h¹ng 2 quèc gia hoÆc khÐp kÝn tõ c¸c ®iÓm h¹ng 4 quèc gia (nÕu cã).

- TuyÕn thuû chuÈn kü thuËt x¸c ®Þnh cao ®é c¸c ®iÓm tr¹m, ®iÓm c¾t

däc vµ vÕt lò.

3. §o vÏ b¶n ®å khu dù ¸n - §o vÏ b¶n ®å khu dù ¸n ë tû lÖ 1: 2000  1: 1000 víi kho¶ng cao ®Òu

h = 1,0m  0,5m.

- §o vÏ b¶n ®å c¸c c«ng tr×nh nh­ ®Çu mèi c¸c c«ng tr×nh trªn kªnh, trªn tuyÕn ®­êng … ë tû lÖ 1: 500  1: 200 kho¶ng cao ®Òu h = 0,5m  0,25m.

51

NguyÔn V¨n Thô Líp: Tr¾c §Þa B – K48

Tr­êng §¹i häc Má - §Þa ChÊt

§å ¸n tèt nghiÖp

- §o vÏ b¶n ®å c¸c má vËt liÖu tõ 1: 1000  1: 200 theo yªu cÇu cña

chñ nhiÖm ®Þa chÊt.

III.4. §é chÝnh x¸c vµ ph¹m vi ¸p dông c¸c lo¹i tû lÖ

b¶n ®å ®Þa h×nh trong c¸c c«ng tr×nh thuû lîi – thuû

®iÖn

1. §é chÝnh x¸c c¸c lo¹i b¶n ®å ®Þa h×nh - C¸c lo¹i b¶n ®å ®Þa h×nh trong c¸c giai ®o¹n thiÕt kÕ cña dù ¸n c«ng

tr×nh thuû lîi – thuû ®iÖn, cã tû lÖ tõ 1: 10.000  1: 200.

- §é chÝnh x¸c mÆt b»ng vµ ®é cao ®­îc quy ®Þnh ë 96TCN43-90 vµ

96TCN-90 cña bé TN&MT vµ 14TCN141: 2005, cô thÓ nh­ sau:

+ Sai sè giíi h¹n vÞ trÝ cña l­íi khèng chÕ ®o vÏ sau khi b×nh sai so víi ®iÓm l­íi c¬ së gÇn nhÊt kh«ng v­ît qu¸ 0,2mm ë vïng quang ®·ng, 0,3mm ë vïng rËm r¹p theo tû lÖ b¶n ®å: nÕu tû lÖ b¶n ®å 1: 2000, sai sè cho phÐp 0,2x2.000 = 400mm = 0,4m.

+ Sai sè giíi h¹n cña ®iÓm khèng chÕ cao ®é phôc vô ®o vÏ, sau khi b×nh sai so víi ®iÓm khèng chÕ cao ®é gÇn nhÊt kh«ng v­ît qu¸ 1/5h ë vïng ®ång b»ng, 1/3h ë vïng nói (h lµ kho¶ng cao ®Òu ®­êng b×nh ®é).

+ Sai sè trung b×nh vÞ trÝ mÆt ph¼ng c¸c ®Þa vËt cè ®Þnh, so víi ®iÓm l­íi ®o vÏ gÇn nhÊt kh«ng qu¸ 0,5mm ë vïng ®ång b»ng, 0,7mm ë vïng nói theo tû lÖ b¶n ®å. Trong thµnh phè, khu c«ng nghiÖp, sai sè t­¬ng quan gi÷a c¸c ®Þa vËt  0,4mm theo tû lÖ b¶n ®å.

+ Sai sè trung ph­¬ng ®o vÏ d¸ng ®Êt ®Þa h×nh (sai sè cao ®é) thèng kª

 10% cã sai sè v­ît b¶ng d­íi ®©y 2 lÇn, coi nh­ ®¹t yªu cÇu.

