VẤN ĐỀ - SỰ KIỆN <br />
<br />
Thị trường chứng khoán Việt Nam 2017con số, sự kiện và khuyến nghị<br />
Nguyễn Thanh Phương<br />
Ngày nhận: 02/01/2018 <br />
<br />
Ngày nhận bản sửa: 01/02/2018 <br />
<br />
Ngày duyệt đăng: 06/02/2018<br />
<br />
Thị trường chứng khoán (TTCK) có vai trò quan trọng đối với nền<br />
kinh tế mỗi nước, là kênh huy động vốn hữu hiệu cho Chính phủ và<br />
doanh nghiệp, cung cấp môi trường đầu tư cho các chủ thể tham gia<br />
và là phong vũ biểu phản ánh sức khỏe của nền kinh tế và doanh<br />
nghiệp. Sau hơn 17 năm hoạt động, TTCK Việt Nam đã có những<br />
bước phát triển vượt bậc và phát huy tốt chức năng và vai trò của<br />
mình. Năm 2017, trong bối cảnh tình hình kinh tế thế giới và trong<br />
nước có nhiều thuận lợi1, TTCK đã có bước tăng trưởng vượt bậc,<br />
được xem là một năm đáng nhớ đối với TTCK Việt Nam.<br />
Bài viết giới thiệu đôi nét về sự phát triển TTCK Việt Nam thời gian<br />
qua, các hạn chế và nguyên nhân cũng như đề xuất các khuyến nghị<br />
thúc đẩy sự phát triển TTCK.<br />
Từ khóa: thị trường chứng khoán, Việt Nam, năm 2017<br />
<br />
1. Phát triển thị trường chứng khoán Việt<br />
Nam<br />
<br />
về số lượng công ty niêm yết, số lượng cổ phiếu<br />
niêm yết bổ sung cũng như sự gia tăng của thị<br />
giá cổ phiếu đã giúp quy mô TTCK có sự tăng<br />
trưởng cao nhất kể từ khi TTCK Việt Nam hoạt<br />
động.<br />
Trong suốt thời kỳ từ 2000- 2005, vốn hóa<br />
TTCK chỉ đạt trên dưới 1% GDP, đến nay quy<br />
mô TTCK Việt Nam đã đạt gần 100% GDP.<br />
Trong đó, mức vốn hóa thị trường cổ phiếu<br />
đạt gần 3.360 nghìn tỷ đồng, tăng 73% so với<br />
cuối năm 2016, tương đương 74,6% GDP, vượt<br />
<br />
rong bối cảnh tình hình kinh tế,<br />
tài chính thế giới và trong nước<br />
dần phục hồi kể từ sau đợt khủng<br />
hoảng năm 2007-2008, nền kinh<br />
tế Việt Nam đã có sự tăng trưởng<br />
tốt, theo đó TTCK Việt Nam đã có những bước<br />
phát triển ấn tượng.<br />
Về quy mô vốn hóa thị trường: Với sự gia tăng<br />
<br />
Năm 2017, kinh tế thế giới tăng trưởng tốt ở mức 3,5%, tăng nhẹ so với mức 3,2% năm 2016 và tăng trưởng<br />
thương mại toàn cầu đạt mức 3,6%, cao hơn mức tăng 1,3% của năm 2016 (WTO), tăng trưởng GDP của Việt<br />
Nam năm 2017 đạt mức 6,8%, CPI được kiểm soát dưới mức mục tiêu 4%; kim ngạch xuất khẩu tiếp tục tăng<br />
mạnh; tỷ giá và thị trường ngoại hối ổn định; mặt bằng lãi suất được duy trì ở mức thấp; tín dụng được đẩy mạnh,<br />
hỗ trợ tích cực cho hoạt động sản xuất kinh doanh<br />
1<br />
<br />
© Học viện Ngân hàng<br />
ISSN 1859 - 011X<br />
<br />
16<br />
<br />
Tạp chí Khoa học & Đào tạo Ngân hàng<br />
