thiết bị tàu thủy

THIEÁT BÒ<br /> TAØU THUÛY<br /> <br /> MUÏC LUÏC<br /> CHÖÔNG I: THIEÁT BÒ LAÙI<br /> 1. Giôùi thieäu caùc kieåu baùnh laùi. Löïc thuûy ñoäng taùc ñoäng leân baùnh laùi<br /> 2. Keát caáu baùnh laùi<br /> 3. OÁng ñaïo löu quay<br /> 4. Heä thoáng laùi. Maùy laùi<br /> CHÖÔNG 2: THIEÁT BÒ NEO<br /> 1. Boá trí heä thoáng neo treân taøu<br /> 2. Neo taøu thuûy<br /> 3. Xích neo<br /> 4. Tính toaùn ñaûm baûo ñoä beàn neo<br /> 5. Buoäc ñaàu xích neo<br /> 6. Thieát keâ loã luoàn xích neo, giöõ neo<br /> 7. Haõm xích neo<br /> 8. OÁng daãn xích vaøo thuøng xích<br /> 9. Thuøng xích<br /> 10. Maùy keùo neo<br /> CHÖÔNG 3: HEÄ THOÁNG BUOÄC TAØU<br /> 1. Heä thoáng buoäc taøu<br /> 2. Thieát bò boäc daây<br /> 3. Thieát bò ñôõ daây<br /> 4. Tthieát bò luoàn daây<br /> 5. Troáng cuoän daây<br /> 6. Quûa ñeäm<br /> CHÖÔNG 4: THIEÁT BÒ KEÙO<br /> 1. Boá trí thieát bò lai, keùo treân taøu<br /> 2. Thieát bò cuûa heä thoáng keùo<br /> 3. Tôøi keùo<br /> CHÖÔNG 5: THIEÁT BÒ CAÅU HAØNG<br /> 1. Boá trí thieát bò caåu haøng treân taøu chôû haøng<br /> 2. Heä thoáng caàn caåu nheï<br /> 3. Heä thoáng caåu naëng<br /> 4. Boá trí caàn caåu treân taøu<br /> 5. Tính toaùn, thieát keá caàn caåu, coät caåu vaø caùc chi tieát heä thoáng caåu<br /> 6. Tôøi naâng haï<br /> 7. Naép haàm haøng<br /> CHÖÔNG 6: THIEÁT BÒ CÖÙU SINH<br /> 1. Phöông tieän cöùu sinh<br /> 2. Caåu xuoàng<br /> 3. Tôøi naâng haï heä thoáng cöùu sinh<br /> <br /> 6<br /> 6<br /> 27<br /> 60<br /> 76<br /> 95<br /> 95<br /> 98<br /> 116<br /> 122<br /> 124<br /> 127<br /> 129<br /> 130<br /> 132<br /> 135<br /> 139<br /> 139<br /> 147<br /> 149<br /> 158<br /> 164<br /> 166<br /> 170<br /> 171<br /> 173<br /> 182<br /> 185<br /> 186<br /> 187<br /> 188<br /> 193<br /> 196<br /> 226<br /> 227<br /> 230<br /> 230<br /> 241<br /> 264<br /> <br /> TAØI LIEÄI THAM KHAÛOGiôùi thieäu<br /> Cuoán saùch THIEÁT BÒ TAØU soaïn theo ñeà cöông moân hoïc “Thieát bò taøu” ñöôïc<br /> Hoäi ñoàng Khoa hoïc Khoa Ñoùng taøu vaø Coâng trình noåi thoâng qua naêm 2002. Noäi dung<br /> trình baøy trong saùch bao goàm caùc vaán ñeà: Heä thoáng laùi , baùnh laùi, maùy laùi, thieát bò<br /> neo, caùc neo taøu, maùy keùo neo, heä thoáng buoäc, chaèng taøu, thieát bò keùo taøu, thieát bò<br /> naâng haï duøng treân taøu, töø caàn caåu nheï ñeán caàn caåu naëng, caùc tôøi naâng haï vaø thieát bò<br /> cöùu sinh phuø hôïp caùc Coâng öôùc quoác teá veà an toaøn haøng haûi.<br /> Tham gia chuaån bò giaùo trình goàm caùc thaày: Vuõ Ngoïc Bích, Huyønh Vaên<br /> Chính, vaø Nguyeãn Huy Minh.