ë b¶ng sau, phô thuéc vµo ®é dèc ®Þa h×nh ( ). NÕu sè l­îng ®iÓm kiÓm tra



§é dèc ®Þa h×nh Sai sè trung ph­¬ng ®o vÏ d¸ng ®Êt tÝnh theo kho¶ng cao ®Òu

b¶n ®å (h) 1:500 1/4 tõ 0º  2º 1:2000 1/4 1:5000 1/4 1:1000 1/4

tõ 2º  6º 1/3 1/3 1/3 1/3

 15º

1/3 tõ 6º  15º 1/2 1/2 1/3

1/2 1/2 1/2

52

NguyÔn V¨n Thô Líp: Tr¾c §Þa B – K48

Tr­êng §¹i häc Má - §Þa ChÊt

§å ¸n tèt nghiÖp

2. Ph¹m vi øng dông - B¶n ®å 1: 10.000, 1: 5.000 ®o vÏ cho lßng hå vµ khu t­íi. - B¶n ®å 1: 2.000, 1: 1.000 ®o vÏ cho lßng hå nhá, khu t­íi nhá, khu ®Çu mèi, b¨ng kªnh, b¨ng ®­êng. - B¶n ®å 1: 500, 1: 200 ®o vÏ cho vïng tuyÕn ®Ëp quy m« nhá, c¸c vÞ trÝ c«ng tr×nh trªn kªnh, ®­êng, tuyÕn ®­êng èng,nhµ m¸y.

Ch­¬ng IV

Thùc nghiÖm thiÕt kÕ l­íi khèng chÕ mÆt

b»ng vµ ®é cao phôc vô ®o vÏ b¶n ®å ®Þa h×nh tØ

lÖ 1: 1000 khu vùc…

IV.2. C¸c yªu cÇu vÒ thiÕt kÕ kü thuËt

IV.2.1. Lùa chän sè bËc ph¸t triÓn l­íi vµ ph­¬ng ¸n thiÕt kÕ l­íi Tæng diÖn tÝch khu ®o vÏ lµ 10km2, ®Þa h×nh t­¬ng ®èi phøc t¹p. Trªn khu ®o vÏ ®· cã 3 ®iÓm tam gi¸c h¹ng III nhµ n­íc. Dùa vµo c¸c trang thiÕt bÞ hiÖn cã cña ®¬n vÞ s¶n suÊt vµ ph­¬ng ph¸p thµnh lËp b¶n ®å b»ng ®o vÏ trùc tiÕp thùc ®Þa, chóng t«i ®­a ra ph­¬ng ¸n thiÕt kÕ l­íi nh­ sau:

- L­íi bËc 1 ®­îc x©y dùng lµ l­íi GPS, t­¬ng ®­¬ng l­íi ®­êng chuyÒn cÊp 1. L­íi gåm 6 ®iÓm míi ®­îc thµnh lËp trªn c¬ së 3 ®iÓm tam gi¸c h¹ng III nhµ n­íc, t¹o thµnh 9 tam gi¸c nh­ h×nh (IV.1). To¹ ®é c¸c ®iÓm trong l­íi sÏ ®­îc x¸c ®Þnh theo ph­¬ng ph¸p ®o GPS t­¬ng ®èi, sö dông 3 m¸y thu GPS ®Æt ®ång thêi t¹i c¸c ®iÓm ®· biÕt to¹ ®é vµ c¸c ®iÓm cÇn x¸c ®Þnh. KÕt qu¶ tÝnh to¸n b×nh sai l­íi sÏ cho ta to¹ ®é 6 ®iÓm míi theo to¹ ®é nhµ n­íc cña c¸c ®iÓm gèc (c¸c ®iÓm tam gi¸c h¹ng III).