Số 188+189- Tháng 1&2. 2018<br />
<br />
XUÂN MẬU TUẤT<br />
<br />
<br />
<br />
Hình 1. Giá trị vốn hóa thị trường chứng khoán<br />
<br />
Nguồn:hsx.vn; hnx.vn và báo cáo tổng kết của UBCKNN<br />
<br />
chỉ tiêu đặt ra cho năm 2020. Mức vốn hóa thị<br />
trường trái phiếu đạt tương đương 23% GDP<br />
với giá trị trái phiếu niêm yết đạt 1.015 nghìn tỷ<br />
đồng, tăng 8% so với cuối năm 2016.<br />
Về chỉ số chứng khoán và giá trị giao dịch:<br />
Năm 2017 là năm khởi sắc của TTCK với giá<br />
trị giao dịch cổ phiếu bình quân mỗi phiên đạt<br />
cao nhất trong giai đoạn 2011-2017.<br />
Thị trường cổ phiếu: Tổng giá trị giao dịch bình<br />
quân cổ phiếu, chứng chỉ quỹ đạt gần 4.981 tỷ<br />
đồng/phiên, tăng 62% so với bình quân năm<br />
2016.<br />
Thị trường trái phiếu: Tổng giá trị giao dịch<br />
bình quân trái phiếu đạt hơn 8.890 tỷ đồng/<br />
phiên, tăng 38% so với bình quân năm 2016.<br />
Thị trường trái phiếu Chính phủ (TPCP) tiếp<br />
tục có bước phát triển mạnh về chiều sâu, giá<br />
trị giao dịch repo tăng 72% so với năm 2016 và<br />
chiếm 48% tổng giao dịch toàn thị trường trái<br />
phiếu.<br />
Thị trường chứng khoán phái sinh: Sau gần 04<br />
tháng khai trương và đi vào hoạt động từ ngày<br />
<br />
10/8/2017, TTCK phái sinh (TTCKPS) đã có<br />
sự tăng trưởng về cả khối lượng hợp đồng, giá<br />
trị giao dịch. Quy mô giao dịch TTCKPS ngày<br />
càng tăng, thể hiện sức hút lớn của TTCKPS.<br />
Tổng khối lượng giao dịch đạt 946.326 hợp<br />
đồng, tương ứng với tổng giá trị giao dịch theo<br />
quy mô danh nghĩa hợp đồng đạt 80.899 tỷ<br />
đồng. Tính bình quân, khối lượng giao dịch<br />
đạt 10.399 hợp đồng/ngày và giá trị giao dịch<br />
theo quy mô danh nghĩa hợp đồng đạt 889 tỷ<br />
đồng/phiên. Bình quân phiên mỗi tháng tăng<br />
51% về khối lượng hợp đồng và 59% về giá trị<br />
giao dịch. Khối lượng mở (OI) toàn thị trường<br />
tiếp tục tăng mạnh. Khối lượng OI của toàn thị<br />
trường đạt 6.796 hợp đồng, tăng gấp 3,14 lần so<br />
với cuối tháng 8/2017.<br />
Về chỉ số chứng khoán: Cùng với sự gia tăng<br />
của giá trị giao dịch, chỉ số chứng khoán có sự<br />
tăng trưởng khá mạnh trong thời gian qua. Năm<br />
2017, chỉ số VN-Index đạt đỉnh cao 984,24<br />
điểm (ngày 29/12/2017), tăng 48,03% so với<br />
năm 2016 và tiến sát gần với mức cao nhất tính<br />
<br />
Hình 2. Giá trị giao dịch bình quân mỗi phiên<br />
<br />
Nguồn:hsx.vn; hnx.vn và báo cáo tổng kết của UBCKNN<br />
<br />
Tạp chí Khoa học & Đào tạo Ngân hàng<br />
<br />
Số 188+189- Tháng 1&2. 2018<br />
<br />
17<br />
<br />
CHÚC MỪNG NĂM MỚI <br />
<br />
Hình 3. Biến động chỉ số VN Index và HN index<br />
<br />