<br /> Saùch ñöôïc chuaån bò trong thôøi gian daøi song chöa traùnh ñöôïc caùc sai soùt, trong<br /> ñoù coù sai caùch duøng thuaät ngöõ hoaëc tieáng nöôùc ngoaøi. Tuy nhieân ñeå kòp phuïc vuï baïn<br /> ñoïc Khoa Ñoùng taøu vaø Coâng trình noåi xin pheùp ñöa saùch thaønh taøi lieäu hoïc taäp.<br /> Caùc yù kieán ñoùng goùp ñeå saùch ñuùng vaø thöïc teá hôn ñeà nghò baïn ñoïc göûi veà<br /> Khoa Ñoùng taøu vaø Coâng trình noåi, Ñaïi hoïc Giao thoâng vaän taûi Tp Hoà Chí Minh.<br /> <br /> Môû ñaàu<br /> Thieát bò taøu, hay coøn goïi saùt nghóa hôn thieát bò treân boong (deck equipment)<br /> ñaûm baûo cho taøu khai thaùc, vaäïn haønh an toaøn vaø hieäu quaû. Nhöõng thieát bò nhaát thieát<br /> phaûi coù maët treân taøu, khoâng phaân bieät kieåu taøu, chöùc naêng : laùi, neo, chaèng buoäc, cöùu<br /> sinh, keùo, naâng haï. Ngoaøi thieát bò chung nhöõng taøu chuyeân duïng phaûi ñöôïc trang bò<br /> theâm thieát bò theo coâng naêng taøu. Taøu keùo, ñaåy caàn thieát ñuû phöông tieän keùo hoaëc<br /> ñaåy coâng trình noåi, phöông tieän noåi treân nöôùc. Taøu chôû container trang bò ñuû phöông<br /> tieän boác dôõ container neáu taøu phaûi phuïc vuï nhöõng vuøng thieáu caåu chuyeân boác xeáp<br /> haøng thuøng treân bôø, phaûi coù ñuû phöông tieän giöõ thuøng, buoäc thuøng. Taøu chôû saø lan<br /> trang bò heä thoáng naâng haï ñuû söùc naâng ñeå ñöa nhöõng saø lan naëng haøng traêm taán vaøo<br /> vaø ra taøu. Thieát bò taøu RO-RO ñaûm baûo vaän chuyeån haøng theo phöông thöùc “laên<br /> vaøo”, “laên ra” maø khoâng caàn naâng – haï.<br /> Nhöõng thieát bò chung ñeà caäp trong giaùo trình khoanh vuøng treân hình A.<br /> <br /> Hình A. Boá trí thieát bò chung treân taøu vaän taûi<br /> 1 – thieát bò laùi (steering ), 2 - thieát bò keùo (towing) , 3 – thieát bò chaèng, buoäc taøu<br /> (mooring), 4 – thieát bò naâng – haï haøng (cargo handling), 5 – thieát bò cöùu sinh<br /> (lifesaving equipment, survival crafts), 6 – thieát bò neo (anchor handling), 7 – chaân vòt<br /> laùi (thrusters).<br /> Caùc heä thoáng naøy trình baøy chi tieát hôn trong caùc chöông giaùo trình.<br /> <br /> THIEÁT BÒ LAÙI<br /> <br /> 5<br /> CHÖÔNG I<br /> <br /> THIEÁT BÒ LAÙI<br /> Thieát bò laùi ñaûm baûo cho taøu coù tính aên laùi, hieåu theo nghóa taøu coù khaû naêng quay voøng<br /> vaø tính oån ñònh höôùng ñi. Taøu phaûi ñuû naêng löïc giöõ ñöôïc höôùng ñi ngöôøi ñieàu khieån ñaõ ñònh<br /> trong suoát haønh trình, maët khaùc coù khaû naêng quay trôû taøu sang traùi, phaûi