- C¸c ®iÓm trong l­íi GPS thùc tÕ kh«ng cÇn th«ng h­íng. Nh­ng lµm c¬ së cho ph¸t triÓn c¸c bËc l­íi t¨ng dµy tiÕp theo, chóng t«i bè trÝ 6 ®iÓm míi vµ 3 ®iÓm gèc t¹o thµnh 3 cÆp ®iÓm th«ng h­íng víi nhau. §ã lµ: GPS-01 – GPS-02

C¸c cÆp ®iÓm th«ng h­íng nµy ®ãng vai trß lµ c¸c h­íng cã ph­¬ng vÞ

gèc ®Ó ph¸t triÓn l­íi t¨ng dµy c¸c bËc tiÕp theo.

53

NguyÔn V¨n Thô Líp: Tr¾c §Þa B – K48

Tr­êng §¹i häc Má - §Þa ChÊt

§å ¸n tèt nghiÖp

- L­íi bËc 2 ®­îc thiÕt kÕ lµ l­íi ®­êng chuyÒn cÊp 2 tùa trªn c¸c ®iÓm cña l­íi khèng chÕ bËc 1, t¹o thµnh c¸c vßng ®a gi¸c khÐp kÝn cã nhiÒu ®iÓm nót.

C¸c ®iÓm cña l­íi ®­êng chuyÒn ®­îc bè trÝ thuËn tiÖn cho c«ng t¸c ®o

vÏ, ®¶m b¶o ®ñ mËt ®é ®iÓm phôc vô cho ®o vÏ b¶n ®å ®Þa h×nh tØ lÖ 1: 1000.

IV.2.2. ChØ tiªu kü thuËt cña l­íi ®­êng chuyÒn

2.ChØ tiªu kü thuËt cña l­íi ®­êng chuyÒn kinh vÜ

STT §­êng chuyÒn kinh vÜ

C¸c chØ tiªu kü thuËt

Khi thµnh lËp l­íi khèng chÕ mÆt b»ng phôc vô ®o vÏ b¶n ®å ®Þa h×nh tØ lÖ lín cÇn ph¶i ®¶m b¶o nh÷ng yªu cÇu quy ph¹m nªu trªn. Tuy nhiªn trong ®iÒu kiÖn m¸y mãc trang thiÕt bÞ hiÖn ®¹i, ®Æc biÖt lµ trong tr­êng hîp l­íi ®­îc ®o ®¹c b»ng m¸y toµn ®¹c ®iÖn tö cã kh¶ n¨ng ®o kho¶ng c¸ch xa h¬n víi ®é chÝnh x¸c cao h¬n, nh÷ng chØ tiªu vÒ chiÒu dµi c¹nh cña c¸c bËc khèng chÕ sÏ ®­îc níi réng h¬n so víi nh÷ng quy ®Þnh ®· nªu trong quy ph¹m.

IV.2.3. ­íc tÝnh ®é chÝnh x¸c c¸c bËc l­íi Theo quy ph¹m ®o vÏ b¶n ®å ®Þa h×nh tØ lÖ lín, sai sè vÞ trÝ ®iÓm cña l­íi khèng chÕ ®o vÏ so víi ®iÓm khèng chÕ cÊp gÇn nhÊt kh«ng ®­îc v­ît qu¸ 0,2mm.MB§. Khi thµnh lËp b¶n ®å ®Þa h×nh tØ lÖ 1: 1000, ta cã sai sè giíi h¹n vÞ trÝ ®iÓm cña l­íi khèng chÕ ®o vÏ lµ:

MP  0,2.1000 = (cm)

Chän hÖ sè suy gi¶m ®é chÝnh x¸c K= 2, theo c«ng thøc (II- 7) ta cã: - Sai sè trung ph­¬ng vÞ trÝ ®iÓm cÊp khèng chÕ bËc 1: 2,2cm - Sai sè trung ph­¬ng vÞ trÝ ®iÓm cÊp khèng chÕ bËc 2: 4,4cm - Sai sè trung ph­¬ng vÞ trÝ ®iÓm cÊp khèng chÕ bËc 3: 8,8cm IV.2.4. TÝnh sè l­îng ®iÓm khèng chÕ c¸c cÊp