54,7% so với năm 2016 và<br />
tăng 324% so với năm 2011<br />
(Bảng 1). Điều này xuất phát<br />
từ chủ trương cổ phần hóa<br />
doanh nghiệp gắn với niêm<br />
yết và đăng ký giao dịch<br />
cũng như sự thuận lợi của<br />
TTCK thúc đẩy việc niêm yết<br />
và đăng ký giao dịch của các<br />
doanh nghiệp.<br />
Với sự gia tăng của các<br />
doanh nghiệp niêm yết và<br />
đăng ký giao dịch mới đã<br />
Nguồn:hsx.vn và hnx.vn<br />
góp phần giúp TTCK có quy<br />
mô vốn hóa lớn và số lượng<br />
từ khi TTCK Việt Nam hoạt động, chỉ số HNdoanh nghiệp niêm yết và đăng ký giao dịch<br />
index tăng 45,85% so với năm 2016, cả 2 chỉ số<br />
toàn thị trường cao nhất trong 5 năm qua (Bảng<br />
đều đạt mức cao nhất trong vòng 7 năm qua.<br />
1). Hiện có 731 cổ phiếu và chứng chỉ quỹ niêm<br />
Về hoạt động niêm yết và đăng ký giao dịch:<br />
yết trên 2 sàn và 679 cổ phiếu đăng ký giao<br />
Số lượng công ty mới niêm yết và đăng ký giao<br />
dịch (ĐKGD) trên UPCoM với tổng giá trị niêm<br />
dịch có xu hướng tăng mạnh. Năm 2017 tăng<br />
yết, ĐKGD đạt gần 959 nghìn tỷ đồng, tăng<br />
Bảng 1. Số lượng doanh nghiệp niêm yết và đăng ký giao dịch mới<br />
<br />
Đơn vị: doanh nghiệp<br />
<br />
Sàn giao dịch<br />
<br />
Năm<br />
<br />
2011<br />
<br />
2012<br />
<br />
2013<br />
<br />
2014<br />
<br />
2015<br />
<br />
2016<br />
<br />
2017<br />
<br />
HSX<br />
<br />
HSX<br />
<br />
30<br />
<br />
15<br />
<br />
4<br />
<br />
10<br />
<br />
19<br />
<br />
24<br />
<br />
25<br />
<br />
HNX<br />
<br />
29<br />
<br />
14<br />
<br />
11<br />
<br />
14<br />
<br />
30<br />
<br />
15<br />
<br />
21<br />
<br />
UPCoM<br />
<br />
15<br />
<br />
7<br />
<br />
13<br />
<br />
36<br />
<br />
93<br />
<br />
165<br />
<br />
268<br />
<br />
<br />
<br />
74<br />
<br />
36<br />
<br />
28<br />
<br />
60<br />
<br />
142<br />
<br />
204<br />
<br />
314<br />
<br />
HNX<br />
Toàn thị trường<br />
<br />
Nguồn:hsx.vn và hnx.vn<br />
<br />
Bảng 2. Số lượng công ty niêm yết, đăng ký giao dịch và số lượng mã trái phiếu niêm yết<br />
HSX<br />
Cổ phiếu<br />
<br />
HNX<br />
<br />
Năm<br />
<br />
2011<br />
<br />
2012<br />
<br />
2013<br />
<br />
2014<br />
<br />
2015<br />
<br />
2016<br />
<br />
2017<br />
<br />
<br />
<br />
301<br />
<br />
308<br />
<br />
301<br />
<br />
305<br />
<br />
307<br />
<br />
320<br />
<br />
345<br />
<br />
HNX<br />
<br />
393<br />
<br />
397<br />
<br />
377<br />
<br />
365<br />
<br />
377<br />
<br />
376<br />
<br />
386<br />
<br />
UPCoM<br />
<br />
131<br />
<br />
134<br />
<br />
142<br />
<br />
169<br />
<br />
256<br />
<br />
417<br />
<br />