theo yeâu caàu cuõng<br /> cuûa ngöôøi ñieàu khieån. Nhöõng thieát bò ñaûm baûo tính aên laùi laøm vieäc cuøng treân moät nguyeân taéc:<br /> taïo löïc ngang taùc ñoäng leân taøu baét taøu quay theo yù ngöôøi ñieàu khieån. Caùc thieát bò thoâng duïng<br /> ñang duøng treân taøu goàm: 1) baùnh laùi taøu (rudder), 2) oáng ñaïo löu quay (ducted propeller), 3)<br /> thieát bò chænh doøng cuûa maùy phuït nöôùc (waterjet) vaø 4) chaân vòt laùi (thruster).<br /> Baùnh laùi taøu coù daïng taám phaúng hoaëc taám daïng caùnh vôùi maët caét ngang profile caùnh<br /> maùy bay, ñaët sau taøu, trong vuøng chòu taùc ñoäng doøng chaûy sau chaân vòt taøu. Döôùi taùc ñoäng doøng<br /> chaûy ñang ñeà caäp, treân baùnh laùi bò beû sang traùi hoaëc phaûi xuaát hieän löïc thuûy ñoäng Rr, vuoâng<br /> goùc vôùi maët baùnh laùi. Töø löïc naøy coù theå phaân thaønh hai thaønh phaàn, Yr vuoâng goùc maët caét doïc<br /> taøu, taùc ñoäng ngang taøu, Xr doïc taøu.<br /> Neáu laøm baøi taäp cô hoïc ñôn giaûn<br /> vôùi caùc thaønh phaàn löïc coù maët taïi hình 1.1<br /> coù theå thaáy, taïi troïng taâm G cuûa taøu ñaët<br /> hai thaønh phaàn löïc taùc ñoäng ngang taøu,<br /> ngöôïc chieàu nhau, giaù trò tuyeät ñoái baèng<br /> Yr, kyù hieäu Yr’ vaø Yr’’, moâmen ngaãu löïc<br /> tính baèng tích Yr. LCG seõ quay taøu<br /> quanh truïc ñöùng qua troïng taâm. Thaønh<br /> phaàn Yr’ xoâ taøu sang ngang coøn Xr boå sung<br /> vaøo söùc caûn taøu, laøm taøu chaïy chaäm laïi.<br /> Trong coâng thöùc neâu treân, LCG laø khoaûng<br /> caùch töø vò trí ñaët löïc Yr ñeán troïng taâm G,<br /> tính treân truïc doïc taøu.<br /> Döôùi taùc ñoäng momen ngaãu löïc ñang neâu,<br /> khi baùnh laùi coøn bò beû sang goùc G nhö ñang<br /> ñeà caäp taøu seõ quay voøng. Quaù trình quay<br /> voøng naøy ñaï ñöôïc xem xeùt trong “Ñoäng<br /> löïc hoïc taøu”.<br /> <br /> Hình 1.1 Quay voøng taøu<br /> <br /> Voøng troøn taøu quay trong cheá ñoä quay voøng oån ñònh coù theå laøm thöôùc ño tính quay trôû<br /> cuûa taøu, tuøy thuoäc vaøo thieát keá heä thoáng laùi. Tyû leä ñöôøng kính quay voøng oån ñònh vôùi chieàu daøi<br /> taøu thay ñoåi töø 1 ñeán 7 treân caùc taøu ñang khai thaùc. Tyû leä naøy mang giaù trò nhoû duøng cho caùc taøu<br /> ñoøi tính quay trôû cao nhö taøu keùo, taøu soâng. Taøu vaän taûi ñi bieån coù tyû leä naøy khaù lôùn.<br /> 1.<br /> <br /> Giôùi thieäu caùc kieåu baùnh laùi.<br /> <br /> Baùn laùi taøu raát ña daïng. Döïa vaøo caùc tieâu chuaån khaùc nhau ngöôøi ta phaân loaïi baùnh laùi<br /> nhö sau:<br /> <br />