54

NguyÔn V¨n Thô Líp: Tr¾c §Þa B – K48

Tr­êng §¹i häc Má - §Þa ChÊt

§å ¸n tèt nghiÖp

N . ¸p dông nh÷ng c«ng thøc trong phÇn II.1.2, ta cã: - Tæng sè ®iÓm cÇn cã trªn khu ®o vÏ lµ:

N

288







Gäi sè ®iÓm tam gi¸c h¹ng III cã trªn khu ®o lµ NIII = 3 ®iÓm; Sè ®iÓm GPS lËp trªn khu ®o N1= 6 ®iÓm. Gäi sè ®iÓm cÇn thµnh lËp cña ®­êng chuyÒn cÊp 2 lµ N2, chiÒu dµi trung b×nh c¹nh cña ®­êng chuyÒn cÊp 2 lµ S2 = 0,3km; Sè ®iÓm cÇn thµnh lËp cña l­íi ®­êng chuyÒn kinh vÜ lµ N3, chiÒu dµi trung b×nh c¹nh cña ®­êng chuyÒn kinh vÜ lµ S3 = 0,2km; Tæng sè ®iÓm trªn khu ®o vÏ lµ



2

F P

F .87,0 S

10 2,0.87,0

2 3

®iÓm

- Tæng sè ®iÓm cña l­íi tam gi¸c h¹ng III, ®iÓm GPS vµ ®­êng chuyÒn

128









cÊp 2 lµ:

N III

2,1,

2

F P

F .87,0 S

10 3,0.87,0

2 2

®iÓm

Trªn khu ®o ®· cã 3 ®iÓm tam gi¸c h¹ng III, 6 ®iÓm GPS; Nh­ vËy tæng

sè ®iÓm cña l­íi ®­êng chuyÒn cÊp 2 cÇn thµnh lËp lµ:

N2 = NIII,1,2 – NIII – N1 = 128-3-6 = 119 ®iÓm

N



- Sè ®iÓm cña ®­êng chuyÒn kinh vÜ cÇn thµnh lËp lµ:

IIIN

2,1,



288 – 128 = 160 ®iÓm N3 =

- Tãm l¹i:

+ Sè ®iÓm GPS lËp trªn khu ®o lµ 6 ®iÓm + Sè ®iÓm míi cÇn thµnh lËp cña l­íi ®­êng chuyÒn cÊp II lµ

119 ®iÓm

+ Sè ®iÓm míi cÇn thµnh lËp cña l­íi ®­êng chuyÒn kinh vÜ

lµ 160 ®iÓm

IV.4. tæ chøc ®o ®¹c

IV.4.2. §o ®¹c l­íi ®­êng chuyÒn

1. §o gãc trong l­íi ®­êng chuyÒn L­íi bËc 2 vµ l­íi ®o vÏ ®­îc thiÕt kÕ lµ l­íi ®­êng chuyÒn cÊp 2 vµ l­íi ®­êng chuyÒn kinh vÜ. C¸c gãc trong hai l­íi ®­êng chuyÒn nµy ®­îc ®o b»ng m¸y toµn ®¹c ®iÖn tö GPT-2009 cã s½n cña ®¬n vÞ, m¸y cã ®é chÝnh x¸c ®o gãc lµ 9", ®é chÝnh x¸c ®o c¹nh lµ  (3+2.Di)mm.

T¹i c¸c tr¹m ®o cã 2 h­íng th× ®o theo ph­¬ng ph¸p ®o gãc ®¬n, cßn ë c¸c tr¹m m¸y cã tõ 3 h­íng trë lªn tiÕn hµnh ®o theo ph­¬ng ph¸p toµn vßng.

55

NguyÔn V¨n Thô Líp: Tr¾c §Þa B – K48

Tr­êng §¹i häc Má - §Þa ChÊt

§å ¸n tèt nghiÖp

Sè lÇn ®o ®­îc quy ®Þnh theo quy ph¹m ®o vÏ b¶n ®å tØ lÖ lín cña Côc b¶n ®å, xuÊt b¶n n¨m 1990.

Tr­íc khi tiÕn hµnh ®o t¹i mçi tr¹m m¸y, cÇn kiÓm tra, kiÓm nghiÖm m¸y, ­íc tÝnh sè vßng ®o gãc t¹i mét tr¹m m¸y, c¸c h¹n sai ®o ®¹c theo c¸c môc ®· quy ®Þnh trong quy ph¹m.

)

(5

m

2 v 

2 m 0 2

n



- ­íc tÝnh sè vßng ®o gãc cña ®­êng chuyÒn:

2 m

(III-6)

m : sai sè trung ph­¬ng ®o gãc theo cÊp h¹ng

0m : sai sè ®äc sè



vm : sai sè trung ph­¬ng b¾t môc tiªu;

mv

 06  V

Trong ®ã:

vm

06  30

Víi c¸c m¸y toµn ®¹c ®iÖn tö GTS-2009, cã: ; m0 = 2,5" th× sè

2

2(5

25,1

n



2 )5,2 2

 10

vßng ®o gãc t¹i mçi tr¹m m¸y lµ:

VËy l­íi ®­êng chuyÒn cÊp 2 ®­îc ®o 2 vßng ®o, ë mçi vßng ®o, sè ®Æt





bµn ®é ®­îc tÝnh theo c«ng thøc:

180 n

(III-7)

2. §o c¹nh trong l­íi ®­êng chuyÒn C¹nh trong l­íi ®­êng chuyÒn cÊp 2 ®­îc ®o b»ng m¸y toµn ®¹c ®iÖn tö GTS-2009, ®é chÝnh x¸c ®o c¹nh lµ  (3+2.D)mm. C¹nh ®­îc ®o Ýt nhÊt 2 lÇn, chªnh lÖch gi÷a c¸c lÇn ®o kh«ng lín h¬n 1:2500 ®é dµi c¹nh.

Khi ®o c¹nh b»ng m¸y toµn ®¹c ®iÖn tö, ®Ó gi¶m ¶nh h­ëng cña nhiÖt

®é vµ ®é Èm cÇn ph¶i ¸p dông mét sè biÖn ph¸p sau:

- Chän thêi gian ®o thÝch hîp, nªn ®o dµi vµo ngµy r©m m¸t, trong ®iÒu

kiÖn nhiÖt ®é t­¬ng ®èi æn ®Þnh.

- C¹nh ®¸y cña l­íi tam gi¸c nÕu chän trªn c¸c nãc nhµ th× nªn chän

c¸c ®iÓm cña c¹nh ®¸y ë nh÷ng nãc nhµ thÊp.

- Chän m¸y ®o thÝch hîp ®Ó ®¶m b¶o ®é chÝnh x¸c.

56

NguyÔn V¨n Thô Líp: Tr¾c §Þa B – K48

Tr­êng §¹i häc Má - §Þa ChÊt

§å ¸n tèt nghiÖp

IV.4.3. Tiªu mèc trong x©y dùng l­íi tr¾c ®Þa

1. Mèc tr¾c ®Þa VÞ trÝ thùc tÕ vµ to¹ ®é ®iÓm tr¾c ®Þa ®­îc ®¸nh dÊu b»ng mèc tr¾c ®Þa. Mèc tr¾c ®Þa lµ nh÷ng khèi bª t«ng ch¾c ch¾n cã kÝch th­íc to nhá tuú theo cÊp h¹ng. PhÇn quan träng nhÊt lµ dÊu mèc b»ng sø hoÆc b»ng kim lo¹i cã ghi tªn ®iÓm, sè hiÖu ®iÓm, c¬ quan qu¶n lý …

C¸c mèc ®­îc ch«n d­íi mÆt ®Êt, cã n¾p b¶o vÖ vµ l¾p ®Æt theo quy

®Þnh cña quy ph¹m.