679<br />
<br />
45<br />
<br />
39<br />
<br />
38<br />
<br />
38<br />
<br />
39<br />
<br />
35<br />
<br />
36<br />
<br />
Trái phiếu<br />
<br />
HSX<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
HNX<br />
<br />
<br />
<br />
HSX<br />
<br />
<br />
<br />
5<br />
<br />
6<br />
<br />
2<br />
<br />
1<br />
<br />
1<br />
<br />
2<br />
<br />
3<br />
<br />
HNX<br />
<br />
<br />
<br />
0<br />
<br />
0<br />
<br />
0<br />
<br />
1<br />
<br />
1<br />
<br />
0<br />
<br />
0<br />
<br />
HSX<br />
<br />
<br />
<br />
HNX<br />
<br />
<br />
<br />
Chứng chỉ<br />
quỹ<br />
HĐTL<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
0<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
0<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
0<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
0<br />
<br />
612<br />
<br />
<br />
0<br />
<br />
<br />
0<br />
<br />
4<br />
<br />
Nguồn: hsx.vn và hnx.vn<br />
<br />
18<br />
<br />
Số 188+189- Tháng 1&2. 2018<br />
<br />
Tạp chí Khoa học & Đào tạo Ngân hàng<br />
<br />
XUÂN MẬU TUẤT<br />
<br />
<br />
<br />
30% so với cuối năm 2016. Số<br />
lượng mã trái phiếu niêm yết hiện<br />
tại là 612 mã trái TPCP niêm yết<br />
ở HNX, 36 mã trái phiếu doanh<br />
nghiệp (TPDN) niêm yết ở HSX.<br />
Một sự kiện khá nổi bật trong<br />
năm 2017 là sự kiện chuyển sàn<br />
niêm yết từ HNX sang HSX của<br />
chứng chỉ quỹ E1SSHNX30 (ngày<br />
24/10/2017, quỹ ETF SSIAM VNX 50 chính<br />
thức niêm yết với mã FUESSV50) và sự kiện<br />
niêm yết của hợp đồng tương lai chỉ số VN30<br />
(ngày 10/8/2017 giao dịch 4 loại hợp đồng<br />
tương lai).<br />
Hoạt động huy động vốn: Vốn huy động trên<br />
TTCK năm 2017 đạt thấp nhất trong giai đoạn<br />
2014-2017. Tổng mức huy động trên TTCK đạt<br />
hơn 224 nghìn tỷ đồng (bằng 64% năm 2016,<br />
57,4% năm 2014), trong đó đấu thầu TPCP đạt<br />
hơn 182 nghìn tỷ đồng, phát hành cổ phiếu,<br />
TPDN đạt hơn 40 nghìn tỷ đồng và đấu giá cổ<br />
phần hóa qua 2 Sở đạt gần 2,2 nghìn tỷ đồng.<br />
Đối với hoạt động đấu giá cổ phần, thoái vốn<br />
và đấu thầu trái phiếu: 2 Sở Giao dịch chứng<br />
khoán đã tổ chức 68 phiên đấu giá với tổng giá<br />
trị gần 14,8 nghìn tỷ đồng, tỷ lệ thành công<br />
đạt 91%; trong đó 17 đợt đấu giá cổ phần hóa<br />
(IPO) với tổng giá trị đạt 2,2 nghìn tỷ đồng, tỷ<br />
lệ thành công đạt 82%; 51 đợt đấu giá thoái vốn<br />
Nhà nước với tổng giá trị đạt hơn 12,6 nghìn<br />
tỷ đồng, tỷ lệ thành công đạt 92%. Hai sự kiện<br />
khá nổi bật trong năm 2017 là sự kiện bán vốn<br />
nhà nước của Công ty cổ phần Sữa Vinamilk và<br />
Tổng Công ty Bia- Rượu- Nước giải khát Sài<br />
