Thị trường tự do có làm xói mòn nhân cách đạo đức hay không?

Tác phẩm dịch DC-16<br /> <br /> Thị trường tự do có làm xói mòn nhân cách<br /> đạo đức hay không?<br /> Phạm Nguyên Hoàng dịch<br /> <br /> © 2011 Trung tâm Nghiên cứu Kinh tế và Chính sách<br /> <br /> Tác phẩm dịch DC-16<br /> <br /> Trường Đại học Kinh tế, Đại học Quốc gia Hà Nội<br /> <br /> Thị trường tự do có làm xói mòn nhân cách<br /> đạo đức hay không?<br /> Nhiều tác giả<br /> Phạm Nguyên Hoàng dịch<br /> <br /> Quan điểm được trình bày trong bài viết này là của (các) tác giả và không nhất thiết<br /> phản ánh quan điểm của dịch giả hoặc VEPR.<br /> <br /> Mục lục<br /> Lời giới thiệu................................................................................................................................... 3<br /> Bài 1: Ngược lại .............................................................................................................................. 4<br /> Bài 2: Điều đó còn tùy thuộc .......................................................................................................... 7<br /> Bài 3: Đúng, Nhưng… .................................................................................................................. 11<br /> Bài 4: Không ................................................................................................................................. 15<br /> Bài 5: Tất nhiên là như vậy ........................................................................................................... 19<br /> Bài 6: Không! Và, Có ................................................................................................................... 23<br /> Bài 7:Chắc chắn. Hay là có phải vậy không? ............................................................................... 27<br /> Bài 8: Đúng, Quá Thường Xuyên ................................................................................................. 30<br /> Bài 9: Không, Nếu so sánh ........................................................................................................... 34<br /> Bài 10: Thà chúng ta không biết ................................................................................................... 37<br /> Bài 11: Không chút nào ................................................................................................................ 40<br /> Bài 12: Tất cả còn tùy thuộc ........................................................................................................ 44<br /> Bài 13: Không ............................................................................................................................... 48<br /> <br /> 2 <br /> <br /> Lời giới thiệu<br /> Trong mùa hè năm 2011, Trung tâm Nghiên cứu Kinh tế và Chính sách (VEPR) đã thực<br /> hiện hai Khóa học Hè về Những nền tảng của kinh tế thị trường cho các bạn sinh viên khối kinh<br /> tế và khoa học xã hội tại miền Bắc và miền Nam. Để chuẩn bị tài liệu cho khóa học, một thành<br /> viên của Ban tổ chức là ThS. Phạm Nguyễn Hoàng (Trung tâm Nghiên cứu Khoa học và Đào tạo<br /> chứng khoán - Ủy ban Chứng Khoán Nhà nước) đã dụng công dịch toàn bộ 13 bài thảo luận<br /> trong cuộc tranh luận Does the free market corrode moral character? do Quỹ John Templeton tổ<br /> chức và sau đó tập hợp lại dưới dạng một cuốn sách nhỏ. Cuộc thảo luận này nằm trong chuỗi<br /> những cuộc thảo luận về “Các vấn đề lớn” (“Big Questions”) do Quỹ John Templetion tổ chức,<br /> nhằm thu nhận những trao đổi từ các nhà khoa học, học giả và các nhân vật nổi tiếng về những<br /> câu hỏi lớn của thời đại chúng ta.<br /> Có một sự trùng hợp thú vị, là khi khóa học diễn ra, Ban tổ chức mới biết rằng một Khách<br /> mời của chương trình là dịch giả Phạm Nguyên Trường, người ủng hộ kinh tế thị trường và chủ<br /> nghĩa tự do, cũng đã dịch tập tiểu luận này từ trước đó, và đăng tải trên blog cá nhân của ông.<br /> Toàn bộ phần dịch của ông đã được VEPR công bố trong Tác phẩm Dịch DC-15: Thị trường tự<br /> do có làm băng hoại các giá trị đạo đức hay không?.<br /> Sự trùng hợp này cho thấy những người cùng chia sẻ một mối quan tâm, hay rộng lớn hơn,<br /> một lý tưởng, thường dễ dàng gặp nhau, dù không hẹn trước.<br /> Hai phiên bản tiếng Việt của tập tiểu luận có hơi khác nhau một chút (phiên bản của ThS.<br /> Phạm Nguyễn Hoàng theo sát bản được công bố trên trang web của Quỹ John Templetion, còn<br /> bản của dịch giả Phạm Nguyên Trường có nhiều hơn một tiểu luận, và được sắp xếp theo thứ tự<br /> khác), nhưng đều là những bản dịch có chất lượng cao, thể hiện công phu và tâm huyết của<br /> người dịch. Để độc giả có thêm điều kiện tham khảo, VEPR trân trọng công bố cả hai phiên bản<br /> tiếng Việt. Bản dịch này của ThS. Phạm Nguyễn Hoàng được đánh số DC-16, với tựa đề: Thị<br /> trường tự do có làm xói mòn nhân cách đạo đức hay không?.<br /> Xin trân trọng giới thiệu cùng độc giả.<br /> TS. Nguyễn Đức Thành<br /> 10/2011.<br /> 3 <br /> <br /> Bài 1: Ngược lại<br /> <br /> Jadish Bhagwati<br /> Jadish Bhagwati là giáo sư đại học về kinh tế và luật học tại Đại học Columbia, thành viên<br /> cao cấp kinh tế quốc tế trong Hội đồng Quan hệ đối ngoại, và là tác giả của “Bảo vệ Toàn cầu<br /> hoá”. Ông viết nhiều về chính sách công và thương mại quốc tế.<br /> Tôi có thể khẳng định từ kinh nghiệm bản thân là, nếu bạn cố gắng nói về thị trường tự do<br /> tại các khu học xá ở các trường đại học, bạn sẽ bị chôn vùi trong hàng loạt những lời chỉ trích về<br /> toàn cầu hoá. Sự phản đối của các khoa và sinh viên đối với việc mở rộng thị trường quốc tế bắt<br /> nguồn phần lớn từ cảm giác về lòng vị tha. Nó phát triển từ sự lo ngại của họ về các vấn đề xã<br /> hội và đạo đức. Một cách đơn giản, họ tin rằng toàn cầu hoá thiếu một bộ mặt nhân đạo. Tôi có<br /> một cách nhìn ngược lại. Tôi cho rằng toàn cầu hóa dẫn tới không chỉ sự sáng tạo và lan rộng của<br /> của cải mà còn là những thành quả thuộc về đạo đức và những nhân cách tốt hơn cho các bên<br /> tham gia.<br /> Nhiều người chỉ trích tin rằng toàn cầu hoá ngăn cản các vấn đề xã hội và đạo lý, như là việc<br /> giảm lao động trẻ em và nghèo đói tại các nước nghèo và việc thúc đẩy bình đẳng giới và bảo vệ<br /> môi trường. Song, khi tôi trình bày các vấn đề này và một số vấn đề khác trong cuốn sách của<br /> tôi, Bảo vệ toàn cầu hoá, tôi nhận ra rằng kết quả thực tế lại ngược với những ai sợ hãi nó.<br /> Ví dụ, nhiều người tin rằng các nông dân nghèo sẽ hưởng ứng những cơ hội lớn hơn về mặt<br /> kinh tế do toàn cầu hoá đem lại bằng cách cho con cái của họ nghỉ học và bắt đi lao động. Vì thế,<br /> việc mở rộng thị trường tự do sẽ có thể là một cách thức độc ác. Nhưng tôi nhận ra rằng điều<br /> 4 <br /> <br />