ViÖc ch«n mèc ®­îc tiÕn hµnh sau khi chän ®iÓm vµ dùng tiªu (nÕu ph¶i dùng tiªu) ®Ó ®iÒu chØnh cho t©m mèc, t©m bå ng¾m vµ t©m m¸y trïng nhau hoÆc lÖch nhau nhá nhÊt. 2. Tiªu tr¾c ®Þa Trong khi ®o trªn c¸c h­íng ng¾m cã thÓ gÆp rÊt nhiÒu ch­íng ng¹i vËt, mÆt kh¸c khi tia ng¾m dµi th× ¶nh h­ëng cña ®é cong tr¸i ®Êt rÊt ®¸ng kÓ. V× vËy muèn cã tÇm ng¾m th«ng suèt ta ph¶i x©y dùng c¸c cét tiªu.

D¹ng tiªu ng¾m phô thuéc vµo chiÒu cao cÇn thiÕt vµ kh¶ n¨ng cã ®­îc nguyªn vËt liÖu. Cã rÊt nhiÒu lo¹i cét tiªu c¬ b¶n nh­: tiªu ®¬n gi¶n, tiªu mét chãp, tiªu hai chãp… NÕu ®Þa h×nh cho phÐp ®Æt m¸y trªn gi¸ ba ch©n ®Ó ®o th× ë c¸c ®iÓm nµy chØ cÇn dùng c¸c cét tiªu ®¬n gi¶n ®Ó n©ng cao bå ng¾m.

C¸c lo¹i tiªu cè ®Þnh cã thÓ lµm b»ng gç hay b»ng thÐp. Ngoµi ra cßn cã thÓ dïng lo¹i cét thÐp di ®éng, khi cÇn ®o ta ®em c¸c cét tiªu ®Õn dùng ë c¸c ®iÓm tam gi¸c. Sau khi ®o xong sÏ ®em thao gì ®em ®i n¬i kh¸c.

Bå ng¾m lµ mét chi tiÕt quan träng cña tiªu ®o. Nã th­êng cã d¹ng h×nh trô g¾n trªn ®Ønh cét tiªu. KÝch th­íc cña h×nh trô phô thuéc vµo chiÒu dµi c¹nh tam gi¸c. C¹nh dµi th× bå ng¾m lín h¬n. §Ó ®o chÝnh x¸c ng­êi ta dïng lo¹i bå ng¾m “vi sai” cã th©n h×nh trô kh«ng ph¶i lµ khèi liÒn mµ do nhiÒu thanh gç ghÐp l¹i. C¸c thanh gç ph¶i ®­îc ghÐp thËt ®èi xøng vµ ®­îc s¬n hai mµu, nöa trªn s¬n mµu tr¾ng vµ nöa d­íi s¬n mµu ®á.

Khi dùng cét tiªu ph¶i ®¶m b¶o t©m bå ng¾m, t©m gi¸ m¸y kh«ng lÖch

khái t©m mèc qu¸ 3cm. C¸c cét cña gi¸ ngoµi kh«ng che khuÊt h­íng ng¾m.

X©y dùng cét tiªu lµ phÇn viÖc tèt rÊt nhiÒu c«ng søc vµ tiÒn cña khi lËp c¸c l­íi khèng chÕ tr¾c ®Þa theo ph­¬ng ph¸p truyÒn thèng, nã chiÕm tíi 70% chi phÝ gi¸ cho x©y dùng mét m¹ng l­íi tr¾c ®Þa. Ngµy nay víi sù ph¸t triÓn

57

NguyÔn V¨n Thô Líp: Tr¾c §Þa B – K48

Tr­êng §¹i häc Má - §Þa ChÊt

§å ¸n tèt nghiÖp

cña khoa häc kü thuËt, ®Æc biÖt lµ øng dông c«ng nghÖ GPS trong x©y dùng c¸c m¹ng l­íi tr¾c ®Þa th× chi phÝ nµy ®· gi¶m ®i rÊt nhiÒu.

KÕt luËn vµ kiÕn nghÞ

Trong c«ng cuéc x©y dùng vµ ph¸t triÓn cña ®Êt n­íc, ngµnh tr¾c ®Þa vµ cô thÓ lµ tr¾c ®Þa c«ng tr×nh ®· ®ãng gãp mét phÇn lín trong c«ng t¸c x©y dùng c¸c khu c«ng nghiÖp, d©n dông vµ thµnh phè. Víi néi dung ®Ò tµi t«i ®· nghiªn cøu kü vÒ c¸c ®Æc ®iÓm, c¸c nguyªn t¾c, c¸c ph­¬ng ph¸p thµnh lËp còng nh­ c¸c ph­¬ng ¸n lµm t¨ng ®é chÝnh x¸c cña l­íi khèng chÕ mÆt b»ng phôc vô x©y dùng c«ng tr×nh c«ng nghiÖp vµ d©n dông.

58

NguyÔn V¨n Thô Líp: Tr¾c §Þa B – K48

Tr­êng §¹i häc Má - §Þa ChÊt

§å ¸n tèt nghiÖp

Tõ nh÷ng kÕt qu¶ nghiªn cøu phÇn lý thuyÕt còng nh­ thùc nghiÖm trªn,

b­íc ®Çu t«i cã thÓ rót ra mét sè kÕt luËn vµ kiÕn nghÞ nh­ sau: 1. KÕt luËn:

- Khi l­íi tam gi¸c ®o gãc truyÒn thèng kÕt hîp víi viÖc ®o c¸c c¹nh t¹o thµnh l­íi tam gi¸c ®o gãc-c¹nh kÕt hîp th× ®é chÝnh x¸c cña tÊt c¶ c¸c yÕu tè trong l­íi ®Òu t¨ng lªn mét c¸ch râ rÖt.

- §èi víi l­íi ®­êng chuyÒn ®a gi¸c t¹o thµnh c¸c vßng khÐp, khi t¨ng thªm sè l­îng trÞ ®o c¹nh th× ®é chÝnh x¸c cña l­íi còng t¨ng t¨ng lªn ®¸ng kÓ. C¸c c¹nh ®­îc chän ®Ó tiÕn hµnh ®o thªm nªn chän c¸c c¹nh dµi.

- Khi t¨ng ®é chÝnh x¸c ®o ®¹c trong l­íi th× ®é chÝnh x¸c cña l­íi còng

t¨ng lªn rÊt râ rµng.

2. KiÕn nghÞ:

- ViÖc n©ng cao ®é chÝnh x¸c ®o ®¹c cña l­íi tr¾c ®Þa c«ng tr×nh b»ng c¸ch t¨ng thªm trÞ ®o c¹nh lµ mét gi¶i ®¬n gi¶n vµ cã tÝnh kh¶ thi. Bëi v× trong ®iÒu kiÖn hiÖn nay c¸c m¸y toµn ®¹c ®iÖn tö vµ c¸c m¸y ®o dµi ®iÖn quang ®­îc sö dông réng r·i vµ cã ®é chÝnh x¸c rÊt cao. Do vËy trong tr­êng hîp cÇn thiÕt, c¸c ®¬n vÞ s¶n xuÊt hoµn toµn cã thÓ ¸p dông gi¶i ph¸p nµy cho môc ®Ých n©ng cao ®é chÝnh x¸c cña l­íi tr¾c ®Þa c«ng tr×nh.

m

:

3





- KÕt hîp víi gi¶i ph¸p t¨ng thªm trÞ ®o c¹nh ®Ó n©ng cao ®é chÝnh x¸c cña l­íi th× viÖc t¨ng thªm ®é chÝnh x¸c ®o ®¹c còng lµ mét biÖn ph¸p rÊt kh¶ thi. Bëi v× ®iÒu kiÖn m¸y mãc vµ dông cô ®o ®¹c hiÖn nay cã ®é chÝnh x¸c cao vµ ®· ®­îc sö dông réng r·i, tuy nhiªn còng cÇn ph¶i quan t©m ®Õn mèi quan hÖ hîp lý gi÷a sai sè ®o gãc vµ ®o c¹nh trong

1 3

m S S

β ρ"

l­íi ®o gãc-c¹nh lµ: .

- §Ó ®¶m b¶o ®é chÝnh x¸c vµ tÝnh chÆt chÏ cña l­íi cÇn ¸p dông ph­¬ng ph¸p b×nh sai chÆt chÏ ®Ó x¸c ®Þnh vµ ®¸nh gi¸ ®é chÝnh x¸c c¸c yÕu tè trong l­íi. C«ng t¸c ­íc tÝnh vµ tÝnh to¸n b×nh sai l­íi hiÖn nay ®­îc thùc hiÖn mét c¸ch t­¬ng ®èi thuËn lîi nhê vµo c«ng nghÖ cña m¸y tÝnh, cã thÓ gi¶i ®­îc gi¶i ®­îc c¸c bµi to¸n víi nhiÒu Èn sè.

59

NguyÔn V¨n Thô Líp: Tr¾c §Þa B – K48

Tr­êng §¹i häc Má - §Þa ChÊt

§å ¸n tèt nghiÖp

Víi lßng biÕt ¬n s©u s¾c, mét lÇn n÷a em xin ch©n thµnh c¶m ¬n thÇy gi¸o ThS. Phan Hång TiÕn vµ c¸c thÇy c« gi¸o trong khoa Tr¾c ®Þa ®· h­íng dÉn em hoµn thµnh tèt ®å ¸n cña m×nh.

Do ®iÒu kiÖn tr×nh ®é vµ thêi gian cã h¹n nªn khi tr×nh bµy cßn cã h¹n chÕ vÒ néi dung vµ h×nh thøc. KÝnh mong nhËn ®­îc sù chØ b¶o cña quý thÇy c« vµ toµn thÓ c¸c b¹n.

Hµ Néi th¸ng 6 n¨m 2004

60

NguyÔn V¨n Thô Líp: Tr¾c §Þa B – K48

Tr­êng §¹i häc Má - §Þa ChÊt

§å ¸n tèt nghiÖp

Tµi liÖu tham kh¶o

1. Gi¸o tr×nh Tr¾c ®Þa c«ng tr×nh, chñ biªn Phan V¨n HiÕn

§¹i häc Má-§Þa chÊt Hµ néi, NXB Giao th«ng VËn t¶i – 2001.

2. Hoµng Näc Hµ, Tr­¬ng Quang HiÕu, C¬ së to¸n häc xö lý sè liÖu tr¾c ®Þa – §¹i häc Má - §Þa chÊt Hµ néi, NXB Giao th«ng VËn t¶i – 1999. 3. “ C«ng t¸c tr¾c ®Þa trong x©y dùng nhµ cao tÇng”

TS. Ng« V¨n Hîi – T¹p chÝ KHCN x©y dùng – sè 3/2003. 4. Bµi gi¶ng “B×nh sai l­íi”, ng­êi biªn so¹n TS, §Æng Nam Chinh. 5. Bµi gi¶ng “X©y dùng l­íi tr¾c ®Þa”, PGS – TS §çNgäc §­êng, Tr­êng §¹i häc Má - §Þa chÊt – 2000. 6. Tiªu chuÈn ViÖt nam (2003): C«ng t¸c tr¾c ®Þa trong x©y dùng -TCVN 3972– 85. 7. NguyÔn Träng San, §µo Quang HiÕu, §inh C«ng Hoµ (2002): Tr¾c ®Þa c¬ së, NXB x©y dùng, Hµ néi 8. Bµi gi¶ng “Tr¾c ®Þa c«ng tr×nh ®é chÝnh x¸c cao”, TS. NguyÔn Quang Th¾ng, §¹i häc Má - §Þa chÊt

61

NguyÔn V¨n Thô Líp: Tr¾c §Þa B – K48