Gòn (Sabeco), đã gây tiếng vang trên thế giới<br />
và góp phần nâng cao vị thế của Việt Nam trên<br />
thị trường quốc tế. Số lượng vốn thu được khi<br />
bán bớt vốn Nhà nước tại 2 công ty này khá<br />
cao, đạt 109.000 tỷ đồng đối với trường hợp<br />
bán vốn tại Sabeco và 20.000 tỷ đồng đối với<br />
<br />
Hình 4. Vốn huy động qua TTCK<br />
<br />
Nguồn: tác giả tổng hợp từ báo cáo của UBCKNN<br />
<br />
trường hợp bán vốn tại Vinamilk (Bảng 3).<br />
Đối với đấu thầu TPCP, năm 2017 tiếp tục<br />
chứng kiến những thành công trong huy động<br />
vốn qua đấu thầu trái phiếu. Tổng khối lượng<br />
TPCP huy động được đạt 189 nghìn tỷ đồng,<br />
riêng Kho bạc Nhà nước huy động được 158<br />
nghìn tỷ đồng. Mặc dù kế hoạch phát hành của<br />
các tổ chức phát hành đều giảm nhưng tỷ trọng<br />
trái phiếu kỳ hạn dài tăng lên (kỳ hạn bình quân<br />
TPCP do Kho bạc Nhà nước phát hành là 14,02<br />
năm, dài hơn 5,7 năm so với mức bình quân<br />
năm 2016) và lãi suất huy động tiếp tục giảm,<br />
trong đó các kỳ hạn dài từ 15- 30 năm có mức<br />
giảm mạnh nhất.<br />
Hoạt động của công ty chứng khoán và công ty<br />
quản lý quỹ đầu tư, quỹ đầu tư chứng khoán:<br />
Hoạt động tái cấu trúc TTCK của UBCKNN và<br />
của chính bản thân các công ty chứng khoán<br />
(CTCK) đã giúp các CTCK đã nâng cao hơn về<br />
quản trị rủi ro, tuân thủ pháp luật ngày càng tốt<br />
hơn, dịch vụ cho khách hàng ngày càng được<br />
cải thiện, đảm bảo các phiên giao dịch được vận<br />
hành suôn sẻ. Tính đến thời điểm hiện tại, số<br />
lượng CTCK hoạt động bình thường là 76, giảm<br />
khá nhiều so với thời điểm năm 2011 (Hình 5).<br />
Tính đến hết Quý III/2017, tổng lợi nhuận sau<br />
thuế của các CTCK đạt 4.290 tỷ đồng (gấp 1,6<br />
lần tổng giá trị lãi của cả năm 2016), trong đó<br />
58 công ty lãi 4.401 tỷ đồng và 23 công ty lỗ<br />
111 tỷ đồng.<br />
Tính đến hết tháng 11/2017, thị trường có<br />
<br />
Bảng 3. Thông tin về chào bán cổ phần của Vinamilk và Sabeco<br />
Công ty<br />
Công ty Sabeco<br />
Công ty Vinamilk<br />
<br />
Thời điểm<br />
chào bán<br />
<br />
Số lượng cổ phần chào<br />
bán (triệu cổ phần)<br />
<br />
Giá bán thấp nhất<br />
(1.000 VNĐ)<br />
<br />
Tổng vốn huy<br />
động (tỷ VNĐ)<br />
<br />
18/12/17<br />
<br />
343,3<br />
<br />
320<br />
<br />
109.000<br />
<br />
11/2017 (2 đợt)<br />
<br />
126,7<br />
<br />
144 và 186<br />
<br />
20.000<br />
<br />
Nguồn: Báo cáo kết qua chào báo của Vinamilk và Sabeco<br />
<br />
Tạp chí Khoa học & Đào tạo Ngân hàng<br />
<br />
Số 188+189- Tháng 1&2. 2018<br />
<br />
19<br />
<br />
CHÚC MỪNG NĂM MỚI <br />
<br />
Hình 5. Số lượng CTCK hoạt động trên TTCK Việt Nam<br />
<br />
Nguồn:Báo cáo tổng kết của UBCKNN<br />
<br />
45 công ty quản lý quỹ đang hoạt động bình<br />
thường và 04 công ty đang trong diện tái cấu<br />
trúc (01 công ty chấm dứt hoạt động, 01 công ty<br />
đang giải thể, 01 công ty tạm ngừng hoạt động<br />
và 01 công ty kiểm soát đặc biệt). Bên cạnh đó,<br />
một số công ty quản lý quỹ vẫn đang tiếp tục tự<br />
tái cấu trúc nội bộ thông qua việc thay đổi cơ<br />
cấu cổ đông, ban quản trị, điều hành, nhân sự<br />
chủ chốt hoặc cơ cấu lại hoạt động kinh doanh<br />
nhằm nâng cao khả năng cạnh tranh, từng bước<br />
chuyên nghiệp hóa, hiện đại hóa các dịch vụ<br />
cung cấp theo thông lệ và chuẩn mực quốc tế.<br />
Tính đến hết Quý 3/2017, tổng lợi nhuận của cả<br />
ngành quản lý quỹ đạt 255 tỷ đồng, trong đó 27<br />
công ty lãi 274 tỷ đồng và 19 công ty lỗ 18,7 tỷ<br />
đồng.<br />
Trong năm 2017, đã có 07 quỹ được thành lập<br />
mới (gồm 03 quỹ thành viên và 04 quỹ mở),<br />
nâng tổng số quỹ đầu tư đang hoạt động lên<br />
35 quỹ (gồm 22 quỹ mở, 02 quỹ ETF, 01 quỹ<br />
bất động sản, 01 quỹ đóng, 09 quỹ thành viên).<br />
Cùng với sự phát triển thuận lợi của TTCK, các<br />
quỹ đầu tư cũng có những bước tăng trưởng<br />
<br />
khả quan trong thời gian qua. Tính đến ngày<br />
30/11/2017, NAV của các quỹ đạt 13.699 tỷ<br />
đồng, tăng 76% so với thời điểm cuối năm<br />
2016. Tỷ lệ tăng trưởng bình quân của một<br />
chứng chỉ quỹ trong năm 2017 so với cuối năm<br />
2016 đạt 24%. Trong đó, có một số quỹ có tỷ<br />
lệ tăng trưởng ấn tượng đạt xấp xỉ 50%. Cơ cấu<br />
đầu tư của các quỹ chủ yếu vẫn tập trung vào<br />
các loại tài sản ít rủi ro và có tính thanh khoản<br />
như cổ phiếu niêm yết 44%, trái phiếu 19% và<br />
tiền 24%.<br />
Sự tham gia của nhà đầu tư: Sự khởi sắc của<br />
TTCK đã thu hút sự tham gia khá nhiều của<br />
nhà đầu tư (NĐT). Số lượng tài khoản của NĐT<br />
tiếp tục gia tăng, đạt 1,9 triệu tài khoản, tăng<br />
11% so với cuối năm 2016 (trong đó tài khoản<br />
NĐT nước ngoài là 19.537, tăng 14,3%). Trong<br />
năm 2017, TTCK chứng kiến sự quay trở lại<br />
của NĐTNN với việc mua ròng gần 26 nghìn<br />
tỷ đồng cổ phiếu (năm 2016, NĐTNN bán ròng<br />
6.821 tỷ đồng). Giá trị danh mục của NĐTNN<br />
tăng mạnh, tính đến cuối tháng 11/2017 tăng<br />
81,3% so với cuối năm 2016.<br />
<br />
Hình 6. Số lượng tài khoản giao dịch của nhà đầu tư<br />
<br />
Nguồn:vsd.vn và tác giả tổng hợp từ các báo cáo của UBCKNN<br />
<br />
20<br />
<br />
Số 188+189- Tháng 1&2. 2018<br />
<br />
Tạp chí Khoa học & Đào tạo Ngân hàng<br />
<br />
Thêm vào BST
Báo xấu
Download
Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ
